1. Istota oraz zakres rachunkowości

Rachunkowość (ewidencja gospodarcza) - jest to pewien system ewidencji, prezentowania i interpretacji procesów gospodarczych oraz ich skutków w wyodrębnionej jednostce gospodarczej. Jest ona źródłem danych niezbędnym do zarządzania przedsiębiorstwem oraz do analizowania i kontroli jego działania. Ewidencja ta jest prowadzona w sposób systematyczny i ciągły.

Na system ewidencji gospodarczej składają się trzy rodzaje ewidencji:

• Operatywna - jest to system bieżących zapisów. Są one dokonywane w jednostkach naturalnych lub pieniężnych. Służą do obserwacji, pomiaru, rejestracji, grupowania poszczególnych odcinkowych zjawisk związanych z działalnością jednostki gospodarczej. Ewidencja ta pozwala obserwować przebieg procesów produkcyjnych i działalności gospodarczej bezpośrednio w trakcie ich realizacji. Jest ona prowadzona w jednostkach organizacyjnych przedsiębiorstwa ( wydziały, magazyny, komórki zarządu, które realizują bezpośrednio założenia gospodarcze).

• Księgowa - zwana księgowością, opiera się m.in. na danych dostarczanych przez ewidencję operatywną i posługuje się specyficzną metodą bieżącego odzwierciedlenia danych gospodarczych nazwaną metodą podwójnego zapisu. Księgowość jest uporządkowanym systemem ewidencji gospodarczej, który rejestruje w odpowiednich przekrojach wyrażane wartościowo, dane liczbowe dotyczące występujących w przedsiębiorstwie zjawisk i procesów gospodarczych.

• Statystyczna - zajmuje się ilościowym opisem zjawisk i procesów gospodarczych zachodzących w jednostce gospodarczej. Opiera się głównie na informacjach dostarczanych przez ewidencję operatywną i księgowość. Ewidencja statystyczna dostarcza przede wszystkim informacji w postaci różnych wskaźników ekonomii, które mogą dotyczyć całego przedsiębiorstwa, jak też poszczególnych jednostek organizacyjnych.

Rachunkowość obejmuje:

• opis przyjętych zasad rachunkowości (tzw. polityka rachunkowości);

• prowadzenie ksiąg rachunkowych;

• okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów;

• wycenę aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego;

• sporządzenie sprawozdań finansowych (bilans i rachunek zysków i strat) i innych których dane wynikają z ksiąg rachunkowych;

• gromadzenie i przechowywanie dokumentacji,

• poddanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań finansowych;

2. Charakterystyczne cechy rachunkowości finansowej

Rachunkowość finansowa : cel - zaspokojenie potrzeb informacyjnych odbiorców zewnętrznych; główni odbiorcy informacji - agendy rządowe (statystyka, podatki, ubezpieczenia) kredyto- i pożyczkobiorcy, akcjonariusze i kontrahenci, regulacje prawne- obligatoryjne; zasady prowadzenia - stabilne, postać - urządzenia ewidencyjne prowadzone zgodnie z planem kont. Sprawozdania finansowe według obowiązujących wzorów; procedury - zasada podwójnego zapisu techniki rozliczeń; przedmiot - stany i procesy dotyczące majątku, funduszy, kosztów, przychodów i wyników (kontakty z otoczeniem); częstotliwość - regularność, periodyzacja; horyzont czasowy - ex post; metody wyceny - jednolite wynikające z przepisu; cechy informacji - dokładność, rzetelność, wiarygodność, sprawdzalność, kryterium :prawdy absolutnej” .

3. Charakterystyczne cechy rachunkowości zarządczej

Rachunkowość zarządcza - cel - zaspokojenie potrzeb informacyjnych zarządzających firmą; główni odbiorcy informacji - różne szczeble i ogniwa zarządzania firmą; regulacje prawne - nie obowiązują; zasady prowadzenia - elastyczne; postać - dowolna postać zarówno urządzeń ewidencyjnych (konta , tabele, arkusze) jak i sprawozdań (raportów, meldunków); procedury - techniki ewidencji, metody analizy logicznej i matematycznej; przedmiot - wewnętrzne stany i procesy wpływające na wyniki finansowej, problemy decyzyjne; częstotliwość - zróżnicowana; horyzont czasowy - ex ante i ex post; metody wyceny- zróżnicowane; cechy informacji - istotność szybkość, koszt uzyskania kryterium „prawdy względnej”; stopień pewności - determinizm i probabilizm.

Najważniejsze cechy rachunkowości zarządczej to:

1.rachunkowość zarządcza jest systemem informacyjnym , w którym następuje przetwarzanie informacji ekonomicznych dotyczących działalności przedsiębiorstwa

2.podstawowym zadaniem rachunkowości zarządczej jest dostarczanie informacji ekonomicznych o charakterze finansowym i nie finansowym jednostkom wewnętrznym z przedsiębiorstwa

3.informacje generowane przez system rachunkowości zarządczej są wykorzystywane w procesie zarządzania przedsiębiorstwa przy realizacji funkcji zarządzania

4.informacje pochodzące z rachunkowości zarządczej mają przyczynić się do takiego zarządzania przedsiębiorstwem aby było zapewnione efektywne wykorzystanie zasobów posiadanych przez przedsiębiorstwo.

4. Podstawowe rodzaje sprawozdań finansowych

Sprawozdanie finansowe - podstawowe źródło informacji o działalności przedsiębiorstwa w danym roku obrachunkowym, o zmianach jakie zaszły w sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa. Celem sprawozdania finansowego jest dostarczenie informacji o rezultatach działania przedsiębiorstwa, których poznanie jest niezbędne do podejmowania decyzji w zakresie działalności bieżącej i inwestycyjnej. Drugi cel to zmniejszenie ryzyka przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych. Sprawozdania finansowe musza być w języku polskim i walucie narodowej. Podstawowe rodzaje sprawozdań:

• Bilans

Bilans jest syntetycznym, tabelarycznym zestawieniem aktywów i pasywów podmiotu gospodarczego, sporządzonym w określonej formie i na określony dzień, w ujęciu wartościowym. Jako dokument księgowy powinien zawierać rzeczywisty stan aktywów i pasywów, niedopuszczalne jest wskazywanie danych fikcyjnych. Bilans jest zestawieniem statycznym, ponieważ odzwierciedla stan na określony moment. Pełni on również funkcję sprawozdania finansowego, które jest wykorzystywane zarówno wewnątrz jednostki, jak i przez instytucje zewnętrznie zainteresowane jej działalnością.

