Wykonywanie własności- [140-154] korzystanie z rzeczy i pobieranie pożytków (zasady współ. społ.)
W stanie konieczności nie może sprzeciwić się użycia lub zniszczenia rzeczy (jego dobro lub dobro osoby trzeciej)=>może żądać naprawienia szkody
Droga konieczna-służebność drogowa, uwzględniająca potrzeby nieruchomości bez dostępu do drogi publicznej (musi jak najmniej obciążyć grunty, przez które prowadzi)
Roboty ziemne nie mogą grozić naruszeniem oparcia budynku sąsiadującego
Przy usuwaniu owoców i gałęzi najpierw trzeba wyznaczyć termin, dopiero potem je usuwać samemu
Jeśli sąsiad nie sprzeciwi się budowie na jego gruncie, nie może żądać przywrócenia stanu poprzedniego (chyba, że grozi mu niewspółmierna szkoda)
*może żądać wykupienia zajętego gruntu i tego, który przez budowę stracił znaczenie gospodarcze
Własność i koszty: płotu, urządzeń, murów, miedz i ich utrzymania są dzielone po połowie między 2 sąsiadów
Jeżeli nie ma granic gruntu, ustala się je wg ostatniego spokojnego stanu posiadania, a jeśli się nie da to przez sąd
Nabycie i utrata własności-[155-194]
Przeniesienie własności-AKT NOTARIALNY-umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna zobowiązująca
Do przeniesienia wł. rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku i rzeczy przyszłych należy przenieść też posiadanie
Jeżeli umowa przeniesienia zależy od wykonania innej umowy, z zapisu, to ważność zależy od istnienia zobowiązania z tej innej umowy i zapisu
Własności nie można przenieść pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu (chyba, że strony się zgodziły bez warunków i porozumiały)
Forma aktu notarialnego nie dotyczy gruntów wniesionych jako wkład do rolniczej społ. produkcyjnej
Prawo pierwokupu nier. rolnej przysługuje pozostałym właścicielom za wyjątkiem gdy właść. sprzedaje wraz z gospodarstwem lub gdy nabywcą jest osoba, która dziedziczy nieruchomość
Nabywa się rzecz z chwilą objęcia w jej posiadanie w dobrej wierze
Rzecz skradzioną, zgubioną można nabyć po 3 latach od zgubienia itp. (za wyj, pieniędzy i dokum. na okaziciela i rzeczy na licytacji urzędowej oraz z egzekucji)
Nabycie w dobrej wierze rzeczy obciążonej prawem osoby trzeciej dyskwalifikuje prawo tej osoby
Posiadanie samoistne od 20 lat w dobrej wierze staje się własnością, a w złej wierze po 30 latach
Rzecz ruchoma staje się własnością po 3 latach od nieprzerwanego posiadania w dobrej wierze
Zasiedzenie-jego bieg nie może skończyć się dla właściciela wcześniej niż po 2 latach od pełnoletności
Terminy-stosuje się przepisy o przedawnieniu roszczeń
Można sumować czasy 2 osób=>a jeśli poprzednik posiadał w złej wierze sumuje się tylko wtedy, gdy suma wyn. min. 30 lat
Rój pszczół staje się niczyim po 3 dniach od wyrojenia, jeżeli osiadł w wolnym ulu można go wziąć za wynagrodzeniem, a jeżeli w zajętym to nie (wtedy staje się własnością tego, z którego rojem się połączył)
Znalezienie
Należy o znalezieniu rzeczy lub zwierzęcia niezwłocznie powiadomić stratnego lub właściwy organ państwowy
Pieniądze, papiery wartościowe i kosztowności naukowe lub artystyczne należy oddać organowi państwowemu, a inne tylko na jego żądanie
Nieodebrane pieniądze, papiery wart., kosztowności naukowe lub artystyczne są po 1 roku od wezwania przejmowane przez SP, a inne może przejąć znalazca. Jeżeli nie można wezwać stratnego to przejmuje się po 2 latach
Znalazca najpóźniej w chwili wydania rzeczy może żądać 1/10 wartości
Rzecz znalezioną w budynku lub środku trans. publ. należy oddać ich zarządcy
Znalezienie wartościowej rzeczy kogoś, kogo nie można szukać należy zgłosić organowi państwowemu, który za znalezienie wynagradza
Ruchomość należy do nieruchomości, jeśli jest jej częścią składową
