WOJEWÓDZTWO

SAMORZĄDOWE

Definicję współczesnej administracji publicznej podają Hubert i Michał . Określa ona administrację publiczną jako zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych, prowadzonych na rzece realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje, na podstawie ustawy i w określanych prawem formach.

Wymienieni wyżej autorzy klasyfikują także zadania administracji publicznej wypełniane przez różne podmioty, organy i instytucje.

Ich zdaniem, zadania te wykonywane są:

1. przez rząd i scentralizowaną administrację państwową, w szczególności podległą rządowi, tzw. Administrację rządową;

2. przez inne podmioty i instytucje administracji publicznej na zasadach zdecentralizowanych, takich jak:

1. związki publiczno prawne, w tym przede wszystkim przez wspólnoty terytorialne, jak również korporacje zawodowe, samorząd gospodarczy, rolniczy i in.;

2. różne ciała administracyjne o samodzielnym statusie w sferze prawa publicznego;

3. oparte na czynniku majątkowym rozmaite podmioty prawa publicznego nie mające charakteru osobowego;

3. przez różne organizacje, instytucje i inne podmioty w formie zadań zleconych;

Samorząd terytorialny w Polsce stanowi fragment ustroju państwa. Istota tego samorządu polega na wykonywaniu władzy państwowej przy wykorzystaniu władztwa administracyjnego w zakresie kształtowania życia publicznego w jednostkach samorządu terytorialnego w ramach obowiązującego prawa.

Reformę administracji publicznej w Polsce po transformacji ustrojowej w 1989r. zainicjowała ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym.

Aktualne zasady dotyczące ustroju i funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce wytycza Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r.

Jej preambuła zapowiada rzetelność i sprawność działań instytucji publicznych oraz podkreśla zasadę pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli ich wspólnot.

Zaś jej art. 164 ust. 2 mówi, iż poza gminą jako jednostką samorządu terytorialnego są inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego, o ile określa je ustawa.

Taką jednostką jest województwo. Podstawę jego funkcjonowania stanowi ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie wojewódzkim, zwana dalej ustawą wojewódzką.

Województwo oznacza jednostkę samorządu terytorialnego - regionalną wspólnotę samorządową, największą jednostkę zasadniczego podziału terytorialnego kraju w celu wykonywania administracji publicznej. Podobnie jak gmina i powiat, ma ono wymiar społeczny. Mieszkańcy województwa tworzą z mocy prawa regionalną wspólnotę samorządową. Ze względu na to, że województwo jest podmiotem charakterze terytorialnym, drugim jego elementem jest obszar. Powyższą definicję województwa wynikającą z ustawy wojewódzkiej podaje Jan Boć.

Samorząd województwa określa strategię rozwoju województwa, uwzględniającą wskazane w art. 11 ust. 1 ustawy wojewódzkiej cele takie jak:

• pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców;

• pobudzanie aktywności gospodarczej;

• podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa;

• zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń;

• kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego,

oraz prowadzi politykę o rozwoju określoną w ust.2 tego artykułu, na którą składa się:

• tworzenie warunków rozwoju gospodarczego, w tym kreowaniu rynku pracy;

• utrzymanie i rozwój infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim;

• pozyskiwanie i łączenie środków finansowych: publicznych i prywatnych, w celu realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej;

• wspieranie i prowadzenie działań na rzecz podnoszeniu poziomu wykształcenia obywateli;

• racjonalne korzystanie z zasobów przyrody oraz kształtowanie środowiska naturalnego, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju;

• wspieranie rozwoju nauki i współpracy między sferą nauki i gospodarki, popieranie postępu technologicznego oraz innowacji;

• wspieranie rozwoju kultury oraz ochrona i racjonalne wykorzystywanie dziedzictwa kulturowego;

• promocja walorów i możliwości rozwoju województwa.

Nadto, zgodnie z art. 14 wymienionej ustawy, wykonuje on zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami, w szczególności:

• infrastruktury technicznej (drogi publiczne i transport);

• infrastruktury społecznej (edukacja publiczna, w tym szkolnictwo wyższe; promocja i ochrona zdrowia; kultura i ochrona jej dóbr; pomoc społeczna, polityka prorodzinna, kultura fizyczna i turystyka, ochrona praw konsumentów, przeciwdziałanie bezrobociu oraz aktywizacja lokalnego rynku pracy);

• bezpieczeństwa publicznego;

• ładu przestrzennego i ekologicznego (modernizacja terenów wielkich, zagospodarowanie przestrzenne, ochrona środowiska).

