21 02 2009 (sobota)

CHOROBY NEURONU OBWODOWEGO - REHABILITACJA

UKŁAD NERWOWY OBWODOWY

- NERWY OBWODOWE

- SPLOTY NERWOWE

- KORZENIE RDZENIOWE

RODZAJE WŁÓKIEN

RUCHOWE - pobudzenie przewodzone jest z komórek ruchowych w rogach przednich rdzenia kręgowego do mięśni szkieletowych ( włókna eferentne).

CZUCIOWE - pobudzenie przewodzone jest z receptorów czuciowych na obwodzie do komórek czuciowych w zwojach międzykręgowych ( włókna aferentne).

WEGETATYWNE - pobudzenie przewodzone jest z układy wegetatywnego do mięśni gładkich i gruczołów

ZALEŻNOŚCI OD MIEJSCA WYJŚCIA WYRÓŻNIAMY NERWY CZASZKOWE ( 12 par) I RDZENIOWE ( 31 par).

PRZYCZYNY USZKODZEŃ

- URAZOWE

- PROCESY ZAPALNE I ZWYRODNIENIOWE

- ZABURZENIA NACZYNIOWE I METABOLICZNE

- NOWOTWORY

- WADY WRODZONE

OBJAWY

- PORAŻENIE LUB NIEDOWŁAD MIĘŚNI UNERWIANYCH PRZEZ DANY NERW

- UPOŚLEDZENIE CZUCIA NA TYM OBSZARZE

- ZANIK TROFICZNY MIĘŚNI

- OBNIŻENIE LUB ZNIESIENIE ODRUCHÓW WŁAŚCIWYCH DLA DANEGO NERWU

- ZABURZENIA PRZEWODNICTWA NERWOWEGO

- ZABURZENIA NACZYNIORUCHOWE

- DRŻENIE PĘCZKOWE

- BÓLE I PARESTEZJE

CAŁKOWITA REGENERACJA NERWU NASTĘPUJE NIEKIEDY DOPIERO PO WIELU MIESIĄCACH. JEST TO UZALEŻNIONE OD DŁUGOŚCI USZKODZONEGO NERWU. PROCES REGENERACJI ROZPOCZYNA SIĘ OD 40-50 DNIA OD MOMENTU USZKODZENIA. NA DOBĘ PRZYBYWA OKOŁO 1-1.5 mm DŁUGOŚCI NERWU .

OGÓLNE ZASADY REHABILITACJI

- PRZYWRÓCENIE UTRACONEJ SPRAWNOŚCI RUCHOWEJ ODNERWIONYM MIĘŚNIOM NALEŻY ZAPEWNIĆ STAŁĄ TEMPERATURĘ ORAZ ODPOWIEDNIE UKRWIENIE PRZY RÓWNOCZESNYM UTRZYMANIU ICH FIZJOLOGICZNEJ DŁUGOŚCI

-OPTYMALNĄ TEMPERATURĄ DLA ODNERWIONYCH MIĘŚNI JEST 37-38 STOP.C. NALEŻY JĄ ZAPEWNIĆ PRZEZ 16-18 H NA DOBĘ POPRZEZ OKŁADY PARAFINOWE, BOROWINOWE, PROMIENIE PODCZERWONE, DIATERMIĘ KRÓTKOFALOWĄ, SPECJALNE OCIEPLACZE, PODGRZEWACZE. ZANIKOWI MIĘŚNI ZAPOBIEGAJĄ MASAŻE I ELEKTROSTYMULACJA.

- NAJSKUTECZNIEJSZYM DLA UZYSKANIA PRZYROSTU MASY MIĘŚNIOWEJ JEST SKURCZ IZOMETRYCZNY

- TERAPIA UŁOŻENIOWA ZBEZPIECZA MIĘŚNIE PRZED NADMIERNYM ROZCIĄGANIEM JAK I PRZED PRZYKURCZAMI

- CELEM UTRZYMANIA PRAWIDŁOWEGO ZAKRESU RUCHU W STAWACH STOSUJEMY RUCHY BIERNE, BIERNO- CZYNNE I SAMOWSPOMAGANE

- BEZPOŚREDNIO PO ZABIEGACH CHIRURGICZNYCH DO 10 DNI NIE STOSUJE SIĘ ŻADNYCH ZABIEGÓW Z WYJĄTKIEM CIEPŁYCH OKŁADÓW NA OPATRUNEK GIPSOWY, POLE MAGNETYCZNE POPRAWIAJĄCE UKRWIENIE, ĆWICZENIA ODDECHOWE, IPSI I KONTRALATERALNE.

