PKwil, PK, matematyka i syst numer, od kiwiego, I kol, III semestr, geologia


PKwil.of.pl

1. Wymień główne rodzaje skał budujących skorupę ziemską i omów ich zastosowanie.

W budowie skorupy ziemskiej uczestniczą trzy genetycznie odmienne grupy skał różniące się

składem chemicznym:

• magmowe - skały będące produktem zastygnięcia krzemianowego stopu magmy,

• osadowe - skały powstające na powierzchni skorupy ziemskiej w wyniku nagromadzenia

(sedymentacja), a później diagenezy różnego rodzaju osadów,

• metamorficzne - skały powstające z przeobrażenia skał magmowych lub osadowych, w wyniku

procesów metamorfizmu.

Wybrane skały magmowe - zastosowanie:

Gabra mają zastosowanie w przemyśle materiałów budowlanych i przy budowie dróg jako tłuczeń

drogowy. Odmiany labradoryzujące służą do wyrobu pomników i płyt polerowanych.

Diabazy stosowane są głównie w budownictwie drogowym jako materiał drogowy, tłuczeń, kliniec,

kamień łamany, a także jako grysy do nawierzchni bitumicznych.

Melafiry mają zastosowanie głównie w budownictwie drogowym jako kamień podkładowy przy

budowie dróg, kruszywo zwyczajne, grysy granulowane do produkcji mas betonowych, do budowy

fundamentów.

Bazalty są dobrymi materiałami do budowy warstwy ściernej nawierzchni oraz jako tłuczeń do

budowy tras kolejowych. Leizna bazaltowa odznacza się szczególną odpornością na ścieranie, dużą

odpornością na przebicie prądem elektrycznym oraz własnościami ługo- i kwasoodpornymi.

Sjenity są bardzo cenionym kamieniem budowlano architektonicznym (płyty okładzinowe, schody,

posadzki, pomniki, nagrobki). Odpady przerabiane są na grysy twarde do wysokiej klasy betonów.

Dioryty wykorzystywane są jako materiał budowlany, drogowy oraz dekoracyjny podobnie jak

sjenity.

Andezyty w budownictwie stosowane są jako płyty okładzinowe, ciosy na pomniki, elementy

murowe, schody, krawężniki, bruki, kostki, tłuczeń. Jako materiał kwasoodporny i zasadowo odporny

mogą być używane do wyrobu zapraw i betonów kwasoodpornych.

Porfiry maja zastosowanie w budownictwie drogowym jako kostka, brukowiec, kamień łamany,

kliniec, tłuczeń i grysy. Różowe porfiry wykorzystywane są jako budulec kamienny (licówka do

podpór mostowych, oporniki).

Granity mają duże znaczenie jako materiały budowlane (elementy budowlane murowe, płyty

wykładzinowe ozdobne, schody, materiały i elementy drogowe jak bruk, krawężniki, także tłuczeń,

kliniec, kruszywa, wypełniacze). Jako materiał odporny na działanie wody używane są do regulacji

potoków i rzek oraz budowy zapór.

Wybrane skały osadowe - zastosowanie:

Piaskowce używane są jako kamień łamany i tłuczeń do budowy podkładów nawierzchni

drogowych, jako tłuczeń pod progi torów kolejowych, do wyrobu krawężników, płyt itp. Z

piaskowców buduje się mury oporowe, zapory przeciwrumowiskowe, przyczółki i filary mostów oraz

fundamenty i podmurówki budynków mieszkalnych. Bloki piaskowców służą jako wykładziny koryt

rzecznych przy regulacji potoków górskich. Z ławic piaskowców buduje się także cokoły pomników,

pomniki i nagrobki. Również są surowcem kwasoodpornym i ogniotrwałym.

Wapienie używane są do produkcji materiałów wiążących (wapno, cement), wykorzystywane są

jako surowce do wyrobu szkła, jako topnik w przemyśle metalurgicznym, jako surowiec przemysłu

hutniczego, chemicznego i spożywczego (produkcja nawozów sztucznych, karbidu i sody, wybielanie

papieru, rafinacja cukru itp.). Wapienie używane są również jako kamień łamany podkładowy i

tłuczeń drogowy, a także w formie ciosanych bloków do budowy podmurówek, budowy cokołów

pomników, zabudowań gospodarskich itp. Również wapienie znajdują zastosowanie jako materiał

dekoratorski (okładziny, parapety, schody, posadzki) - słynne „marmury” chęcińskie, kieleckie i

dębnickie.

Dolomity znajdują liczne zastosowanie w przemyśle, m.in. jako jeden z surowców do produkcji

zapraw ceramicznych i wyrobu szkła, dodatek schładzający podczas wypalania materiałów

ceramicznych, kamień łamany i tłuczeń, także jako kamień ciosowy (budowle monumentalne, cokoły

pomników, krawężniki itp. oraz jako topnik w procesach stalowniczych.

