• WYKŁADY
  Wykłady z toksykologii dla IV roku Farmacji Aptecznej w roku akademickim 2010/2011 odbywają się w piątki w godzinach 14⁰⁰- 15³⁰ w Sali nr 223 Collegium Primum wg następującego planu:

Lp.	Temat	Termin
1	Rodzaje i przyczyny zatruć. Podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy w zatruciach ostrych.	01.10.2010
2	Podstawowe pojęcia toksykologiczne. Losy trucizn w ustroju	08.10.2010
3	Czynniki warunkujące toksyczność. Mechanizmy działania trucizn	15.10.2010
4	Toksykologia pestycydów	22.10.2010
5	Toksyczność związków azotu oraz cyjanków	29.10.2010
6	Toksykologia uzależnień	05.11.2010
7	Toksyczność rozpuszczalników organicznych, tworzyw sztucznych i materiałów budowlanych	19.11.2010
8	Zastosowanie metali w preparatach farmaceutycznych i ich toksyczność	26.11.2010
9	Toksyczność gazów	03.12.2010
10	Toksykologia żywności	10.12.2010
11	Substancje toksyczne pochodzenia naturalnego	17.12.2010
12	Analiza toksykologiczna materiału biologicznego i próbek środowiskowych	07.01.2011
13	Toksyczność kosmetyków	14.01.2011
14	Sposoby oceny toksyczność preparatów chemicznych	21.01.2011
15	Interakcje toksykologiczne	termin do ustalenia

• ĆWICZENIA
  Ćwiczenia z toksykologii dla IV roku Farmacji Aptecznej w roku akademickim 2010/2011 odbywają się w Zakładzie Toksykologii wg następującego planu:

CZWARTEK 8^00 - 11^00			CZWARTEK 13^15 - 16^15		PIĄTEK 9^30 - 12^30
	GR. II	GR. VI	GR. III	GR. V		GR. I	GR. IV
07.10	1	2	1	2	01.10	1	2
14.10	2	1	2	1	15.10	2	1
21.10	3	4	3	4	22.10	3	4
28.10	4	3	4	3	29.10	4	3
04.11	5	6	5	6	05.11	5	6
11.11 do odrobienia	6	5	6	5	12.11  do odrobienia	6	5
18.11	7	8	7	8	19.11	7	8
KOLOKWIUM I - termin do ustalenia
25.11	8	7	8	7	26.11	8	7
02.12	9	10 i 15	9	10 i 15	03.12	9	10 i 15
09.12	10 i 15	9	10 i 15	9	10.12	10 i 15	9
16.12	11	12	11	12	17.12	11	12
06.01	12	11	12	11	07.01	12	11
13.01	13	14	13	14	14.01	13	14
KOLOKWIUM II -  termin do ustalenia
20.01	14	13	14	13	21.01	14	13

Ćwiczenia 1 - 9 i 11 - 14 trwają 180 minut, a ćwiczenia 10 i 15 - 120 minut
Konsultacje: czwartek godz. 13⁰⁰ - 15⁰⁰




Tematyka i wymagania do poszczególnych ćwiczeń

Ćwiczenie 1

Zatrucia lekami przeciwbólowymi - ilościowe oznaczanie leków przeciwbólowych w materiale biologicznym.

Część praktyczna:

• oznaczanie stężenia kwasu salicylowego w krwi i moczu z wykorzystaniem reakcji barwnej z jonami Fe³⁺

• oznaczanie stężenia p-acetyloaminofenolu (metabolit fenacetyny) w moczu metodą kolorymetryczną wg Piotrowskiego

Zakres wymaganych wiadomości:

• Toksyczność wybranych niesteroidowych leków p/zapalnych i p/bólowych - pochodne kwasu salicylowego, fenacetyna, paracetamol - mechanizm działania toksycznego, objawy zatrucia ostrego i skutki stosowania przewlekłego. Pierwsza pomoc w zatruciach tymi lekami.




Ćwiczenie 2

Zatrucia lekami przeciwbakteryjnymi.

Część praktyczna:

• identyfikacja sulfonamidów w moczu - test orientacyjny

• spektrofotometryczne oznaczanie stężenia sulfonamidów w krwi (reakcja dwuazowania i sprzęgania z chlorowodorkiem N-1-naftylodiaminy)

Zakres wymaganych wiadomości:

• Toksyczność sulfonamidów: mechanizm działania toksycznego, objawy zatrucia ostrego, skutki długotrwałego stosowania. Pomoc w zatruciach.