Kto wytworzył rzecz z cudzych materiałów staje się właścicielem rzeczy pod warunkiem, że wartość jego pracy przekracza wartość materiałów i odwrotnie (właściciel materiałów jest wł.rzeczy, jeśli wytwórca działał w złej wierze)
Jeżeli 1 część rzeczy, która ma kilku właścicieli, jest dużo bardziej wartościowa od innych, reszta staje się częściami składowymi (przepisy nie uchybiają przepisom o bezpodstawnym wzbogaceniu)
Współwłasność dz.IV [195-221]-gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom (łaczna lub ułamkowa, poniższe przep. dotyczą ułamkowej)
domniemuje się równość udziałów
do czynności przekraczających zwykły zarząd potrzebna jest zgoda wszystkich wspołwłaścicieli. Gdy brak tej zgody, do sądu mogą iśc ci, którzy posiadają min. połowę
do zwykłego zarządu potrzebna jest zgoda większości
większość oblicza się wg udziałów; można ustalić zarządcę, który może żądać wynagrodzenia
dochody, wydatki, pożytki oblicza się wg udziałów
współwłasność można znieść, prawo to można wyłączyć na max. 5 lat (w ostatnim roku przed upł. terminu można przedłużyć na kolejne 5 lat)
można także znieść przez podział rzeczy wspólnej chyba, że rzecz straci na wartości; sąd może udziały wyrownać każąć je spłacać między wspołwł., przy podziale gruntu może ustanowić służebność
gdy rzecz jest niepodzielna, należy wydać ją jednemu wspołwł., który spłaci pozostałych lub sprzedać dzieląc zyski (sąd ustala terminy i zabezpieczenia spłaty)
gospodarstwo rolne: właścicielem zostaje ten, na którego inni wyrażają zgodę, w przeciwnym wypadku sąd przyznaje gosp. temu, kto tam stale pracuje, a jeśli robi to kilku, to dostaje ten,który daje najlepsze gwarancje;
gdy żaden z nich nie chce być właściciele, sąd zarządza sprzedaż i podział zysków (stosuje się także, jeśli liczba części gosp. jest mniejsza niż ilość wspołwł.)
*SPŁATY-ustalane są porozumieniem, w razie jego braku spłaty można obniżyć ze względu na *typ, wielkość i stan gospod. *sytuację osobistą, majatkową wspołwłaścicieli *spłatę można rozłożyć na raty lub odroczyć termin spłaty *po sprzedaży przed 5 latami od przejęcia należy podzielić się zyskami z byłymi wspołwł. (za wyjątkiem sprzedaży w celu racjonalnego prowadzenia gosp.)
wspołwł., który nie otrzymał gospodarstwa, a w nim mieszka, może dalej mieszkać przez max. 5 lat lub 5 lat od uzyskania pełnoletności (nie dotyczy trwale niezdolnych do pracy)
Zniesienie wspołwł.-roszczenie o zniesienie NIE ULEGA PRZEDAWNIENIU
Ochrona własności [222-231] dot. także relacji właściciel -posiadacz zależny
Windykacja-właściciel może żądać wydania jego rzeczy lub zaprzestania działąń nad nią oraz przywrócenia stanu poprzedniego (jeśli dotyczy nieruchomości to nie przedawnia się)
Samoistne posiadanie w dobrej wierze-posiadacz taki nie jest odpowiedzialny za zużycie, pogorszenie lub utratę rzeczy. *nabywa pozytki naturalne z rzeczy *zachowuje pobrane pożytki cywilne
*gdy posiadacz dowiaduje się o prowadzonym powództwie przeciw niemu zobowiązany jest do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i odpowiada wtedy za zużycie i utratę z jego winy; musi zwrócić pożytki, których nie zużył i zapłącić za te, które zużył
Samoistny posiadacz w złej wierze-zobowiązany jest do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i *odpowiada wtedy za zużycie i utratę z jego winy; *musi także zwrócić wartość pożytków, których nie uzyskał wskutek złej gospodarki, chyba, że rzecz uległaby pogorszeniu także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego
zwrot nakładów-*posiadacz w dobrej w.-zwraca się nakłady za korzyści z rzeczy lub inne, jeśli zwiększają wartość tej rzeczy w chwili wydania (jeśli wiedział o powództwie przeciw niemu, to zwraca się mu tylko nakłady konieczne)
