ZASTOSOWANIE CHRONOMETRAŻOWO - TABELARYCZNYCH METOD OCENY OBCIĄŻENIA PRACĄ DO OKREŚLENIA WYDATKU ENERGETYCZNEGO NA STANOWISKU TOKARZA.
Sprawozdanie wykonał : JACEK PAWŁOWSKI .
Celem sprawozdania jest:
-zapoznanie się z metodami określenia kosztu energetycznego na danym stanowisku roboczym.
-przeprowadzenie obliczeń wydatku energetycznego przy zastosowaniu chronometrażowo-tabelarycznych metod oceny obciążenia pracą i uproszczonej metody Lehmanna.
-dokonanie oceny stopnia ciężkości pracy na danym stanowisku na podstawie obliczonego wydatku energetycznego.
I . Stanowisko robocze .
Do oceny wydatku energetycznego wybrałem pracownika pracującego na stanowisku tokarza. Stanowisko to znajduje się w hali produkcyjnej.
Zmiana robocza jest ośmiogodzinna i trwa od godz. 700 do godz. 1500.
Czas trwania zmiany roboczej liczony jest od momentu wyjścia pracownika z przebieralni.
Pracownikiem jest mężczyzna w wieku lat 35.
Zakres wykonywanych czynności przez pracownika obejmuje toczenie wałków, dostarczanie ich do magazynu oraz pobieranie niezbędnych narzędzi i materiałów do tej pracy.
Dodatkowe obciążenie dla pracownika stanowi hałas wytworzony przez maszyny znajdujące się w hali produkcyjnej.
II . Harmonogram czynności .
L.p. |
Nazwa czynności . |
Czas |
trwania |
|
|
Od godz. |
do godz. |
1 |
Dojście do narzędziowni (chodzenie bez obciążenia ...) |
7.00 |
7.02 |
2 |
Pobranie narzędzi z narzędziowni |
7.02 |
7.03 |
3 |
Dojście do miejsca pracy(chodzenie z ciężarem...) |
7.03 |
7.06 |
4 |
Sprawdzenie stanu tokarki (dokręcanie śrub...) |
7.06 |
7.15 |
5 |
Dojście do magazynu (chodzenie bez obciążenia...) |
7.15 |
7.17 |
6 |
Dojście do stanowiska pracy z materiałem do obróbki (pchanie wózka z ...) |
7.17 |
7.20 |
7 |
Toczenie |
7.20 |
10.30 |
8 |
Dostarczenie wykonanych wałków do magazynu (pchanie wózka...) |
10.30 |
10.33 |
9 |
Dojście do stanowiska pracy z materiałem do obróbki (pchanie wózka z ...) |
10.33 |
10.36 |
10 |
Przerwa na śniadanie |
10.36 |
10.50 |
11 |
Ostrzenie noży tokarskich |
10.50 |
11.05 |
12 |
Sprawdzenie stanu tokarki (dokręcanie śrub...) |
11.05 |
11.15 |
13 |
Toczenie |
11.15 |
12.50 |
14 |
Przerwa na obiad |
12.50 |
13.10 |
15 |
Toczenie |
13.10 |
14.48 |
16 |
Dostarczenie wykonanych wałków do magazynu (pchanie wózka...) |
14.48 |
14.52 |
17 |
Dojście do miejsca pracy (chodzenie bez obciążenia...) |
14.52 |
14.54 |
18 |
Dojście do narzędziowni (chodzenie z ciężarem...) |
14.54 |
14.57 |
19 |
Dojście do przebieralni (chodzenie bez obciążenia...) |
14.57 |
15.00 |
III . Obliczanie wydatku energetycznego .