• Rachunek zysków i strat

Zwany wcześniej rachunkiem wyników - jeden z podstawowych i obligatoryjnych elementów sprawozdania finansowego jednostki. Informuje jaka jest efektywność poszczególnych rodzajów działalności oraz jaki jest ogólny wynik finansowy przedsiębiorstwa. Rachunek zysków i strat ukazuje zdolność firmy do generowania zysków i samofinansowania, prezentuje strumienie pieniężne. Sprawozdanie to polega na zestawieniu strumieni przychodów uzyskanych w jednostce ze sprzedaży wyrobów i usług bądź towarów w ramach prowadzonej działalności handlowej oraz przychodów uzyskanych z przeprowadzenia operacji finansowych i kosztów tej działalności.

• Rachunek przepływów pieniężnych

Jest sprawozdaniem pokazującym przepływ środków pieniężnych w danej firmie w ujęciu dynamicznym, czyli z uwzględnieniem jego źródeł i wykorzystania. Pokazuje zmiany, jakie zaszły w poszczególnych elementach aktywów i pasywów wywołane przez przepływ środków pieniężnych. Przedstawia informacje umożliwiające ocenę stopnia płynności finansowej, skuteczności ściągania należności i zdolności do regulowania zobowiązań.

• Informacje dodatkowe (dotyczące zmian w kapitałach własnych firmy, sprawozdanie z działalności)

5. Użytkownicy informacji ekonomicznej z rachunkowości

a) wewnętrzni

• właściciele firm

• zarząd

• pracownicy

b) zewnętrzni

• Urzędy skarbowe

• ZUS, KRUS

• Kredytodawcy

• Kontrahenci

• Konkurenci

• władze lokalne

• statystyka gospodarcza

6. Zasady prawidłowego wypełniania dokumentów

1. Na każdą operację może być wystawiony tylko 1 dokument o niezbędnej liczbie kopii

2. Dokumenty mogą być wystawione przez osoby do tego uprawnione

3. Dokumenty muszą być wystawiane na bieżąco

4. Dokumenty muszą być wystawiane w sposób trwały (czytelny, długopisem)

5.W dokumentach nie mogą być dokonywane żadne przeróbki

6. Niedozwolone jest dokonywanie poprawek w dokumentach obcych, własnych wysyłanych

na zewnątrz oraz dokumentach kasowych.

7. Poprawiając skreślenia opisujemy datę i podpisujemy się pełnym imieniem i nazwiskiem

8. Dokument musi być poprawny pod względem formalnym: musi zawierać: datę wystawienia, nazwę i adres jednostki wystawiającej, podpis upoważnionej osoby.

7. Funkcje dokumentów:

• stanowią podstawę zapisywania zdarzeń gospodarczych

• ułatwiają kierownictwu przedsiębiorstwa podejmowanie decyzji

• służą ochronie mienia i interesów przedsiębiorstwa

• stanowią podstawę kierownictwa przedsiębiorstwa do dochodzenia swoich praw

8. Klasyfikacja dokumentów

1. Podział ze względu na ilość operacji:

• pojedyncze

• zbiorowe - zestawienia

2. Podział ze względu na źródło:

• pierwotne - źródłowe

• wtórne

3. Podział ze względu na zastosowanie:

• Dyspozycyjne

• Wykonawcze

• Dyspozycyjno - wykonawcze

4. Podział ze względu na rodzaj wystawcy:

• Własne

• Obce

5. Podział ze względu na rodzaj odbiorcy:

• Wewnętrzne

• Zewnętrzne

6. Podział ze względu na rodzaj operacji:

• Obrót zapasami i materiałami (Pz - dowód magazynowy przyjęcia do magazynu (materiałów, towarów) z dostaw; Rw - dowód magazynowy pobrania z magazynu (materiałów, towarów, produktów) na potrzeby wewnętrzne; Zw - związane ze zwrotem do magazynu; Mm - dotyczy przemieszczenia w ramach tego samego podmiotu;)

• Obrót środkami trwałymi (PT - dowód przekazania - wydania środka trwałego; OT - dowód przyjęcia - otrzymania środka trwałego; LT - dowód likwidacji środka trwałego)

• Obrót środkami pieniężnymi (KP - asygnata Kasa Przyjmie; KW - asygnata Kasa Wypłaci; RK - raport kasowy; oraz związane z obrotem bezgotówkowym: Pp - polecenie dokonania przelewu środków pieniężnych z rachunku bankowego; WB - stwierdzający dokonanie operacji wpływu bądź wypływu środków pieniężnych w oparciu o rachunek bankowy; czeki i weksle)

• Rozrachunki (Fa - faktura, R-k - rachunek)

• Siła robocza (listy obecności, karta płac, raporty)

9. Dokumenty dotyczące obrotu środkami trwałymi

1. Dowód przychodowy OT "Przyjęcie - otrzymanie środka trwałego" dokumentuje zarówno przychód nowych środków trwałych z zakupu, jak i środków trwałych używanych, wytworzonych we własnym zakresie, a także ulepszonych.

2. Dowód rozchodowy PT „Dowód przekazania - wydania środka trwałego”

3. Dowód likwidacji środka trwałego LT

10. Rodzaje kontroli dokumentów

• kontrola formalna - polega na sprawdzeniu, czy dowód księgowy został w sposób

techniczny prawidłowo wystawiony, czy zawiera wszystkie niezbędne elementy

• kontrola rachunkowa - to sprawdzenie poprawności zapisanych na dowodzie obliczeń

arytmetycznych. Sprawdzenie rzetelności danych, celowości dokonanej operacji, podstaw

prawnych oraz sprawdzenie, czy dowód został wystawiony przez właściwy podmiot.

• kontrola merytoryczna - sprawdza dokumenty pod względem formalnym, rachunkowym i

czy dokumenty są podpisywane przez uprawnione osoby.

11. Obieg dokumentów w firmie

1. Sporządzenie dokumentu

2. Kontrola:

• stwierdzająca wykonanie

• merytoryczna

• formalno - rachunkowa

3. Zatwierdzenie dokumentu przez kierownika jednostki lub głównego księgowego

4. Zatwierdzony dokument trafia do archiwum i jest przechowywany przez czas określony ustawą

LUB

1. Gromadzenie (otrzymywanie) dokumentów

2. Kontrola:

• Formalna

• Rachunkowa

• Merytoryczna

3. Segregacja dokumentów

• Dokumenty podlegające księgowaniu

• Dokumenty wewnętrzne

• Dokumenty nie podlegające księgowaniu

4. Księgowanie dokumentów podlegających ewidencji

5. Dokumenty trafiają do archiwum i są przechowywane przez czas określony ustawą

12. Zasady przechowywania dokumentów

1. Dokumentację księgową należy przechowywać w należyty sposób oraz chronić przed niedozwolonymi zmianami, nieupoważnionym rozpowszechnianiem , uszkodzeniem lub zniszczeniem.

2. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera ochrona danych powinna polegać

na stosowaniu odpornych na zagrożenia nośników danych, na doborze stosownych środków ochrony

zewnętrznej, na systematycznym tworzeniu rezerwowych kopii zbiorów danych zapisanych na nośnikach

komputerowych.

3. Jeżeli system ochrony zbiorów danych rachunkowości, utrwalonych na nośnikach komputerowych,

nie spełnia wymagań muszą być one wydrukowane.

4. Dowody księgowe i dokumenty inwentaryzacyjne przechowuje się w siedzibie zarządu lub

oddziału (zakładu) jednostki w oryginalnej postaci, w ustalonym porządku dostosowanym do sposobu

prowadzenia ksiąg rachunkowych, w podziale na okresy sprawozdawcze, w sposób pozwalający na ich

łatwe odszukanie. Roczne zbiory dowodów księgowych i dokumentów inwentaryzacyjnych oznacza się

określeniem nazwy ich rodzaju oraz symbolem końcowych lat i końcowych numerów w zbiorze.

5. Zatwierdzone roczne sprawozdania finansowe podlegają trwałemu przechowywaniu.

Pozostałe zbiory przechowuje się co najmniej przez okres:

1) księgi rachunkowe - 5 lat,

2) karty wynagrodzeń pracowników bądź ich odpowiedniki - przez okres wymaganego dostępu do tych

informacji, wynikający z przepisów emerytalnych, rentowych oraz podatkowych, nie krócej jednak niŜ

5 lat,

3) dowody księgowe dotyczące wpływów ze sprzedaży detalicznej - do dnia zatwierdzenia

sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy, nie krócej jednak niż do dnia rozliczenia osób,

którym powierzono składniki aktywów objęte sprzedażą detaliczną,

4) dowody księgowe dotyczące wieloletnich inwestycji rozpoczętych, pożyczek, kredytów oraz umów

handlowych, roszczeń dochodzonych w postępowaniu cywilnym lub objętych postępowaniem karnym

albo podatkowym - przez 5 lat od początku roku następującego po roku obrotowym, w którym

operacje, transakcje i postępowanie zostały ostatecznie zakończone, spłacone, rozliczone lub

przedawnione,

5) dokumentację przyjętego sposobu prowadzenia rachunkowości - przez okres nie krótszy od 5 lat od

upływu jej ważności,

6) dokumenty dotyczące rękojmi i reklamacji - 1 rok po terminie upływu rękojmi lub rozliczeniu

reklamacji,

7) dokumenty inwentaryzacyjne - 5 lat,

8) pozostałe dowody księgowe i dokumenty - 5 lat.

13. Rodzaje inwentaryzacji

Inwentaryzacja okresowa - polega na dokonaniu spisu całości lub części składników majątkowych w terminach ustalonych w planie inwentaryzacji jednostki gospodarczej.

Inwentaryzacja ciągła - polegająca na przeprowadzeniu spisu w wyznaczonym dniu (dniach) rzeczowych składników majątkowych określonego rodzaju w taki sposób, aby w ustalonym z góry okresie spisem objęta została całość aktywów.

Inwentaryzacja zdawczo - odbiorcza - przeprowadzana jest w związku ze zmianą na stanowisku osoby materialnie odpowiedzialnej. Bierze w niej udział osoba zdająca i przyjmująca składniki środków gospodarczych. Inwentaryzowane są wówczas wszystkie składniki majątkowe.

Inwentaryzacja nadzwyczajna - przeprowadzana jest, gdy wystąpią szczególne okoliczności uzasadniające konieczność jej dokonania, np. powódź, pożar, kradzież z włamaniem. Inwentaryzuje się wówczas całość lub część zasobów majątkowych.

14. Metody inwentaryzacji

1. Spis z natury - obejmuje rzeczowe aktywa trwałe i obrotowe dostępne oglądowi. Powinien być przeprowadzony przez powołaną decyzją kierownika jednostki komisję inwentaryzacyjną. Komisją kieruje przewodniczący, który organizuje i kontroluje prace inwentaryzacyjne. W skład komisji muszą ponadto wchodzić dwie osoby dokonujące spisu z natury. W czasie spisu z natury składników, które trudno wycenić czy zmierzyć powinien być obecny rzeczoznawca.

2. Uzgadnianie sald z kontrahentami - obejmuje aktywa finansowe na rachunkach bankowych, należności i zobowiązania wynikające z rozrachunków z kontrahentami, należności z tytułu kredytów i pożyczek. Jest przeprowadzane przez księgową, która wysyła do kontrahentów noty księgowe z prośbą o potwierdzenie sald.

3. Ustalenie stanu rzeczywistego w drodze weryfikacji - obejmuje rzeczowe aktywa trwałe i aktywa obrotowe niedostępne oglądowi, rozrachunki publiczno - prawne z pracownikami i inne składniki, które są niedostępne dla innych metod inwentaryzacji.

15. Zadania inwentaryzacji

• Sprawdzenia figurujących w ewidencji księgowej stanów ilościowych i wartościowych poszczególnych składników majątku jednostki

• Zapewnienia realności danych i informacji o składnikach majątku jednostki przez ich weryfikację i ewentualne sprostowanie

• Uzyskania oceny stanu technicznego i przydatności gospodarczej rzeczowych składników majątkowych jednostki

• Uzyskania podstawy do rozliczenia osób materialnie odpowiedzialnych za powierzone ich pieczy mienie jednostki

• Ujawnienia nieprawidłowości występujących w gospodarowaniu majątkiem jednostki przez wykrycie zbędnych i nadmiernych zapasów, bądź niedoborów w tych zapasach

• Sygnalizowania zagrożeń płynących z nieprawidłowego zabezpieczenia składników majątkowych przed ich zniszczeniem, kradzieżą itp.

16. Zasady wyceny składników majątkowych

Zasady wyceny:

• Zasada kosztu historycznego - aktywa są ujmowane zgodnie ze swą wartością początkową.

• Zasada kosztu bieżącego - aktywa wycenia się w wartości równej kwocie, jaką należałoby obecnie zapłacić w razie nabywania takiego samego lub równoważnego składnika.

• Zasada ceny sprzedaży (realizacji) - aktywa wycenia się w wartości równej kwocie, jaką można obecnie uzyskać za sprzedaż danego składnika majątkowego w normalnej zaplanowanej transakcji.

• Zasada wartości bieżącej - aktywa wycenia się w zdyskontowanej wartości przyszłych wpływów środków pieniężnych netto, które dana pozycja wg przewidywań wypracuje.

