GATUNEK |
CECHY MORF. |
ŻP |
ŻO |
JAJO |
INNE |
|
Tasiemce niższe - Pseudophylidea |
||||||
|
20m, 3000 proglotydów; skoleks 2-3 mm; 2 bruzdy czepne |
I - skorupiak planktonowy (widłonóg) II - ryba drapieżna |
Człowiek, pies, kot, lis, rybożerne |
Owalne; wieczko + guziczek |
Rozetkowata macica |
|
|
1m |
I - skor. plankt. II - gryzonie, płazy, gady (węże wodne); w mięśniach |
Pies, kot i In mięsożerne; paratenicznie - człowiek |
Wieczko, 44-68um |
Sporganum - plerocerkoid w tkankach u człowieka (sparganoza oczna lub skórna) |
|
|
15-100cm; 2 bruzdy przyssawkowe; od spodu płytki rowek |
I - raczek planktonowy - Cyclops II - ryby (plerocercoid 20cm) |
Ptaki wodne |
|
Liguloza - dot. ryb!; plerocercoid niegroźny dla człowieka |
|
|
2-4cm; skoleks spłaszcz. bez bruzd |
I - skąposzczety II - ryby karpiowate |
II ŻP staje się automat. ŻO - zjaw. NEOTENII - rozmnażanie się larw |
|
Plerocercoid w JELICIE! |
|
|
30cm, 4mm szer. ; 2 bruzdy i 4 haki w kszt. kotwicy na skoleksie |
I - widłonogi II - ryby - plerocercoid w wątrobie |
Larwa - lokalizuje się w jelicie tej samej ryby!!! |
|
2 formy choroby: NARZĄDOWA (ma znacz. kliniczne) - ryba jako II ŻP; JELITOWA - ryba jako ŻO |
|
Tasiemce zwierząt mięsożernych |
||||||
|
20-80cm, 2-4mm szer; 4 przyssawki, ryjek z 3-7 wieńcami haków |
larwy pcheł lub wszoły - cisticercoid
|
Pies, kot, lis, przypadkowo człowiek |
Kuliste 30-50um |
Podwójny komplet narz. płc.; 2 zatoki płciowe; człony maciczne - zdolność ruchu; Pies saneczkuje |
|
|
25cm-2m; skoleks buławko waty, 4 przyss. nieuzbr. |
I - mechowce Oribatidae II - płazy, gady, ptaki, gryzonie - larwa tetrathyrida w jamie otrz., płucach, j. opłuc., wątrobie |
Lis, kot, rzadko pies i człowiek |
Cienkościenne, średnica 40-60um z onkosferą! |
|
|
|
1-5m; 4 przyss. i 2 wieńce haków |
Owce, bydło, swinie - pod tor wątr. na sieci lub krezce - WĄGIRE CIENKOSZYJNY Cysticercus tennuicollis - wielkość jaja kurzego (ch. to WĄGRZYCA SIECIOWA) |
Pies, kot. lis |
34-39um |
Pojedynczy komplet narz. płc.; 5-10 odgałęzień macicy od pnia głównego |
|
|
0,5-2m; 4 przyss. i wieńce haków |
Króliki, zające, myszy, szczury - CISTICERCUS PISIFORMIS - pod tor wątr., na krezce, sieci, rzadziej na opłucnej |
Pies, kot, lis |
Elipsowate 31x40um |
Pojedynczy komplet narz. płc.; 8-14 odgałęzień macicy od pnia głównego |
|
|
60-135cm; skoleks uzbr. |
Kozy i owce - CISTICERCUS OVIS - w mięśniach i sercu |
Pies, lis, wilk |
|
|
|
|
2-2,5m; skoleks uzbr. |
Jelenie, łosie, sarny - CISTICERCUS CERVI - w mięśniach |
Pies, lis |
|
|
|
|
Skoleks uzbr.; 20-72cm |
Zające, króliki, gryzonie - CYSTICERCUS SERIALIS - w tk. łącznej |
Kot, pies, lis |
|
Człowiek - jako przypadkowy ŻP - larwy w tk. podskór. |
|
|
15-60cm, skoleks uzbr. |
Gryzonie (piżmowce) - CISTICERCUS FASCIOLARIS - w wątrobie |
