13 - zakazenia układu płciowego, materiały ŚUM, III rok, Mikrobiologia


PRELEKCJA 13

Zakażenia przenoszone drogą płciową - STI (sexually transmitted infections)

Najczęstsze czynniki etiologiczne STI:

- T. vaginalis

- Chlamydia trachomatis

- Rzeżączka

- Kiła

Czynniki ryzyka STI:

- młody wiek

- częsta zmiana partnerów

- przygodne kontakty seksualne

- istniejące stany zapalne układu moczowo-płciowego

- partner z NGU lub rzeżączką

- rodzaj stosowanej antykoncepcji

- nałogi: narkomania, alkohol

- status socjoekonomiczny

Czynniki etiologiczne STI:

a) Bakterie:

- Treponema pallidum - kiła

- Neisseria gonorrhoeae - rzeżączka

b) Wirusy:

- HPV - kłykciny kończyste, choroba Bowena, rak szyjki macicy, rak sromu, rak prącia

- HSV 2 - pierwotna i nawracająca opryszczka narządów płciowych (urethritis, cervicitis)

c) Pierwotniaki:

- Trichomonas vaginalis - rzęsistkowica

- Entamoeba histolytica - enterocolitis, głównie u homoseksualistów

d) ektopasożyty:

- wesz łonowa

- świerzbowiec ludzki

HPV - wirus brodawczaka ludzkiego, posiada 40 genotypów, wykazuje tropizm do warstwy rozrodczej błony śluzowej w układzie płciowym

Badanie pacjenta pod kątem STI:

a) wywiad epidemiologiczny

b) badanie przedmiotowe:

- wydzielina/upławy

- zmiany pęcherzykowe

- wysypka (ręce, stopy)

- brodawki

- obrzęki stawów

Wydzielina:

- serowata - najprawdopodobniej drożdżak

- pienista - najprawdopodobniej rzęsistek

Rzeżączka:

- Neisseria gonorrhoeae - gonokok: G(-) dwoinka

- zakażenie umiejscawia się na błonach śluzowych pokrytych nabłonkiem walcowatym - szyjki macicy, cewki moczowej, odbytnicy, gardła

- bakterie mogą dostawać się do krwi i wywoływać rozsiane zakażenia przebiegające z gorączką, krwotocznymi zmianami skórnymi oraz ropnym zapaleniem stawów

Drogi zakażenia:

1) głównie - droga płciowa

2) zakażenie spojówek oka u noworodków

3) u małych dzieci - przez pośredni kontakt z wydzieliną zakaźną znajdującą się na zakażonych przedmiotach takich jak rękawiczki, gąbki

4) rzeżączkowe zapalenie spojówek u dorosłych

I. Rzeżączka u mężczyzn:

a) zapalenie cewki moczowej :

- rozpoznanie różnicowe: NGU. PGU, zapalenie spowodowane przez HPV, uraz mechaniczny, stosowanie środków chemicznych oraz wenerofobia

- obraz kliniczny: początkowo zajęta jest przednie część cewki moczowej, występuje: pieczenie podczas mikcji, piekący ból, wydzielina śluzowo-ropna przechodząca w ropną

II. U kobiet:

a) postaci kliniczne:

- zapalenie szyjki macicy

- zapalenie cewki moczowej

- zapalenie odbytu

- zapalenie gardła

- zapalenie cewki i zapalenie odbytu może być spowodowane przez ściekającą wydzielinę

- zespół Fitza-Hugh Curtisa: zapalenie torebki i przestrzeni podtorebkowej wątroby (występuje głównie u kobiet)

III. powikłania:

a) mężczyźni:

- zapalenie gruczołu krokowego

- zapalenie najądrzy

- zapalenie pęcherzyków nasiennych

b) kobiety:

- zapalenie jajowodów, które może doprowadzić do niepłodności

- zapalenie gruczołów Bartholina

c) u obu płci:

- rozsiane zakażenie rzeżączkowe i posocznica

- zespół stawowo-skórny,

IV. Rzeżączka u dzieci:

- zapalenie pochwy i sromu u dziewcząt

- rzeżączka u chłopców

W rzeżączkowym zapaleniu spojówek stosowano zabieg Crede'go:

