Defibrylacja i stymulacja jako medyczne czynności ratunkowe.

Defibrylacja- zabieg medyczny, stosowany podczas reanimacji. Polega na zastosowaniu impulsu elektrycznego prądu stałego o określonej energii, zewnętrznie poprzez powierzchnię klatki piersiowej w celu wygaszenia najpoważniejszych zaburzeń rytmu serca - migotania komór oraz częstoskurczu komorowego bez tętna.

Defibrylacja dosłownie oznacza zakończenie migotania komór. Jest jedyną a zarazem skuteczną metodą zwiększającą szanse przeżycia podczas w/w zaburzeń pracy serca. Wykonana w ciągu 3 minut od utraty przytomności pozwala na przeżycie w 75% przypadków.

Migotanie komór leży u podłoża zdecydowanej większości przypadków nagłego zatrzymania krążenia u dorosłych, który prowadzi do śmierci klinicznej.

Obecnie obowiązujący standard w Wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji 2005 (wytyczne aktualizowane co 5 lat) podaje energię jednorazowego wyładowania dla defibrylatorów jednofazowych 360J a dla dwufazowych 150-200/360J. Defibrylacja jest zabiegiem, który będzie skuteczny jedynie przy wdrożeniu działań wspomagających. Zatem po wyładowaniu należy niezwłocznie przystąpić do uciskania mostka przez 2 min. (5 cykli resuscytacyjnych: 30 uciśnięć/2 oddechy - skrót RKO) aby umożliwić sercu podjęcie prawidłowego rytmu z węzła zatokowo-przedsionkowego. Po 2 min. RKO można rozpocząć kolejny cykl: ocenę rytmu serca (EKG) — (jeśli wymagane) wyładowanie — uciskanie mostka przez 2 min.

Defibrylację za pomocą automatycznych defibrylatorów zewnętrznych może przeprowadzić każda przeszkolona z tego zakresu osoba (szkolenie BLS-AED). AED wydaje proste komendy głosowe dotyczące techniki wykonywania zabiegu, np. miejsce ułożenie elektrod czy zasad bezpieczeństwa.

Pomiędzy elektrodami powinna znaleźć się okolica serca objęta migotaniem komory. W tym celu przykłada się dwie elektrody do przedniej powierzchni klatki piersiowej, zawsze osią długą równolegle do osi długiej ciała. Typowo: mostek-koniuszek.

prawa (mostkowa) - po prawej stronie mostka, poniżej obojczyka.

lewa (koniuszkowa) - w V przestrzeni międzyżebrowej w linii pachowej środkowej.

Ułożenie alternatywne:

Po prawej i lewej stronie klatki piersiowej w linii środkowopachowej,

w okolicy koniuszkowej i w górnej części pleców po stronie prawej lub lewej,

okolica przedsercowa i plecy tuż poniżej lewej łopatki.

Najnowsze badania wykazały, iż najlepszą skutecznością cechują się defibrylatory dwufazowe. Defibrylacja oparta na prądzie jest znacznie skuteczniejsza od stosowanej obecnie, opartej na energii. Zaniechano produkcji defibrylatorów jednofazowych, lecz są one w użyciu.

Nie wszystkie mechanizmy zatrzymania pracy serca zawsze poddają się defibrylacji. Takim mechanizmem jest asystolia, która jest sygnalizowana ciągłym sygnałem i płaską linią na monitorze. Dobrze poddającym się defibrylacji rytmem jest migotanie komór, trzepotanie komór i częstoskurcz komorowy, ale i to pod warunkiem uprzedniego solidnego natlenienia serca w drodze normalnego masażu serca.Rozróżnia się też defibrylację pośrednią i bezpośrednią. Ta pierwsza polega na przyłożeniu elektrod do klatki piersiowej i wyładowaniu dużej energii (rzędu nawet 400J), natomiast defibrylacja bezpośrednia jest możliwa

Wielkość stosowanej energii:

• Dorośli - 200-360 J (30-40A).

• Dzieci - 2 J/kg m.c. w razie braku skuteczności dawkę energii można podwoić do 4 J/kg m.c

Czynniki wpływające na skuteczność defibrylacji to:

- czas do wystąpienia VF/VT,

- rozległość zmian,

- podanie dostatecznej energii, co zależy od:

· impedancji klatki piersiowej

· wielkości zastosowanej energii (360J)

· ustawienia elektrod

· przepływu prądu innymi drogami (tylko 4% podanego prądu trafia do serca)

· stanu metabolicznego pacjenta

· stopnia niedokrwienia mięśnia sercowego

· zastosowanych leków

- grubości tkanek,

- wielkości elektrod lub łyżek (średnica 12cm dla dorosłych),

- stosowanych substancji zmniejszających opór skóry (żel pólstały, płynny),

- liczby poprzednich wyładowań,

- masy ciała.

Wyróżniamy 2 rodzaje defibrylatorów:

- jednofazowe (klasyczne)- Defibrylator jednofazowy klasyczny daje prąd o fali jednofazowej w postaci sinusoidy lub krzywej wykładniczej o kształcie ściętym.

- dwufazowe (obecnie bardziej preferowane) - Defibrylatory dwufazowe podają prąd, który płynie w kierunku dodatnim przez określony czas, a następnie kierunek zmienia się na ujemny. Zaletą ich jest to że pozwalają na stosowanie niższych energii, bowiem kompresują impedancję klatki piersiowej, a długi okres refrakcji mięśnia serca po wyładowaniu sprzyja blokowaniu fali migotania.

Środki farmakologiczne zwiększające skuteczność defibrylacji:

U pacjentów z migotaniem komór wskazane może być podanie:

• lidokainy,

• epinefryny (adrenaliny),

• bretylium,

• siarczanu magnezu.

• prokainamidu,

Aktualnie obowiązujące zasady stosowania defibrylacji:

- możliwie jak najszybciej od NZK,

- pojedyncze wyładowania energii,

- wartość energii każdego wyładowania 360J - defibrylator jednofazowy,

- defibrylator dwufazowy 120-150J zgodnie z zaleceniem producenta (wyraźnie zaznaczonym na urządzeniu). Jeśli brak wyraźnie określonych zaleceń od producenta co do wielkości energii, ratownik powinien zastosować energię 200J,

- po wykonaniu pojedynczego wyładowania prowadzimy przez 2 minuty RKO, a następnie dokonujemy aktualnego rytmu serca,

- należy przestrzegać poprawnej techniki wykonania defibrylacji (miejsce przyłożenia, wielkość elektrod, docisk do skóry, środek przewodzący),

- nie należy stosować żelu o niskim przewodnictwie, np. żel do USG,

- elektrody samoprzylepne są korzystniejsze i bezpieczniejsze - dają możliwość zarówno defibrylacji, jak i monitorowania EKG u pacjenta,

- drugie i kolejne (jeśli konieczne) wyładowania energii przez defibrylator jednofazowy wynoszą 360J, w defibrylatorze dwufazowym - wyładowania kolejne energią taką samą lub wyższą jak w pierwszym wyładowaniu.