Margle stosowane są do wyrobu cementu oraz jako nawóz sztuczny.

Wybrane skały metamorficzne - zastosowanie:

Gnejsy wykorzystuje się jako drogowe materiały kamienne (kamień łamany, tłuczeń drogowy,

brukowiec, krawężniki), także jako kamień ciosowy.

Amfibolity wykorzystuje się do produkcji tłucznia drogowego.

Łupki krystaliczne:

• łupki łyszczykowe używane są jako posypki papowe, domieszki do tynków elewacji

budynków, wypełniacze mas plastycznych oraz w przemyśle izolacyjnym,

• łupki fyllitowe używane są do produkcji dachówek, nośników plastycznych,

• łupki kwarcytowe są materiałem ogniotrwałym,

1PKwil.of.pl

• łupki talkowe są materiałem izolacyjnym i kwasoodpornym.

Kwarcyty używane są w budownictwie drogowym, mieszkaniowym (fundamenty, podmurówki), do

produkcji narzędzi szlifierskich oraz jako materiał ogniotrwały i kwasoodporny.

Marmury mają zastosowanie jako kamień budowlany dekoracyjny, blok płyty, kolumny, schody,

nagrobki, grysy lastrikowe, mączki, kamień łamany oraz używany jest do produkcji wapna.

2. Wymień główne ery w historii Ziemi.

Ery w historii Ziemi poczynając od najstarszej:

• Archaik

• Proterozoik

• Paleozoik

• Mezozoik

• Kenozoik

Tabela stratygraficzna:

Era Okres Wiek

w mln

lat

Zarys

paleogeografii

Świat roślinny Świat zwierzęcy

C

Z

W

A

R

T

O

R

Z

Ę

D

2 Ukształtował się zbliżony do

dzisiejszego rozkład lądów

i oceanów; silne ochłodzenie

klimatu; w połowie plejstocenu

nastąpiło wielkie kontynentalne

zlodowacenie; w związku z tym

kilkakrotnie zmianom ulegał

poziom oceanu światowego.

W holocenie ukształtował się

obecny rozkład lądów i mórz, po

zmianach poziomu morza

wywołanych zlodowaceniem;

trwały fałdowania i ruchy

wypiętrzające na obszarach

młodych gór i dzisiejszych

strefach subdukcji, nastąpiły

zmiany klimatu wywołane

działalnością człowieka.

Zmiany w rozkładzie szaty

roślinnej na świecie, związane

ze zmianami klimatu

i zlodowaceniami; przesuwały

się strefy roślinne, np. kurczyły

się wilgotne lasy równikowe,

które ulegały rozdzieleniu na

niewielkie wyspy-ostoje (tzw.

refugia); następowały migracje

całych flor; na niektórych

obszarach znaczna ich część

wymierała.

Szybki rozwój istniejących

zbiorowisk roślinnych; zmiany

w poszczególnych

zbiorowiskach wywołane

działalnością człowieka -

wycinanie wilgotnych lasów

równikowych, eksploatacja

lasów strefy umiarkowanej,

niszczenie roślinności stref

suchych powodujące

przesuwanie się granic pustyni;

wskutek tych działań wymierają

pojedyncze gatunki roślin.

Żyły, wymarłe już dziś,

zwierzęta zasiedlające strefę

tundrową wokół lądolodów

(m.in. nosorożce włochate,

mamuty, tygrysy szablozębne,

hieny i niedźwiedzie

jaskiniowe); pojawiły się formy

ludzkie m.in. neandertalczyk

(Homo sapiens

neanderthalensis), a pod

koniec epoki

świat opanował człowiek

rozumny (Homo sapiens

sapiens), który szeroko

rozprzestrzenił się na

wszystkie lądy; udomowienie

kilkudziesięciu gatunków

zwierząt (m.in. kury, świnie,

krowy, psy); w związku

z przemianami siedlisk życia

zwierząt i nieracjonalną

gospodarką człowieka

wymierają liczne gatunki

(m.in. tur, dodo, krowa

morska).

K

E

N

O

Z

O

I

K

T

R

Z

E

C

I

O

R

Z

Ę

D

70 Rozszerzały się Oceany

Atlantycki i Indyjski, zmniejszały

Oceany Tetydy i Spokojny;

subkontynent indyjski zderzył

się z Azją, a Australia oderwała

się od Antarktydy; zbliżanie się

lądów Afryki i Europy

spowodowało wypiętrzanie się

łańcuchów górskich, wskutek

ruchów górotwórczych

orogenezy alpejskiej;

rozczłonkowanie lądów wpłynęło

na aktywniejszą cyrkulację wód

oceanicznych, czego efektem

było ochłodzenie się klimatu; na

Antarktydzie rozwinęła się

pokrywa lodowa. Ostateczne

zamknięcie Oceanu Tetydy,

a dalsze zbliżanie się Afryki

i Europy spowodowało

wydźwignięcie się wielu

łańcuchów górskich (np.