Lp. |
Nazwa czynności |
Czas trwania |
Jednostkowy wydatek energetyczny |
|||||
|
|
czyn- |
1. Na podst. tablic |
2. Wg uproszczonej metody Lehmanna |
||||
|
|
Nosci |
|
|
A |
B |
A + B |
|
|
|
Min |
kcal/min |
kcal/czynnosc |
Kcal/min |
Kcal/min |
kcal/min |
kcal/czynnosc |
1 |
1.Chodzenie bez obciążenia po gruncie utwardzonym z prędkością 4km/h 2.A-Chodzenie B-praca mięśni, kończyn i tułowia lekka |
2 |
3,1 |
6,2 |
1,7 |
2,5 |
4,2 |
5,0 |
2 |
1.Pobranie narzędzi z narzędziowni 2. A-stojąca B-praca mięśni, kończyn i tułowia lekka. |
1 |
2,5 |
2,5 |
0,6 |
2,5 |
3,1 |
102 |
3 |
1.Chodzenie z ciężarem (10 kg) niesionym oburącz po równej twardej drodze z prędkością 4km/h. 2.A-chodzenie B-praca mięśni, kończyn i tułowia lekka. |
3 |
3,3 |
9,9 |
1,7 |
3,0 |
4,7 |
5,9 |
4 |
1.Dokręcanie śrub na wysokości do 1m. kluczami nasadowymi i wkrętakami. 2.A-stojąca pochylona B-praca jednego ramienia |
9 |
1,8 |
16,2 |
0,8 |
2,0 |
2,8 |
138 |
5 |
1. Chodzenie bez obciążenia po gruncie utwardzonym z prędkością 4km/h. 2.A-chodzenie B-praca mięśni, kończyn i tułowia średnia |
2 |
3,1 |
6,2 |
1,7 |
2,5 |
4,2 |
6,6 |
6 |
1.Pchanie wózka po równej ubitej jezdni z prędkością 3,6km/h przy umocowaniu rączki na wysokości 1m. i sile posuwu 11,6kG. 2. A-chodzenie B-praca mięśni, kończyn i tułowia ciężka |
3 |
7,7 |
23,1 |
1,7 |
6,0 |
7,7 |
102 |
7 |
1.Toczenie 2.A-stojąca B-praca obu ramion średnia |
190 |
3,0 |
570 |
0,6 |
2,1 |
2,7 |
5,9 |
8 |
1. Pchanie wózka po równej ubitej jezdni z prędkością 3,6km/h przy umocowaniu rączki na wysokości 1m. i sile posuwu 11,6kG. 2.A-chodzenie B-praca mięśni, kończyn i tułowia ciężka |
3 |
7,7 |
23,1 |
1,7 |
6,0 |
7,7 |
144 |
9 |
1. Pchanie wózka po równej ubitej jezdni z prędkością 3,6km/h przy umocowaniu rączki na wysokości 1m. i sile posuwu 11,6kG. 2.A-chodzenie B-praca mięśni, kończyn i tułowia ciężka . |
2 |
7,7 |
15,4 |
1,7 |
6,0 |
7,7 |
24,6 |
10 |
1. Przerwa na siedząco. 2. A-siedząca B-praca palców i przedramienia lekka. |
14 |
0,5 |
7 |
0,3 |
0,3 |
0,6 |
102 |
11 |
1.Ostrzenie noży tokarskich. 2.A-stojąca B-praca obu ramion lekka. |
15 |
2,0 |
30 |
0,6 |
1,5 |
2,1 |
5,9 |
12 |
1.Dokręcanie śrub na wysokości do 1m. kluczami nasadowymi i wkrętakami. 2.A-stojąca pochylona B-praca jednego ramienia |
10 |
1,8 |
18 |
0,8 |
2,0 |
2,8 |
144 |
13 |
1.Toczenie. 2.A-stojąca B-praca obu ramion średnia |
100 |
3,0 |
300 |
0,6 |
2,1 |
2,7 |
5,0 |
14 |
1.Przerwa na siedząco. 2.A-siedząca B-praca palców i przedramienia lekka. |
20 |
0,5 |
10 |
0,3 |
0,3 |
0,6 |
27 |
15 |
1.Toczenie. 2.A-stojąca B-praca obu ramion średnia |
98 |
3,0 |
294 |
0,6 |
2,1 |
2,7 |
5,0 |
16 |
1. Pchanie wózka po równej ubitej jezdni z prędkością 3,6km/h przy umocowaniu rączki na wysokości 1m. i sile posuwu 11,6kG. 2. A-chodzenie B-praca mięśni, kończyn i tułowia ciężka . |
4 |
7,7 |
30,8 |
1,7 |
6,0 |
7,7 |
189 |
17 |
1. Chodzenie bez obciążenia po gruncie utwardzonym z prędkością 4km/h 2.A-Chodzenie B-praca mięśni, kończyn i tułowia lekka |
2 |
3,1 |
6,2 |
1,7 |
2,5 |
4,2 |
29,7 |
18 |
1. Chodzenie z ciężarem (10 kg) niesionym oburącz po równej twardej drodze z prędkością 4km/h. 2.A-chodzenie B-praca mięśni, kończyn i tułowia średnia |
3 |
3,3 |
9,9 |
1,7 |
3,0 |
4,7 |
101,5 |
19 |
1. Chodzenie bez obciążenia po gruncie utwardzonym z prędkością 4km/h 2. A-Chodzenie B-praca mięśni, kończyn i tułowia lekka |
3 |
3,1 |
9,3 |
1,7 |
2,5 |
4,2 |
22 |
|
|
Σ=480 |
|
Σ=1417,2 |
|
|
|
Σ=1365,1 |
IV. Opis metod, analiza ćwiczenia oraz analiza obliczeń.
Jednym z podstawowych procesów życiowych jest przemiana energii chemicznej
dostarczonej pod postacią żywności w ciepło i energię mechaniczną. Całość tego procesu nazywa się przemianą materii. W warunkach normalnych człowiek przyjmuje tylko tyle żywności ile potrzebuje energii.
