BEZROBOCIE

Wyróżniamy dwie grupy bezrobotnych:

• Osoby rzeczywiście skłonne podjąć pracę przy danej płacy, nie mogące znaleźć zatrudnienia- bezrobocie przymusowe,

• Osoby, które nie podejmują pracy w sytuacji istnienia popytu na ich usługi- bezrobocie dobrowolne.

Rodzaje bezrobocia:

• Przejściowe- wywołane wahaniami popytu i podaży na produkty i usługi oraz dążeniami pracowników do uzyskania bardziej atrakcyjnego zatrudnienia,

• Koniunkturalne- wywołane okresowymi spadkami koniunktury gospodarczej,

• Strukturalne- wynika z postępu technologicznego i rozbudowy systemu gospodarczego,

• Ukryte- obejmuje ludzi zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin.

Rynki pracy i dóbr są zespolone wielkością zatrudnienia, ilością produkcji, cenami i płacami. W przypadku produkcji realnej, krótkookresowo większej od potencjalnej, stopa bezrobocia jest poniżej naturalnej stopy bezrobocia NSB, ceny są poniżej poziomu równowagi Y realnego i Y* potencjalnego, co sprawia, że występuje presja na wzrost cen. W sytuacji zagregowanej krótkookresowej krzywej podaży SAS mniejszej od Y* stopa bezrobocia U>U* (wynikająca z prawa Okuna) zależy od parametru pomnożonego przez różnicę Y-Y* wyrażoną w procentach.

RYNEK PRACY W UJĘCIU MAKROEKONOMICZNYM.

W przypadku wzrostu cen, przy danym nominalnym poziomie płac powodującym spadek płacy realnej, wzrasta produkcja AS i zatrudnienie, ponieważ przedsiębiorstwa kierują się zasadą maksymalizacji zysku.

Mikroekonomiczna i makroekonomiczna analiza rynku pracy prowadzi do różnych wniosków:

• Indywidualna podaż pracy może być nieelastyczna w krótkim okresie a opadająca w długim,

• Zagregowana podaż pracy w krótkim okresie jest bardziej wrażliwa na wzrost płacy realnej,

• Pracodawcy wynajmują pracę do chwili, w której wartość krańcowej produktywności pracy jest równa płacy realnej,

• Równowaga rynku pracy jest osiągana na przecięciu krzywych popytu na pracę ze strony pracodawców oraz podaży pracy ze strony pracobiorców,

• Wzrost produktywności i wzrost zasobów kapitału znajdują odbicie w wyższych płacach przy nieelastycznej podaży pracy oraz w wyższym zatrudnieniu, jeśli podaż jest elastyczna.

Garbicz uważa, że:

• Podaż pracy jest mało wrażliwa na zmiany płac, a elastyczność wszystkich źródeł podaży okazuje się bliska zeru,

• Nachylenie makroekonomicznej krzywe podaży pracy jest niemal pionowe.

RYNEK PRACY A RECESJA I INTERWENCJONIZM.

Korzystna koniunktura pobudza popyt na pracę, natomiast jej załamanie (recesja) wywiera presję na zmniejszanie się zatrudnienia i obniżanie płac.

Konsekwencją luki inflacyjnej jest konieczność wzrostu cen w celu obniżenia istniejącego popytu do poziomu produkcji potencjalnej. Spowoduje to przejściowy spadek produkcji, zmniejszenie zatrudnienia oraz wzrost bezrobocia przymusowego.

Luka recesyjna pobudza uruchomienie procesów dostosowawczych makrogospodarki do równowagi na niższym poziomie. Zmniejszenie zatrudnienia będzie oznaczać wzrost bezrobocia koniunkturalnego, wynikającego z załamania koniunktury gospodarczej.

Równowaga makroekonomiczna przy pełnym zatrudnieniu występuje rozpatrywanej gospodarce w punkcie E przy zagregowanym popycie AD. Regułą jest występowanie odchyleń od tej równowagi:

Szkoła klasyczna uznaje, że mechanizm rynkowy utrzymuje makrogospodarkę w stanie równowagi przy pełnym zatrudnieniu. Według keynesistów konieczny jest interwencjonizm państwowy w postaci sterowania popytem. W przypadku luki recesyjnej terapia musi polegać na zwiększaniu zagregowanego popytu i wykorzystaniu instrumentów znanych z modelu IS- LM. Zagregowany popyt AD może być pobudzony w wyniku zwiększenia M i G oraz obniżenia podatków T. Przyrost AD w danym okresie może uchronić gospodarkę przed recesją lub osłabić siłę i skrócić czas trwania załamania gospodarczego a wówczas nie musi wystąpić wysoki przyrost bezrobocia.

