SYSTEMATYZACJA:

Umowy nazwane:

- takie, które można przyporządkować ze względu na ich cechy, ustawowemu typowi umowy

- nie ma więc znaczenia nazwa, jaką strony dadzą umowie, a jej treść

Umowy nienazwane:

- nie da się ich przyporządkować jakiemukolwiek typowi ustawowemu

- stosuje się do nich przepisy właściwe dla umów w ogóle, lub ewentualnie w drodze analogiae legis normy prawa właściwe dla nazwanych, w zakresie podobieństwa

- wyróżnia się wśród nich normy prawa właściwe dla nazwanych, w zakresie podobieństwa

- wyróżnia się wśród nich typy empiryczne, kształtują się w drodze masowego zawierania umów o podobnej treści (np. know-how, franchising) – nie są to jednak ustawowe typy

Umowy mieszane (co to znaczy, przykłady):

- zawierają elementy swoiste dla umów nazwanych, występujące w odmiennych strukturalnych układach lub obok elementów niespotykanych w umowach nazwanych

- np. umowy zawiera z przedsiębiorstwem hotelowym lub biurem podróży

- dwa poglądy: iż są trzecim rodzajem umów, obok nazwanych i nienazwanych / wchodzą w skład nienazwanych (Radwański)

Związki umów:

- w stosunku dwóch lub więcej, umów odrębnych -> kryterium konieczne: związek prawny (w węższym znaczeniu, uzależnienie skuteczności jednej umowy od drugiej)

- łańcuch umów, związki sukcesywnie następujące

- kompleksy umów (zespoły), element łączący: wspólny cel

UMOWY REGULUJĄCE PRZENIESIENIE PRAW

Umowa sprzedaży:

- w prawie rzymskim jako kupno-sprzedaż (emptio-venditio)

- essentialia negotii:

- zobowiązanie sprzedawcy do przeniesienia na kupującego własności rzeczy oraz wydania rzeczy

- zobowiązanie kupującego do zapłaty ceny (oznaczonej sumy pieniężnej)

- zależność między stronami świadcząca o istnieniu umowy wzajemnej

- czynność prawna konsensualna (minimalny zakres konsensu: przedmiot sprzedaży oraz cena)

- sposoby zawarcia: przyjęcie oferty, negocjacje, aukcja, przetarg

- ograniczenia: s. 23

- co określa umowa: oznaczenie rzeczy (obligo), termin i miejsce wydania,

- nieodebranie rzeczy przez kupującego = przepisy o zwłoce wierzyciela

Umowa sprzedaży konsumenckiej:

- jest szczególnym rodzajem umowy sprzedaży, po stronie kupującego – konsument, po stronie sprzedającego – prowadzący przedsiębiorstwo -> przepisy ustawy jako lex specialis

- dotyczy rzeczy ruchomych, sprzedaż rzeczy ruchomych w zakresie działalności przedsiębiorstwa, kiedy kupującym jest osoba fizyczna, która nabywa rzecz w celu niezwiązanym z działalnością gospodarczą lub zawodową

- inne reguły dot. niezgodności towary z umową i dot. gwarancji

- zamiast rękojmi -> niezgodność towaru z umową

Rękojmia:

- za wady rzeczy (powstałe przed wydaniem rzeczy, bądź po wydaniu rzeczy, jeśli wynikają z przyczyn tkwiących w niej przed wydaniem) / nie ma zastosowania do sprzedaży konsumenckiej

- wady fizyczne (zmniejszenie wartości, użyteczności, brak właściwości, stan niezupełny)

- wady prawne (stanowi własność osoby trzeciej lub jest obciążona prawem osoby trzeciej

- sprzedaż wadliwej rzeczy = nienależyte wykonanie umowy, więc odszkodowanie (odpowiedzialność sprzedawcy na zasadzie ryzyka – nawet gdy o wadzie nie mógł wiedzieć)

- uprawnienia kupującego: odstąpienie od umowy, obniżenie ceny, dostarczenie rzeczy wolnej od wad, usunięcie wady

= czyli rękojmia + odpowiedzialność za szkody po stronie sprzedawcy

- znajomość wad przed zakupieniem wyłącza rękojmię

Gwarancja jakości:

- sprzedający zobowiązuje się (gwarant) do spełnienia odpowiednich świadczeń na wypadek, gdyby w oznaczonym terminie (okresie gwarancyjnym) ujawniły się wady fizyczne sprzedanej rzeczy

- jeśli inaczej nie zastrzeżono, gwarant będzie odpowiadał tylko za wady powstałę z przyczyny tkwiącej w rzeczy sprzedanej

- uprawnienia kupującego: żądanie usunięcia wad lub dostarczenie rzeczy wolnej od wad (brak odstąpienia lub obniżenia ceny)

