GEOGRAFIA

PLAN PRACY DYDAKTYCZNO - WYCHOWAWCZEJ

KLASA III GIMNAZJUM

(opracowanie: Małgorzata Palikot)

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH I GIMNAZJÓW

Treści nauczania

1. Ziemia jako część Wszechświata.

2. Ziemia jako środowisko życia, jej historia i obraz współczesny.

3. Interakcja Ziemia - człowiek.

4. Gospodarowanie zasobami naturalnymi Ziemi.

5. Współczesne przemiany gospodarcze, społeczne i polityczne na kontynentach i w wybranych państwach.

6. Źródła konfliktów i próby ich rozwiązywania (na wybranych przykładach).

7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski (na treści dotyczące Polski należy przeznaczyć nie mniej niż 1/3 czasu przewidzianego na zajęcia geografii w gimnazjum).

8. Polska na tle Europy i świata.

9. Problemy integracyjne na świecie, w Europie i w Polsce.

10. Przykłady ochrony krajobrazu na świecie i w Polsce.

Lp.	Temat lekcji i zakres treści	Wiadomości i umiejętności uczniów wyrażone celami operacyjnymi	Procedury osiągania celów		Cele wychowawcze	Ścieżki edukacyjne (treści z podstawy programowej)	Odniesienie do treści podstawy programowej
1.	Organizacja pracy na lekcjach geografii w klasie III . Ⴈ program nauczania geografii Ⴈ wymagania i kryteria oceniania	Uczeń: Ⴗ przedstawi główne zagadnienia z programu nauczania geografii w klasie III Ⴗ przedstawi wymagania i kryteria oceniania		ိ zapoznanie z programem nauczania geografii w klasie III ိ prezentacja podręcznika, atlasu geograficznego
	Dział: Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski
	Temat lekcji i zakres treści	Wiadomości i umiejętności uczniów wyrażone celami operacyjnymi	Procedury osiągania celów		Cele wychowawcze	Ścieżki edukacyjne (treści z podstawy programowej)	Odniesienie do treści podstawy programowej
2.	Moje miejsce w Europie - Polska. ♦ położenie Polski w Europie i jego konsekwencje ♦ położenie geograficzne ♦ punkty kraju wysunięte najdalej na północ, południe, wschód i zachód ♦ zmiany granic Polski ♦ granice Polski	Uczeń: • wskaże granice państwa • wskaże i nazwie najdalej wysunięte punkty Polski, określi ich współrzędne • przedstawi pozytywne i negatywne następstwa położenia Polski nad Morzem Bałtyckim • przedstawi zmiany granic Polski na przestrzeni wieków	ိ praca z podręcznikiem i innymi źródłami wiedzy − czytanie i analizowanie map ိ samodzielne wyszukiwanie źródeł informacji		− kształtowanie postawy doceniania wartości piękna i dumy z obcowania z krajobrazem ojczystym	Edukacja europejska: − Polska w Europie - przykłady najważniejszych wzajemnych związków między Polską a innymi państwami europejskimi w przeszłości	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polsk 8. Polska na tle Europy i świata.
3. 4.	Budowa geologiczna Polski. ♦ budowa geologiczna Polski na tle budowy kontynentu ♦ najważniejsze wydarzenia geologiczne na obszarze Polski przed czwartorzędem ♦ zlodowacenia kraju i ich wpływ na rzeźbę ♦ surowce mineralne ♦ ukształtowanie powierzchni Polski	Uczeń: • omówi położenie Polski na tle wielkich struktur geologicznych Europy • omówi najważniejsze wydarzenia geologiczne na obszarze Polski • opisze budowę geologiczną kraju • wymieni zlodowacenia i wskaże ich zasięg na mapie • analizuje przekroje geologiczne Polski • porówna rzeźbę młodoglacjalną z rzeźbą staroglacjalną • oceni wpływ zlodowaceń na rzeźbę kraju • omówi przykłady form polodowcowych w Tatrach i w Sudetach • opisze ukształtowanie powierzchni Polski • wyjaśni wpływ budowy geologicznej na ukształtowanie powierzchni Polski • analizuje związek występowania surowców mineralnych z budową geologiczną	ိ pogadanka, dyskusja, opis ိ analiza tabeli stratygraficznej i przekrojów geologicznych ိ analiza broszur i informatorów ိ obserwacja ilustracji, fotografii, plansz ိ praca metodami i technikami aktywizującymi ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych		− rozwijanie zainteresowań procesami geologicznymi	Edukacja ekologiczna: ိ Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski8. Polska na tle Europy i świata.
