Konspekty prezentacji z zajęć

Mgr Tomasz Sikorski

e- mail: [e-mail]

Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

PIERWSZA POMOC W ZRANIENIACH, KRWOTOKACH, ZŁAMANIACH I OPARZENIACH

RANA

• Rana (vulnus) - przerwanie ciągłości powłok zewnętrznych z rozejściem się brzegów, krwawieniem i bólem.

• W każdej ranie, niezależnie od jej rodzaju, wyróżnia się ściany, brzegi i dno.

• Szczególne postacie ran: zatruta, płatowa, przenikająca, postrzałowa.

PODZIAŁ RAN

• OTARCIE

• RANY KŁUTE

• RANY CIĘTE

• RANY TŁUCZONE

• RANY RĄBANE, MIAŻDŻONE, SZARPANE

• RANY KĄSANE

• RANY POSTRZAŁOWE

• RANY ZATRUTE

RANA CIĘTA

• Powstaje w następstwie działania narzędzia ostrego, tnącego np..: nóż, brzytwa, szkło. Brzegi rany ciętej są gładkie bez uchyłków i kieszeni. Krwawienie z takiej rany jest obfite, gdyż przecięte naczynia zieją.

• Krew wypływająca z rany usuwa mechanicznie zanieczyszczenia. Rany goją się dobrze - małe niebezpieczeństwo zakażenia.

RANA PŁATOWA I RĄBANA

• Rana płatowa -powstaje gdy narzędzie tnące np. nóż, nie jest ustawione prostopadle do powierzchni skóry, ale jest nachylone pod kątem. Cechy podobne do rany ciętej.

• Rana rąbana - powstaje przez silne zadziałanie ciężkiego narzędzia ostrego (siekiera, szabla, tasak). Często dochodzi do amputacji części ciała.

RANA KŁUTA

• Spowodowana jest przez narzędzia ostre, których powierzchnie tnące są bardzo małe, np.: szpilka, drzazga, gwóźdź, widły, sztylet, bagnet i ma cechy zbliżone do rany ciętej. Często powoduje krwawienia wewnętrzne a ponadto gromadząca się w głębi tkanek wydzielina przyranna usposabia do rozwoju zakażenia.

RANA TŁUCZONA

• Powstaje w następstwie zadziałania narzędzia tępego lub tępo-krawędzistego (np. kamień, kij, młotek). Brzegi jej są stłuczone, zgniecione, a dno jest nierówne z uchyłkami i kieszeniami. Krwawienie jest skąpe, a stłuczone tkanki łatwo obumierają i powstaje martwica tkanek, stanowiąca podłoże do rozwoju zakażenia.

RANA MIAŻDŻONA

• Powstaje gdy zgniecenie tkanek jest bardzo rozległe i głębokie. Spowodowana jest dużą siłą urazu, np.: zasypanie węglem czy ziemią po wybuchu, przejechanie, zgniecenie miedzy buforami wagonu kolejowego. Tym ciężkim obrażeniom towarzyszy często wstrząs urazowy. Sprzyjają one rozwojowi zakażeń przyrannych, jak np. zgorzeli gazowej.

RANA SZARPANA

• Powstaje gdy narzędzie tępe działa pod pewnym kątem lub stycznie w stosunku do powierzchni ciała i odrywa część tkanek. Brzegi ma nierówne, poszarpane, dno ma kieszenie i zachyłki. W dnie widać postrzępioną tkankę tłuszczową i mięśnie. Często występuje ubytek skóry i tkanek głębszych.

RANA KĄSANA (GRYZIONA)

• Zadawane przez zwierzęta (psa, kota, konia) i człowieka, są podobne do do ran szarpanych lub szarpano-tłuczonych.

• Szczególnie niebezpieczne są rany zadane przez konia - jego silne zęby wyszarpują całe fragmenty tkanek miękkich.

• Duże niebezpieczeństwo zakażenia, ponieważ flora bakteryjna w ślinie jest obfita i zjadliwa

RANA POSTRZAŁOWA

• Ma cechy podobne do ran szarpanych i tłuczonych, jednak dołączają się do nich zmiany wywołane energią kinetyczną pocisku: działanie fali nadciśnieniowej i podciśnieniowej, siła mechaniczna oraz rezonans, powodują pękanie tkanek i narządów w pobliżu kanału rany.

