Finanse przedsiębiorstw.

Każda firma musi mieć majątek

Do firmy poprzez

Środki pieniężne

aport (w postaci rzeczowej) środki finansowe w postaci kredytów bankowych lub kupieckich oraz pożyczek zaciąganych na rynku pieniężnym i papierów wartościowych

Znaną też jest rzeczą fakt ze majątek pomnażamy, majątek firmy możemy zwiększać poprzez dotacje do kapitału zakładowego firmy z zysku

Kapitały własne - udziały, aporty

Kapitały obce pożyczki kredyty środki zewnętrzne

Kapitały własne i obce firma przeznacza na bieżące wydatki typu zakup materiałów, wynagrodzenia itp. W wyniku sprzedaży wyrobów i usług przedsiębiorstwo osiąga swoje dochody, może tez osiągać dochody poprzez zbieranie należności od odbiorców i z tych dwóch źródeł realizowany jest zysk. Operacje gospodarcze realizowane przez każde przedsiębiorstwo ma pieniężny wyraz. Umożliwia to sprowadzenie do wspólnego mianownika w ujęciu wartościowym tych operacji gospodarczych. Dzięki temu można je porównać.

Finanse przedsiębiorstwa są to zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków na cele działalności gospodarczej firmy.

Kierownictwo, zarząd firmy musi prowadzić pewna politykę organizacyjną w sferze finansów która ma na celu stworzenie takich zjawisk ekonomicznych które spowodują uzyskanie najkorzystniejszych wyników działalności firmy.

Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa polega na sterowaniu pozyskiwaniem źródeł finansowania działalności firmy oraz lokowaniem ich w składniach majątkowych w sposób pozwalający na realizacje strategicznego celu, jakim jest maksymalizowanie korzyści przypadających udziałowcom(właścicielom firmy).

Korzyści udziałowców mogą występować w formie

1.wypłacanych dywidend tj. części przeznaczonego na ten cel zysku osiągniętego przez firmę

2.wzrostu bieżącej wartości posiadanych udziałów firmy(jeżeli wzrost ten następuje w skali wyższej od skali inflacji)- musi mieć to realną wartość

Maksymalizacja korzyści udziałowców stanowi rezultat działań prowadzących do wzrostu wartości firmy. Nie należy przy tym zapominać o prawidłowym funkcjonowaniu firmy, dlatego tez istotne jest wykorzystywanie związków zachodzących pomiędzy zyskiem i amortyzacją, czyli stopniowym zaliczaniem do kosztów działalności zużycia rzeczowych środków trwałych.

Amortyzacja jest kosztem nietypowym, nie powoduje wypływu środków pieniężnych z firmy

I tak:

- szybsze zamortyzowanie wpływa w krótszym okresie obniżająco na zyski ale pozwala na wcześniejsze wycofanie zainwestowanego kapitału.

- wolniejsze zamortyzowanie wpływa korzystnie na wielkość zysków a tym samym opóźniana wycofanie zainwestowanego kapitału i powoduje wcześniejsze obciążenie podatkiem dochodowym.

Z punktu widzenia efektywności ulokowanych w przedsiębiorstwie kapitałów istotne znaczenie ma łączna nadwyżka finansowa obejmująca(zysk netto + amortyzacja), nie tylko zysk ale również wielkość dokonanych w danym okresie odpisów amortyzacyjnych

Odpisy amortyzacyjne są w prawdzie zaliczane stopniowo w ciężar kosztów działalności ale ich równowartość nie wymaga wyrównywania wydatkami pieniężnymi. Mogą być zatem traktowane łącznie z zyskiem netto jako podstawa oceny zwrotności kapitału.

Nadwyżka finansowa(Cash flow)=zysk netto + amortyzacja

Skala przewidywanych korzyści wynikających z lokowania kapitału w działalność gospodarcza wiąże się ze skalą ryzyka danego przedsięwzięcia występującego przy danej działalności . Ryzyko oznacza że faktyczne korzyści finansowe mogą okazać się mniejsze niż przewidywano przy podejmowaniu decyzji o przedsięwzięcia lub nawet mogą przerodzić się w stratę.

Im większa oczekiwana skala zysków w stosunku do zaangażowanego kapitału tym większa skala ryzyka i na odwrót- mniejsze ryzyko oznacza mniejsze zyski(mniejszy koszt ryzyka).

Rodzaje ryzyka:

1.Ryzyko gospodarcze - np. wzrost konkurencji na rynku, oznacza możliwość osiągnięcia gorszych wyników od zamierzonych lub poniesienia nie przewidzianych strat przy założeniu ze cały majątek firmy byłby sfinansowany wyłączenie jej własnymi kapitałami.

2.Ryzyko finansowe np.: wzrostu stóp %, BC podnosi podstawowe stopy %) występuję w razie częściowego pokrycia majątku obcymi kapitałami(zobowiązaniami) i łączy się z określonym uzależnieniem firmy od jej kredytodawców.(np. terminowego uregulowania zobowiązań prawidłowej synchronizacji wpływów finansowych..). Skala ryzyka finansowego rośnie wraz ze wzrostem poziomu zadłużenia. Klasycznym przykładem ryzyka finansowego jest ryzyko utraty płynności(tj. zdolności do terminowego regulowania przez firmę zobowiązań). Ryzyko utraty płynności występuje nie tylko w przypadku strat, ale może pojawić się również ono w przedsiębiorstwach osiągających wysokie zyski, jeżeli naruszona zostanie równowaga miedzy terminami wpływu gotówki i koniecznymi wydatkami na pokrycie zobowiązań. Np. w skutek nadmiernego zaangażowania się w nowe inwestycje bez uprzedniego zabezpieczenia pewnych źródeł ich sfinansowania.

Nadpłynność też nie jest dobra bo pokazuje, że zarządzający firmą mało efektywnie zarządzają tą gotówką, nie lokują jej ani nie inwestują.

