OWI KOŁO WYKŁADOWE NUMER II
Wykład VI
MIĘDZYNARODOWA KLASYFIKACJA PATENTOWA
8 edycja dokumentacji międzynarodowej składa się z 8 tomów.
Edycja z 69 roku-zasoby wiedzy były już tak ogromne ze korzystanie z nich było już niemożliwe. Nie potrafiono dotrzeć do rozwiązań za granicą a przecież a muszą one być dostępne żeby zbadać czy nasze rozwiązanie jest nowe.
8 edycja istnieje od 1 stycznia 2006 .Oznaczana jest jako VIII ed. MKP .Stosuje ją większości państw na świecie( z wyjątkiem ameryki która ma swoja AKP- zasada korzystania z tej jest prostsza) Edycja amerykańska zawiera odnośniki na swoich dokumentach do MKP ale czasami zawierają błędy.
Podział MKP
Działy A;B;C
Klasy np. C 23
Podklasy np. C 23 C
Grupy główne np. C 23 C 8/00 -po ukośniku zawsze 00
Podgrupy np. C 23 C 8/24 - podgrupa grupy głównej ma cyfry po ukośniku
System krajowy . . . ( dodatkowa hierarchia podporządkowująca podgrupy)
a)-obszary wynikły z podziały wiedzy
A-podstawowe potrzeby ludzkie
B -transport
C-chemia
Dzięki klasyfikacji możemy znaleźć rozwiązania by rozpoznać się w stanie techniki
Wytłuszczony druk dotyczy głównych zagadnień ,uwagi, odnośniki i elementy są napisane zwykła czcionką
Dla pełnego badania należy uwzględnić te uwagi, które dotyczą podstawowego przedmiotu badania. W nawiasach jest napisane czego dokładniej dotyczy to co akurat przeglądamy oraz zawarte są informacje gdzie spojrzeć w poszukiwaniu dalszych które nie są w tym obrębie podmiotu głównego. Jeśli coś nie jest związane z naszym głównym podmiotem to pomijamy przeglądanie tych informacji. Należy to robić
ostrożnie gdyż jeżeli będziemy odpowiedzialni za takie czynności w pracy możemy zostać obciążeni odpowiedzialnością finansowa lub prawną.
W podklasie np. C są grupy
grupa główna ma- /00
Oznaczenia grup są prowadzone co 2 aż do 20
Podgrupy -kilkanaście
Podgrup mają numeracje po ukośniku prowadzona co 2 następne cyfry.
Oprócz cyfry mają jeszcze kropki (hierarchia kropkowa) np. ….podgrupa z 4 kropkami jest przyporządkowana tej z 3 taka z 3 to najbliższa może być jakaś tam z kolei np. 8/20
MKP nie jest zbudowana narastająco tylko systemowo np. 8/20 … jest podporządkowana np. tej 8/08 . . bo ta ma tylko 2 kropki. Jeżeli mają tyle samo kropek to są w hierarchii takie same. Jeżeli następnie chcemy 8/08 przypasować do podgrupy wyższej a mamy 3 z jedna kropka to trzeba zdecydować samemu.
Korzystanie z informacji patentowej pomaga w prowadzeniu każdego rodzaju działalności w np.
badaniu i śledzeniu aktualnego i światowego rozwoju technologii
do planowania uzasadnionej ekonomicznie działalności
do szukania partnerów do współpracy, najbardziej innowacyjnych w danej dziedzinie.
( dziedzina rozwojowa to ta w której zgłaszane są nowe rozwiązania)
Najbardziej profesjonalne badania prowadzone przy użyciu MKP to badanie stanu techniki i badanie czystości patentowej.
Schemat: Badanie stanu techniki
potrzeby zakładu określenie celu ( postawienie pytania)
organizacja zakładu określenie podmiotu (wykonawców) badania
Określenie:
e zadania - przedmiotu( dziedziny techniki)
w - ew. podmiotu (firm ,osób)
o
n
e określenie zakresu terytorialnego
n i czasowego
l
a
u Wybór metody poszukiwań.
t
n Przedmiotowa Podmiotowa
e
w
e
Określenie zakresu podmiotu Określenie przedmiotów
(klasy wg klasyfikacji patentowej) ( firm lub osób)
określenie źródeł poszukiwań
( wybór baz)
poszukiwania przedmiotowe poszukiwania podmiotowe
Opracowanie wyników poszukiwań
(wykazy dokumentów, dokumentów analogów,
Specjaliści Analiza wybranych dokumentów Tłumacze techniczno patentowi
Różnych dziedzin
techniki
Synteza wyników badania
Wnioski
zakład Pisemne Sprawozdanie
Wykład VII
Alternatywnym badaniem jest badanie czystości patentowej.
