Aurelian Malik

IV rok psychologii

tryb niestacjonarny

EKSPERYMENT BADAJĄCY PODATNOŚĆ NA SUGESTIĘ WZROKOWĄ
U ŚWIADKÓW MAŁOLETNICH

1. CEL

2. ZAŁOŻENIA

3. ORGANIZACJA I PRZEBIEG EKSPERYMENTU

4. ANALIZA WYNIKÓW EKSPERYMENTU

Ad. 1

Celem eksperymentu jest określenie podatności na sugestię odbieraną za pomocą kanału wzrokowego u dzieci.

Ad. 2

Wg definicji H.J. Eysencka (1971) uleganie sugestii to mechanizm gotowości i skłonności do zachowania zgodnego z poleceniem lub z kontekstem sytuacji. Nie istnieją, zdaniem Eysencka, ogólne cechy podatności na sugestię, ale występują jej trzy typy:

• pierwotna podatność na sugestię - dotyczy czynności motorycznych,

• wtórna podatność na sugestię - ma charakter wyobrażeniowo-sensoryczny,

• podatność na sugestię związana z prestiżem - zachodzi w sytuacji społecznych interakcji.

Eysenck w swoich eksperymentach potwierdził także rezultaty innych badaczy, którzy uważali, że podatność na sugestię nie koreluje z cechami histerycznymi czy też innymi objawami zaburzeń psychicznych. Stwierdził natomiast, że najbardziej podatne na nią są dzieci w wieku od
5 do 8 lat. Następnie do około 15 roku życia podatność ta szybko maleje. W następnych latach stabilizuje się i ponownie spada dopiero po przekroczeniu 50 lat. Reakcja na sugestie jest cechą indywidualną. Kształtuje się w zależności od przekonań człowieka, jego postaw, wcześniejszego doświadczenia, autorytetu osoby wypowiadającej sugestię, kontekstu sytuacyjnego, sankcji za nią stojących (lęk przed karą) itd. Od podatności danej osoby a sugestię zewnętrzną zależy wiarygodność jej zeznań jako świadka, tak więc jej określenie jest istotne w trakcie przeprowadzania czynności procesowych.

Ad. 3

Eksperyment składa się z 3 etapów. W pierwszym z nich dziecko dostaje do przeczytania krótką historię. Następnie otrzymuje ono kartkę z pytaniami otwartymi dotyczącymi przeczytanego tekstu. Zadaniem dziecka jest odpowiedzenie na zadane pytania bez ponownego sięgania do tekstu. Pytania zawierają sugestię odpowiedzi niezgodnych z tekstem pierwotnym. Po odpowiedzi na wszystkie pytania dziecko oddaje kartkę eksperymentatorowi. W trzecim etapie eksperymentu dziecko ma za zadanie jak najdokładniej opowiedzieć własnymi słowami historię, którą przeczytało. W tym celu należy zastosować metodę SR (swobodnej relacji). Eksperymentator nie będzie tym samym komentował wypowiedzi badanego dziecka ani sugerował zgodności zapamiętanego przez nie materiału z faktyczną treścią przeczytanej historii. Wypowiedzi dziecka
w miarę możliwości powinny zostać nagrane w celu dokładniejszej analizy ewentualnych rozbieżności pomiędzy pierwotnie przeczytaną historią a historią opowiadaną.

Ad. 4

Interpretacja przeprowadzonego eksperymentu będzie opierać się na analizie rozbieżności pomiędzy historią pierwotnie przeczytaną a następnie opowiedzianą przez badane dziecko.
W szczególności zaś na zniekształceniach dokonanych spontanicznie przez dziecko w formie zastąpienia szczegółów pierwotnej historii szczegółami pojawiającymi się w pytaniach do tekstu. Czym więcej takich zniekształceń, tym bardziej podatne na sugestię zewnętrzną jest dziecko i tym ostrożniej odnosić się należy do składanych przez nie zeznań w toku postępowania procesowego.
W sytuacji przesłuchania dziecka szczególnie podatnego na sugestię należy z uwagę dobierać pytania, aby nie zawierały one jakiejkolwiek sugestii odnośnie przebiegu wydarzeń oraz zadbać
o atmosferę bezpieczeństwa i zaufania, aby dziecko nie poczuło się oceniane. Dodawanie przez dziecko własnych szczegółów oraz ubarwianie opowiadanej historii może natomiast świadczyć
o skłonności dziecka do konfabulacji, co również należy wziąć pod uwagę jako istotny czynnik sprawdzający wiarygodność składanych zeznań. Pominięcia istotnych informacji mogą świadczyć
o niechęci dziecka do składania zeznań, niechęci do osoby eksperymentatora (przesłuchującego), niedostatecznego skupienia dziecka podczas czytania tekstu i/lub upośledzenia procesu zapamiętywania.

Warianty eksperymentu:

Załączona historia została przygotowana dla dziecka w wieku 8-12 lat. W zależności od potrzeb tekst można zmodyfikować lub zastąpić go innym, dostosowanym do wieku badanego, tak, aby był on w pełni zrozumiały.