W celu maksymalnego zniwelowania ryzyka podejmowanie decyzji finansowych można podzielić na(nie można całkowicie wyeliminować ryzyka można go ograniczyć):

• Bieżące obejmują horyzont czasowy nie przekraczającym jednego roku, zmierzają one do uzyskiwania jak najlepszych efektów przy istniejącym profilu działalności i nie ulegających większym zmianom zasobach kapitałowych firmy. Odnoszą się do spraw i problemów powtarzających się np. refinansowania kredytów krótkoterminowych i ich spłat, polityki inkasa należności od odbiorców tzn. ilość dni na spłatę(termin zapłaty 7,14,30 dni). Przy ich podejmowaniu zazwyczaj wykorzystuje się procedury dobrze znane, ograniczające znacznie skalę ryzyka, umożliwiające stosowanie najkorzystniejszych wypróbowanych rozwiązań(rutynowe działania nie wymagające czasu).

• Strategiczne polegają na podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, wywołujących długookresowe skutki finansowe oraz kosztownych często prac badawczych(np. przy modernizacji kotłowni potrzebna jest dokumentacja techniczna i musimy wiedzieć czy inwestycja ta nam się opłaca). Z decyzjami łączą się zazwyczaj poważne koszty oraz znaczna skala ryzyka. Na skutek zwiększającej się w miarę wydłużania horyzontu czasowego niepewności sprawdzenia się przyjmowanych założeń wyjściowych np.: - dotyczących akceptacji przez rynek nowych wyrobów

Pomiędzy decyzjami bieżącymi a strategicznymi zachodzą wzajemne powiązania. Np. jeśli w wyniku decyzji strategiczny podjęto decyzje sfinansowaną kredytem to przy podejmowaniu bieżących decyzji dotyczących kształtowania wydatków należy zapewnić środki na spłatę w terminie rat kapitałowych wraz z odsetkami. Podejmowanie decyzji finansowych sprowadza się zatem do ciągłych wyborów, (wymaga podejmowania decyzji) Wymaga to znajomości odpowiednich narzędzi ekonomicznych a zwłaszcza:

1.analizy sytuacji finansowej umożliwiającej ocenę zgodności przebiegu operacji finansowych w stosunku do założeń a także stanowiącej punkt wyjściowy dla podejmowania decyzji przyszłościowych.

2.planowania finansowego które powinno być narzędziem świadomego z góry zaplanowanego sterowania procesami pieniężnymi.

Zewnętrzne uwarunkowania decyzji finansowych

1. Trafność decyzji finansowych zależy od szeregu uwarunkowań wewnętrznych związanych np. z poziomem kwalifikacji pracowników. Jednak istotniejsze uwarunkowania zewnętrzne, na które firma nie ma wpływu to np. .koniunktura gospodarcza, inflacja, polityka fiskalna i monetarna, interwencjonizm państwowy.

• Koniunktura gospodarcza podlega cyklicznym wahaniom przy czym długość cyklu i ostrość wahań kształtuje się nieregularnie, etapy to: ożywienie, rozkwit, recesja, depresja, stagnacja

W okresie ożywienia i rozkwitu większość firm może liczyć na znaczny wzrost przychodów ze sprzedaży. Stwarza to konieczność bardziej ekspansywnej polityki finansowej firmy polegającej miedzy innymi na mocniejszym wykorzystaniu kredytów i pożyczek na cele inwestycyjne. Występują również bardziej sprzyjające warunki do powiększania własnych kapitałów firmy dzięki ich pozyskiwania z zewnątrz(np. emisja nowych obligacji-spółki akcyjne). Jednak z chwilą pojawienia się pierwszych oznak końca rozkwitu gospodarczego spada popyt, powstaje potrzeba ostrożniejszej polityki finansowej(podejmowanie działań zapobiegających zamrożeniu środków pieniężnych w nadmiernych zapasach oraz dokonanie wnikliwej analizy zdolności płatniczej naszych odbiorców, dokonujących zakupów z odroczonym terminem płatności). Niezbędne jest również ostrożniejsze zaciąganie krótkoterminowych kredytów jeżeli brak jest dostatecznej pewności ich refinansowania.

W celu ograniczenia ryzyka jakie może przynieść kolejne załamanie cyklu koniunkturalnego, długookresowa strategia finansowa powinna uwzględniać możliwość utrzymywania płynności finansowej umożliwiającej terminowe regulowanie zobowiązań zarówno w okresie dobrej jak i złej koniunktury. Dotyczy to przede wszystkim planowania finansowego które powinno być formułowane w ujęciu wariantowym, uwzględniającym kontynuacja aktualnego cyklu a także jego zmianę na lepsze lub gorsze.

2. INFLACJA powoduje „ erozje” siły nabywczej pieniądza, znajdującą odbicie we wzroście ogólnego poziomu cen. Wysoki poziom inflacji wpływa na poziom nominalny odsetek od pożyczek i kredytów, zagraża deprecjacji realnej wielkości kapitałów własnych firmy, jej należności i zasobów pieniężnych. Zasadnicze znaczenie ma wtedy prowadzenie polityki finansowej i dokonywanie operacji związanych z jej realizacją w sposób który nie tylko zapobiegałby spadkowi realnej wartości firmy posiadanych przez nią kapitałów, ale mimo obniżającej się siły nabywczej pieniądza umożliwiłby realny wzrost zysków i nadwyżki finansowej. Groźnym dla firmy jest zjawisko: Stagflacji, w którym zjawiska recesyjne czy kryzysowe łączą się z jednoczesnym występowanie wysokiej inflacji.

Deflacja - czyli stan nierównowagi kiedy podaż przewyższa popyt a na rynku pojawia się niedobór pieniędzy, wzrost konkurencyjności co wywołuje spadek cen i zmniejszenie skłonności do inwestowania.