Kaukazu, Alp, Karpat,

Pirenejów, Gór Betyckich,

Atlasu); od Afryki oddzielił się

blok Arabii; nastąpiło połączenie

Ameryki Pn. z Pd.; zbliżony do

dzisiejszego (lub niewiele

cieplejszy) klimat, z końcem

neogenu uległ wyraźnemu

ochłodzeniu będącemu

zapowiedzią zbliżającej się epoki

lodowcowej.

Szybki rozwój roślin

okrytonasiennych; szczytowy

rozwój zielenic z rodziny

Dasycladaceae. Powszechne

panowanie roślin

okrytonasiennych;

wyodrębnianie się wielkich

zbiorowisk roślinnych tzw.

geoflor trzeciorzędowych.

W morzach szeroko

rozpowszechnione były

otwornice (gł. numulity),

koralowce, mięczaki (gł.

ślimaki i małże), a ze

szkarłupni - jeżowce i liliowce;

w środowisku lądowym bardzo

szybka radiacja ssaków (m.in.

koniowate, trąbowce,

naczelne), które zajmowały

opuszczone po wymarłych

gadach nisze ekologiczne.

Szybka radiacja adaptatywna

wśród ssaków łożyskowych,

które opanowały wszystkie

nisze ekologiczne i prawie

wszędzie (poza Australią)

całkowicie wyparły stekowce;

ewolucja ssaków drapieżnych;

pojawiły się pierwsze małpy

człekokształtne.

2PKwil.of.pl

K

R

E

D

A

140 Trwał proces otwierania się

Oceanów Atlantyckiego

i Indyjskiego; rozdzielenie się

Ameryki Pd. i Afryki

spowodowało otwarcie się pd.

części Oceanu Atlantyckiego,

a subkontynent indyjski, który

przesuwał się ku pn.,

powodował zawężanie się

Oceanu Tetydy, a jednocześnie

coraz bardziej otwierał Ocean

Indyjski; z końcem kredy dolnej

rozpoczął się największy znany

dotychczas zalew morski, który

swoje maksimum osiągnął

w kredzie górnej.

Silne zmiany w roślinności;

panujące w kredzie dolnej

rośliny nagonasienne w kredzie

górnej zostały zdominowane

przez rośliny okrytonasienne,

które po raz pierwszy pojawiły

się z początkiem kredy;

znaczenie straciły sagowce,

paprocie i miłorzębowe;

w dolnej kredzie wymarły

benetyty.

Panowanie gadów; znane są

zarówno formy roślinożerne

(np. Iguanodon), jak

i drapieżne (Tyrannosaurus);

powietrze opanowały gady

z rodzaju Pteranodon, a także

liczne już ptaki (m.in.

Ichthyornis, Hesperornis);

w kredzie górnej pojawiły się

ssaki łożyskowe; w morzach

duże znaczenie miały

otwornice, małże (m.in.

inoceramy) i głowonogi

(belemnity, amonity);

z końcem okresu wymarła

przeważająca część gadów

(dinozaury), a także amonity

i belemnity.

J

U

R

A

195 Dalszy rozpad superkontynentu

Pangei (II); w znacznym stopniu

otwarła się pn. część Oceanu

Atlantykiego; od Afryki oddzielił

się blok australijskoantarktyczny; odrywające się od

brzegu Gondwany pojedyncze,

niewielkie bloki lądowe

wędrowały przez Ocean Tetydy

i zderzając się z pd. brzegami

Laurazji powodowały

wypiętrzanie się pasm górskich;

silne ruchy górotwórcze miały

też miejsce w zach. części

Ameryki, powodując

wypiętrzenie się Kordylierów.

Panowanie roślin

nagonasiennych; duże

rozprzestrzenienie benetytów,

bujny rozkwit sagowców, nadto

miłorzębowe, iglaste, a także

paprocie nasienne, które

z końcem okresu wymarły;

wśród paprotników duże

znaczenie paproci

cienkozarodnikowych;

w morzach dominacja glonów;

pojawiły się okrzemki.

W morzach największe

znaczenie mają otwornice,

gąbki, koralowce, mięczaki,

ramienionogi (rynchonelle,

terebratule) i szkarłupnie (gł.

liliowce i jeżowce),

a z kręgowców ryby; rozwój

amonitów i belemnitów;

rozkwit gadów, które zajęły

wszystkie nisze ekologiczne;

w morzach dominowały

plezjozaury i ichtiozaury, na

lądzie dinozaury,

a w powietrzu pterodaktyle

(Pterodactylus,

Rhamphorhynchus); w jurze

górnej pojawiają się ptaki

(Archeopteryx).

