Prakseologia to nauka o sprawnym działaniu, która formułuje zasady odnoszące się do wszelkich form świadomego i celowego działania, rozpatrywanego ze względu na kryterium sprawności. Prakseologia konstruuje uzasadnia dyrektywy praktyczne, czyli zakazy i nakazy oraz zalecenia i przestrogi dotyczące poprawy sprawności działania. Prakseologia gospodarcza jest rozumiana jako dziedzina wiedzy o racjonalnym działaniu w sferze ekonomii. Do zasad prakseologicznych należy zasada racjonalnego działania (zasada gospodarności), która akcentuje potrzebę gospodarności w osiąganiu celu działania. Maksymalny stopień realizacji celu osiąga się postępując w ten sposób, żeby przy danym nakładzie środków otrzymać maksymalny stopień realizacji celu albo też postępując tak, aby przy danym stopniu realizacji celu użyć minimalnego nakładu środków. Współczesną gospodarkę rynkową charakteryzuje podział pracy, wymiana i swobodny wybór dokonywany przez producentów i konsumentów. Sumę tego rodzaju działań podejmowanych w celu zaspokojenia różnych potrzeb konsumentów i producentów można nazwać gospodarowaniem. W gospodarowaniu występują trzy cele: - dochodowy- przez wykorzystanie środków produkcji firmy zaspakaja się potrzeby konsumpcyjne właściciela i jego rodziny, a także potrzeby firmy. - kapitałowy - gdzie kapitał w postaci udziałów w różnego rodzaju spółkach, przedsięwzięciach gospodarczych, a także jako wkład bankowy podlegający oprocentowaniu lub zainwestowany w papiery wartościowe, przynosi określone zyski - konsumpcyjny - konsument indywidualny lub zbiorowy realizuje swoje potrzeby konsumpcyjne wykorzystując posiadane środki kapitałowe. |
Organizacja pracy zajmuje się racjonalnym doborem i właściwym rozmieszczeniem w przestrzeni i czasie pracowników o różnych zawodach, różnych kwalifikacjach, wieku, płci, różnym stażu pracy, zdolnościach osobistych oraz chęci do pracy. Organizacja pracy stanowi zespół metod łączenia całokształtu sił i uzdolnień ludzkich ze środkami i przedmiotami pracy. Jej podstawowym działaniem jest taki dobór, rozmieszczenie i zespolenie ludzi w procesie pracy, aby realizacja tego procesu była możliwa przy najmniejszych nakładach środków rzeczowych w pracy żywej. Istota organizacji pracy powoduje, że może być ona wykorzystana przez kierownictwo produkcji jako wszechstronny tani środek motywowania ludzi do pracy oraz jako środek umożliwiający autentyczny udział pracowników w zarządzaniu produkcją. Może ona także być użyta jako źródło rekompensaty negatywnych środków wykonywania pracy w warunkach trudnych i uciążliwych. Najlepsza organizacja pracy to taka, która gwarantuje: głęboki podział operacyjny; wysoką specjalizacje wykonawców; wyraźny rozdział funkcji koncepcyjnych, przygotowawczych, wykonawczych i kontrolnych. Zatem organizacja pracy stanowi zespół metod, łączenia całokształtu działań i uzdolnień ludzkich w procesie pracy. |
Organizacją produkcji nazywamy połączenie ze sobą różnych form organizacji produkcji w konkretny układ produkcyjny. Rytmiczność produkcji zależy od planowania pracy, organizacji pracy oraz właściwej kontroli przebiegu procesu produkcyjnego. Wdrożenie innowacji do produkcji przyczynia się do wprowadzenia postępu technicznego, organizacyjnego i ekonomicznego. Organizacyjne przygotowanie produkcji jest integralną częścią przygotowania konstrukcyjnego i technologicznego. Organizacja produkcji w przedsiębiorstwie związana jest z dobraniem wszystkich