17. Terminy inwentaryzacji

• Raz w roku w terminie od 1 października do 15 stycznia

• Przynajmniej raz na 2 lata należy inwentaryzować rzeczowe składniki majątku obrotowego, objęte ewidencją ilościowo - jakościową oraz znajdujące się na terenie strzeżonym

• Przynajmniej raz na 4 lata należy inwentaryzować rzeczowe składniki majątku trwałego znajdujące się na terenie strzeżonym, a także grunty

• Na dzień zakończenia działalności, którym może być m.in. dzień sprzedaży jednostki, dzień zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego

• Na dzień poprzedzający postawienie jednostki w stan upadłości lub likwidacji

• W sytuacji zmiany osoby materialnie odpowiedzialnej lub na jej żądanie

• W sytuacji zdarzeń losowych (inwentaryzacja nadzwyczajna)

18. Kategorie cen w wycenie bilansowej

• Cena nabycia (lub cena zakupu) - to cena zakupu powiększona o tzw. Koszty związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do użytku, a obniżona o rabaty, upusty itp. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, jego wyceny dokonuje się na podstawie ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu. Cenę zakupu stanowi cena należna dostawcy za dany składnik majątkowy, bez podlegającego odliczeniu podatku VAT.

• Koszt wytworzenia - obejmuje koszty dające się bezpośrednio przypisać do danego produktu oraz uzasadnioną cześć kosztów pośrednio związanych z danym produktem.

• Cena sprzedaży netto - to możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena sprzedaży bez podatku VAT i akcyzy, pomniejszona o rabaty, upusty itp. Oraz koszty związane z przystosowaniem składnika do sprzedaży i jej przeprowadzenia.

• Średni kurs waluty - wg niego wycenia się składniki majątkowe wyrażone w walutach obcych.

• Kwota wymaganej zapłaty - kwota należności wraz z należnymi odsetkami, jakiej firma oczekuje od kontrahenta lub wartość zobowiązania jaką musi zapłacić.

• Wartość godziwa - kwota za jaką dany składnik mógłby zostać wymieniony.

• Trwała utrata wartości - zachodzi, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że dany składnik majątkowy nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych.

19. Rozszerzone równanie rachunkowości

Aktywa = (Wkład finansowy właścicieli + Przychody Koszty + Zysk nadzwyczajne - Straty nadzwyczajne - Podatki) + Kapitały obce

20. Informacyjna funkcja bilansu

Bilans zawiera zbiór informacji dotyczących stanu posiadanych środków finansowych oraz źródła ich pochodzenia. Dostarcza on odbiorcom wewnętrznym i zewnętrznym informacji na temat aktualnej sytuacji finansowej i majątkowej podmiotu gospodarczego.

21. Informacyjna funkcja rachunku zysków i strat

Rachunek zysków i strat jest kroniką wydarzeń ubiegłego roku obrotowego, wskazuje przychody pomniejszone o koszty ich osiągnięcia (zyski) oraz nieprzewidziane straty majątku firmy. Dostarcza odbiorcom wewnętrznym i zewnętrznym informacji na temat efektywności ekonomicznej podmiotu, poziomie jego wypłacalności oraz o wynikach działalności gospodarczej.

22. Źródła finansowania składników majątkowych przedsiębiorstwa

Źródła finansowania składników majątkowych przedsiębiorstwa = PASYWA

1. KAPITAŁY WŁASNE (majątek, który jest własnością właściciela) :

Kapitał podstawowy - stanowi tą wartość majątku, którą właściciele powierzyli firmie do wykorzystania.

Kapitał zapasowy - powstał z części lub całości zysku przeznaczonej na rozwój przedsiębiorstwa.

Zysk netto - wynik finansowy wypracowany w danym roku.

Niepodzielony zysk z lat ubiegłych - powstaje wówczas, gdy właściciele nie dojdą do porozumienia o sposobie podziału zysku.

2. KAPITAŁY OBCE (źródła finansowania majątku, które są wprawdzie własnością innych podmiotów gospodarczych, jednak znajdują się w dyspozycji danej jednostki):

Kredyty i pożyczki - stanowią tę cześć majątku, która jest własnością banków lub pożyczkodawców.

Zobowiązania - kwoty należne dostawcom, bankom, pracownikom, urzędom państwowym:

• Krótkoterminowe - czas spłaty do 12 miesięcy

• Długoterminowe - czas spłaty powyżej 12 miesięcy.

23. Klasyfikacja środków gospodarczych firmy

Środki gospodarcze firmy są nazywane majątkiem, albo aktywami. Majątek jednostki dzielimy na :

• majątek trwały, do majątku trwałego zaliczamy:

• wartości niematerialne i prawne( wartość firmy, nabyte prawa majątkowe)

• rzeczowy majątek trwały ( środki trwałe, inwestycje rozpoczęte,)

• finansowy majątek trwały ( udziały w obcych podmiotach gospodarczych,

długoterminowe papiery wartościowe ,udzielone pożyczki długoterminowe)

• należności długoterminowe

• majątek obrotowy

• zapasy( materiały, produkcja nie zakończona, produkty gotowe, towary)

• należności i roszczenia

• papiery wartościowe przeznaczone do obrotu

• środki pieniężne (gotówka, środki pieniężne na rachunkach bankowych, w kasie, inne środki pieniężne)

24. Majątek obrotowy przedsiębiorstwa

Majątek obrotowy to środki, które podlegają obrotowi np. akcje, obligacje, bony skarbowe przeznaczone do obrotu, czyli zakupione celem odsprzedaży i zysków,

Charakterystyka składników majątku obrotowego

1. zapasy - materiał, półprodukty i produkty w toku, produkty gotowe, towary , zaliczki na poczet dostaw,

2. należności i roszczenia - należności z tytuł dostaw i usług, z tytuł podatków, dotacji i ubezpieczeń społecznych, należności wewnątrz-zakładowe, pozostałe należności, należności dochodzone na drodze sądowej,

3. papiery wartościowe przeznaczone do obrotu - udział i papiery wartościowe nabyte w celach handlowych, czeki i weksle płatne w okresie dłuższym niż 3 miesiące,

4. środki pieniężne - środki pieniężne w kasie, środki pieniężne banku, inne środki pieniężne

25. Rodzaje kapitałów powierzonych w różnych formach przedsiębiorstw

Kapitały(fundusze) własne
Forma prawna podmiotu	Kapitał (fundusz) powierzony (podstawowy)	Kapitały (fundusze) samofinansowania
Przedsiębiorstwo państwowe	Fundusz założycielski	Fundusz przedsiębiorstwa
Spółdzielnia	Fundusz udziałowy	Fundusz zasobowy	Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny	Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe	Wynik finansowy netto
Spółka akcyjna	Kapitał zakładowy	Kapitał zapasowy
Spółka z o.o.	Kapitał zakładowy	Kapitał zapasowy
Spółki jawne, cywilne, komandytowe	Kapitał zakładowy

26. Budowa i znaczenie bilansu próbnego

Bilans próbny jest to zestawienie obrotów i sald wszystkich kont rozszerzone o tabelaryczne przygotowanie do sporządzenia rachunku zysków i strat oraz bilansu.