- gwarancja powstaje na podstawie czynności prawnej, natomiast rękojmia ex lege

- kupujący może zdecydować, czy korzysta z rękojmi czy z gwarancji, nie może być roszczenia mieszanego

Szczególne rodzaje sprzedaży:

- sprzedaż na raty,

- podmioty: prowadzący przedsiębiorstwo (sprzedający) i osoba fizyczna (kupujący)

- przedmiot: rzecz ruchoma, na własne potrzeby kupującego

- cena płatna w ratach, ale rzecz wydana przed zapłaceniem ceny całkowitej

- sprzedaż z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej,

- rzecz ruchoma, zapłata w przyszłości -> sprzedawca zastrzega sobie własność aż do uiszczenia ceny

- sprzedaż na próbę,

- umowa warunkowa -> pod warunkiem zawieszającym, że kupujący uzna przedmiot za dobry

- sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu,

- umożliwia ponowne nabycie rzeczy sprzedawanej, poprzez złożenie oświadczenia woli

- przez wykonanie prawa, dochodzi do skutku sprzedaż powrotna -> pierwotny kupujący ma obowiązek przenieść własność rzeczy na sprzedającego, a ten ma obowiązek zwrotu ceny i kosztów sprzedaży oraz poczynionych przez kupującego nakładów

- skuteczna jedynie względem kupującego, jeśli zbył, to będzie ponosił odpowiedzialność odszkodwczą

- niepodzielne, niezbywalne, ale za to dziedziczne

- prawo pierwokupu,

- uprawnionemu przysługuje pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy, w razie gdyby sprzedający zawarł umowę sprzedaży z innym podmiotem

- źródła: czynność prawna lub przepis ustawy (ustawowe prawo pierwokupu)

- ma zastosowanie tylko kiedy sprzedający zawrze z kimś umowę sprzedaży – wtedy jest pod warunkiem, że uprawniony nie skorzysta z prawa + musi go wtedy niezwłocznie zawiadomić

- w razie gdyby tego nie zrobił -> tylko odpowiedzialność odszkodowawcza

- niezbywalne, niepodzielne, ale dziedziczne

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NIEZGODNOŚĆ TOWARU Z UWOWĄ

W SPRZEDAŻY KONSUMENCKIEJ

- odpowiedzialność kiedy towar w chwili wydania jest niezgodny z umową (domniemanie, jeśli do 6 miesięcy zostanie wykryte)

- tożsamość z opisem, nadaje się do celu określonego przez kupującego, czy do celu jaki normalnie jest używany taki towar, ma właściwości odpowiadające towarom tego rodzaju, odpowiada oczekiwaniom dotyczącym towaru tego rodzaju (publiczne zapewnienia są podstawą – reklama, oznakowanie)

- także nieprawidłowości w jego montażu i uruchomieniu (jeśli robił to sprzedawca, lub osoba za którą ponosił odpowiedzialność, lub kupujący, o ile zastosował się do instrukcji)

- odpowiedzialność sprzedawcy na zasadzie ryzyka

- wiedza o wadach wyłączą odpowiedzialność

- uprawnienia kupującego: wymiana towaru, naprawa towaru, obniżenie ceny, odstąpienie od umowy

- ograniczenie wyboru formy rękojmi, jako, że jeśli istnieje taka możliwość, należy naprawić towar, lub wymienić na nowy, dopiero gdy to niemożliwe, odstąpienie lub obniżenie ceny

- sprzedawca ma roszczenie regresowe wobec wcześniejszych sprzedawców

Gwarancja w sprzedaży konsumenckiej:

- zobowiązanie sprzedającego, że jeżeli właściwość towaru nie odpowiada właściwości wskazanej w jego oświadczeniu, spełni on świadczenia w niej wymienione

- treść oświadczenia gwarancyjnego musi zatem zawierać obowiązki gwaranta, wskazanie właściwości rzeczy i stwierdzenie, że w razie ich braku kupujący może żądać od gwaranta świadczeń

Zamiana:

- umowa odpłatna, wzajemna, konsensualna – każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą własność rzeczy lub inne prawo majątkowe w zamian za zobowiązanie drugiej strony do przeniesienia własnosności rzeczy lub innego prawa majątkowego

- nie ma świadczenia pieniężnego, w odróżnieniu od umowy sprzedaży

Darowizna:

- konstrukcja jako UMOWA, więc brak możliwości obdarowania wbrew woli obdarowanego

- essentialia negotii:

- zobowiązanie darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku (np. przeniesienie praw z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego, zwolnienie obdarowanego z długu, ustanowienie praw majątkowych)

- umowa darma, konsensualna

- stronami mogą być os fiz i os pr

- w interesie darczyńcy: jego oświadczenie woli w formie aktu notarialnego / przyjęcie forma dobrowolna

Złagodzenia:

