Alkohol

Napojem alkoholowym jest produkt przeznaczony do spożycia, zawierający alkohol etylowy w stężeniu przekraczającym 0.5% objętości lub produkt przeznaczony do spożycia, zawierający alkohol etylowy pochodzenia rolniczego w stężeniu przekraczającym 0.5% objętościowych alkoholu (art. 46).

Napoje alkoholowe

• piwo alkoholowe 1,8-5,5% obj.

• cydr (jabłecznik) 2-8% obj.

• coolery < 6,9% alko+ sok + napój gazowany

• wina 8-22% objętości

• sake (wino ryżowe 10-15%)

• miody pitne 9-18%

• likier 25-45% obj.

• koniaki ok 45% obj.

• grappa 40-50% obj.

• wódki 25-50% obj.

• brandy 45-55%

• whisky 40%

• dżin 38-45%

• śliwowica 40-45%

• koktajle

• nalewki

• arak 60%

• rumy 54-75%

• śliwowica paschalna 70%

• spirytus (surowy 88%, rektyfikowany 96%)

Etanol do celów przemysłowych można uzyskiwać także drogą uwodnienie etylenu. Etanol otrzymuje się też drogą fermentacji alkoholowej glukozy. W jej wyniku otrzymuje się maksymalnie kilkunasto procentowy 14-16% roztwór wodny etanolu/ zanieczyszczony innymi innymi związkami.

Czysty alkohol uzyskuje się przez destylację i rektyfikację, która polega na wielokrotnym odparowaniu i skraplaniu, otrzymuje się tzw. spirytus rektyfikowany (etanol, 4% H2O).
Denaturat - alkohol skażony metanolem i pirydyną.

Alkohol - wchłanianie do krwiobiegu:

- jama ustna

- żołądek 25%

- górne odcinki jelita czczego 75%.

Po okresie wchłaniania - ok 2 godziny od spożycia następuje faza wyrównania stężenia we krwi (ok.20-30 min.).

Alkohol w organizmie człowieka ulega przemianom w procesie utleniania wątrobowego. Powstaje aldehyd octowy, a z niego kwas octowy. W końcowej fazie utleniania kwas octowy rozkłada się do CO2 i H2O. Produkty przemian octowych (aldehyd oct. i kwas oct.) są znacznie bardziej toksyczne niż sam etanol. Głównie produkty przemian alkoholowych są odpowiedzialne za destrukcję tkankową -narządową w ustroju.

Eliminowanie alkoholu z organizmu w wyniku pracy wątrobowej: kobiety: 8 g./godz., mężczyźni: 10 g/godz. Procesowi przemian ulega ok. 90% spożytego alkoholu, pozostałe 10% wydalane jest w postaci niezmienionej przez płuca, nerki i skórę. Stężenie alkoholu we krwi lub jego zawartości w wydychanym powietrzu zależy od: rodzaju i ilości wypitego trunku:
kufel piwa 250 g
szklanka wina 100 g 10 g alkoholu etylowego
kieliszek wódki 25 g

wagi ciała:
70 kg - 4 duże piwa - 2 promile alkoholu

50 kg - 4 duże piwa - 2,8 promili alk.

Kobiety - o 20% większe stężenie alkoholu niż mężczyźni po wypiciu takiej samej ilości .

Stęż. Alk. We krwi (kobiety)=

Stęż. Alk. We krwi (mężczyźni)

SPOŻYCIE ALKOHOLU W UJĘCIU PRAWNYM I MEDYCZNYM

Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi:
1. stan po spożyciu alkoholu (art.46 ustawy), gdy:
- stęż. Alk. we krwi 0,2 ‰ - 0,5 ‰
- zawartość alk. 0,1 mg - 0,25 mg /
wydychanego powietrza.
2. stan nietrzeźwości
- stęż alk we krwi > 0,5 ‰
zawartość alkoholu > 0,25 mg/
wydychanego powietrza

Ujęcie medyczne:
Upojenie zwykłe (ostra intoksykacja alkoholowa)
- zespół fizycznych i psychicznych objawów działania C2H5OH w org.
- działanie obejmuje gł. mózg, ale też inne organy wewnętrzne