RANA POSTRZAŁOWA

• W ranie tej można wyróżnić:

- wlot - niewielki, o średnicy pocisku, równych brzegach, skóra w okolicy wlotu, czasem osmalona, oparzona z wbitymi resztkami prochu;

• kanał - wąski, prosty lub o zmiennym przebiegu;

- wylot - często nie jest położony przeciwlegle w stosunku do wlotu, ma dużą powierzchnię, znaczne krwawienie, dno i brzegi poszarpane z widocznymi odłamkami kostnymi.

ZAOPATRZENIE RANY

• Na miejsce rany nałożyć czysty, w miarę możliwości jałowy opatrunek z gazy.

• Nie dotykać ran palcami i nie wyjmować ciał obcych tkwiących w ranie.

• Nie przemywać ran środkami antyseptycznymi -jedynie polać 3% wodą utlenioną.

• Obserwować chorego, nie pozostawiać go samego.

Krwawienie, krwotok, wstrząs krwotoczny

• KRWAWIENIE- zaburzenie w krążeniu polegające na wydostaniu się krwi w pełnym składzie poza obręb łożyska naczyniowego.

• RODZAJE: tętnicze, żylne, miąższowe, krwotok z serca.

• KRWOTOK- powyżej 500 ml (zewnętrzny, wewnętrzny - do tkanek lub jam ciała).

• WSTRZĄS KRWOTOCZNY- powyżej 30% objętości krwi krążącej.

KRWOTOK

Objętość krwi krążącej to ok.70 ml/kg m.c.

Utrata:

• do 10% - pragnienie, niewielkie przyspieszenie tętna,

• 10-20% - pragnienie, tętno 110-120/min, osłabienie, ortostatyczne spadki ciśnienia tętniczego, zblednięcie skóry,

• 20-30% - tętno 120-150/min, skóra blada, chłodna, osłabienie, spadek ciśnienia tętniczego, przyspieszenie oddechu, skąpomocz,

• ponad 30% - tętno powyżej 150/min, nitkowate, może być niewyczuwalne, skóra blada, zimna, wilgotna, znaczny spadek ciśnienia tętniczego, pobudzenie lub apatia, przyspieszenie oddechu lub duszność, bezmocz. Możliwe zatrzymanie podstawowych czynności życiowych.

PIERWSZA POMOC
W KRWAWIENIACH

• Ułożenie chorego płasko.

• Doraźne zatamowanie krwawienia przez uniesienie zranionej kończyny, uciśnięcie naczynia doprowadzającego w miejscach typowych lub bezpośredni ucisk ręką miejsca krwawienia (jałowy materiał opatrunkowy).

• Założenie opatrunku uciskowego w miejscu krwawienia! - podstawowa metoda zaopatrywania krwotoków w pierwszej pomocy.

PIERWSZA POMOC
W KRWAWIENIACH

• Obserwacja chorego i wyglądu opatrunku. Przekrwawiający opatrunek poprawić przez dołożenie materiału opatrunkowego i dociśnięcie z taką siłą aby zachować krążenie głębokie. Nie wolno zdejmować już nałożonego opatrunku. W sytuacji narastającego zasinienia, drętwienia i mrowienia uciśniętej kończyny rozluźnić założony opatrunek.

• Wdrożyć postępowanie p-wstrząsowe.

• Dla ratowania życia rozważyć konieczność założenia opaski zaciskającej.

PIERWSZA POMOC
W KRWAWIENIACH

Wskazania do opaski zaciskającej:

• amputacja urazowa,

• otwarte złamanie z silnym krwawieniem,

• ciało obce w ranie,

• zmiażdżenie kończyny,

• wykrwawienie z zagrożeniem życia, jako następstwo nieskutecznego opatrunku uciskowego,

• doraźnie, w sytuacji konieczności jednoczesnego udzielenia pomocy wielu rannym.