Władza samorządu województwa sprawowana jest w sposób bezpośredni, tj. w formie głosowania powszechnego (w drodze wyborów i referendum), lub za pośrednictwem organów tego samorządu, tj. sejmiku województwa i zarządu województwa.

Referendum rozstrzyga w sprawie odwołania sejmiku województwa przed upływem kadencji. Referendum wojewódzkie może być także przeprowadzone w każdej dla województwa sprawie mieszczącej się w zakresie jego zadań. Decyduje o tym sejmik województwa, jeśli przeprowadza referendum z własnej inicjatywy. Mieszkańcy województwa uprawnieni do głosowania decydują o przeprowadzeniu referendum, jeśli zgodna z prawem inicjatywa zdobędzie poparcie co najmniej 1/10 uprawnionych. Jeśli ten wymóg zostanie spełniony, wówczas właściwy organ obowiązany jest przeprowadzić referendum. Referendum jest ważne, jeśli wzięło w nim udział co najmniej 30% uprawnionych.

Artykuł 18 ustawy wojewódzkiej określa kompetencje sejmiku województwa, a mianowicie:

• prawotwórcze (stanowienie aktów prawa miejscowego, w szczególności statutu województwa, zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim, zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej);

• organizacyjne (uchwalanie statutu województwa; uchwalanie przepisów dotyczących organizacji wewnętrznej oraz trybu pracy organów samorządu województwa; uchwalanie zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej; podejmowanie uchwał w sprawie powierzenia zadań samorządu województwa innym jednostkom samorządu terytorialnego; podejmowanie uchwał w sprawie tworzenia związków, stowarzyszeń, fundacji oraz ich rozwiązywania, a także przystępowania do nich lub występowania z nich);

• planistyczne (uchwalanie strategii rozwoju województwa oraz wieloletnich programów wojewódzkich; uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego; uchwalanie budżetu województwa);

• finansowo-majątkowe (podejmowanie uchwał w sprawach zasad i trybu gospodarowania mieniem wojewódzkim; w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej; w sprawie szczegółowości układu wykonawczego budżetu województwa; uchwalanie budżetu województwa; określenie zasad udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych z budżetu województwa; podejmowanie uchwały w sprawie wyboru niezależnego audytora oraz zamknięcia rachunków budżetu województwa; rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu województwa, sprawozdań finansowych województwa oraz sprawozdań z wykonania wieloletnich programów województwa; podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa z tytułu wykonania budżetu województwa; uchwalanie, w granicach określonych ustawami, przepisów dotyczących podatków i opłat lokalnych; podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących: zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na okres dłuższy niż trzy lata, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej; do czasu określenia tych zasad zarząd może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą sejmiku województwa; emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu; zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów; ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd województwa w roku budżetowym; tworzenia spółek prawa handlowego i przystępowania do nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów, a także obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji);

• osobowe (wybór i odwołanie zarządu województwa; powoływanie i odwoływanie skarbnika województwa na wniosek marszałka województwa);

• kierowniczo-kontrolne (rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu województwa, podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nie udzielenia absolutorium zarządowi województwa z tytułu wykonania budżetu województwa oraz sprawozdań z wykonywania wieloletnich programów województwa);

• w zakresie współpracy zagranicznej (podejmowanie uchwał w sprawach: „Priorytetów współpracy zagranicznej województwa”, uczestnictwa w międzynarodowych zrzeszeniach regionalnych i innych formach współpracy regionalnej).

Przedstawiony zakres działania sejmiku województwa obejmuje najważniejsze sprawy regionalnej wspólnoty samorządowej oraz funkcjonowania jej władz. Nie jest to wyliczanie zamknięte, gdyż do wyłącznej właściwości sejmiku województwa mogą być przekazane w drodze ustawowej lub statutem województwa także inne sprawy.

Sejmik województwa wybiera ze swego składu przewodniczącego oraz od 1 do 3 wiceprzewodniczących. Funkcji tych nie można łączyć ze stanowiskiem członka zarządu województwa. Ustawa wojewódzka nie zalicza przewodniczącego sejmiku do organów województwa. Jego ustawowym zadaniem jest organizowanie pracy sejmiku oraz prowadzenie jego obrad. Przewodniczący sejmiku może powierzyć wykonywanie tych czynności jednemu z wiceprzewodniczących sejmiku województwa.

