ERGONOMIA - określa relacje kształtujące się między człowiekiem i jego pracą zawodową, wyposażeniem technicznym i otoczeniem w najszerszym tego słowa znaczeniu, włączając w to sytuacje związane z pracą, zabawą, rekreacją i podróżą.

Bada funkcjonalne możliwości i właściwości człowieka w procesach pracy i stwarza takie warunki, metody i organizacje pracy, które czynią pracę człowieka najbardziej wydajną, a jednocześnie przyczyniają się do jego duchowego i fizycznego rozwoju, zapewniają mu bezpieczeństwo i wygodę, chroniąc jego zdrowie i zdolność do pracy.

W jej skład wchodzą:

1. Antropologia

2. Fizjologia

3. Psychologia

4. Biomechanika

5. Higiena

6. Medycyna

7. Pedagogika

8. Socjologia

9. Nauki techniczne

Kierunki:

1. ergonomia korekcyjna - zajmuje się badaniem i dostosowaniem istniejącej już techniki i stanowisk pracy do człowieka, ze względu na jego właściwości anatomiczne, fizjologiczne i psychiczne.

2. ergonomia koncepcyjna - przedmiotem jej badań jest właściwe tworzenie projektowanych wyrobów i dostosowanie ich możliwości przyszłych użytkowników.

Działy:

1. ergonomia branżowa- powszechnie wykorzystuje się charakterystyki antropometryczne określonych populacji. Zadaniem jest optymalizacja określonych środowisk pracy i miejsc, z których masowo korzystają anonimowi użytkownicy.

2. ergonomia wyrobów codziennego użytku- produkty codziennego użytku muszą spełniać wymogi funkcjonalne. Ergonomia jest wykorzystywana do wzornictwa przemysłowego.

3. ergonomia warunków pracy - powiązana ściśle z BHP

4. ergonomia osób starszych i osób o ograniczonej sprawności fizycznej- uwzględnienie formy oraz stopnia nasilenia niepełnosprawności

Ergonomia oparta jest na:

- znajomości człowieka,

- stwarzaniu przyjaznego środowiska pracy,

- projektowaniu właściwego środowiska pracy.

Korzyści ergonomii:

- zwiększenie wydajności pracy,

- zmniejszenie liczby pomyłek pracowników,

- zmniejszenie liczby braków,

- obniżenie kosztów związanych z brakami oraz reklamacją produktów wadliwych,

- lepsze wykorzystanie czasu pracy,

- zwiększenie bezpieczeństwa pracy,

- obniżenie ryzyka zawodowego na określonym stanowisku,

- obniżenie absencji chorobowej pracownika,

- zmniejszenie kosztów pracy związanych z wysiłkiem fizycznym człowieka.

Pozycja ciała podczas pracy:

• wszystkie pozycje oprócz leżenia są uznawane za pozycje w równowadze chwiejnej. Utrzymanie tych pozycji wymaga takiego napięcia mięśni, które przeciwdziała przesunięciu punktu ciężkości poza obręb płaszczyzny podparcia.

• W czasie pracy i odpoczynku przyjmowane są pozycje aktywne i pasywne

• Niektóre wykonywane zawody charakteryzują się wymuszonymi pozycjami np. prace polowe, stanie z pochylonym tułowiem.

• Wydatek energetyczny uzależniony jest od

1. kąta wychylenia ciała od pionu

2. masy podtrzymywanych narzędzi i przedmiotów

3. odległości od tułowia, w jakiej operuje się tymi przedmiotami

Dobre siedzisko:

- powinno posiadać wygodne i ruchome w poziomie i pionie siedzisko z regulacją wysokości i podparcia stosownie do wzrostu,

- powierzchnia płyty siedziska powinna być odbiciem kształtu ud z zaokrąglonym przodem,

- stopy całą swoją powierzchnią powinny się oprzeć na podłożu.

