4IX. Rynki czynników produkcji

IX.1. Uwagi wstępne

W poprzednich rozdziałach skupiano się na funkcjonowaniu różnych struktur rynkowych oraz zachowaniu przedsiębiorstwa oferującego na sprzedaż wytworzone przez siebie produkty (dobra i usługi). Obecnie przedmiotem będą zasady rządzące funkcjonowaniem rynków czynników produkcji.

Rynki czynników produkcji można wyróżniać w oparciu o kryteria klasyfikujące czynniki produkcji. Przegląd niektórych z nich znaleźć można w rozdziale V (na przykład tabela V.1). W pewnym uproszczeniu klasyfikację taką opiera się na trójelementowym podziale czynników produkcji wprowadzonym przez J.B.Saya. Zgodnie z nim wyróżniamy pracę, kapitał oraz ziemię jako podstawowe czynniki produkcji. Współcześnie należałoby ją nieco zmodyfikować, wyróżniając poza pracą i kapitałem, również zasoby naturalne i informację. Na przełomie XX i XXI stulecia środowisko przyrodnicze stało się bardzo ważnym czynnikiem produkcji, determinującym wiele przedsięwzięć gospodarczych. Czynniki przyrodnicze obejmują nie tylko dwie podstawowe kategorie - energię, która jest niezbędna do realizacji jakiegokolwiek procesu gospodarczego oraz surowce przyrodnicze, odnawialne i nieodnawialne, ale także rynek zdolności asymilacyjnych, rozumiany jako prawo do emisji zanieczyszczeń oraz korzystania z niektórych komponentów środowiska przyrodniczego. Informacja natomiast staje się jednym z podstawowych czynników produkcji w nowoczesnym społeczeństwie „tofflerowskiej trzeciej fali” i nowej ekonomii. Rynek informacji obejmuje, najogólniej biorąc, informacje o charakterze organizacyjnym, które pozwalają nie tylko poprawnie i skutecznie zorganizować działalność gospodarczą, ale również informacje o charakterze wiedzy technicznej i technologicznej, umożliwiające uruchamianie procesów produkcyjnych i wprowadzanie innowacji, a także informacje o bardziej ogólnym charakterze, opisujące szeroko rozumiane otoczenie, w ramach którego odbywa się wszelka działalność gospodarcza i podejmowane są decyzje. Te ostatnie informacje redukują poziom niepewności (ryzyka) występujący w działalności gospodarczej. Do problemu tego powrócimy w dalszej części podręcznika.

• Schemat IX.1. Rynki czynników produkcji

Rynki czynników produkcji

Wyszukiwarka