- w przypadku niewykonania lub nienależytego, darczyńca odpowiada tylko za winę umyślną i rażące niedbalstwo

- w przypadku wady rzeczy, obowiązek tylko do naprawienia szkody (jeśli wiedział a nie zawiadomił)

Polecenie:

- bez uchybienia bezpłatnemu charakterowi darowizny, można zastrzec obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania -> darowizna obciążona poleceniem, darowizna cum modo

- nie czyni nikogo wierzycielem

- obowiązek po wykonaniu darowizny, można się z niego zwolnić przez wydanie jej przedmiotu / lub poprzez istotną zmianę stosunków

Odwołanie darowizny:

- niewdzięczność obdarowanego (rażąca) w stosunku do darczyńcy

- może być przez darczyńcę, lub przez spadkobierców po jego śmierci

- nie można: po roku od dowiedzenia się o niewdzięczności, po przebaczeniu

- niedostatek darczyńcy: musiał nastąpić między zawarciem umowy a jej wykonaniem, wtedy dokonanie jej stanowiłoby uszczerbek dla utrzymania darczyńcy

- jeśli powstał później, istnieje obowiązek utrzymania darczyńcy w razie niedostatku, z której można się zwolnić, oddając przedmiot darowizny

- nie można odwołać darowizny zgodnej z zasadmi współżycia społecznego, tj. np. jako wdzięczność za udzieloną pomoc

UMOWA PRZEKAZANIA NIERUCHOMOŚCI

- umowa darma, wyzbycie się własności nieruchomości na rzecz gminy lub Skarbu Państwa

- w formie aktu notarialnego, czynność prawna konsensualna

- wyłączona odpowiedzialność za wady przedmiotu umowy

- forma nabycia pochodnego

KONTRAKTACJA:

- gospodarcza funkcja: organizowanie produkcji i zbytu wytworów rolnictwa

- strony: producent rolny i kontraktujący

- essentialia negotii:

- zobowiązanie producenta rolnego do wytworzenia i dotarczenia kontraktującemu określonej ilości produktów rolnych określonego rodzaju

- zobowiązanie kontraktującego do odebrania produktów w terminie i zapłacenia ceny + możliwe świadczenia dodatkowe, jeśli zastrzeżone (np. pomoc agrotechniczna)

- w odróżnieniu od sprzedaży: obowiązek wytworzenia rzeczy (w czasie trwania tego procesu kontraktujący ma prawdo nadzoru i kontroli)

- jeśli w umowie zastrzeżono, że musi poinformować o niemożności dostarczenia, niezależnej od niego, i nie poinformował, to nie ma wyłączenia odpowiedzialności

- ograniczenie odstąpienia od umowy – tylko gdy wady mają charakter istotny

UMOWY REGULUJĄCE UŻYWANIE RZECZY

Najem:

- umowa wzajemna, przez którą wynajmujący zobowiązuje się oddać rzecz najemcy do używania na czas oznaczony, lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić umówiony czynsz

- przedmiot: rzeczy ruchome, nieruchome, także części składowe

- czas nieoznaczony: strony mogą wypowiedzieć / oznaczony: tylko w szczególnych, określonych przypadkach

- umowa zobowiązująca, nie rozporządzająca, bo nie jest to obciążenie rzeczy

Obowiązki wynajmującego:

- wydanie rzeczy w stanie zdatnym do użytku

- utrzymanie jej w tym stanie przez czas trwania najmu

- drobne nakłady – najemca

- z powodu okoliczności, za który najemca ponosi odp – najemca

- obowiązek zapewnienia spokojnego używania

Obowiązki najemcy:

- uiszczanie czynszu (dla zabezpieczenia ustawowe prawo zastawu na rzeczach ruchomych najemcy)

- używanie rzeczy w sposób określony w umowie

- można oddać osobie trzeciej do używania, można podnajem, jeśli umowa tego nie zabrania

- zwrot w stanie niepogorszonym, wyłączenie odpowiedzialności za pogorszenie poprzez prawidłowe używanie

W razie zbycia w okresie trwania najmu:

- nabywca wchodzi w pozycję zbywcy, ochrona najemcy

Koniec:

- umowa / termin końcowy (czas oznaczony) / wypowiedzenie (nieoznaczony) / wypowiedzenie bez zachowania terminu (naruszenie obowiązków)

Najem lokali:

- szczególny rodzaj umowy najmu, dla celów mieszkaniowych, lub innym (kiedyś: lokale użytkowe)

- stosowanie ustawy o ochronie praw lokatorów:

- jeśli lokal służy do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych

- lokator = najemca, osoba używająca lokal na podstawie tytułu innego, niż własność

DZIERŻAWA:

- umowa wzajemna, poprzez którą wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz lub prawo do używania i pobierania pożytków, na czas oznaczony lub nie, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu czynsz (także poprzez część pożytków)