KRZYWE PHILLIPSA A PODAŻ GLOBALNA.

Niemożliwe jest osiąganie jednoczesnej stabilizacji cen i pełnego zatrudnienia. Ekspansywna polityka monetarna i fiskalna podnoszą coraz wyżej krótkookresowe krzywe Phillipsa, co oznacza możliwość występowania wyższej inflacji przy danej stopie bezrobocia. Przy NSB możliwe jest uzyskanie zerowej stopy inflacji.

Krzywa Phillipsa zachowuje swoją przydatność, jeżeli uwzględni się w analizie wyprzedzająco racjonalne oczekiwania. We współczesnej analizie zwraca się uwagę na czynniki specjalne, przede wszystkim wynikające z działalności państwa i związków zawodowych. Działalność państwa może przyczyniać się zwiększania liczby bezrobotnych, ponieważ osoby zarejestrowane jako bezrobotne korzystają z różnych form pomocy. Zwiększaniu statystycznej liczby bezrobotnych sprzyja także ubezpieczenie od bezrobocia, gdyż bezrobotny ma zagwarantowaną płacę minimalną. Ubezpieczenia od bezrobocia i inne działania powodują wzrost płacy minimalnej, co zachęca bezrobotnych do dłuższego pozostawania bez pracy. Jedną z istotnych przyczyn bezrobocia jest uzwiązkowienie. Związki często nie są skłonne do akceptowania niższej płacy w zamian za wyższe zatrudnienie.

Zgodnie z prawem Okuna: w gospodarce o jednym punkcie procentowym stopa bezrobocia powyżej NSB, PKB realny jest od 2 do 3% mniejszy od Y*.

Burda i Wyplosz w podsumowaniu krzywej Phillipsa wskazali, że:

• W długim okresie krzywa Phillipsa i krzywa zagregowanej podaży są pionowe,

• Krzywa Phillipsa opisująca stronę podaży gospodarki przy uwzględnieniu prawa Okuna może być przekształcona w krzywą zagregowanej podaży,

• Położenie krótkookresowej krzywej Phillipsa wyznaczają stopa inflacji podstawowej oraz stopa bezrobocia równowagi.

W gospodarkach charakteryzujących się wysokim podatkiem dochodowym i pośrednim możliwy jest spadek cen i płac nominalnych w wyniku obniżenia stóp podatkowych. Obniżanie stóp podatkowych sprzyja zwiększaniu podaży krótkookresowej i długookresowej oraz popytu na wszystkich rynkach uwzględnianych w modelu kompletnym.

EKONOMIA PODAŻY.

Opiera się na trzech założeniach:

• Wysokie krańcowe stopy podatkowe zniechęcają do większej podaży pracy i obniżają popyt na pracę ze strony pracodawców,

• Wysokie krańcowe stopy podatkowe zniechęcają do inwestowania w kapitał ludzki i tworzenia miejsc pracy w kraju,

• Wyższe podatki skłaniają do działalności gospodarczej w szarej strefie.

Ekonomia podaży powstała jako reakcja na teorie popytowe i akcentuje: odejście od Keynesa, nacisk na podaż, obniżki podatków. W różnych krajach i okresach możliwy jest zróżnicowany poziom i kształt krzywej Laffera. Oczywiście niższe podatki wpływają dodatnio na popyt i podaż. Zwiększenie dochodów dyspozycyjnych w wyniku zmniejszenia podatków może powodować kształtowanie się zawracającej w stronę osi rzędnych krzywej podaży pracy, znanej z sytuacji określonego wzrostu płac i zmniejszania podaży pracy.

Zasadnicze różnice pomiędzy ekonomią podaży a keynesizmem:

• EP stawia zarządzanie globalną podażą AS ponad zarządzanie w EK globalnym popytem AD,

• EP stawia długookresowy wzrost gospodarczy ponad krótkookresowe wahania koniunkturalne w EK.