elementów cząstkowych procesu produkcyjnego i ich odpowiednim powiązaniem w czasie i przestrzeni w całość działającą skutecznie, odpowiedzialnie i efektywnie. Istotą organizacji produkcji jest podział pracy między poszczególnych wykonawców. Polega ona na rozdzieleniu całego zadania na elementy i przydzieleniu ich poszczególnym wykonawcom. Racjonalna organizacja powstaje w wyniku zastosowania i przestrzegania pewnych reguł i zasad organizowania, wśród których najczęściej wymienia się zasady: proporcjonalność, liniowość, specjalizacje, równoległości przebiegu procesów cząstkowych, koncentracji, ciągłości, rytmiczności - równomierności. Warunkiem istnienia procesu produkcyjnego jest połączenie ze sobą w zorganizowaną całość podstawowych czynników produkcji do których należą: podmioty pracy ( ludzie zatrudnieni w procesach produkcyjnych na różnych stanowiskach zgodnie z zapotrzebowaniem zakładu); przedmioty pracy ( materiały, surowce niezbędne do realizacji procesu produkcyjnego); środki pracy (maszyny i urządzenia na których odbywa się proces produkcyjny, urządzenia transportowe i podawcze, prawidłowo wykorzystana powierzchnia produkcyjna). |
Zarządzanie produkcją to działalność praktyczna i w ramach teorii organizacji i zarządzania zajmująca się naukowym rozwiązaniem problemów związanych z realizacją funkcji produkcji. Zarządzanie produkcją zajmuje się dysponowaniem zasobów w postaci materiałów, robocizny oraz środków trwałych, które należy wykorzystać do wytworzenia wyrobów w ilościach dostatecznych do zaspokojenia wymagań klientów. Trudność polega na tym, że wymagania te obejmują szybką terminową dostawę, doskonałą jakość i konkurencyjne ceny. Kierownik produkcji musi nie tylko spełniać te wszystkie wymagania, ale też zapewnić skuteczne wykorzystanie powierzonych mu zasobów, aby utrzymać możliwie niski poziom jednostkowych kosztów produkcji. Zadania kierownictwa produkcji dzielą się na dwie odrębne grupy zagadnień:
|
Proces produkcyjny to celowo zorganizowany i logicznie uporządkowany zespół działań, w wyniku których surowce, materiały przetwarzane są na przedmioty użytkowe zaspokajające potrzeby ludzkie w postaci wyrobów gotowych. Warunkiem istnienia procesu produkcyjnego jest połączenie ze sobą w zorganizowaną całość podstawowych czynników produkcji do których należą: podmioty pracy ( ludzie zatrudnieni w procesach produkcyjnych na różnych stanowiskach zgodnie z zapotrzebowaniem zakładu); przedmioty pracy ( materiały, surowce niezbędne do realizacji procesu produkcyjnego); środki pracy (maszyny i urządzenia na których odbywa się proces produkcyjny, urządzenia transportowe i podawcze, prawidłowo wykorzystana powierzchnia produkcyjna). Proces produkcyjny realizowany jest na konkretnych stanowiskach pracy w obrębie wydziałów produkcyjnych. Procesy produkcyjne różnią się rodzajem produkowanych wyrobów oraz technologią wytwarzania . Przebieg procesu produkcyjnego musi być synchronizowany zarówno w przestrzeni jak i w czasie. Procesy produkcyjne dzielimy na : procesy wydobywcze, procesy przetwórcze, procesy obróbcze. Na każdy konkretny proces produkcyjny składają się: procesy przygotowawcze, technologiczno-wytwórcze i zakończeniowe. Proces produkcji składa się z procesu technologicznego i procesów pomocniczych. Proces technologiczny jest podstawowym elementem procesu produkcyjnego, w trakcie którego występuje zmiana formy, właściwości chemicznych i fizycznych przerabianego materiału lub surowca. |