*posiadacz w złej w.-zwraca się tylko nakłady konieczne i tylko tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem
Przedmioty połączone-*samoistny pos. w dobrej w.- może przywracając stan poprzedni zabrać przedmioty, które połączył z rzeczą, nawet jeśli są jej cz. składowymi
*w złej wierze lub w dobrej w powództwie-właściciel może zatrzymać połączone przedmioty, ale musi zwrócić posiadaczowi ich wartość i koszt robocizny albo sumę, która zwiększyła wartość rzeczy
Posiadacz w dobrej wierze w powództwie-to również taki, który został wezwany do wydania rzeczy przez organ państwowy
roszczenie właściciela przeciwko posiadaczowi (i odwrotnie) przedawnia się po 1 roku od dnia zwrotu
Budynek wzniesiony na cudzym gruncie-posiadacz w dobrej wierze, który postawił na cudzej działce budynek więcej warty niż ta działka może żądać od właściciela działki przeniesienia własności za wynagrodzeniem
Właściciel może żądać, aby posiadacz w dobrej wierze kupił od niego ten grunt
Użytkowanie wieczyste [232-243] korzystanie z gruntu SP lub JST z wyłączeniem innych osób
Obowiązują przepisy o przeniesieniu własności nieruchomości-AKT NOTARIALNY (dot. też przedłużenia)
Czas 99 lat lub minimum 40 lat
W ciągu ostatnich 5 lat można przedłużyć (40-99) [można przedłużyć wcześniej, jeśli amortyzacja trwa dłużej niż okres uzytkowania]
Co roku uiszcza się opłatę
W umowie określa się: *termin robót, *rodzaj budynków, *warunki i termin odbudowy lub rozbiórki w razie szkody, zniszczenia, *wynagrodzenie dla użytkownika za budynki przejęte po obwiązywaniu umowy
Rozwiązanie przed terminem: *korzystanie sprzeczne z przeznaczeniem na umowie lub nie wzniesienie budynków określonych w umowie *PRZEDAWNIA SIĘ po 3 latach od zwrotu gruntu
Prawa rzeczowe ograniczone przep. ogólne [244-251] użytkowanie, służebność, zastaw
Obowiązują przepisy o przeniesieniu grunty, a umowa to AKT NOTARIALNY(tylko do oświadczenia właściciela)+wpis do księgi, jeżeli prawo jest w niej ujawione
zrzeczenie się=wygaśnięcie-> oświadczenie właścicielowi + ew. wykreślenie z księgi
Wszelkie zmiany to umowa + ew. wpis do księgi (ew. zgoda osoby trzeciej udzielona jednej ze stron-oświadczenie)
Pierwszeństwo ma prawo powstałe wcześniej (zmiana to umowa między stronami i ew. wpis do ks. wieczystej)
zmiana staje się bezskuteczna z chwilą wygaśnięcia prawa późniejszego [ochrona-przepisy o ochr. własności]
Uzytkowanie [252-284]-prawo do używania rzeczy i pobierania z niej pozytków; można wyłączyć oznaczone pożytki i organiczyć użytkow. nieruchomości
jest niezbywalne, wygasa po 10 latach od niewykonywania
ciężary ponosi użytkownik-pokrywane z pozytków rzeczy
właściciel nie musi czynic nakładów, może jednak żądać ich zwrotu od użytkownika]
uzytkownik ponosi koszty napraw i innych związanych ze zwykłym użytkowaniem, o innych informuje właściciela
dobrowolne nakłady-przepisy „cudze sprawy bez zlecenia”
o roszczeniach osób 3 należy zawiadomić właściciela
roszczenia PRZEDAWNIAJĄ się po 1 roku od zwrotu rzeczy
Użytkowanie prawa przez osobę fizyczną
Wygasa najpóźniej w dniu śmierci
należy zachować substancję rzeczy i jej przeznaczenie
Istnieje obowiązek zawiadomienia właściciela o zamiarze budowy na uzytk. gruncie
Właściciel może żądać zaniechania lub naprawienia szkody
Uzytkownik jak najemca może instalować urządzenia
Właściciel może żądać zabezpieczenia ew. zarządcy
Użytkowanie prawa do budynku wygasa po 50 latach od ustanowienia
Użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne gruntu SP
wygasa z chwilą likwidacji spółdzielni
zabudowany grunt można przekazać na użytkow. lub na własność