5.	Klimat Polski. ♦ czynniki klimatotwórcze ♦ cechy klimatu ♦ długość okresu wegetacyjnego i jego zróżnicowanie na obszarze Polski	Uczeń: • definiuje pojęcia: klimat, czynniki klimatotwórcze, masy powietrza, okres wegetacji • omówi klimat Polski , czynniki które go kształtują • uzasadni zróżnicowanie sum opadów na obszarze Polski • czyta wykresy temperatury i opadów oraz mapy klimatyczne	− praca z podręcznikiem i słownikiem pojęć geograficznych − analiza wykresów przebiegu temperatury powietrza, wielkości opadów, map klimatycznych		− nabywanie odpowiedniego i aktywnego udziału w pracy całej grupy	Obrona cywilna: −Ochrona przed skutkami powodzi, pożaru i innych zagrożeń	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
6.	Wody powierzchniowe i podziemne Polski. ♦ rzeki ♦ jeziora, ich geneza i rozmieszczenie ♦ wody podziemne, zaskórne, gruntowe, artezyjskie, mineralne ♦ bagna, mokradła i torfowiska	Uczeń: • zlokalizuje główne rzeki, ich dopływy, kanały • omówi znaczenie wód podziemnych • poda przyczyny rozmieszczenia różnych typów jezior w Polsce i przedstawi ich gospodarcze znaczenie • wskaże na mapie sztuczne jeziora i omówi ich znaczenie • uzasadni konieczność ochrony wód przed zanieczyszczeniem	− praca z materiałami źródłowymi, podręcznikiem i słownikiem geograficznym ိ praca metodami i technikami aktywizującymi − czytanie i analizowanie map ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych (pras, Internet) dotyczących znaczenia i sposobu wykorzystywania wód		− kształtowanie przekonań o potrzebie racjonalnego gospodarowania zasobami wody − przekonanie o korzyściach dla gospodarki człowieka wynikających z budowy zbiorników wodnych	Edukacja ekologiczna: − Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
7.	Charakteryzujmy Morze Bałtyckie. ♦ położenie ♦ linia brzegowa: zatoki, wyspy i cieśniny ♦ cechy morza: głębokość, falowanie, zasolenie, temperatura, zlodzenie ♦ zanieczyszczenie i ochrona wód Morza Bałtyckiego	Uczeń: • wskaże Morze Bałtyckie, głębie, mierzeje, wyspy, cieśniny i zatoki • wyjaśni, dlaczego M. Bałtyckie nazywamy morzem śródziemnym • wyjaśni przyczyny zanieczyszczeń wód Morza Bałtyckiego • scharakteryzuje sposoby ochrony wód morskich	− czytanie i analizowanie map − analizowanie danych statystycznych, diagramów i wykresów dotyczących wody morskiej i jej zanieczyszczania − wykorzystanie aktualnych artykułów z prasy oraz innych źródeł dotyczących znaczenia M. Bałtyckiego dla Polski		− uświadomienie potrzeby ochrony Morza Bałtyckiego − pogłębianie poczucia dumy z przynależności do państw nadbałtyckich	Edukacja ekologiczna: ိ Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze ိ Różnorodność biologiczna (gatunkowa, genetyczna oraz ekosystemów) - znaczenie jej ochrony	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
8.	Gleby w Polsce i ich przydatność rolnicza. ♦ najczęściej spotykane typy gleb w Polsce ♦ gleby strefowe i astrefowe ♦ wartość użytkowa gleb	Uczeń • wymieni nazwy gleb dominujących w Polsce • wskażę na mapie obszary występowania gleb urodzajnych i gleb słabych • analizuje profile glebowe • wyjaśni, od czego zależy żyzność gleby • omówi cechy gleb bielicowych • przedstawi klasyfikację bonitacyjną gleb w Polsce • scharakteryzuje gleby występujące w okolicy • poda główne przyczyny degradacji gleb • uzasadni konieczność ochrony i rekultywacji gleb	− praca z podręcznikiem i materiałami źródłowymi − analizowanie profili glebowych i mapy gleb − obserwacja profili glebowych na modelach najpospolitszych gleb polski oraz przekrojów glebowych − praca metodami i technikami aktywizującymi		− kształtowanie odpowiedzialności za stan gleb − przekonanie o potrzebie działań na rzecz ochrony gleb − postępowanie w taki sposób, aby nie narażać gleb na degradację	Edukacja ekologiczna: ိ Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze ိ Różnorodność biologiczna (gatunkowa, genetyczna oraz ekosystemów) - znaczenie jej ochrony	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