Do najważniejszych kryteriów oceny procesu produkcyjnego zaliczamy: wydajność, cenę jednostkową, odpady jednostkowe, uzysk produkcji, czas wykorzystania procesu, wielkość produkcji gotowej w jednostce czasu, udział podstawowych czynników w całkowitych kosztach (materiałów technologicznych, energii, remontów robocizny, strat produkcyjnych, ochrony środowiska naturalnego, przygotowanie innowacji oraz inwestycji), wielkość zapasów materiałów technologicznych, zużycie jednostkowe poszczególnych nośników energii, zanieczyszczenie środowiska, udział produkcji eksportowej w całkowitej produkcji, odpowiednie wskaźniki konkurencyjnych procesów produkcyjnych |
Otoczenie procesu produkcyjnego stanowi przychód ( materiałów technologicznych, technicznych, nośników energii, korzystania z nieruchomości , transportu, korzystania ze środowiska , pracowników usług obcych) i rozchód (produkcja sprzedana, odpady produkcyjne, zużyte materiały techniczne, zbędne materiały techniczne, odpady energii, zanieczyszczenia środowiska, wody, powietrza, powierzchni) |
Operacja technologiczna ma miejsce wówczas, gdy występuje zmiana kształtu, własności fizycznych lub chemicznych materiału wyjściowego lub półfabrykatu. Zmiany te muszą być wcześniej zaprojektowane i występować w planie obróbki. Do podstawowych technologii zaliczamy translokacja, energetyzacja, kształtowanie, zespalanie, rozspajanie, kojarzenie, separacja, wykańczanie, syntera, izomeryzacja |
monolity (ciała bryłowate), granulaty ( ciała sypkie), wloknity (ciała włókno podobne), tekstyliaty (ciała prefabrykowane z włókników), hydrolity (ciała ciekłe), pneumolity (ciała gazowe) |
Warunkiem istnienia procesu produkcyjnego jest połączenie ze sobą w zorganizowaną całość podstawowych czynników produkcji do których należą: podmioty pracy ( ludzie zatrudnieni w procesach produkcyjnych na różnych stanowiskach zgodnie z zapotrzebowaniem zakładu); przedmioty pracy ( materiały, surowce niezbędne do realizacji procesu produkcyjnego); środki pracy (maszyny i urządzenia na których odbywa się proces produkcyjny, urządzenia transportowe i podawcze, prawidłowo wykorzystana powierzchnia produkcyjna). Struktura procesu produkcyjnego składa się z procesu produkcyjnego. Proces produkcyjny dzielimy na: operacje technologiczne ( procesy pracy, procesy naturalne) i operacje pomocnicze (przygotowanie, składowanie i magazynowanie, transport, czynności kontrolne). Przez strukturę procesu produkcyjnego rozumie się jego budowę wewnętrzną, a więc jego elementy i sieć powiązań między nimi. Struktura procesu produkcyjnego może być rozpatrywana w skali makro i mikroorganizacyjnej. Cecha charakterystyczną dla procesów produkcyjnych w skali makroekonomicznej jest syntetyczne podejście do procesów złożonych dla skomplikowanych wieloelementowych wyrobów. Proces produkcyjny w skali mikroorganizacyjnej może być procesem produkcyjnym prostym lub procesów produkcyjnych złożonych. Cechą charakterystyczną procesów produkcyjnych w skali mikroorganizacyjnej jest dokładność prezentowania i rozpatrywania wszystkich operacji procesu produkcyjnego. |
Na każdy konkretny proces produkcyjny składają się : procesy przygotowawcze (plany przygotowawcze, zakup materiałów, surowców); procesy technologiczno-wytwórcze (przemysł odzieżowy, obuwniczy, mleczarski) oraz procesy obróbcze ( produkcja półfabrykatów np. zelówek w przemyśle obuwniczym) |