3 stopnie upojenia (zalezą od głębokości intoksykacji)
a) faza podchmielenia (stadium crapulosm)
- 0,5 - 1,5 ‰
- zaburzenia sprawności ruchowej
- błędna ocena własnych możliwości
- osłabienie refleksu
- obniżenie samokontroli
- spadek sprawności intelektualnej
- obniżenie progu bólu
- opóźnienie czasu reakcji
- wzrost ciśnienia krwi
- zachowania agresywne
b) faza upojenia (stadium ebrietatis)
- 1,5-2,5‰
- wyraźne zaburzenia równowagi
- znaczni obniżona kontrola własnego zachowania
- drażliwość, pobudzenie seksualne
c) faza śpiączkowa / porażenna - okres upojenia zupełnego >2,5 ‰
- wzmożona senność
- dalsze obniżenie kontroli zachowania

>3‰
- spadek ciśnienia krwi
- obniżenie ciepłoty ciała
- głębokie zaburzenia świadomości prowadzące do śpiączki

> 4‰
- głęboka śpiączka
- zanik odruchów fizjologicznych
- zaburzenia czynności układu oddechowego i ruchowego
- możliwość porażenia tych ośrodków, co powoduje stan zagrożenia życia

Największe znaczenie ma tu tolerancja alkoholowa, gdyż nie zawsze ilość spożytego alkoholu idzie w parze z głębokością upojenia.

W upojeniu wszystkie czynności psychiczne ulegają upojeniu:
- obniża się zdolność koncentracji i zapamiętywania
- spowalnia się myślenie
- zaburza się napęd psychoruchowy
- zmienia się stan uczuciowy
- obniża się krytycyzm

Alkohol ma też działanie rozhamowujące. Upośledza kontrolę etyczną i intelektualną, co może prowadzić do uwalniania popędu seksualnego i agresji.

Alkohol powoduje potrzebę odczuwania syntonii i powoduje mylne wrażenie lepszego kontaktu z innymi.
Natężenie objawów upojenia:
- szczyt następuje po ok 1 godzinie od spożycia substancji
- szczyt nasilenia objawów poalkoholowych nie przypada w tym samym czasie - objawy te pojawiają się wcześniej i trwają dłużej niż subiektywne poczucie upojenia.

Ciężkie zatrucie alkoholem:
- osłupienie, śpiączka
- hipotermia
- powolny, głośny oddech
- przyspieszenie czynności serca
- poszerzenie źrenic
- wzmożone ciśnienie śródczaszkowe

Postaci upojenia alkoholowego:
a) upojenie eksplozywne
przy nikłych objawach upicia obserwuje się ogromny wzrost agresji - niebezpieczeństwo popełnienia czynów przestępczych

b) upojenia nietypowe
- upojenie alkoholowe patologiczne to stan psychotyczny
- występuje bardzo rzadko i najczęściej trwa krótko
- głównie u ludzi młodych
- powstaje w warunkach ostrego zatrucia alkoholem, charakteryzuje się głębokimi zaburzeniami świadomości
- warunkują go m.in. takie czynniki jak: psychopatia, infekcja, zatrucie, urazy psychiczne i fizyczne, czynniki termiczne, padaczka (jawna, ukryta).
- nagły początek, wyłączenie lub przymglenie świadomości, skrajne działanie popędowe,
- może dochodzić do czynów agresywnych i niekontrolowanych zachowań seksualnych z nietypowym dla chorego ekshibicjonizmem
- zjawisko migotania świadomości może prowadzić do wspomnień wysepkowych ( niewielka ilość śladów pamięci wśród dłuższych okresów niepamięci)
- urojenia, omamy, mylne rozpoznanie osób i sytuacji
- wypowiedzi chorego są skąpe, wyrywkowe, pozbawione sensu
- stan ten najczęściej kończy długotrwały sen.

Do innych nietypowych upojeń alkoholowych należą:
- nienormalna reakcja na alkohole
- upojenie o podłożu patologicznym: występuje u osób z zaburzeniami stanu psychicznego ( nasilenie objawów lub pojawienie się nowych) i/lub ze zmianami organicznymi w mózgu (nawet w małej ilości alk. może powodować objawy głębokiego upojenia zwykłego, zaburzenia świadomości, zespoły paranoidalne).

TRADYCYJNE WZORCE PICIA

1 śródziemnomorski - częstsze picie wina w niezbyt dużych ilościach

2 anglosaski - częste i powolne spożywanie piwa

3 skandynawski - jednorazowe spożywanie znacznych ilości mocnych napojów alkoholowych w celu szybkiego przekroczenia progu nietrzeźwości

Wzrasta spożycie alkoholu, w Polsce od zakończenia II wojny światowej do lat 90. zwiększyło się ono trzykrotnie.

