Wykład I 20.02.2013

Weterynaria sądowa jest nauką, która obejmuje całokształt spraw związanych z postępowaniem stojącym na straży przestrzegania przepisów prawnych (np. w sądzie), w przypadku zaistnienia wykroczenia lub przestępstwa związanego ze zwierzęciem.

Jest to stosowanie wiadomości weterynaryjnych dla potrzeb wymiaru sprawiedliwości.

Cel wet. sąd. polega na tym, aby w przypadkach koniecznych władza orzekająca mogła uzyskać wyczerpujące informacje fachowe, oparte o ścisłą i wnikliwą analizę popartej dokumentację naukową, ale na gruncie obowiązujących przepisów.

Informacje powinny być przedstawione jasno, zrozumiale i przekonująco, ponieważ są niezbędne dla ustalenia stanu faktycznego, wyświetlenia prawdy materialnej i wydawania sprawiedliwego wyroku.

Medycyna sądowa zajmuje się wyłącznie zagadnieniami zdrowia i życia człowieka. Weterynaria sądowa obejmuje znacznie szerszy zakres działalności i zajmuje się nie tylko zachowaniem zwierząt, ale także obrotem zwierzętami, sprawy przenoszenia chorób ze zwierząt na ludzi, higieny produktów pochodzenia zwierzęcego.

Powoływanym do wydania opinii w sprawach weterynaryjnych jest lekarz medycyny weterynaryjnej, który występuje przed odpowiednimi władzami jako biegły (rzeczoznawca, ekspert).

Jednym z celów wet. sądowej jest także wskazanie lek. med. wet. odpowiedniej drogi postępowania.

Weterynaria sądowej spełnia ważną rolę w:

• ochronie uczciwego obrotu zwierzętami

• zwalczania zaraźliwych chorób zwierząt

• tępienia wszelkiego rodzaju nadużyć i usuwania niedociągnięć w hodowli zwierząt

• sanitarnej ochronie zdrowia ludzkiego

• przestrzegania zasad właściwego obchodzenia się ze zwierzętami

Historia

• pierwsze zapisy w prawie rzymskim pochodzą z V wieku p.n.e. - było to tzw. prawo XII tablic.

• Kodeks Justyniania ogłoszony w VI wieku - szczegółowe przepisy handlu zwierzętami pociągowymi i niewolnikami, wskazywał na odpowiedzialność sprzedawcy za wszystkie istniejące wady ukryte w chwili kupna.

• nauczanie weterynarii sądowej rozpoczęto w Polsce w XVIII wieku w szkołach lekarsko-weterynaryjnych - Lwów, Wilno, Kraków i Warszawa.

Część prawna weterynarii sądowej

Życie społeczne we wszystkich państwach jest unormowane przepisami prawnymi ujętymi w różnorodne akty, które są wydawane przez władze ustawodawcze (sejm, parlament, izba reprezentantów), sądownicze i administracyjne.

Źródła prawa EGZAMIN

Akty prawne wydawane centralnie

1. W Polsce głównym źródłem prawa są ustawy uchwalone przez najwyższy organ władzy państwowej tj. Sejm RP.

Szczególne miejsce wśród ustaw obejmuje konstytucja zwana ustawą zasadniczą (obowiązuje z dnia 27 kwietnia 1997). Określa ona podstawowe zasady ustrojowe i organizacyjne aparatu państwowego, jak również prawa i obowiązki obywateli.

Ustawy regulujące w sposób kompleksowy określają dziedzinę stosunków społecznych noszą nazwę kodeksów np.

• cywilny

• postępowania cywilnego

• karny

• postępowania karnego

• karny wykonawczy

• administracyjny

• pracy

[vacatio legis - czas od ukazania się ustawy w Dzienniku Ustaw do jej obowiązywania (zwykle ok.14 dni)]

2. Dekrety

Mają moc ustawową i wydawane są przez Prezydenta pomiędzy sesjami Sejmu. Podlegają one zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższej sesji. Wydawane są bardzo rzadko i tylko w razie nagłej konieczności.

3. Rozporządzenia

Wydawane są przez naczelne organy administracji państwowej tj. Rady Ministrów, prezesa Rady Ministrów oraz poszczególnych ministrów. Rozporządzenia mogą być wydawane wyłącznie na podstawie wyraźnego „upoważnienia” zawartego w ustawie.

Rozp. jest to szczególny przepis wykonawczy jakiejś ustawy, dlatego każde rozp. zaczyna się od wyrazów: „na podstawie art. … ustawy z dnia …. (Dz.U. Nr …. poz. …) zarządza się co następuje.

Od 1.01.2012 zgodnie z art.1 pkt.8 Ustawy z 4.03.2011. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz niektórych innych ustaw, zostały zniesione numery Dz.U.

Ustawy, rozporządzenia i inne akty prawne obowiązują dopiero po ich ogłoszeniu w Dz.U. RP, który określany jest organem „promulgacyjnym” - jest to organ urzędowy, w którym ogłoszenie aktu prawnego jest równoznaczne z podaniem do publicznej wiadomości ze skutkiem prawnym powszechnego obowiązywania.

4. Uchwały

Wydawane przez Sejm, Prezydenta, Radę Ministrów. Treścią ich są sprawy kierujące ekonomią kraju, a więc organizacją gospodarki narodowej …

5. Zarządzenia

Są wydawane zwykle przez poszczególnych ministrów na podstawie wcześniej uchwalonych ustaw, rozporządzeń i uchwał lub na podstawie „upoważnień ogólnych” określających kompetencje danego ministra. Mogą zawierać przepisy prawne powszechnie obowiązujące (ogłoszone w Monitorze Polskim).

Częściej regulują zasady postępowania poszczególnych jednostek organizacyjnych np. poszczególnych ministerstw.

6. Centralne instrukcje (okólniki, wytyczne)

Nie zawierają przepisów powszechnie obowiązujących, wydawane są przez ministrów. Mają charakter pomocniczy. Są wydawane w celu wpłynięcia na lepszą pracę jednostek podległych.