Ćwiczenie 3

Ilościowe oznaczanie leków stosowanych w chorobach układu sercowo-naczyniowego.

Część praktyczna:

• oznaczanie stężenia prokainamidu w krwi metodą spektrofotometryczną

Zakres wymaganych wiadomości:

• Zatrucia lekami stosowanymi w chorobach układu krążenia: glikozydy nasercowe, leki p/arytmiczne, leki stosowane w nadciśnieniu.




Ćwiczenie 4

Mechanizmy działania trucizn.

Część praktyczna:

• spektrofotometryczne oznaczanie stężenia grup -SH w moczu metodą Ellmana

• spektrofotometryczne oznaczanie stężenia dialdehydu malonowego (MDA) w surowicy krwi jako substancji reagującej z kwasem tiobarbiturowym

• ocena śmierci komórek na drodze apoptozy i nekrozy metodą cytometrii przepływowej

Zakres wymaganych wiadomości:

• Mechanizmy działania trucizn: receptorowy i pozareceptorowy (fizykochemiczny); mechanizmy specjalne oddziaływania toksycznego - śmierć komórki i utrata funkcji narządów.

• Udział biotransformacji w mechanizmie działania ksenobiotyków.

• Działania odległe trucizn (mutagenne, rakotwórcze, teratogenne).




Ćwiczenie 5

Zastosowanie wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) w monitoringu stosowania leków i diagnostyce zatruć lekami.

Część praktyczna:

• oznaczanie stężenia pochodnych kwasu barbiturowego w materiale biologicznym metodą HPLC

Zakres wymaganych wiadomości:

• Zasada metody HPLC i jej zastosowanie w analizie toksykologicznej.

• Podstawowe elementy systemu chromatograficznego. Zasady doboru fazy stacjonarnej i ruchomej w analizie preparatów farmaceutycznych.




Ćwiczenie 6

Konsekwencje zdrowotne wynikające ze stosowania pestycydów.

Część praktyczna:

• oznaczanie aktywności cholinoesterazy w surowicy krwi metodą kolorymetryczną wg Ellmana

Zakres wymaganych wiadomości:

• Podział pestycydów ze względu na zastosowanie, budowę chemiczną i stopień toksyczności. Mechanizmy toksycznego działania, objawy i diagnostyka zatruć pestycydami: chloroorganicznymi, fosforoorganicznymi, karbamianianowymi, pyretroidami, pochodnymi kwasu chlorofenoksyoctowego, dinitroalkilofenolami, związkami dipirydyliowymi i ditiokarbaminianowymi oraz pochodnymi kumaryny.

• Wpływ pestycydów na środowisko.

• Metody oznaczania pestycydów w materiale biologicznym, żywności, próbkach środowiskowych i preparatach farmaceutycznych.




Ćwiczenie 7

Toksyczność azotanów (III) i azotanów (V).

Część praktyczna:

• oznaczanie stężenia azotanów (III) i azotanów (V) w naparach roślin leczniczych metodą Griessa

Zakres wymaganych wiadomości:

• Źródła i rodzaje zanieczyszczeń żywności.

• Sposoby kontroli chemicznych zanieczyszczeń roślinnych surowców leczniczych i żywności oraz metody oceny pobrania substancji toksycznych wraz z dietą.

• Źródła narażenia na azotany (III) i azotany (V). Toksyczność, mechanizm działania i objawy zatruć tymi związkami.

• Konsekwencje zanieczyszczenia środowiska związkami azotu.




Ćwiczenie 8

Toksyczność rozpuszczalników organicznych.

Część praktyczna:

• oznaczanie stężenie fenolu w moczu metodą spektrofotometryczną wg Teissingera

• oznaczanie stężenia methemoglobiny w krwi metodą kolorymetryczną wg Kenntha

Zakres wymaganych wiadomości:

• Ogólna charakterystyka rozpuszczalników organicznych: właściwości fizykochemiczne i toksykologiczne, główne źródła narażenia.

• Sposoby oceny narażenia na rozpuszczalniki organiczne - monitoring środowiska (NDS, NDSCh, NDSP) i monitoring biologiczny (biomarkery narażenia i biomarkery skutków biologicznych).

• Diagnostyka i leczenie zatruć rozpuszczalnikami organicznymi.

• Toksykologia szczegółowa wybranych rozpuszczalników aromatycznych (fenol, benzen, toluen, ksylen, anilina) i chlorowcopochodnych węglowodorów alifatycznych (chloroform, trichloroetylen, tetrochlorek węgla) - metabolizm, mechanizm działania toksycznego, objawy zatruć, odległe skutki działania.