Bilans próbny:

Lp.	Konto	Obroty		Salda		RZiS		Bilans
				Dt	Ct	Dt	Ct	Dt	Ct	Dt	Ct
....	.......................	.....	.....	.....	.....	......	.....	......	.....
	RAZEM	.....	.....	.....	.....	.....	.....	.....	.....

• pozwala sprawdzić zgodność zapisów z zasadą podwójnego księgowania i poprawność obliczeń

• stwarza podstawy poznania i oceny sytuacji gospodarczej jednostki co miesiąc, gdyż sprawozdania finansowe sporządzane są zwykle co miesiąc

• stanowi ogniwo pośrednie między ewidencją księgową a sprawozdaniami finansowymi i ułatwia ich opracowanie

27. Sposoby poprawiania błędów księgowych

Elementy zapisu księgowego:

• data dokonania operacji gospodarczej,

• data powołania na dowody księgowe, które są podstawą zapisów na koncie,

• krótka treść każdego zapisu,

• kwoty operacji gospodarczych zaksięgowanych na koncie.

Przyczyny powstawania błędów księgowych:

1. Dokonywanie księgowania w niewłaściwy sposób, np. inna kwota, nieodpowiednie konto, naruszenie zasady podwójnego zapisu

2. Dwukrotne ujęcie tej samej operacji

3. Pominięcie operacji gospodarczej w księgach rachunkowych

4. Opóźnienie zapisu księgowego

Korekta to poprawianie danych księgowych w momencie księgowania przez skreślenie niewłaściwego zapisu i zastąpienie go poprawnym. Nie można zamazywać i wycierać. Należy skreślić nieprawidłowy zapis i poprawiać go na właściwy.

Storno to wyróżnienie zapisu korygującego, jest to sposób poprawiania błędów polegający na usunięciu wpływu mylnego zapisu na końcowe saldo konta, albo jednocześnie na obroty i na końcowe saldo konta.

Wyróżniamy dwa rodzaje storn:

1. Storno czarne - anulowanie błędnego zapisu jedynie na koncie, na którym zapis wystąpił. Polega na dokonaniu zapisu korygującego na tych samych kontach, na których dokonano zapisu błędnego, lecz na stronach przeciwnych i przy wykorzystaniu liczb dodatnich.

2. Storno czerwone - polega na zastosowaniu zapisu ujemnego, który dokonywany jest identycznie jak zapis błędny (na tych samych kontach i po tych samych stronach, na których dokonano zapisu błędnego) lecz ze znakiem przeciwnym, a następnie zaksięgowanie operacji poprawnej.

28. Klasyfikacja kont księgowych

a) bilansowe - służą do ewidencji operacji gospodarczych nie wpływających bezpośrednio na wynik finansowy, powodujących jedynie zmiany w aktywach, pasywach lub w aktywach i pasywach jednocześnie;

• Aktywne - nazwy identyczne jak składniki aktywów

• Pasywne - nazwy identyczne jak składniki pasywów

b) wynikowe - służą do ewidencji operacji gospodarczych wpływających bezpośrednio na wynik bilansowy:

• Koszty

• Przychody

• Zyski nadzwyczajne

• Straty nadzwyczajne

c) syntetyczne - zwane ogólnymi obejmują operacje gosp. O jednolitej treści ekonomicznej, np. konto należności, zobowiązania

d) analityczne - stanowią rozwinięcie i uszczegółowienie zapisów konta syntetycznego.

29. Umorzenie i amortyzacja

Amortyzacja jest to zmniejszanie się w czasie wartości majątku trwałego przedsiębiorstwa w wyniku jego zużywania się w procesie produkcyjnym amortyzacja jest traktowana jako wydatek odzwierciedlający tę część majątku trwałego firmy, która została zużyta w ciągu roku.

Umorzenie- równowartość zużycia środka trwałego.

30. Wpłata, wpływ, przychód, dochód

Wpłata - napływ gotówki lub pieniądza bankowego do kasy lub na rachunek bankowy.

Wpływ - różni się o wpłaty uwzględnieniem operacji kredytowych; to każda wpłata, a także wzrost należności oraz zmniejszenie zobowiązań.

Przychód - uzyskany lub należny wpływ wartości, korzyści materialnych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, działalności wykonywanej osobiście, pracy wykonywanej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy oraz z nieruchomości, w tym ze sprzedaży takiej nieruchomości.

Dochód - nadwyżka przychodów podmiotu gospodarczego nad kosztami osiągnięta w określonym czasie.

31. Wypłata, wydatek, koszt

Wypłata - odpływ gotówki lub pieniądza bankowego z kasy lub z rachunku bankowego.

Wydatek - różni się od wypłaty uwzględnieniem operacji kredytowych; to wypłata, wzrost zobowiązań, zmniejszenie należności.

Koszt - zużycie środków produkcji oraz ponoszenie różnego rodzaju opłat i wydatków związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa; są powtarzalne i przewidywalne.

32. Cechy środka trwałego

1. Wykorzystywany dłużej niż 12 miesięcy

2. Kompletny i zdatny do użytku

3. Służy zaspokajaniu potrzeb przedsiębiorstwa

4. Jest własnością podmiotu gospodarczego lub jest kontrolowany pod względem ekonomicznym przez dany podmiot gospodarczy

Środki trwałe w budowie - niekompletne środki trwałe

33. Źródła powiększania stanu środków trwałych

1. Nabycie

2. Wytworzenie

3. Otrzymanie darowizny (nieodpłatne)

4. Przyjęcie w formie aportu (niepieniężnego udziału)

5. Przyjęcie w leasing finansowy (dzierżawę)

6. Ujawnienie w trakcie inwentaryzacji (ujawnienie nadwyżki inwentaryzacyjnej)

7. Ulepszenie

8. Urzędowe przeszacowanie (In plus)

9. Inwestycje

34. Przyczyny zmniejszania stanu środków trwałych

1. likwidacja środków trwałych
2. odsprzedaż środków trwałych
3. przekazanie w formie darowizny
4. przekazanie w formie aportu
5. stwierdzanie niedoboru

6. zużycie środków trwałych

7. przekazanie w dzierżawę

35. Skutki ekonomiczne ulepszania środka trwałego

Ulepszenie środka trwałego polega na rozbudowie, przebudowie, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji. W wyniku tych działań zwiększa się nie tylko wartość użytkowa obiektu lecz także jego wartość ogólna. Ten wzrost wartości obiektu jako miara ulepszenia wyraża się m.in. wydłużeniem przewidywanego okresu użytkowania obiektu, zwiększeniem powierzchni ulepszonego budynku lub podwyższeniem jego komfortu, podwyższeniem zdolności wytwórczej maszyn i urządzeń, obniżeniem kosztów eksploatacji obiektu, poprawą jakości produktów uzyskiwanych w wyniku dokonanych prac, a także zmniejszeniem zanieczyszczenia środowiska i poprawą warunków BHP.