9.	Szata roślinna i świat zwierzęcy. ♦ typy zbiorowisk roślinnych ♦ największe obszary leśne ♦ rodzaje lasów ♦ rozmieszczenie zbiorowisk leśnych ♦świat zwierząt	Uczeń: • poda przyczyny dużego zróżnicowania zbiorowisk roślinnych w Polsce • wymieni czynniki wpływające na typ roślinności • wymieni i krótko scharakteryzuje zbiorowiska leśne • wskaże ma mapie największe puszcze i bory • porówna skład drzewostanów różnych zbiorowisk leśnych • uzasadni zróżnicowanie lesistości w Polsce • oceni znaczenie lasów dla przyrody i gospodarki człowieka • zaproponuje sposoby ochrony zbiorowisk leśnych • wymieni rodzaj lasu występujący w regionie i dokona krótkiej charakterystyki	− praca z podręcznikiem i materiałami źródłowymi − analizowanie schematu przedstawiającego piętra roślinne lasów − lokalizowanie na mapie największych kompleksów leśnych		− rozwijanie zainteresowań przyrodniczych	Edukacja ekologiczna: ိ Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze ိ Różnorodność biologiczna (gatunkowa, genetyczna oraz ekosystemów) - znaczenie jej ochrony	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
10.	Walory środowiska przyrodniczego Polski. ♦ formy ochrony środowiska ♦ sposoby ochrony zasobów naturalnych	Uczeń: • omówi rodzaje obszarów chronionych • wymieni instytucje zajmujące się ochroną środowiska • wskaże na mapie parki narodowe • wyjaśni różnicę między parkiem narodowym, parkiem krajobrazowym i rezerwatem przyrody • wskaże rezerwat przyrody w swoim regionie • przedstawi walory środowiska przyrodniczego wybranego regionu geograficznego Polski • opisze wybrane parki narodowe • zaproponuje sposoby ochrony środowiska przyrodniczego	− gromadzeni i analizowanie materiałów dotyczących form ochrony przyrody − praca z podręcznikiem, literaturą przyrodniczą, mapą − analizowanie kartogramów i kardiogramów przedstawiających zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego Polski − praca metodami i technikami aktywizującymi		− uświadomienie zagrożeń wynikających z przekształcania przyrody przez człowieka − rozwijanie zainteresowań praktycznymi działaniami mającymi na celu poprawę stanu środowiska naturalnego	Edukacja ekologiczna: ိ Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze ိ Różnorodność biologiczna (gatunkowa, genetyczna oraz ekosystemów) - znaczenie jej ochrony	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski 10. Przykłady ochrony krajobrazu na świecie i w Polsce.
11.	Powtarzamy i utrwalamy zdobyte wiadomości i umiejętności. Ⴈ zakres treści jak w lekcjach nr 2 - 10	Cele lekcji jak podczas realizacji jednostek nr 2- 12
12.	Test sprawdzający wiadomości i umiejętności. Ⴈ zakres treści testu sprawdzającego zgodny z jednostkami lekcyjnymi nr 2 - 10	Cele lekcji jak podczas realizacji jednostek nr 2- 12
13.	Omówienie i poprawa testu sprawdzającego wiadomości i umiejętności.	Cele lekcji w zależności od wyników testu sprawdzającego.					.
Dział: Przegląd krain geograficznych
14.	Regiony fizycznogeograficzne Polski. ♦ podział Polski na krainy geograficzne ♦ mój region	Uczeń: • przedstawi problemy związane z podziałem Polski na krainy geograficzne • wskaże na mapie i nazwie regiony w poszczególnych pasach ukształtowania powierzchni • wymieni krainy geograficzne i lokalizuje je na mapie • wskaże na mapie region w którym mieszka • wyjaśni termin: mała ojczyzna	− praca z podręcznikiem i mapą hipsometryczną Polski − wykorzystanie mapy konturowej do wpisywania nazw regionów − praca metodami i technikami aktywizującymi		− zachęcanie do podróżowania i zwiedzania różnych zakątków obszaru Polski		7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski

15.	Pobrzeża Polski. Ⴈ położenie, budowa geologiczna, ukształtowanie powierzchni Ⴈ krainy geograficzne w pasie pobrzeży ♦ zróżnicowanie fizycznogeograficzne regionu pobrzeży ♦ gospodarka w regionie i jej związek z położeniem ♦ największe miasta i ich funkcje ♦ krajobraz młodoglacjalny i staroglacjalny	Uczeń: Ⴗ opisze położenie pobrzeży Ⴗ wskaże na mapie pas pobrzeży Ⴗ wymieni nazwy i lokalizuje na mapie krainy geograficzne pobrzeży Ⴗ omówi budowę geologiczną i ukształtowanie powierzchni • scharakteryzuje klimat pasa pobrzeży • wyjaśni, jak powstały mierzeje, jeziora przybrzeżne i Żuławy Wiślane • przedstawi cechy krajobrazu młodoglacjalnego i staroglacjalnego • scharakteryzuje gospodarkę pobrzeży i wykaże jej związek z nadmorskim położeniem i środowiskiem przyrodniczym • oceni walory turystyczne regionu • wskaże miasta pobrzeży i omówi ich funkcje	ိ pogadanka ိ praca z mapami - hipsometryczną, klimatyczną i gospodarczą ိ analizowanie treści fotografii, schematów i wykresów ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych − praca z podręcznikiem − praca z różnymi źródłami informacji dotycząca walorów turystycznych regionu	− zachęcanie do podróżowania i zwiedzania różnych zakątków obszaru Polski	Edukacja ekologiczna: ိ Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze Edukacja czytelnicza i medialna: ိ Dokumenty gromadzone w bibliotece i ich wartość informacyjna	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
16. 17.	Pojezierza Polski. ♦ położenie i krainy geograficzne ♦ wielkie kompleksy leśne i ich znaczenie ♦ gospodarka i miasta pojezierzy	Uczeń: • wskaże na mapie pojezierza i ich granice • porówna środowisko pojezierzy , wskaże podobieństwa i różnice • zlokalizuje wielkie kompleksy leśne i największe jeziora • omówi gospodarkę człowieka na pojezierzach i analizuje zależność gospodarki od środowiska • wskaże miast i omówi ich funkcje • scharakteryzuje walory turystyczno - krajoznawcze regionu	ိ pogadanka ိ analizowanie treści fotografii, map i schematów − praca z podręcznikiem i mapami tematycznymi ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych − praca metodami i technikami aktywizującymi ိ wykonywanie zadań w zeszycie ćwiczeń	− zachęcanie do podróżowania i zwiedzania różnych zakątków obszaru Polski	Edukacja czytelnicza i medialna: ိ Dokumenty gromadzone w bibliotece i ich wartość informacyjna	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
18. 19.	Niziny Środkowopolskie. Ⴈ położenie, budowa geologiczna, rzeźba terenu, klimat i roślinność ♦ zróżnicowanie środowiska przyrodniczego ♦ gospodarka i jej zróżnicowanie ♦ najważniejsze miasta i ich funkcje	Uczeń: • nazwie i wskaże na mapie krainy geograficzne w pasie Nizin • scharakteryzuje krajobraz staroglacjalny i wskaże obszar jego występowania • wykaże zróżnicowanie gospodarki ze względu na budowę geologiczną, środowisko przyrodnicze i długość okresu wegetacyjnego • wskaże największe miasta i omówi ich funkcje • porówna warunki rozwoju rolnictwa na Nizinie Śląskiej i Nizinie Mazowieckiej	ိ pogadanka − praca z podręcznikiem i rocznikiem statystycznym − analizowanie map tematycznych ိ analizowanie treści fotografii i schematów ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych ိ praca w grupach metodami i technikami aktywizującymi ိ wykonywanie zadań w zeszycie ćwiczeń	− zachęcanie do podróżowania i zwiedzania różnych zakątków obszaru Polski − nabywanie odpowiedniego i aktywnego udziału w pracy całej grupy	Edukacja ekologiczna: ိ Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze Edukacja czytelnicza i medialna: ိ Dokumenty gromadzone w bibliotece i ich wartość informacyjna	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
20. 21	Wyżyny Polski. ♦ krainy geograficzne w pasie wyżyn ♦ krajobraz wyżyn oraz jego związek z budową geologiczną i działalnością człowieka ♦ zróżnicowanie gospodarcze ♦ degradacja środowiska przyrodniczego Wyżyny Śląskiej	Uczeń: Ⴗ wskaże na mapie wyżyny • przedstawi główne cechy krajobrazu • porówna środowisko przyrodnicze i gospodarkę w pasie wyżyn • opisze krajobraz poszczególnych wyżyn • wymieni surowce mineralne i wskaże regiony ich występowania Ⴗ wykaże związek budowy geologicznej z rzeźbą terenu • analizuje wpływ surowców na rozwój przemysłu • scharakteryzuje krajobraz antropogeniczny Wyżyny Śląskiej i wpływ człowieka na degradację środowiska	ိ pogadanka ိ praca z podręcznikiem i innymi źródłami wiedzy ိ analizowanie treści fotografii, schematów i wykresów ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych ိ praca w grupach metodami i technikami aktywizującymi ိ dyskusja nt. „Problemy wielkich miast amerykańskich” ိ wykonywanie zadań w zeszycie ćwiczeń	− zachęcanie do podróżowania i zwiedzania różnych zakątków obszaru Polski − uświadomienie konieczności ochrony i odbudowy zniszczonego środowiska przyrodniczego	Edukacja czytelnicza i medialna: ိ Dokumenty gromadzone w bibliotece i ich wartość informacyjna Edukacja ekologiczna: ိ Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
