1.Definicja Ekonomi.-Nauka o najefektowniejszym rozmieszczeniu(alokacji) ograniczonych zasobów miedzy nieograniczone potrzeby w celu uzyskania max. zadowolenia społeczeństwa.
2.Rzadkosc-jest to podstawowa racja bytu ekonomi, oznacza ze istniejące zasoby sa niewystarczające do zaspokojenia tych potrzeb.Występuje zawsze wtedy, gdy zapotrzebowanie na dobra przezwycięża możliwość wyprodukowania tych dóbr.
Potrzeby-odczucia konieczności posiadania rzeczy lub usług (jedzenie,picie mieszkanie…)
Użyteczność-zadowolenie uzyskane z zaspokojenia istniejących potrzeb.mozliwe dzięki posiadaniu określonej ilości danego produktu.
Rynek-miejsce gdzie dokonuje się transakcji(sprzedaz,kupno) narybku kształtują się ceny, które dla uczestników sa podstawa do transakcji.
3 Krawędź możliwości produkcyjnych-oznacza ze nie można zwiększyć produkcji jednego dobra bez zmniejszenia produkcji drugiego dobra, ponieważ danych nakładów otrzymujemy max.mozliwa do osiągnięcia wartość produkowana obu dóbr.
4.Prawo malejących przychodów-formułuje ono zależność miedzy pewnym nakładem wytwórczym(praca) a produktu, do którego ten nakład sie przyczynia. Dotyczy zmniejszani9a się przyrostu produktu w miarę dodawania kolejnych jednostek nakładu zmiennego, np.pracy do pewnej stałej ilości innego nakładu np.ziemia.
5.Zasada malejących korzyści-oznacza, że ze wzrostem rozmiarów konsumpcji maleją korzyści osiągnięte ze zwiększania konsumpcji o dodatkowa jednostkę. Przy dużym poziomie konsumpcji,korzyścimaterialne=0.
6. Zasada niewidzialnej ręki.- Adam Smith- każdy w egoistycznym dążeniu do własnego dobra jest zmuszony jak gdyby kierowała nim niewidzialna ręka do realizowania najlepszego dobra wszystkich.
8.
9.Charakterystyka gospodarki rynkowej-to mechanizm służący nieuświadomionej koordynacji konsumentów przedsiębiorstw za pośrednictwem cen i rynków. Podstawowa cecha mechanizmu rynkowego jest podejmowanie decyzji cenowych i alokacyjnych na rynkach.
10 Definicja popytu. Funkcja popytu.-Jest to gotowość, czyli chęć i możliwość nabycia ilości danego towaru w danej cenie. Mówimy wtedy o wielkości popytu.Jest to także tablica ukazująca, jakie ilości towaru byli byśmy gotowi nabyć po różnych cenach. Miedzy cena rynkowa danego dobra a wielkością popytu na to dobro istnieje określona zależność, która nazywamy funkcja popytu a jej wykres nazywamy krzywa popytu.
11.Prawo malejącego popytu przyczyny działania. Dla dóbr normalnych zależność miedzy ilością a cena jest ujemna, tzn., że ze wzrostem ceny, ilość maleje i odwrotnie. Krzywa popytu opada od strony lewej do prawej i ta zależność nazywa się prawem malejącego przychodu. Przyczyny działania: -obniżka cen przyciąga nowych nabywców, -podwyżka cen skłania do kupowania mniejszej ilości dobra.
12.Zaleznosc popytu od dochodu. W miarę wzrostu naszego dochodu jesteśmy w stanie coraz pełniej zaspakajać nasze potrzeby. Może to iść dwoma drogami: przez kupowanie coraz większej ilości towaru i zastępowanie coraz lepszym i droższym.
13.Elastycznosc cenowa- jest to względna zmiana popytu spowodowana względną zmianą ceny. Elastyczność dochodowa- jest to stosunkowa zmiana wielkości popytu na dany towar spowodowana stosunkową zmianą dochodu. Elastyczność zmienno krzyżowa mierzy zmianę wielkości popytu na jeden towar wywołana zmianą ceny innego towaru. Dla dóbr substytucyjnych podwyższenie ceny jednego dobra np. dobra A powoduje obniżenie się na nie popytu i podwyższenie popytu na dobro drugie dobro B. Elastyczność cenowo - krzyżowa będzie, więc dodatnia. Natomiast dla dóbr komplementarnych tzw. wzajemnie uzupełniających się elastyczność cenowo — krzyżowa będzie ujemna, ponieważ obniżenie ceny jednego dobra i wzrost popytu na nie spowoduje jednoczesny wzrost popytu na drugie dobro.