8-10 cm szerokości, w 1/3 górnej części ramienia lub uda, dokładnie zapisać czas założenia, zwolnienia ucisku może dokonać dopiero lekarz.

PIERWSZA POMOC
W KRWAWIENIACH

Krwawienie z nosa:

• posadzić pacjenta w pozycji lekko pochylonej do przodu z opuszczoną głową ku dołowi -

nie odchylać głowy ku tyłowi!

• umożliwić ujście krwi na zewnątrz przez nozdrza, aby pacjent nie połykał krwi,

• położyć na kark i nasadę nosa zimne, wilgotne okłady,

• jeżeli utrata krwi zagraża wstrząsem, położyć pacjenta na boku aby zapewnić swobodny wypływ krwi,

• zapewnić kwalifikowaną pomoc medyczną - tamponada wykonana przez laryngologa.

PIERWSZA POMOC
W KRWAWIENIACH

Postępowanie w krwotokach wewnętrznych polega na:

• ułożeniu w najdogodniejszej, ułatwiającej oddychanie pozycji (wyższe ułożenie głowy i klatki piersiowej),

• oziębieniu przypuszczalnej okolicy krwawienia (worek z lodem),

• prowadzeniu ciągłej obserwacji chorego (nie podawać płynów do picia),

• zapewnieniu choremu kwalifikowanej pomocy medycznej.

OPARZENIA

• Ciężkość i rozległość oparzeń zależy od temperatury, rodzaju i czasu działania czynnika parzącego, powierzchni oparzonych powłok i głębokości uszkodzenia tkanek.

• Rozległe oparzenie wywołuje zespół zaburzeń organizmu zwany chorobą oparzeniową, której pierwszą fazą jest wstrząs hipowolemiczny.

PIERWSZA POMOC
W OPARZENIACH

• Zniesienie czynnika parzącego:

- rozpocząć oziębianie rany oparzeniowej poprzez umieszczenie pod strumieniem zimnej wody (reguła 3x15 - woda o temp. 15 stp. C, przez 15 minut, z wysokości 15 cm),

- poszkodowanych płonących przewrócić na ziemię, dokładnie ugasić płonącą odzież okrywając niepalnym materiałem, a następnie chorego polewamy zimną wodą,

- u chorych oparzonych wapnem niegaszonym należy usunąć je ze skóry przez ścieranie, a potem spłukać silnym strumieniem wody.

PIERWSZA POMOC
W OPARZENIACH

• Z oparzonych kończyn zdjąć biżuterię.

• Oparzone miejsce zabezpieczyć opatrunkiem p-oparzeniowym lub suchym opatrunkiem jałowym.

• Wdrożyć postępowanie p-wstrząsowe:

• wyższe ułożenie kończyn dolnych,

• okrycie chorego suchym kocem lub folią izotermiczną,

• chorym przytomnym podajemy duże ilości chłodnych płynów do picia oraz środki przeciwbólowe.

5. Zapewnić choremu kwalifikowaną pomoc medyczną.

PIERWSZA POMOC
W OPARZENIACH

W oparzeniach nie wolno:

• miejsc oparzonych polewać spirytusem,

• oparzeń smarować maściami i tłuszczami,

• stosować barwiących środków odkażających (jodyna),

• nakłuwać lub nacinać powstałych pęcherzy,

• zrywać i odklejać wtopionej w skórę odzieży,

• szybko i nerwowo rozbierać chorego oblanego środkiem parzącym, aby nie uszkodzić ciągłości skóry,

• gasić palącego się strumieniem wody, aby nie powodować wtórnych oparzeń powstającą parą wodną.

PIERWSZA POMOC
W OPARZENIACH

• OPARZENIA CHEMICZNE wymagają wypłukania związku chemicznego zimną wodą (mechanicznie usuwamy resztki wapna), a dalsze postępowanie jak w oparzeniach termicznych.

• Przy oparzeniach śluzówek jamy ustnej i gardła, u chorych przytomnych podajemy do picia wodę z lodem.

• Przy połknięciach substancji żrącej nie wolno prowokować wymiotów, aby nie powodować oparzeń wtórnych.