Terenowe akty normatywne

• są opracowane na podstawie upoważnień zawartych w ustawach i rozporządzeniach przez władze lokalne - wojewodów, prezydentów i burmistrzów miast, wójtów

• służą do regulowania życia społecznego i gospodarczego pewnego regionu

• obowiązują tylko na obszarze podlegającym kompetencje danego terenowego organu władzy i administracji państwowej

• akty te muszą być podane do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości (zebrania, plakaty)

• muszą zapewnić należyte poinformowanie ludności

Gałęzie prawa

Oprócz wymienionych przepisów prawnych, prawo dzieli się na szereg działów, które są określane gałęziami prawa: prawo państwowe, administracyjne, rolne, cywilne, rodzinne, procesowe, finansowe, karne, międzynarodowe.

Ważną dziedziną życia społeczno-gospodarczego są zagadnienia weterynaryjne. Są one również unormowane szczególnymi przepisami ustawodawstwa. Całokształt spraw związanych z postępowaniem przed władzami głównie sądowymi, stojącymi na straży przestrzegania przepisów związanych z zagadnieniami weterynaryjnymi, określa się nazwą med. wet. sądowej lub wet. sądowej medycyny.

Procedura prawna

Lekarz med. wet. występujące przed sądem lub władzami administracyjnymi w roli biegłego powinien znać strukturę tych instytucji i ich działanie.

Zasada w praworządnym państwie: „nie ma przestępstwa bez zakazującego go przepisu” (nullum crimen sine lege) i „nie ma kary bez przestępstwa” (nulla poena sine crimine) - przedmiotem postępowania sądowego jest nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów prawnych (polegająca na działaniu lub zaniechaniu).

Nieprzestrzeganie prawa powoduje konflikt, który zależnie od podmiotu oraz charakteru sprawy, musi być rozpoznane i uregulowane w interesie państwowym, społecznym lub prywatnym. Rozpoznanie tych konfliktów należy do władzy sądowej.

Postępowanie cywilne

„Interest oranium recte facere” (wszystkim zależy na właściwym postępowaniu)

Wykład II 27.02.2013r.

Ustawa z dn. 27 lipca 2001r. (z późniejszymi zmianami) „Prawo o ustroju sądów powszechnych”

Sądy:

• rejonowe - I instancja

• okręgowe - I (np. rozwód, ubezwłasnowolnienie) lub II (np. apelacja sądu rejonowego) instancja

• apelacyjne - III, czasem II instancja

Zakres działania czyli właściwości tych sądów, w zależności czy rozpatrują one sprawy karne (sądy karne), czy cywilne (sądy cywilne), są normowane przez ustawy, ujęte w odpowiednich kodeksach (kodeks postępowania karnego i cywilnego).

EGZAMIN:

Aby sąd mógł rozpatrywać jakąś sprawę muszą zajść pewne okoliczności - tzw. właściwości sądu. Wyróżnia się 3 właściwości sądu:

• rzeczowa (przedmiotowa)

• miejscowa (podmiotowa)

• czynnościowa (funkcjonalna)

Właściwość rzeczowa - określa, do której kategorii sądów należy dana sprawa w pierwszej instancji, przy czym w sądownictwie powszechnym sądami pierwszej instancji są sądy rejonowe lub okręgowe.

Właściwość miejscowa - rozstrzyga, do którego spośród właściwych rzeczowo sądów, lecz terytorialnie różnie położonych, należy dana sprawa.

Właściwość funkcjonalna - decyduje o podziale czynnościami między sądami, biorącymi udział w danym procesie.

Art.16 kpc

Sądy rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych.

Art. 17

Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy:

• o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe oprócz spraw o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa oraz o rozwiązanie przysposobienia,

• o ochronę praw autorskich i pokrewnych, jak również dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych,

• o roszczenia wynikające z Prawa prasowego,

• o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, a w postępowaniu w sprawach gospodarczych sto tysięcy złotych, oprócz spraw o alimenty, o naruszenie posiadania i o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami oraz spraw o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym,

• o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę o podziale spółdzielni,

• o uchylenie, stwierdzenie nieważności albo o ustalenie nieistnienia uchwał organów osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną,

• o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji

[Sądy dzielą się na wydziały: cywilny, karny, rodzinny (dla nieletnich), sąd pracy, wydział ksiąg wieczystych]

Postępowanie cywilne - to rozpoznawanie spraw, które dotyczą stosunków między ludźmi i powstały w sferze spraw majątkowych lub rodzinnych.

Kodeks cywilny - reguluje stosunki cywilno-prawne pomiędzy:

• jednostkami gospodarki uspołecznionej

• osobami fizycznymi

• jednostkami gospodarki uspołecznionej oraz osobami fizycznymi

Przepisy k.c. dotyczące jednostek gospodarki uspołecznionej stosuje się także do instytucji państwowych i organizacji społecznych, których zadanie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej.

[przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą; firma to nazwa tej działalność]

Postępowanie cywilne

• coram nobis - w naszej obecności

• coram publico - publicznie

osoba fizyczna - każdy człowiek od chwili urodzenia do chwili śmierci

osoba prawna - jednostka organizacyjna powołana do określonych celów, którą przepis prawny uznaje za samodzielny podmiot prawa cywilnego

Sądowe postępowanie cywilne

• jest zorganizowanym, za pomocą stosunków prawno-procesowych, działaniem organów sądowych z udziałem zainteresowanych stron

• ma na celu ochronę społecznych i indywidualnych interesów

• co jest osiągane przez stosowanie odpowiedniej normy prawa cywilnego (k.c.-k.p.c.), rodzinnego lub pracy

Skład sądów:

• sąd rejonowy - 1 sędzia (przewodniczący) i 2 ławników

• sąd okręgowy - 1 lub 3 sędziów

• sąd apelacyjny - 3 sędziów

[Czasami sędzia może być wyłączony ze sprawy:

• gdy jest stroną lub pozostaje z jedną z tych stron w takich stosunku prawnym, który oddziaływuje na jego prawa i obowiązki

• w sprawach dotyczących małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, powinowatych bocznych do czwartego stopnia

• w sprawach, które dotyczą osób związanych z nim przez kuratelę lub opiekę

• w sprawach, w których był lub jest radcą prawnym jednej ze stron

• w sprawach, w których w niższej instancji brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia

Jest to tzw. „wyłączenie sędziego”. Wniosek o to może złożyć pisemnie lub ustnie strona sprawy, jeżeli ma ku temu uzasadnione powody.]