2 style picie:
- miejski wysoka częstotliwość picia
- wiejski niekontrolowane upijanie się

Spożywaniu napojów alkoholowych przez kobiety sprzyja:
- związek z pijącym partnerem
- podjęcie pracy zawodowej w zawodach nietradycyjnych, zdominowanych przez mężczyzn
- życie w pojedynkę - panieństwo, rozwód, separacja
- wykorzystywanie seksualne w dzieciństwie
- przemoc w małżeństwie
- problemy lub zaburzenia seksualnego

SZKODY

A: Zaburzenia somatyczne

1. Układ pokarmowy : nadużywanie alk. prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu górnego odcinka przewodu pokarmowego w postaci przewlekłego zapalenia przełyku i żylaków przełyku (rozszerzenia naczyń żylnych w dolnym odcinku przełyku; naczynia te łatwo pękają powodując silne krwawienia).
Objawy:
- utrata wagi
- bóle w klatce piersiowej
- wymioty krwią
- zgaga
- utrudnione połykanie
Alkohol stymuluje wydzielanie kw. solnego przez ściany żołądka → podrażnienie oraz osłabia skurcze mięśni odpowiadających za przemieszczenie pokarmu w jelitach. Może to doprowadzić do zapalenia błony śluzowej żołądka a następnie do owrzodzenia żołądka lub dwunastnicy. Tego typu zaburzenia objawiają się utratą apetytu, naprzemiennymi biegunkami i zaparciami oraz porannymi nudnościami i wymiotami.

Alkohol może doprowadzić do ostrego zapalenia trzustki. Trzustka wytwarza soki trawienne potrzebne do rozkładu cząsteczek skrobi, tłuszczów i białek. Soki te wydzielane są do jelita cienkiego. Ostre zapalenie trzustki objawia się przede wszystkim:
- nudnościami i wymiotami
- biegunką
- bólem w górnej części brzucha.
Jednym z powikłań przewlekłego zapalenia trzustki może być cukrzyca.

Alkoholowe zapalenie wątroby. Może być poprzedzone jednorazowym nadużyciem alkoholu lub przedłużającymi się ciągami picia. Zespół ten charakteryzuje się:
- osłabieniem
- męczliwością
- utratą apetytu
- stanami podgorączkowymi
- nudnościami i wymiotami
- narastającym wodobrzuszem
- żółtym odcieniem skóry i białek gałek ocznych
Zapalenie wątroby ustępuje bez śladów wraz z zaprzestaniem picia, jednak zdarza się, że przekształca się w przewlekłą chorobę.

Stłuszczenie wątroby może rozwinąć się u każdego, kto pił znaczne ilości alkoholu nawet przez krótki okres. Stłuszczenie polega na zgromadzeniu się złogów tłuszczu w komórkach wątroby. Alkohol ogranicza zdolność wątroby do rozkładów kwasów tłuszczowych, a nawet nasila ich produkcję. Ostre stłuszczenie wątroby zachodzi, gdy 30-50% kalorii otrzymywanych z dziennej diety pochodzi z alkoholu, nawet jeśli skład pożywienia jest prawidłowy. Ostre stłuszczenie wątroby to stan odwracalny - pod warunkiem wstrzymania się od spożywania alkoholu.

Marskość (zbliznowacenie) wątroby. Polega na niszczeniu komórek wątroby i zastępowaniu ich nieczynną tkanką bliznowatą. Krew wracając do serca przepływa przez wątrobę. Wątroba stanowiąca bliznowatą masę nie przepuszcza należytej ilości płynu, co zmusza krew do szukania innych dróg do serca. Prowadzi to do zwiększenia ciśnienia i zastoju w naczyniach krążenia obocznego. To powoduje rozdęcie i powiększenie żył. W przełyku tworzą się bardzo poszerzone naczynia (żylaki przełyku) grożące ciężkim krwotokiem. Wzrost ciśnienia prowadzi także do powstania żylaków odbytu.
W stanie marskości wątroba nie potrafi wypełniać swoich zadań. Substancje toksyczne, które normalnie usuwa, krążą z krwią po organizmie. Są one szczególnie szkodliwe dla mózgu - powodują osłabienie jego funkcji.