WSTRZĄS

• Wstrząs jest to stan niedotlenienia, niewystarczającego odżywienia komórek i niewystarczającego usuwania z niej metabolitów w wyniku załamania się wydolnego przepływu tkankowego.

WSTRZĄS

Przyczyny wstrząsu:

• masywny krwotok (w. krwotoczny),

• rozległe oparzenie (w. oparzeniowy),

• obrażenia i urazy (w. urazowy),

• choroby serca (w. kardiogenny),

• zatrucia (w. toksyczny),

• alergeny (w. anafilaktyczny),

• uogólnione zakażenia (w.septyczny),

• uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego (w. neurogenny).

WSTRZĄS

OBJAWY:

• Psychika chorego - pobudzony, niespokojny lub podsypiający, apatyczny, obojętny, niezorientowany, może nie reagować w sposób logiczny (ucieczka), a w stanach ciężkich dochodzi do utraty przytomności.

• Skóra chorego jest blada, sina lub szara, zimna, pokryta zimnym, lepkim potem.

• Oddech przyspieszony, płytki, nierównomierny, w stanach ciężkich bezdech.

• Tętno przyspieszone 110-200/min., słabo wypełnione, słabo napięte, słabo wyczuwalne, w stanach ciężkich niewyczuwalne nawet na dużych tętnicach (zatrzymanie krążenia).

WSTRZĄS

POSTĘPOWANIE:

• izolacja od czynnika uszkadzającego,

• właściwe ułożenie chorego (pozycja bezpieczna, pozycja na plecach z uniesionymi kończynami),

• pierwsza pomoc adekwatna do sytuacji (tamowanie krwotoku, postępowanie przeciwoparzeniowe, resuscytacja krążeniowo-oddechowa),

• korzystne oddziaływanie na psychikę chorego (rozmowa, zapewnienie bezpieczeństwa, uspokojenie),

• ciepłe okrycie (koc, folia termoizolacyjna, własna odzież),

• podanie środków przeciwbólowych,

• podanie płynów do picia (przeciwwskazane u osób nieprzytomny, z urazami przewodu pokarmowego i zatrutych),

• częsta kontrola poszkodowanego (oddech i tętno).

ZŁAMANIA

Złamanie - przerwanie ciągłości kości z uszkodzeniem okolicznych tkanek miękkich.

Objawy złamania:

• ból w miejscu złamania (samositny, lub nasilający się przy próbie ruchu),

• zniekształcenie okolicy złamania spowodowane obrzękiem i przemieszczeniem odłamów,

• zniesienie lub zaburzenie czynności,

• nieprawidłowa ruchomość kości,

• tarcie odłamów.

ZŁAMANIA

Podział złamań ze względu na:

• przebieg płaszczyzny złamania - poprzeczne, podłużne skośne, spiralne,

• zachowanie ciągłości powłok zewnętrznych - złamania zamknięte i otwarte,

• współistnienie obrażeń dodatkowych - z przemieszczeniem, krwotokiem, odmą, wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego.

ZŁAMANIA

Postępowanie:

• zatamowanie krwotoków i zabezpieczenie przed infekcją w przypadku ran otwartych,

• badanie chorego z dużą ostrożnością, aby nie spowodować wtórnych obrażeń,

• unieruchomienie (przymocowanie chorej kończyny do zdrowej części ciała, środkami improwizowanymi, chustą trójkątną, szyną Kramera, szyną próżniową),

• opatrunek unieruchamiający zakładamy w pozycji leżącej lub siedzącej zgodnie z zasadą Potta:

- w złamaniu kości długich unieruchamiamy dwa sąsiadujące ze złamaniem stawy,

- przy złamaniu w stawie, unieruchamiamy względem siebie kości tworzące staw,

ZŁAMANIA

Postępowanie:

• przestrzegać fizjologicznego ustawienia kończyny co gwarantuje dobry wynik czynnościowy,

• szyna unieruchamiająca powinna być wymoszczona watą z dodatkowym zabezpieczeniem dla wystających elementów kostnych; szynę modelować na zdrowej kończynie,

• nie zmieniać prowizorycznego unieruchomienia transportowego aż do momentu założenia opatrunku definitywnego,

• w celu zmniejszenia obrzęku można kończynę unieść nieco wyżej, okładać zimnymi okładami lub workiem z lodem,

• zachować ostrożność przy przenoszeniu i transporcie chorego.