Z przeprowadzonych pomiarów wynika, że w czasie spoczynku człowiek wykazuje stałą przemianę energii zależną tylko od wagi i płci. Jest to tak zwana premiana podstawowa. W czasie pracy fizycznej zużycie energii znacznie wzrasta i jest tym większe im większe wymagania stawiane są mięśniom. Ponadto zapotrzebowanie na energię zwiększa się jeszcze przez wszystkie pozazawodowe czynności (ubieranie się, chodzenie do domu, do pracy, zajęcia w czasie wolnym ).
Większość filozofów pracy uważa dzisiaj, że zużycie energii w wysokości 4800 kcal w ciągu dnia pracy powinno być dopuszczalną wartścią maksymalną dla pracy ciężkiej. Mogą oczywiście wystąpić anomalie w obu kierunkach, które są zależne w znacznym stopniu od wieku pracownika.
Ocena obciążenia fizycznego wymaga uwzględnienia szeregu elementów, które się na nie składają (wielkość rozwijanych sił, natężenie wysiłku o charakterze statycznym, rodzaj pracujących grup mięśniowych, powtarzalność ruchów, ich zakres i tory).
Opirając się na wynikach pomiarów można zmieniać organizację pracy, kształtować strukturę przestrzenną stanowiska roboczego a zaoszczędzona w ten sposó energia może być zużyta na realizację innych zadań lub przyczynić się do wzrostu wydajności pracy.
Do obliczania wydatku energetycznego na pracę w zależności od charakteru środowiska pracy można stosować następujące metody:
- metody chronometrażowo-tabelaryczne,
- metodę gazometryczną (kalorymetrii pośredniej lub bezpośredniej),
- metodę telemetryczną opartą na pomiarze częstości tętna.
Dokładniej zostanie opisana tylko metoda chronometrażowo-tabelaryczna, wg której dokonałem obliczeń obciążenia pracą. Metoda ta określa uciążliwość pracy na wybranym stanowisku. Może być stosowana w każdych warunkach a zaletą jej jest to, że nie stosuje się żadnej aparatury w związku z tym nie wpływa ona na przebieg czynności zawodowych pracownika. Błąd w ocenie jest niewielki i możliwy do zaakceptowania w badaniach praktycznych - z reguły nie przekracza 10 %.
a) Metoda chronometrażowo-tabelaryczna na podstawie szczegółowych tablic wydatku energetycznego (zawierających jednostkowe wydatki energetyczne dla określonych czynności w kcal/min) wykorzystuje wartości jednostkowego zużycia energii przy wykonywaniu różnych czynności zawodowych.
Obliczenie efektywnego wydatku energetycznego polega na wyszukaniu w tablicach wartości jednostkowych wydatków energrt. przy poszczególnej czynności. Po pomnożeniu przez czas trwania czynności otrzymujemy wartość efektywnego wydatku energet. w kcal/czynność. Po zsumowaniu poszczególnych iloczynów otrzymujemy wartość efektywnego wydatku energetycznego dla ustalonego w chronometrażu dnia pracy w kcal.
b) Uproszczona metoda wg Lehmanna różni się od wyżej opisanej sposobem ustalania jednostkowego wydatków energrt. dla poszczególnych czynności. W oparciu o tablice dla tej metody określa się wartość jednostkowego wydatku energet. wynikającego z pozycji ciała (część A) i rodzaju pracy (część B) w kcal/min. Suma części A i B daje wydatek energrt. dla danej czynności. Po zsumowaniu wydatków energet. dla danych czynności otrzymujemy wartość efektywnego wydatku energetycznego dla dnia pracy w kcal wg metody Lehmanna.
--> [Author:PŚ] Wyniki są następujące 1417,2 kcal i 1365,1 kcal odpowiednio dla obliczeń wg tablic oraz wg Lehmanna. Wiekości te po przeliczeniu na kJ są następujące : 5933,8 kJ i 5715,7 kJ. Błąd δ można obliczyć ze wzoru :
--> [Author:PŚ] δ = (1417,2 - 1365,1) / 1417,2 * 100% ≅ 3,68 %
V. Podsumowanie.
Wyniki obliczeń wydatku energetycznego spowodowanego obciążeniem pracą murarza - tykarza na podstawie metody chronometrażowo - tabelarycznej (wg szczegółowych tablic), wskazuje iż jest to, ze względu na stopień ciężkości, praca średnia.