14.Pozacenowe czynniki popytu. Jak wpływają na funkcje popytu? Dochód konsumenta- bogatsi kupują więcej niż ubożsi, czyli po tej samej cenie bogatsi kupują więcej. Liczba gospodarstw dokonujących zakupu. -Więcej kupujących oznacza wzrost popytu przy tej samej cenie. Cena i dostępność dóbr substytucyjnych.-Jeśli istnieją takie substytucje to kupujemy je zamiast dóbr podstawowych, wtedy popyt na dobra podst. spada. Gusty i preferencje-sa to potrzeby autentyczne lub sztuczne i w zależności od tego jak wysoko na naszej mapie użyteczności istnieje dobro preferencji to takie założenie
16.Definicja podaży, funkcja podaży.- Podaż jest to gotowość sprzedaży określonej ilości towaru lub usługi po danej cenie. Funkcją podaży nazywamy zależność między ceną rynkową jakiegoś dobra a tą jego ilością, którą gotowi są dostarczyć producenci.
Zależność miedzy podażą a ceną jest dodatnia tzn. w miarę wzrostu ceny rośnie podaż i odwrotnie.
18.Czynniki poza cenowe podaży:-postep techniczny -ceny czynników produkcji. Nowe wydajniejsze maszyny i lepsza organizacja pracy prowadza do obniżenia kosztów produkcji a zatem do przesunięcia krzywej podaży w prawy dół, co umożliwia zwiększenie podaży przy tej samej cenie.
20. Linia ograniczenia budżetowego i zbiór budżetowy Ograniczenie budżetowe konsumenta oznacza ze ilość pieniędzy wydanych na zakup dóbr nie może wynosić więcej niż ogólna suma tych pieniędzy, jaka konsument ma do wydania. Linia budżetu jest zbiorem koszyków, które kosztują dokładnie m. Koszyki, które znajdują się poniżej tej linii koszt mniej niż m. i sa dostępne dla konsumenta.
21..Warunek ograniczenia budżetowego.-Jeśli przez p1 i p2 oznaczymy ceny dóbr a przez x1,x2 ilości tych dóbr i przez m oznaczymy dochód konsumenta to ograniczenie budżetowe możemy sformułować następująco. p1x1+p2x2 < m
22.Krzywa obojętności.- Koszyki, które sa dla konsumenta obojętne w porównaniu z A leżą na krzywej obojętności zwanej tez linia jednakowego zadowolenia, ponieważ ze wszystkich koszyków leżących na tej linii konsument jest tak samo zadowolony. Jest mu obojętne, który ma wybrać. Zbiór krzywych obojętności nosi nazwę mapy obojętności, która pokazuje jak zmienia się użyteczność konsumenta w zależności od poziomu spożycia.
23.Funkcja użyteczności. Przykłady. Opisuje krzywe obojętności i wyraża stopień zadowolenia konsumenta z posiadanego określonego dobra.Wyróżniamy: kardynalna-sa to liczby wyrażające zadowolenie mierzone w umownych jednostkach -porządkowa-, która nie pozwala mierzyć satysfakcji z konsumpcji a ułatwia jedynie stwierdzenie, kiedy konsument jest bardziej a kiedy mniej zadowolony, czyli ustala kolejność koszyków według kryteriów zadowolenia, jakie sprawiają konsumentowi. -Całkowita- jest sumą użyteczności konsumpcji ilości produktu lub usługi,rośnie ze wzrostem konsumowanego dobra, ale wzrost jest coraz mniejszy. -Marginalna- wyraża zadowolenie konsumenta ze zmiany konsumpcji danego dobra o kolejną jednostkę. Zmniejsz a się ze wzrostem ilości konsumowanego dobra. RYS.
24.Zasada malejącej krańcowej stopy substytucji. Zabieramy x1 i patrzymy ile w zamian za tą ilość dobra 1go musimy dostać dobra 2go żeby być tak samo zadowolony.RYS.
25.Optymalny wybór konsumenta.- Decydując o wyborze koszyka dóbr konsument chce być jak najbardziej z niego zadowolony. Oznacza, że chce znajdować się jak najwyżej krzywej obojętności. Jednocześnie nie może przekroczyć posiadanego dochodu ( nie może wyjść poza linie ograniczenia budżetowego).RYS.