3. Polityka fiskalna państwa(realizuje ją rząd i Minister Finansów) wywiera decydujący wpływ na sytuacje finansową firmy przede wszystkim za pośrednictwem systemu podatkowego(CIT 19%). Istotne znaczenie ma zatem znajomość systemu podatkowego oraz orientacja w założeniach polityki budżetowej państwa. np. w razie wysokiego deficytu rysuje się groźba zwiększenia obciążeń podatkowych firmy. Również wzmożona działalność państwa na polu emisji obligacji i bonów skarbowych, przy jednoczesnym oferowaniu atrakcyjnego oprocentowania ogranicza podaż pieniądza na inne cele, a wiec możliwość uzyskania kredytów i pożyczek. Polityka fiskalna państwa wpływa także na wzrost stopy procentowej a wiec i kosztów finansowych ponoszonych przez firmę(w sposób pośredni, bo w sposób bezpośredni wpływa NBP). Należy też zaznaczyć że wydatki budżetu państwa wywołują określony popyt w konsumpcji. np. określona skala wydatków na szpitale, szkoły. Natomiast ograniczenie wydatków budżetowych oznacza dla wielu firm obsługujących sferę budżetową spadek dochodów( nie będą one mogły wykorzystywać zwiększonych inwestycji). Szczególne niebezpieczeństwo z utraty płynności finansowej występuje jeżeli wskutek ograniczeń finansowych jednostki budżetowej nie są w stanie regulować na bieżąco swoich płatności. W konsekwencji firmy zalegają z płatnościami wobec swoich kontrahentów, w tym także wobec urzędów skarbowych, ZUS(firma nie może wtedy stanąć do przetargu, naliczane są wysokie odsetki za nieterminowość).

4. Polityka monetarna realizowana jest przede wszystkim przez NBP i znajduje swoje odbicie w regulowaniu podaży i ceny pieniądza kredytowego. Dążąc do przezwyciężenia recesji gospodarczej Bank Centralny podejmuje działania w celu większej dostępności pieniądza kredytowego i obniżenia jego ceny (stopy procentowej). Działania te jednak niekiedy prowadzą do wzrostu inflacji, dla powstrzymania i zmniejszenia której Bank Centralny wprowadza politykę ograniczenia podaży pieniądza,. miedzy innymi poprzez oddziaływanie na wzrost stopy procentowej. Należy zatem zaciągając kredyty bankowe liczyć się z ryzykiem wzrostu stopy %.

5. Interwencjonizm państwowy można stosować za pomocą następujących instrumentów:

• ulg podatkowych

• subwencjonowania(udział w finansowaniu części kosztów odsetek od kredytów) udzielanych przez banki na ważne cele społeczne na preferencyjnych warunkach np. subwencjonowanie z budżetu państwa części odsetek bankowych od kredytu(np. kredyt mieszkaniowy, TBS).

• Polityki celnej wywierającej wpływ na finansowanie operacji towarowych z zagranicą np. na koszty importu i opłacalności eksportu.

• wpływania na kształtowanie się kursów walutowych(NBP wpływa).

Wartość pieniądza w czasie(zmienność wartości pieniądza w czasie

Każdej działalności gospodarczej towarzyszy pieniądz który umożliwia wycenę firmy jej własnych i obcych kapitałów, osiąganych przychodów, ponoszonych kosztów, a także realizowanych zysków i ponoszonych strat. Wartość pieniądza zależy od następujących czynników:

1. relacja miedzy wzrostem ilości pieniądza w obiegu w stosunku do wzrostu produktu narodowego.

2. Relacja pomiędzy wartością pieniądza i dynamiką ogólnego poziomu cen (zwiększającą się inflacja równa się spadek zmniejszenie wartości pieniądza-deprecjacja; w wyniku spadku ogólnego poziomu cen równa się wzrost wartości pieniądza-aprecjacja)

Zmiany w wartości pieniądza krajowego znajdują odbicie w kształtowaniu się kursów walutowych. Jeżeli zmiany te są dokonywane z urzędu(przez BC) to mamy do czynienia ze zjawiskiem dewaluacji(obniżenie wartości) lub rewaluacji czyli wzrost wartości pieniądza krajowego w odniesieniu do innych walut. Wartość pieniądza jest zmienna w czasie nie tylko pod wpływem różnych procesów inflacyjnych i deflacyjnych, jeżeli przyjąć ze procesy takie nie występują to i tak pieniądz stojący aktualnie do dyspozycji w formie gotówki ma większą wartość dla posiadacza niż analogiczna suma która będzie zainkasowana w przyszłości)bo pieniądz który jest aktualnie można zainwestować i przynosi korzyści).

Stopa procentowa - cena pieniądza

Cena wykorzystania obcego pieniądza przedstawiana jest w postaci stopy %

Poziom stopy % również ulega wahaniom w czasie. Na jej wysokość wpływa inflacja. Jeżeli stopa % przekracza poziom inflacji to różnice między tymi wielkościami określa się mianem realnej stopy %. Jednak jej wielkość w istotnej mierze zależy od podaży i popytu pożyczki. Wobec tego należy rozróżniać :- nominalną stopę procentową i - realną stopę procentową, która występuje po wyeliminowaniu skutków inflacji.

Wielkość realnej stopy % można określić za pomocą wzoru:

dr = (d-i)* 100/ 100+i

Dr- realna stopa procentowa

d- nominalna stopa procentowa

i -stopa inflacji

Istotne znaczenie przy kształtowaniu się stopy procentowej ma polityka Banku Centralnego, który w tym celu reguluje odpowiednio stopę kredytów refinansowanych i lombardowych z których mogą korzystać banki komercyjne, stopę redyskontową skupowanych weksli od BK, wysokość rezerw obowiązkowych jakie te banki obowiązane są tworzyć.

Istotny wpływ na stopę procentową wywiera ocena kondycji(wiarygodność) finansowej kredytobiorcy (stopień jego zdolności do regulowania czasie jego zobowiązań wynikających ze spłaty kredytu)

W praktyce widoczny jest związek pomiędzy stopą procentową i polityką fiskalną i tak: w razie utrzymywania wysokiego deficytu budżetowego konieczne jest pokrywanie go pieniądzem uzyskiwanym z dodatkowej emisji oferowanych posiadaczom weksli i obligacji państwowych. Ulokowanie poważniejszych kwot emisji wymaga niejednokrotnie zaproponowania potencjalnym nabywcom wyższego, bardziej atrakcyjnego oprocentowania takich walorów.

