REHABILITACJA:
W wyniku amputacji nastąpiło zaburzenie równowagi wynikające z powodu nagłej zmiany położenia środka ciężkości zaś koszt energetyczny chodu znacznie się zwiększył w porównaniu do stanu przed amputacja.
Zasadniczym celem rehabilitacyjnego postępowania jest jak największe skompensowanie funkcji amputowanej kończyny.
Pacjentka przeszła po operacji pierwszy etap rehabilitacji który rozpoczęto w drugiej dobie po operacji :
KINEZYTERAPIA MIEJSCOWA:
profilaktyka przeciwprzykurczowa:
- hartowanie (po wygojeniu rany 10-14 dzień, szczotkowanie, oklepywanie, nacisk ,
hydrotermiczne - naprzemienne kąpiele, stosowanie protez tymczasowych)
- formowanie kikuta
TERAPIA PRZECIWPRZYKURCZENIOWA:
do zagojenia rany pooperacyjnej stosujemy pozycje przeciwprzykurczeniowe:
leżenie na brzuchu lub leżenie na boku po stronie amputowanej, nie
wykonujemy rotacji zewnętrznej przy przekręcaniu się, a leżenie tyłem jest z
woreczkiem na kikucie; po zagojeniu rany pooperacyjnej ćwiczymy mięśnie antagonistyczne do przykurczonych
FORMOWANIE KIKUTA:
* dążymy do uformowania walca
*właściwy kształt uzyskujemy najlepiej bandażem elastycznym poprzez kłos
wstępujący z obandażowaniem stawu wyżej leżącego, bandażujemy ściśle przy
nasadzie stopniowo rozluźniając im wyżej;
*formujemy masę mięśniowa poprzez napięcia mięśni do zagojenia rany a po zagojeniu jak w/w ćwiczenia czynne wolne i czynne oporowe.
KINEZYTERAPIA OGÓLNA:
wprowadzona w 3-4 dobie po zabiegu,:
- stosowano ćw. oporowe dla mięśni kkg. obręczy
barkowej, tułowia.
- stosowano hantle, wzmacniano partie
mięśni które biorą udział w chodzie z
użyciem kul łokciowych : m. najszerszy
grzbietu, m. naramienny, m. piersiowy
większy , m. trójgłowy ramienia
- czas ćwiczeń wynosił 30 minut
- liczba powtórzeń wynosiła 30-50
- obciążenie od 2-5 kg
- stosowano trening obwodowy jako
formy wytrzymałościowej
- ćwiczenia w wodzie wprowadzono po
zagojeniu rany operacyjnej
- kształtowanie ogólnej sprawności ( kondycja, korekcja)
- kształtowanie poprawnej postawy
- ćwiczenia równoważne
W 4-6 dni po amputacji, wprowadzono ćw. czynne wolne, a po 2 tyg. ćwiczenia z oporem, po 6 dniach ćwiczenia w formie bloczkowo-ciężarkowej. U pacjentki był za mały zakres ruchu w stawie więc stosowano ćwiczenia redresyjne - najpierw ręczne, a w dalszym etapie stosowano wyciągi redresyjne (gdy zaczynało boleć stosowano masaż, ale nie zdejmowano wyciągu bo ból oznacza jego działanie), stosowano także zabiegi cieplne.
Główną wagę przywiązywano do ćwiczeń na m. przywodziciele i prostowniki stawu biodrowego.
Ćwiczenia prowadzono według metodyki ćw. izotonicznych treningu Lorme'a i Watkinsa
oraz izometrycznych krótkich.
PRZYKŁADOWE ĆWICZENIA PO AMPUTACJI
Stretching m. gruszkowatego Pompowanie stopą
Rotacja miednicy Ćwiczenie m. brzucha
Ćwiczenia równoważne
II okres: po zaprotezowaniu
Celem w tym okresie było nauczenie pacjentki posługiwania się protezą, samoobsługa oraz nauka chodu.
NAUKA CHODZENIA.
etap ten rozpoczęto od nauczenia pacjentki posługiwania się proteza, jak ma dbać o nią i o
kikut (przed chodzeniem kikut umyty, idealnie wysuszony, należy codziennie prac
skarpety, które obowiązkowo zakładamy na kikut, prawidłowo zakładać protezę). Lej
protezy zakładamy zawsze w pozycji pośredniej dla stawu nad amputacja (amputacja
stojąc lub leżąc a pas biodrowy zapinamy w pozycji leżącej,
kolejnym etapem była pionizacja w barierkach, każdorazowo sprawdzano prawidłowość
założenia protezy;
nauka przenoszenia ciężaru ciała na protezę, stosowano ćwiczenia równoważne,
Pacjentka balansowała ciałem, uczono też sterowania proteza w chodzie;
nauka chodzenia w barierkach, zaczynano od prawidłowego stereotypu chodu,
Początkowo był to chód 4-taktowy koniecznie naprzemienny potem
dwutaktowy.
Chód rozpoczynano od kroku zdrową noga bo to warunkuje długość kroku, zwracano uwagę na równy krok, równy czas obciążania.
BŁEDY :
- zginanie zdrowej kończyny ( w przypadku jednostronnej amputacji uda) w stawie
kolanowym i biodrowym z jednoczesnym ugięciem stawu biodrowego kończyny
amputowanej
- powoduje to obniżenie środka ciężkości - skutkiem tego po amputacji pacjent chodzi
krokiem dostawnym ( dostawia zdrowa kończynę do chorej )
NAUKA CHODU
Obecnie pacjentka jest na etapie doskonalenia chodu w różnych warunkach :
-nauka chodzenia po schodach, (chód naprzemienny jest bardzo trudny , często
niemożliwy)
-nauka chodzenia po zmiennym podłożu, przeważnie w terenie, w niektórych
ośrodkach są tory przeszkód.
Dodatkowo prowadzimy ćwiczenia ogólno kondycyjne
na atlasie, ćwiczenia bloczkowo ciężarkowe, ćwiczenia w wodzie,
-nauka padania prowadzona z pacjentem o idealnym zdrowiu zwłaszcza przy bardzo
dobrym kośćcu. Nauka prowadzona na materacu;
-nauka wstawania ,w kolejności: zbiera kule ,sprawdza protezę, ewentualnie ponownie ją zakłada.
INNE
- ćwiczenia czucia powierzchniowego i głębokiego
Nadal kontynuujemy naukę kontrolowania przemieszczania ciężaru ciała, obciążenia
( np. PNF , balansowanie) , ćwiczenia równoważne, nauka chodu bokiem (najpierw w stronę
protezy), noszenie przedmiotów ( po stronie protezy), nauka siadania i wstawania
( zdrowa noga znajduje się z tyłu), podnoszenie przedmiotów (nogę z proteza wysunąć do tyłu)
Przenoszenie ciężaru ciała na bok
Odwodzenie/Przywodzen
Przenoszenie ciężaru ciała w przód/ty
Tor przeszkód
Ćwiczenie chodu z asekuracją