- Bezwzględnie przestrzegać zasad bezpieczeństwa.

Defibrylator ma działania:

• Przygotowanie określonej wielkości prądu stałego,

• Udokumentowanie przeprowadzonego zabiegu defibrylacji.

• Monitorowanie czynności elektrycznej serca,

• Bezpieczne wyzwolenie takiego prądu przez elektrody,

Części składowe defibrylatora:

• Zasilacz i konwerter prądu stałego o określonym napięciu.

• Kondensator stanowiący pojemność dla prądu stałego o regulowanej mocy.

• Przełącznik pozwalający skierować zgromadzony prąd poprzez elektrody.

• System prezentacji elektrokardiogramu, alarmy i zabezpieczenia.

• Rejestrator.

• Pulpit pozwalający na ustawienia określonych parametrów defibrylacji i kontroli.

• Źródła zasilania bateryjnego (akumulatory).

ELEKTROSTYMULACJA

Stymulacja elektryczna ma na celu podtrzymanie rytmu pracy serca, gdy fizjologiczne ośrodki bodźcotwórcze nie są w stanie pobudzić serca do wydolnej hemodynamicznie pracy i utrzymania wystarczającego ciśnienia tętniczego krwi.

Wskazania:

Bradykardie prowadzące do zaburzeń hemodynamiki:

• trwałe uszkodzenie ośrodka bodźcotwórczego,

• rytm komorowy,

• objawowe migotanie przedsionków z wolną czynnością komór,

• blok prawej odnogi z blokiem przedniej lub tylnej gałęzi lewej odnogi pęczka Hisa,

• zatrzymanie krążenia z powodu bradyasystolii.

• blok całkowity,

• objawowy blok przedsionkowo-komorowy II stopnia,

• objawowy zespół chorej zatoki,

• bradykardie polekowe (digoksyna, blokery kanału wapniowego, beta-blokery, prokainamid),

Tachykardia oporna na leczenie.

Wielopostaciowy częstoskurcz komorowy (torsades de points).

Rodzaje stymulacji

stymulacja przezskórna - stymulacja przezskórna wykorzystuje fakt, że serce leży blisko przedniej ściany klatki piersiowej i możliwe jest bezpośrednie przenikanie bodźca elektrycznego co wywołuje depolaryzację jego komórek. Ograniczeniami tej metody jest czas do kilkunastu godzin, w czasie którym ta metoda może być stosowana. Istnienie dalszej konieczności prowadzenia elektrostymulacji nakazuje konieczność zmiany jej metody. Do stymulacji przeskórnej stosuje się elektrody żelowe, elektroda czynna umieszczana jest w okolicy przedsercowej, natomiast 2 elektrody obojętne powinny być przymocowane w okolice krzyżowo-lędźwiowej, symetrycznie względem kręgosłupa. Stosuje się bodźce wielkości około 120 mA.

Stymulacja przezskórna - jeżeli nie ma odpowiedzi na leczenie atropiną lub jest mało prawdopodobne, że atropina będzie skuteczna oraz u pacjentów z poważnymi objawami klinicznymi, a także w zaawansowanym bloku serca (blok typu Möbitz II lub blok III stopnia) należy natychmiast wdrożyć stymulację przezskórną. Stymulacja przezskórna może powodować ból, a przechwycenie mechaniczne może nie zostać osiągnięte. Należy potwierdzić przechwycenie mechaniczne i ponownie ocenić stan pacjenta. Korzystne jest użycie sadacji i analgezji do kontroli bólu, jak również wskazana jest identyfikacja przyczyny bradyarytmii.

Stymulacja mechaniczna - przypadku braku reakcji po podaniu atropiny i gdy niedostępna jest stymulacja przezskórna można, oczekując na sprzęt do stymulacji elektrycznej, zastosować stymulację mechaniczną. Należy rytmicznie uderzać w dolną, lewą okolice mostka pięścią, starając się uzyskać fizjologiczną częstość uderzen.

Postępowanie medyczne w Hipotermi i Hipertermi.

Hipotermia - czyli przechłodzenie organizmu jest dolegliwością, w wyniku której temperatura ciała (u ludzi) spada poniżej bezwzględnego minimum normy fizjologicznej czyli 36 °C. Stan taki jest spowodowany zbyt szybkim ochładzaniem organizmu w stosunku do jego zdolności wytwarzania ciepła. Najczęściej jest to spowodowane działaniem zimnego powietrza a zwłaszcza zimnej wody i/lub zahamowaniem procesów przemiany materii. Przechłodzenia i odmrożenia zdarzają się również w temperaturze powyżej 0 °C.

Czynniki otoczenia sprzyjające hipotermii

Stała temperatura ciała utrzymuje się dzięki termoregulacyjnym zdolnościom organizmu. Woda przewodzi ciepło znacznie lepiej i ochładza organizm 20 razy szybciej niż powietrze. Organizm nie jest w stanie zniwelować tak wielkiej utraty ciepła. W literaturze spotyka się bardzo różne oszacowania czasu przeżycia w zimnej wodzie. W wodzie o temperaturze poniżej 10 °C można przeżyć tyle minut, ile wynosi temperatura wody: np. 4 minuty w wodzie o temp. 4 °C. Niezwykle istotny jest również ogólny stan organizmu, zmęczenie (np. po przepłynięciu jakiegoś odcinka), głód, niedawno przebyta choroba. Niska temperatura powietrza, szczególnie w połączeniu z silnym wiatrem również przyczyniają się do wychłodzenia organizmu. Wiatr o sile 3 stopni Beauforta daje ten sam efekt, co obniżenie temperatury o 5-10 °C, natomiast wiatr o sile ponad 7 stopni Beauforta daje ten sam efekt, co temperatura niższa nawet o 20 °C przy bezwietrznej pogodzie. Ponadto na wietrze występuje efekt tzw. "windchill", polegający na przyspieszonym parowaniu powierzchni skóry, co dodatkowo ochładza organizm. W komfortowych warunkach stała temperatura utrzymywana jest w obrębie całego organizmu, w sytuacji krytycznej system termoregulacji ogranicza się do "ochrony" korpusu i głowy, ograniczając dopływ krwi do nadmiernie ochładzanych kończyn.