OBRAŻENIA GŁOWY I SZYI

Uraz głowy może być przyczyną:

Wstrząśnienia mózgu - krótkotrwała utrata przytomności, po odzyskaniu której, poszkodowany: skarży się na bóle głowy, ma nudności i wymioty, ma niepamięć wsteczną (nie pamięta zdarzeń, które miały miejsce przed wypadkiem).

Stłuczenia mózgu - długotrwała utrata przytomności z możliwością wystąpienia zaburzeń oddechowych i krążeniowych, związanych ze wzmożonym ciśnieniem śródczaszkowym.

Krwiaka mózgu, powstającego w wyniku gromadzenia się krwi: tętniczej, najczęściej w przestrzeni nadoponowej (krwiak nadoponowy) lub żylnej między oponą twardą a pajęczą (krwiak podtwardówkowy).

Otwartych zranień czaszkowo-mózgowych.

OBRAŻENIA GŁOWY I SZYI

Objawami krwiaka są:

· bóle głowy,

· zaburzenia świadomości,

· niedowład kończyn,

· rozszerzenie źrenicy po stronie krwiaka,

·  zwolnienie czynności serca (tętna),

· zaburzenia oddechu (oddech szybki i głęboki, a następnie wolny),

·  zatrzymanie krążenia.

URAZ TWARZOCZASZKI

·  W następstwie urazu twarzoczaszki spotyka się również złamania kości nosowej, jarzmowej i żuchwy.

 

·  Obrażenia nosa i jamy nosowej mogą stać się przyczyną wystąpienia obturacji dróg oddechowych u leżącego na wznak nieprzytomnego poszkodowanego (obrzęk śluzówki, zatkanie krwią i skrzepami).

 

·  Utrudniają prowadzenie wentylacji zastępczej metodami bezprzyrządowymi lub przez maskę worka samorozprężalnego.

 

·  Występuje często, konieczność wykonania konikopunkcji (konikotomii) lub wczesnej tracheotomii.

URAZ TWARZOCZASZKI

· Obrażenia oka mogą mieć charakter urazu mechanicznego, a niekiedy oparzenia termicznego lub chemicznego (wymaga ono natychmiastowego płukania gałek ocznych roztworem wody destylowanej, za wyjątkiem sytuacji, w której stwierdzamy obecność grudek wapna - wtedy wskazane jest bezzwłoczne ich usunięcie - bez płukania wodą).

 

·    Pozostałe rany oka zabezpiecza się grubym opatrunkiem z jałowej gazy.

PIERWSZA POMOC
W OBRAŻENIACH GŁOWY

1. Przywrócenie i utrzymanie drożności dróg oddechowych:

·  stabilizacja kręgosłupa szyjnego - kołnierz stabilizujący,

·    toaleta dróg oddechowych - ewakuacja protez zębowych, jedzenia, skrzepów krwi,

·    rękoczyny przewracające drożność dróg oddechowych,

·     wdrożenie oddechu zastępczego (jeżeli obserwuje się bezdech).

 

2.  Ułożenie poszkodowanego w pozycji bezpiecznej (jeżeli jest nieprzytomny) lub z uniesionym o 30 stopni wezgłowiem (jeżeli jest przytomny) - pozycja ta ułatwia odpływ krwi z mózgu.

 

3.  Wdrożenie tlenoterapii (maska twarzowa z rezerwuarem).

PIERWSZA POMOC
W OBRAŻENIACH GŁOWY

4. Zaopatrzenie ran głowy jałowym opatrunkiem (bez usuwania ciał obcych z ran); w przypadku wypływu płynu mózgowo-rdzeniowego z przewodów słuchowych i nosa, należy osłonić je jałowym opatrunkiem - pozwalając na swobodny odpływ.

• Ograniczenie podaży płynów drogą doustną.