Postępowanie cywilne wszczyna strona:

• której prawo zostało naruszone

• która chce zapobiec naruszeniu swego prawa i w tym celu żąda wydawania przez sąd odpowiedniego orzeczenia

Może być bezpośrednio wszczęte przez stronę, która posiada zdolność do czynności prawnych, czyli zdolność do nabywania praw i zdolność zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych.

Zdolność prawna jest możnością:

• występowania w roli podmiotu stosunków cywilno-prawych

• posiadania praw i obowiązków wynikających z prawa cywilnego

Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną. Pozwala ona w określonych przypadkach wynikających ze stosunków międzyludzkich na wystąpienie na drodze procesowej do określonej osoby z roszczeniem (roszczenie - uprawnienie do żądania od określonej osoby określonego zachowania się).

Pełną zdolność do czynności prawnych maja osoby fizyczne z chwilą ukończenia 18 lat.

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają:

• osoby fizyczne w wieku 13-18 lat (małoletni)

• osoby ubezwłasnowolnione częściowo (musi mieć przedstawiciela w sądzie)

Brak zdolności do czynności prawnych mają:

• osoby do lat 13

• osoby powyżej 13 lat ubezwłasnowolnione całkowicie (nie są w stanie kierować swoim postępowaniem)

0-13 - brak zdolności procesowej, brak zdolności do czynności prawnych (posiadanie zdolności sądowej)

0-18 - ograniczona zdolność prawna i procesowa

Osoba bez zdolności procesowej może podejmować czynności procesowe przez przedstawiciela ustawowego.

proces - postępowanie, w którym oprócz sadu występują uczestnicy w charakterze dwóch przeciwstawnych stron

powód / powódka - strona inicjująca postępowanie cywilne

pozwany - strona, przeciwko której skierowane jest roszczenie powoda (z reguły zajmuje postawę obronną)

pozew - pismo procesowe skierowane do sądu z żądaniem wydania orzeczenia o określonej treści

Skutki wniesienia pozwu do sądu:

1. przesłanie odpisu pozwu stronie pozwanej

• niemożność wytoczenia powództwa o to samo roszczenie

• można wnieść pozew o inne roszczenie (powództwo wzajemne)

2. odpowiedź na pozew musi udzielić jednostka gospodarki uspołecznionej

• osoba fizyczna nie ma takiego obowiązku, lecz może udzielić odpowiedzi

[pozew - pismo procesowe, zawiera:

• miejscowość i datę

• imię nazwisko i adres powoda lub jego pełnomocnika

• nazwa sądu, do którego jest skierowany

• imię, nazwisko i adres powoda i pozwanego

• oznaczenie wartości przedmiotu sporu

• oznaczenie rodzaju pisma

• osnowa wniosku

• uzasadnienie wraz z dowodami na poparcie przytoczonych okoliczności

• podpis powoda lub jego pełnomocnika

• wymienienie załączników (art. 178 Kodeksu Cywilnego)

Osnowa wniosku w pozwie powinna zawierać dokładne określenie roszczenia oraz różne wnioski np. o:

• nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności

• przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność powoda

• wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych

• dokonanie oględzin

• polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich

Wyznaczony przewodniczący sądu wyznacza termin rozprawy i sędziego. Rozprawa ma charakter jawny. Jawność może być zniesiona, gdy zagraża porządkowi społecznemu.

Po wywołaniu strony odczytują swe roszczenia ustnie, przedstawiają dowody i podstawy prawne a prokurator może zabrać głos w każdym momencie sprawy. Każda ze stron składa pisemne oświadczenie odnośnie sprawy. Sąd wydaje wyrok, który jest nieprawomocny. Sprawy cywilne mogą być uregulowane drogą ugody zanim zostaną wniesione do sądu.]

Postępowanie przed sądem:

  

rozpoznawcze pomocnicze egzekucyjne

 

proces postępowanie nieprocesowe, np. czynności spadkowe, ubezwłasnowolnienie, uznanie osoby za zmarłą

Wykład III 6.03.2013

Artykuł 6 K.C.

Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Dowód - dowodem jest środek służący do wykazania okoliczności ważnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Dowodem jest, więc wszystko, co może przyczynić się do ustalenia stanu faktycznego przez wykrycie prawdy materialnej.

Sąd opiera swoje ustalenia na faktach udowodnionych.

1. Dowód z dokumentu:

• Dokumentem jest każde pismo, które zawiera myśl ludzką wyrażoną z powszechnie przyjętymi znakami i stwierdzający faktyczne znaczenie w danej sprawie

• Są dwa rodzaje:

• → publiczny - wystawiony przez władze urzędu publicznego i osoby działalności publicznej

• → prywatny - pochodzący od osoby, która ten dokument podpisała

• Pełną moc prawną posiada dokument publiczny

• Dokumenty wystawione przez lekarzy weterynarii w sprawach zawodowych są dokumentami publicznymi

2. Dowód ze świadków:

• Świadkiem jest osoba, której wypowiedzi mogą mieć zasadnicze znaczenie dla ustalenia faktycznego stanu i wyjaśnienia sprawy

• Świadek ma obowiązek zgłosić się na wezwanie sądu i złożyć zeznanie; jeśli tego nie zrobi i nie dostarczy w terminie 7 dni usprawiedliwienia, to sąd może go ukarać grzywną lub doprowadzić świadka

• Może on nie dojechać w wyniku: dużej odległości lub choroby obłożnej

• Rekwizycja - jest to przesłuchanie świadka w miejscu zamieszkania

• Przed składaniem zeznań świadek składa przyrzeczenie według formuły (zwolnieni są z tego nieletni do 14 lat oraz wyjątkowo inne osoby)