Głęboka hipotermia

Mając na celu zmniejszenie zapotrzebowania na tlen praktycznie do zera, badano możliwość poddania zwierząt ciepłokrwistych głębszej hipotermii i stwierdzono, ze możliwe jest oziębienie małych zwierząt do 0°C, a nawet poniżej, z następowym powrotem do stanu prawidłowego. Andius (1951) stwierdził, że 20% szczurów odzyskiwało świadomość po oziębianiu do temperatur nieco powyżej 0°C. W późniejszych badaniach uzyskał powrót do świadomości u 75%-100% szczurów po oziębieniu ich do temperatury nieco powyżej 0°C oraz zatrzymaniu akcji serca i czynności oddechowych na ok. godzinę. Chomiki lepiej tolerowały ten stan - co pozwalało na utrzymanie ich w hipotermii przez ok. 7 godzin. Możliwość stosowania głębokiej hipotermii u ludzi, potwierdzili badacze Drew, Keen i Benazon (1959). Stwierdzili oni że niedokrwienie mózgu u ludzi znoszone było przez 45 minut w temperaturze 13°C.

Stadia wychłodzenia :

Podstawowym, najwcześniejszym objawem wychłodzenia są dreszcze. Organizm reaguje w ten sposób, gdy nie jest w stanie utrzymać normalnej temperatury ciała i stara się wygenerować więcej ciepła przez ruch. Pierwsze skutki wychłodzenia to stopniowe osłabienie całego ciała. Gdy dreszcze ustają, to sytuacja jest już poważna. Najpierw traci się siły w częściach ciała bezpośrednio wystawionych na działanie niskich temperatur, np. w rękach. Następnie ogólne osłabienie przechodzi w zdrętwienie, któremu mogą towarzyszyć skurcze.

Większość fizycznych symptomów zależy od indywidualnej odporności człowieka i może być niezależna od temperatury ciała ludzkiego. Ogólnie, gdy temperatura ciała obniża się to objawy się nasilają. Wyróżnia się cztery stopnie wychłodzenia

Łagodne objawy (34-35 °C)

(osoba wciąż jest w stanie sobie pomóc):

uczucie marznięcia,

zimne ręce i stopy,

drżenie mięśni,

osłabienie ramion i nóg

zawroty głowy,

dezorientacja i niepokój

Umiarkowane objawy (30-34 °C)

(osoba nie jest w stanie sobie pomóc):

wzmocnione objawy takie jak powyżej, a ponadto:

ból z zimna,

brak wrażliwości na bodźce,

skurcze mięśni,

utrata poczucia czasu i zachowania energii,

apatyczne zachowanie i zaburzenia świadomości.

Hipotermia wpływa na zdolność właściwej oceny sytuacji. Łatwo przeoczyć moment, kiedy tracimy orientację i wtedy musimy liczyć na inne osoby, które mogą zauważyć nasze irracjonalne zachowania i spowolnione reakcje. Jeżeli oziębianie postępuje dalej, dezorientacja przechodzi w zobojętnienie, szczególnie niebezpieczne ponieważ ofiara przestaje interesować się własnym losem.

2. Stadium wyczerpania, gdy temperatura centrum ciała wynosi 27-34 °C, ustaje drżenie z zimna, pojawia się kurczowe drętwienie mięśni oddech staje się wolniejszy i bardziej powierzchowny, występują przerwy w oddychaniu, zwalnia również tętno i pojawiają się zaburzenia rytmu, zanika odczuwanie bólu, następuje apatia, człowiek zapada w sen, poniżej temperatury 30 °C następuje utrata przytomności i całe ciało staje się zimne,

Ostre objawy (28-30 °C)

(ofiara w średnim lub złym stanie):

zmniejszenie drżenia lub jego ustanie,

wzrastająca sztywność mięśni,

postępująca utrata świadomości,poszkodowany przypomina pijanego; bełkot, niezborność ruchowa, może nie pozwolić sobie pomóc,

Krytyczne objawy (poniżej 28 °C):

utrata świadomości,

stan ogólny przypominający śmierć,

nikłe lub niewyczuwalne oddychanie,

puls wolny i słaby lub niewyczuwalny,

brak reakcji źrenic na światło, spowodowany niedotlenieniem mózgu,

zimna skóra, przyjmująca sino-zielony kolor.

3. Letarg - przy obniżeniu temperatury o ok. 10 °C w stosunku do temperatury normalnej dochodzi do głębokiej utraty przytomności. Gdy temperatura ciała spadnie poniżej 25 °C, istnieje duże ryzyko zgonu w następstwie zbyt niskiej temperatury mózgu i serca. Kurczowe zdrętwienie mięśni ustępuje wiotkiemu porażeniu, brak przytomności, sztywne źrenice, brak ruchów oddechowych, tętno niewyczuwalne, jeżeli najpóźniej w tym okresie nie przystąpi się do reanimacji, następuje zgon.

Pomoc przy hipotermii

Podczas opieki nad wychłodzonym człowiekiem obowiązuje ogólna zasada: unikać wszelkich zbędnych ruchów poszkodowanego. Im wyższy stopień hipotermii, tym bardziej trzeba na to uważać. Przy obniżonej temperaturze ciała organizm pracuje (w pewnym sensie) na zwolnionych obrotach, aby utrzymać krążenie krwi w sercu, płucach i mózgu. Nawet nieznaczne ruchy, powodują przepływ ciepłej jeszcze krwi z tułowia w wyziębione kończyny. Zimna krew dociera do środka ciała. Ten tzw. "afterdrop" może doprowadzić do ostatecznego załamania się krwiobiegu.

Ważne jest, aby ratowanego przenieść w miejsce osłonięte od wiatru, do suchych, przewiewnych i ciepłych warunków i stopniowo zacząć ogrzewać. Traktować delikatnie, zdjąć przemoczone ubranie (pociąć jeżeli konieczne). Łagodnie ogrzewać plecy, szyję, głowę (można użyć butelek z ciepłą wodą, ciepłych suchych ręczników). Przykryć poszkodowanego śpiworem lub kocami, odizolować od zimna - również szyję i głowę.