- prawo do pobierania pożytków: zarówno naturalnych, jak i cywilnych

- w związku z tym przedmiot = tylko takie rzeczy lub prawa, które przynoszą pożytki

- dłuższy max termin niż w najmie (10) -> 30 lat

Obowiązki dzierżawcy:

- używanie zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki, nie może zmienić przeznaczenia przedmiotu bez zgody wydzierżawiającego

- dokonywanie wszelkich napraw, niezbędnych do zachowania przedmiotu w stanie niepogorszonym

- nie może oddać w poddzierżawę, lub bezpłatne używanie bez zgody wydzierżawiającego

Dzierżawa nieruchomości rolnej:

- przyznanie dzierżawcy prawa pierwokupu

UŻYCZENIE:

- umowa darma, poprzez którą użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nie, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy

- użyczający nie dokonuje świadczenia kosztem swojego majątku

- umowa REALNA, dochodzi do skutku po wydaniu rzeczy

Użyczający:

- odpowiada tylko za takie wady, które wyrządziły szkody biorącemu w używanie

Biorący w używanie:

- musi używać zgodnie z jej przeznaczeniem i właściwościami

- nie może oddać do używania osobie trzeciej bez zgody użyczającego

- zwykłe koszty używania rzeczy pokrywa

- zwrot w stanie niepogorszonym

Nieodpłatne używanie rzeczy i pobieranie pożytków:

- nienazwana, per analogiam stosuje się przepisy o dzierżawie i użyczeniu

LEASING

- atrakcyjność: szybszy postęp technologiczny, można pozwolić sobie na szybszą wymianę urządzeń, maszyn

- strony: finansujący (osoba prowadząca przedsiębiorstwo) i korzystający (os fiz i praw)

Essentialia negotii:

- zobowiązanie finansującego do nabycia rzeczy

- zobowiązanie finansującego do oddania rzeczy w używanie lub używanie i pobieranie pożytków, przez czas oznaczony

- zobowiązanie korzystającego do zapłaty sumy pieniężnej (co najmniej równa cenie nabytej rzeczy, lub wynagrodzeniu z tytułu jej nabycia)

- w odróżnieniu od najmu i dzierżawy, finansujący musi nabyć rzecz

- w odróżnieniu od najmu i dzierżawy, korzystający spłaca w ratach sumę pieniężną

ZOBOWIĄZANIA ODNOSZĄCE SIĘ DO ŚWIADCZENIA USŁUG:

Usługi:

- czynności spełniane dla innej osoby

UMOWA ZLECENIA:

- strony: dający zlecenie i przyjmujący zlecenie, który zobowiązuje się do dokonania określonej CZYNNOŚCI PRAWNEJ dla dającego zlecenie (odnośnie czynności faktycznych – nie jest to umowa zlecenia, ale stosuje się przepisy o umowie zlecenia)

- dokonywanie tych czynności prawnych, w sposób pozwalający na samodzielne organizowanie odpowiednich działań (to odróżnia od stosunku pracy)

- jest to umowa starannego działania (tj. musi dokładać należytej staranności, zobowiązuje się do dokonania określonych czynności, nie do osiągniętego przez nie rezultatu)

- przedmiot: samodzielne staranne działanie

Przejawia się przez:

- dokonanie czynności w imieniu dającego zlecenie, nie jest wymagane pełnomocnictwo, zlecenie jest wystarczającym umocowaniem do dokonania czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie

- dokonanie czynności prawnej w swoim imieniu, ale na rachunek dającego, tj. ma obowiązek potem przenieść prawo -> przyjmujący zlecenie występuje w roli zastępcy pośredniego

- może być odpłatna lub nie, ale jeśli nie zastrzeżono, będzie odpłatna

- konsensualna, dwustronnie zobowiązująca (nawet nieodpłatna)

Obowiązki przyjmującego, oprócz starannego działania:

- sposób wykonania pozostawiony przyjmującemu, ale musi osobiście, chyba, że inaczej wynika z umowy, zwyczaju, albo jest do tego zmuszony szczególnymi okolicznościami i musi zawiadomić dającego

- musi informować na bieżąco o przebiegu sprawy + wydać wszystko, co uzyskał, chociażby w imieniu własnym

Obowiązki dającego:

- pokrycie wydatków związanych z należytym wykonaniem oraz zwolnienie go z zaciągniętych w tym celu zob.

