Wodociag - system zaopatrzenia w wodę - zespół skoordynowanych i współpracujących inżynierskich urządzeń i obiektów służących do zaopatrzenia ludności i przemysłu w wodę.

Elementy wodociągu 1. ujęcie - zespół urządzeń i obiektów budowlanych do pobierania wody na potrzeby wodociągu ze wstępującym oczyszczeniem, np. na karatach, sitach, mikrolitach. 2 pompownia wodociągowa - zespół urządzeń i obiektów budowlanych którego zadaniem jest wytworzenie ciśnienia niezbędnego do doprowadzenia wody do wszystkich punktów poboru 3.stacja uzdatniania wody - zespół urządzeń technicznych dostosowujący jakość ujmowanej wody dwojakości wymaganej przez odbiorcę lub jakości obowiązującej w odpowiednich przepisach 4. zbiornik wodociągowy - budowla podziemna (zb. Terenowy) lub nadziemna (zb. Wieżowy) wraz z niezbędnym uzbrojeniem, przeznaczona do: gromadzenia wody przekazywanej odbiorcom, wyrównania ciśnienia w sieci wodociągowej, gromadzenia wody na cele przeciwpożarowe.

Sieć wodociągowa - układ połączonych ze sobą przewodów wodociągowych, którymi płynie woda do wszystkich odbiorców znajdujących się na terenie jednostki gospodarczej. Podział: 1. tranzytowe - przewód grawitacyjny lub tłoczny do transportu wody na znaczną odległość, łączący źródło wody ze zbiornikiem wodociągowym lub stacją uzdatniania wody lub magistralę wodociągową. 2. magistralne- przewody doprowadzające wodę do przewodów rozdzielczych 3. rozdzielcze - przewody doprowadzające wodę do połączeń domowych.

Kryterium wykorzystania wody - 1. system ogólnego przeznaczenia - zaopatruje w wodę ludność, przemysł i innych odbiorców ze wspólnych źródeł 2. system częściowo rozdzielczy składa się z 2 niezależnych układów urządzeń, pokrywających oddzielnie potrzeby konsumentów komunalnych i potrzeby przemysłu 3. system rozdzielczy - j.w. dodatkowo podział potrzeb komunalnych na konsumpcyjne (woda do picia, celów gosp. Spożywczych, mycia naczyn, kąpieli itp.) i gospodarcze (woda do utrzymywania czystości i higieny), niewymagające wysokiej jakości wody.

Klasyfikacja ze względu na ich zasięg terytorialny: 1. lokalny - wodociągi zbiorowe zaopatrują w wodę pojedyncze obiekty (np. jakieś osiedle) 2. centralny - zaopatrzenie w wodę użytkowników w obrębie jednostki osadniczej miejskiej lub wiejskiej, w której zlokalizowany jest zakład uzdatniania wody z uwzględnieniem pobliskich miejscowości i zakładów. 3. grupowy - zaopatruje w wodę co najmniej dwie jednostki osadnicze lub jedną jednostkę i jeden odległy od niej zakład przemysłowy 4. okręgowy (rejonowy) - obejmuje swym zasięgiem duży obszar, na którym występuje wiele miast lub aglomeracji miejsko - przemysłowych

W zbiorniku wyodrębnia się 3 strefy 1. strefa przybrzeżna (litoralna) - do 2m głębokości, często zarasta na całej przestrzeni. Temp wody w lecie podnosi się = rozwój roślin i rozkład obumarłych części org. Osad denny łatwo mąci wodę pod wpływem fal. Nie nadaje się do ujmowania wody. 2. Strefa przydenna - gromadzi wszystkie osady, które opadły na dno zbiornika. Osady te zależnie od ich rodzaju, temp wody i zawartości tlenu w wodzie podlegają rozkładowi. Zasięg tej strefy nie przekracza 20 m nad dnem. Nie nadaje się do ujmowania wody. 3. strefa pelagiczna - przestrzeń zbiornika głębsza niż 20m i ograniczona od brzegu zbiornika strefą przybrzeżną, a od dna strefą przydenną. Wody tej strefy jakościowo najlepsze i mogą być ujmowane na cele wodociągowe.

Wody podziemne różnią się od powierzchniowych - wciskają w teren i przepływają w porach warstwy wodonośnej zmieniając swe właściwości. Poruszając się w porach warstw przepuszczlanych woda: pozbywa się zanieczyszczeń fizycznych i bakteriologicznych, staje się klarowna, stykając się z różnymi skałami i gruntem rozpuszcza niektóre ich składniki, niejednokrotnie niepożądane związki chemiczne. Charakterystyka: przeważnie twarde, zawierają zwykle znaczne ilości żelaza i manganu oraz często są kwaśne (nadmiar CO2), temp jest zwykle prawie stała, w granicach 7-12C jedynie wody z głębokich warstw mogą mieć podwyższoną temp do 17C. Wody podziemne wgłębne - wody poziemne znajdujące się w warstwach wodonośnych pokrytych otworami nieprzepuszczalnymi. Zasilanie wód wgłębnych odbywa się za pośrednictwem innych warst wodonośnych, mający połączenie hydrauliczne z warstwą zailania, np. przez szczelinę uskokową lub przez okno hydrogeologiczne.

Ujmowanie wód podziemnych - ciągi drenowe ułożone w wykopie i obsypane materiałem filtracyjnym z grawitacyjnym doprowadzeniem wody do studni zbiorczej - przy płytkich wodach (5-7m), dla wodociągów małych (qmax < 25 dm2/s), - studnie kopane z odprowadzeniem wody ze studni za pomocą pomp lub lewarów, przy wodach podziemnych płytkich (10-20m) dla wodociągów małych, - studnie wiercone z odprowadzeniem wody za pomocą pomp lub lewarów - przy różnych poziomach wód podziemnych i dla dowolnych wielkości wodociągów, - galerie, podobne do stosowany hw ujęciach wód źródlanych, z grawitacyjnym doprowadzeniem wody do studni zbiorczej lub zbiornika - przy płytkich wodach podziemnych, dla wodociągów średnich (q max < 200 dm3/s)

Ciągi drenowe - składają się z sączków ułożonych na dnie wykopu (w spągu warstwy wodonośnej) obsypanych materiałem filtracyjnym. Osypka filtracyjna jedno lub więcej warstwowa składa się z kalibrowanych ziaren żwiru o grubego piasku, dostosowanych do uziarnienia warstwy wodonośnej i otworów w rurach drenowych. Rów drenowy - powinien być przykryty warstwą iłu lub tłustej gliny o grubości ok. 0,5m aby uniemożliwić dostanie się wody opadowej bezpośrednio do drenu. Sączki (średnica min 100mm) wykonuje się z rur ceramicznych perforowanych, betonowych lub rur z tworzyw sztucznych o otworach okrągłych lub podłużnych 15-20 mm rozmieszczonych równomiernie na całej ścianie. Co ok. 30-50 m buduje się studzienki kontrolne (kontrola + czyszczenie drenów) o średnicy min 1m. Prędkość przepływu wody w ciągach drenowych 0,5-0,9 m/s, max 1m/s, napełnienie w sączku 0,1 do 0,3 średnicy sączka. Sączki układane są ze spodkami w kierunku studni zbiorczej.

---