Efekt obniżania stóp podatkowych w modelu klasycznym (EP):

Efekt obniżania stóp podatkowych w modelu keynesowskim:

KONIUNKTURA GOSPODARCZA.

Przez koniunkturę rozumiemy układ warunków i czynników mających znaczący wpływ na stan gospodarki, rynków, podmiotów gospodarczych. Koniunktura gospodarcza najpełniejsze odzwierciedlenie znalazła w teorii cyklu koniunkturalnego. Cykl koniunkturalny jest to kształtowanie się w czasie podstawowych wielkości ekonomicznych od poziomu najwyższego do najwyższego lub od najniższego do najniższego.

Mechanizm kształtowania się cyklu koniunkturalnego:

Mechanizm kształtowania się cyklu wskazuje, że ten sam czynnik może być siłą sprawczą fazy wzrostowej oraz recesji. Tym czynnikiem mogą być często inwestycje. Ich zwiększanie pobudza gospodarkę w większym stopniu niż przyros samych nakładów inwestycyjnych. Dane dowodzą, że w fazie recesji jest chroniony historycznie osiągnięty poziom konsumpcji, a ekspansji odpoiada w przybliżeniu jednakowa wysokość przyrostu PNB, przeznaczonego na inwestycje i podnoszenie standardu konsumpcji bieżącej. W ekspansji możliwa jest znacznie niższa krańcowa skłonność do konsumpcji od zazwyczaj uwzględnionej w podręcznikach.

KLASYCZNY CYKL KONIUNKTURALNY.

Stan i zmiany wielkości Y w poszczególnych fazach:

• Rozkwit (szczyt)- ΔY=0- najwyzszy poziom w cyklu,

• Kryzys (recesja)-ΔY<0- spadek wielkości Y,

• Depresja (dno)-ΔY=0- najniższy poziom w cyklu,

• Ekspansja- ΔY>0- wzrost wielkości Y.

WSPÓŁCZESNY CYKL KONIUNKTURALNY.

Stan realizacji 4 celów makroekonomicznych w fazach rozkwitu i depresji:

• I faza rozkwitu- najwyższy poziom cen, najwyższy poziom produkcji, najniższe bezrobocie, deficyt bilansu płatniczego,

• II faza depresji- najniższy poziom cen, najniższy poziom produkcji, największe bezrobocie, nadwyżka bilansu płatniczego.

INFLACJA.

Typy inflacji ze względu na dynamikę:

• Umiarkowana- roczna stopa inflacji jednocyfrowa,

• Galopująca- roczna stopa inflacji jedno- lub dwucyfrowa,

• Hiperinflacja- gigantyczny wzrost cen.

Typy inflacji ze względu na wpływ na przebieg reprodukcji makroekonomicznej:

• Pełzająca- nie zakłóca społecznego procesu gospodarowania,

• Krocząca- ma tendencje do wymykania się spod kontroli i autorozwoju,

• Galopująca- powoduje znaczące zakłócenia w makrogospodarce,

• Hiperinflacja- charakteryzują ją wszystkie negatywne skutki przypisywane inflacji.

Umowny podział inflacji:

• Pełzająca- najniższa stopa wzrostu cen,

• Galopująca- stopa wzrostu 1-15% miesięcznie,

• Megainflacja- stopa wzrostu 15-50% miesięcznie,

• Hiperinflacja- powyżej 50% miesięcznie.

Według Friedmana optymalna stopa inflacji jest ujemna i równa ujemnej wartości realnej stopy procentowej, to znaczy: odpowiednia sytuacji, gdy nominalna stopa procentowa jest równa zeru.

Hiperinflacja- inflacja charakteryzująca się bardzo wysoka stopą wzrostu:

• Najbardziej znana jest hiperinflacja w Niemczech po I wojnie światowej,

• Największa inflacja wystąpiła na Węgrzech po II wojnie światowej,

• Podczas hiperinflacji w Niemczech ilość marek w obiegu wzrosła o czynnik 7.32*10⁹, a ilość podaży pieniądza na Węgrzech wzrosła 1.19*10²⁵.

Skutki inflacji:

• Załamanie inwestycji- rezultat między stopą procentową a popytem inwestycyjnym,

• Wtórny przepływ bogactwa- od oszczędzających do pożyczających,

• Obniżenie rentowności działalności gospodarczej,

• Powoduje koszty związane z dostosowaniem cen,

• Zagrożenie dla osób posiadających stały dochód,

• Inne ujemne efekty.