Poza tym w zależności od stopnia wychłodzenia należy:

łagodne objawy - Poszkodowany jest w pełni przytomny, należy go bez zbędnego poruszania rozebrać, ułożyć w śpiworze, zawinąć dodatkowo w płachtę ratunkową, podawać ciepłe, słodkie napoje (Nie wolno podawać jakiegokolwiek alkoholu!), ostrożnie wysuszyć (nie nacierając ręcznikiem ani nie masując, aby nie prowokować przepływu krwi z głębi ciała do naczyń podskórnych), ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Oczywiście, jeżeli tylko istnieje taka możliwość, należy szukać schronienia w ogrzanych pomieszczeniach i pozostać tam przez kilka godzin. Ponadto przyłożyć zewnętrzne, łagodne źródła ciepła do głowy, pleców, szyi i ud - nie wolno pozwolić temperaturze na opadanie, lecz trzeba unikać gwałtownego ogrzewania.

umiarkowane objawy - U poszkodowanego pojawia się apatia i sztywność mięśni. Nie należy go rozbierać. Poza tym trzeba postępować tak, jak przy pierwszym stadium choroby, tylko ułożyć ofiarę z podkurczonymi kończynami, co może zapobiec spadkowi temperatury ciała o kolejne stopnie. Podczas transportu unikać ułożenia w pionie, bezpieczna jest tylko pozycja leżąca. Można podawać ciepły płyn, jedynie gdy poszkodowany jest przytomny i jest w stanie go wypić. Jeżeli to możliwe należy zaprowadź ofiarę do lekarza.

ostre i krytyczne objawy - Poszkodowany traci przytomność. Należy postępować tak, jak przy umiarkowanych objawach, ale nie wlewać do ust żadnych płynów i nie podawać jedzenia. Tylko pomoc medyczna i kliniczna może zapewnić przeżycie. Jeżeli ustanie krążenie krwi lub nastąpi zatrzymanie oddechu, należy niezwłocznie rozpocząć reanimację. Mocno wychłodzone komórki potrzebują dużo mniej tlenu i substancji odżywczych niż normalnie. Powracają do życia także bardzo powoli. Człowieka w skrajnej hipotermii często trudno odróżnić od martwego. Bardzo istotne jest, aby nie rozpoczynać reanimacji zbyt wcześnie, to znaczy, zanim nie stwierdzi się zatrzymania oddechu lub krążenia.

Trzeba pamiętać również o kilku podstawowych regułach:

zawsze przyjmuj, że nastąpiło wyziębienie organizmu, gdy ofiara znajduje się w zimniej wodzie więcej niż 10-15 minut,

bądź przy ofierze, lecz nie drażnij jej - szorstkie postępowanie może spowodować zatrzymanie akcji serca,

obserwuj, czy ofiara nie wymiotuje i bądź gotów jej pomóc, aby się nie zadławiła,

nie poddawaj się, nawet jeżeli ofiara jest w stanie krytycznym i pomoc wydaje się niemożliwa,

ignoruj prośby typu "Zostawcie mnie w spokoju, nic mi nie jest." - ofiara jest w poważnych kłopotach, kontynuuj obserwację ofiary,

pierwsza pomoc w umiarkowanych i krytycznych przypadkach to przede wszystkim ogrzanie by ustabilizować temperaturę, następnie powinno nastąpić powolne, samoistne ogrzanie się ciała; gwałtowne ogrzewanie, takie jak gorąca kąpiel lub prysznic może być fatalne w skutkach (w najlepszym wypadku może spowodować komplikacje), temperatura ciała podczas ogrzewania zmienia się wolniej niż temperatura skóry,

chroń ofiarę przez dłuższy okres aż do pełnego odzyskania sił lub przyjazdu pomocy medycznej,

potrzeba wielu godzin by temperatura ciała wróciła do normy.

Ochrona przed hipotermią.

Tak więc, gdy jacht jest w opałach należy włożyć ratowniczy kombinezon, piankę, lub kamizelkę ratunkową. Wezwać przez radio pomoc podając pozycję, ilość członków załogi, rannych i opis łodzi oraz użyć wizualnych znaków wzywania pomocy (rakiety, flagi, itp.). Starać się, o ile to możliwie pozostać w kabinie, a łódkę opuścić dopiero, gdy jest to konieczne. Wtedy należy zabrać ze sobą pirotechnikę oraz nóż. Wsiadając na tratwę ratunkową trzeba uważać, by nie wpaść do wody.

W wodzie powinniśmy się trzymać blisko siebie i w pobliżu łodzi - pomaga to w odnajdowaniu członków załogi oraz w utrzymywaniu dobrego samopoczucia. Nie wolno zdejmować butów, ani ubrania - stanowią one pewną warstwę izolacyjną. Trzeba unikać zbędnych ruchów - powodują cyrkulaję zimnej wody, przez co szybsze wychłodzenie. Należy przyjąć pozycję embrionalną - podkurczyć nogi, ręce trzymać blisko tułowia.

Odpowiednie ubranie może zwiększyć tolerancję na zimno 2-3 krotnie. Dane o szansach przeżycia w zimnej wodzie jednoznacznie pokazują, że lepiej ubrać się za ciepło. Zawsze trzeba brać pod uwagę nie tylko wygodę, ale też możliwość kąpieli w wodzie i ubierać się pod tym kątem. Dlatego też trzeba założyć kamizelkę ratunkową, która poza tym że pomaga utrzymać się na wodzie zabiebiega również utracie ciepła. Należy natomiast unikać używania odzieży bawełnianej, zwłaszcza w pobliżu ciała. Mokra bawełna bardzo szybko wychładza organizm. Warto zainwestować w bieliznę z polipropylenu i polar. Kurtka nie powinna przepuszczać wiatru. A neoprenowa czapka, zakrywająca uszy, zapewnia właściwą temperaturę głowie, która według wszelkich danych, oddaje najwięcej ciepła i jednocześnie najbardziej go potrzebuje. W ostateczności można też używać czepka pływackiego. Nieprzewiewne i w miarę możności nieprzemakalne rękawice zapobiegają stracie energii przez ręce. Nie mogą one jednak w żadnym razie ograniczać sprawności dłoni czy osłabiać chwytu. W podobny sposób wodoszczelne buty lub skarpety z lateksu lub neoprenu chronią stopy. Zawsze trzeba mieć ze sobą suchy worek z ciepłym ubraniem na zmianę. Poza tym podczas złych warunków często należy zmieniać sie w pracach na pokładzie, zapobiegać odwodnieniu organizmu, unikać choroby morskiej i cały czas kontrolować temperaturę ciała.