26.Zmiana ceny a równowaga konsumenta. Punkty E1,2,3,4 sa to punkty optymalnego wyboru. Dla coraz niższych cen dobra 1go. P1 cena dobra 2go P2 pozostaje stała. Każdemu punktowi równowagi odpowiada pewna wielkość konsumpcji obu dóbr, np. E1 odpowiada x11 ,x21. Jeśli pocenie P1 konsument nabywa x11 jednostek dobra 1go to ilość x21 jest wielkością popytu dobra pierwszego po tej cenie. Łącząc pary punktów (P11,x11),(P21,x12)itd. Otrzymamy krzywa popytu indywidualnego konsumenta. RYS.
27.Zmiana dochodu a równowaga konsumenta.-Krzywa Engla. Dla dóbr normalnych popyt na dobro rośnie ze wzrostem dochodu. Jeśli przez punkty równowagi odpowiadające różnym poziomom dochodu poprowadzimy linie to otrzymamy ścieżkę wzrostu dochodu. Pokazuje ona jak ze wzrostem dochodu konsumenta zmienia się wybierany przez niego koszyk dóbr. Jeśli różnym wielkością dochodu przyporządkujemy odpowiadające im rozmiary popytu na dobro to otrzymamy krzywą Engla, która pokazuje jak zmienia się popyt na dobro ze zmianą dochodu konsumenta. RYS.
31.Ograniczenia produkcji wynikające z natury-przyroda nakłada ograniczenia polegające na tym ze dostępne sa tylko niektóre rodzaje produkcji. Zbiór produkcyjny- zbiór wszystkich nakładów i czynników, które obejmują technicznie wykonalne sposoby produkcji. Funkcja produkcji-funkcja opisująca brzeg zbioru produkcyjnego nazywa się zbiorem produkcyjnym i wyraża max. produkt możliwy do uzyskania z danej ilości nakładów. Jest to stosunek miedzy wielkością produkcji danego wyrobu a potrzebnymi do jego wytworzenia nakładami czynników produkcji.
32. Izokwanty - przedstawiają różne kombinacje dwóch czynników produkcji dające produkt tej samej wielkości. Używa się ich do wyrażania zależności produkcyjnych.
A0funkcja Cobbi-Douglasa -krzywa równego produktu.
b)Stały stosunek nakładów c)dla subsydiów doskonałych.
36.Podział kosztów. Koszty prywatne-są to koszty związane z zakupem czynników wytwórczych. Społeczne-sa to koszty ponoszone przez społeczeństwo i producentów innych wyrobów w wyniku realizacji danego procesu produkcyjnego. Koszty rachunkowe-to koszty zapisywane w rachunkowości przedsiębiorstw a na ich wielkość składa się iloczyn ilości każdego z czynników zużytych do produkcji i ceny tych czynników. Ekonomiczne jest to wartość wszystkich czynników użytych do produkcji. Wartość ta wyznacza koszt najlepszego alternatywnego zastosowania czynników. Koszty stałe- nie zmieniają się, że wzrostem produkcji, lecz rozkładają się na coraz większą liczbę jednostek. Są to koszty maszyn, urządzeń. Koszty zmienne- są to koszty, które zwiększają się w miarę wzrostu produkcji, chociaż nie zawsze proporcjonalnie do tego wzrostu, obejmują: płace, surowce materiały energia… Koszt całkowity-są to pełne koszty ponoszone przez przedsiębiorstwo na wyprodukowanie pewnej ilości towaru lub usług.
37. Koszty przeciętne KP- są to koszty całkowite podzielone przez ilość produktu. KP=KC/Q Graficznie KP są nachyleniem siecznej do krzywej KC przeprowadzonej przez początek układu współrzędnych. RYS.
38.Koszty krańcowe -KK- są to koszty wyprodukowania dodatkowej jednostki produktu. Zatem jest to pierwsza pochodna kosztu całkowitego. KK=dKC/dQ Graficznie jest to nachylenie stycznej do krzywej KC. RYS.