Schemat : Badanie czystości patentowej:
Potrzeby Określenie podmiotu
I zakresu terytorialnego badania
d
o Określenie podmiotu badania
d ( wykonawcy)
a
t
k
o Ewentualne Określenie zakresu przedmiotu
w powtórzenie ( klas według klasyfikacji patentowej)
e badania
zmienionej
konstrukcji
b Poszukiwania
a
d
a
n Analiza zakresu ochrony wybranych dokumentów
i I porównanie z przedmiotem badania
a czystości
patentowej
Wnioski( na piśmie)
Zakład Pisemne sprawozdanie
Ewentualna zmiana konstrukcji
Opracowanie technologii i procesu produkcyjnego
Powtórzenie badania za okres ostatniego
badania do uruchomienia produkcji
Produkcja wyrobu
Eksport na nowe rynki
Modernizacja wyrobu
Badanie czystości patentowej służy:
-odpowiedzi na patynie czy moja propozycja może być przedmiotem produktu i sprzedaży w
danych krajach( mam rozwiązanie ale nie wiem czy jest nowe i czy nie jest już czasem chronione a wiec badanie służy potwierdzeniu czy mogę produkować czy nie)
-służy potwierdzeniu że podmiotowe rozwiązanie może być przedmiotem produkcji i sprzedaży
potwierdza że rozwiązanie jest wolne od ograniczeń ze strony innych podmiotów i tym samym może
być przedmiotem zgłoszonym do ochrony czy produkcji.
Nie wszystkie rozwiązania decydujemy się chronić ( np. know how -stanowiące tajemnice)
Kroki przy badaniu czystości patentowej:
Musimy określić przedmiot i zakres badania
Podejmujemy kroki, które mają na celu określić podmiot( kto będzie wykonywał badania ,zakres czasowy ,terytorialny badania. Kończy się ten krok określeniem zakresu występowania.
Określenie zakresu klas MKP , w których badania będą prowadzone.
4) przystąpienie do poszukiwań i sporządzenie analizy rozwiązań które są zbieżne z moim i sporządzam wniosek a) że jest czyste-nie naruszono innych rozwiązań
b) nie jest czyste -znaleziono bliskie lub identyczne rozwiązania z moim.
Jak nie jest czyste to następuje zmiana konstrukcji lub rezygnacja z działań bo inaczej możemy ponieść skutki prawne. Jeżeli czyste to przystępuje do opracowania technologii i procesu produkcyjnego. Wskazane jest przed tym by powtórzyć badania za okres od ostatniego badania( by sprawdzić czy w między czasie nic nie powstało bo przecież nie badaliśmy i nie są badane te rozwiązania które są w trakcie projektowania).Istnieje tzw. Martwy okres -czyli od momentu zgłoszenia do produkcji rozwiązania nikt nie wie że cos się dzieje w tej materii.
5) .Po zakończeniu projektu i rozpoczęciu działalności sugerowane jest ciągłe działanie i modernizowanie rozwiązania. Ulepszanie w czasie produkcji.
PODSTAWOWE ZAGADNIENIA ZWIAZANE Z ZARZĄDZANIEM WIEDZĄ CHRONIONĄ
Przy zarządzaniu wiedza chronioną należy zwracać uwagę na te elementy postępowania które pozwalają w sposób świadomy i ukierunkowany skorzystać z wiedzy dostępnej -we wszystkich zbiorach.
TRIPS- porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej
Jest ono rewizją konwencji paryskiej z 1883 r. -nie rozwiązywała ona nowo powstałych aspektów
Z porozumienia wynika:
jednakowy czas ochrony patentowej ( 20 lat) we wszystkich krajach. ( dotyczy oczywiście praw własności przemysłowej, która jest skuteczniejsza i pewniejsza od ochrony autorskiej bo jest weryfikowana przez specjalistów a autorska ochrona nie wymaga ekspertyzy ochronie własności przemysłowej każde rozwiązanie jest weryfikowane przez jakiegoś specjalistę np. chociaż na zgodność z ustawą.