Koszt pieniądza ustala się przy zastosowaniu rachunku odsetek który występuje w różnych formach, w zależności od podstaw i sposobu naliczania odsetek , częstotliwości ich wypłaty można wyróżnić rachunek odsetek:

• prostych jeżeli są one obliczane stale od tej samej kwoty pieniężnej co z reguły oznacza że są one pobierane na bieżąco po naliczeniu

• złożonych przy którym odsetki ulęgają kapitalizacji tzn. nie są na bieżąco wypłacane ale powiększają pierwotny kapitał a tym samym podstawę do obliczenia odsetek za następny okres, natomiast wypłata odsetek następuje dopiero łącznie ze zwrotem kapitału

odsetki proste o = K/100*d*t

k - kapitał

d - odsetki

t - czas wykorzystania kapitału (czas odroczenia płatności)

II wykład

Rachunek odsetek prostych stosowany jest przy obliczaniu kosztów wykorzystania obcego pieniądza w krótkich okresach czasu(nie przekraczających 1 roku).

O = K/100 * d * t

K-kapitał (podstawa naliczania odsetek)

d - stopa odsetek

t - czas wykorzystania kapitału(odroczenie płatności)

Rachunek odsetek prostych stosowany jest przy obliczaniu opłaty za pożyczki, kredyty, lokaty, których okres wykorzystania liczy się w dniach a stopa procentowa ustalana jest w skali rocznej. Wówczas należy sprowadzić stopę procentową do skali dziennej a czas wykorzystania kapitału liczy się poczynając od następnego dnia po powstaniu zobowiązania ale włączając dzień jego spłaty:

O=K/100 x d/r x t

r - oznacza liczbę dni w roku

Przy lokowaniu gotówki w bankach, udzielaniu kredytów pożyczek odsetki wg określonej stopy procentowej pobierane są zazwyczaj z dołu w ustalonych odstępach czasu. Występują jednak przypadki gdy odsetki płacimy z góry tzn. suma udzielonego kredytu pomniejszana jest przy jego wykorzystaniu o należne odsetki wg określonej stopy.

Potrącanie z góry tych odsetek określane jest mianem dyskonta

Jeżeli zatem stopa dyskontowa określana jest w skali rocznej to jej wysokość można doprowadzić do porównywalności z roczną stopą odsetek inkasowanych z dołu przy pomocy wzoru

d= ds.x100/100-ds.

ds. - stopa dyskonta w skali rocznej

d - stopa odsetek pobieranych jednorazowo z dołu po zakończeniu roku

Stopa dyskonta nie zawsze jest wyznaczana w skali rocznej ale może być określana dla sumy pożyczki w ujęciu nominalnym zaciąganej na okres krótszy niż jeden rok np.: w razie lokaty przejściowo wolnych środków w krótkotrwałych papierach wartościowych , ich cena nabycia pomniejszana jest z góry o należne odsetki, w dniu wykupu tego papieru wartościowego przez emitenta(np. skarb państwa) reguluje on pełną wartość nominalną tego waloru. W celu kalkulacji opłacalności takiej lokaty w porównaniu do innych alternatywnych możliwości depozytowych należy sprowadzić stopę dyskonta do warunków porównywalnych ze stopą odsetek w skali rocznej inkasowanych z dołu do tego celu stosujemy wzór:

d= do x 100/100-do

d - roczna stopa procentowa

do - okresowa stopa procentowa

Częstym zjawiskiem w gospodarce rynkowej jest oferowanie klientom kredytu handlowego (kupieckiego) tj. oznaczającego zgodę na uregulowanie faktury za dostawę w ustalonym ale późniejszym niż dostawa terminie np. 30 dni od wystawienia rachunku. Wówczas koszt kredytu uwzględniony jest w cenach dostawy. Często też dostawca udziela tzw. skonta tj. upoważnia Klienta do pomniejszenia faktury o określony odsetek jeśli ureguluje ją bezzwłocznie po otrzymaniu.

W celu opłacalności kalkulacji podjęcia decyzji czy opłacalne jest skorzystanie z dyskonta na tle innych alternatywnych rozwiązań należy przekształcić krótkookresową stopę skonta na roczną stopę odsetek naliczanych z dołu.

Przy dotychczasowych obliczeniach stosowano rachunek odsetek %. Niekiedy należy podać aktualna cenę (wartość) lokaty pieniężnej na ustalony okres i przy założonej stopie procentowej w skali rocznej, niezbędne jest wykorzystanie następującego wzoru:.

C=N x 100 : ( 100+ d x t/365)

N - wartość nominalna walorów

d - stopa procentowa

t- czas wykorzystania kapitału

Kapitalizacja odsetek

W warunkach ustabilizowanej gospodarki rynkowej przy zaciąganiu kredytów wierzyciel nie zawsze podejmuje odsetki na bieżąco po ich naliczeniu za dany okres, natomiast dopisuje je do kwoty pierwotnego kapitału(kapitalizacja) i od tak powiększonej sumy nalicza odsetki w kolejnym okresie. Stopa odsetek przy danej stopie % rośnie wówczas z okresu na okres i to w coraz większej skali ponieważ, oblicza się je od coraz wyższej podstawy. Wypłatę odsetek dokonuje się wraz ze zwrotem pierwotnej sumy kapitałowej po upływie terminu jej spłaty.

Przy kapitalizacji odsetek występują następujące pojęcia

- kapitału pierwotnego - stanowiący początkowy wkład(np. pożyczek)

- odsetki skapitalizowane tzn odsetki obliczane na bieżąco ale nie wypłacane okresowo, lecz powiększające kapitał pierwotny

- suma skapitalizowana tj. suma na którą składa się kapitał pierwotny oraz skapitalizowane odsetki.