39.Minimalizacja kosztów. Załóżmy, że mamy dwa czynniki produkcji po cenach W1W2 chcemy znaleźć najtańszy sposób wytworzenia określonego poziomu produkcji y. Problem ten możemy sformułować następująco. Poszukujemy w minimum min.{w1x1+w2x2} przy funkcji czynników y=f(x1x2).Rozwiązanie problemu minimalizacji kosztów będzie polegało na znalezieniu niezbędnych kosztów do osiągnięcia założonego poziomu produkcji y, i będzie zależało od cen czynników i wielkości produkcji. Wyprowadzamy funkcje kosztów C(w1'w2'y) która wyraża minimalny koszt wyprodukowania y jednostek produktów przy cenach jednostek produktów w1w2 . Wszystkie kombinacje czynników x1x2 za pomocą, których można wytworzyć wielkość produktu y wyrażaną za pomocą izokwanty. RYS.
40.Utarg całkowity-jest to przychód przedsiębiorstwa wyrażony suma pieniędzy uzyskaną ze sprzedaży określonej ilości towaru po cenie, która umożliwia sprzedaż tej ilości. Jest to iloczyn ilości i cen. Dla konkurencji doskonałej UC jest prosta przechodząca przez pocz.ukł wsp.(przy stałej cenie utarg proporcjonalny do ilości). Dla konk. niedosk. Krzywa w kształcie odwróconego, U ponieważ działają tu dwie przeciwstawne siły.Z jednej strony utarg maleje w wyniku spadku ceny, po której zwiększona ilość towaru może zostać sprzedana zaś z drugiej strony utarg wzrasta, ponieważ po mniejszej cenie wzrasta sprzedaż towaru. RYS.
41.Utarg przeciętny- utarg całkowity podzielony przez ilość sprzedanego towaru.(Nachylenie siecznej do krzywej UC. RYS.
42.Utarg krańcowy -przy konkurencji doskonałej jest to dodatkowy utarg, że sprzedaży dodatkowej jednostki produktu po cenie doskonałej. Dla konk.dosk UK będzie linia poziomą pokrywającą się z linia utargu przeciętnego.UK= UP, ponieważ przyrosty utargu spowodowane zwiększeniem produkcji o jednostkę będą dla każdego rozmiaru produkcji takie same. Dla konk.niedosk.UK wyznaczamy graficznie jako nachylenie stycznej do krzywej UC. Styczna ta ma początkowo nachylenie malejące, ale dodatnie. W chwili, gdy UC osiąga max. styczna staje się pozioma UK=0.Przy dalszym zwiększaniu rozmiarów produkcji utarg krańcowy staje się ujemny a to oznacza, że sprzedanie każdej dodatkowej jednostki towaru przynosi zmniejszenie UC. Jest to spowodowane tym, że efekt obniżenia ceny jest silniejszy od efektu zwiększenia ilości sprzedaży. RYS.
43.Otoczenie rynkowe.- Polega na tym, że firma może produkować tyle ile tylko fizycznie jest to możliwe i ustalać dowolnie wysokie ceny, ale sprzedawać może tylko tyle ile konsument zechce zakupić po tych cenach. Konkurencja doskonała-Na rynku konkurencyjnym żaden z kupujących czy sprzedających nie ma wpływu na cenę. Stanowią małą cząstkę ogółu uczestników rynku. Producent przyjmuje cenę jako daną i stosownie do niej i kosztów produkcji wybiera taką wielkość produkcji, któremu pozwala maksymalizować zysk. Cena kształtuje się na rynku jako wypadkowa wartość oferty wszystkich producentów zapotrzebowania konsumentów na dany produkt. Rynek jest doskonale konkurencyjny, jeśli każda firma przyjmuje cenę jako niezależną od poziomu produkcji. Musi troszczyć się o to ile wytwarzać, bo może to być sprzedane tylko po jednej cenie, tzn.cenie rynkowej. Związek po miedzy ceną a ilością postrzeganą przez firmę konkurencyjna ilustruje rys.
Założenia modelu konkurencji doskonałej: -jednorodność produktu,- pełna mobilność czynników produkcji, -duża liczba kupujących i sprzedających -istnieje doskonała informacja o rynku tzn. produkcie i jego cenie na bieżąco, co pozwala prognozować dane na przyszłość.