Ćwiczenie 9

Toksyczność N-nitrozozwiązków.

Część praktyczna:

• izolacja N-nitrozoamin z krwi i oznaczanie ich stężenia metodą chromatografii gazowej

Zakres wymaganych wiadomości:

• N-nitrozoaminy: źródła narażenia, toksyczność - mechanizm działania toksycznego, objawy zatruć, działanie odległe.




Ćwiczenie 10

Metody alternatywne w badaniach toksykologicznych.

Część praktyczna:

• zasady wyboru metod alternatywnych do oceny toksyczności leków

• zapoznanie z procedurą przeprowadzenia testu Amesa

Zakres wymaganych wiadomości:

• Definicja i rodzaje metod alternatywnych.

• Alternatywne metody badań nowych leków.




Ćwiczenie 11

Toksyczność alkoholi i glikoli.

Część praktyczna:

• oznaczanie stężenia alkoholu etylowego, metylowego i glikolu etylenowego w krwi metodą chromatografii gazowej

Zakres wymaganych wiadomości:

• Alkohole alifatyczne (etylowy, metylowy i glikol etylenowy) - metabolizm, mechanizm działania toksycznego, objawy zatrucia ostrego i przewlekłego, diagnostyka i leczenie zatruć.

• Interakcje alkoholu etylowego z lekami i innymi substancjami toksycznymi.




Ćwiczenie 12

Sposoby przygotowania próbek oraz metody oznaczania metali w materiale biologicznym i preparatach farmaceutycznych.

Część praktyczna:

• przygotowanie roślinnych surowców leczniczych do oznaczania stężeń metali - mineralizacja na mokro i na sucho

• spektrofotometryczne oznaczanie chromu w preparatach farmaceutycznych

Zakres wymaganych wiadomości:

• Oznaczanie metali w materiale biologicznym i preparatach farmaceutycznych - sposoby przygotowania próbek (mineralizacja na mokro i na sucho) i metody oznaczania ilościowego metali.

• Chrom: źródła narażenia, metabolizm, mechanizm toksycznego działania, objawy zatrucia ostrego, skutki zdrowotne chronicznej ekspozycji (zatrucie przewlekłe, efekty odległe), metody oceny narażenia na chrom i jego związki.




Ćwiczenie 13

Zastosowanie metody atomowej spektrometrii absorpcyjnej (ASA) w analizie toksykologicznej.

Część praktyczna:

• oznaczanie stężeń metali (kadmu i miedzi) w ziołowych preparatach leczniczych metodą ASA (techniką bezpłomieniową i płomieniową)

• oznaczanie stężenia rtęci w moczu metodą ASA z zastosowaniem techniki zimnych par

Zakres wymaganych wiadomości:

• Toksyczność kadmu, ołowiu i rtęci: źródła narażenia, losy w organizmie, mechanizm działania toksycznego, objawy zatrucia ostrego i przewlekłego, skutki odległe, wskaźniki narażenia.

• Zasada metody ASA i jej zastosowanie w analizie toksykologicznej.




Ćwiczenie 14

Badania laboratoryjne do celu wykrywania i monitorowania uzależnień.

Część praktyczna:

• identyfikacja i oznaczanie stężenia kotyniny w moczu jako biomarkera narażenia na dym tytoniowy (metodą chromatografii gazowej)

• oznaczanie kofeiny w suplementach diety metodą chromatografii gazowej

Zakres wymaganych wiadomości:

• Podstawowe typy toksykomanii (wg WHO) i ich szczegółowa charakterystyka.

• Nikotynizm (skład dymu tytoniowego, działanie toksyczne, skutki odległe).

• Rodzaje środków dopingujących i aspekty toksykologiczne dopingu.

• Sposoby kontroli uzależnień - metody identyfikacji i oznaczania ilościowego substancji uzależniających.




Ćwiczenie 15

Sposoby szybkiej identyfikacji substancji toksycznych do celu diagnostyki zatruć ostrych.

Część praktyczna:

• ekstrakcja leków z materiału biologicznego i ich identyfikacja na podstawie reakcji barwnych

• zastosowanie metody immunofluorescencji w świetle spolaryzowanym (aparat ABBOT) w terapii monitorowanej stężeniem leku i w badaniach diagnostycznych




Kolokwia:

• Kolokwium  I (60 min.)  - obejmuje materiał ćwiczeń 1 - 6 i wykładów 1 - 6 

• Kolokwium  II (60 min.) obejmuje materiał ćwiczeń 7 - 12 i wykładów 7 - 11

---