Budynki wzniesione przez społdzielnię stanowią jej własność (chyba, że post. inaczej)
po wygaśnięciu użytkowania gruntu budynki, drzewa, rośliny stają się własnością SP (spółdzielnia może żądać zapłaty)
spółdzielnia może zmienic przeznaczenie gruntu
wkłady gruntowe z chwilą włożenia spółdzielnia nabywa w użytkowanie (nie wymaga notariusza)
budynki, rosliny, drzewa wzniesione na wkładzie stają się własnością spółdzielni
Służebnośći [285-305]
Gruntowe-może mieć na celu jedynie zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej
można ustanowić na rzecz spółdzielni rolniczej
uwzględnia się zasady współ. społ i zwyczaje miejscowe
musi jak najmniej obciążać nieruchomość obciążoną
urządzenia potrzebne służebności utrzymuje właściciel władnący
w razie podziału nier. władnącej służebność utrzymuje się na każdą część, chyba, że zwiększa użyteczność tylko 1,2 części (dla pozostałych się znosi)
przy braku porozumienia ustala sąd
można dokonać zmiany służebności, chyba, że jest zbyt obciążająca
wygasa po 10 latach od niewykonywania
można znieść jeśli służebność straciła sens za wynagrodzeniem (zmiana stosunków) lub bez wynagrodzenia (jeśli straciła znaczenie)
Osobiste-przepisy jak wyżej
wygasa ze smiercią uprawnionego, jest niezbywalna
Mieszkanie-przy służebności można z niej korzystać z małżonkiem i dziećmi oraz osobą, która jest niezbędna
Osoby mogą korzystać z urządzeń i pomieszczeń mieszkalnych
Można służebność zamienić na rentę, gdy osoba użytkująca popełnia rażące uchybienia
Nie można nabyć przez zasiedzenie
spółdzielnia może zmienić włożona nieruchomość na rentę
Zastaw [306-336]
na rzeczach ruchomych-w celu zabezpieczenia wierzytelności lub w celu zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej
umowa między właścicielem a wierzycielem oraz (czasem)wydanie rzeczy właścicielowi lub osobie 3, na która się zgodziły
stosuje się przepisy o własności rzeczy ruchomej
zastaw powstały poźniej ma pierwszeństwo (chyba, że zastawnik działa w złej wierze)
pozytki z zastawionej rzeczy zaliczane są na poczet wierzytelnośći i zw. z nią roszczeń
nakłady zastawnika -przepisy „cudze sprawy bez zlecenia”
naraoną na uszkodzenie lub utratę rzecz można złożyć do depozytu sądowego
zastawnik czuwa nad rzeczą
przeniesienie wierzytelności zabezp. zastawem pociaga za sobą przeniesienie zastawu
zwrócenie zastawcy rzeczy to wygaśnięcie zastawu
do ustanowienia zastawu na prawie stosuje się przepisy o przeniesieniu prawa
w razie spełnienia świadczenia zastaw przechodzi na przedmiot świadczenia
odebrać świadczenie może zastawca i zastawnik łącznie
Posiadanie [336-352]
Właściciel-posiadacz samoistny, posiadacz zależny: użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca
Pos. samoistny nie traci posiadanie przez to, że oddaje drugiemu w posiadanie zależne
dzierżyciel-ten, kto faktycznie włada za kogo innego
pos. samoistny-ten, kto rzeczą faktycznie włada
domniemuje się; *ciągłość posiadania (przeszkoda przemijająca nie przerywa), *przywrócenie to też ciągłość *posiadanie jest zgodne z prawem
Nie można naruszać posiadania, nawet tego w złej wierze
Można naruszyć posiadanie w obronie koniecznej (przywrócenie stanu poprzedniego)
w ciągu 1 miesiąca posiadacz może rościć o wstrzymanie budowy
Przeniesienie posiadania (posiadanie zależne lub dzierżawa)
przez wydanie rzeczy lub wydanie dokumentów umożliwiających rozporządzanie rzeczą lub wydanie środków, które daja faktyczną władzę nad rzeczą
przeniesienie posiadania samoistnego następuje przez UMOWĘ+zawiadomienie pos. zaleznego lub dzierżyciela
przeniesienie pos. samoistnego na zależnego-UMOWA
posiadacz służebności-ten, kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności (przepisy o posiadaniu)