M

E

Z

O

Z

O

I

K

T

R

I

A

S

230 Zaczął ulegać rozpadowi,

uformowany w permie

superkontynent Pangei (II) co

zaznaczyło się powstaniem kilku

stref ryftowych; zapoczątkowało

to proces powstawania Oceanów

- Atlantyckiego i Indyjskiego,

a jednocześnie zamykania

zbiornika Oceanu Tetydy; silne

procesy wulkaniczne

doprowadziły do powstania

wielkich pokryw bazaltowych

(trapów).

Dominowały rośliny

nagonasienne - paprocie

nasienne, drzewa iglaste,

sagowce oraz benetyty, które

pojawiły się w triasie

środkowym; mniejszą rolę

odgrywały paprocie

zarodnikowe, skrzypy i widłaki;

w morzu duże znaczenie miały

glony, szczególnie zielenice

z rodziny Dasycladaceae.

W morzach pojawiły się

koralowce sześciopromienne;

rozpowszechnione były

głowonogi (szczególnie

amonity, ceratyty),

ramienionogi (gł. terebratule),

szkarłupnie (liliowce

i jeżowce), a także ryby; na

lądzie szybki rozwój gadów

ssakokształtnych, pojawiły się

pierwsze dinozaury -

tekodonty; z końcem triasu

wymarły labiryntodonty

i kotylozaury.

P

A

L

E

O

Z

O

I

K

P

E

R

M

280 Zamknięcie się Oceanu

Uralskiego między powstałym

w karbonie lądem a Syberią

spowodowało uformowanie się

po raz drugi wielkiego

superkontynentu Pangei (II);

Pangea rozciągała się między

biegunami i stanowiła zwarty

ląd, w który tylko w strefie

równikowej wcinała się zatoka

Oceanu Tetydy; w permie

dolnym trwały procesy

niszczenia gór wypiętrzonych

podczas fałdowań; w permie

górnym na niektórych obszarach

utworzyły się płytkie,

epikontynentalne morza; zmiany

rozkładów lądów, a przy tym

cyrkulacji wód oceanicznych

były przyczyną zmiany klimatu

z wilgotnego na bardziej suchy.

Zmiany klimatyczne wywołały

ogromne zmiany roślinności;

straciły znaczenie i wymarły

odgrywające dużą rolę

w karbonie wilgociolubne

paprocie, drzewiaste skrzypy

i widłaki; wymarły także

kordaity; dominującą rolę

zaczęły odgrywać rośliny

nagonasienne - iglaste

i sagowce, pojawiły się pierwsze

miłorzębowe (m.in. Trichopitis).

Szczytowy rozwój osiągnęły

kotylozaury i gady

ssakokształtne; na początku

permu wyodrębniła się grupa

gadów ssakokształtnych;

w morzach ważną rolę

odgrywały ramienionogi,

otwornice i głowonogi (gł.

goniatyty); w końcu okresu

wiele grup zwierząt wymarło,

wśród nich: korale

czteropromienne, trylobity,

niektóre grupy

ramienionogów, a z otwornic -

fuzuliny.

3PKwil.of.pl

K

A

R

B

O

N

345 Zbliżanie się do siebie bloków

lądowych Euroameryki

i Gondwany zakończyła faza

silnych ruchów górotwórczych,

która spowodowała powstanie

wielkiego lądu i regresję morza;

wypiętrzyły się wtedy m.in. Góry

Kantabryjskie, Góry Iberyjskie,

Sudety i Rudawy; w karbonie

górnym w wielu rejonach

nagromadziły się osady

zawierające szczątki organiczne,

które utworzyły pokłady węgla;

przerwanie tego procesu pod

koniec karbonu związane było

z kolejnymi fazami

górotwórczymi; na leżących

w strefie okołobiegunowej

obszarach Gondwany rozwinęły

się potężne czasze lądolodów.

Bujny rozwój flory lądowej,

mającej duże znaczenie

w powstawaniu złóż węgla;

dominowały ogromnych

rozmiarów (20-40 m) widłaki

(lepidodendrony i sygilarie)

i skrzypy (kalamity); liczne były

paprocie zarodnikowe

i nasienne; z nagonasiennych

pojawiły się szpilkowe

i kordaity; wśród grzybów

występowały już workowce

i glonowce.

W morzach najliczniej

reprezentowane były

koralowce czteropromienne,

otwornice, ramienionogi

(szczególnie Productida);

szeroko rozpowszechnione

były głowonogi (goniatyty,

łodzikowate), pojawiły się

pierwsze belemnity;

w karbonie dolnym wymarły

graptolity; na obszarach

lądowych dominowały płazy

(np. Eogyrinus, Miobatrachus),

w karbonie górnym pojawiły

się pierwsze gady (m.in.

Romeriscus, Petrolacosaurus,

Hylonomus) pochodzące od

należących do płazów

antrakozaurów.