PRZECIWSKAZANIA

Do głównych przeciwwskazań wyłączających lub ograniczających ćwiczenia ruchowe należą:

- podwyższona temperatura (powyżej 37,sc)

- silny ból występujący w czasie ruchów lub nasilający się podczas ćwiczeń (wyjątek stanowi ból występujący

- zagrażający krwotok

- ciężki stan ogólny, zwłaszcza z utratą przytomności

- powikłania zagrażające pogorszeniem stanu chorego

RÓŻNICOWANIE

- Mechanizm zmian chorobowych i rozległość uszkodzenia. Zmiany te na tle zapalnym, zależnie od umiejscowienia, określamy zapaleniem nerwu, splotu, korzeni czy całych komórek nerwowych.

- Zmiany o charakterze zwyrodnieniowym określamy neuropatią, z uwzględnieniem przyczyny schorzenia. Proces chorobowy może obejmować szczególne nerwy i sploty lub większą ich liczbę.

RODZAJE USZKODZEŃ

Całkowitym przerwaniem włókien osiowych i osłonek nerwu neurotmesis z nieodwracalnym ubytkiem czynności

Całkowitym zniszczeniem włókien osiowych z zachowaniem osłonek nerwu axonotmesis z możliwością całkowitego powrotu funkcji danego nerwu

Przejściowym zablokowaniem czynności nerwu bez zmian strukturalnych neurapraxia.

PORAŻENIE NERWU TWARZOWEGO

- Pierwotne uszkodzenie nerwu twarzowego jest przeważnie spowodowane nagłym ochłodzeniem twarzy, procesem zapalnym lub alergicznym oraz bezpośrednim urazem. Wtórne uszkodzenie może być następstwem procesów chorobowych w tkankach sąsiednich.

Objawy: porażenie lub niedowład mięśni mimicznych po stronie uszkodzenia. Chory nie może zmarszczyć czoła, zamknąć oka, wyszczerzyć zębów, zagwizdać. Kącik ust jest obniżony i fałd nosowo-wargowy wygładzony. Niedomykanie oka powoduje wysychanie rogówki i łzawienie oka. W pierwszym okresie chory zwykle odczuwa ból za uchem, w późniejszym również upośledzenie smaku.

Rokowanie jest na ogół pomyślne. Objawy porażenne cofają się przeważnie w ciągu 6 tygodni.

Leczenie usprawniające polega głównie na stosowaniu zabiegów cieplnych włącznie z masażem oraz systematycznych ćwiczeń mimicznych kilkakrotnie w ciągu dnia najlepiej przed lustrem

ELEKTROSTYMULACJA może być prowadzona w pierwszych tygodniach, jednak z wielką ostrożnością aby nie doprowadzić do wtórnego przykurczu oraz współruchów mięśni synergistycznych.

USZKODZENIE SPLOTU RAMIENNEGO

- Następuje po gwałtownym szarpnięciu lub skręcie ramienia, przy upadku na bark

- Przy porodzie

- Urazy dolnego odcinka szyjnego kręgosłupa

- Urazy dołu pachowego

- Złamania szyjki kości ramiennej

- Długotrwały ucisk

- Wady wrodzone ( zespół żebra szyjnego)

- Zespół mięśnia pochyłego przedniego

GÓRNA CZĘŚĆ SPLOTU C5-C6

- SPOTYKANE NAJCZĘŚCIEJ

- PORAŻENIE I ZANIK MIĘŚNI OBRĘCZY BARKOWEJ

- UPOŚLEDZENIE PRZYWODZENIA ŁOPATKI DO KREGOSŁUPA, ODWODZENIA I ROTACJI ZEWNĘTRZNEJ W STAWIE BARKOWYM, ZGINANIA I ODWRACANIA RAMIENIA W STAWIE ŁOKCIOWYM

DOLNA CZĘŚĆ SPLOTU C8-TH1

- SPOTYKANE RZADZIEJ

- PORAŻENIE I ZANIK WSZYSTKICH KRÓTKICH MIĘŚNI RĘKI, ZGINACZY NADGARSTKA Z UPOŚLEDZENIEM ODWODZENIA I PRZYWODZENIA, ZGINANIA PALCY ORAZ UPOŚLEDZENIEM CZUCIA NA POWIERZCHNI ŁOKCIOWEJ