Na inflacji korzystają:

• Rząd- dodatkowe dochody budżetowe,

• Spekulanci- kupują taniej sprzedają drożej,

• Dłużnicy spłacający kredyty o stałych oprocentowaniach,

• Przedsiębiorstwa, których koszty rosną wolniej niż ceny ich towarów i usług,

• Politycy i prawnicy, którzy bezpośrednio uczestniczą w kształtowaniu i realizacji programów finansowanych przez rząd.

Przeciętny poziom cen zmienia się pod wpływem zmian zagregowanej podaży AS i zagregowanego popytu AD. Dlatego możemy wyróżnić dwa rodzaje inflacji: popytową i kosztową, oraz dwie przyczyny inflacji: realną i monetarną.

Przyczyny inflacji:

• Realne- znajdują wyraz w braku elastyczności aparatu wytwórczego, która powoduje niezdolność do zwiększenia produkcji w stopniu zaspokajającym wzrost gospodarczy,

• Monetarne- inflacja jest spowodowana wynikiem zbyt dużej ilości pieniądza w obiegu.

Poziom i rodzaje inflacji a produkcja i zatrudnienie:

NIERÓWNOWAGA PODAŻOWA A POPYTOWA.

BC- nadwyżka podaży nad popytem przy cenie ON.

Podaż globalna- to wszystkie składające się na nią towary liczone w jednostkach naturalnych i mnożone przez stałe ceny, obowiązujące w przyjętym za punkt odniesienia momencie.

Nierównowaga podażowa objawia się jako nadwyżka dóbr, których nie można sprzedać lub jako nadwyżka mocy produkcyjnych, których z braku popytu nie można uruchomić. Jeśli ogólny poziom cen jest zbyt wysoki ON w kraju panuje nierównowaga podażowa. Niedostatek popytu symbolizuje odcinek BC. Obniżenie poziomu cen do OR spowoduje zrównanie się popytu z podażą.

MECHANIZ POWSTAWANIA I SAMOPOGŁĘBIANIA NIERÓWNOWAGI.

Punkt równowagi przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej:

Punkt równowagi przedsiębiorstwa-, gdy produkcja przedsiębiorstwa rynkowego osiąga rozmiary, którym odpowiada zrównanie ceny i kosztu krańcowego.

Punkt równowagi przedsiębiorstwa w gospodarce centralnie zarządzanej:

Samopogłębianie nierównowagi podażowej:

• Poprawa trwałości-, jeśli wyrób jest trwalszy, jeśli dłużej służy użytkownikowi, popyt odnowieniowy spowodowany zupełnym zużyciem i koniecznością nabycia nowego tego samego wyrobu w jego miejsce pojawia się później. Przedłużenie trwałości wyrobu spowodowane niskim popytem wyjściowym owocuje dalszym obniżaniem, popytu.

• Rzetelność- im bardziej rzetelny jest dostawca, im bardziej można liczyć na jego punktualność i dbałość o asortyment, tym niższe zapasy może utrzymywać odbiorca. Niedobór popytu spowodowany rzetelnością owocuje spadkiem popytu.

• Bezrobocie- człowiek zagrożony bezrobociem stara się pracować wydajnie. Im lepiej pracuje tym mniejsze jest zapotrzebowanie na pracowników, a zatem tym wyższe bezrobocie. Bezrobotni dysponują mniejszym dochodem niż pracujący, przez co spada popyt.

• Doskonalenie organizacji- odrzucane są sztywne schematy, a w ich miejsce pojawiają się rozwiązania eliminujące koszty ponoszone z tytułu niedoskonałości organizacyjnej, ostatecznym rezultatem jest spadek popytu.

• Specjalizacja- przedsiębiorstwu niewyspecjalizowanemu opłaca się powierzyć specjalistom część aktywów, gdyż mogą wówczas skoncentrować się na tym, co rokuje dla nich największe nadzieje. Prowadzi to do obniżenia kosztów i w konsekwencji spadku popytu.

• Rachunek ekonomiczny- im wyższe natężenie nierównowagi tym niższy udział zamierzeń ryzykownych, jeśli zamierzenie przekracza pewien poziom ryzyka, przedsiębiorstwo rezygnuje z jego realizacji. Nakłady początkowo nie są ponoszone, spada popyt i pogłębia się nierównowaga.