2. Układ krążenia:
- nadciśnienie - zwiększa ryzyko zawału serca
- zaburzenia rytmu serca (arytmia)
- świąteczny zespół serca - arytmia pojawia się po ciężkim przepiciu; objawy: kołatanie, nieregularna praca serca, ustają po kilku dniach abstynencji od alkoholu
- alkoholowa kardiomiopatia (alkoholowa choroba mięśnia sercowego) - w wyniku długotrwałego przyjmowania trunków; objawy: duszności przy najmniejszym wysiłku, duże powiększenie serca i jego niewydolność
- niedokrwistość - organizm nie wytwarza odpowiedniej ilości krwinek z powodu braku albo niedoboru kwasu foliowego, witaminy B6 i B12
- zwiększenie podatności na infekcję i zakażenia organizmu (w wyniku zmniejszenia liczby białych krwinek następuje osłabienie zdolności do łączenia się z ciałami obcymi)
- choroby nowotworowe: rak skóry i tarczycy, rak wątroby i rak sutka

3. Układ kostny:
- moczanowe zapalenie stawów - w trakcie przemian metabolicznych alkoh. Wzrasta produkcja niektórych kwasów, których nerki nie są w stanie wydalić; może być też wynikiem poalkoholowego zapalenia trzustki
- zwyrodnieniowe zapalenie stawów
- septyczne zapalenie stawów

4. Układ rozrodczy:
- upośledzenie czynności wątroby utrudnia rozkład hormonów żeńskich;
u mężczyzn dochodzi do feminizacji cech męskich: obkurczenie jąder, upośledzenie wytwarzania nasienia, powiększenie piersi, zmniejszenie owłosienia
- niekorzystny wpływ na płodność u kobiet: alk. zmienia poziom progesteronu i estrogenów (odp. za rozrodczość); na skutek tego cykl menstruacyjny może stać się nieregularny lub całkowicie zniknąć; może dojść do braku owulacji lub wczesnego nastąpienia menopauzy
- alkoholowy zespół płodowy (FAS - Fetal Alcohol Syndrome) objawy:
* niska urodzeniowa masa ciała
* opóźnione tempo rozwoju fizycznego
* wady serca
* małe rozmiary głowy
* zniekształcenia w budowie twarzoczaszki
- uszkodzenia OUN
- drażliwość, nadpobudliwość,
- zaburzenia dobowego rytmu snu
- opóźnienie rozwoju umysłowego

B: Zaburzenia funkcji psychicznych:

- zaburzenia pamięci

- wysokie ryzyko zachowań samobójczych (55 razy wyższe niż wśród reszty populacji): przyczyny: osłabienie mechanizmów kontrolnych osoby, zaburzenie funkcji integracyjnych mózgu, nasilanie stanu przygnębienia i poczucia beznadziejności

- zaburzenia osobowości - 80% osób z osobowością antyspołeczną jest uzależnionych od alk. przewlekłe nadużywanie trunków może prowadzić do zmian osobowości; nadużywanie alk. następuje również u pacjentów z osobowością border line, którzy mają skłonności do impulsywnych działań, nieadekwatnych emocji, odczuwania wewnętrznej pustki i nudy oraz częstych wahań nastroju

- zaburzenia lękowe - wywołują również objawy somatyczne w postaci: pocenia się, drżenia mięśni, biegunki, blednięcia skóry, przyspieszonego tętna, spłycenia oddechu, bólu głowy i zmęczenia

- choroby psychiczne: choroba afektywna (np. depresja)- obniżenie nastroju, spowolnienie myślenia, spadek napędu psychoruchowego, lęk, stany psychotyczne, np. majaczenie, drżenie (delirium tremens, biała gorączka); rozpoczyna się 2-giego, 3-ciego dnia po odstawieniu lub ograniczeniu spożycia alk.(powikłany alkoholowy zespół abstynencyjny);
u ok 5% uzależnionych, po okresie 5-15 lat picia. Stan predeliryjny poprzedzający psychozę objawia się: niepokojem, drażliwością, nadwrażliwością na bodźce, podwyższoną temperaturą ciała. Później: zaburzona orientacja w czasie i przestrzeni, niepoznawanie najbliższych, silne halucynacje. Wygląd człowieka: przekrwiona twarz i oczy, wyraz lęku na twarzy, drżenie ciała, duży niepokój ruchowy. Może się okazać śmiertelna, ale najczęściej przechodzi po 3-7 dniach. Chory zapada w długi sen, a po kilkunastu godzinach budzi się z uczuciem rozbicia, ale bez zaburzeń psychotycznych.