Stanowisko pracy a jego uciążliwości:

- stanowisko pracy wg. stopnia jego uciążliwości klasyfikuje się po końcowej ocenie wysiłku fizycznego biorąc pod uwagę czynniki szkodliwe środowiska pracy:

*czynniki fizyczne,

*chemiczne,

*biologiczne,

*wynikające z wadliwej organizacji pracy lub środowiska roboczego.

WYSOKOŚCI, DŁUGOŚCI itp… (dla inwalidów):

*najwyższa półka - 140cm

*głębokość półki - 30cm

*najniższa półka - 30cm

*płaszczyzna robocza - 78-80cm

*włącznik - 90-100cm

Organizacja przestrzeni dla człowieka na wózku

*minimalna szerokość korytarza na 2 wózki - 164cm (przy takiej szerokości jest możliwy obrót wózka o 360 stopni)

*przy używaniu balkoników do chodzenia powierzchnia poruszania się wynosi 120cm na 120cm

* dla osób chodzących o kulach - 90cm

*dla osób chodzących o 3 lub 4 podparciach - 100-120cm

*dla osób chodzących o lasce - 90cm

* schody i progi powinny być zastąpione pochyleniami z maksymalnym spadem wynoszącym 6 stopni

*podłogi o nawierzchni eliminującej poślizg

*wycieraczki w zagłębieniach równych z podłogą

*poręcze na wysokości 70-75cm

*informacje zawieszane na wysokości 130-150cm

*pulpity, umywalki na wys. 87-90cm a ich wysunięcie od ściany na 50cm

*minimalna szerokość drzwi - 80cm

Co powinien wiedzieć fizjoterapeuta o swoim stanowisku pracy

• Główne problemy

1. Wielokrotność powtarzania czynności zawodowych powoduje utrwalenie nawyków ruchowych

2. Dysproporcje ciężarowo-wzrostowe

3. Brak dbałości o wykonywanie pracy z możliwie jak najmniejszym nakładem sił i możliwie jak najmniejszą szkodliwością dla samego terapeuty.

4. Brak odpowiedniego zaplecza technicznego

• zmiany przeciążeniowe

do czynników odpowiedzialnych za rozwój zmian przeciążeniowych u terapeutów zalicza się:

1. rodzaj najczęściej przyjmowanych pozycji roboczych

2. powtarzanie czynności zawodowych

3. :rodzaj: samych pacjentów

• najczęściej popełniane błędy podczas pracy

1. niewłaściwa pozycja robocza

2. niewłaściwy chwyt

3. błędne nawyki ruchowe

- niewłaściwa pozycja robocza

Jest to pozycja niedostosowana do rodzaju wykonywanej pracy. Dochodzi do niej w wyniku:

• braku doświadczenia (niewiedzy) ze strony fizjoterapeuty

• wymuszenia pozycji ciała terapeuty przez zastosowanie danego rodzaju terapii

• Błędne nawyki ruchowe

Dochodzi do nich w wyniku niewłaściwego opanowania techniki podstawowych ćwiczeń przez początkujących terapeutów lub wykonywanie technik specjalnych bez uprawnień

• Wskazówki praktyczne mające na celu ułatwienie pracy

1. Odpowiedni strój terapeuty

2. Zapoznać się ze stanem zdrowia pacjenta

3. Zastanowić się, w jaki sposob wykonać czynność

4. Dostosować wyskokosc łóżka, stołu do wzrostu terapeuty

5. Odpowiednia informacja dla pacjenta

6. Odpowiednie ułożenie pacjenta ułatwiające jego obracanie, sadzanie i stawanie

7. Odpowiednia modyfikacja ćwiczeń

8. Używanie dodatkowych pomocy (sprzęt)

9. Odpowiednie pozycje terapeuty

10. Pracowanie na krótkich dźwigniach

11. Unikać jednoczesnego zgięcia i rotacji kręgosłupa terapeuty

12. Robić przerwy pomiędzy poszczególnymi pacjentami

---