22.	Poznajemy Kotliny Podkarpackie. ♦ krainy geograficzne w pasie kotlin ♦ środowisko naturalne, znaczenie gospodarcze regionu ♦ największe miasta i ich funkcje	Uczeń: • wskaże na mapie i scharakteryzuje regiony geograficzne znajdujące się w kotlinach podkarpackich • scharakteryzuje środowisko i gospodarkę kotlin • wskaże największe miasta i omówi ich funkcje • omówi czynniki lokalizacji przemysłu • wymieni i wskaże na mapie zespoły leśne omawianych regionów • porówna funkcje Krakowa w przeszłości i dzisiaj	ိ pogadanka − czytanie i analizowanie map tematycznych − praca z podręcznikiem i różnymi źródłami informacji mająca na celu charakterystykę środowiska i gospodarki regionu ိ wykonywanie zadań w zeszycie ćwiczeń	− zachęcanie do podróżowania i zwiedzania różnych zakątków obszaru Polski − uświadomienie znaczenia bogactwa naturalnego i kulturowego poznanej krainy geograficznej	Edukacja ekologiczna: ိ Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
23.	Sudety i Przedgórze Sudeckie. ♦ położenie, środowisko oraz gospodarka ♦ przyczyny i miejsca klęsk ekologicznych w Sudetach ♦ problemy gospodarcze Sudetów ♦ walory turystyczne gór ♦ najważniejsze miasta i ich funkcje	Uczeń: • wskaże Sudety i Przedgórze Sudeckie • wyjaśni, na czym polega wpływ budowy geologicznej na rzeźbę Sudetów • omówi budowę zrębową gór • wydzieli regiony geograficzne w paśmie Sudetów • omówi gospodarcze wykorzystanie rzek i wód podziemnych w Sudetach • wymieni surowce mineralne i wskaże miejsca ich występowania • wskaże najważniejsze miasta i omówi ich funkcje • oceni wpływ eksploatacji surowców mineralnych na środowisko przyrodnicze Sudetów • wskaże przyczyny i skutki problemów gospodarczych w regionie Sudetów • wymieni i omówi walory turystyczne gór, wykorzystując różnorodne materiały i źródła	ိ pogadanka − praca z podręcznikiem i innymi materiałami źródłowymi − analiza schematów przedstawiających rzeźbę gór oraz map tematycznych i danych statystycznych − obserwacja i analiza ilustracji, fotografii − praca metodami i technikami aktywizującymi	− rozwijanie zainteresowań turystyką górska − uświadomienie znaczenia bogactwa naturalnego i kulturowego poznanej krainy geograficznej	Edukacja ekologiczna: ိ Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze Edukacja czytelnicza i medialna: ိ Dokumenty gromadzone w bibliotece i ich wartość informacyjna	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
24. 25.	Polskie góry - Karpaty. ♦ podział Karpat na grupy górskie ♦ zróżnicowanie budowy geologicznej i krajobrazu gór ♦ klimat, pogoda i roślinność Karpat ♦ gospodarka w górach ♦ warunki rozwoju turystyki górskiej i sportów zimowych	Uczeń: • wskaże na mapie Karpaty, Beskidy, Pieniny, Podhale i Tatry • wskaże najwyższe szczyty • scharakteryzuje krajobraz wysokogórski Tatr, gór średnich, Beskidów • scharakteryzuje piętra roślinne w górach • porówna krajobraz Tatr, Pienin i Beskidów na tle ich budowy geologicznej • wyjaśni wpływ wysokości n.p.m. na klimat i roślinność gór • objaśni schemat powstawania wiatru halnego • wymieni działy gospodarki i omówi je • oceni walory turystyczne, rekreacyjne i sportowe gór	− czytanie i analizowanie map tematycznych ိ praca w grupach metodami aktywizującymi ိ pogadanka ိ analizowanie treści fotografii, schematów i wykresów − prezentacja ilustracji przedstawiających krajobraz gór ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych ိ wykonywanie zadań w zeszycie ćwiczeń	− uświadomienie znaczenia bogactwa naturalnego i kulturowego poznanej krainy geograficznej − rozwijanie zainteresowań turystyką górską − nabywanie odpowiedniego i aktywnego udziału w pracy całej grupy	Edukacja ekologiczna: ိ Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
26.	Podsumowanie wiadomości - Przegląd krain geograficznych Polski.	Cele lekcji jak podczas realizacji jednostek nr 14- 25
27.	Test sprawdzający wiadomości i umiejętności z działu „Regiony geograficzne Polski” Ⴈ zakres treści testu sprawdzającego zgodny z jednostkami lekcyjnymi nr 14 - 25	Cele lekcji jak podczas realizacji jednostek nr 14- 25
28.	Omówienie i poprawa testu sprawdzającego wiadomości i umiejętności.	Cele lekcji w zależności od wyników testu sprawdzającego
Dział: Ludność Polski
	Temat lekcji i zakres treści	Wiadomości i umiejętności uczniów wyrażone celami operacyjnymi.	Procedury osiągania celów.	Cele wychowawcze	Ścieżki edukacyjne (treści z Podstawy Programowej)	Uwagi o realizacji
29.	Podział administracyjny Polski. ♦ ustrój polityczny, władza w Polsce i jej rodzaje ♦ podział administracyjny Polski	• omówi podział administracyjny Polski • wymieni rodzaje władzy w Polsce • wskaże na mapie administracyjnej Polski województwa i miasta wojewódzkie	praca z podręcznikiem i innymi źródłami wiedzy − czytanie i analizowanie map ိ samodzielne wyszukiwanie źródeł informacji	− kształtowanie postawy doceniania wartości piękna i dumy z obcowania z krajobrazem ojczystym	Edukacja europejska: − Polska w Europie - przykłady najważniejszych wzajemnych związków między Polską a innymi państwami europejskimi w przeszłości