 

6. W przypadku wystąpienia napadu drgawek, należy zabezpieczyć poszkodowanego przed obrażeniami wtórnymi.

OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA SZYJNEGO

Należy je podejrzewać u każdej ofiary wypadku ZAWSZE (nawet jeżeli poszkodowany nie skarży się na jakiekolwiek dolegliwości). Postępowanie objawowe, polegające na:

 

1.   Ocena stanu ogólnego (stan przytomności, oddech, tętno).

 

2.     Założenie kołnierza stabilizującego kręgosłup szyjny.

OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA SZYJNEGO

    3. Rozpoczęcie tlenoterapii.

 

  4. Zabezpieczenie poszkodowanego przed utratą ciepła lub przegrzaniem.

 

5. Wydobycie ofiary wypadku (uwięzienie w pojeździe, przysypanie gruzem) - poszkodowanego nie należy wyciągać !:

·       z przysypanego, zdejmować stopniowo gruz lub ziemię, a następnie transportować - nosze podbierakowe,

·      z uszkodzonego pojazdu poszkodowanych należy wynosić przy pomocy kilku osób,

·        po wydobyciu poszkodowanych układa się na plecach, na twardym, równym podłożu.

OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA SZYJNEGO

6. Wdrożenie oddechu zastępczego - szczególnie u poszkodowanych z uszkodzeniem rdzenia, na wysokości czwartego kręgu szyjnego (na tej wysokości opuszcza rdzeń, nerw przeponowy, który zaopatruje ruchowo główny mięsień oddechowy - przeponę - dochodzi do niewydolności oddechowej - poszkodowany się dusi).

OBRAŻENIA KLATKI PIERSIOWEJ

Następstwa:

·   złamania żeber i mostka - prowadzą do powstania wiotkiej klatki piersiowej (brak stabilności „rusztowania” kostnego klatki piersiowej, uniemożliwia oddychanie),

·   krwotok,

·   krwiak jamy opłucnowej,

·   odma opłucnowa,

·   oderwanie tchawicy lub oskrzeli,

·   stłuczenie serca i/lub płuc,

·   tamponada serca.

OBRAŻENIA KLATKI PIERSIOWEJ

·  Ból (w czasie głębokiego oddychania, podczas kaszlu i przy zmianie pozycji).

 

·    Duszność (często połączona z uruchomieniem dodatkowych mięśni oddechowych).

 

·   Podbiegnięcia krwawe (siniaki).

 

·    Wygładzenie międzyżebrzy (odma wentylowa z nadciśnieniem).

 

·   Asymetria oddechu (oddech paradoksalny - zapadanie się ściany klatki piersiowej w czasie wdechu i uwypuklanie podczas wydechu).

 

·       

OBRAŻENIA KLATKI PIERSIOWEJ

Rany niewiadomej głębokości (jeżeli wydobywa się spienione powietrze to świadczy o obrażeniu otwartym).

 

· Trzeszczenie skóry pod palcami i zmiana wyglądu górnej połowy ciała poszkodowanego (rozedma podskórna - powietrze, które dostało się z płuc do tkanki podskórnej).

 

·    Sinica.

 

·   Zaburzenia tętna.

OBRAŻENIA KLATKI PIERSIOWEJ

PIERWSZA POMOC:

Badanie poszkodowanego (ocena przytomności, oddechu, tętna).

 

·    Stabilizacja kręgosłupa szyjnego.

 

·    Rozpoczęcie tlenoterapii.

 

·  Opatrzenie jałowym opatrunkiem powierzchownych ran klatki piersiowej.

OBRAŻENIA KLATKI PIERSIOWEJ

·   Zamknięcie szczelnym opatrunkiem każdej otwartej (często syczącej, pieniącej się) rany klatki piersiowej (odma opłucnowa otwarta).

 

·   Nakłucie międzyżebrza lub odklejenie jednego brzegu szczelnego opatrunku w przypadku odmy wentylowej (zamkniętej).

 

·   Wspomaganie oddechu workiem samorozprężalnym (z tlenem) u poszkodowanych z objawami wiotkiej klatki piersiowej i znaczną dusznością.