- jeśli odpłatne: zapłata wynagrodzenia (z dołu, po wykonanej pracy)

Koniec:

- wypowiedzenie przez którąś ze stron w dowolnym czasie

- śmierć strony

PROWADZENIE CUDZYCH SPRAW BEZ ZLECENIA

- prowadzenie csbz znajduje się w kategorii usług

- zdarzeniem kreującym stosunek nie jest czynność prawna, lecz działanie (ktoś, kto prowadzi – negotiorum gestor)

- prowadzenie = dokonywanie czynności prawnych na cudzy rachunek, lub w cudzym imieniu (wymiar altruistyczny) – bez zlecenia, nie ma kompetencji prawnej ku temu -> prowadzi sprawę zgodnie z prawdopodobną wolą -> obowiązek powiadomienia o tym osoby po podjęciu działania

ale ad rem:

- negotiorum gestor może żądać od osoby, której sprawę prowadzi (prawidłowo):

- zwrotu uzasadnionych wydatków i nakładów wraz z ustawowymi odsetkami

- zwolnienia ze zobowiązań zaciągniętych przy prowadzeniu sprawy

- negotiorum gestor jest zobowiązany:

- wydać wszystko, co uzyskał przy prowadzeniu cudzej sprawy

- prowadzić sprawę z należytą starannością

- w przypadku potwierdzenia przez osobę, której sprawę prowadzono (nawet gdy nie było to prawidłowe) powstaje stosunek zlecenia (lub do zlecenia podobny) – i to z mocą wsteczną -> wtedy z reguły negotiorum gestor może żądać zapłaty + potwierdzający uzyskuje roszczenie o wydanie wszystkich rzeczy, jakie w jego sprawach uzyskał

UMOWA O DZIEŁO:

- umowa wzajemna, strony: zamawiający i przyjmujący zamówienie

Essentialia negotii:

- zobowiązania przyjmującego zamówienie do wykonania oznaczonego dzieła

- zobowiązanie zamawiającego to zapłaty wynagrodzenia za nie

Polega na doprowadzeniu do określonego rezultatu, określonego z góry w umowie, jego osiągnięcie musi być uważane przez strony za pewne, nie jedynie prawdopodobne.

Ten rezultat jest zawsze wytworem przyszłej indywidualnej działalności człowieka (odróżnienie od sprzedaży)

- tak jak w zleceniu, samodzielne organizuje działalność przyjmujący zamówienie

Dzieło musi być:

- wytworem samoistnym, niezależnym od wykonawcy

- rzeczą materialną lub niematerialną, ale wtedy musi być utrwalona w przedmiocie materialnym

Obowiązki zamawiającego:

- zapłata, ale nie musi być wynagrodzenie określone, będzie to normalne przy dziełach tego rodzaju

Obowiązki przyjmującego zamówienie:

- wykonanie dzieła w sposób prawidłowy i w wyznaczonym terminie

- z reguły on zapewnia materiału niezbędne do wykonania, ale można zastrzec inaczej

Uprawnienie zamawiającego do kontrolowania terminowości prac i ich prawidłowości (jeśli wskutek tego stwierdzi, że mało prawdopodobne jest wywiązanie się z terminu, może odstąpić) -> tak samo przy wadliwym wykonaniu lub sprzecznym z umową

Rękojmia:

- jak przy sprzedaży, ale: trzeba odróżnić czy dadzą się wady usunąć (wtedy zamawiający wyznacza termin, po którym nie przyjmie – odmowa, gdy nadmierne koszty / jeśli nie odebrał, można powierzyć innej osobie na koszt przyjmującego) czy nie dadzą (wtedy albo odstąpienie przy istotnych, albo obniżenie wynagrodzenia przy nieistotnych)

Wynagrodzenie:

- ryczałtowe (z góry określone, nie ma możliwości podniesienia, oprócz rebus sic stantibus)

- kosztorysowe (po wykonaniu dzieła oblicza się wynagrodzenie)

PRZECHOWANIE:

- jest umową (realną ale nie wzajemną!), w której przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą, przekazaną mu przez składającego na przechowanie (tylko rzeczy oznaczone co do tożsamości)

- nie może korzystać z rzeczy, w przeciwieństwie do najmu czy dzierżawy

- sprawuje pieczę (czuwa) nad przedmiotem

- odpłatne lub nie (jeśli nie zastrzeżono, to będzie odpłatna)

- dochodzi do skutku, jak to umowa realna, po oddaniu rzeczy przechowawcy

- odpowiada tylko za niedołożenie należytej staranności, gdy rzecz okaże się być w stanie innym niż nienaruszony (nie odpowiada za przypadek)

- koniec: żądanie zwrotu rzeczy przez składającego

Odpowiedzialność utrzymujących hotele i podobne zakłady:

- umowa hotelowa nie jest uregulowana jako odrębny typ umowy, obejmuje elementy różnych umów nazwanych, np. najmu, przechowania, sprzedaży, a także umów o świadczenie usług podobnych do sprzedaży

s. 190

- odpowiedzialność osób utrzymujących zarobkowo hotele lub podobne zakładu na zasadzie ryzyka za rzeczy wniesione (utrata lub uszkodzenie)