36. Metody amortyzowania środków trwałych

Metody równomierne Metoda liniowa(środek trwały zużywa się w jednakowym stopniu w całym okresie użytkowania, niezależnie od warunków i intensywności użytkowania_

Metody nierównomierne Metody degresywne(w miarę upływu lat środek trwały staje się coraz mniej wydajny i rosną koszty jego eksploatacji):

• sumy cyfr rocznych

• malejącego salda

Metody naturalne (zużycie środka jest proporcjonalne do intensywności jego wykorzystania lub produkcyjności):

• oparta o jednostki pracy

• oparta o jednostki produktów

37. Istota naturalnych metod amortyzowania

Naturalne metody amortyzowania uzależniają wysokość stawek amortyzacyjnych od wielkości (wydajności) pracy wykonanej przez dany środek trwały. W założeniach tej metody zużycie środka trwałego jest proporcjonalne do wykonywanej pracy (np. liczby przepracowanych godzin, czy wyprodukowanych wyrobów), nie zaś do długości ekonomicznej użyteczności środka trwałego.

38. Istota degresywnych metod amortyzowania

Degresywne metody amortyzowania zakładają, że w miarę upływu czasu wydajność środka trwałego oraz jego przydatność stopniowo się zmniejsza, a jednocześnie rosną koszty eksploatacji. W celu zapewnienia mniej więcej równomiernego rozkładu kosztów w całym okresie użytkowania środka trwałego, rosnące koszty eksploatacji równoważy się malejącymi odpisami z tytułu zużycia.

39. Wady i zalety liniowej metody amortyzowania

Metoda liniowa amortyzacji polega na systematycznym rozłożeniu wartości początkowej na przewidywane lata używania danego środka trwałego, proporcjonalnie do upływu czasu w równych ratach. Wśród zalet i wad ww. metody można wymienić m.in.:

Zalety

- prosta do zastosowania w praktyce

- możliwość podwyższenia stawek amortyzacyjnych

- równomiernie rozłożone koszty w czasie

WADY

-nie odzwierciedla faktycznego zużycia środków trwałych

40. Klasyfikacja WNiP

Grupę wartości niematerialnych i prawnych stanowią:

• Koszty zakończonych prac rozwojowych - rozumie się przez nie badania (lub w inny sposób uzyskiwaną wiedzę), których efekt może być wykorzystywany do produkcji nowych lub tylko ulepszonych produktów

• Wartość firmy - różnica jaka powstaje pomiędzy ceną rynkową firmy, a wyższą od niej wartością księgową ustaloną na koniec roku. Wartość firmy księgowana jest tylko raz w momencie zakupu

• Inne wartości niematerialne i prawne - nabyte przez jednostkę nadające się do wykorzystania prawa majątkowe, a w szczególności:

• Autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje

• Prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych i zdobniczych

• Know - how (wiedza technologiczna)

41. Klasyfikacja finansowego majątku firmy

• Należności krótkoterminowe- z tytułu dostaw i usług, podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń, dochodzone na drodze sądowej

• Należności długoterminowe - kwoty należne przedsiębiorstwu o terminie zapłaty powyżej 12 miesięcy, z tytułu dostaw i usług

• Inwestycje krótkoterminowe - udziały i akcje, inne papiery wartościowe, udzielone pożyczki, lokaty krótkoterminowe, inne krótkoterminowe aktywa finansowe, środki pieniężne w kasie, na rachunku bankowym, inne środki pieniężne

• Inwestycje długoterminowe - nieruchomości, wartości niematerialne i prawne, długoterminowe udziały i akcje, inne papiery wartościowe, udzielone pożyczki, lokaty długoterminowe

42. Klasyfikacja rzeczowego majątku firmy

Na rzeczowy majątek firmy składają się:

• Środki trwałe - grunty (w tym prawo do wieczystego użytkowania gruntów), budynki, budowle, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, urządzenia techniczne i maszyny, środki transportu, inwentarz żywy.

• Środki trwałe w budowie - niekompletne środki trwałe, inwestycje oraz zaliczki na inwestycje.

43. Składniki majątku obrotowego wg rosnącej płynności

Po stronie aktywów, składniki majątku uszeregowane są według rosnącej płynności, tzn. łatwości z jaką mogą one zostać zamienione na gotówkę.

Zapasy Materiały, półprodukty i produkty w toku, produkty gotowe, towary, zaliczki na dostawy

Należności krótkoterminowe Należności z tytułu dostaw i usług, z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń zdrowotnych i społecznych oraz innych świadczeń, inne należności, należności dochodzone na drodze sądowej

Inwestycje krótkoterminowe Udziały i akcje, inne papiery wartościowe, udzielone pożyczki, lokaty krótkoterminowe, inne krótkoterminowe aktywa finansowe, środki pieniężne w kasie, na rachunku bankowym, inne środki pieniężne

44. Formy rozliczeń gotówkowych

Rozliczenia gotówkowe dokonywane są za pośrednictwem kasy. Obrót gotówkowy jest realizowany przez kasjera, który ponosi pełną odpowiedzialność materialną za stan gotówki w kasie oraz za prawidłowość operacji kasowych. Obroty gotówkowe powinny być udokumentowane dowodami źródłowymi lub zastępczymi dowodami kasowymi.

• Wpływy gotówkowe są dokonywane za pomocą znormalizowanych druków "Dowód Wpłaty - KP" wystawianych w dwóch egzemplarzach.

• Wypłaty gotówkowe mogą być dokonywane na podstawie dokumentów źródłowych (np. faktury obce, listy płac, delegacje służbowe, pokwitowane przez bank dowody wpłat własnych) lub dokumentu zastępczego "Dowód wypłaty - KW".

Wszystkie operacje kasowe dnia winny być ujęte w dokumencie wtórnym RK - "Raport Kasowy".