Przy kapitalizacji odsetek zachodzi zatem potrzeba określania przyszłej wartości pożyczki(lokaty). Niezbędne jest posługiwanie się rachunkiem procentu składanego (odsetek złożonych) który uwzględnia fakt stopniowego powiększania pierwotnej sumy kapitałowej o niepodejmowane na bieżąco odsetki:

Skn = K ( 1 + d/100)ⁿ

Skn - suma skapitalizowana na koniec n okresów

K - kapitał podstawowy(początkowy)

d - stopa procentowa

n - liczba okresów w którym dokonuje się kapitalizacji odsetek

Kształtowanie struktury kapitału-źródła pozyskiwania kapitału

Ze względu na źródło pochodzenia kapitałów którymi przedsiębiorstwo finansuje swój majątek(pasywa) wyróżnia się:

• kapitały własne pochodzące ze źródeł zewnętrznych np. wniesione przez udziałowców ( kapitał założycielski) oraz ze źródeł wewnętrznych ( zysk netto)

• kapitały obce występujące w formie pożyczek, kredytów

Źródłami kapitału firmy są kapitał własny czyli wkłady udziałowców i zysk netto,

długoterminowe zobowiązania czyli kredyty bankowe, emisje obligacji, krótkoterminowe zobowiązania np. kredyty bankowe w postaci krótkoterminowej linii kredytowej, kredyty kupieckie, krótkoterminowe papiery wartościowe np. bony pieniężne.

Kapitały własne są najbardziej stabilną podstawą działalności firmy decydującą o stopniu utrzymania płynności finansowej. Ich wysokość stanowi dla wierzycieli informację do jakiej kwoty firma zdolna jest ponosić konsekwencje finansowe w razie powstania strat.

Kapitały stałe są to kapitały własne + zobowiązania długoterminowe dlatego, że wykorzystywane są przez firmę finansowania działalności bez potrzeby ich odnawiania przez dłuższy okres. Największą pewność utrzymania płynności finansowej w razie nawet nie przewidzianych trudności zapewnia pokrywanie całości posiadanego majątku kapitałami własnymi. Zbędne staje się wówczas także ponoszenie kosztów odsetek od kredytów, a więc do dyspozycji firmy i jej udziałowców pozostaje cały zysk osiągnięty z eksploatacji majątku. W takim przypadku stopa zyskowności majątku, czyli zysku netto do majątku jest analogiczna jak stopa zyskowności kapitałów własnych. Jeżeli jednak w finansowaniu majątku firmy zaangażowane są częściowo kapitały obce a koszt odsetek jest niższy od zyskowności majątku(dźwignia finansowa), to w rezultacie zwiększa się odpowiednio stopa zyskowności kapitałów własnych. Zatem ta stopa wzrasta w miarę zwiększania się udziału kapitałów obcych w finansowaniu majątku. Jeżeli stopa odsetek płaconych jest niższa od zyskowności majątku osiąganej przez firmę.

Z punktu widzenia utrzymania równowagi finansowej firmy zasadnicze znaczenie ma relacja zachodząca pomiędzy podziałem majątku na trwały i obrotowy, oraz między kapitałami stałymi i krótkoterminowymi. Zaangażowanie kapitałów w finansowanie majątku trwałego oznacza ich zamrożenie na dłuższy czas. Wycofywanie kapitałów ulokowanych w środkach trwałych odbywa się stopniowo przez szereg lat za pomocą odpisów amortyzacyjnych. W celu utrzymania równowagi finansowej przedsiębiorstwa niezbędne jest pełne pokrycie majątku trwałego stabilnymi źródłami finansowania tj nie wymagającymi szybkiego zwrotu, a więc kapitałami stałymi. Należy przy tym podkreślić iż również w strukturze kapitałów stałych powinny być uwzględnione odpowiednie proporcje między kapitałami własnymi i obcymi.

Przeciętny cykl obrotu (cykl gotówkowy) obejmuje średni okres jaki występuje między wydatkami gotówkowymi poniesionymi na nabycie składników majątku obrotowego, niezbędnych do prowadzenia działalności oraz wpływami pieniężnymi ze sprzedaży produktów bądź usług ze względu na różny stopień płynności zapasów i należności, stanowiących istotną część niegotówkowych składników majątku obrotowego. Należy w pierwszej kolejności ustalić cykle cząstkowe tych składników po zsumowaniu których uzyskuje się cykl łączny.

Jeżeli zapłata za dostawę materiałów regulowana jest z opóźnieniem a ponadto występują spłacane po upływie określonego czasu zobowiązania z tytułu np. podatków, to część cyklu obrotu finansowana jest automatycznie tymi pasywami. Jeżeli zatem od łącznego cyklu obrotami i zapasami(cykl brutto) odejmie się okres czasu przypadający przeciętnie na regulowanie zobowiązań(z wyjątkiem zobowiązań z tytułu kredytów) to uzyskuje się przeciętny cykl netto tj. ukazujący okres w którym środki obrotowe powinny być sfinansowane z innych niż te zobowiązania kapitałów.

Strategia finansowania środków obrotowych oznacza przyjęcie określonej kompozycji źródeł ich pokrycia(własne i obce). Rozpatrując alternatywne strategie finansowania majątku obrotowego należy wyróżnić:

• związki zachodzące pomiędzy stałymi i zmiennymi składnikami tego majątku

obrotowego

• stopień realności przewidywanych wpływów ze sprzedaży oraz ich regularności

• koszty wykorzystania kapitału

Maksymalizacja udziału kapitałów stałych w finansowaniu środków obrotowych umacnia równowagę finansową firmy , ale korzystanie z kredytów długoterminowych łączy się zazwyczaj z kosztami wyższych odsetek niż wynosi ich stopa przy kredytach krótkoterminowych z kolei maksymalizacji pokrycia środków obrotowych krótkoterminowymi zobowiązaniami, daje szansę wyższych zysków i korzystniejszej ich relacji w stosunku do kapitału własnego ale jednocześnie rośnie ryzyko płynności płatniczej.

Uwzględniając różny stopień ryzyka wiążącego się ze strukturą kapitałów służących finansowaniu majątku obrotowego można wyodrębnić trzy rodzaje strategii

A.strategia zachowawcza przy której ryzyko finansowe sprowadza się niemal do zera, strategia ta opiera się na założeniu ze prawie całość majątku obrotowego powinna być pokryta kapitałami stałymi. Kapitał stały powinien zatem odpowiadać wartości netto majątku trwałego powiększonej o maksymalne stany środków obrotowych. Przy takiej strategii ryzyko płynności płatniczej redukuje się do minimum ponieważ uzależnia się ono od wahań podaży kredytów krótkoterminowych. Jednakże zaangażowanie kapitałów stałych wpływa obniżająco na stopę wysokości zyskowności kapitałów własnych co tylko częściowo łagodzi oprocentowanie uzyskiwane dzięki krótkookresowym lokatom przejściowo wolnych środków pieniężnych.