Procesem technologicznym nazywa się tę główną część procesu produkcyjnego podstawowego, w ramach którego następuje zmiana kształtów właściwości fizykochemicznych, wyglądu zewnętrznego przetwarzanego materiału lub trwała zmiana wzajemnego położenia poszczególnych części wchodzących w skład produkowanego wyrobu, czyli montaż podzespołów i wyrobów. Każdy proces technologiczny składa się z określonych faz technologicznych, a fazy z operacji technologicznych. Proces technologiczny dzielimy na : procesy pracy, procesy naturalne ( procesy wywołane na skutek atmosfery lub powietrza np. suszenie drewna przez wiatr), procesy kontroli ( wykonywane na wydziałach kontroli poprzez sprawdzanie partii towarów losowo). Fazę technologiczną stanowi część procesu technologicznego o jednorodnym charakterze obróbki. Każda branża charakteryzuje się określoną specyfiką faz. Operacja produkcyjna bądź technologiczna stanowi nieodłączną część przebiegu procesu technologicznego, wykonywana jest bez przerwy na jednym stanowisku roboczym przez jednego pracownika bądź zespół pracowników na jednym lub kilku określonych przedmiotach. |
Cyklem produkcyjnym nazywamy przedział czasu, w którym realizowane są według właściwej kolejności wszystkie fazy i operacje technologiczne określonego rodzaju produktu, w wyniku czego surowce lub prefabrykaty przetwarzane są bądź przekształcanie w wyroby gotowe. Jest to odcinek czasu między pobraniem surowca lub materiału do produkcji a przekazaniem wyrobu do magazynu wyrobów gotowych. Najważniejszą częścią cyklu produkcyjnego jest cykl technologiczny, a w nim czas pracy, w którym następuje zmiana kształtu, formy, wymiaru, właściwości fizycznych i chemicznych obrabianych przedmiotów. Cykl produkcyjny dzielimy na : czas wolny od pracy i czas przebiegu. Czas wolny od pracy dzielimy na : dni wolne od pracy (wszystkie dni ustawowo wolne od pracy) oraz zmiany wolne od pracy. Natomiast czas przebiegu dzielimy na: przerwy techniczno-operacyjne (występują z powodu na narady, z powodu chorób pracowników) oraz cykl technologiczny, który dzielimy na procesy naturalne i procesy pracy. Procesy pracy to procesy technologiczne, których istota jest oddziaływanie człowieka na surowce i materiały za pomocą narzędzi, maszyn lub przez stworzenie odpowiednich warunków w celu uzyskania wyrobu gotowego. Procesy naturalne następują bez udziału lub z minimalnym udziałem człowieka i przebiegają w warunkach naturalnych. Udział maja czynniki zewnętrzne wpływające na surowce i materiały np. suszenie drewna na wolnym powietrzu, proces fermentacji w produkcji piwa. |
Wyróżniamy dwie formy organizacji procesu produkcji:
Sposób powiązania stanowisk roboczych decyduje o formie organizacji procesu produkcyjnego. W praktyce najczęściej stosowana jest specjalizacja przedmiotowa. |
|
Pod koniec XVIII w. Przy istniejących zakładach manufakturowych w Europie wprowadzenie w Anglii maszyny parowej zrewolucjonizowało procesy produkcyjne. Pojawienie się maszyn parowych zmieniło strukturę produkcji. W produkcji uruchomiono procesy powtarzalne, które musiały być kontrolowane. Od początku XX w. Wprowadzono w procesy produkcyjne maszyny elektryczne. Po I wojnie światowej następuje rozwój produkcji wielkoseryjnej. Rodzi się przemysł samochodowy, lotniczy oraz radiowy. W latach 20 XX w. W St. Zj. Ameryki wprowadza się mechanizację procesów technologicznych, rozwija się taśmowy system pracy. Powszechna staje się produkcja wieloseryjna. Wyroby masowe dostarczane na rynek poddawane są standaryzacji czyli ujednoliceniu. Rozwój produkcji wielkoseryjnej nastąpił pod wpływem presji płynących z rozrastającego się rynku konsumenta |