45. Formy rozliczeń bezgotówkowych

Czek - jest papierem wartościowym, za jego pomocą osoba wystawiająca zleca swemu bankowi wypłatę określonej na czeku kwoty pieniężnej ze środków na koncie wystawcy czeku.
Akredytywa - Jeżeli odbiorca towarów czy usługi składa w swoim banku określoną sumę pieniędzy bądź też polecenie wyodrębnienia z ogólnej kwoty dostępnych środków na jego rachunku bankowym pewna część pieniędzy i upoważnia bank do tego, aby kwota ta została przekazana dostawcy po spełnieniu przez niego warunków dostawy, które zostały określone w sporządzonej wcześniej umowie między dostawcą i odbiorcą, to wówczas mówimy o akredytywie.
Karty płatnicze - karta kredytowa (czy płatnicza) ma postać namagnetyzowanego kartoniku z tworzywa sztucznego. Jest wydawana osobie fizycznej przez bank lub inną instytucję, np. przedsiębiorstwo handlowe. Karty kredytowe nazywane są także kartami debetowymi. Dzięki nim można regulować należności za zakupy do określonej wysokości, czyli do limitu określonego w momencie wydania karty.
Weksel - jest bezwzględnym, bezwarunkowym przyrzeczeniem zapłaty określonej na nim kwoty w określonym na wekslu czasie i miejscu.
Wpłata na rachunek bankowy - jest jedną z prostszych, ale również czasochłonnych form rozliczenia z kontrahentem. O ile pozostałe formy są w zupełności bezgotówkowe, o tyle, w tym przypadku, właśnie gotówkę wpłacamy na rachunek.
Polecenie przelewu - jest dyspozycją (poleceniem) posiadacza rachunku bankowego skierowaną do banku. Dyspozycja ta dotyczy przekazania (przelania) z rachunku bankowego podmiotu wydającego dyspozycję na rachunek bankowy innej osoby określonej w poleceniu przelewu kwoty środków pieniężnych.

46. Przyczyny powstawania niedoborów i szkód niezawinionych

Przyczyny mogą być trojakie:

1. Przyczyny niezależne od woli ludzkiej, np. z powodu właściwości fizyczno-chemicznych powstają ubytki naturalne, a z powodu wypadków losowych (pożar, powódź) powstają szkody w składnikach majątku, zwane stratami nadzwyczajnymi.

2. Przyczyny wywołane niezamierzonym działaniem człowieka, np.

• błędy popełnione przez pracownika podczas przyjmowania i wydawania towarów lub innych składników majątku, bądź skutkiem mylnego pomiaru (ważenie, liczenie);

• błędy w wypełnianiu dokumentów spowodowane mylnym wskazaniem ilości, ceny, gatunku;

• nieumyślne błędy ewidencji operacji.

Przyczyny wywołane celowym działaniem człowieka lub jego niedbalstwem, np. fałszowanie dokumentów, brak troski o powierzone mienie, celowe podpalenie.

47. Należności przedawnione, umorzone, nieściągalne, wątpliwe.

Należności przedawnione - kwoty obciążające dłużników, które po upływie terminu określonego prawem (przepisami Kodeksu cywilnego) nie mogą być egzekwowane, bowiem wierzyciel utracił prawo dochodzenia ich od dłużnika w drodze powództwa cywilnego.

Należności umorzone - są to należności, z których wierzyciel zwalnia dłużnika.

Należnościami nieściągalnymi są wierzytelności, których wyegzekwowanie okazuje się niemożliwe. Sytuacja ta może wystąpić w przypadku zgonu dłużnika, zaginięcia dłużnika, niewypłacalności dłużnika, dochodzenia wierzytelności na drodze sądowej, kwestionowania przez dłużnika kwoty należności. Są to więc te należności, co do których wierzyciel dysponuje dokumentami jednoznacznie stwierdzającymi, że mimo dochodzenia przezeń jego praw nie ma możliwości ich zaspokojenia.

Należności wątpliwe - środki pieniężne prawnie należne jednostce, co do których istnieje zagrożenie, że nie zostaną wyegzekwowane z powodu trudności finansowych dłużnika lub trudności z ustaleniem miejsca jego pobytu albo z innych powodów.

48. Klasyfikacja rozrachunków wg podmiotów

Rozrachunki dzielimy na:

• z odbiorcami - czyli należności z tytułu dostaw, robót i usług

• z dostawcami - czyli zobowiązania z tytułu dostaw, robót i dostaw,

• z pracownikami - należności lub zobowiązania wobec pracowników,

• publiczno - prawne - będące głównie zobowiązaniami wobec organów rządowych i samorządowych oraz innych instytucji.

• wewnątrzzakładowe - będące rozrachunkami między organizacyjnie wyodrębnionymi zakładami tego samego przedsiębiorstwa,

• pozostałe rozrachunki - będące innymi, niż wymienione, rozrachunkami,

• rozrachunki z ewidencji pozabilansowej - ujmowane akontach pozabilansowych

49. Klasyfikacja kosztów wg rodzajów

Układ rodzajowy kosztów:

• amortyzacja

• zużycie materiałów i energii (materiały pomocnicze, półfabrykaty obcej produkcji, opakowania, paliwa, energia elektryczna, para, woda, gaz)

• usługi obce (obróbka obca, usługi transportowe, remontowe, inne usługi obce - poczta, telekomunikacja itd.)

• podatki i opłaty (od nieruchomości, VAT, akcyza, od gruntów, od spadków i darowizn, opłaty skarbowe, notarialne)

• wynagrodzenia (płace brutto pracowników na podstawie umowy o pracę, o dzieło, zlecenia, oprócz premii i nagród)

• ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia (składki ZUS, posiłki regeneracyjne, szkolenia, ZFŚS)

• pozostałe koszty rodzajowe (podróże służbowe, koszty reprezentacji i reklamy)

50. Rodzaje i metody kalkulacji

Kalkulacja kosztów - procedury obliczeniowe mające na celu ustalenie wielkości jednostkowych kosztowa wytworzenia produktu lub usługi.

Rodzaje kalkulacji:

• wstępna - jest przeprowadzana przed rozpoczęciem procesu wytwarzania wyrobowi gotowych objętych procedura kalkulacyjna. Stad dostarcza informacji do podjęcia decyzji o zakresie strukturze planowanej produkcji oraz ewentualnych cenach zbytu i przewidywanej zyskowności produkcji

• wynikowa - jest przeprowadzana po zakończeniu procesu wytwarzania wyrobowi gotowych procedura kalkulacyjna. Stad wynik kalkulacji konchowej dostarczają rzeczywistych informacji o wielkości poniesionych kosztowa całkowitych i ustalonych kosztowa jednostkowych. Jest podstawa rozliczenia produkcji

Metody kalkulacji:

• podziałowa prosta, współczynnikowa, odjemna, fazowa półfabrykatowa, bezpółfabrykatowa - polega ona na podzieleniu wszystkich kosztów bezpośrednich i pośrednich przez liczbę ustalonych jednostek kalkulacyjnych, w efekcie czego powstanie przeciętny koszt jednostkowy

• doliczeniowa zleceniowa, asortymentowa, rachunek kosztów działań - polega ona na odrębnej ewidencji kosztów bezpośrednich dla poszczególnych produktów oraz doliczeniu do nich za pomocą specjalnych kluczy rozliczeniowych odpowiedniej części kosztów pośrednich, w efekcie czego powstanie koszt zbliżony do kosztu jednostkowego