Samopogłębianie się nierównowagi popytowej:

• Wady technologii- nadwyżka popytu nad podażą powoduję, że producent nie dba o trwałość wyrobów, wyroby trwalsze zastępowane są mniej trwałymi. Popyt odnawia się szybciej i w wysokości przekraczającej początkową.

• Brak rzetelności- postawy przedsiębiorstw są w sytuacji nierównowagi popytowej dalekie od rzetelności. Niepewność terminu dostawy i jakości dostarczanych wyrobów powoduje, że odbiorcy zwiększają zamówienia i utrzymują wyższe zapasy.

• Brak rąk do pracy- praca w gospodarce centralnie zarządzanej powierzona jest dwu lub większej ilości osób. Zwiększa to niedobór na rynku pracy wywołując dalsze obniżanie dyscypliny, a następnie wydajności. Powstaje potrzeba jeszcze większego zatrudnienia.

ASYMETRIA NIERÓWNOWAGI I JEJ KONSEKWENCJE.

Asymetria nierównowagi= im bliżej początku ciągu technologicznego, tym wyższe natężenie równowagi.

Asymetrię nierównowagi wyrażają zależności:

• Nierównowaga surowcowa> nierównowagi półproduktów> nierównowaga dóbr finalnych.

W gospodarce rynkowej nierównowaga podażowa surowcowa ma największe natężenie- nadwyżka surowców, w gospodarce scentralizowanej nierównowaga popytowa surowcowa ma największe natężenie- niewystarczająca produkcja surowców w stosunku do popytu.

• Mechanizm kształtowania się asymetrii podażowej przy założeniu obniżenia popytu N_f o 1%. W kolejnym okresie Np. obniży także popyt, o 1%, więc do N_s po drugim okresie dotrze popyt 98.01%. Konsekwencją asymetrii podażowej jest gospodarka efektywna.

• Mechanizm kształtowania się asymetrii popytowej przy założeniu zwiększenia popytu N_f o 1%. W kolejnym okresie Np. zwiększy popyt o 1%, do N_s dotrze popyt w wielkości 102.1%. Konsekwencją asymetrii popytowej jest gospodarka marnotrawna.

NAJWIĘKSZE PATOLOGIE W MAKROGOSPODARCE.

Patologie- to szczególnie wysokie wskaźniki dotyczące załamania produktu narodowego, bezrobocia, inflacji.

• Lata 1929-1933,

• W Europie związane z wysokim bezrobociem,

• Transformacja systemu gospodarczego,

• Kryzys azjatycki.

WZROST I ROZWÓJ GOSPODARCZY.

Wzrost gospodarczy- dodatnia zmiana produktu dochodu narodowego, w co najmniej dwóch cyklach koniunkturalnych.

Rozwój gospodarczy- oznacza zmiany strukturalne w czynnikach i w rezultatach produkcji.

Czynniki rozwoju gospodarczego:

• Podnoszenie efektywności istniejących zasobów

• Postęp wiedzy technologicznej,

• Zwiększenie kapitału realnego i pracy.

Wzrost rzeczywisty: r_y=ΔY/Y*100%- mierzymy za pomocą stopy wzrostu gospodarczego wyrażonej w procentach.

r_y>r_l, gdy tempo wzrostu produktu narodowego jest szybsze niż tempo rozwoju demograficznego.

Dynamika wzrostu- 1700-1720 wówczas stopa wzrostu wynosiła 0.2% na 1 osobę. Obecnie istnieją kraje, które mają tempo wzrostu około 5% na osobę, dotyczy to kapitału ludzkiego, realnego, technologii.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

Zagregowany popyt a luka recesyjna i inflacyjna:

AE- luka inflacyjna,

EB- luka recesyjna,

Y*- produkt potencjalny,

N*- pełne zatrudnienie,

• Model klasyczny

• Model keynesowski

Π_w- inflacja płacowa,

P₀, P₁, P₂, P₃- krzywe Phillipsa reprezentujące różne wymiany stopy inflacji płacowej i stopy bezrobocia,

NAIRU- zasada zaproponowana przez Friedmana i Phelpsa w analizie, oznacza, że istnieje stopa bezrobocia nie przyśpieszająca inflacji.