Metoda regulacji produkcji ma charakter kompleksowy i umożliwia rozwiązanie złożonego problemu powiązania zdolności produkcyjnej z zamówieniami i zaopatrzeniem. |
Na początku XX w. Wprowadzono maszyny elektryczne. Po pierwszej wojnie światowej nastąpił rozwój produkcji wielkoseryjnej. W St. Zjednoczonych nastąpił największy postęp w mechanizacji procesów technologicznych i wprowadzenie taśmowego systemu pracy. Bezpośrednio po II wojnie światowej na strukturę przemysłu decydujący wpływ wywarły innowacje technologiczne w dziedzinie chemii oraz radiotechniki i teletechniki oraz w energetyce. Powszechna stała się produkcja wielkoseryjna. Wyroby masowe poddano głębokiej standaryzacji (ujednoliceniu), stały się bardziej podobne.. wymagania produkcji wielkoseryjnej dały początek naukowej organizacji pracy oraz teorii zapasów. Cechą rozwoju przemysłowego było konstruowanie urządzeń i obiektów produkcyjnych opartych na tradycyjnych technologiach, lecz o zwiększonej mocy i wydajności, podwyższonej sprawności i znacznym poziomie automatyzacji i wzrastającym udziale informatyki. W latach 50 XX w. Następuje wykorzystanie metod matematycznych i technik symulacji komputerowej w planowaniu i kontroli produkcji oraz technikach kontroli jakości. Symulacja ekonomiczna zakłada ścisłe określenie warunków przyszłych przy założeniach parametrów znanych lub wymaganych. Symulacja komputerowa - tworzenie przesłanek dla danego procesu produkcyjnego o pewne założone parametry materiałowe oraz ilość wytworzonej produkcji. |
Wprowadzenie komputerów pozwoliło na bieżące planowanie i kontrolowanie produkcji na szczeblu zarządzania. Komputery stwarzają możliwość szybkiej analizy najbardziej prawdopodobnych skutków decyzji. Wprowadzenie informatyki pracującej pozwoliło na operatywne kierowanie produkcją oraz monitorowanie produkcji. W latach 70-tych zaczęto stopniowo zastępować proste sterowniki cyfrowe specjalistycznymi mikrokomputerami umożliwiającymi bezpośrednie sterowanie oraz programowanie maszyny na stanowisku roboczym. Pojawiły się różnego rodzaju roboty spawalnicze, lakiernicze, wykonujące proste operacje montażowe. W halach fabrycznych pojawiła się informatyka, która zaczęła wspomagać operatorów maszyn i układów technologicznych. Zastąpiono tradycyjne pulpity sterownicze monitorami. Dzięki niej zaczęto w wielu przedsiębiorstwach na bieżąco planować i kontrolować produkcję bez wielodniowego opóźnienia charakterystycznego dla firm z „ręcznym” przetwarzaniem danych. Komputery umożliwiły również szybka analizę najbardziej prawdopodobnych skutków decyzji. Stopniowo do sfery produkcji i jej technicznego przygotowania, czyli do komórek opracowujących technologię i planujących zadania produkcyjne, zaczęły wkraczać komputerowe systemy projektowania technicznego oraz informatyczne systemy planowania i kontroli procesów produkcyjnych. |
W latach 80 wdraża się informatyczne systemy planowania i kontroli procesów produkcyjnych. Na szeroka skalę wprowadza się planowanie wykonawcze produkcji realizowane za pomocą komputerów. Wiele procesów produkcyjnych poddanych zostało komputerowej symulacji, która polega na stworzeniu procesu produkcyjnego przed momentem jego powstania. Tworzy się również ścisłe połączenie sprzedaży produktów z planowaniem rozmiarów produkcji. Wprowadzenie mikroelektroniki i informatyki do przedsiębiorstw nadało przekształceniom struktury produkcyjnej i systemów zarządzania jakościowy nowy impuls. Maszyny sterowane numerycznie zapoczątkowały automatyzację procesów produkcyjnych w przemyśle elektronicznym. |