Reguły związane z udzielaniem pomocy

zawsze przyjmuj, że nastąpiło wyziębienie organizmu, gdy ofiara znajduje się w zimnej wodzie więcej niż 10-15 minut,

bądź przy ofierze, lecz nie drażnij jej - szorstkie postępowanie może spowodować zatrzymanie akcji serca,

obserwuj, czy ofiara nie wymiotuje i bądź gotów jej pomóc, aby się nie zadławiła,

nie poddawaj się, nawet jeżeli ofiara jest w stanie krytycznym i pomoc wydaje się niemożliwa,

ignoruj prośby typu "Zostawcie mnie w spokoju, nic mi nie jest." - ofiara jest w poważnych kłopotach, kontynuuj obserwację ofiary,

pierwsza pomoc w umiarkowanych i krytycznych przypadkach to przede wszystkim ogrzanie by ustabilizować temperaturę, następnie powinno nastąpić powolne, samoistne ogrzanie się ciała; gwałtowne ogrzewanie, takie jak gorąca kąpiel lub prysznic może być fatalne w skutkach (w najlepszym wypadku może spowodować komplikacje), temperatura ciała podczas ogrzewania zmienia się wolniej niż temperatura skóry,

chroń ofiarę przez dłuższy okres aż do pełnego odzyskania sił lub przyjazdu pomocy medycznej,

potrzeba wielu godzin by temperatura ciała wróciła do normy

Wykorzystanie hipotermii

Ze względu na to, że hipotermia znacznie spowalnia metabolizm, znalazła zastosowanie w medycynie. Kontrolowana hipotermia umożliwia przeprowadzanie operacji takich jak przeszczep serca. Obniżenie temperatury ciała do 33°C na 24 godziny stosuje się w przypadku zatrzymania akcji serca. Zwiększa to przeżywalność pacjentów i poprawia ich stan neurologiczny. Taką terapię coraz częściej stosuje się w szpitalnych oddziałach ratunkowych oraz na oddziałach intensywnej opieki medycznej.

Hipertermia - stan podwyższonej temperatury ciała (powyżej 41 stopni Celsjusza), który wymaga podjęcia kroków ochładzających organizm, w przeciwnym wypadku grozi uszkodzeniem mózgu lub nawet śmiercią.

Objawy hipertermii :

- osłabienie organizmu

- bóle i zawroty głowy

- mdłości

- zaburzenia widzenia

Hipertermia dzieli sie na sztuczną i naturalną :

Hipertermia naturalna

Przykładem łagodnej hipertermii naturalnej jest wzmożona potliwość po zastosowaniu leków obniżających temperaturę ciała. W wyniku działania leku zostaje obniżona nastawa systemu termoregulacji, a temperatura tkanek pozostaje wysoka wskutek czego uruchomione zostają mechanizmy przywracające temperaturę tkanek bliską nastawy. Zgodnie z taką definicją, nie jest hipertermią sytuacja, w której sam organizm zmienia nastawę, np. w wyniku infekcji, z 37°C na np. 39°C. Przykładem bardziej niebezpiecznej hipertermii naturalnej jest udar cieplny.

Hipertermia sztuczna

W hipertermii sztucznej, używanej w zabiegach leczniczych, następuje przełamanie systemu termoregulacji organizmu poprzez zastosowanie źródeł zewnętrznych ciepła, takich jak promieniowanie elektromagnetyczne o różnych częstotliwościach lub ultradźwięki. Historycznie, już od czasów starożytnego Egiptu, używano wielu innych metod, jak np. zanurzanie w gorącym wosku. Zazwyczaj w hipertermii sztucznej stosuje się temperatury od 42°C do ok. 47°C. Hipertermia sztuczna znajduje zastosowanie w leczeniu chorób nowotworowych, najczęściej w połączeniu z innymi metodami. Jej główna idea wynika z dwóch faktów:

większej niż tkanek zdrowych wrażliwości komórek nowotworowych na podwyższenie temperatury (guz nowotworowy ma upośledzony system termoregulacji ze względu na nienormalne unaczynienie - bardzo długie naczynia włosowate), co prowadzi do powolnej martwicy tkanek zmienionych nowotworowo

utrata przez komórki nowotworowe oporności na działanie promieniowania jonizującego, co pozwala na zastosowanie radioterapii w leczeniu danego nowotworu.

Leki podawane samodzielne jako czynność ratunkowa

(drogi podania, działanie)

1. Naloxone 0,1mg/ amp. DOMIĘŚNIOWO, DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO, PODSKÓRNIE, DOTCHAWICZO

Działanie: Jest antagonistą w stosunku do naturalnych i syntetycznych odurzających leków przeciwbólowych, nie posiada działania przeciwbólowego ani nie wywołuje depresji ośrodka oddechowego. Podanie go w pełnej dawce po uprzednim podaniu narkotycznych leków przeciwbólowych powoduje nawrót dolegliwości bólowych, małe dawki podane pozajelitowo zapobiegają lub znoszą ośrodkowe i obwodowe efekty działania morfiny i innych opioidów. Podany u osób zależnych od opioidów może spowodować zespół ostrej abstynencji. Słabo łagodzi depresję ośrodka oddechowego wywołanej przedawkowaniem innych niż opioidy leków działających depresyjnie na o.u.n. (np. barbituranów, benzodiazepin). Nawet długie podawanie leku nie prowadzi do uzależnienia. Wskazania: Leczenie ostrych zatruć narkotycznymi lekami przeciwbólowymi, w odwracaniu depresji ośrodka oddechowego spowodowanej podaniem narkotycznych leków przeciwbólowych, dla celów diagnostycznych w celu wykrycia narkomanii lub wyjaśnienia przyczyn depresji ośrodka oddechowego.

2. Płyny koloidowe 500ml (Haes, Gelofusine, Dekstran) DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO

Działanie i zastosowanie: Preparaty powodujące wypełnienie łożyska naczyniowego i przywrócenie ciśnienia krwi w czasie 3-4 h wlewu dożylnego. Utrzymują się w krwiobiegu ok. 24 h. Stosowane w leczeniu i zapobieganiu hipowolemii oraz wstrząsowi spowodowanemu zabiegami chirurgicznymi, urazami, zakażeniami, oparzeniami.