D

E

W

O

N

395 Zwężeniu uległa Paleotetyda,

w wyniku zbliżenia się do siebie

dwóch bloków kontynentalnych -

Euroameryki i Gondwany; do

Euroameryki przybliżył się także

trzeci wielki blok lądowy -

Syberia, oddzielony Oceanem

Uralskim; w wielu miejcach

znajdowały się płytkie morza,

w obrębie Gondwany (obszar

dzisiejszej Afryki Środk. i Pd.)

miało miejsce kolejne

zlodowacenie.

Dalszy rozwój roślin lądowych;

wśród ryniofitów, które

wymarły w dolnym dewonie

występowały m.in.: rynia

(Rhynia), hornea

(Horneophython) i aglaofiton

(Aglaophyton); pojawiły się

pierwsze rośliny widłakowe

(m.in. drepanofiskus)

i skrzypowe (hienia,

kalamofiton), a także

prymitywne rośliny

nagonasienne - paprocie

nasienne; w morzach

dominowały glony.

W morzach znaczącą rolę

odgrywały otwornice,

koralowce, ramienionogi

i głowonogi (gł. goniatyty

i klimenie); ważną grupę

stanowiły również trylobity

i konodonty; silna radiacja

kręgowców; powszechnie

występowały szczękowce,

pojawiły się ryby dwudyszne

i trzonopłetwe; pod koniec

okresu po raz pierwszy

zwierzęta opanowały

środowisko lądowe; są to

meandrowce (labiryntodonty),

m.in. ichtiostega.

S

Y

L

U

R

435 Dobiegł końca proces zamykania

się Oceanu Iapetus, powstał

jeden ląd - Euroameryka, który

od znajdującej się na biegunie

pd. Gondwany rozdzielała

Paleotetyda; następstwem tego

było ostateczne wydźwignięcie

się pn. Appalachów, Gór

Skandynawskich i gór

Spitsbergenu; w tym czasie

wypiętrzyły się również

kaledonidy środk. Azji (np.

Sajany); na obszarach

dzisiejszej Afryki nastąpił rozwój

lądolodów; w sylurze dolnym

miała miejsce wielka

transgresja, którą dopiero na

przełomie syluru i dewonu

zakończyły ruchy górotwórcze

fazy ardeńskiej.

Przez cały okres środowiskiem

życia roślin były zbiorniki

wodne, dopiero w końcu syluru

górnego środowisko lądowe

opanowały prymitywne rośliny -

ryniofity, m.in. kuksonia

(Cooksonia).

Szybka ewolucja fauny;

dominującymi grupami były:

otwornice, gąbki, trylobity,

mszywioły, małże, staroraki,

graptolity, konodonty;

z kręgowców znane były

bezszczękowce (Birkenia,

Jamoytius), a w sylurze

dolnym pojawiły się żyjące

zarówno w morzach, jak

i w zbiornikach słodkowodnych

ryby - szczękowce (np.

Climatius, Acantholepis,

Bothriolepis, Dinichthys).

O

R

D

O

W

I

K

500 Gondwana stosunkowo szybko

zbliżała się do bieguna pd., a po

jego osiągnięciu na obszarze

dzisiejszej Sahary (Ahaggar,

Tibesti) pojawiły się lądolody;

w ordowiku dolnym miała

miejsce duża transgresja

morska; w ordowiku górnym

zamykanie się Oceanu Iapetus

między Europą i Ameryką Pn.

spowodowało ruchy górotwórcze

fazy takońskiej, podczas których

zostały wypiętrzone Góry

Skandynawskie i pn. część

Appalachów.

Bujny rozwój flory, zwł. sinic,

zielenic i krasnorostów; duże

znaczenie skałotwórcze miały

też glony tworzące stromatolity.

Najliczniej reprezentowane

były: trylobity, graptolity,

głowonogi (łodziki),

ramienionogi, szkarłupnie;

ważną rolę skałotwórczą

odegrały też: radiolarie, korale

czteropromienne, liliowce oraz

gąbki; pojawiły się pierwsze

kręgowce - bezszczękowce.

K

A

M

B

R

570 Lądy powstałe po rozpadzie

Pangei znajdowały się między

zwrotnikami i rozdzielone były

głębokimi oceanami, a w wielu

rejonach pokrywały je płytkie,

epikontynentalne morza;

największym lądem była

Gondwana, którą otaczały dwa

wielkie oceany - Paleopacyfik

i Paleotetyda; między blokami

Europy i Ameryki Pn. znajdował

się Ocean Iapetus.

Prymitywne bakterie, sinice,

glony (m.in. Collenia) i grzyby

żyły wyłącznie w środowisku

morskim.

Silna radiacja zwierząt;

wykształciły się wszystkie

żyjące obecnie typy zwierząt;

fauną najbardziej

charakterystyczną były

archeocjaty (żyjące wyłącznie

w kambrze dolnym i środk.)

oraz trylobity.