Kot i lis |
|
|
|
|
Do 1m; uzbr. w podwójny wieniec haków |
Małe przeżuwacze, bydło, dzikie przeż., niekiedy człowiek - CENURUS CEREBRALIS - w oun, wlk. jaja kurzego - nie ma tu piasku bąblowcowego |
pies |
Kuliste; 32-38um |
3 stadia chor: 1.zapalenie mózgu i opon - wędrówka larw; 2.brak obj. - rozwój onko. do post. cenurus cerebralis; 3.kołowacizna owiec - ucisk pęcherza na mózg |
|
|
2-6mm; strobila 3-4 człony, 2 wieńce haków |
Przeżuwacze, świnie, konie, wielbłądy, człowiek |
Pies; u kota nie dochodzi do dojrz. płc; z trudnością rozwija się u lisa |
Elipsowate 32-38um |
Najb. patogenna dla człowieka jest szczep owczy; HYDATIDOSIS - BĄBLOWICA |
|
|
1-3cm; 2 wieńce haków |
Drobne ssaki, głównie gryzonie, niekiedy człowiek |
Dzikie mięsożerne, pies, kot |
Elipsowate 32-38um |
BĄBLOWICA WIELOKOMOROWA - ALVEOKOKOZA; ONKOSFERA - WĄTROBA - POST. PLASMODIUM - wygląd nowotworu złośl. przerzuty |
|
Tasiemce człowieka |
||||||
|
2-8m; skoleks z ryjkiem i podwójnym wieńcem haków |
Świnia lub człowiek - CYSTICERCUS CELLULOSAE - w mm i narz. wewn. |
człowiek |
|
7-10 odgałęzień macicy po każdej stronie; człony nie pełzają i odrywają się w pakietach; DUŻA INT, MAŁA EKST |
|
|
7-12m; bez ryjka i haków, 4 przyssawki |
Bydło i in. przeżuwacze - CYSTICERCUS BOVIS - wągier bydlęcy |
człowiek |
|
15-30 odgałęzień; 2x więcej pęcherzyków jądrowych niż T. solium (300-400); człony odryw. się pojed. i pełzają; MAŁA INT, DUŻA EKST (jednowągrowatość) |
|
|
25-60mm szer do 1mm; ryjek i 4 przyss. i pojed. wieniec haków |
Stawonogi, głównie larwy mączniaka i pcheł |
Mysz, szczur, człowiek |
50-53x37-41um, b. gruba otoczka |
3 jądra ułożone liniowo, płatowaty jajnik; SAMOZARAŻENIE u ŻO - rozwój monokseniczny z pominięciem ŻP |
|
|
20-60cm; 4 przyss. i szczątkowy ryjek bez haków |
Owady mączniaki |
Szczur, czasami człowiek |
Z dwoma osłonkami bez pęczków i filamentów, 40-60um, 4 pary haków embr! |
Jajnik wielopłatowy |
|
Tasiemczyce kurowatych |
||||||
|
3mm; ryjek uzbr. i przyss |
Ślimaki bezskorupowe - pomrowy - CYSTICERCOID |
Kura domowa |
35-45um |
Podwójne narz. płc.; człony maciczne - zdolność ruchu; najbardziej chorobotwórczy |
|
|
130mm; ryjek uzbr., przyss. nieuzbr. |
Muchy i chrząszcze CYSTICERCOID |
Kury, perliczki, bażanty |
|
Pojed. komplet narz. płc.; człony wydalane pojed. pełzają |
|
|
250mm; ryjek i przyss. uzbr. |
Mrówki CYSTICERCOID |
Ptaki grzebiące domowe i dzikie, często gołębie |
|
Macica rozpada się na torebki 8-12 jaj; skoleksy tkwią głęboko pod śluzówką jelita - guzki |
|
|
250mm; ryjek i przyss. uzbr. |
Muchy, mrówki CYSTICERCOID |
Ptaki grzebiące domowe i dzikie, często gołębie |
W pakietach po 6-12 |
|
|
|
4mm; ryjek uzbr, dobrze rozwinięte nieuzbr. przyss. |
Dżdżownice CYSTICERCOID |
Ptaki grzebiące domowe i dzikie |
|
Człony pełzają |