30. 31.	Ludność Polski. ♦ liczba ludności Polski i jej zmiany po II wojnie światowej ♦ struktura płci i wieku ludności ♦migracje ♦struktura narodowościowa ♦ grupy etniczne	Uczeń: • wymieni czynniki wpływające na liczbę ludności • poda aktualna liczbę ludności Polski • analizuje zmiany liczby ludności po II wojnie światowej • wyjaśni przyczyny i poda skutki malejącego w Polsce przyrostu naturalnego ludności • wyjaśni różnice miedzy przyrostem naturalnym i rzeczywistym ludności • wskaże na mapie obszary o największej i najmniejszej gęstości zaludnienia • omówi piramidę wieku i wykaże tendencje starzenia się społeczeństwa polskiego	− czytanie i analizowanie map ludnościowych Polski − praca z różnorodnymi materiałami źródłowymi w celu scharakteryzowania problemów ludnościowych Polski ိ praca w grupach metodami i technikami aktywizującymi ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych	− kształtowanie szacunku dla własnego państwa − nabywanie odpowiedniego i aktywnego udziału w pracy całej grupy	Edukacja regionalna: − Charakterystyka i pochodzenie społeczności regionalnej	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski 8. Polska na tle Europy i świata.
32.	Procesy urbanizacyjne w Polsce. ♦ struktura wielkościowa miast ♦ struktura osadnicza w Polsce ♦struktura zatrudnienia ♦ problem bezrobocia	Uczeń: • wskaże na mapie najludniejsze miasta • przedstawi strukturę wielkościowa miast • wyjaśni pojęcie konurbacji, aglomeracji miejskiej i poda przykłady • wymieni problemy, z jakimi zmagają się duże miasta • omówi funkcje miast • wyjaśni, na czym polegają procesy urbanizacyjne w regionie • oceni strukturę zatrudnienia Polaków na tle innych państw europejskich • omówi przyczyny, skutki i sposoby przeciwdziałania bezrobociu w Polsce	ိ pogadanka, dyskusja ိ praca z mapą; czytanie i jej analizowanie ိ analizowanie treści schematów i wykresów ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych	− rozwijanie zainteresowań omawianą tematyką − wdrażanie do współodpowiedzialności za prace grupową	Edukacja czytelnicza i medialna: ိ Dokumenty gromadzone w bibliotece i ich wartość informacyjna	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
Dział: Przemysł
	Temat lekcji i zakres treści	Wiadomości i umiejętności uczniów wyrażone celami operacyjnymi	Procedury osiągania celów	Cele wychowawcze	Ścieżki edukacyjne (treści z Podstawy Programowej)	Uwagi o realizacji
33.	Pojęcie, funkcje i podział przemysłu. ♦ pojęcie; przemysł ♦podział przemysłu na sekcje i działy ♦funkcje przemysłu	Uczeń: • wyjaśni znaczeni terminu: przemysł • wymieni sekcje i działy przemysłu • wskaże różnicę między przemysłem a rzemisłem • omówi funkcje przemysłu	ိ analizowanie treści diagramów i schematów ိ pogadanka − praca z podręcznikiem i rocznikiem statystycznym	− kształtowanie szacunku dla własnego państwa	Edukacja czytelnicza i medialna: ိ Dokumenty gromadzone w bibliotece i ich wartość informacyjna	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
34.	Przemysł wydobywczy w Polsce. ♦ surowce mineralne i rejony ich występowania ♦ rola surowców w rozwoju przemysłu ♦ racjonalne gospodarowanie surowcami mineralnymi	Uczeń: • klasyfikuje surowce mineralne: energetyczne, chemiczne, rudy metali i skalne • wymieni główne surowce mineralne występujące w Polsce i wskaże na mapie miejsca ich wydobycia • na podstawie danych statystycznych określi zasobność surowcową kraju i wielkość wydobycia • poda przykłady wpływu górnictwa na degradację środowiska przyrodniczego • uzasadni konieczność racjonalnego gospodarowania zasobami surowców mineralnych	− czytanie i analizowanie map gospodarczych − analizowanie danych statystycznych − praca z podręcznikiem i innymi źródłami wiedzy ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych ိ wykonywanie zadań w zeszycie ćwiczeń	− wykazywanie dbałości o stan środowiska − uwrażliwianie na globalne problemy środowiska − wyrabianie poczucia obowiązku oszczędzania surowców	Edukacja ekologiczna: − Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
35.	Przemysł paliwowo - energetyczny. ♦ surowce energetyczne i ich rozmieszczenie ♦ energetyka w Polsce na tle innych krajów Europy ♦ odnawialne źródła energii na świecie	Uczeń: • wymieni surowce wykorzystywane do produkcji energii elektrycznej oraz omówi ich rozmieszczenie • poda wielkość produkcji energii elektrycznej w Polsce • wymieni elektrownie bazujące na węglu kamiennym, węglu brunatnym i elektrownie wodne • porówna strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce z wybranym krajem Europy • oceni możliwości korzystania w Polsce z odnawialnych źródeł energii • uzasadni konieczność oszczędnego gospodarowania zasobami energetycznymi	− czytanie i analizowanie map gospodarczych − analizowanie danych statystycznych, schematu przedstawiającego odnawialne źródła energii na świecie − praca z podręcznikiem i innymi źródłami wiedzy ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych	− kształtowanie przekonania o potrzebie racjonalnego gospodarowania zasobami mineralnymi	Edukacja ekologiczna: − Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze − Zagrożenia dla środowiska wynikające z produkcji i transportu energii	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski 9. Problemy integracyjne na świecie, w Europie i w Polsce.