4PKwil.of.pl

P

R

O

T

E

R

O

Z

O

I

K

~2600 Powiększyły się bloki

kontynentalne, na skutek

następujących po sobie faz

górotwórczych i okresów

sedymentacji, w których

wypiętrzone górotwory ulegały

niszczeniu; początkowo

utworzyły się kratony

stanowiące zalążki przyszłych

kontynentów; w proterozoiku

górnym nastąpiło połączenie się

istniejących wówczas bloków

w jeden, wielki superkontynent

Pangeę (I); przez całą erę trwał

proces formowania się

atmosfery.

Bakterie, prymitywne grzyby,

glony oraz sinice tworzące

stromatolity.

Bardzo prymitywne organizmy

morskie - jamochłony,

pierścienice, stawonogi i formy

podobne do koralowców znane

gł. ze skał osadowych pd.

Australii (tzw. fauna

z Ediacara), a także pd. Afryki,

pn. i wsch. Europy.

A

R

C

H

A

I

K

~4500

do

~7000

Trwały procesy formowania się

skorupy ziemskiej; erupcje

wulkaniczne, silne

bombardowanie powierzchnia

Ziemi przez meteoryty;

powstały tzw. strefy (pasma)

zieleńcowe; oraz pierwsze skały

osadowe.

Najstarsze ślady życia

organiczego (bakterie, sinice,

glony) pochodzące sprzed 3500

mln lat obejmują pojedyncze

komórki, nitkowate twory oraz

stromatolity, znane ze skał

osadowych pn.-zach. Australii

(grupa Warrawoona), pd. Afryki

(formacja Fig Tree), Ameryki

Pn. (formacja Soudon Iron)

i zach. Grenlandii.

3. Wymień i omów skały będące „słabym” podłożem budowlanym.

Grunty budowlane są to utwory geologiczne zewnętrznej warstwy skorupy ziemskiej, znajdujące

się w zasięgu obciążeń od obiektów budowlanych bądź używane do wykonania budowli ziemnych

(zapór, nasypów itp.). Rozróżnia się grunty naturalne (powstałe w wyniku procesów geologicznych) i

antropogeniczne (utworzone jako grunty nasypowe z produktów gospodarczej lub przemysłowej

działalności człowieka).

Grunty rodzime organiczne (naturalne) na ogół nie stanowią nośnego podłoża gruntowego i nie

nadają się do posadowienia na nich obiektów budowlanych.

Na terenie występowania piasków próchniczych i torfów interglacjalnych (uprzednio obciążonych i

skonsolidowanych przez lodowce) można posadowić w wyjątkowych wypadkach niektóre lekkie

budynki niewrażliwe na nierówne osiadanie.

Przydatność gruntów nasypowych do posadowienia fundamentów obiektu budowlanego zależy

głównie od rodzaju gruntów występujących w nasypie i możliwości ich zagęszczenia.

Nasypy budowlane z gruntów spoistych mogą stanowić podłoże tylko obiektów budowlanych

lekkich, niewrażliwych na osiadanie.

Nasypy z gruntów organicznych nie nadają się do bezpośredniego posadowienia żadnych obiektów

budowlanych.

4. Zjawiska krasowe - wyjaśnij zjawisko i podaj obszary występowania w Polsce.

Krasowe procesy, krasowienie są to procesy rozpuszczania skał (wapieni, dolomitów, gipsów,

soli kamiennych) przez wody powierzchniowe i podziemne; najbardziej rozpowszechnionymi skałami

ulegającymi krasowieniu są wapienie, przy czym najłatwiej krasowieją wapienie czyste, ponieważ

domieszki iłów i innych substancji nierozpuszczalnych hamują procesy krasowe przez zamulanie dróg

krążenia wody; węglan wapnia CaCO3 rozpuszcza się stosunkowo słabo w zwykłej wodzie, natomiast

w wodzie zawierającej dwutlenek węgla CO2 rozpuszczalność jego wzrasta wielokrotnie (przechodzi

w łatwo rozpuszczalny wodorowęglan wapnia); źródłem CO2 jest atmosfera oraz gnijące resztki

organiczne. Procesy krasowe zachodzą na obszarach, gdzie skały rozpuszczalne mają dużą miąższość

i są silnie spękane, co umożliwia cyrkulację wody w głębi masywu skalnego. Duży wpływ na rozwój

procesów krasowych ma klimat, także wysokość i ukształtowanie terenu. Procesy te szczególnie

intensywnie zachodzą w klimacie wilgotnym, na obszarach położonych wysoko oraz na obszarach

płaskich i słabo nachylonych (prawie cała woda opadowa wsiąka w głąb). Procesy krasowe prowadzą

do powstania charakterystycznych form terenu.