Jednolite przesłanki zgodności patentowej (od 2000 r regulacje zostały uporządkowane)
Poszerza w sposób zdecydowany zakres ochrony patentowej (dla produktów farmaceutycznych-przez np. zastosowanie znaków towarowych, a także produktów inżynierii genetycznej.)
2 zasady które TRIPS zmienił to:
-wprowadzenie zasady asymilacji- zasada równego traktowania wszystkich podmiotów
-zasada najwyższego uprzywilejowania-polega na tym że każda korzyść przyznana jednemu z krajów członkowskich rozciąga się na pozostałe kraje .powoduje to że kraje wspierają się by wywalczyć coś nowego.
Wykład VIII
Schemat: Zależność między systemami służącymi tworzeniu i ochronie dóbr niematerialnych w przedsiębiorstwie.
- Proces rozwiązywania problemów zachodzi we wszystkich obszarach działalności ludzkiej
- W systemach patentowych znajdują zastosowanie również ogólnie znane zasady: - niezależności patentu
- pierwszeństwa
-asymilacji
Schemat : system ochrony wiedzy w przedsiębiorstwie
Zasoby wiedzy
w przedsiębiorstwie
Cele przedsiębiorstwa
Kwalifikowanie wiedzy do ochrony
Uzyskiwanie ochrony
Korzystanie z wiedzy chronionej
Zabezpieczenie wiedzy chronionej
Celem systemu ochr. wiedz. w przedsiębiorstwie jest :
-dokonanie wybory rozwiązania
- identyfikacja innych rozwiązań
- odniesienie się do takich , które będą stanowiły swojego rodzaju tajemnice.
Uzyskiwanie ochrony jest więc działaniem które prowadzi do uzyskania ochrony terytorialnej i czasowej oraz określenie zakresu rzeczowego -czyli zakresu ochrony
Uzyskanie ochrony jest działaniem które prowadzi do :
-określenia terytorium
-określenia czasu
-określenia zakresu rzeczowego ( jaki jest zakres ochrony i co on precyzuje)
Zastrzeżenia - delegacja prawna , z której można odczytać zakres ochrony
Końcowym elementem poszukiwania ochrony jest klaryfikacja ochrony i zabezpieczenie jej
Proces uzyskiwania wiedzy rozpoczyna się :
a) podania istoty
b) rozpoznania rozwiązania na tle innych w kategorii stanu technicznego i na tej podstawie
c)podjęcie decyzji o ubieganiu się o ochronę lub nie.
Skorelowanie tych działań tworzy podsystem ochrony wiedzy
Realizacja prac zarządzania w ochranianiu odbywa się przez dokonanie wyboru tz strategii cząstkowych
Strategie cząstkowe kwalifikowania
wiedzy do ochrony
wybór strategii cząstkowych
Strat. Cz. uzyskania ochrony
Strategia ochrony to suma strategii cząstkowych
Str. Cz. korzystania z wiedzy
chronionej Polityka ochrony to suma strategii
ochrony
Str. Cz. zabezpieczania z wiedzy
chronionej
Skuteczność działania strategii zależy od wiedzy i doświadczenia .Ważnym elementem wiedzy chronionej jest zabezpieczenie. Do tego służą właśnie strategie.
A wiec strategia składa się z sumy strategii cząstkowych. Wybór odpowiednich strategii cząstkowych zależy od wiedzy i doświadczenia.
Właściwe zabezpieczenie wiedzy jest bardzo istotne .Służą temu następujące strategie:
pasywna
obrony
ekspansji (ataku)
Schemat: Ogólny układ tworzenia strategii ochrony wiedzy chronionej.
Strategia zabezpieczania wiedzy chronionej
Bezpośredni Pośredni
Eliminowanie Obrona przed cudzą (istniejącą ) Ochrona przed cudzą ( potencjalna)
naruszeń własnych praw wiedzą ochroniona wiedzą chroniona
pasywna -polega na obronie statusu ,martwię się tylko jak zabezpieczyć swoje rozwiązanie, ale nie bronie się przed konkurencja która też pracuje nad nowymi rozwiązaniami
Schemat: strategie cząstkowe eliminowania naruszeń wiedzy chronionej -strategia pasywna
Pasywne
Wywiad gospodarczy [-instytucja która profesjonalnie
zajmuje się badaniem rynku]
Wykrycie naruszenia [-wykrycie powoduje zapoczątkowanie działań]
Ostrzeganie [list ostrzegawczy że wiemy ze stosują nasze rozwiązanie i
żeby zaprzestali i zapłacili należne zadośćuczynienie]
Wniosek do organów ścigania [ściganie przez policje, prokuraturę, straż
graniczną.]