Sejmik województwa z uwagi na swój społeczny (mimo wynagrodzeń pieniężnych) charakter nie może obradować ciągle. Jego charakter pracy jest sesyjny, a sesje są czasowo ograniczone. Z uwagi na szeroki zakres zadań sejmiku istnieje potrzeba przekazywania części jego zadań innym organom do rozstrzygania - z wyłączeniem spraw zastrzeżonych do wyłącznej właściwości sejmiku; do zaopiniowania bądź opracowania projektu rozstrzygnięcia - we wszystkich sprawach.

Istotną rolę w tym zakresie odgrywają komisje - organy wewnętrzne sejmiku. Ich istnienie, przedmiot działania oraz skład osobowy zależy w zasadzie od uznania sejmiku, który może powołać komisje stałe, a jedną z nich jest zobowiązany powołać. Chodzi tu o komisję rewizyjną dla kontroli zarządu oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Sejmik może także powołać komisje doraźne do wykonania zadań nadzwyczajnych.

Zarząd województwa jest organem wykonawczym województwa. W skład pięcioosobowego zarządu województwa wchodzą marszałek województwa jako przewodniczący, 1 do 2 wiceprzewodniczących oraz pozostali członkowie. Marszałek jest wybierany przez sejmik spośród radnych, natomiast pozostali członkowie także spoza składu sejmiku na wniosek marszałka. Członkostwa w zarządzie nie można łączyć z członkostwem w organach gminy i powiatu, z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła albo senatora.

Jeśli sejmik województwa nie dokona wyboru zarządu w terminie trzech miesięcy od daty ogłoszenia wyników wyborów - ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Po rozwiązaniu sejmiku z wyżej wskazanej przyczyny przeprowadza się wybory przedterminowe, które zarządza Prezes Rady Ministrów w terminie trzech miesięcy od dnia rozwiązania sejmiku. Funkcje organów województwa, do czasu wyboru zarządu województwa przez nowy sejmik, pełni właściwy terytorialnie wojewoda. O ile nowo wybrany sejmik nie dokona wyboru zarządu w terminie trzech miesięcy od daty ogłoszenia wyników wyborów, ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Nie przeprowadza się wówczas ponownych wyborów przedterminowych. Do dnia wyboru sejmiku województwa na kolejną kadencję oraz wyboru zarządu województwa zadania i kompetencje sejmiku i zarządu województwa przejmuje właściwy terytorialnie wojewoda.

Zarząd województwa wykonuje zadania województwa nie zastrzeżone na rzecz sejmiku województwa i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Do zadań zarządu województwa należy w szczególności: wykonywanie uchwał sejmiku województwa; gospodarowanie mieniem województwa, w tym wykonywanie praw z akcji i udziałów posiadanych przez województwa; przygotowywanie projektu i wykonywanie budżetu województwa; przygotowywanie projektów strategii rozwoju województwa, planu zagospodarowania przestrzennego i programów wojewódzkich oraz ich wykonywanie; organizowanie współpracy ze strukturami samorządu regionalnego w innych krajach i z międzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi; kierowanie koordynowanie i kontrolowanie działalności wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym powoływanie i odwoływanie ich kierowników; uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego.

Zarząd województwa wykonuje zadania województwa przy pomocy urzędu marszałkowskiego i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych lub wojewódzkich osób prawnych. Zasady i tryb działania zarządu województwa określa statut województwa.

Marszałek województwa organizuje pracę zarządu województwa jako przewodniczący i urzędu marszałkowskiego jako jego kierownik; jest zwierzchnikiem służbowym pracowników urzędu marszałkowskiego i kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

Marszałkowi przysługuje kompetencja podejmowania działań o charakterze doraźnym, w sprawach nie cierpiących zwłoki, związanych z bezpośrednim zagrożeniem interesu publicznego, zagrażających bezpośrednio zdrowiu i życiu oraz w sprawach mogących spowodować znaczne straty materialne. Kiedy w takiej sytuacji zarząd województwa nie może się zebrać na czas, wówczas marszałek powinien podjąć niezbędne czynności w zastępstwie zarządu. Wymagają one przedstawienia do zatwierdzenia na najbliższym posiedzeniu zarządu województwa.