5PKwil.of.pl

Kras - formy powierzchni Ziemi powstałe w wyniku procesów krasowych, a także obszar, na

którym te procesy i formy występują. Formy krasowe tworzą się zarówno na powierzchni terenu

(formy powierzchniowe), jak i w głębi masywów skalnych (formy podziemne). Do form

powierzchniowych należą: żłobki krasowe — bruzdy występujące na pochyłych powierzchniach

wapieni, przedzielone podłużnymi garbami — żebrami krasowymi; leje krasowe — płytkie zagłębienia

w kształcie leja lub misy, o średnicy do kilkuset metrów; uwały — zagłębienia bezodpływowe

powstałe przez połączenie kilku lejów krasowych; polja — duże zagłębienia kotlinowe (o powierzchni

do 200 km2

i głębokości 100-800 m), utworzone m.in. przez połączenie się dużej liczby lejów

krasowych i uwałów; pagórki i wzgórza krasowe, zwane mogotami. Cechą charakterystyczną

obszarów krasowych jest brak powierzchniowej sieci wodnej; potoki i rzeki wpływają pod ziemię

szerokimi szczelinami (ponorami), a wypływają na powierzchnię (wywierzyska) na dnie największych

obniżeń danego obszaru (zwykle polji). Do podziemnych form krasowych należą studnie i kominy

krasowe oraz jaskinie.

Typowym obszarem krasowym są wapienne pasma G. Dynarskich. W Polsce kras występuje gł.

na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i w Tatrach Zachodnich. Niewielkie rejony krasowe znajdują

się też w Górach Świętokrzyskich i Sudetach, a kras gipsowy — w dolinie Nidy koło Buska-Zdroju.

5. Wymień główne metody rozpoznawania podłoża, co powinna zawierać dokumentacja

geologiczno - inżynierska obiektu.

Celem badania gruntów budowlanych (podłoża gruntowego) jest przede wszystkim określenie ich

parametrów geotechnicznych, umożliwiających prawidłowe zaprojektowanie posadowienia obiektu

budowlanego, z uwzględnieniem wzajemnego oddziaływania na siebie podłoża i obiektu budowlanego

w czasie jego wykonania a następnie użytkowania.

Badania gruntów dzieli się na: polowe (terenowe) i laboratoryjne (badania próbek gruntu).

Badania polowe powinny być poprzedzone pracami rozpoznawczymi, do których zalicza się

wstępne rozpoznanie terenu na podstawie map geologicznych, danych hydrogeologicznych,

dokumentacji archiwalnych itp.; oględziny terenu oraz stanu istniejących obiektów i instalacji

podziemnych znajdujących się w sąsiedztwie, wywiady dotyczące posadowienia obiektów sąsiednich

itp.; ewentualne badania wstępne, uzupełniające wyniki prac rozpoznawczych.

Najczęściej badania stanowią:

• wiercenia badawcze

• sondowania gruntu

• wykopy badawcze

• badania makroskopowe.

Wiercenia badawcze umożliwiają ustalenie układu warstw gruntów, poziomów wody gruntowej

oraz dokonanie oceny rodzaju i właściwości gruntów.

Sondowania gruntu stanowią najczęściej uzupełnienie wierceń badawczych. Maja na celu

określenie stopnia zagęszczenia gruntów niespoistych (piasków) i stanu gruntów spoistych.

Wykopy badawcze (doły próbne) pozwalają ocenić rodzaj i stan gruntów na podstawie obserwacji

ścian i dna wykopu.

Celem makroskopowych badań gruntów jest wstępne określenie rodzaju, stanu wilgoci i spoistości

gruntów.

Badania laboratoryjne próbek gruntu pobranych w trakcie badań polowych mają na celu

dostarczenie dodatkowych niezbędnych danych do obliczeń posadowienia projektowanego obiektu

budowlanego. W badaniach laboratoryjnych oznacza się właściwości fizyczne, mechaniczne oraz

stany gruntów niespoistych (sypkich) i spoistych.

Dokumentację geologiczno - inżynierską opracowuje się na podstawie przeprowadzonych

badań geotechnicznych.

W wypadku obiektów pierwszej kategorii geotechnicznej dokumentacja geologiczno - inżynierska

składa się z części opisowej, planu sytuacyjnego zawierającego lokalizację projektowanego obiektu

budowlanego i ewentualnie punktów badawczych, a także profili i przekrojów geotechnicznych (z

naniesionymi danymi o gruntach i poziomach wód gruntowych) archiwalnych i wykonanych podczas

badań polowych.

Część opisowa dokumentacji powinna obejmować:

- opis stanu działki i jej otoczenia w okresie badań,

- informacje o wcześniejszym sposobie użytkowania terenu,

- opis projektowanych obiektów i - jeżeli to możliwe - opis ich oddziaływania na podłoże

gruntowe,

- opis wyników wykonanych badań,

- analizę warunków geotechnicznych oraz ustalenie geotechnicznych warunków

posadowienia i zalecenia dotyczące fundamentów i robót ziemnych,

- zestawienie źródeł informacji oraz stosownych norm i przepisów,

6PKwil.of.pl

7

- wskazania dotyczące związanych z geotechniką prac sprawdzających i czynności, które

powinny być wykonane podczas budowy.