ŚRODKOWA CZĘŚĆ SPLOTU C7

- SPORADYCZNIE

- TOWARZYSZY USZKODZENIU GÓRNEJ BĄDŹ DOLNEJ CZĘŚCI

- PORAŻENIE MIĘŚNIA TRÓJGŁOWEGO RAMIENIA ORAZ NIEDOWŁAD PROSTOWNIKÓW NADGARSTKA I PALCY

- ROKOWANIE W GÓRNEJ CZĘŚCI SPLOTU JEST KORZYSTNIEJSZE. USZKODZENIE POPORODOWE COFA SIĘ ZAZWYCZAJ PO 3-6 MIESIĄCACH

Leczenie

- TERAPIA UŁOŻENIOWA

- ZBIEGI CIEPLNE

- MASAŻ

- ĆWICZENIA BIERNE

- ELEKTROSTYMULACJE

- W MIARĘ POPRAWY SIŁY MIĘŚNIOWEJ ĆWICZENIA WG SKALI LOVETTA

USZKODZENIE NERWU PROMIENIOWEGO C5-TH1

Nerw promieniowy ulega często uszkodzeniu w następstwie urazu lub ucisku o kości ramiennej - złamanie kości, głęboki sen na twardym podłożu (zwykle w upojeniu), ucisk kul pachowych przy chodzeniu - oraz w następstwie zatrucia ( arsen) lub procesów zapalnych (zapalenie wielonerwowe). Porażenie obejmuje m.in. m. trójgłowy, ramienno-promieniowy, prostowniki ręki i palców, prostowniki i nawracający obły.

- Chory nie może prostować łokcia, ręki, palców i kciuka. Zgina łokieć i odwraca przedramię. Ręka zwisa bezwładnie, zgięta dłoniowo w stawie nadgarstkowym (ręka opadająca lub "cepowata").

- Zaburzenie czucia jest nieznaczne po stronie promieniowej, grzbietowej powierzchni ręki. Brak zmian naczynioruchowych.

Leczenie usprawniające polega na jak najszybszym zaopatrzeniu ręki w specjalną szynę umożliwiającą wykonywanie czynności chwytnych oraz na elektrostymulacji i ćw. biernych

USZKODZENIE NERWU POŚRODKOWEGO

Obwodowe uszkodzenie nerwu pośrodkowego występuje najczęściej w obrębie przedramienia i nadgarstka (zwichnięcie w stawie łokciowym, złamanie kości promieniowej , rany cięte nadgarstka i inne urazy), rzadziej w obrębie ramienia i dołu pachowego. Wskutek porażenia zginacza promieniowego nadgarstka, mięśni nawracających, zginacza głębokiego palców, mięśni kciuka i mięśni glistowatych po stronie promieniowej upośledzone zostaje odwodzenie i przeciwstawianie kciuka, zginanie wskaziciela i kciuka we wszystkich stawach, a pozostałych palców w stawach międzypaliczkowych bliższych.

- Ręka przyjmuje ułożenie "ręki małpiej" (zanik mięśni kłębu przy ułożeniu kciuka w płaszczyźnie dłoni).

- Przewlekły ucisk n. pośrodkowego może prowadzić poprzez zaburzenia naczynioruchowe i odżywcze do przykurczu Volkmanna lub dać objawy cieśni nadgarstka i nocne parestezje w obrębie I, II i II1 palca).

  Leczenie usprawniające rozpoczynamy od ułożenia kończyny w szynie zapewniającej częściowe zgięcie palców oraz odwiedzenie i przeciwstawienie kciuka.

Większość ćwiczeń powinna mieć charakter terapii zajęciowej z wykorzystaniem aparatów przywracających czynność chwytną.

USZKODZENIE NERWU ŁOKCIOWEGO C8-TH1

Ulega uszkodzeniu w obrębie łokcia (urazy, długotrwały ucisk), w obrębie nadgarstka (zranienie, jazda na rowerze, ucisk narzędzi pracy).

Powoduje: porażenie mięśni międzykostnych i glistowatych po stronie łokciowej, mięśni kłębu, zginacza łokciowego, nadgarstka i głębokiego zginacza palców oraz przywodziciela , a upośledza przywodzenie i odwodzenie palca IV i V oraz ich zginanie w stawach śródręczno-paliczkowych i prostowanie w stawach międzypaliczkowych, łącznie z przywodzeniem kciuka. Ręka przyjmuje ułożenie określane "ręką szponiastą". Upośledzenie

---