Postępowanie sadowe [skuteczne ale długotrwałe]
Zatrzymanie towarów na granicy
Postępowanie sadowe jest długotrwałe co w tych sytuacjach jest bardzo niekorzystne. Wprawdzie bardzo skuteczne gdyż otrzymujemy wyrok sądowy ale długotrwałe.
Strategie obrony: czyli II rodzaj obrony.
Strategie obrony przed cudzą [istniejąca] wiedzą chronioną
Badanie czystości ochronnej
Wywiad gospodarczy
[Trzeba za to zapłacić odpowiedniej instytucji]
Stwierdzenie przeszkody [jak jest przeszkoda mamy dwie drogi]
Wybór taktyki
Taktyka współpracy Taktyka walki
Zakup licencji 1]obejście ochrony
Zakup prawa do wiedzy 2]korzystanie zaraz po wygaśnięciu ochrony
[odkupuje prawo] 3]korzystanie po za terytorium ochrony
Franshishing 4]licencja przymusowa
Licencje krzyżowe 5] unieważnienie ochrony
6] nielegalne korzystanie
W strategii obrony przed cudzą istniejąca wiedzą informacje o naruszeniach zbieramy gdy robimy badanie o czystości patentowej( nie jest więc bierne ale też nie aktywne}. Działania te maja sens tylko wtedy gdy są robione systematycznie.
1]-przekonstruowanie rozwiązania ,zmienienie składu chemicznego, itp. Celem jest alby rozwiązania nie były postrzegane jako zbieżne i nie były podmiotem zastrzeżeń.( Zastrzeżenie to długi dokument, składający się z 3 części 1-cz. przedznamienną, 2-znamienny tym ze 3- to co po znamienny
2]ochrona może być zlikwidowana przed upływem maksymalnego czasu. Trzeba wiec systematycznie sprawdzać czy już jakieś rozwiązanie nie jest nieważne lub czy za chwile nie skończy się licencja.
3] Każde rozwiązanie jest chronione w określonym czasie i terytorium. Można wiec wyjechać za graniczę.[no ale wiadomo że jest to kosztowne]
4]Muszą być spełnione warunki pozwalające przyznać taka licencje- a więc najpierw trzeba samemu ubiegać się o udzielenie licencji albo sprowokować takie warunki by była wyższa konieczność i urząd patentowy mógłby przyznać nam licencje .
5]Unieważnienie może nastąpić wtedy ,gdy zgłosimy do Urzędy patentowego ,że decyzja o przyznanie ochrony została przyznana z naruszeniem prawa, uchybioną procedurą, itp. Takie rozwiązanie jest dostępne ale jednak nie łatwo.
6] Można dalej korzystać z rozwiązania bez posiadania licencji ale jest to dość ryzykowne
III Rodzaj strategi -strategia ekspansji (ataku)
Zasadniczą różnicą w porównaniu z poprzednimi strategiami jest to ze ta odnosi się nie do własnego rozwiązania ale do tych którymi zajmują się konkurenci.
Strategie cząstkowe ekspansji ( ataku)
Badanie zgłoszeń konkurencji Wywiad gospodarczy
Stwierdzenie potencjalnej
przeszkody
Wybór taktyki
Taktyki współpracy Taktyki walki
-udzielenie licencji 1] Pozorne zgłoszenia do ochrony
-sprzedaż praw 2]patenty papierowe
-franshishing 3]ochrona drzewiasta
-skupowanie wiedzy chronionej 4] utrudnienie uzyskania ochrony
- licencje krzyżowe 5] Wyprzedzająca ochrona własnej wiedzy
6]tworzenie sieci praw
Badania prowadzi się cały czas, badamy cudze rozwiązania nie zapominając o swoim, jeżeli jest przeszkoda to wtedy mamy dwie drogi postępowania do wyboru.