B.strategia umiarkowana nawiązuje do podziałów środków obrotowych na część zmienną i stałą. Stała wielkość majątku obrotowego powinna być pokryta kapitałami stałymi a wszelkie jego okresowe zwiększenia powyżej stałego tj. minimalnego poziomu należy finansować krótkookresowymi kapitałami(zobow.bieżącymi). Ta strategia jest stosunkowo bezpieczna pod względem utrzymania płynności finansowej aczkolwiek istnieje potrzeba dysponowania przez firmę elastycznymi możliwościami pozyskiwania w razie potrzeby kapitałów krótkoterminowych.

C.Strategia dynamiczna, zmierzając do maksymalizacji zysków w relacji do kapitałów własnych przewiduje ona, iż kapitałami stałymi powinien być finansowany jedynie majątek trwały, natomiast środki obrotowe ze względu na stosunkowo krótki(nie przekraczający 1 roku) cykl obrotowy finansuje się w całości zobowiązaniami krótkoterminowymi. Jest to strategia dosyć niebezpieczna ze względu na możliwość utraty płynności finansowej.

Każda z wymienionych strategii wpływa odmiennie na zyskowność kapitałów własnych i na płynność płatniczą firmy.

Zarządzanie majątkiem obrotowym

A. Zarządzanie zasobami gotówkowymi

Zasoby gotówkowe obejmują stany środków pieniężnych na rachunkach bieżących i terminowych, w kasie a także w krótkoterminowych papierach wartościowych(czeki, weksle, bony skarbowe)Zarządzanie koncentruje się w pierwszej kolejności na planowaniu wydatków i wpływów pieniężnych z podziałem na poszczególne odcinki czasu. Niezbędne jest również bieżące śledzenie informacji o codziennych wpływach i wydatkach gotówkowych. Bieżące zarządzanie zasobami gotówki powinno zmierzać do:

1.przyśpieszenia dyspozycyjności wpływami gotówkowymi przez skracanie czasu ich obiegu

2.regulowanie zobowiązań w terminie ale bez wyprzedzania w stosunku do końcowej daty płatności tj. przy pełnym wykorzystaniu przetrzymania gotówki bez wzrostu kosztów z tego tytułu

3.lokowania przejściowo wolnych środków finansowych w sposób zapewniający odpowiednie korzyści

4.pozyskiwania najtańszych źródeł finansowania przejściowych niedoborów gotówki.

B.Zarządzanie należnościami

1.Sprzedaż na kredyt umożliwia zwiększenie przychodów z tytułu sprzedaży dzięki rozszerzeniu kręgu odbiorców, a więc może również wpłynąć na zwiększenie zysków.

2.sprzedaż ratalna - nabywca już po wpłaceniu pewnej kwoty staje się właścicielem towarów, reguluje całość przez dłuższy czas, w równych ratach uwzględniających odsetki.

3.polityka kredytowa - firma powinna wyznaczać zasady udzielania kredytów czyli formę(oprocentowanie, okres spłaty) oraz kryteria wg których będzie się oceniać wypłacalność poszczególnych nabywców. Przy ustalaniu wypłacalność poszczególnych nabywców, dążąc do najkorzystniejszych dla firmy rozwiązań należy uwzględnić:

-rozwiązania stosowane przez inne firmy konkurencyjne, prowadzące zbliżoną działalność

-możliwość sfinansowania należności kredytowych zwłaszcza w przypadku zamiaru rozszerzenia sprzedaży kredytowej.

Niezbędne jest dokonywanie oceny solidności płatności przyszłych kredytobiorców uwzględniając następujące kryteria: 1. skłonność do terminowego regulowania zobowiązań, 2.wielkość kapitałów własnych klienta(analiza sprawozdań finansowych), 3.podatność klienta na zmiany koniunktury tj. wrażliwość sytuacji finansowej jego firmy na zjawiska kryzysowe w gospodarce, 4.oferowanie przez klienta formy zabezpieczenia spłat kredytu.

Specyficzną formą inkasa należności od odbiorców jest

factoring, polega on na odsprzedaży przez firmę należności z tytułu wyświadczonych odbiorcom dostaw przed terminem płatności bankowi. Wówczas firma, która dokonała sprzedaży udzielając odbiorcy kredytu handlowego ceduje(odstępuje) należności transakcji otrzymując w zamian gotówkę. Inkasem należności w dacie jej płatności zajmuje się wówczas jej nabywca(np. bank).

W przypadku factoringu możemy rozróżnić trzy strony

1.Faktorant- czyli podmiot sprzedający należności przed terminem jej ich inkasa;

2.Dłużnik czyli odbiorca któremu faktorant sprzedał towary lub produkty udzielając mu kredytu handlowego;

3.Faktor(bank lub inna instytucja) czyli podmiot przejmujący funkcje inkasa należności w zamian za wynagrodzenie ustalone w umowie z faktorantem, przeważnie w formie określonego odsetka od nabytych należności.

Wyróżniamy dwa rodzaje factoringu.

- factoring pełny - jeżeli faktor nabywający należności przejmuje na siebie pełne ryzyko jej inkasa a wiec ryzyka niewypłacalności dłużnika jak i opóźnienia wpływów.

- factoring niepełny występuje w przypadku gdy faktor dochodzi zwrotu należności od faktoranta, jeżeli dłużnik staje się niewypłacalny lub przejmuje ryzyko z tym związane tylko częściowo(np.: jeżeli dłużnik nie jest w stanie spłacić to może być zawarta klauzula, że pierwotny dłużnik).

Korzystanie przez firmę z factoringu pociąga za sobą koszty prowizji i odsetek(wady factoringu) od faktora, jednak są one równoważone dzięki zaletom faktoringu do których należą:.