 

·    Unikanie gwałtownych zmian pozycji ciała (możliwość uszkodzenia fragmentami złamanych żeber - płuc, wątroby, śledziony - ryzyko krwotoku).

OBRAŻENIA BRZUCHA

Obrażenia brzucha rzadko kiedy są izolowane tj. dotyczą jedynie jamy brzusznej. Obrażenia brzucha to nie tylko obrażenia narządów znajdujących się w otrzewnej - żołądek, jelita, wątroba, ale również nerek, moczowodów, śledziony, aorty brzusznej, trzustki, czy kręgosłupa.

Obrażenia brzucha dzielą się na:

·   otwarte (powstałe w wyniku działania narzędzi uszkadzających powłoki brzuszne),

·   zamknięte ( narzędzia tępe).

OBRAŻENIA BRZUCHA

Objawy:

·  Podbiegnięcia krwawe (siniaki),

·  Ból (często promieniujący np. do lewej lub prawej łopatki),

·  Zwiększone napięcie mięśni brzucha (obrona mięśniowa),

·  Widoczne rany (powierzchowne lub głębokie - z wytrzewieniem tj. wydostaniem się pętli jelit na zewnątrz),

 

·  Osłabienie,

·  Zaburzenia świadomości,

·  Bladość powłok, poty,

·  Przyspieszone, nitkowate tętno.

OBRAŻENIA BRZUCHA

PIERWSZA POMOC:

· Ocena stanu ogólnego poszkodowanego (stan przytomności, oddech, tętno, mechanizm urazu) - badanie należy powtarzać. U każdego poszkodowanego (ofiary wypadku) należy podejrzewać obrażenia jamy brzusznej.

 

·  Podtrzymywanie podstawowych funkcji życiowych (oddech, krążenie).

 

·   Stabilizacja złamań i zabezpieczenie kręgosłupa szyjnego (kołnierz stabilizujący) oraz lędźwiowego (twarde, równe podłoże).

OBRAŻENIA BRZUCHA

·   Bezwzględny zakaz przyjmowania płynów i napojów!

 

·  Ułożenie w pozycji półleżącej z podłożonym wałkiem pod kolanami - u poszkodowanego, u którego nie występują objawy wstrząsu krwotocznego.

 

·   Ułożenie w pozycji leżącej (jeżeli podejrzewamy wstrząs krwotoczny).

OBRAŻENIA BRZUCHA

·   Rozpoczęcie tlenoterapii.

• Założenie jałowego opatrunku na rany brzucha (także w przypadku wytrzewienia). Zakaz usuwania z jamy brzusznej jakichkolwiek ciał obcych! - ciało obce może przylegać bądź tkwić w świetle naczynia krwionośnego - po jego usunięciu może dojść do ciężkiego, trudnego do opanowania krwotoku.

 

·  Zabezpieczenie poszkodowanego przed utratą ciepła lub przegrzaniem (folia życia).

 

·   Opieka psychiczna (izolacja od innych ofiar wypadku, widoku zwłok, zakaz pozostawiania poszkodowanego bez opieki).

 

Odmrożenie (congelatio) - powstaje w następstwie działania niskiej temperatury. Obrażenia te mogą dotyczyć zarówno skóry jak i tkanek głębiej położonych. Odmrożeniu najłatwiej ulegają dystalne odcinki kończyn.

Głębokość zmian tkankowych jest podstawą czterostopniowego podziału odmrożeń:

I^o - zmiany dotyczą powierzchownych warstw naskórka

(rumień, obrzęk skóry);
II^o - zostają zniszczone wszystkie warstwy skóry
z wyjątkiem warstwy rozrodczej (pęcherze);
III^o - martwica obejmuje pełną grubość skóry;
IV^o - martwica obejmuje pełny przekrój narządu lub sięgająca do kości.

Leczenie: łagodne i stopniowe ogrzewanie tkanek. Pierwsza pomoc polega na założeniu jałowego opatrunku. W warunkach pomocy kwalifikowanej wykonuje się wycięcie martwiczo zmienionych tkanek. Jednocześnie w celu zmniejszenia ryzyka powstania zakrzepicy zalecane jest podawanie profilaktycznych dawek heparyny.

---