• Świadek ma obowiązek składania zeznań i odpowiadania na pytania (może odmówić odpowiedzi, jeśli ujawniłaby ona wiadomości, które naraziłyby małżonka na hańbę)

• Ma on również prawo za stracony czas żądać zwrócenia kosztów podróży i wynagrodzenia

3. Dowód z biegłych:

• Biegły - jest to osoba, która zna się dobrze na jakiejś rzeczy, jest doświadczona i sprawna

• W znaczeniu procesowym jest to osoba, która posiada wiadomości specjalne, wezwana przez organ wykonawczy do zbadania i wyjaśnienia istotnych okoliczności

• Dwie kwestie:

- powołanie osoby w charakterze biegłego

- sporządzenie opinii

• Biegłymi są: stali biegli sądowi, mogą być instytucje naukowe, zakłady badawcze

• Biegłym jest tylko osoba powołana przez pismo sądu i tylko ona może wydać opinię

• osoby pomocnicze - tłumacz, wykonawca fotografii, technik pobierający próbki do badań

• biegłego powołują: sądy cywilne lub karne, prokuratura, policja, organy administracji państwowej, sądy administracyjne

KPC:

• art. 278: sąd może powołać 1 lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia opinii

• sąd może pozostawić prawo powołania biegłego sędziemu

• sąd może zażądać opinii instytucji naukowej oraz dodatkowych oświadczeń przez wyznaczoną do tego osobę

4. dowód z oględzin

Postępowanie pomocnicze jest działaniem mającym charakter pomocniczy w stosunku do innych poczynań sądu, np.:

• sąd w trosce o zabezpieczenie wykonalności orzeczenia wydaje zarządzenie tymczasowe

• przedsięwzięcie sądu podejmowane w przypadku zaginięcia lub zniszczeń akt sprawy

Orzeczenie:

• kończy sądowe postępowanie cywilne

• wskazuje na skutki prawne ustalonego stanu faktycznego w stosunku do stron

Postępowanie egzekucyjne:

• jest przymusową realizacją obowiązującej w konkretnym przypadku normy prawnej

• ma miejsce w przypadku, gdy osoba zobowiązana nie chce dobrowolnie wykonać swego obowiązku

• czynności związane z jego wykonaniem reprezentuje komornik

Ugoda (postępowanie pojednawcze):

• przez ugodę powód i pozwany czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego, w tym celu, aby zlikwidować spór istniejący między nimi

• ugodę mogą zawierać strony w każdym stadium postępowania cywilnego

• ugoda zawarta przed sądem stanowi podstawę przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego

• skład sądu jest jednoosobowy (jest to w sądzie rejonowym)

• sędzia na pierwszym posiedzeniu może skłaniać strony do zawarcia ugody

Domniemanie

• faktyczne (praesumptio hominis) - dany dowód da się wyprowadzić z innych ustalonych faktów na podstawie dostarczonych dowodów; osoba, która powołuje się na nie musi dostarczyć dowód; przy wadach fizycznych zwierząt nie będących wadami głównymi (pisklęta kacze zachorowały na salmonellozę w 4 dniu po zakupie - domniemanie faktyczne wykazuje, że były zarażone w zakładzie wylęgowym)

• prawne (praesumptio juris) - dowód nie wymaga potwierdzenia na okoliczność, na którą ktoś się powołuje np. ujawnienie wady głównej zwierzęcia w terminie rękojmi stanowi domniemanie, że zwierzę było już z tą wadą u poprzedniego właściciela

• specjalne (praesumptio juris et de jure) - oznacza, że każdy prawidłowo ogłoszony przepis, musi być znany wszystkim obywatelom

Biegły - osoba posiadająca wiadomości specjalne, powołana przez organ procesowy lub śledczy do zbadania i wyjaśnienia istotnych dla rozstrzygnięcia spraw i wydania opinii ( biegły musi mieć prawo wykonywania zawodu).

[O dopuszczeniu biegłego decyduje organ procesowy. Inicjatywa w przedmiocie powołania biegłego wypływa od stron i od tego organu. Wnioski stron nie są dla sądu wiążące. Sąd może odmówić powołania biegłego i może powołać inną osobę niż wskazana przez stronę.]

Rodzaje biegłych

1. stali

• stały biegły sądowy - osoba wpisana na listę biegłych sądowych, ustanowiona przez prezesa właściwego sądu (sądu okręgowego)

• stały biegły z listy organów administracji państwowej - osoba wpisana na taką listę i ustanowiona przez dany organ na 5 lat

• stali biegli są powoływani na 5 lat. Składają przyrzeczenie przed początkiem kadencji.

2. powoływani w danej sprawie - specjalista staje się biegłym w konkretnej sprawie po doręczeniu mu postanowienia przez określony organ procesowy

• biegły ad hoc - działają w danym celu doraźnie, bez przygotowania

• biegły ad casum - działający w konkretnej sprawie

3. grupa biegłych - rolę biegłego mogą pełnić także instytucje naukowe, naukowo-badawcze, zakłady specjalistyczne; w opinii instytucji należy wskazać osoby które przeprowadziła badanie i wydała opinię

Wykład IV 13.03.2013

Postanowienie o powołaniu biegłego

• postanowienie o powołaniu biegłego do danej sprawy wydaje się z urzędu lub na wniosek stron

• postanowienie powninno być wydane w formie pisemnej

• od momentu wydania postanowienia o powołaniu biegłego rozpoczyna się kierownicza rola organu powołującego

organ procesowy



wskazanie przedmiotu  postanowienie o powołaniu biegłego  ustalenie wynagrodzenia

i zakresu opinii

    

stawianie określenie terminu wydanie do wglądu wezwanie do swobodna ocena opinii

pytań odpowiedzi akt sprawy czynności 

procesowych żądanie wyjaśnień

i uzupełnień

[Wymagania dla biegłych:

• obywatelstwo polskie i korzystanie w pełni z praw cywilnych

• ukończone 25 lat, nie ma górnej granicy wieku

• nieskazitelny charakter

• posiadani teoretycznych i praktycznych wiadomości specjalnych

• biegły ma dać rękojmie należytego wykonywania obowiązków

• wydaje zgodę na bycie biegłym

• gdy kandydat pracuje w służbie państwowej to dodatkowo wymagana zgoda przełożonych