- halucynoza alkoholowa:
- występuje po wieloletnim piciu alk. rozwija się w ciągu 48 godz. od przerwania picia
- objawy: omamy słuchowe, urojenia, bardzo silny lęk - trwają kilka godzin lub dni, u ok 10% chorych kilka tygodni lib miesięcy; w odróżnieniu od majaczenia drżennego chory zachowuje świadomość, ale traci krytycyzm

- psychoza Korsakowa
- na ogół po 50 r. ż., po długotrwałym nadużywaniu alk. jako skutek działania alk. na tkankę mózgową i niedoboru witamin zwł. z grupy B
- objawy: luki pamięciowe wypełniane konfabulacjami, brak orientacji w czasie i przestrzeni, nastrój euforyczny z okresami zobojętnienia, bóle i mrowienia w kończynach, zaburzenia czucia kończyn, osłabienie siły mięśniowej lub porażenia mięśniowe będące wyrazem zwyrodnienia nerwów obwodowych
- osoby nie rozpoznają obrazów, twarzy, przedmiotów, pomieszczeń, które przed chwilą widziały

- paranoja alk. (obłęd opilczy, alkoholowy obłęd zazdrości, zespół Otella)
- sprawny intelekt chorego,a le urojenia dot. niewierności małżeńskiej

- zaburzenia na podłożu organicznym
- najbardziej podatne na uszkodzenia są płaty czołowe i prawa półkula

- Jednym z bezpośrednich skutków uzależnienia jest podwyższenie progu drgawkowego w sytuacji dużego stężenia alkoholu we krwi. W syt. Zmniejszenia tego stężenia następuje „efekt odbicia” polegający na obniżeniu progu drgawkowego. Z tym mechanizmem wiąże się padaczka alkoholowa (drgawkowe napady abstynencyjne):
-występują zazwyczaj 48 godz po zaprzestaniu picia
- objawy: utrata przytomności, upadek, skurcze toniczne mięśni całego ciała, bezdech, sinica
- trwa ok 20 sek, potem następuje seria skurczów klonicznych 9nieregularnych skurczów wszystkich mięśni ciała)
- cały napad trwa ok 1 minutę, po odzyskaniu mowy nie pamięta napadu

- otępienie alkoholowe:
- postępująca niewydolność intelektualna
- gwałtowne zmiany nastroju i degradacyjne zmiany osobowości
- powstaje w wyniku postępującego zaniku mózgu (kory mózgowej płata czołowego)
- może rozwijać się stopniowo, może też stanowić kontynuację psychozy Korsakowa

3 HIPOTEZY DOTYCZĄCE SZKODLIWEGO WPŁYWU ALKOHOLU NA FUNKCJE POZNAWCZE

a) teoria kontinuum
-obszary mózgu najbardziej podatne na działanie alk. to limbiczne struktury międzymózgowia odpowiadające za powstawanie emocji i procesów w pamięci świeżej
b) teoria przedwczesnego starzenia się:
-wszystkie obszary mózgu zostają upośledzone w takim samym stopniu
c) teoria większej podatności prawej półkuli

U większości alkoholików nie obniża się IQ, zwłaszcza int werbalna. Zmiany intelektualne polegają na zmniejszonej zdolności rozwiązywania problemów i wykonywania złożonych zadań psychomotorycznych oraz zmniejszonej zdolności wykorzystywania myślenia abstrakcyjnego.

Zmiany charakterologiczne:
- obniżenie uczciwości wyższej, brak wstydu i odpowiedzialności, nieliczenie się z opinią publiczną, nieobowiązkowość i nieuczciwość.

C: Szkody społeczne
- przestępstwa i wykroczenia popełniane pod wpływem alk.
- wypadki drogowe z udziałem osób pod wpływem
- wypadki w pracy
- przemoc w rodzinie:
czynna: fizyczna, seksualna werbalna
bierna: zaniedbywanie, np. głodzenie, pozostawianie małoletnich bez opieki

UZALEŻNIENIE:

1. Charakterystyka uzależnienia od alkoholu
   DSM - IV:
   gdy przez okres 12 miesięcy występuje jeden z 4 objawów:
   -upośledzenie sprawowania ważnych obowiązków
   -powtarzające się użycie alkoholu gdy jest to niebezpieczne
   -powtarzające się konflikty z prawem wynikające z używania alk
   - kontynuowanie spożywania alk. pomimo zaburzeń funkcjonowania społecznego i stosunków międzyludzkich nim spowodowanych
   