3. Płyn wieloelektrolitowy (PWE) 500ml DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO

Działanie: Izotoniczny roztwór, uzupełniający niedobory wody i elektrolitów. Zawiera sole sodu, potasu, wapnia i magnezu. Skład płynu jest zbliżony do składu elektrolitowego osocza

Wskazania: Niedostateczna doustna podaż płynów. Nawadnianie w okresie pooperacyjnym. Nadmierna utrata płynów i elektrolitów na skutek wymiotów i biegunek oraz przez przetoki.

4. Salbutamol 0,5mg/ amp. /aerosol. WZIEWNIE

Działanie: Podawany miejscowo w inhalacjach szybko rozkurcza mięśnie gładkie oskrzeli i nie wpływa przy tym na układ sercowo-naczyniowy. Podawany parenteralnie działa silnie rozkurczająco na oskrzela. Przyspiesza czynność serca, rozszerza obwodowe naczynia krwionośne, nie ma większego wpływu na ciśnienie tętnicze krwi,

Wskazania: Stan astmatyczny.

5. Sodium chloride r-r (Sól Fizjologiczna) 0,9%/ 10ml DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO

Działanie: Podany pozajelitowo powoduje krótkotrwałe zwiększenie objętość krwi krążącej i nieznaczne nasilenie diurezy. Może być używany jako rozpuszczalnik wielu leków. Wskazania: Odwodnienie izotoniczne, odwodnienie hipotoniczne, utrata jonów sodu i chloru przez organizm, uzupełnianie utraconych płynów po zabiegach operacyjnych, wymiotach, biegunce, wstrząs pourazowy, oparzenia. Jako jeden z płynów podawanych dożylnie w celu pokrycia zapotrzebowania dobowego na wodę i elektrolity, kiedy ich podaż drogą inną niż dożylna jest niemożliwa. Jako rozpuszczalnik podawanych leków.

6. Tlen

Działanie: Podstawowy lek stosowany w działaniach ratowniczych, dawka uzależniona od stanu pacjenta, stosowany najczęściej przy sinicy, duszności, niepokoju, utracie przytomności i kwasicy. Przez wąsy przepływ do 6l/ min. Przez maskę stosuje się według standardów 15l/ min. Maska twarzowa połączona z workiem oddechowym umożliwia uzyskanie 100% stężenia tlenu w mieszaninie oddechowej i stosowana jest w leczeniu ostrego niedotlenienia. Przedawkowanie tlenu prowadzi do wystąpienia działań toksycznych

7. Amiodarone (Cordarone)0,15g/ amp.- rozpuszczać w 20ml 5% glukozy DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO

Zastosowanie: Komorowe i nadkomorowe zaburzenia rytmu, w których inne leki przeciwarytmiczne są nieskuteczne lub przeciwwskazane, zaburzenia rytmu w przebiegu zespołu WPW, częstoskurcz komorowy, nawracające migotanie komór, migotanie przedsionków.

Działanie: Zmniejsza zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen, prawdopodobnie wpływa rozszerzająco na naczynia wieńcowe.

8. Atropinum sulfuricum (Atropina) 0,5mg/ amp. DOMIĘŚNIOWO, DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO, PODSKÓRNIE, DOTCHAWICZO

Zastosowanie: Stany skurczowe jelit, układu moczowego, kolka żółciowa, premedykacja do znieczulenia ogólnego, rzadkoskurcz spowodowany odruchowym pobudzeniem nerwu błędnego, zatrucie insektycydami fosforoogranicznymi i niektórymi grzybami.

Działanie: Rozszerza żrenicę, podwyższa ciśnienie płynu w gałce ocznej, hamuje wydzielanie gruczołów - potowych, łzowych, ślinowych, śluzowych, nieznacznie rozszerza oskrzela. Hamuje wpływ nerwu błędnego na układ sercowo-naczyniowy, przyspieszając czynność serca. Rozszerza naczynia krwionośne skóry, powodując jej zaczerwienienie. Zmniejsza napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dróg żółciowych, moczowodów i pęcherza moczowego. Posiada działanie ośrodkowe, wywołując w zależności od dawki stan pobudzenia lub depresji.

9. Clemastine 2mg/ amp DOMIĘŚNIOWO

Działanie: Lek o działaniu przeciwhistaminowym, przeciwalergicznym, przeciwświądowym i przeciwobrzękowym. Nie wykazuje depresyjnego wpływu na o.u.n. i obwodowy układ nerwowy. Zastosowanie: Pokrzywka, obrzęk Quincke'go, odczyny polekowe i alergiczne Leczenie objawów związanych z alergicznym nieżytem nosa takimi jak: katar, kichanie, łzawienie, świąd.

10. Diazepam (Relanium) 0,01g/ amp. DOMIĘŚNIOWO, DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO, DOODBYTNICZO

Działanie: Pochodna benzodiazepiny. Charakteryzuje się silnym działaniem przeciwlękowym, uspokajającym i przeciwdrgawkowym. Wykazuje również silne działanie nasenne i rozlużniające napięcie mięśniowe. Zmniejsza napięcie, lęk, drażliwość, pobudliwość i agresywność.

Wskazania: Stan padaczkowy. Ostre stany lękowe połączone z pobudzeniem ruchowym, agresywność. Zespół majaczenia alkoholowego. Przed kardiowersją.

11. Epinepherine (Epinefryna, Adrenalina) 1mg/ 1ml DOMIĘŚNIOWO, DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO, PODSKÓRNIE, DOTCHAWICZO

Działanie: Powoduje skurcz naczyń, a w konsekwencji podniesienie ciśnienia tętniczego. Przyspiesza czynność serca i zwiększa pojemność minutową, w nieznaczny sposób wpływając na rozszerzenie naczyń wieńcowych (działanie dwufazowe: najpierw je zwęża, aby następnie rozszerzyć). Rozszerza też źrenicę i oskrzela; przyspiesza oddychanie. Hamuje perystaltykę jelit, wydzielanie soków trawiennych i śliny, obniża napięcie mięśni gładkich. Zwiększa stężenie glukozy w krwi. Podana w małej dawce działa głównie miejscowo kurcząc naczynia i anemizując otaczające tkanki. Miejscowe podanie leku do oskrzeli (p. rurkę intubacyjną) powoduje rozkurcz mięśni gładkich drzewa oskrzelowego. Ta droga podania jest równie skuteczna jak dożylna, czy dosercowa. Jej działanie po podaniu dożylnym jest bardzo szybkie, ale krótkotrwałe - szybko ulega utlenieniu i rozkładowi. Po podaniu podskórnym działa powoli, po domięśniowym - nieco szybciej. Wskazania: Stan astmatyczny, dychawica oskrzelowa w stanie zaostrzenia, wstrząs anafilaktyczny, zatrzymanie czynności serca, Uogólniona pokrzywka i obrzęki. Miejscowo wykorzystywana jest głównie w laryngologii, okulistyce, stomatologii i w drobnych zabiegach chirurgicznych dla uzyskania anemizacji tkanek (obkurcza naczynia krwionośne)

12. Hydrocortisone 0,5g/ amp. DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO

Działanie: immunosupresyjne i przeciwalergiczne. Krótkotrwale hamuje podzwgórze i przysadkę mózgową. Po podaniu dożylnym działa prawie natychmiast, przez około 4 h, po podaniu domięśniowym jego efekt terapeutyczny utrzymuje się kilka godzin dłużej.