1.przejęcie przez faktora operacji związanych z kontrola inkasa oraz ewentualną

egzekucją należności

2.uniknięcie w razie pełnego factoringu ewentualnych strat spowodowanych

niewypłacalnością dłużnika lub opóźnieniem wpływu należności.

3.możliwość oferowania odbiorcą korzystniejszych warunków zakupu przez

wydłużenie okresu dla kredytowania dzięki wykupywaniu należności przez faktora bezpośrednio po przekazaniu mu faktury wystawionej dla odbiorcy.

Akredytywa -forma usługi bankowej .Przy tej formie rozliczenia bank dłużnika na jego wniosek wyodrębnia określone środki pieniężne które są następnie przekazywane do banku, w którym posiada rachunek wierzyciel w celu uregulowania zobowiązania po spełnieniu warunków(np. po przedłożeniu dokumentów wysyłki towaru do odbiorcy).

Leasing - firma dokonuje zakupu środków trwałych, które są niezbędne do działalności firmy. Oznacza to konieczność dysponowania własnymi lub obcymi kapitałami niezbędnymi do sfinansowania nabywanego na własność majątku trwałego. W latach 60 w krajach europejskich rozwinęła się idea zakupu na własność majątku trwałego na rzecz ich wynajmu -leasingu. Stanowi on w istocie źródło finansowania działalności firmy o odrębnej właściwości zbliżonej do zaciągania zobowiązań długoterminowych.

LEASING oznacza upoważnienie przez właściciela składników majątkowych udzielone na podstawie umowy, do użytkowania tych składników w ustalonym okresie w zamian za uzgodnione ratalne opłaty.

Przy leasingu występują 2 strony: 1.Leasingodawca - - który jest właścicielem majątku przekazywanego do użytkowania innej osobie

2.Lisingobiorca tj. osoba bądź firma wynajmująca od leasingodawcy rzeczowe składniki majątkowe w zamian za opłaty wnoszone na jego rzecz. Możemy powiedzieć że jest on użytkownikiem składników majątkowych bez praw własności, które są zachowywane przez leasingodawcę.

Możemy wyróżnić 2 formy leasingu:

1.Operacyjny(usługowy) - obejmuje z reguły okres umowy najmu składnika majątkowego na stosunkowo krótki czas tj. przede wszystkim krótszy od okresu ekonomicznego zużycia(póki się nie zamortyzuje) tego składnika. Jednocześnie leasingodawca ma prawo odstąpić od umowy jeżeli dalsze użytkowanie wynajmowanego składnika okaże się zbędne. Przy tym typie umowy nie tylko koszty amortyzacji ale także remontów, konserwacji oraz podatków i ubezpieczeń ponosi leasingodawca i są one wkalkulowane w opłaty obciążające leasingobiorcę.

2.Finansowy(kapitałowy) - łączy się on z długoterminową umową najmu zawartą na okres zbliżony do okresu ekonomicznego zużycia obiektu. Leasingodawca nie może odstąpić od takiej umowy, natomiast leasingobiorcy przed upływem terminu umowy łączy się z koniecznością zapłacenia właścicielowi tego składnika wysokiego odszkodowania równego niekiedy kwocie opłat za pozostały okres najmu. Przy tego rodzaju leasingu użytkownik tego składnika a nie właściciel ponosi koszty remontu i konserwacji obiektu. Opłaty należne właścicielowi są skalkulowane tak iż pokrywają pełne koszty nabycia składników majątkowych oraz akceptowalny przez użytkowników zysk właściciela. Jednocześnie umowa przewiduje często prawo pierwokupu wynajmowanego obiektu po jej wygaśnięciu za stosunkowo niska kwotę.

Obie formy leasingu przewidują iż właściciel obiektu ponosi koszty amortyzacji wliczane do kosztów uzyskania przychodów z tytułu wynajmu. Zalety leasingu:

1.umożliwia użytkowanie majątku firmom nie posiadającym dostatecznych własnych funduszy na zakup obiektów i nie mających możliwości uzyskania na ten cel kredytów..

2.określone korzyści uzyskuje leasingobiorca dzięki możliwości potrącania opłat leasingowych z podstawy opodatkowania osiągniętych dochodów uwzględniając niejednokrotnie skrócony okres amortyzacji.

Wady leasingu:

1.wadą jest to, że na ogół wyższy jest koszt użytkowania obiektu w stosunku do efektywnych wydatków ponoszonych przy zakupie majątku na własność, przyjmując nawet pełne jego sfinansowanie oprocentowanym kredytem bankowym. Ta wada dla zdecydowanej części użytkowników kompensowana jest wcześniejszymi zaletami oraz innymi korzyściami np.: możliwością uniknięcia skutków modernizacji majątku w przypadku szybkiego postępu technicznego który niweluje korzyści z zakupu obiektów i dotyczy to głównie sprzętu komputerowego

Teoria trzech soczewek. Zarządzanie firmą wymaga wiedzy ekonomicznej, prawnej i wiedzy o zarządzaniu. Możemy powiedzieć, że rentowność i płynność finansowa są wyrazem zorientowania na wynik ekonomiczny i finansowy. Analiza ekonomiczno-finansowa jest zatem jednym z najważniejszych instrumentów zarządzania. Analiza taka powinna obejmować trzy aspekty(soczewki) tj:

1.Ekonomiczny - jest to całokształt zjawisk związanych z takimi kategoriami jak: zysk, strata, przychody ze sprzedaży, koszty uzyskania przychodów, stopa zysku, stopa zwrotu itp. Instrumentami tego aspektu są różnego rodzaju wskaźniki(analiza wskaźnikowa)

2.Finansowy ilustruje stopień efektywności gospodarowania i jego wpływ na wysokość funduszy nabywczych w firmie. Mierzony jest za pomocą Cash flow.

3.Majątkowy udziela odpowiedzi na następujące pytania

- jakie składniki majątkowe tworzą aktywa firmy

- jaka jest relacja pomiędzy aktywami trwałymi a obrotowymi co świadczy o poziomie ryzyka operacyjnego

- z jakich źródeł jest finansowany majątek firmy

- jaka jest struktura pasywów, i co wpływa na ryzyko na ryzyko finansowe firmy. Narzędziami są tu dźwignia finansowa i próg rentowności.