- polega on na dospojówkowym podaniu 1% roztworu azotanu srebra bezpośrednio po urodzeniu

Diagnostyka mikrobiologiczna rzeżączki:

a) materiałem do badań są wymazy (na 2 h przed pobraniem nie oddawać moczu!):

- u kobiet - z kanału szyjki macicy, cewki moczowej, odbytu

- u mężczyzn - wymazy z cewki moczowej, odbytu

- u dziewczynek - materiał z przedsionka pochwy

Algorytm diagnostyczny - próbka materiału:

1. Z części próbki wykonuje się preparat bezpośredni barwiony metodą Grama z tym że:

- preparat bezpośredni z wymazu z cewki ma znaczenie tylko w przypadku ostrej fazy rzeżączki i ma wartość diagnostyczną tylko u mężczyzn!!!!!!

2. Drugą część przeznacza się na hodowlę:

- na selektywnym podłożu Roiron (z kolistyną, wankomycyną i nystatyną) w warunkach CO2, w temperaturze nie więcej niż 37 0C

- na podłożu Thayera-Martina, na którym przeprowadza się test na oksydazę (Neisseria jest oksydazo-dodatnia)

3. Przy pobraniu materiału z gardła dodatkowo wykonuje się test biochemiczny w celu stwierdzenia czy znaleziona bakteria należy do gatunku N. gonorrhoeae czy N. meningitidis !!

Leczenie Rzeżączki:

Neisseria - charakterystyka:

- ziarenkowce Gram(-) o średnicy 0,6-1 um

- kształtu nerkowatego, często obserwowane jako dwoinki

- mają otoczki i są urzęsione

- tlenowe, oksydazododatnie w przeciwieństwie do większości innych ziarenkowców

- jest wrażliwa na wysychanie i musi być niezwłocznie wysiana na płytkę ze świerzym podłożem!

- podłoża: agar czekoladowy (gdy Neisseria jest dominującym gatunkiem w materiale) i agar Thayera-Martina (gdy próbka jest zanieczyszczona inną florą)

- skomplikowane wymagania odżywcze: najlepiej rosną na agarze czekoladowym wzbogaconym skrobią, pod zwiększonym ciśnieniem CO2

KIŁA

Kiła:

- choroba w której występują kolejne stadia kliniczne poprzedzielane wieloletnimi okresami bezobjawowego utajenia

Kiła wczesna:

-> jest to inaczej kiła I i II okresu, trwa do 2 lat

- objawowa

- bezobjawowa

Kiła późna:

-> inaczej kiła III okresu

- rozwija się po >2 latach od zarażenia

- atakuje wewnętrzne narządy

Kiła wrodzona:

- w przypadku zakażenia dziecka przez chorą matkę

Etiologia kiły:

→ Treponema pallidum subspecies pallidum - charakterystyka:

- bakteria nie barwi się metodą Grama - oglądamy materiał w ciemnym polu

- bakteria nie rośnie na sztucznych podłożach

Drogi zakażenia:

1. kontakt płciowy - największa zakaźność w kile wczesnej

2. zakażenie od chorej matki w życiu płodowym - kiła wrodzona; tu również największe prawdopodobieństwo zakażenia występuje w kile wczesnej

Okresy kiły:

Kiła I okresu:

- inkubacja trwa ok. 3 tygodni

- powstaje wrzód pierwotny (ulcus durum - wrzód twardy) w miejscu wniknięcia krętków

- cechy owrzodzenia pierwotnego: niebolesne, dno jest twarde, sączy się z niego wydzielina

- w wydzielinie z wrzodu zawarta jest duża ilość krętków

Kiła II okresu:

- 9-10 tyg. po zmianie pierwotnej pojawia się osutka

- osutka plamista, plamisto-pęcherzykowa lub plamisto-grudkowa, potem wrzodziejąca

- osutka nie pozostawia po sobie blizn, ale może pozostawić przebarwienia

- na głowie - łysienie plackowate, w okolicach płciowych, odbytu, pachwinach, pachach powstają lepieże płaskie (condylomata)

- zmiany skórne są zakaźne

- dodatkowo występuje zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, gardła i dróg oddechowych oraz uogólnione powiększenie węzłów chłonnych