UMOWA SKŁADU

- podobieństwo z przechowaniem: do essentialia negotii należy obowiązek przechowywania rzeczy ruchomych

- odróżnienie: przystosowana do zawodowego, profesjonalnego i masowego pełnienia tego rodzaju usług

- strony: przedsiębiorca składowy i składający

- charakter odpłatny, umowa konsensualna (w odróżnieniu od przechowania)

- przedmiot: rzeczy ruchome oznaczone w umie (zamienne lub niezamienne)

- piecza + czynności konserwacyjne + odpowiednie miejsce

UMOWA AGENCYJNA

- usprawnienie obrotu gospodarczego przez korzystanie z usług podmiotów pośredniczących w zawieraniu umów / umowa odpłatna i wzajemna

- strony: przyjmujący zlecenie (agent) i dający zlecenie

- działania agenta mogą polegać na:

- pośredniczeniu przy zawieraniu z klientami umów na rzecz drugiej strony (taka forma różni się od zlecenia przede wszystkim tym, że jest to pośrednictwo)

- zawieraniu umów w imieniu drugiej strony (tu w odróżnieniu od zlecenia, należy uzyskać pełnomocnictwo – jeśli bez niego, to ważność zależy od potwierdzenia, przy czym może być milczące)

- agent wykonuje swoje czynności stale i za wynagrodzeniem, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa

- wynagrodzenie ustalają strony dowolnie, zazwyczaj zależne od liczby albo wartości zawartych umów (ten typ = prowizja)

UMOWA KOMISU

- strony: komisant (przyjmujący zlecenie, osoba prowadząca przedsiębiorstwo), komitent (dający zlecenie, os fiz lub prawna)

- essentialia negotii: zobowiązanie komisanta do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek komitenta, lecz w imieniu własnym i za wynagrodzeniem w postaci prowizji

- odróżnienie od umowy agencyjnej: komisant występuje jako zastępca pośredni

- umowa odpłatna i wzajemna

- stosunek komisanta z osobą trzecią regulują przepisy o sprzedaży

UMOWA PRZEWOZU

- zobowiązanie przewoźnika w zakresie działalności jego przedsiębiorstwa, do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy

- przewoźnik, tylko osoba prowadząca przedsiębiorstwo świadczące usługi transportowe

- w przeciwieństwie do dzieła: rezultat nie przybiera zmaterializowanej postaci (choć też jest on determinantą – tzn. dostarczenie osób rzeczy we wskazane miejsce)

- odpłatna, wzajemna, konsensualna

- przy przewozie osób: drugą stroną jest podróżny (zawiera umowę przez nabycie biletu)

- przy przewozie rzeczy: wysyłający

UMOWA SPEDYCJI

- strony: spedytor (osoba prowadząca przedsiębiorstwo usług spedycyjnych), dający zlecenie (każdy podmiot)

- spedytor zobowiązuje się do wysłania lub odbioru przesyłki, lub innych usług związanych z jej przewozem (czynności pomocnicze względem przewozu rzeczy)

- konsensualna, wzajemna, odpłatna

POŻYCZKA:

- dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę, określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku

- biorący pożyczkę zobowiązuję się zwrócić określoną tę samą ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, w takiej samej jakości

- rzeczy te stają się własnością biorącego pożyczkę, ale zasilają jego majątek tylko czasowo

- jako umowa, konsensualna, dwustronnie zobowiązująca, ale nie wzajemna (NIGDY!)

- może mieć postać umowy darmej, lub odpłatnej (wtedy odsetki)

- pożyczka bankowa: tylko pożyczki pieniężne i zawsze odpłatne

DEPOZYT NIEPRAWIDŁOWY

- depositum irregulare, odrębny typ od przechowania (w odróżnieniu od niego, przedmiotem depozytu są tylko pieniądze lub inne rzeczy oznaczone co do gatunku

- rzeczy te przechowawca (nieprawidłowy) nabywa na własność z obowiązkiem zwrotu (takiej samej sumy pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku i tej samej jakości)

- może rozporządzać przechowawca nieprawidłowy przedmiotem depozytu (jeśli wynika to z umowy, okoliczności, przepisów)

- w odróżnieniu od pożyczki, jest umową realną, nie konsensualną

- podobnie jak pożyczka i przechowanie, odpłatna lub nieodpłatna

UMOWA KREDYTU

- bank zobowiązuję się oddać do dyspozycji kredytobiorcy, na czas oznaczony, kwotę środków pieniężnych na określony cel

- kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania wedle umowy, oraz do zwrotu wraz z odsetkami oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu (może być takie zastrzeżenie o prowizji)