• czasem wymagane jest potwierdzenie kwalifikacji - dyplom, specjalizacje, kursy, ale kandydat nie musi mieć wyższego wykształcenia

• ten sam biegły może być przy różnej liczbie sądów

Biegły powołany w danej sprawie:

• musi posiadać wiadomości specjalne

• powoływany przez organ procesowy

• powołanie „ad hoc” - na gorąco - natychmiast lub do konkretnej sprawy

• gdy zostanie mu doręczone postanowienie staje się biegłym i może przystąpić do sprawy

• nie jest konieczna zgoda instytucji, która zatrudnia danego biegłego

Urzędy lub instytucje w roli biegłego:

• gdy problem jest bardzo złożony i wymaganych jest wielu specjalistów

• wyznaczenie osoby, która złoży wyjaśnienia w sądzie lub pisemnie,

• osoba ta nie może wygłaszać swojej opinii tylko instytucji

• opinia ta nie ma większej mocy niż opinia pojedynczego biegłego

Wyłączenie biegłego ze sprawy może nastąpić z mocy prawa oraz na wniosek stron. Pewne kategorie osób nie mogą być biegłymi:

• osoba, której dana sprawa bezpośrednio dotyczy

• osoba, która jest małżonkiem jednej ze stron

• osoba, która jest krewnym lub powinowatym w linii prostej, a w linii bocznej aż do pokrewieństwa dzieci osób wymienionych kurateli i opieki

• osoby biorące udział w sprawie - obrońcy, prokurator, pełnomocnik lub osoby robiące postępowanie przygotowawcze

• osoba, która w danej sprawie jest świadkiem

• osoba, która jest obrońcą oskarżonego lub udziela mu porady prawnej

• osoba duchowna, która spowiadała oskarżonego w okolicach sprawy

• osoba najbliższa

• osoba pozostająca w szczególnie bliskim stosunku osobistym - np. byli małżonkowie mimo ustania małżeństwa po rozwodzie nie mogą być biegłymi nawet, jeśli wyrazili zgodę

• Strona może złożyć wniosek na każdym etapie postępowania o odwołanie biegłego, jeśli ma powody sądzić, że biegły nie jest obiektywny oraz jeśli nie ma zaufania do niego odnośnie wiedzy i doświadczenia.]

Obowiązki biegłego:

1. obowiązek podjęcia się funkcji biegłego (stały biegły), gdy zostanie podjęte takie postanowienie:

• każdy, kto posiada wiadomości specjalne jest zobowiązany do wypełniania funkcji biegłego, do stałych biegłych, instytucji naukowych, innych instytucji, które wykonują ekspertyzy

• organ może nałożyć sankcję na biegłego, który nie stawił się na wezwanie i nie usprawiedliwił swej nieobecności oraz niewykonania zadania

• osoba, która nie może się stawić na wezwanie musi usprawiedliwić się podając przyczynę

• stały biegły sądowy:

→ może zrezygnować ze swojej funkcji

→ prezes może odwołać go przed upływem odpowiedniego czasu

2. stawiennictwo biegłego na żądanie organów procesowych:

3. złożenie przyrzeczenia - określone jest to w kodeksie: „świadom swych słów i odpowiedzialności prawnej powierzone mi obowiązki wypełniłem z całą odpowiedzialnością i zaangażowaniem”

4. sumienne i bezstronne wykonanie ekspertyzy:

• obejmuje: badanie wstępne, czynność dowodową i opracowanie opinii

• lekarz weterynarii może wykonać wiele badań: badanie kliniczne, sekcyjne, może przeprowadzać wizje lokalne - określenie warunków życia zwierząt, specjalistyczne badania, ekspertyzy, w zakładach higieny weterynaryjnej

• biegłemu przysługuje prawo do udziału w przesłuchiwaniu świadków lub oskarżonego

• może on również zadawać pytania oraz badać akta, księgi, rachunki, sposoby przechowywania leków

5. osobiste przeprowadzenie badań i sporządzenie opinii w wymaganej formie

6. terminowe przekazanie opinii

• gdy biegły nie może dotrzymać terminu dostarczenia opinii to może on się zwrócić do organu procesowego o dodatkowy termin

7. zgłoszenie o przestępstwie

8. zachowanie tajemnicy

9. stały dokształcanie się biegłego

Prawa biegłego:

1. wzmożona ochrona prawna

• praca wolna od przymusu

• jest on pod ochroną prawną, którą zapewnia mu kodeks karny

2. odmowa udzielania opinii, gdy materiał dowodów jest niewystarczający:

3. składanie wniosku o przeprowadzenie dodatkowych czynności dowodowych

4. wgląd do materiałów dowodowych i akt sprawy

5. udział w przesłuchiwaniu świadków lub stron

6. udział w innych czynnościach dowodowych

7. dokumentowanie ustnej opinii biegłego

8. ustosunkowywanie się do treści opinii odmiennej

9. zgłaszanie okoliczności sprzyjających naruszeniu prawa

10. składanie zażaleń (np. na postanowienie sądu o ukaraniu)

Odpowiedzialność karna biegłego:

• wobec biegłego organ procesowy może ustanowić kary porządkowe

- kara pieniężna

- biegłego

- sprowadzenie przymusowe biegłego do organu procesowego

- obciążenie biegłego dodatkowymi kosztami procesowymi

• biegłego można pociągnąć do odpowiedzialności karnej za:

• wydanie fałszywej opinii

• sfałszowanie dokumentu lub dowodu rzeczowego

• przekupstwo

• zacieranie śladów przestępstwa

• ujawnienie tajemnicy państwowej, służbowej lub danych znanych z postępowania przygotowawczego

Moc dowodowa opinii:

• biegły jest źródłem dowodowym, a opinia przez niego wydana nowym środkiem dowodowym (dowód prawny)

• opinia podlega swobodnej ocenie sądu - równorzędność pod względem mocy dowodowej różnych opinii