Zadania województwa wykonywane są w różnych formach, również w formie decyzji administracyjnych, nazywanych w ustawie decyzjami w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Ustawa wojewódzka przyznaje marszałkowi kompetencje do ich wydawania.

Może on upoważnić wiceprzewodniczących zarządu województwa, pozostałych członków zarządu województwa, pracowników urzędu marszałkowskiego oraz kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych do wydania decyzji w jego imieniu.

Administracja zespolona. Zasadę zespolenia aparatu administracyjnego na szczeblu wojewódzkiej administracji samorządowej ustanawia art. 3 ustawy wojewódzkiej, zgodnie z którym administracja ta jest zespolona w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnikiem. Chodzi tu o marszałka województwa, który jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego, zwierzchnikiem służbowym pracowników tego urzędu i kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Zasada ta ma jednak w odniesieniu do samorządowej administracji województwa ograniczone znaczenie. Na szczeblu wojewódzkim usytuowany jest bowiem wojewoda - organ wojewódzkiej zespolonej administracji rządowej.

Samorządowe kolegium odwoławcze jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym oraz postępowaniu podatkowym w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej:

• załatwianych przez administrację samorządową stopnia gminnego, z wyjątkiem spraw należących do zadań zleconych gminie;

• należących do właściwości powiatu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej;

• załatwianych przez administrację samorządową stopnia wojewódzkiego, z wyjątkiem spraw powierzonych na podstawie porozumienia z wojewodą.

Jako organ wyższego stopnia, kolegium odwoławcze rozpatruje odwołania od decyzji, zażalenia na postanowienia, żądania wznowienia postępowania lub stwierdzenia nieważności decyzji oraz skargi i wnioski.

Kolegium orzeka w składach trzyosobowych na posiedzeniach niejawnych lub rozprawach. Rozstrzygnięci Kolegium mogą być zaskarżane do Naczelnego Sądu Administracyjnego, z wyjątkiem sytuacji określonych w przepisach szczególnych.

Budżet województwa jest postawą samodzielnej gospodarki finansowej województwa. Art. 61 ustawy wojewódzkiej stanowi, że jest on planem finansowym obejmującym:

• planowane dochody i wydatki województwa;

• źródła sfinansowania deficytu budżetowego;

• przeznaczenie nadwyżki budżetowej;

• wydatki związane z wieloletnimi programami, w tym inwestycjami.

Jest on uchwalony jako część uchwały budżetowej na rok kalendarzowy („rok budżetowy”) przed jego rozpoczęciem. Opracowanie i przedstawienie do uchwalenia projektu budżetu województwa, a także inicjatywa w sprawie zmian tego budżetu należą do wyłącznej kompetencji zarządu województwa. Zasadnicze źródło finansowania zadań województwa zgodnie z art. 67 ustawy wojewódzkiej stanowią:

• udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa;

• dochody z majątku województwa;

• spadki, zapisy i darowizny na rzecz województwa;

• dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe województwa oraz wpłaty innych wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

Nadto, dochodami województwa mogą być, tak jak określa art. 68 tej ustawy:

• subwencje wyrównawcze z budżetu państwa;

• dotacje celowe z budżetu państwa i państwowych funduszy celowych na zadania wykonywane przez województwo;

• dotacje celowe z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej;

• dotacje celowe z budżetu gmin lub powiatu na zadania z zakresu tych jednostek wykonywane przez województwo.

Za prawidłowe wykonanie budżetu województwa odpowiada zarząd województwa. Mówi o tym art. 70 ustawy wojewódzkiej. Artykuł ten nadaje także zarządowi województwa wyłączne prawo:

• zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach wydatków, w ramach upoważnień udzielanych przez sejmik województwa;

• emitowanie papierów wartościowych, w ramach wyżej określonych upoważnień;

• dokonywanie wydatków budżetowych;

• zgłaszanie propozycji zmian w budżecie województwa.

Art. 72 ustawy wojewódzkiej ustanawia zasadę jawności gospodarki środkami finansowymi samorządu województwa, której wymóg jest spełniany przez:

• zachowanie jawności debaty budżetowej;

• opublikowanie uchwały budżetowej oraz sprawozdań z wykonania budżetu województwa;

• przedstawienie pełnego wykazu kwot dotacji celowych udzielanych z budżetu województwa.