44.Maksymalizacja zysku dla konkurencji doskonałej w krótkim okresie.-W warunkach konkurencji doskonałej krzywa popytu jest pozioma, co oznacza, że producent może sprzedać nieograniczoną ilość towaru po tej cenie. Krzywa utargu całkowitego jest linia prostą przechodząca przez początek układu współrzędnych odchyloną w prawo do góry. Utarg całkowity przy stałej cenie jest, więc proporcjonalny do ilości sprzedanej. Porównując utarg całkowity z kosztem całkowitym poszukujemy takiej wielkości produkcji, przy której firma osiąga maksymalny zysk, czyli poszukujemy największej różnicy między utargiem całkowitym i kosztem całkowitym. Wielkość produkcji Q1 i Q2 są to tzw. punkty, wyjścia na swoje, przy których firma nie ponosi strat ani nie przynosi zysków. Dla produkcji mniejszej od Q3 firma przynosi straty. Wielkość produkcji miedzy Q1 i Q2 oznacza produkcję przynoszącą zysk, który osiąga maksimum w punkcie Q W punkcie tym styczna do krzywej kosztów całkowitych wyrażająca koszty krańcowe jest równoległa do linii utargu całkowitego i różnica między utargiem całkowitym a kosztem całkowitym jest w tym punkcie największa. W punkcie tym utarg krańcowy równa się kosztowi krańcowemu, ponieważ prosta utargu całkowitego jest równoległa do stycznej do krzywej kosztu całkowitego a zatem kąty, jakie te proste tworzą z osią poziomą są takie same, co na podstawie definicji kosztów krańcowych i utargu krańcowego daje równość UK = KK
Dla konkurencji doskonalej przy poziomej krzywej popytu utarg przeciętny jest stały i równy utargowi krańcowemu, ponieważ nie zmienia się ze zmianą ilości sprzedanej. Optymalna wielkość produkcji zapewniająca max. zysk całkowity osiągana jest przy wielkości produkcji Q2, gdy utarg krańcowy równa sie kosztowi krańcowemu. Jeśli dla wielkości produkcji Q2, przy której UK = KK od wartości utargu przeciętnego punkt, b odejmiemy wartość kosztu przeciętnego punkt a i pomnożymy przez tę wielkość produkcji Q2,to otrzymamy wielkość zysku maksymalnego wyrażonego polem prostokąta UP1, b, a, KP1.Warunkiem koniecznym maksymalizacji zysku jesz równość: UK=KK UK-KP=ZC Natomiast warunkiem wystarczającym jest aby koszt krańcowy był rosnący.
45(a) W długim okresie.
W krótkim czasie pojawiający się na rynku przedsiębiorca reprezentuje niższy poziom kosztów od przeciętnego, dzięki czemu może osiągnąć zyski. W odpowiedzi pozostałe firmy będą wprowadzać elementy postępu technicznego, co w konsekwencji doprowadzi do zmniejszenia kosztów produkcji i ceny produktów. W długim okresie zysk będzie zanikać zaś krzywa kosztów całkowitych stanie się styczna do prostej utargu całkowitego. Przedsiębiorstwo będzie produkować przy niższych kosztach przeciętnych równych kosztom krańcowym wówczas zajdzie równość KP = KK = UK = UP. Dla tych warunków optymalna wielkość produkcji staje się jednocześnie wielkością produkcji zapewniającą jedynie wyjście na swoje. Proces dostosowania się przedsiębiorstw do nowych warunków rozpocznie się od nowa, jeśli któraś z firm wprowadzi kolejne elementy postępu technicznego, aby osiągnąć zysk.
47.Warunki, kiedy firma przynosi zyski straty i kiedy wychodzi na swoje.-Patrz 44
49.Definicja i przyczyny powstania monopolu. Monopol jest to panowanie na rynku jednego producenta lub sprzedawcy. Przyczyny powst.1 Przyznanie przez państwo lub władze lokalne jakiejś firmie do wyłączności do produkcji danego towaru lub usług.2 Prawa autorskie, które zapewniają właścicielowi wyłączne prawa do wynalazku lub rozpowszechniania utworu przez określony czas. 3 Wyłączna własność źródeł zasobów koniecznych do wytworzenia danego produktu. 4 Oszczędności przy produkcji na dużą skale będące wynikiem malejących kosztów w danej dziedzinie.5 Lokalizacja producenta lub dostawcy w pobliżu odbiorców.