51. Pozostałe koszty i przychody operacyjne

Pozostałe koszty operacyjne to koszty pośrednio związane z działalnością operacyjną i ryzykiem prowadzenia tej działalności, które powodują zmniejszenie wyniku finansowego jednostki. Do pozostałych kosztów operacyjnych zalicza się szczególnie:

• nadwyżkę wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnych i prawnych nad odpisami amortyzacyjnymi, powstałą przy sprzedaży lub likwidacji środka trwałego lub wartości niematerialnych i prawnych - jako nie planowane odpisy amortyzacyjne,

• faktycznie poniesione koszty inwestycji rozpoczętej - jako odpisanie inwestycji sprzedanych bądź zaniechanych, jak też odpisanie kosztów nie wykorzystanej dokumentacji pod przeszłe inwestycje,

• należności i rozliczenia odpisane jako umorzone, przedawnione bądź nieściągalne,

• rezerwy utworzone na należności i rozliczenia oraz na pewne i prawdopodobne straty,

• powstałe z niezawinionych przyczyn niedobory towarów, materiałów i produktów gotowych,

• darowizny - jako nieodpłatne przekazanie składników majątku,

• koszty wytworzenia produktów wielokrotnego użytku, takich jak filmy, projekty typowe, programy komputerowe, nie rozliczone w ciągu trzech lat od daty podjęcia ich sprzedaży,

• skutki obniżenia wartości rzeczowych składników majątku obrotowego w przypadku utracenia przez nie cech użytkowych,

• kaucje i wadia z utraconym prawem zwrotu,

• kary i grzywny orzeczone w trybie administracyjnym, karnym skarbowym i karnym.

52. Koszty i przychody finansowe

Koszty finansowe - koszty związane z operacjami finansowymi, np. dyskonto weksli, odsetki od kredytów, odsetki za zwłokę w zapłacie wierzycielom, ujemne różnice kursowe itp.

Przychody finansowe - obejmują wyrażoną w cenie sprzedaży wartość sprzedanych papierów wartościowych, udziałów i akcji, otrzymane odsetki lub dywidendy od lokat pieniężnych albo rzeczowych, dodatnie różnice kursowe.

53. Straty i zyski nadzwyczajne

Strata nadzwyczajna (koszt nadzwyczajny) to pieniężny odpowiednik zmniejszenia się środków gospodarczych lub zwiększenia się zobowiązań przedsiębiorstwa powstająca na skutek zjawisk i zdarzeń nie dających się z góry przewidzieć, np. zniszczenie materiałów w magazynie na skutek pożaru, powodzi.

Zysk nadzwyczajny (przychód nadzwyczajny) to pieniężny odpowiednik zwiększenia się środków gospodarczych lub zmniejszenia się zobowiązań przedsiębiorstwa wywołany przyczynami całkowicie lub częściowo niezależnymi od przedsiębiorstwa, np. ujawniona nadwyżka materiałów w magazynie, otrzymanie lub należne od innych przedsiębiorstw kary umowne.

54. Klasyfikacja kosztów wg miejsca ich powstania

Układ funkcjonalny kosztów (uwzględniający miejsce ich powstania):

• koszty działalności podstawowej (produkcyjnej, usługowej, handlowej) - zużycie materiałów bezpośrednich, wynagrodzenie pracowników bezpośrednio produkcyjnych, obróbkę obcą, koszt przygotowania nowej produkcji

• koszty wydziałowe - pośrednie koszty wytwarzania ponoszone na wydziałach produkcji podstawowej, obejmujące koszty amortyzacji i remontu maszyn, transportu wewnętrznego, zużytych narzędzi, oświetlenia, ogrzewania i utrzymania czystości wydziału

• koszty zarządu - wynagrodzenia kierownictwa firmy i ogólnego zarządu, koszty podróży służbowych, łączności, biurowe, reprezentacji i reklamy firmy, podatki i ubezpieczenia, koszty utrzymania magazynów, laboratoriów oraz służbowych samochodów osobowych

• koszty zakupu - związane bezpośrednio z zakupem materiałów jak np. załadunku i wyładunku, przewozu, ubezpieczenia w trakcie przewozu

• koszty sprzedaży - dotyczą sprzedawanych wyrobów i obejmują: koszty opakowania, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia, reklamy oraz podatek akcyzowy od wyrobów

• koszty działalności pomocniczej - koszty wydziałów: remontowego, transportowego, kotłowni oraz jednostek bytowych i socjalnych: stołówki, hotelu robotniczego, domu wczasowego

55. Istota kosztu wytworzenia produktu i kosztu własnego sprzedaży produktu

Za koszt wytworzenia produktu należy uznać koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich związanych z wytworzeniem danego produktu. Do uzasadnionej, odpowiedniej do okresu wytworzenia produktów, części kosztów pośrednich zalicza się zmienne koszty pośrednie produkcji oraz tę część stałych pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

Ustawa do kosztów bezpośrednich zalicza:

• Wartość zużytych materiałów

• Koszty przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją

• Inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktów do postaci i miejsca, w jakim się znajdują w momencie wyceny

Koszt własny sprzedaży obejmuje wszystkie koszty pośrednie i bezpośrednie związane z wytworzeniem wyrobów sprzedanych. Nie obejmują kosztów Okresu, do których należą Koszty Zarządu i Koszty Sprzedaży.

56. Kategorie wyniku finansowego i zasady jego ustalania

Wynik finansowy - różnica pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania obliczona dla określonego przedsiębiorstwa w wybranym okresie sprawozdawczym. Dodatni wynik finansowy jest nazywany zyskiem, zaś ujemny stratą.

Kategorie wyniku finansowego:

• wynik finansowy ze sprzedaży - różnica pomiędzy wielkością przychodów ze sprzedaży i kosztami osiągnięcia tych przychodów

• wynik finansowy z działalności operacyjnej - wynik finansowy ze sprzedaży skorygowany o pozostałe przychody i koszty operacyjne, które nie wynikały z podstawowej działalności jednostki gospodarczej

• wynik finansowy z działalności gospodarczej brutto - uwzględnia skutki operacji finansowych jednostki gospodarczej odzwierciedlone w przychodach (w szczególności z tytułu dywidend, odsetek, zysków ze zbycia inwestycji, aktualizacji wartości inwestycji, nadwyżki dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi) i kosztach finansowych (w szczególności z tytułu odsetek, strat ze zbycia inwestycji, aktualizacji wartości inwestycji, nadwyżki ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi):

• wynik finansowy brutto - wynik finansowy przed odliczeniem obowiązkowych obciążeń

• wynik finansowy netto - wynik finansowy pomniejszony o podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia

1

---