Cytowana literatura:

1. Eysenck, H.J. (1971). Sens i nonsens w psychologii. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Załączniki:

1. Załącznik nr 1 - historyjka główna (dla dziecka w wieku 8-12 lat)

2. Załącznik nr 2 - pytania do tekstu

Załącznik nr 1

Żył sobie krecik imieniem Zdziś, który miał bardzo chore nogi. Zawsze z zazdrością obserwował inne zwierzątka, które mogły biegać, bawić się i skakać. On zaś siedział w kącie,
a wtedy nikt z bawiących się nie widział wielkich łez, które płynęły z jego oczu. Któregoś dnia, kiedy wiewiórki, liski, kreciki i zajączki bawiły się wesoło jak zwykle, przyleciała mądra sowa. Tylko ona zauważyła małe stworzonko siedzące w kąciku pod drzewem i kapiące z jego oczu łzy. Żal jej się zrobiło Krecika. Przysiadła tuż obok niego na rozłożystej gałęzi i rzekła:

- Zdzisiu nie płacz. Przecież nie wszystko jeszcze stracone.

- Zdziś nastawił uszu, ponieważ sowa była bardzo mądra.

- Słyszałam o takim lekarzu, - ciągnęła dalej sowa - który leczy nogi, ale mieszka bardzo daleko stąd. I trzeba go szukać. Gdybyś mógł się z nim spotkać na pewno by cię wyleczył...

Zdziś postanowił spróbować. Wprawdzie wielu lekarzy go już oglądało, ale tym razem nabrał dziwnej nadziei. Mądra sowa mówiła, że nie jest to zwykły lekarz. A skoro tak, nie było się nad czym zastanawiać. Jeszcze tego samego dnia krecik spakował tobołek.

- Jeśli ten lekarz mi nie pomoże - mruczał pod nosem - to nie zrobi tego już nikt więcej.

Skoro tylko nastał wieczór Zdziś wyczołgał się z norki i pokuśtykał w podróż. Nogi bardzo go bolały, posuwał się powoli i często musiał odpoczywać. Czasem aż zaciskał z bólu ząbki, mimo to szedł dalej.

Po drodze pytał napotkane zwierzątka czy nie widziały owego nadzwyczajnego doktora, ale odpowiedzi były bardzo różne. Niektóre zwierzątka zaprzeczały nawet istnieniu Wielkiego Lekarza, inne pokazywały kierunek często mylny. W końcu krecik już naprawdę nie wiedział dokąd iść. Zwiesił smętnie główkę, załamany usiadł pod drzewem i zaczął płakać. Nagle usłyszał trzepot skrzydeł sowy.

- O, tu jesteś! Czy znalazłeś Wielkiego Lekarza? - zapytała sowa.

- Nie i nie wiem gdzie go szukać - odparł krecik.

Wtedy sowa ze zdziwieniem popatrzyła na nogi krecika.

- Ale tobie lekarz już nie jest potrzebny! Twoje nogi są zdrowe, tylko jeszcze trochę słabe.

Szukając Lekarza ćwiczyłeś mięśnie nóg mimo bólu i te ćwiczenia ci pomogły. Jakież to dziwne! Jakież to niezwykłe!

I rzeczywiście krecik mógł chodzić coraz dłużej i dalej, a ból stawał się coraz mniejszy. Wkrótce mógł bez przeszkód bawić się ze swoimi leśnymi przyjaciółmi, którzy teraz baczniej zwracali uwagę na to, czy ktoś nie jest smutny.

/źródło: ADONAI.pl/

Załącznik nr 2

1. Co miał chore krecik Krzyś?

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Co robił krecik Krzyś, kiedy inne zwierzątka bawiły się w chowanego?

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Gdzie zobaczył krecika mądry orzeł?

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Co powiedział krecikowi orzeł, kiedy przysiadł na pniu?

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. Co postanowił zrobić krecik, kiedy dowiedział się o mądrym lekarzu?

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

6. Kto pokazał Krzysiowi drogę do Małego Mędrca?

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

7. Co zrobił krecik, kiedy nie odnalazł Małego Mędrca?

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

8. Co wtedy powiedział mu mądry orzeł?

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

9. Co zrobił krecik Krzyś kiedy powrócił do swojego domu w leśnym pniu?

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

10. Dlaczego zwierzęta nie były zadowolone z powrotu krecika?

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

RAPORT Z PRZEBIEGU EKSPERYMENTU

1. Badany nr 1: ..................................................................................................................................

^{(imię oraz wiek dziecka)}

TREŚĆ SUGESTII	OBECNOŚĆ SUGESTII W WYPOWIEDZI DZIECKA	UWAGI (zniekształcenia nie związane z sugestią, dodania, pominięcia itp.)
krecik Krzyś
zabawa w chowanego
mądry orzeł
pień
pokazanie drogi
Mały Mędrzec
dom w leśnym pniu
niezadowolenie zwierząt

1. Badany nr 2: ..................................................................................................................................

^{(imię oraz wiek dziecka)}

TREŚĆ SUGESTII	OBECNOŚĆ SUGESTII W WYPOWIEDZI DZIECKA	UWAGI (zniekształcenia nie związane z sugestią, dodania, pominięcia itp.)
krecik Krzyś
zabawa w chowanego
mądry orzeł
pień
pokazanie drogi
Mały Mędrzec
dom w leśnym pniu
niezadowolenie zwierząt

1. Badany nr 3: ..................................................................................................................................

^{(imię oraz wiek dziecka)}

TREŚĆ SUGESTII	OBECNOŚĆ SUGESTII W WYPOWIEDZI DZIECKA	UWAGI (zniekształcenia nie związane z sugestią, dodania, pominięcia itp.)
krecik Krzyś
zabawa w chowanego
mądry orzeł
pień
pokazanie drogi
Mały Mędrzec
dom w leśnym pniu
niezadowolenie zwierząt

WNIOSKI

9

---