50.Problem maksymalizacji zysku dla monopolu.Problem maksymalizacji zysków możemy sformułować jako poszukiwanie największej różnicy miedzy przychodami pracy i kosztami c(y).Zapisujemy maxy {py-c(y)}.W optymalnym wariancie produkcji przychód krańcowy musi się równać KK. Gdyby krańcowy przychód (utarg) był mniejszy od KK to firmie opłacicie obniżyć produkcje, ponieważ oszczędność na koszcie przewyższy stratę po stronie przychodu. Gdyby KP był większy niż KK to firmie opłaci się zwiększyć produkcje, ponieważ zysk na przychodzie byłby większy niż oszczędność na koszcie. Warunek optymalności polega na równości UK=KK., Jeśli monopol zwiększy produkcje o ^y będzie to miało dwojaki wpływ na jego zyski.1 Sprzeda więcej produktów ^y produktów po cenie p i otrzyma z tego tytułu większy przyrost o cenie wartość p^y 2.Musi obniżyć cenę o ^p a wiec otrzyma niższą wartość całej sprzedaży produkcji y po tej nowej obniżonej o 6p cenie. Z powodu tych zmian wartość przychodu wynosi ^py. Całkowita zmiana przychodu spowodowana zmianą przychodu o ^y wyniesie ^R= P^y +^py
51.Graficzna interpretacja max. zysku dla monopolu.
52.Róznicowanie cen jako sposób podnoszenia zysków. Monopol działa na nieefektywnym poziomie produkcji, ponieważ ogranicza produkcje do punktu, w którym konsumenci są skłonni płacić więcej niż wynosi jego koszt wytworzenia. Monopol nie chce wytwarzać dodatkowego produktu, ponieważ objęłoby to niższa cena całą jego produkcje. Gdyby jednak monopolista mógł sprzedać różne jednostki produkcji po różnych cenach to jego zysk byłby zupełnie inny. Sprzedanie różnych jednostek produkcji nazywamy różnicowaniem cen. Wyróżniamy 3 rodzaje.1Go stopnia- sprzedaż różnych jednostek produkcji po różnych cenach oraz że ceny te są różne dla różnych osób.2.Sprzedaz różnych jednostek produkcji po różnych cenach, ale każda osoba kupująca ta sama ilosć płaci ta samą cene.3. Różnym osobom po różnej cenie, ale każda jednostka sprzedawana danej jednostce ma tą samą cenę.
58.Oligopo,definicja model wybór strategii. Jest to panowanie na rynku kilku przedsiębiorstw, które są zależne od siebie w dziedzinie produkcji, układów, itd. Założenia do budowy modelu oligopolu.1.Wyrób jednorodny 2.Kilka firm zaopatruje cały rynek a tylko niektóre mają duży wpływ w zaopatrzeniu rynku 3.Wejscie nowych firm nie jest zbyt łatwe i zbyt trudne. 4.Firmy są świadome swej współzależności 5.Istnieje doskonała informacja o rynku. Wybór strategii dla istniejących dwóch takich samych firm.1 Firma 1wsza wybiera cenę przed 2gą.(Lider i naśladowca). 2.Firma 1wsza wybiera ilość(przywódca ilościowy i naśladowca ilościowy). 3 Jednoczesny wybór ceny 4.Ilosci 5. Firmy dokonują zmowy tzw. KARTEL.
59. Przywództwo ilościowe. Model. Rozwiązanie graficzne. Ma miejsce, gdy jedna z firm dokonuje wyboru ilości produkcji przed drugą firmą. Sytuacje tą opisujemy za pomocą modelu Stackelberga. Zakładamy, że mamy dwie firmy, które oznaczamy 1 i 2.Firma, 1wsza (lider) wybiera jako pierwsza wielkość produkcji y1. Firma 2ga (naśladowca) odpowiada na wybór firmy 1-wszej wielkością y2.Cena równowagi rynkowej będzie zależeć od ogólnego wytworzonego przez obie firmy produktu. Y=y1+y2 P(y)=p(y1+y2) Rys.