- kompletność

- prawidłowość podstaw dowodowych przyjętych przez biegłego

- logiczne wnioskowanie

• stronom przysługuje prawo do kwestionowania opinii biegłego

Skutki analizy opinii biegłego EGZAMIN

opinia uznana za dowód

  

 wyjaśnienie uzupełnienie

 biegłego opinii wezwanie innego biegłego

    

przyjęta uznana za niejasną, sprzeczną lub niezupełną odrzucona

  

opinia biegłego

Struktura opinii

• opinia wydania przez lekarza wet. powinna być napisana językiem zrozumiałym

• w strukturze opinii wyróżnia się:

1. część wstępną

2. część sprawozdawcza

3. wnioski biegłego

4. zakończenie

Rodzaj opinii:

Opinie można podzielić ze względu na:

1. materiał, z którego biegły korzysta

• abstrakcyjna (nie ma nic) - np. wyjaśnienie spraw ogólnych

• oparta na aktach sprawy

• oparta na aktach sprawy i badaniach dodatkowych

• oparta na wynikach przewodu sądowego (uzupełniająca)

2. charakter uzasadnienia:

• kategoryczna - dopuszcza tylko jedną drogę

• alternatywna - wskazuje na różne możliwości rozstrzygnięcia

3. liczbę biegłych opracowujących opinię

• opinia opracowana przez jednego biegłego

• opinia zespołowa - instytutu lub wyspecjalizowanego zakładu

• kompleksowa

4. zlecenie zadania

• opinia ostateczna

• opinia częściowa: wstępna, uzupełniająca, dodatkowa

5. ułomności

Wykład V 20.03.2013

Opinia abstrakcyjna - opinia informująca organ procesowy o danym zagadnieniu bez angażowania się w daną sprawę, wiedza teoretyczna, biegły nie prowadzi żadnych badań. Uzasadnienie - ma odpowiadać wymaganiom, nie zawiera materiałów dowodowych z akt (tylko cenniki, książki) np.: określenie ubytku masy ciała świni po transporcie, zejścia śmiertelne po podaniu soli, gałązki cisu przyczyną śmierci kur, czy badanie na włośnie było wykonane prawidłowo.

Opinia oparta na aktach sprawy oraz opinia oparta na aktach sprawy i badaniach dodatkowych - konieczne jest wydanie opinii tylko na podstawie akt sprawy, biegły korzysta z udostępnionych mu akt: przesłuchania stron, świadków, wyników badań laboratoryjnych paszy i analizy narządów. Biegły ocenia czy zachodzi potrzeba oględzin pomieszczeń, miejsc przechowywania paszy, wybiegów, pastwisk itd. Jest to materiał pomocniczy. Biegły może zdecydować czy wyjdzie z badaniami poza akta sprawy.

Opinia oparta na wynikach przewodu sądowego - biegły uczestniczy w rozprawach, zadaje pytania, analizuje zeznania, wyciąga wnioski, zapoznaje się z całym postępowaniem dowodowym. Może wydawać opinie na podstawie wyników przewodów sądowych. Najczęściej jest uzupełnieniem wydanej wcześniej opinii. Nie można brać pod uwagę materiałów dowodowych, które nie zostały uznane przez sąd za dowód. Dopuszczalne jest wykorzystywanie przez biegłych tyko takich zeznań, które sąd uznaje za dowody.

Opinia kategoryczna:

• to jednoznaczne, dobrze uzasadnione wnioski, metody logicznego rozumowania, ma pewność, że końcowe konkluzje są zdaniem prawdziwym

• prowadnistyczne (?) - każdy wniosek jest prawdopodobnie prawdziwy i to prawdopodobieństwo jest tak wysokie, że staje się prawdziwe

• niebezpieczeństwa - zbyt duża wiara w końcowe twierdzenia

• błędy - niedokładna analiza danych dowodowych, mała liczba danych, pominięcie szczegółów, niezbadanie spraw przez niedbalstwo

• biegły powinien wskazać, jakie dowody przyjął za pewne

Opinia alternatywna:

• o końcowym wniosku decyduje przyjęcie określonej wersji z kilku możliwych

• nakłada na biegłego obowiązek przedstawienia wszystkich wariantów

• każdy wariant powinien być uzasadniony i posiadać dokumenty przemawiające za jego przyjęciem

• sąd może wybrać odpowiadający mu wariant opinii biegłego, uprzednio wysłuchawszy wszystkich wariantów

• zaletą jest, że biegły zabezpiecza się przed zarzutem, że sam dokonał oceny dowodów

[Obowiązek powołania biegłego, gdy:

• ze sprawy wynika, że do obiektywnego rozstrzygnięcia sprawy konieczne są wiadomości specjalne, wiedza z różnych dziedzin, które nie są dostępne przeciętnemu człowiekowi

• dowód z opinii biegłego dla ustalenia prawa zwyczajowego - niewielkie znaczenie praktyczne

• aby stwierdzić treść obcego prawa lub praktyki

• uprawnienie do powołania biegłego zależy od stadium i rodzaju procesu (karny, cywilny)

• w prawie karnym może być powołany w postępowaniu przygotowawczym

• gdy jest to procedura w formie dochodzenia to biegłego powołuje organ prowadzący śledztwo ( policja, organy ministerstwa finansów, kontroli skarbowej, straż graniczna), ponoszą też skutki powołania

• gdy jest to forma śledztwa - decyzje podejmuje prokurator, nie zależy od prowadzonego śledztwa czy powierzenia tych czynności innym organom; jedyne odstępstwo - potrzeba chwili - gdy odkładanie ekspertyzy na później mogłoby utrudnić śledztwo, w przypadkach natychmiastowej potrzeby oględzin sekcyjnych, pobierania próbek czy biopsji

• w sądzie - biegły uprzednio powołany nie traci uprawnień do prezentowania stwierdzonej przez siebie opinii, sąd może skorzystać z nowej opinii innego biegłego

• sędzia prowadzący lub sąd może wprowadzić dowód - opinie biegłego

Sprawy karne:

W pierwszym rzędzie powoływani są instytuty, stali biegli, biegli w danej sprawie. Ale, gdy brakuje stałych biegłych w tym okręgu, gdy brak biegłego sadowego z danej specjalizacji, jedyny biegły może zostać wyłączony ze sprawy, zbyt długie opracowywanie wcześniejszych opinii, uskarżanie się na przeciążenie pracą, w tych przypadkach powoływani są inni biegli.]