- konsensualna, dwustronnie zobowiązująca, odpłatna, ale nie wzajemna

- od kredytobiorcy wymaga się zdolności kredytowej

- bank może żądać zabezpieczenia zwrotu kredytu (np. hipoteka, zastaw)

UMOWA RACHUNKU BANKOWEGO

- bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz jeśli umowa tak stanowi, do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych

- bank ma prawo dysponowania środkami posiadacza, oraz obowiązek ich zwrotu na żądanie posiadacza

- wielość podmiotów po stronie posiadacza: rachunek wspólny

- konsensualna, odpłatna (oprocentowanie środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku) – co do zsady, lub darma + prowizje i opłaty jeśli tak zastrzeżono

ZABEZPIECZENIE WIERZYTELNOŚĆI

- rzeczowe lub osobiste

- rzeczowe: zastaw, hipoteka, przewłaszczenie na zabezpieczenie (odnoszą się do przedmiotu majątkowego dłużnika, z którego wierzyciel może się zaspokoić w sposób preferencyjny, tzn. z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami), także:

- umowa kaucji, realna, dłużnik przenosi na wierzyciela własność pieniędzy lub innych rzeczy zamiennych, celem zabezpieczenia możliwych roszczeń

- blokada rachunku bankowego, dłużnik upoważnia bank do pobrania zablokowanej kwoty i zaliczenia jej na poczet zadłużenia kredytowego

- osobiste: sprowadzana się w razie niewypłacalności dłużnika, to pojawienia się nowego

- poręczenie

- poręczenie wekslowe (awal)

- weksel (szczególnie In blanco)

- gwarancja bankowa

- przelew wierzytelności na zabezpieczenie

PORĘCZENIE:

- klasyczna postać osobistego zabezpieczenia wierzytelności, charakter akcesoryjny (zależność od zobowiązania innego)

- jako umowa nazwana, poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela, że wykona zobowiązanie, gdyby dłużnik go nie wykonał

- w polskim prawie nie charakter subsydiarny poręczenia, a równorzędny – tzn. poręczyciel odpowiada solidarnie z dłużnikiem

- odpłatne lub nie (jeśli nie określone, nieodpłatne), umowa konsensualna

- może być zawarte bez zgody, a nawet wiedzy dłużnika

- po spełnieniu wstepuje w prawa zaspokojonego wierzyciela, może żądać od dłużnika wszystkiego, co świadczył z tytułu poręczenia

GWARANCJA BANKOWA

- zbliżone do poręczenia

- bank (gwarant), wierzyciel (beneficjent gwarancji), dłużnik (osoba trzecia wobec gwarancji)

- klauzula gwarancyjna w umowie = uzależnienie powstania stosunku prawnego między wierzycielem a dłużnikiem, od udzielenia gwarancji przez gwaranta

- jeśli dłużnik nie wykona świadczenia, gwarant wykona świadczenie pieniężne wierzycielowi

- dwie umowy: umowa sprzedaży dłużnik-wierzyciel, umowa gwarant-dłużnik -> powstaje stosunek prawny pomiędzy gwarantem a wierzycielem (beneficjentem)

- bank pobiera prowizję za udzielenie gwarancji (umowa zlecenia udzielenia gwarancji), natomiast umowa gwarancji sama (wierzyciel-gwarant) jest nieodpłatna

- zobowiązanie gwaranta ma charakter samodzielny i nieakcesoryjny

- w przeciwieństwie do poręczyciela, gwarant spłaca własny dług, więc nie wchodzi w miejsce zaspokojonego wierzyciela

- re gwarancja: między bankiem a bankiem

UMOWY O FUNKCJI ALIMENTACYJNEJ

- umowa renty, świadczenia okresowe jednej strony (pieniądz lub rzeczy ozn cdg)

- trwały stosunek zobowiązaniowy, odpłatna (przepisy o sprzedaży) lub nie (przepisy o darowiźnie)

- umowa o dożywocie, właściciel nieruchomości zobowiązuje się przenieść jej własność na nabywcę, a ten zobowiązuje się w zamian zapewnić zbywcy lub osobie mu bliskiej dożywotnie utrzymanie

UBEZPIECZENIA GOSPODARCZE

- sens: osoby chcące zapewnić sobie wyrównanie szkody spowodowanej zdarzeniami losowymi, wpłacają składki na fundusz ubezpieczeniowy, zarządzany przez zakład ubezpieczeń

W KC tylko umowa ubezpieczenia:

- ubezpieczyciel zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa spełnić określone świadczenie, w razie zajścia określonego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę

- dwustronnie zobowiązująca, odpłatna

- umowa adhezyjna

SPÓŁKA CYWILNA

- powstaje w drodze umowy co najmniej dwóch osób (fizycznych lub prawnych)

- przez umowę wspólnicy zobowiązują się dążyć do wspólnego celu gospodarczego (w szczególności poprzez wniesienie wkładów)