Klasyczny cykl koniunkturalny jest porównywany z porami roku, które w różnych latach są zróżnicowane. Wyróżnia się w nim 4 fazy: R- recesja, D- dno, E- ekspansja, P- szczyt. Obejmuje on okres kształtowania się podstawowych wielkości ekonomicznych przede wszystkim PKB, od poziomu najniższego do najniższego lub od najwyższego do najwyższego.

↑AD=AS (faza drugiej recesji)

^↓ΔAD/ →ΔAS=0

^↑ΔAS/AS₁* > ΔAD/AD

AD=AS (faza

recesji wyjściowej)

↑AS₁*>AS

↑ΔAS*>0

↑ΔAD>ΔAS

↑nie planowane zapasy>0

ΔAD/↑AD>0

ΔAS/↓AS*<0

ΔI/↑I>ΔAD.AD

ΔI/↓I<0

ΔAD/↓AD<0

ΔI/↑I >ΔAD/AD

ΔAS/↑AS>0

W tym cyklu wahania są słabsze i zazwyczaj dwufazowe, którymi są: E- ekspansja i R- recesja. Trend długookresowy w różnych cyklach jest rosnący.

Inflacja popytowa

Inflacja kosztowa

Rosnące ceny dla jednych producentów oznaczają inflację zewnętrzną a dla innych inflację wewnętrzną. Inflacja wewnętrzna jest inflacją kosztową, ponieważ przedsiębiorstwa płacą wyższe ceny za usługi pracy i inne czynniki produkcji. Inflacja płacowa może być procesem ciągłym nawet w sytuacji, gdy jest daleko od ogólnego pełnego zatrudnienia. Jest to podstawowy składnik inflacji kosztowej.

W sytuacji popytowej inflacji Π_d wystarczy uwzględnić tylko ten rodzaj inflacji, a wówczas odwrotna pewna wymienność między umiarkowaną inflacją a bezrobociem jest niewątpliwa. Ten typ inflacji oznacza wzrost cen dla producenta, czyli inflację zewnętrzną, która przy szybszym tempie wzrostu od inflacji wewnętrznej jest dla przedsiębiorców pozytywna.

Nierównowaga podażowa AS>AD- występuje w gospodarce rynkowej.

Im wyższe ceny tym więcej towarów staje się opłacalne dla producentów. Przy bardzo wysokiej cenie opłaca się sprowadzić surowiec z odległych krajów czy też uruchomić stare maszyny. Jeśli cena jest niższa takie metody nie są opłacalne, gdyż koszty wytworzenia są równe lub wyższe od sumy uzyskanej ze sprzedaży.

Q- dobra finalne

P- ceny

Π- inflacja (P'-P)

Nierównowaga popytowa dominuje w gospodarce centralnie zarządzanej. Objawia się ona jako nadmiar popytu względem podaży. Funkcja podaży jest pionowa, ponieważ w gospodarce centralnie zarządzanej podaż nie zależy od poziomu cen. Popyt jest zgłaszany przez konsumentów reagujących na zmiany cen w sposób typowy, dlatego funkcja popytu ma przebieg normalny. Trwały zbyt niski poziom cen jest symptomem nierównowagi popytowej. Nadwyżka popytu jest symbolizowana przez odcinek CB.

Odcinkowi OA odpowiada wyższy koszt od utargu. Odcinkowi AB odpowiada zysk wyrównujący straty poniesione przy produkcji OA. Odcinek BD to czysty zysk przedsiębiorstwa. Produkcja powyżej OD nie jest opłacalna, gdyż każda następna jednostka kosztuje więcej niż wynosi utarg z jej sprzedaży. Postęp technologiczny prowadzi do obniżenia krzywej kosztu krańcowego k do k'.

Krzywa k nakładu krańcowego w punkcie przecięcia z funkcją p przydziału czynnika stanowiącego wąskie gardło wyznacza punkt równowagi. Cele przedsiębiorstwa jest maksymalizacja rezerw czynnika. Dla odcinka OA nakład wyższy jest od przydziału. Na odcinku AB ubytek jest wyrównany, a odcinkowi BD odpowiada wzrost rezerwy. Produkcja powyżej OD doprowadzi do ponownego spadku rezerw, dlatego OD wyznacza punkt równowagi. Odpowiednikiem postępu technologii w gospodarce centralnie zarządzanej są starania o wzrost przydziału.

---