Dokumentację geotechniczną obiektów drugiej kategorii geotechnicznej opracowuje się na

podstawie analizy materiałów archiwalnych oraz wyników badań terenowych i laboratoryjnych,

których wynikiem jest ustalenie warstw geotechnicznych i charakteryzujących je parametrów.

Dokumentacja to powinna zawierać niezbędne dane ilościowe potrzebne do projektowania. Składa się

ona z części opisowej i graficznej.

Część opisowa omawianej dokumentacji powinna zawierać:

- kartę tytułową z nazwą inwestora, nazwiskiem projektanta, wykonawcy badań

geotechnicznych itp.,

- określenie zadania i celu badań oraz lokalizacji terenu objętego badaniami,

- charakterystykę projektowanego obiektu budowlanego (wymiary, przewidywane

obciążenia),

- zakres badań i typy stosowanych urządzeń badawczych,

- terminy wykonywania prac terenowych i laboratoryjnych,

- analizę materiałów archiwalnych i zakres ich wykorzystania,

- charakterystykę terenu badań i warunków geotechnicznych, zawierającą przede

wszystkim charakterystykę wydzielonych warstw geotechnicznych i omówienie wartości

parametrów gruntów wchodzących w skład tych warstw,

- wartości parametrów uzyskane na podstawie wykonanych badań,

- wnioski i zalecenia dotyczące realizacji i eksploatacji obiektu budowlanego, w tym ocenę

podłoża określającą możliwość zrealizowania projektowanego obiektu oraz ocenę

projektowanej głębokości posadowienia lub kryteria właściwego doboru tej głębokości,

- inne dane i zalecenia, dotyczące np. piezometrycznych poziomów wód gruntowych i ich

wahań, agresywności tych wód w stosunku do materiałów konstrukcyjnych, sposobów

odwodnienia okresowego lub trwałego, sposobu wykonania robót ziemnych, szczególnie w

sąsiedztwie obiektów istniejących itp.

Część graficzna dokumentacji dotyczącej obiektów kategorii drugiej powinna zawierać:

- plan sytuacyjno-wysokościowy w skali na ogół 1:500, z lokalizacją wykonanych i

archiwalnych punktów badawczych, przekrojów geotechnicznych oraz projektowanego

obiektu budowlanego,

- profile architektoniczne wierceń i sondowań (wykonanych i archiwalnych),

- rysunki wykonanych wykopów badawczych i odkrywek fundamentów,

- przekroje geotechniczne i ewentualnie problemowe mapy geotechniczne (np. mapa

zasięgu i miąższości gruntów słabych).

W wypadku obiektów trzeciej kategorii geotechnicznej opracowuje się dokumentację geologiczno

- inżynierską, uwzględniając wymagania prawa geologicznego i górniczego.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Politechnika Krakowska, PK, matematyka i syst numer, od kiwiego, I kol, III semestr, geologia, refer
pytania w interny od 6 gr koł I, III rok, Interna, Egzamin, Giełdy
WĘZŁY słup 2, Skrypty, PK - materiały ze studiów, II stopień, pomoc, III semestr, Konstrukcje stalow
2010 KD mgr zaocz teczka, Skrypty, PK - materiały ze studiów, II stopień, pomoc, III semestr, KBI 2
WĘZŁY poprzecznica dachowa, Skrypty, PK - materiały ze studiów, II stopień, pomoc, III semestr, Kons
WĘZŁY ssss, Skrypty, PK - materiały ze studiów, II stopień, pomoc, III semestr, Konstrukcje stalowe,
WĘZŁY słup, Skrypty, PK - materiały ze studiów, II stopień, pomoc, III semestr, Konstrukcje stalowe,
Strona tytułowa, Skrypty, PK - materiały ze studiów, II stopień, pomoc, III semestr, Konstrukcje spr
WĘZŁY, Skrypty, PK - materiały ze studiów, II stopień, pomoc, III semestr, Konstrukcje stalowe, Proj
WĘZŁY kratownica dachowa, Skrypty, PK - materiały ze studiów, II stopień, pomoc, III semestr, Konstr
Krata główna, Skrypty, PK - materiały ze studiów, II stopień, pomoc, III semestr, Konstrukcje stalow
WĘZŁY kratiwnica podłogowa, Skrypty, PK - materiały ze studiów, II stopień, pomoc, III semestr, Kons
Kopia ściąga bof 1, PK, Budownictwo ogólne i fizyka budowli, od kiwiego
pytania z egzaminu, PK, Budownictwo ogólne i fizyka budowli, od kiwiego
wzory do wspolrzednosciomierza, PK WM AiR, UCZELNIA, OD SOLTYSA, Podstawy Robotyki

więcej podobnych podstron