- okres drugi trwa do 3 lat

Kiła III okresu:

- powstają kilaki (gumma)

- kiła sercowo-naczyniowa (mesoaortitis luetica)

- kiła układu kostnego (kości płaskie, kości długie)

- zmiany w OUN (zajęcie OUN może zdarzyć się w każdym okresie kiły) - porażenie postępujące i wiąd rdzenia (tabes dorsalis)

Kiła wrodzona:

a) kiła wrodzona wczesna płodowa:

b) kiła wrodzona wczesna niemowląt:

c) kiła wrodzona późna:

- śródmiąższowe zapalenie rogówki

- głuchota

- zęby Hutchinsona (zmienione siekacze)

Diagnostyka kiły:

Diagnostyka zależy od okresu choroby:

a) w kile wczesnej seronegatywnej - wykrycie krętka bladego w bezpośrednim preparacie z wymazów z dna wrzodu twardego i obejrzenie go w ciemnym polu

b) odczyny serologiczne wykrywające przeciwciała (w kile seropozytywnej) mają znaczenie:

- w rozpoznaniu i monitorowaniu leczenia

- w ocenie skuteczności leczenia (ilościowy VDRL!! Zmiana!!)

Ocena leczenia (test VDRL) powinna być przeprowadzana co miesiąc przez pierwsze 3 miesiące, następnie po 6 i 12 miesiacach.

- 4-krotny spadek miana przeciwciał (o 2 rozcieńczenia) jest równoznaczny z sukcesem terapeutycznym!!

ODCZYNY SEROLOGICZNA W DIAGNOSTYCE KIŁY:

1. odczyny (testy) nieswoiste (=klasycze, niekrętkowe):

Odczyny nieswoiste stosowane są głównie jako testy przesiewowe!

a) odczyn Wassermanna:

b) RPR (określany również jako USR) - świeża surowica niaktywowana:

c) VDRL:

2. odczyny (testy) swoiste (=krętkowe):

Stosowane jako odczyny identyfikujące (potwierdzające)!!

- wykrywają przeciwciała skierowane specyficznie przeciwko antygenom krętka

b) FTA-ABS:

- boreliozy

- kolagenozy

- chorób z autoagresji

c) TPHA - ilościowo:

d) Captia Syphilis M:

- służy tylko do wykrywania kiły wrodzonej

- odczyn immunoenzymatyczny (EIA)

- nieswoisty bo przeciwciała IgM mogą się utrzymywać nawet do 12-18 miesięcy

e) odczyn Nelsona-Mayera:

- odczyn unieruchomienia krętków

- nie jest już wykonywany

W PRZYPADKU DODATNIEGO WYNIKU TESTU NIESPECYFICZNEGO KOLEJNYM KROKIEM JEST PRZEPROWADZENIE TESTU SPECYFICZNEGO!

Badanie PMR:

- VDRL i TPHA (w celu weryfikacji VDRL) - metodą jakościową i ilościową

- obliczanie indeksów IgG oraz IgM w krwi oraz w płynie mózgowo-rdzeniowym

Leczenie kiły:

penicylina G. Dawka zależy od fazy choroby.

Chlamydia trachomatis:

- Gram(-), unieruchomiona, wykazuje tropizm do nabłonka walcowatego

- energozależne pasożyty wewnątrzkomórkowe

- cykl życiowy trwa 24-48 h i składa się z kilku etapów z występowaniem ciałka elementarnego (EB - zakaźna postać zewnątrzkomórkowa) i siatkowatego (RB - replikacyjna postać wewnatrzkomórkowa) oraz ciałka pośredniego (wskutek skupiania się ciałek siatkowatych)

Ziarnica weneryczna pachwin (LGV):

- choroba naczyń i węzłów chłonnych

- spowodowana przez serotypy C. trachomatis: L1, L2, L2a, L3

- zapadalność wg płci: stosunek chorych mężczyzn do kobiet jak 5:1

- występuje głównie w krajach zwrotnikowych i podzwrotnikowych Azji, Ameryki Środkowej i Pd. Afryki

- sporadycznie LGV występuje u marynarzy, żołnierzy, turystów, biznesmenów

Przebieg kliniczny LGV:

- okres inkubacji: średnio 10-14 dni

-> 3 okresy w przebiegu choroby:

1. objaw pierwotny: grudka na narządach płciowych (powstają pęcherzyki ulegające następnie rozpadowi -> powstaje owrzodzenie które goi się bez powstania blizny)

2. jednostronne zapalenie naczyń i węzłów chłonnych (najczęściej pachwinowych), występuje znaczna bolesność, węzły zrastają się,

3. powstają przetoki, zmiany ulegają zniekształceniu:

- przetoki odbytniczo-pęcherzowe

- przetoki odbytniczo-pochwowe

- słoniowacizna narządów płciowych

Leczenie:

- doksycyklina 100 mg p.o. 2x przez 21 dni (chlamydie nie są wrażliwe na beta-laktamy)

Gdy nie można wykonać badania diagnostycznego stwierdzamy chorobę na podstawie objawów klinicznych

Chlamydia trachomatis - szczepy D-K - typy okulogenitalne:

a) u mężczyzn:

- wywołuje NGU oraz PGU (porzeżączkowe zapalenie cewki moczowej)

-> objawy: pieczenie, ból w czasie oddawania moczu w przednim odcinku cewki moczowej

- wydzielina jest śluzowa, może być śluzowo-ropna (objaw "porannej kropli rosy")

- mogą wystąpić powikłania: zapalenie najądrzy, zapalenie gruczołu krokowego, zespół Reitera

-> jednoczesne zakażenie Ch. trachomatis i N. gonorrhoeae rozpoznaje się u leczonych na rzeżączkę, u których po ustąpieniu objawów rzeżączki powstają dolegliwości typowe dla NGU

b) u kobiet:

- zapalenie szyjki macicy (ponad 1/2 przypadków przebiega bezobjawowo)

- zapalenie cewki moczowej

- wydzielina ma charakter śluzowy

-> powikłania:

- zapalenie błony śluzowej macicy

- zapalenie jajowodów, jajników, otrzewnej

-> objawy:

- krwawienia kontaktowe

- przekrwienie i obrzęk błony śluzowej tarczy szyjki macicy

- śluzowo-ropna wydzielina

- zmianom może towarzyszyć nadżerka części pochwowej szyjki macicy krwawiąca przy dotyku

-> w rozmazie: 20 lub więcej leukocytów w polu widzenia w mikroskopie świetlnym przy powiększeniu 1000x

Zakażenie Ch. trachomatis towarzyszy 20-30% przypadków rzeżączki u mężczyzn i aż 30-60% przypadków rzeżączki u kobiet

Niepłodność:

a) męska - nie rozstrzygnięto ostatecznie:

- zapalenie najądrzy może prowadzić do częściowej lub całkowitej niedrożności kanalików nasiennych

- obecność zakażenia w pęcherzykach nasiennych i gruczole krokowym powoduje wzrost produkcji śluzu, zmianę pH, co skutkuje osłabieniem ruchu plemników

- charakter autoimmunologiczny

b) u kobiet:

- przyczyna: mechaniczna - wskutek niedożności jajowodów;

- w patogenezie odgrywa rolę białko szoku termicznego Ch. trachomatis - HP60, podobne do białka ludzkiego

- immunologiczna - odczyn aglutynacji biernej pozwala wykryć przeciwciała przeciwplemnikowe

Amplicor - test na Ch. trachomatis i N. gonorrhoeae

Zapalenie narządów miednicy mniejszej - PID:

a) stan zapalny górnego odcinka narządu rodnego:

b) w 2/3 przypadków ostrego PID czynnikiem sprawczym jest N. gonorrhoeae, Ch. trachomatis lub oba te drobnoustroje na raz

-> w 1/3 przypadków PID spowodowany jest przez mieszaną florę beztlenową: Prevotella, Peptostreptococcus i względne beztlenowce: E. coli, G. vaginalis, H. influenzae

-> ok. 10% przypadków PID powstaje jako powikłanie po poronieniu, abrazji lub innych zabiegach wewnątrzmacicznych

Leczenie:

- zależy od ciężkości oraz wyniku badań mikrobiologicznych

- najczęściej stosowana jest ofloksacyna z metronidazolem

Diagnostyka:

- wymaz z szyjki macicy

- jeżeli jest to możliwe - pobiera się wymaz bezpośrednio z jajowodów podczas laparoskopii

Zakażenia chlamydialne u niemowląt:

- zapalenie spojówek - 5-14 dni po porodzie

- zapalenie płuc - w 4-11 tygodniu życia noworodkowego

Diagnostyka:

a) Materiał:

- mężczyźni - wymaz z cewki

- kobiety - wymaz z kanału szyjki macicy 5-6 dni przed okresem

- noworodek - wymaz ze spojówek

b) Metody diagnostyczne:

- hodowla na liniach komórkowych McCoy'a

- wykrywanie antygenów Ch. trachomatis (np. immunofluorescencja bezpośrednia)

- wykrywanie DNA Ch. trachomatis

- wykrywanie przeciwciał metodą ELISA

Ziarniniak pachwinowy (Granuloma inguinale):

- wywołuje go Klebsiella granulomatis - Gram(-) pałeczka otoczkująca

- 90% przypadków zmian lokuje się na narządach płciowych

- w 10% - zmiany zlokalizowane są w pachwinach (ale dotyczą tkanki podskórnej a nie węzłów pachwinowych!!!!)

Występowanie:

- w Indiach, na Nowej Gwinei i w Australii

Postaci:

- wrzodziejąca (ziarniste dno)

- przerosła lub brodawkowata

- martwicza (bardzo bolesna)

- stwardniała lub bliznowata

Leczenie:

- doksycyklina 100 mg 2x przez 3 tygodnie

Diagnostyka:

- objawy + wywiad

- barwienie Gram(-)

Wrzód miękki:

- powstaje w wyniku zakażenia Haemophilus ducreyi

Klinika:

- okres inkubacji trwa od 3 dni do 3 tygodniu (średnio 7 dni)

- powstaje bolesna grudka, krosta, owrzodzenie (czasami mnogie) - dno jest pokryte nekrotyczną wydzieliną

- następnie pojawiają się objawy ze strony węzłów chłonnych pachwinowych

- zmiany są tkliwe, łatwo zmieniają kształt, gdy ucisnąć je palcami

Diagnostyka:

- materiał - wydzielina z owrzodzenia

- preparat bezpośredni barwiony metodą Grama - G(-) pałeczka (wygląd "ławicy ryb")

- hodowla przez 7 dni w temperaturze 33-35 C, przy 5% CO2 na agarze z dodatkiem Hb i cielęcej surowicy oraz agar m-H z dodatkiem Hb (preparat)

- identyfikacja przy użyciu krążków X, V (rośnie przy X, nie rośnie przy czynniku V)

Epidemiologia:

- występuje w Afryce, w Azji i w USA

- występuje również u pacjentów zarażonych HIV

- może brać udział w powstawaniu wrzodów mieszanych: [H. ducreyi, T. pallidum], [H. ducreyi, HSV]

Leczenie:

- azytromycyna lub ceftriakson lub ciprofloksacyna

Opryszczka narządów płciowych:

Czynnikiem etiologicznym wirus HSV 2:

- u mężczyzn powoduje on: zapalenie cewki moczowej, zmiany na napletku, żołędzi i na skórze prącia;

- u kobiet powoduje: zapalenie sromu i pochwy, 80% cervicitis herpetica obserwuje się w czasie pierwotnego zakażenia

- u kobiet i homoseksualistów (oraz homoseksualistów udających kobiety:P): zmiany również na pośladkach i w okolicach odbytu

- opryszczka narządów płciowych u kobiet w ciąży stanowi niebezpieczeństwo dla płodu

Diagnostyka:

- replikacja na liniach komórkowych

- wykrywanie przeciwciał: ELISA (glikoproteina G HSV2, HSV1), immunoblotting

Leczenie:

- Acyklovir, Vakacyklovir, Famcyklovir (cyklaza adenylanowa wirusa przekształca prolek w formę aktywną)

Cechy wirusów HSV:

Ludzki wirus brodawczaka - HPV:

HPV - klinika:

a) typy zakażenia HPV:

- objawowe - powstają brodawki, kłykciny kończyste

- subkliniczne - występują jedynie zmiany cytologicze i histologiczne

- utajone

Typy wirusa:

- niskoonkogenne - HPV 6, 11 -> odpowiedzialne za kłykciny kończyste

- wysokoonkogenne - HPV 16. 18 -> przetrwałe zakażenie jest czynnikiem etiologicznym raka szyjki macicy (prawdopodobnie również raka sromu i prąca)

Drogi zakażenia:

- kontakty płciowe (aż strach tu cokolwiek uprawiać...:P)

- w czasie porodu, w wyniku czego mogą rozwinąć się brodawczaki lub kłykciny krtani

Szczepionki:

a) Silgard - rekombinowana, czteroważna - zawierająca L1 HPV: 16, 18, 6, 11

- schemat szczepienia: 0, 2, 6. miesiąc

b) Cervarix - rekombinowana, zawiera L1 HPV 16 i 18,

- schemat szczpienia: 0, 1, 6. miesiąc

Typy 16 i 18 wirusa HPV odpowiadają za 70% raków szyjki macicy na świecie!!

Za pozostałe 30% przypadków odpowiadają typy: 31, 43, 45.

Mięczak zakaźny:

- związany z zakażeniem wirusem DNA z grupy Poxviridae, wielkość ok. 350 nm

- czas inkubacji - 6 miesięcy

- bardzo zakaźny

- przebieg choroby jest przewlekły

- powstają pęcherzyki perłowego koloru, wypełnione bardzo zakaźną, kaszowatą wydzieliną

- zmiany są zwykle nieliczne i mają pępkowato zagłębiony środek

- mikroskopowo można stwierdzić cytoplazmatyczne wtręty w komórkach warstwy kolczystej

Leczenie:

- krioterapia

- laseroterapia

- podofilina (??)

CMV - cytomegalowirus:

Powoduje:

- zespół mononukleozy

- zapalenie szyjki macicy

- zakażenie płodu i noworodka

W przypadku gdy wystąpią zmiany owrzodziałe na narządach płciowych:

- przeprowadzamy badania w kierunku kiły (preparat, odczyny serologiczne)

- w kierunku HSV (hodowla lub wykrywanie antygenu)

- w uzasadnionych przypadkach - badanie w kierunku H. ducreyi (hodowla)

- badanie na obecność wirusa HIV (owrzodzenia okolic narządów płciowych są czynnikiem ryzyka zakażeń HIV)

Etiologia poszczególnych jednostek klinicznych:

a) cervicitis:

b) Urethritis:

c) Upławy:

Zapobieganie STI:

- edukacja

- identyfikacja bezobjawowych i objawowych osób zakażonych

- skuteczna diagnostyka i leczenie osób zakażonych

- leczenie partnerów seksualnych

- szczepienia



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Oporność makrolidy i linkozamidy, materiały ŚUM, III rok, Mikrobiologia
CAMPtest, materiały ŚUM, III rok, Mikrobiologia
11 - beztlenowce, materiały ŚUM, III rok, Mikrobiologia
12 - ZUO, materiały ŚUM, III rok, Mikrobiologia
4 - gronkowce, materiały ŚUM, III rok, Mikrobiologia
7 - Pałeczki Gram(-), materiały ŚUM, III rok, Mikrobiologia
8 - mikroaerofilne, materiały ŚUM, III rok, Mikrobiologia
9 - pokarmowy, materiały ŚUM, III rok, Mikrobiologia
10 - chlamydie i mykoplazmy, materiały ŚUM, III rok, Mikrobiologia
Zaliczenie z receptury-10, materiały ŚUM, III rok, Farmakologia, III rok, 7 - Receptura (TheMordor),
Zaliczenie z receptury-1, materiały ŚUM, III rok, Farmakologia, III rok, 7 - Receptura (TheMordor),
Zaliczenie z receptury-16, materiały ŚUM, III rok, Farmakologia, III rok, 7 - Receptura (TheMordor),
Zaliczenie z receptury-12, materiały ŚUM, III rok, Farmakologia, III rok, 7 - Receptura (TheMordor),
STRESZCZENIE KOSTOWSKIEGO - Parkinson, materiały ŚUM, III rok, Farmakologia, IV rok, 2 - OUN (TheMor

więcej podobnych podstron