36.	Gospodarka morska. ♦ rybołówstwo i rybactwo ♦ strefa ekonomiczna ♦ sieć zakładów przetwórstwa ryb morskich i słodkowodnych	Uczeń: • wyjaśni pojęcia: gospodarka morska, strefa ekonomiczna, rybołówstwo, rybactwo • wyjaśni, na czym polega różnica między rybołówstwem a rybactwem • wyjaśni rolę i znaczenie morskiej strefy ekonomicznej • wymieni miasta w których znajdują się główne zakłady przetwórstwa ryb morskich i słodkowodnych • wskaże na mapie gospodarczej świata, łowiska, z których korzysta Polska	ိ pogadanka − analizowanie map tematycznych − praca z podręcznikiem i innymi źródłami wiedzy ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych	− wdrażanie do współodpowiedzialności za prace grupową − zainteresowanie omawianą tematyką − zachęcanie do zdobywania dodatkowych informacji	Edukacja ekologiczna: − Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze − Żywność - oddziaływanie produkcji żywności na środowisko Edukacja prozdrowotna: − Żywność i żywienie	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
37.	Obszary koncentracji i sytuacja przemysłu w Polsce. ♦ uprzemysłowienie poszczególnych regionów Polski ♦ rozmieszczenie okręgów przemysłowych ♦ zatrudnienie w przemyśle ♦ sytuacja polskiego przemysłu w latach 1945-1989 i po 1989 r.	Uczeń: • wskaże na mapie obszary najbardziej uprzemysłowione • wyjaśni różnicę między ośrodkiem a okręgiem przemysłowym • omówi rozmieszczenie okręgów przemysłowych w Polsce • wymieni podstawowe cechy polskiej gospodarki w latach 1945-1989 i po 1989 r. • wymieni korzyści dla polskiego przemysłu, wynikające z członkostwa w UE	ိ pogadanka − analizowanie map tematycznych − praca z podręcznikiem i innymi źródłami wiedzy ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych	− zainteresowanie omawianą tematyką − zachęcanie do zdobywania dodatkowych informacji		9. Problemy integracyjne na świecie, w Europie i w Polsce.
38.	Podsumowanie wiadomości - „Ludność i przemysł Polski” Ⴈ zakres treści jak w lekcjach nr 2 9- 37	Cele lekcji jak podczas realizacji jednostek nr 29- 37
39.	Test sprawdzający osiągnięcia Ⴈ zakres treści testu sprawdzającego zgodny z jednostkami lekcyjnymi nr 29 - 37	Cele lekcji jak podczas realizacji jednostek nr 29- 37
41.	Omówienie i poprawa testu sprawdzającego.	Cele lekcji w zależności od wyników testu sprawdzającego
	Dział: Rolnictwo
42.	Warunki rozwoju rolnictwa. ♦ przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa	Uczeń: • wymieni czynniki wpływające na rozwój rolnictwa • scharakteryzuje poszczególne czynniki wskazując ich negatywny i pozytywny wpływ	− analizowanie map tematycznych − praca z podręcznikiem i innymi źródłami wiedzy ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych - praca metodami aktywizujacymi	− zainteresowanie omawianą tematyką − zachęcanie do zdobywania dodatkowych informacji		7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
43. 44.	Produkcja roślinna i zwierzęca. ♦ rolnicze użytkowanie ziemi w Polsce ♦ rozmieszczenie upraw ♦ hodowla zwierząt i jej zróżnicowanie	Uczeń: • wykaże współzależność między rodzajami upraw a czynnikami • wymieni główne rodzaje upraw i zwierzęta gospodarskie • wskaże na mapie i scharakteryzuje przestrzenne rozmieszczenie wybranych upraw w Polsce • wyjaśni zależność między warunkami naturalnymi a rozmieszczeniem głównych upraw i hodowli	− analizowanie map gospodarczych oraz kartodiagramów i kartogramów − praca z podręcznikiem i rocznikiem statystycznym ိ analizowanie wskaźników statystycznych w celu porównania poziomu rolnictwa Polski i UE − gromadzenie i interpretacja informacji źródłowych na temat zmian w polskim rolnictwie ိ samodzielne wyszukiwanie materiałów źródłowych	− kształtowanie szacunku dla pracy rolnika − wyrabianie zainteresowań nowoczesnymi technikami uprawy roślin zwiększającymi wydajność plonów − kształtowanie poczucia świadomości, że od sposobu produkcji zależy zdrowie człowieka	Edukacja ekologiczna: − Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze − Żywność - oddziaływanie produkcji żywności na środowisko Edukacja prozdrowotna: − Żywność i żywienie	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