   Def. uzależnienia od alkoholu wg DSM- IV: patologiczny wzorzec picia alkoholu który powoduje upośledzenie funkcjonowania lub złe samopoczucie określonej osoby. Rozpoznanie: gdy w jakimkolwiek okresie tego samego roku występują minimum 3 ze skutków używania alkoholu:
   - tolerancja: potrzeba zwiększania ilości alkoholu w celu osiągnięcia stanu upojenia lub znaczne zmniejszenie się skutków po stosowaniu tej samej dawki
   - zespół odstawienia
   - nieskuteczne próby kontrolowania picia alk.
   - przeznaczanie znacznej ilości czasu na uzyskanie i spożywania alk.
   - zaniechanie lub ograniczenie istotnej aktywności społecznej, zawodowej, rekreacyjnej z powodu picia alkoholu
   - ciągłe używanie alkoholu mimo świadomości, że jest on przyczyną różnych problemów
   
   Zespół abstynencyjny:
   - pojawia się w kilka godzin p zaprzestaniu picia, trwa 3-4 dni, czasem 7.
   -objawy: przyspieszenie czynności serca, nadmierne pocenie, nudności, złe samopoczucie, osłabienie, lęk, drażliwość
   
   Alkoholik - (def). człowiek, który nie jest w stanie kontrolować picia alkoholu przez dłuższy okres i który nie może ręczyć za swoje zachowanie po tym jak zacznie pić.
   Choroby alkoholowej nie można wyleczyć, można ją tylko zatrzymać.
   
   System mechanizmów obronnych:
   - system iluzji i zaprzeczeń - świadomość pijącego broni się przed niską samooceną i utratą szacunku do samego siebie
   - uzasadnienia dla picia (racjonalizacja)
   - zaprzeczanie

2. Osoby zagrożone chorobą alkoholową

a) Czynniki biologiczne:

- geny odpowiedzialne za rozwój choroby (geny zw. Z chromosomem 13 oraz z chromosomem Y36)

- biochemiczna reakcja organizmu na alk. etylowy

b) czynniki psychiczne:

cechy osobowości, np.

- nadmierna zależność (od innych osób)
- niedojrzałość emocjonalna (nieadekwatne reakcje zwłaszcza w chwilach trudnych)
- nieumiejętność wyrażania emocji
- niska samoocena
- mała oporność na frustrację i stres

osoby z antyspołecznym typem osobowości

c) uwarunkowania społeczne
- źle pojęta tradycja i obyczaje rodzinne

3. Fazy choroby

1. 
   Picie towarzyskie

przerwy w życiorysie

2. 
   Faza ostrzegawcza

utrata kontroli and piciem

3. 
   Faza krytyczna

utrata kontroli nad życiem

4. Faza chroniczna

Ad 1

Faza picia towarzyskiego - uspokojenie, podniecenie, wzrost odwagi i pewności siebie, przyjemność picia, wzrost ochoty i tolerancji na alkohol.

Ad 2

Faza ostrzegawcza - zwiększanie się liczby okazji do wypicia, inicjowanie wypijania kolejek, proponowanie kupna alkoholu; po wypiciu lepsze samopoczucie i przemiana w tzw. duszę towarzystwa, alkohol zaczyna przynosi ulgę, pojawiają się mechanizmy obronne, picie kończy się często „urwaniem filmu”, mogą się pojawić pierwsze próby picia ukrytego.

Ad 3

Faza krytyczna - nasila się usprawiedliwianie picia, picie alkoholu dłuższe, bardziej intensywne, głębokie upojenia, pojawiają się wyrzuty sumienia i tzw. kac moralny, zaniedbania w pracy, rodzinie, wzrost agresywności, konflikty z prawem, brak troski o wygląd i zdrowie, zaburzenia popędu płciowego.

Ciągi alkoholowe → okresowe abstynencje. Uczcie pustki, beznadziejności.

Ad 4

Faza chroniczna - całkowita utrata kontroli nad własnym życiem, okresy opilstwa trwają coraz dłużej, spadek tolerancji na alkohol, popularne picie w samotności, sięganie po alkohole niekonsumpcyjne (tzw. wynalazki, fikoły), degradacja zawodowa i społeczna, wyczerpanie się fizycznych zasobów organizmu; choroby somatyczne, degradacja psychiczna, psychozy poalkoholowe.

Funkcjonowanie alkoholików w 4 fazie choroby alkoholowej:

WSPÓŁUZALEŻNIENIE OD ALKOHOLU

Rodzina z problemem alkoholowym.