Spis:

*Asort

*Kapitały własne

*Kapitały obce

*Finanse przedsiębiorstwa

*Zarządzanie finanse.przeds.

*Formy korzyści udziałowców

*Max.korzyści udziałowców

*Amortyzacja( zamortyzowanie szybsze i wolniejsze

*odpisy amortyzacyjne

*nadwyżka finansowa Cash flow

*skala przewid.korzyści

*ryzyko

*rodzaje ryzyka(gosp.,finanse.)

*nadpłynność

*cel maksymalnego

*decyzje podejmowane w celu zniwelowania ryzyka (bieżące,strategiczne)

*narzędzia podejmowania wyborów finanse. (analiza,planowanie)

*zewn.uwarunkowania decyzji finanso.

1.trafność decyzji finansow, w celu ograniczenia ryzyka

2.inflacja, deflacja

3.polityka fiskalna państwa

4.polityka monetarna

5.interwncjonizm państwowy

*wartość pieniądza w czasie

-wartość pieniądza zależy od czynników

*stopa %-cena pieniądza

-realna stopa %

-rachunek odsetek prostych

-odsetki proste

-dyskonto

-roczna stopa odsetek pobieranych jednorazowo z dołu

-stopa dyskonta

-roczna stopa %

-kredyt kupiecki

-kapitalizacja odsetek, pojęcia występujące przy kap.odsetek

-r-ek % składanego

-kształtowanie struktury kapitału, źródła pozyskiwania kapitału

*co jest źródłem kapitału firmy

-kapitały stałe

*przeciętny cykl obrotu

*strategia finansowania środków obrotowych(związki zachodzące,stopień realności,koszt wykorzystania kapitału)

*rodzaje strategii-zachowawcza, umiarkowana, dynamiczna

*zarządzanie majątkiem obrotowym:

A.zarządzanie zasobami gotówkowymi

-do czego powinno zmierzać przyśpieszenia dyspozycyjności, regulowanie zobowiązań, lokowanie przejściowo wolnych środków, pozyskiwanie najtańszych źródeł

B.zarządzanie należnościami

-sprzedaż na kredyt

-sprzedaż ratalna

-polityka kredytowa

-oferowanie przez klienta form zabezpieczenia spłat kredytu

*co należy uwzględnić przy ustalaniu wypłacalności poszczególnych nabywców dążąc do najkorzystniejszych dla firmy rozwiązań

*factoring

-strony

-rodzaje(pełny, niepełny)

-wady

-zalety

*akredytywa

*leasing

-strony

-formy

-zalety

-wady

*teoria 3 soczewek

-aspekty(ekonomiczny, finansowy, majątkowy)

Dokonując analizy Cash flow należy wyróżnić trzy sfery oddziaływania każdej firmy

1.Sfera działalności operacyjnej podstawowy strumień pieniądza generowany jest w działalności podstawowej (operacyjnej),działalność operacyjna dotyczy sprzedaży towarów bądź usług w ramach działalności firmy. Należy dążyć do tego aby zakres działań którego wyrazem jest zysk operacyjny pokrywał się z działalnością operacyjną uwzględnioną w rachunku Cash flow.

2.Sfera inwestycyjna wiąże się ze strumieniem pieniądza który jest generowany w wyniku określonych działań mających na celu zmianę stanu posiadania składników działalności inwestycyjnej tj: nieruchomości, rzeczy ruchomych, praw majątkowych. Wszystkie te strumienie pieniężne są następstwem zmiany struktury aktywów przedsiębiorstwa

3.Działalność finansowa związania głównie ze strukturą kapitałów(pasywów).Dana firma posiadająca określona strukturę kapitałów jest z jednej strony zobowiązana do dokonywania pewnych płatności(dywidenda, spłata kredytów) a z drugiej strony w analizowanym okresie można uzyskać dodatkowe strumienie finansowe które zmieniają dotychczasowy stan kapitałów, uzyskanie kredytów, podwyższania kapitałów.

W praktyce stosowane są dwie główne metody badanie Cash flow.

- metoda pośrednia - punktem wyjścia do badania przepływów jest zysk (ale nie chodzi o zysk operacyjny a zysk netto) to powoduje konieczność dokonywania wielu korekt zysku netto po to aby w rezultacie określić cash flow generowany przez działalność operacyjną

Ta korekta wyniku finansowego netto wynika z następujących powodów:

1. w rachunku zysków i strat są uwzględnione koszty i straty nie powodujące w ogóle wydatku pieniężnego i które nie wpływają na zmianę majątku obrotowego netto.

2. w rachunku zysków i strat są wykazywane przychody i zyski z którymi nie wiąże się w ogóle dopływ środków pieniężnych i które nie wpływają na zmianę majątku obrotowego netto np. niepieniężne zyski losowe, zwiększenie wartości finansowej składników majtku trwałego

3. w rachunku zysków i strat są pozycje które nie dotyczą działalności operacyjnej ale działalności inwestycyjnej lub finansowej np.: - odsetki od lokat, - odsetki od kredytów

- metoda bezpośrednia - punktem wyjścia jest marża operacyjna, definiuje się ją jako różnice pomiędzy przychodami ze sprzedaży (wg wartości zafakturowanej skorygowanej o ewentualne inne dochody i pomniejszonej przez VAT) a pieniężnymi kosztami sprzedaży.

Do pieniężnych kosztów sprzedaży nie zalicza się:

* amortyzacji

* funduszy oraz rezerw tworzonych w ciężar kosztów ( muszą być one powiązane z realnym odpływem środków pieniężnych)

Spis:

1Analiza Cash flow

-.sfera działalności operacyjnej

-. sfera inwestycyjna

2. Działalność finansowa związania głównie ze strukturą kapitałów

3.metody cah flow w praktyce: metoda pośrednia(kor.wyniku finanse.) i metoda bezpośrednia

4. co nie zalicza się do pieniężnych kosztów sprzedaży

10

---