65.Analiza popytu na czynniki produkcji, charakterystyka czynników,źródła dochodów,wielkość dochodowa -w gosp. Rynkowo-kapitalistycznej istnieją dwa źródła dochodów z tytułu dochodu i tytułu pracy. Wysokość dochodu każdego tych źródeł zależy od wielkości nakładów i od ceny czynnika. Ceną ziemi jest renta. Pracy płaca a kapitału stopa procentowa.Popyt na czynniki produkcji zależy od dwóch celów: od kosztów produkcji (producent musi się liczyć z ich cena czynników, ilością oraz produktywnością, czyli wielkością produkcji uzyskaną z jednostki nakładu czynnika.) Po drugie przychodów ze sprzedaży produktów, które zależą od wielkości produkcji i ceny produktów. O opłacalności zwiększenia danego czynnika o jednostkę decyduje popyt na produkt finalny. wartość krańcowego produktu powiększenia ilości danego czynnika o jednostkę to jest iloczyn ceny i krańcowego produktu i wynosi dla konkurencji doskonałej dla której UK=UP ta wartość wynosi P*Mp=MP*UK=MP*P UK=UP=P Natomiast dla konkurencji niedoskonałej UK nie jest równy UP który jest równy cenie. UK=/=UP=P P*MP=MP*UP=MP*P. Popyt na czynniki produkcji jest czynnikiem pośrednim od popytu na wyroby finalne -zależy od jego elastyczności cenowej oraz wynikającego z niej utargu przeciętnego i krańcowego. Dopóki wartość PK P*PM będzie większa od jego ceny dotąd opłaca się zwiększać popyt na dodatkowe jednostki czynnika np. dotąd opłaca się zwiększać zatrudnienie dokąd płaca jest niższa niż wartość krańcowego produktu pracy.
67.Podaż czynników produkcji ZIEMIA-jako czynnik produkcji jest ściśle ograniczona i bardzo zróżnicowana (ograniczenie-nie można wyprodukować) Czynniki produkcji dzielą się na 3 grupy: praca,ziemia,plon. Cechy czynnikowe ziemi to przede wszystkim surowce naturalne, urodzajność, bliskość rynku zbytów. Reprezentuje wiec bardzo różne czynniki produkcji i może być wykorzystana do produkcji różnych wyrobów, chociaż ogólna ilość ziemi musi być uznana za stałą. To jej wykorzystanie może zmieniać charakter a to oznacza, że jeden czynnik produkcji może przeistaczać się w drugi.(np. kosztem gruntów rolnych powst. działki budowlane).Ceną ziemi jest renta, która rozumiemy jako różnice miedzy ceną, jaką ziemia otrzymuje a cena, jaka wystarczała, aby włączyć ja do produkcji. Renta jest wynikiem ograniczonej sztywnej podaży ziemi oraz zwiększonego popytu na produkt finalny(z Do do D1), w którego wytwarzaniu bierze udział.. RYS.
68.Podaż czynnika produkcji pracy, płacy, bezrobocie. Gotowość do podjęcia pracy w określonym wymiarze godzin zależy od chęci zaspokojenia naszych potrzeb. Potrzeby zaspokajamy uzyskując dochód, za który nabywamy towary i usługi, ale dochód ten możemy uzyskać tylko kosztem ograniczenia potrzeby odpoczynku i czasu wolnego. Celem decyzji konsumenta jest max. zadowolenie, że zdobytych dóbr konsumpcyjnych. Konsument dzieli swój czas na czas pracy i na czas wolny dokonując wyboru miedzy dochodem z pracy a czasem wolnym. Chce znajdować się jak najwyżej położonej krzywej obojętności wyznaczonej przez odpowiednie proporcje czasu pracy i czasu wolnego. Nachylenie linii budżetu pracy zależy od wysokości pracy. Większej płacy odpowiada większe nachylenie linii budżetu. Zmiany płacy przesuwają linie budżetu w górę lub w dół osi pionowej oraz powodują zmiany kombinacji dochodu związanego z czasem pracy dochodu i czasu wolnego. Z danych na rys. konsument osiągnie równowagę (największe zadowolenie) przeznaczając 12h na czas wolny i 12h na prace, z której przy płacy 5zł/h osiągnie dochód =60zł/dobę. W punkcie równowagi E nachylenie linii budżetowej jest równe nachyleniu krzywej obojętności. Pracownik będzie dążył do osiągnięcia max. zadowolenia z podziału posiadanego zasobu czasu na czas wolny i czas pracy. Linia budżetu zmienia swoje nachylenie wraz, że zmianami wielkości płacy. Powoduje to jednocześnie zmianę podziału pracy na czas wolny i czas pracy. Relacja płaca, czas pracy stanowi funkcje podaży pracy pojedynczego pracownika.
69.Podaz czynnika produkcji -kapitał, podstawowe pojęcia. Jeśli stopa procentowa jest mała to jest zachętą do popytu, jeśli jest duża to jest zachętą do podaży.