Wykład VI 3.04.2013

Okoliczności, w których lekarz weterynarii występuje jako biegły

1. Umowa sprzedaży zwierzęcia posiadającego wady fizyczne (w ramach rękojmi umownej i ustawowej - wady główne)

2. Niewyjaśniona, nagła śmierć zwierzęcia

3. Wadliwe lub nieumiejętne stosowanie zabiegów leczniczych, chirurgicznych, położniczych itd.

4. Nieprzestrzeganie przepisów sanitarno-weterynaryjnych (zwalczanie chorób zakaźnych, kontrola nad środkami spożywczymi pochodzenia zwierzęcego)

5. Nieprzestrzeganie przepisów o transporcie zwierząt

6. Zagadnienia dotyczące ochrony zwierząt (ustawa)

Modyfikacja Warszawska:

1. Realizacja umowy kupna-sprzedaży

2. Szkody powstające w wyniku padnięcia, uszkodzenia lub zachorowania zwierząt

3. Spowodowanie szkody w wyniku nieprawidłowego działania służby weterynaryjnej

4. Spowodowanie niebezpieczeństwa powszechnego przez doprowadzenie do szerzenia się choroby zakaźnej lub zarazy zwierząt

5. Wprowadzenie do obrotu szkodliwych dla zdrowia środków spożywczych, substancji trujących

Umowa sprzedaży zwierząt

Najczęstszym zagadnieniem jest stwierdzenie stanu zdrowia zwierzęcia, które jest przedmiotem umowy oraz pewnych właściwości zwierzęcia np. użytkowość hodowlana.

Wady fizyczny zwierzęcia - wada u zwierzęcia, którego z powodu stanu zdrowia lub pewnych indywidualnych właściwości, nie może być użytkowane zgodnie z przeznaczeniem (choroby, ułomności, narowy, brak pewnych właściwości i zalet).

Wady prawne - stosowane w odniesieniu do zwierząt, gdy ktoś sprzeda zwierzę, którego nie widział, ukradzione, pożyczone, nieistniejące.

Odpowiedzialność za wady fizyczne reguluje kodeks cywilny. Odpowiedzialność tylko wtedy, gdy nastąpił akt sprzedaży.

Sprzedawca odpowiada w ramach rękojmi, gdy:

1. wystąpią wady główne - wady fizyczne zwierząt, które zostały wyszczególnione w rozporządzeniu. Sprzedawca ponosi odpowiedzialność nawet wtedy, gdy nie dał zaświadczenia o niewystępowaniu tej wady (czyli zawsze).

2. za wszystkie inne wady fizyczne zwierząt, tylko wtedy, gdy da zapewnienie o nieistnieniu wady (lub istnieniu pewnych właściwości); także, gdy kupujący określił w umowie, że kupuje zwierzę do określonego celu (np. koń wyścigowy)

Rękojmia umowna - odpowiedzialność z tytuł rękojmi umownej, gdy sprzedawca dał jakieś zaświadczenie o zwierzęciu.

Ujawnienie wady w ramach rękojmi - kupujący może:

• odstąpić od umowy - w takim razie strony powinny zwrócić sobie nawzajem otrzymane świadczenia (np. kupił sukę szczenną, to powinien zwrócić sukę ze szczeniakami a sprzedawca otrzymaną kwotę, odsetki ustawowe od kwoty kupna, wartość nakładów poczynionych przez kupującego - koszty leczenia)

• zażądać obniżenia ceny kupna - gdy chce zwierzę posiadać, mimo że jest z wadą, obniżenie następuje w takim stosunku, w jakim wartość przedmiotu sprzedawanego wolnego od wady ma się do jego wartości z uwzględnieniem istniejących wad

• zażądać dostarczenia innego zwierzęcia wolnego od wad - gdy dane zwierzę oznaczone jest, co do gatunku a nie do tożsamości bez szkody dla obu stron

• zażądać naprawy poniesionej szkody ze względu na zerwanie umowy

Sprzedawca nie odpowiada za wady fizyczne powstałe u zwierzęcia po sporządzeniu umowy kupna - sprzedaży, z wyjątkiem, gdy kupujący udowodni, że wada była przed sprzedażą. Odpowiedzialność sprzedawcy opiera się na przypuszczeniu, że jeżeli wada ujawniła się wkrótce po kupnie, to wada była już wcześniej - tzw. domniemanie.

Domniemanie, że wady ujawnione po umowie, ale z powodu wcześniejszej wady

• zwykłe (praesumptio hominis) - trzeba dostarczyć dowód

• prawne (praesumptio juris) - nie wymaga dowodu

• specjalne (praesumptio juris et de jure) -przyczyna znana jest wszystkim obywatelom

Z tytułu rękojmi obowiązuje domniemanie zwykłe.

Wady główne - wady fizyczne wymienione w rozporządzeniu (Rozp. Ministra Rolnictwa z 7.10.1966 w sprawie odpowiedzialności sprzedawców za wady główne niektórych gatunków zwierząt)

• konie: łykawość, dychawica świszcząca, wartogłowienie (przewlekłe schorzenie mózgowia lub opon mózgowych z obniżeniem świadomości zwierzęcia), przewlekłe schorzenie wewnętrznych części oka powstałe na tle nieurazowym

• owce: świerzb

• norki: gruźlica

Uprawnienie może wygasnąć w przypadku wad głównych, gdy kupujący:

• nie zgłosi w odpowiednim terminie do zbadania przez urzędowego lekarza weterynarii (z wyjątkiem łykawości)

• nie zawiadomi właściwego inspektoratu weterynarii o wystąpieniu świerzbu u owiec (w ciągu 24h od wystąpienia objawów)