Wskazania: przełom nadnerczowy, wstrząs anafilaktyczny, ostre odczyny uczuleniowe, choroba posurowicza, stan dychawiczy, ostre zapalenia dróg oddechowych z zagrożeniem ich drożności, ostry obrzęk głośni i Quincke'go, obrzęk mózgu, śpiączka hipoglikemiczna, wstrząs septyczny, zachłystowe zapalenie płuc

13. Ketoprofen (Ketonal) 0,1g/ amp. DOMIĘŚNIOWO ,DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO

Działanie: Niesteroidowy lek przeciwzapalny o silnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Szybko wchłania się po podaniu domięśniowym, osiągając maksymalne stężenie we krwi po około 15-45 min. Wskazania: Jako lek przeciwbólowy w leczeniu stanów pooperacyjnych, podawany dożylnie. Domięśniowo stosowany w chorobach reumatoidalnych (ostre rzuty zapalne w reumatoidalnym zapaleniu stawów, zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa), w ciężkich artrozach, w ostrych bólach zwyrodnieniowych stawów, dyskopatiach, bólach korzonkowych, zapaleniach ścięgien i stawów, bolesnym miesiączkowaniu, bólach nowotworowych.

14. Kwas acetylosalicylowy (Polopiryna S) 0,5g/ tabl. DOUSTNIE

Działanie: Zmniejsza agregację płytek, działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie. Działanie przeciwgorączkowe i napotne jest silnie zaznaczone już przy dawkach 1,0-1,5 g/dobę (zwłaszcza przy podwyższonej temperaturze ciała), działanie przeciwzapalne wyraźnie zaznaczone jest dopiero po kilku dniach przyjmowania. W dawkach powyżej 1 g/dobę kwas acetylosalicylowy zmniejsza krzepliwość krwi i wykazuje działanie fibrynolityczne. Wchłania się szybko i prawie całkowicie z przewodu pokarmowego. Wskazania: Stany gorączkowe, przeziębienia, bóle różnego pochodzenia, nerwobóle, bolesne miesiączkowanie, choroba reumatyczna i gośćcowa, zapobieganie zakrzepicy naczyń krwionośnych, zapobiegawczo przed zawałem serca.

15. Lidocaine (Lignokaina, Xylokaina) 0,04g/ 2ml fiol. DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO, DOTCHAWICZO

Działanie: Lek (z grupy miejscowo znieczulających pochodnych amidowych) o działaniu stabilizującym błony komórkowe i bezpośrednim wpływie na układ bodźcoprzewodzący serca, zaliczany do grupy leków przeciwarytmicznych. Charakteryzuje się stosunkowo małym wpływem depresyjnym na mięsień sercowy i możliwością względnie bezpiecznego stosowania w chorobie węzła zatokowo-przedsionkowego.

Wskazania: Jako lek przeciwarytmiczny: leczenie ostrych tachykardii i arytmii komorowych (m.in. w objawowym leczeniu ponaparstnicowych zaburzeń rytmu serca). Stosowany również w schemacie CPR (resuscytacji) w leczeniu skojarzonym zaburzeń rytmu (migotania komór).

16. Magnzinum sulfate (Magnez) 20%/ 10 ml amp. DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO Działanie: Podany dożylnie szybko przenika do tkanek i narządów, poraża płytkę ruchową w mięśniach i działa narkotyzująco na o.u.n. Zmniejsza napięcie mięśniowe i działa przeciwdrgawkowo.

Wskazania: Tężec, rzucawka porodowa, zatrucia strychniną i naparstnicą

.

17. Metoclopramidum 10mg/amp. DOMIEŚNIOWO ,DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO Działanie: Działa pobudzająco na perystaltykę żołądka, dwunastnicy i jelit, szczególnie jelita cienkiego, nie pobudzając jednocześnie błony śluzowej żołądka do wydzielania soku żołądkowego, enzymów trzustkowych i nie jest skuteczny w nudnościach i wymiotach towarzyszących zaburzeniom błędnika. Wskazania: Zaburzenia czynności ruchowej przewodu pokarmowego, refluks żołądkowo-przełykowy, przepuklina rozworu przełykowego, zgaga, zapalenie błony śluzowej żołądka, nudności, wymioty różnego pochodzenia, niewydolność wpustu żołądka, zaparcia wynikające z leniwej perystaltyki jelita grubego, atonia żołądka, zaburzenia perystaltyki jelit po operacjach jamy brzusznej, jako lek pomocniczy w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, w diagnostyce przewodu pokarmowego.

18. Metyloprednizolone ( Solu-medrol)- 500 mg/fiol. Lub 1g na fiol + rozpuszczalnik DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO

Działanie: Lek przeciwzapalny i przeciwobrzękowy stosowany w stanach wymagających intensywnego leczenia- urazy kręgosłupa, obrzęk mózgu, poważne ukąszenia węży i owadów. Nie stosować przy zaćmie, psychonerwicach i infekcjach bakteryjnych Dawkowanie: 30 mg/kg m.c.

19. Midazolam 5 mg/amp. DOMIEŚNIOWO ,DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO Działanie: lek o działaniu psychotropowym, szybki początek działania, działa przez ok. 1h, może spowodować depresję krążenia i oddychania, Depresja oddechowa jest łatwo odwracalna przez podanie flumazenilu. Dawkowanie: Dawka dożylna to 2,5- 5 mg.