Osoby współuzależnione - bliscy członkowie rodziny alkoholika, którzy przeżywają chroniczny stres z powodu problemu alkoholowego w rodzinie.

Dominujące emocje u członków rodziny:

• wstyd - prowadzi do izolacji społecznej rodziny

• bezradność

• niepewność

• lęk i strach

• poczucie winy

Fazy przystosowania rodziny do problemów alkoholowych (7):

1. Coraz częstsze incydenty picia, konflikty i napięcia w rodzinie, rozwijanie systemu uzasadnień dla picia.

2. Koncentracja myśli i uczuć członków rodziny wokół picia, izolacja rodziny, pretensje.

3. Dezorganizacja życia rodzinnego, brak ukrywania alkoholizmu, niwelowanie skutków picia.

4. Stabilizacja patologicznych stosunków rodzinnych.

5. Rozpad rodziny.

6. Nauka życia bez osoby uzależnionej.

7. Rodzina próbuje włączyć osobę utrzymującą abstynencję w swoje sprawy.

Patologiczne role dzieci alkoholików:

BOHATER- dziecko bierze odpowiedzialność za funkcjonowanie całej rodziny

KOZIOŁ OFIARNY - osoba źle się uczy, kradnie, itp., aby skupić an sobie negatywne emocje członków rodziny

ZAGUBIONE DZIECKO - ucieczka w świat fantazji, izolacja

MASKOTKA - wewnętrzny strach, na zewnątrz mistrz rozbawiania

OSKARŻYCIEL - ciągłe pretensje, wypominanie alkoholikowi jego zachowania

WYBAWCA - dziecko an różne sposoby chce ratować alkoholika

ZBAWCA - tłumaczenie, przyjmowanie obietnic

GOŁĄB - stara się redukować skutki picia do minimum

POŚREDNIK - kontaktuje pijącego z alkoholem

Podstawowe objawy współuzależnienia:

• obsesyjne opiekowanie się alkoholikiem

• obsesyjna kontrola innych ludzi (siebie i innych)

• niezadowolenie z siebie

• wysokie poczucie winy

• silna zależność wzajemna

• zaniedbywanie siebie

• duża tolerancja na nieprawidłowe relacje interpersonalne

Osoby, które pełnią NADODPOWIEDZIALNE role w rodzinie alkoholowej uważają, że :

• miłość nie jest bezinteresowna, trzeba na nią zasłużyć

• kontrola nad innymi jest konieczna i nikt inny nie może jej zapewnić

• jest osobista odpowiedzialność za uczucia innych

• inni troszczą się tylko o siebie, nie można od nich niczego oczekiwać

Osoby NIEODPOWIEDZIALNE współuzależnione uważają, że:

• wymagają stałej opieki i troski ze strony wszystkich dookoła

• mają najwięcej problemów i trosk

• potrzebują pomocy innych do zaspokojenia własnych potrzeb

Zaburzone funkcjonowanie rodziny z problemem alkoholowym:

• ciągłe szukanie uznania

• bezlitosne krytykowanie siebie

• „słomiany zapał”

• kłamstwa w syt., gdy nie ma to uzasadnienia

• uleganie nieracjonalnym impulsom

• brak racjonalnej oceny tego, co jest normalne i dopuszczalne, a co jest patologią

DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików):

• ciągłe domyślanie się, co jest normalne

• trudności z doprowadzeniem zamiarów do końca

• kłamanie dla wygody

• bezlitosne osądzanie siebie, samokrytyka

• bycie zbyt poważnym

• problemy z nawiązywaniem bliskich kontaktów

• nadmierna lub brak odpowiedzialności

• uleganie impulsom

PROFILAKTYKA:

1. Strategie zapobiegania problemom alkoholowym.
   Ryzyko wystąpienia zachowań patologicznych (wg Albeego)

RZP=
+
+

obciążenie genetyczne słabość układu nerwowego
dysfunkcje poszczególnych narządów

brak możliwości odniesienia sukcesu społecznego, zbyt małe środki do życia, brak sieci wsparcia społecznego w zakresie rozwoju
i realizacji celów życiowych

STRATEGIE PROFILAKTYCZNE ZE WZGLĘDU NA ODBIORCĘ:

a) profilaktyka z pomocą regulacji prawnych (ograniczenia, zakazy, sankcje)

b) prewencja za pomocą środków masowego przekazu

• kampanie: propagowanie określonego sposobu bycia lub zachowania

• „zespołowe poradnictwo” - wykorzystanie mediów do przekazywania informacji dot. uzależnień

c) strategie środowiskowe:

- działania nastawione na inicjowanie, podtrzymywanie i ukierunkowanie profilaktyki w lokalnej społeczności

• - wymagają aktywności i współpracy grup społecznych tworzących miejscowe środowisko(np. rodzice, wychowawcy, stowarzyszenia)

d) strategi skierowane na rodziców: edukacja rodzica

e) strategie szkolne: mają na celu aktywizować całą społeczność szkolną (nauczycieli, uczniów, pracowników administracji, rodziców w kierunku kształtowania stylu życia wolnego od substancji psychoaktywnych
f)strategie rówieśnicze: wykorzystanie pozytywnego wpływu rówieśniczego w przeciwdziałaniu zachowaniom dewiacyjnym młodzieży; kluczowa rolę odgrywają tu liderzy
3 cele:
- stworzenie możliwości angażowania się w działania prospołeczne (włączenie się w życie lokalnej społeczności, umożliwienie podejmowania decyzji, odpowiedzialność za siebie i innych)
- uczenie radzenia sobie z negatywną presją rówieśniczą angażującą w działania antyspołeczne i autodestrukcyjne
- rozwijanie umiejętności i kompetencji społecznych

STRATEGIE PROFILAKTYCZNE ZE WZGLĘDU NA KRYTERIUM SPOSOBÓW ODDZIAŁYWANIA

a) str. informacyjna
b) str. edukacyjna
c) str. alternatyw
d) str. interwencyjne (telefony zaufania, poradnictwo indywidualne i rodzinne)

Do czynników wysokiego ryzyka u dzieci należy zaliczyć:

• częste wagary lub porzucenie szkoły

• życie w złych warunkach ekonomicznych

• pochodzenie z rodziny z problemem alk.

• doświadczenie przemocy

• czyny karalne

• stosowanie przez dziecko przemocy

• problemy ze zdrowiem psychicznym

• podjęcie próby samobójczej

• częste kontakty z odurzającymi się rówieśnikami

• doświadczenie przez dłuższy czas bólu fizycznego

• defekty dot. zdrowia somatycznego

• trudności w nauce

e) str. zmniejszania szkód

2. Leczenie uzależnienia od alk.

a) terapia medyczna
- okres detoksykacji 1-3 tygodnie (w tym hospitalizacja, jeśli jest potrzebna)
- farmakoterapia: w celu zahamowania potrzeby picia używa się DISULFIRAMU (Anticol, Antabus, Esperal), w połączeniu z alk. powoduje on negatywne reakcje organizmu; NALTREKSONU - zmniejsza głód alkoholowy, leki uspokajające i przeciwlękowe, środki przeciwdepresyjne
b) terapia psychologiczna
- cel: uczenie życia w trzeźwości, rozwiązywanie osobistych problemów, rozpoznanie dalszego, indywidualnego rozwoju osoby uzależnionej

Faza przejściowa od picia do abstynencji:

Etap I: przyznanie się do bycia alkoholikiem
Etap II: negatywny stan emocjonalny

Etap III: akceptacja własnej odpowiedzialności za powrót do zdrowia

Etap IV: Nasilenie refleksji:
- uznanie własnego uzależnienia
- powstrzymanie się od picia

- rozpoznanie problemów życiowych i ich związków z piciem

- wzbudzenie motywacji do zmiany i leczenia

- wycofywanie się z sytuacji wysokiego ryzyka sięgnięcia po alkohol
- budowanie realistycznego obrazu siebie

- uczenie konstruktywnych form wyrażania emocji
- uczenie racjonalnego myślenia
- rozwijanie umiejętności interpersonalnych i zadaniowych
- budowanie pozytywnej wizji samego siebie

- ukierunkowanie życia na realizację wartości wyższych

Wsparcie społeczności terapeutycznej.

Wsparcie rodziny.

Wsparcie grupy samopomocowej.

Początkowy okres abstynencji (1-2 rok)
- wysoka intensywność fizycznej i psychicznej potrzeby picia alkoholu
- proces pogłębiającej się identyfikacji z innymi uzależnionymi
- uczenie się nowych zachowań od innych trzeźwiejących alkoholików

CIĄGI ALKOHOLOWE

PRZERWA W PICIU

LECZENIE KACA

ŚMIERĆ

LECZENIE

ODWYKOWE

---