70.Pojęcie równowagi cząstkowej i ogólnej. Równowaga cząstkowa dokonuje analizy jak popyt i podaż są określane jedynie przez cenę jednego dobra. Ceny ich dóbr wpływają zarówno na popyt jak i na podaż rozpatrywanego dobra a wpływ ten uwidacznia się w wielkości dochodu, który określa ile dóbr może nabyć konsument. Uwzględnia to równowaga ogólna, która analizuje wzajemne oddziaływanie warunków popytu i podaży na wielu rynkach, określając ceny wielu dóbr.
71.Prostokont EDGEWORTHA.Jest wykorzystywany do analizy wymiany dwóch dóbr miedzy dwoma osobami. Oznaczenia A,B- osoby biorące udział w wymianie 1,2- dobra podlegające wymianie XA =(xA1 xA2)-koszyk konsumpcyjny osoby A XB=(xB1 xB2)- koszyk konsumpcyjny osoby B XAXB -parę koszyków nazywamy alokacją (rozmieszczeniem) dobór miedzy osoby. Alokacja dopuszczalna - nazywamy takie rozmieszczenie, przy którym łączna ilość każdego konsumowanego dobra jest równa całkowitej ilości dobra dostępnego. WAI WBI , WA2 WB2 oznacza alokacje początkowa. Jest to takie rozmieszczenie zasobów, przy którym konsumenci rozpoczynają wymianę i składa się z tych ilości każdego dobra, które konsumenci przynoszą na rynek. Koszyki prostokącie E… oznaczają ilość dóbr posiadanych przez osoby A i B. Krzywe obojętności oznaczają preferencje (stopień zadowolenia) obu konsumentów posiadanych koszyków dóbr. Długości boków prostokąta przedstawiają całkowita ilość każdego dobra, które przynoszą na rynek uczestnicy wymiany osoby A i B. Prostokąt E… pozwala wyznaczyć: 1) łączna ilość dóbr (są to długości jego boków) 2) alokacje, czyli rozmieszczenie tych dóbr miedzy osobę A i B 3) preferencje (stopień zadowolenia) os. A i B z posiadanych koszyków dóbr. Przebieg wymiany rozpoczynamy od początkowego zasobu dóbr oznaczonego przez punkt W. Rozpatrujemy krzywe obojętności osoby A i B, które przechodzą przez ten punkt, co oznacza, że odpowiadają zadowoleniu z początkowego rozmieszczenia dóbr między konsumentami. Strefa, w której osoba a jest w lepszym położeniu niż przy swoim początkowym zasobie, składa się, że wszystkich koszyków leżących powyżej jej krzywej obojętności przechodzącej przez punkt W oznaczający zasób początkowy. W toku przeprowadzonych negocjacji obie osoby dokonują korzystnej negocjacji, która przesunie ich alokacje do jakiegoś punktu lezącego wewnątrz tego obszaru. Wymiana będzie kontynuowana aż do wyczerpania się możliwości poprawy położenia obu uczestników wymiany.
72.Alokacja efektywna w rozumieniu Pareta. Zadanie polega na wyznaczeniu takiego punktu wymiany, w którym wyczerpią się możliwości jednoczesnego polepszania położenia obu uczestników wymiany. W punkcie M na rysunku zbiór punktów lezących powyżej krzywej obojętności os.A (obszar zakratkowany) nie przecina zbioru punktów leżących powyżej krzywej obojętności os.B. oznacza to ze każdy ruch zmieniałby na lepsze położenie jednej, że stron powodowałby jednocześnie pogorszenie sytuacji drugiego uczestnika wymiany. Nie ma, więc możliwości dalszej korzystnej wymiany dla obu osób, nie można wykonywać dalszej wymiany poprawiającej sytuacje obu osób. Taka alokacja nazywa się efektywna w rozumieniu Pareta. Przy rozmieszczeniu efektywnym w rozmieszczeniu Pareta krzywe obojętności osób dokonujących wymiany muszą być styczne. Zbiór wszystkich punktów w rozumieniu Pareta nazywa się zbiorem Pareta albo krzywa kontraktów. RYS.
popyt
podaż
podaż
popyt
Co?
Jak?
Dla kogo?
Koszty
Przedsiębiorstwa
Płace renty procenty
Głosy konsumentów
Gospodarstwa domowe
Nakłady(praca ziemia kapitał)
Ceny na rynkach czynników
Ceny na rynkach dóbr