20. Morphine (Morphini Sulfas, Morfina, MCT Continous) 0,01g/ amp. DOMIĘŚNIOWO, DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO, PODSKÓRNIE

Działanie: Silny lek przeciwbólowy z grupy czystych agonistów receptorów opioidowych. Wykazuje działanie kurczące na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych powodując kurcz odźwiernika, opóżnienie opróżniania żołądka, wzrost ciśnienia w drogach żółciowych i moczowych, zwolnienie perystaltyki, zaparcia. Przez działanie na o.u.n. powoduje nudności, wymioty, hamuje odruch kaszlowy, zwęża źrenice, obniża temperaturę ciała i pobudliwość ośrodka oddechowego. Poprawia nastrój i działa euforyzująco. Wpływa na układ krążenia zależnie od stanu wyjściowego: możliwy jest wzrost lub spadek wskaźnika sercowego, bez istotnego wpływu na ciśnienie końcowo-rozkurczowe w lewej komorze i w tętnicy płucnej; wykazuje tendencję do zwalniania rytmu serca przez wpływ pobudzający na nerw błędny i zmniejszenie napięcia układu współczulnego. Po podaniu domięśniowym lub podskórnym dobrze wchłania się z miejsca podania, początek działania występuje po około 15-30 min, działanie maksymalne utrzymuje się 0,5-1,5 h, średni czas działania wynosi około 4-5 h Bardzo silne działanie przeciwbólowym leku, zwłaszcza stosowanego w dawkach powtarzanych. Wskazania: Umiarkowane, silne i bardzo silne bóle o różnorodnej etiologii. Morfina stosowana jest również w bólu zawałowym i niedokrwieniu mięśnia sercowego, bólach spowodowanych ciężkim urazem klatki piersiowej z uszkodzeniem oskrzeli i płuc oraz w zespołach bólowych przebiegających z męczącym suchym kaszlem (np. na skutek wciągnięcia opłucnej w proces chorobowy). Jest podstawowym opioidem (zalecanym przez WHO) w zwalczaniu bólów w przebiegu chorób nowotworowych.

21. Flumazenil ( Anexate) 0,1 mg/ml. DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO

Działanie: lek będący antagonistą receptorów benzodiazepinowych. Stosowany jako antidotum w przypadku przedawkowania benzodiazepin ( np. Relanium, Midazolam). Działa po około 30- 60 sekundach przez ok. 60 minut. Znajduje również zastosowanie w terapii śpiączki wątrobowej w celu zmniejszenia objawów encefalopatii.

22. Furosemide 0,02g/ amp. DOMIĘŚNIOWO, DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO Działanie: Diuretyk pętlowy o bardzo silnym działaniu, Prowadzi do utraty jonów wapniowych, magnezowych, fosforanów, zmniejsza wydalanie kwasu moczowego, powoduje niewielki wzrost przesączania kłębkowego. Poza nerkami działa na metabolizm węglowodanów, obniżając tolerancję glukozy. Ma także bezpośredni wpływ spazmolityczny na mięśnie naczyń

Wskazania: Ostra i przewlekła niewydolność krążenia, obrzęk płuc, obrzęk mózgu, nadciśnienie tętnicze, marskość wątroby, ostra niewydolność nerek, diureza wymuszona w zatruciach, obrzęki różnego pochodzenia.

23. Glucagon- 1 mg/fiol. + rozpuszczalnik DOMIĘŚNIOWO

Działanie: lek stosowany u chorych na cukrzycę w czasie hipoglikemii. Nie podawać u chorych na nowotwór trzustki lub nowotwór kory nadnerczy. Dawkowanie: dzieci do 5 r.ż. 0,25 mg ; dzieci w wieku 5- 10 lat podać 0,5 mg Glukagonu ; powyżej 10 r.ż. 0,5 do 1 mg Glukagonu

24. Glukoza amp. DOŻYLNIE, DOSZPIKOWO Działanie: Glukoza stanowi główny substrat przemian energetycznych w organizmie, jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania wszystkich tkanek organizmu. Ze względu na niską osmolarność roztworu glukozy uzasadnia stosowanie jako rozpuszczalnik wielu leków podawanych

Wskazania Glukoza 5%: rozpuszczalnik do leków i koncentratów podawanych pozajelitowo. Glukoza 10%: uzupełnienie niedoborów energetycznych poprzez żywienie pozajelitowe, leczenie hipoglikemii oraz jako rozpuszczalnik do koncentratów elektrolitowych i leków podawanych pozajelitowo, nie wykazujących niezgodności. Glukoza 20% i 40%: uzupełnienie niedoborów energetycznych poprzez żywienie pozajelitowe, składnik węglowodanowy w żywieniu pozajelitowym oraz leczenie hipoglikemii.

25. Nitroglicerinum (Perliganit, Nitromint) tabl. 1mg PODJĘZYKOWO Działanie: Lek o silnym, krótkotrwałym działaniu na mięśnie gładkie, głównie naczyń krwionośnych. Powoduje: rozszerzenie żylnego łożyska naczyniowego przez co zmniejsza się ciśnienie napełniania serca, spada obciążenie wstępne i ciśnienie późnorozkurczowe lewej komory oraz ciśnienie w tętnicy płucnej; zmniejszenie oporu obwodowego i obciążenia następczego przez co spada praca i wydatek energetyczny mięśnia sercowego; zmniejszenie oporu przepływu wieńcowego, zwiększenie przepływu wieńcowego (może też powodować korzystną redystrybucję przepływu wieńcowego do strefy podwsierdziowej) i rozszerzenie naczyń wieńcowych; zmniejszenie zużycia tlenu przez mięsień sercowy. Skutkiem powyższych działań: w niewydolności wieńcowej - zmniejsza się niedotlenienie mięśnia sercowego; w niewydolności krążenia - poprawia się objętość minutowa. Nie wywiera bezpośredniego wpływu na serce - efekty hemodynamiczne i zmiana częstości akcji serca po podaniu leku są wynikiem wpływu na naczynia. Obniża ciśnienie tętnicze. Podnosi ciśnienie śródczaszkowe i śródgałkowe. Po podaniu podjęzykowo w postaci aerozolu szybko pojawia się działanie (w czasie 30-50 sek.) Wskazania: Łagodzenie bólu w ostrych napadach dławicy piersiowej i zapobieganie bólom wieńcowym (przed wysiłkiem fizycznym) w przebiegu choroby niedokrwiennej serca. Niestabilna choroba niedokrwienna serca. Zawał mięśnia sercowego. Ostra lewokomorowa niewydolność. Przełom nadciśnieniowy z zastoinową niewydolnością krążenia. Kontrolowane podciśnienie w przebiegu zabiegów chirurgicznych.

---