|
|
230mm; ryjek uzbr., przyss. nieuzbr. |
Muchy, chrząszcze, koniki polne CYSTICERCOID |
Ptaki grzebiące - kura, indyk, perliczk€a |
|
|
|
|
120mm; ryjek nieuzbr., przyss. uzbr. |
Chrząszcze kałożenie |
Ptaki grzebiące domowe i dzikie |
|
Niska patogenność |
|
Tasiemczyce gęsi i kaczek |
||||||
|
230mm; ryjek uzbr., przyss. nie |
Skorupiaki planktonowe |
Pt. wodne domowe i dzikie, nietypowo człowiek |
40-100um duże |
|
|
|
40cm dł, 5mm szer.; ryjek uzbr. |
Skorupiaki planktonowe |
Pt. wodne domowe - głównie kaczki, rzadziej gęsi, wyjątkowo kury |
|
|
|
|
210mm dł, 20-30mm szer., ryjek uzbr. |
Skorupiaki planktonowe |
Pt. wodne domowe i dzikie |
|
|
|
|
280mm dł, 17mm szer.; ryjek i przyss uzbr. |
nieznany |
Pt. wodne domowe i dzikie |
|
|
|
Tasiemczyce koni |
||||||
|
Największy 80cm dł, 2cm szer.; nieuzbr. przyss. |
Mechowce Oribatoidae |
Końcowy odc. j cienkiego |
|
Rzadko stwierdzany; w rodzaju Anophlocephala onkosfera otoczona dodatk. osłonką - aparat gruszkowaty z charakterystycznymi rogami |
|
|
Nieuzbr., 1-8cm dł, 10-15mm szer.; |
Mechowce Oribatoidae |
Głównie w j. ślepym i okolicy ujścia biodrowo-ślepego |
|
Płatowate oskórkowe wyrostki u podstawy przyss.; stwierdzany najczęściej |
|
|
Nieuzbr.; najmniejszy 4cm dł i kilka mm szer.; przyss. szczelinowate na bokach skoleksa |
Mechowce Oribatoidae |
j. cienkie, także żołądek |
|
Dla 1,2 i 3: dwa rodzaje lokalizacji: 1.skupiona - dot. zastawki biodrowo-okrężniczej i jej sąsiedztwa; 2.rozproszona - pojedyncze przytwierdzone do ściany pokładu brzusz. okr. dużej |
|
Tasiemczyce przeżuwaczy |
||||||
Moniezia spp. brak ryjka, przyss. nieuzbr., podwójne komplety narz. rozr. w każdym członie, u podstawy członów macicznych gruczoły międzyczłonowe, jaja wieloboczne nieregularne 60-80um, jaja z onkosferą otoczoną embrioforem - aparat gruszkowartym ; ŻP roztocze z rodziny Orbatidae, a ŻO - owce, kozy, bydło, dzikie przeżuwacze |
||||||
Moniezia expansa |
Moniezia benedeni |
|||||
dominująca inwazja owiec |
Dominująca inwazja u bydła |
|||||
Stobila 10m |
Strobila 4m |
|||||
Człony maciczne do 1,6cm szer. |
Człony maciczne do 2,6 cm szer. |
|||||
Przyssawki owalne |
Przyssawki okrągłe |
|||||
Grr. międzyczłonowe na całej szer. podstawy członu |
Grr. międzyczłonowe w środkowej czści podstawy członu |
Tasiemce dzików:
Diphylobothrium latum
Cisticercus taenuicollis - larwa!
Echinococcus hydatidosus - larwa!
Echinococcus multilocularis
Sarny i jelenie:
Moniezia expansa
Moniezia benedeni
Stilesia globipunctata - 60cm dł. jaja nie mają ap. gruszkowatego, 14-27um, pojedyncze narz. płc.
Thysaeniesia ovilla - pojed. narz. płc, do 4,6m
Avitellina centripunctata - pojed. narz. płc, do 1m
Formy larwalne:
Cysticercus taenuicollis
Cysticercus cervi
Echinococcus unilocularis - bąblowiec jednojajowy