Celem taktyki walki jest przeszkadzanie w udzieleniu w przyszłości prawa ochrony.
1] To takie zgłoszenia, o których z góry wiadomo, że nie uzyska się na nie ochrony. Taka taktyka wymaga dużych nakładów finansowych na opłaty oraz zaplecza badawczo naukowego.
2] Patenty papierowe- rozwiązanie ma szanse na ochronę ale mniejsze szanse na jego wykorzystanie, zrobienie. Taka taktyka pomoże tylko na pewien czas.
3] „ zaciemniania pola ochrony” -tworzy się zgłoszenia i otoczki by zaciemnić sprawę
4] Analogia do postępowania sądowego. - polega na maksymalnym przedłużeniu postępowania. Urząd patentowy będzie przesyłać dokumenty by się ustosunkować a strona będzie pisała jakieś dziwne odpowiedzi wydłużając maksymalnie czas postępowania albo w bardziej bezpośredni sposób pisząc np. ze jest chora i trzeba wtedy przedłużyć postępowanie.
5] Zgłasza się swoje rozwiązanie do urzędu już w trakcie wdrażania. Wyprzedzająca a więc taka co ma wyprzedzić podobne zgłoszenia ze strony konkurencji. Tego typu praktyki stosują bogaci, nie są możliwe do zastosowania przez każdego
6]Czyli takiej sytuacji, że chronimy praktycznie wszystko to co jest możliwe po to by w pewnym stopniu zaciemnić obraz ochrony. Jak zgłoszeń jest więcej , selekcja jest trudniejsza. Trudne będzie więc , dla innych osób uzyskanie tego co jest istotne.
Pasywna : dominujący element-informacja
Obrony: dominujący element - badanie czystości patentowej
Informacja-element dodatkowej wiedzy do prawidłowej ochrony
Schemat: Model procesu zarządzania strategicznego .
otoczenie Cele i misje zasoby firmy
Analiza strategiczna *
Generowanie Wybór strategii* Wdrożenie strategii* planowanie zasobów
wariantów
strategii
ocena wybór ludzie i struktura
wariantów wariantów systemy zarządzania
* -są ze sobą związane, pokazują dwie możliwe drogi. .Możemy zacząć od analizy ale konieczne jest by poddawać rozwiązanie stałej analizie i poddawać zmianom metody postępowania. Musi być stale doskonalone.
Polityka ochronna wiedzy- Polityka ta przyczynia się do powstania pewnego modelu we ramach ustalonej metody postępowania.
Analiza zależy od przyjętych celów i misji ( w niej zawarte są cele związane z ochroną.)
Na analizę ma wpływ:
-otoczenie
-wpływają zasoby [ludzie ;narzędzia ; aparatura ; kapitał]
O wyborze strategii decydują różne możliwe warianty, których wybieramy poprzez ocenę i prowadząc weryfikacje wybieramy.
Misja firmy są to cele i rozwiązania danej firmy
Na wdrożenie bezpośredni wpływ mają -ludzie i systemy
-struktura zarządzania
-planowanie zasobów
Poziomy celów i planów.
Obrazują i przyjmują formę trójkąta. a) poziom podstawowy
b) średni
c) najwyższy
Na każdym są inne plany ,którym są odpowiadają inne cele.
Schemat : poziomy celów i planów
Najwyższy poziom zarządzania
cele plany
strategiczne strategiczne
cele plany
taktyczne taktyczne średni poziom zarządzania
cele operacyjne plany operacyjne podstawowy (najniższy )
poziom
Najwyższy poziom zarządzania stanowi oparcie na poziomie podstawowym. Tu są podejmowane konkretne działania na podstawie których w praktyce realizuje się zarządzanie.
Najwyższy poziom zarządzania
planowanie
strategii planowanie
Średni poziom zarządzania awaryjne
planowanie
Najniższy poziom zarządzania operacyjne
Powiązania [ zależności] pomiędzy planowaniem strategicznym , operacyjnym i awaryjnym.