- cel gospodarczy: niekoniecznie wypracowanie zysku, może być inny korzysty rezultat w sferze majątkowej

- wkład: własność lub inne prawa, świadczenie usług -> tworzy się wspólny majątek wspólników

- umowa nie kreuje osoby prawnej, a jedynie tworzy między stronami trwałe stosunki zobowiązaniowe

- nie jest przedsiębiorcą – są nimi wspólnicy

- zobowiązania spółki = zobowiązania solidarne wspólników

- każdy w równym stopniu uczestniczy w zyskach i stratach (można ustalić inaczej, a nawet zwolnić z udziału w stratach)

- prowadzenie spraw spółki: łączne, decyzje jednomyślne (można przyjąć inaczej)

- ale każdy wspólnik jest upoważniony w sprawach nieprzekraczających zakresu zwykłych czynności spółki

- prawo reprezentacji na zewnątrz: każdy wspólnik

PRZEKAZ I PAPIERY WARTOŚCIOWE

Przekaz:

- podstawowy element: jednostronna czynność prawna przekazującego, której treść obejmuje dwa upoważnienia:

- dla przekazanego, do spełnienia świadczenia na rzecz odbiorcy przekazu

- dla odbiorcy przekazu, do odebrania świadczenia od przekazanego

- spełnienie świadczenia na rachunek przekazującego

- między przekazującym a przekazanym -> stosunek pokrycia (skutek jakby spełnił świadczenie do rąk przekazującego)

- między przekazującym a odbiorcą przekazu -> stosunek waluty (skutek jakby świadczenie spełnił przekazujący)

Papiery wartościowe:

- ucieleśniają prawo podmiotowe (są nosicielami inkorporowanego prawa)

- prawo podąża za dokumentem w tym przypadku (normalny dokument -> dokument podąża za prawem)

- zawsze wymaga podpisu dłużnika (sposobem mechanicznym co do zasady)

Rodzaje:

- papiery wartościowe opiewające na wierzytelności

- papiery wartościowe opiewające na inne prawa

- imienne (indywidualnie oznaczona osoba)

- na zlecenie (jak wyżej + każdy na kogo prawo zostało przeniesione przez indos)

- na okaziciela (nie wskazują uprawnionego, jest nim każda osoba, która przedstawi dokument)

- weksel, ucieleśnia bezwarunkowe i abstrakcyjne zobowiązanie pieniężne osób na dokumencie podpisanych

- charakter na zlecenie (możliwie przeniesienie przez indos)

- może być weksel własny (wystawca sam przyrzeka bezwarunkowo zapłacić określoną sumę pieniężną na rzecz lub zlecenie wskazanej z nazwiska osoby zwanej remitentem)

- weksel trasowany, skierowane do określonej osoby (trasata) polecenie bezwarunkowej zapłaty sumy pieniężnej remitentowi

- pierwszym wierzycielem wekslowym jest remitent, można przenieść przez indos

- czek, podobny do weksla trasowanego, ale przystosowany do funkcji płatniczych, a nie kredytowych

- wystawca poleca trasatowi bezwarunkowo zapłacić określoną sumę remitentowi

- ale trasatem może być tylko bank

- obligacje, papier wartościowy emitowany w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem wobec właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do określonego świadczenia

- świadczenie emitenta może być pieniężne bądź niepieniężne

PRZYRZECZENIE PUBLICZNE:

- kto przez ogłoszenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie określonej czynności

- zobowiązany jest przyrzeczenia dotrzymać

- powstaje na podstawie jednostronnej czynności prawnej, druga strona nie składa żadnego ośw woli

- do powstania stosunku zobowiązaniowego wymagane wykonanie tej czynności

- wymiar publicznego ogłoszenia: by mogło dotrzeć do nieokreślonej liczby nieoznaczonych osób

- odwołanie w takiej samej formie

- szczególny rodzaj: przyrzeczenie nagrody za najlepsze dzieło lub najlepszą czynność:

- nagroda konkursowa, obowiązek zastrzeżenia terminu

GRA I ZAKŁAD

- gra: strony przyrzekają sobie korzyść majątkową, w razie ziszczenia się w przyszłości, w wyniku podjętych przez nie czynności, jakiegoś co najmniej częściowo zależnego od przypadku zdarzenia

- zakład: strony przyrzekają sobie korzyść majątkową na rzecz tej osoby, które twierdzenie co do pewnych przyszłych faktów okaże się prawdziwe

UGODA

- umowa, przez którą strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi st prawn

- cel: uchylenie sporu który istnieje, lub mógłby powstać / uchylenie niepewności co do roszczeń / zapewnienie ich wykonania

- umowa wzajemna, subiektywna ekwiwalentność ustępstw (jakiejkolwiek rezygnacji z pierwotnego stanowiska)