45.	Sytuacja polskiego rolnictwa. ♦ struktura własności i wielkość gospodarstw rolnych ♦ rolnictwo polskie na tle rolnictwa europejskiego	Uczeń: • porówna i oceni przyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa Polski i wybranego państwa europejskiego • oceni strukturę własnościową gospodarstw rolnych w Polsce • wymieni główne problemy polskiego rolnictwa	− praca z podręcznikiem i rocznikiem statystycznym ိ analizowanie wskaźników statystycznych w celu porównania poziomu rolnictwa Polski i UE − gromadzenie i interpretacja informacji źródłowych na temat zmian w polskim rolnictwie	− zainteresowanie tematem	Edukacja prozdrowotna: − Żywność i żywienie	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski 9. Problemy integracyjne na świecie, w Europie i w Polsce.
46. 47.	Usługi - transport i łączność w Polsce. ♦ komunikacja, transport, łączność ♦ rodzaje transportu ♦ główne szlaki kolejowe, drogowe, żeglugowe w kraju	Uczeń: • wyjaśni pojęcia: komunikacja, transport, łączność • wymieni rodzaje transportu • scharakteryzuje trasy drogowe i kolejowe • scharakteryzuje trasy tranzytowe i oceni ich znaczenie dla gospodarki kraju • poda przykłady współzależności miedzy transportem a innymi działami gospodarki • uzasadni znaczenie łączności dla prawidłowego funkcjonowania państwa	− praca w grupach metodami i technikami aktywizującymi − analizowanie map tematycznych i danych statystycznych w celu omówienia aktualnego stanu transportu	− uświadomieni korzyści wynikających z rozwoju usług, transportu i łączności − wdrażanie do współodpowiedzialności za prace grupową		7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
48.	Turystyka w Polsce ♦ regiony turystyczne i ich walory ♦ infrastruktura turystyczna ♦ wpływ turystyki na rozwój gospodarczy regionów oraz na środowisko przyrodnicze	Uczeń: • wskaże regiony turystyczne • analizuje dane statystyczne dotyczące ruchu turystycznego • omówi turystyczne wybranych regionów na podstawie materiałów źródłowych • przedstawi walory turystyczne swojego regionu • wyjaśni wpływ turystyki na rozwój gospodarczy regionu oraz na stan środowiska przyrodniczego • promuje wybrany region turystyczny w Polsce	− praca z podręcznikiem, przewodnikami turystycznymi i mapą Polski − obserwacja i analiza zdjęć, ilustracji, informatorów turystycznych − praca metodami i technikami aktywizującymi	− uświadomienie, że walory przyrodnicze i krajobrazowe będące dziełem natury należy zachować dla przyszłych pokoleń	Edukacja ekologiczna: − Różnorodność biologiczna - znaczenie jej ochrony Edukacja prozdrowotna: − Aktywność ruchowa i umysłowa	7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski
49.	Handel zagraniczny Polski ♦ handel zagraniczny, eksport, import ♦ kierunki transportu i główni partnerzy handlowi ♦ bilans handlu zagranicznego	Uczeń: • wyjaśni terminy: handel zagraniczny, eksport, import, saldo bilansu handlowego, bilans handlu zagranicznego dodatni i ujemny • omówi czynniki wpływające na rozwój międzynarodowej wymiany handlowej • wymieni głównych partnerów handlowych Polski • oceni strukturę towarową eksportu i importu • omówi bilans handlowy Polski na podstawie danych statystycznych	− praca z podręcznikiem, rocznikiem statystycznym i mapami tematycznymi − praca metodami i technikami aktywizującymi	− kształtowanie szacunku dla własnego państwa		7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski 8. Polska na tle Europy i świata. 9. Problemy integracyjne na świecie, w Europie i w Polsce.
50.	Podsumowanie i utrwalenie wiadomości. Ⴈ zakres treści jak w lekcjach nr 42 - 49	Cele lekcji jak podczas realizacji jednostek nr 42 - 49.
51.	Test sprawdzający osiągnięcia ucznia. Ⴈ zakres treści testu sprawdzającego zgodny z jednostkami lekcyjnymi nr 42 - 49	Cele lekcji jak podczas realizacji jednostek nr 42 - 49.
52.	Omówienie i poprawa testu sprawdzającego	Cele lekcji w zależności od wyników testu sprawdzającego wiadomości i umiejętności
53. 54.	Zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego. Ⴈzanieczyszczenia przemysłowe, komunalne, pochodzenia rolniczego Ⴈskutki zanieczyszczeń środowiska	Uczeń: omawia główne źródła zanieczyszczeń środowiska przy przyrodniczego w Polsce podaje przykłady skutków zanieczyszczenia środowiska w Polsce	− gromadzeni i analizowanie materiałów dotyczących form ochrony przyrody − praca z podręcznikiem, literaturą przyrodniczą, mapą − analizowanie kartogramów i kardiogramów przedstawiających zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego Polski − praca metodami i technikami aktywizującymi	− uświadomienie zagrożeń wynikających z przekształcania przyrody przez człowieka − rozwijanie zainteresowań praktycznymi działaniami mającymi na celu poprawę stanu środowiska naturalnego	Edukacja ekologiczna: − Różnorodność biologiczna - znaczenie jej ochrony	10. Przykłady ochrony krajobrazu na świecie i w Polsce.

Do dyspozycji nauczyciela 10 jednostek lekcyjnych 9przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego, zajęcia terenowe, konkursy geograficzne i inne formy pracy dydaktyczno - wychowawczej)

12

---