Na bazie tych celów i planów tworzymy schemat postępowania :
Rozwiązanie techniczne
FAZA I
Ocena celowości ochrony [ udokumentowanie fazy]
patentowej
Dobór taktyki patentowej FAZA II
Dobór metody patentowania FAZA III
Uzyskanie patentu
FAZA IV [ elementem nieodzownym jest praktyczne
wykorzystanie rozwiązania]
Wykorzystanie patentu
Licencja do prawa ochrony własności przemysłowej
Licencja -jest to upoważnienie do legalnego stosowania danego rozwiązania. .Czyli umowa w której określone są w sposób szczegółowy warunki użytkowania chronionego rozwiązania oraz warunki zapłaty. Mogą być ustalone z zastrzeżeniem , że obowiązują tylko w trakcie ochrony ( czyli jak pomysłodawca rozwiązania nie uiści opłaty za ochronę to jak ona wygasa , już nie musimy mieć licencji i za nią płacić.)i jak wygasa ochrona wygasa licencja. Radzone jest wiec mądre postępowanie w zakupach licencji.
Rodzaje: -pełna
-wyłączna
-nie wyłączna
-dorozumiana
-otwarta
-przymusowa
Otwarta -to taki rodzaj stosowania prawa, które polega na oświadczeniu publicznym o gotowości udzielenia licencji każdemu, kto o nią wystąpi. Oświadczenie jest zapisane w rejestrze przez urząd patentowy. Nie jest ograniczony w czasie. Korzystają pracownicy nauki, ośrodki badawczo-naukowe. Jest to wiec rodzaj upoważnienia kiedy zgłaszający ogłasza gotowość do udzielenia licencji każdemu , kto o nią poprosi.. Oświadczenie dotyczące takiej chęci trzeba załączyć ze zgłoszeniem.. Tej klauzuli już nie można odwołać .Licencja otwarta jest wyjściem naprzeciw realizacji materiałowej-badacz wie że rozwiązanie jest ambitne ale brakuje mu środków. Cechy to :
1] każdy może z niej skorzystać płacąc określone profity
2]raz udzielonej nie można odwołać
3] gotowość udzielenia licencji jest równoznaczna ze stosowaniem tego rozwiązania.
WADA - inna licencja dawała by większe zyski
Przymusowa - gdy ktoś chce uzyskać prawo na stosowanie rozwiązanie ale zgłaszający mu te uniemożliwia., czyli potencjalny licencjobiorca chce prawo na stosowanie rozwiązania a zgłaszający mu nie daje.. Wtedy gdy potencjalny licencjobiorca nie uzyskał po kilku próbach satysfakcjonującej odpowiedzi występuje z zawiadomieniem do urzędu patentowego , który rozpatruje całą sprawę i może wydać decyzje o przymusowym wydaniu licencji gdy:
-rozwiązanie jest ważne z punktu bezpieczeństwa państwa
rozwiązanie jest ważne z punktu epidemii która wybuchła
z wielu innych ale ogromnie ważnych powodów i w ważnych sprawach
Urząd udziela po rozpatrzeniu zawiadomienia warunkowej zgody .Decyzja jest niezaskarżalna przez właściciela rozwiązania.
Krzyżowa- tworzą się powiązania między licencjami.
Franshishing- jest to pewien sposób ,forma współpracy. Która pozwala na szybka ekspansje na rynku przy
minimalizacji ( ograniczeniu) kosztów własnych.
Polega na tym ,że firmy udostępniają przedsiębiorcy prawa do swojej marki ,know how ,w zamian za stałą opłatę lub prowizje od obrotów. W określonej dziedzinie przedsiębiorca nawiązuje współprace z kimś doświadczonym i rozpoznawalnym.
Po raz pierwszy w Polsce w 1989
Najwięcej tego typu działań powstało i powstaje w handlu , a dopiero potem rozwija się w usługach, gdyż handel wymaga mniejszego zaangażowania środków własnych a usługi więcej.
Firmy przy franshishingu narzucają wszystko od wyglądu po towary itp.
W handlu w Polsce najbardziej rozpowszechnione są firmy:
- AMBRA [obuwie]
Stafarb [wyposażenie wnętrz]
AVANS
NATURA
W zakresie usług najwięcej takich rozwiązań jest w gastronomii i kosmetyce [McDonald's]
Największy w fryzjerstwie to TRENDY
Franshishing jest rozwinięty najbardziej w USA gdzie jest 2500 systemów
W Polsce jest najbardziej dynamicznie rozwija się ORLEN i STATOIL
ENJOY
System patentowy
System ochrony własności przemysłowej
System ochrony własności intelektualnej
System innowacyjny
Przedsiębiorstwo jako system