Nadzór nad działalnością samorządu województwa sprawuje Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw finansowych regionalna izba obrachunkowa (art. 78 ustawy wojewódzkiej). Art. 79 i następny ustawy wojewódzkiej mówi, że nadzór nad wykonaniem zadań województwa jest sprawowany na podstawie kryterium zgodności z prawem, a uchwały sejmiku województwa oraz uchwały zarządu województwa podlegające nadzorowi przedstawia wojewodzie marszałek województwa w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia. Objęte zaś zakresem nadzoru izby obrachunkowej uchwały, marszałek województwa przedstawia tej izbie.

Uchwała organu samorządu województwa sprzeczna z prawem jest nieważna, a o jej nieważności orzeka organ nadzorczy. Decyzje administracyjne podlegają także kontroli sądowej. Powyższe zawiera art. 82 ustawy wojewódzkiej.

W ramach sprawowanego nadzoru (art. 84) w sytuacji naruszenia przez sejmik wojewódzki Konstytucji lub rażącego albo wielokrotnego naruszania ustaw, na wniosek Prezesa Rady Ministrów - Sejm może w drodze uchwały rozwiązać ten sejmik.

Ustawą z dnia 24 lipca 1998r o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, z dniem 1 stycznia 1999r. wprowadzono trójstopniowy podział terytorialny państwa. Jednostkami zasadniczymi są: gminy, powiaty i województwa.

Utworzono 16 województw.

Obrazuje je poniższa mapa:

1

Określono także siedziby województw i sejmików wojewódzkich oraz nazwy urzędów wojewodów. Art. 5 tej ustawy dopuszcza zmianę granic województw, w tym związaną z tworzeniem, łączeniem, dzieleniem lub znoszeniem powiatów w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii organów jednostek samorządu terytorialnego, których zmiana dotyczy.

Art. 6 wymienionej wyżej ustawy zobowiązuje Sejm, Senat i Radę Ministrów do dokonania w terminie do 31 grudnia 2000r. oceny zasadniczego podziału terytorialnego państwa, a na podstawie wyników oceny - dopuszcza się korektę podziału terytorialnego państwa wprowadzoną wymienioną wyżej ustawą.

Administracja wypełniając swoją misję publiczną, musi się zmieniać wraz ze zmianami otoczenia, w którym działa. W miarę upływu lat zachodzą nieustanne zmiany w sferze kultury, polityki, gospodarki, techniki, technologii pracy i systemów wartości.

Administracja publiczna, wykonując ważne zadania dla prawidłowego funkcjonowania życia zbiorowego, musi stale dotrzymywać kroku zmianom zachodzącym w środowisku społecznym, któremu służy.

Reformowanie administracji ma nieustający charakter i dotyczy zarówno funkcjonowania rządu, administracji centralnej i terenowej administracji rządowej, jak też systemu terytorialnego, w tym i samorządu wojewódzkiego.

LITERATURA:

1. Jan Boć „Prawo administracyjne”, Wrocław 2000r.

2. Hubert Izdebski, Michał Kulesza „Administracja publiczna zagadnienia ogólne”, Warszawa 1998r.

ŹRÓDŁA PRAWNE:

1. Ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz.U. nr 13, poz. 74 z późn. zm.)

2. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz.U. nr 78, poz. 483)

3. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie wojewódzkim (Dz.U. nr 91, poz. 576 z późn. zm.)

4. Ustawa z dnia 24 lipca 1998r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. nr 96 poz. 603, sprost. Dz.U. z 1998r. nr 104 poz.656)

H. Izdebski, M. Kulesza, „Administracja publiczna, zagadnienia ogólne”, wyd.1, Warszawa 1998 s.91

H. Izdebski, M. Kulesza, „Administracja publiczna, zagadnienia ogólne”, wyd.1, Warszawa 1998 s.120

Jedn. tekst: Dz. U. z 1996r., nr 13, poz. 74 z późn. zm.

Dz. U. z 1997r. nr 78, poz. 483

Dz. U. z 1998r. nr 91, poz. 576 z późn. zm.

J. Boć, „Prawo administracyjne”, Wrocław, wyd. 2000, s.200

Dz. U. z 1998r. nr 96, poz 603, sprostowanie: Dz. U. z 1998r. nr 104, poz. 656

2

---