Terminy

	Rękojmia	Zawiadomienie	Roszczeń	Łącznie
Rękojmia umowna	umowa lub 1 rok	1 m-c	1 rok	1 rok
Wada główna	15 lub 30 dni	7 dni	3 m-ce	3,5 lub 4 m-ce

Rękojmia przy wadach fizycznych (niebędących głównymi) - termin jest określony w umowie (umowny termin rękojmi); jeżeli nie był zawarty w umowie, to przyjmuje się, że trwa 1 rok

15 dni od wydania zwierzęcia - łykawość, dychawica świszcząca, wartogłowienie, świerzb owiec

30 dni od wydania zwierzęcia - gruźlica norek, przewlekłe schorzenie wewnętrznych części oka u koni

Zawiadomienie o wystąpieniu wady w określonym terminie pod karą utraty prawa do zadośćuczynienia

• wada fizyczna niebędąca wadą główną - zawiadomić sprzedawcę w ciągu 1 m-ca

• wady główne - 7 dni licząc od końca terminu rękojmi przewidzianego w rozporządzeniu

Termin roszczeń - okres, w ciągu którego przysługuje kupującemu dochodzenie sądowe; po nim sprzedający nie odpowiada z tytułu rękojmi, mimo że został zawiadomiony o wadach.

• wady fizyczne - 1 rok licząc od chwili wydania zwierzęcia

• wady główne - 3 m-ce od końca terminu rękojmi

Odpowiedzialność

 

wada główna wada niebędąca wadą główną

  

ujawniona w terminie ujawniona po tak z zastrzeżeniem

rękojmi terminie rękojmi w umowie

 

tak nie

Termin rękojmi:

 

wada niebędąca wadą główną wada główna

 

brak, ale zobowiązuje termin ujawnienia 15 lub 30 dni licząc od dnia

się wady, nieprzekraczający terminu wydania zwierzęcia

wystąpienia z powództwem

Termin zawiadomienia sprzedawcy:

 

wada niebędąca wadą główną wada główna

 

1 m-c od wykrycia wady 7 dni od końca rękojmi

Termin wystąpienia z powództwem:

 

wada niebędąca wadą główną wada główna

 

1 rok od dnia wydania zwierzęcia 3 m-ce od końca terminu rękojmi

Sprzedawca, który podstępnie zataił wadę nie może powoływać się na te terminy.

Terminy oznaczone w dniach kończą się z upływem ostatniego dnia bez uwzględnienia dnia transakcji (nie liczy się dzień, w którym nastąpiła transakcja; liczymy od następnego dnia po).

Terminy określane w tygodniach, miesiącach czy latach kończą się z takim samym dniem, w którym nastąpiło zdarzenie (gdy nie ma takiej daty w tym miesiącu, to koniec danego miesiąca)

12 marca - 12 kwietnia

31 stycznia - 28 lub 29 luty

Lekarz weterynarii na biegłego:

• w przypadku niewyjaśnionej, nagłej śmierci zwierzęcia (kroki wyjaśniające zależą od właściciela w gospodarstwach prywatnych i spółkach; w gospodarstwach uspołecznionych przypuszczenie zawinienia przez konkretna osobę - podlega odpowiedzialności karnej lub cywilnej. Orzeczenie lek. wet. jako biegłego niezależnie od innego śledztw może wnieść rozstrzygające dane.)

• wady pasz treściwych - masowe upadki i zachorowania, wyniki badań paszy - zanieczyszczenia bakteryjne, grzyby, zły stosunek komponentów lub niezgodne z normą

• zanieczyszczenie środowiska naturalnego - nadmiar metali ciężkich, środki ochrony roślin, omyłkowe opryski, spłukiwanie nawozów i kumulacja w najniżej położonych miejscach (pastwiska)

• często dotyczy pszczół i ryb

• zatrucia zwierząt futerkowych, psów

• śmierć zwierząt łownych - sprawy o kłusownictwo

• wadliwe i nieumiejętne stosowanie zabiegów chirurgicznych, położniczych, ignorancja, nieznajomość nowych technik (sprawy o pozbawienie prawa wykonywania zawodu)

• nieprzestrzeganie przepisów sanitarno-wet. o zwalczaniu chorób zakaźnych (duża śmiertelność zwierząt, rozprzestrzenianie, zwalczanie, zoonozy). Lekarz wet. ma współpracować z lek. med. ludzkiej i IW (głównie przy grzybicach, ukąszeniach, ospie, durze brzusznym, zakażeniach pokarmowych)

• kontrola nad środkami spożywczymi pochodzenia zwierzęcego

• wykroczenia: nielegalny ubój, brak oględzin lek. wet., nieprzestrzeganie przepisów san.-wet. w miejscach uboju, przetwórstwa, sklepach niedbałe badanie lek. wet.

• nieprzestrzeganie przepisów o transporcie

• ochrona zwierząt

Sekcja dla celów sądowych (podejrzewa się, że śmierć powstała wskutek czyjejś winy)

• oględziny miejsca zdarzenia

• opis cech zewnętrznych zwierzęcia (oględziny)

• wywiad mało istotny (kłamstwo stron)

• ułożenie zwłok i uszkodzenie powłok zewnętrznych

Wykład VII 17.04.2013

• podejrzenie o zatrucie

• zmiany pośmiertne

• nagła śmierć ( sercowa, krwotok z narządów, choroby zakaźne wstrząsowa, uduszenie, powieszenie, zadławienie, utonięcie, unieruchomienie klatki piersiowej)

• śmierć na skutek działania energii elektrycznej, porażenia piorunem, promieniowania jonizującego, oparzenia

Wykład VIII 24.04.2013

• udar cieplny, odmrożenia, zamarznięcia, śmierć głodowa, zatrucia

• urazy mechaniczne: rany, otarcia

• wstrząśnienie mózgu, stłuczenie mózgu

Wykład IX 8.05.2013

broń palna, wypadki komunikacyjne

Wykład X 15.05.2013

• omówienie poszczególnych wad głównych

• dowody rzeczowe w weterynarii

Wykład XI 22.05.2013

• badanie plam krwi, kości, skóry, włosów

17

---