Zakłada się, że na progu nowego tysiąclecia sterowanie produkcją stanowić będzie spójna całość powiązaną z systemami planowania procesów wytwórczych na podstawie aktualizowanych na bieżąco zamówień z rynku. Zakłada się następujące nowoczesne rozwiązania techniczno-organizacyjne. Zgodnie z założeniami systemy produkcyjne powinne być elastyczne, silnie zintegrowane z technicznym przygotowaniem produkcji. Zakłada się istnienie technologii grup jako metody wpływającej na techniczną strukturę produkcji jak również na system zarządzania produkcją. Wprowadza się do produkcji nowoczesne metody regulacji planowanej wielkości, maja one określać: kiedy i ile ma być wytwarzane wyrobu gotowego. Dąży się do wyeliminowania zapasów produkcyjnych oraz wielkości produkcji w toku, które podnoszą koszty wytwarzania oraz dąży się do ograniczenia kosztów magazynowania. Podstawą planowania mają być rzeczywiste i aktualizowane na bieżąco zamówienia odbiorców wyrobów. Zakłada się minimalizacje strat w procesie wytwarzania. Produkcja musi być realizowana zgodnie z terminami zamówień. Nie wytwarza się wyrobów na składowiska. Warunkiem pomyślnej, stałej działalności przedsiębiorstw jest otrzymanie wysokiej jakości produktu, zapewnienie trwałej niezawodności produkcji, wprowadzenie stałej analizy kosztów wytwarzania produktu oraz jego obniżanie. Strategia przedsiębiorstwa tworzona jest w oparciu o racjonalne i efektywne wykorzystanie siły roboczej, kształtowanie prawidłowego rozwoju inwestycji oraz stała analiza kosztów wytwarzania, zapewnienia realizacji technologicznych wymagań stawianych przed produktem. Do nowoczesnych rozwiązań techniczno-organizacyjnych zaliczamy m.in.:
|
Marketing jest rozpatrywany jako funkcja przedsiębiorstwa niezbędna do pobudzenia popytu na produkty. Przyjmuje się, że marketing i orientacja rynkowa stanowi podstawę zarządzania przedsiębiorstwem produkcyjnym. Marketing umożliwia: identyfikację potrzeb rynku poprzez badania marketingowe; promocję wyrobów poprzez reklamę; inspirację prac badawczych, rozwojowych w zakresie produktów i usług; koordynacje planów wytwarzania; realizację zaspokojenia potrzeb klienta; partycypację w osiąganiu celów gospodarczych firmy. Strategia działania przedsiębiorstwa tworzona jest w oparciu o racjonalne i efektywne wykorzystanie siły roboczej, kształtowanie prawidłowego rozwoju inwestycji oraz stała analiza kosztów wytwarzania, zapewnienia realizacji technologicznych wymagań stawianych przed produktem. Musi istnieć ścisła, bliska zależność pomiędzy działalnością wytwórczą a marketingiem. Jedną z koncepcji lansowaną w procesach produkcyjnych jest koncepcja 5 P, która ściśle wiąże się z funkcjami zarządzania. Koncepcja 5 P dotyczy: Produktu - jest on najbardziej oczywistym materialnym wyrazem powiązania pomiędzy marketingiem a produkcją. Dąży się do osiągnięcia zgodności wszystkich funkcji działalności gospodarczej takich jak: działanie, estetyka; jakość; niezawodność; ilość; cena sprzedaży lub koszty produkcji; termin dostarczenia Przedsiębiorstwo - aby wytworzyć produkt potrzebny jest majątek produkcyjny, składający się zarówno z budynków jak i urządzeń. Taki majątek tworzący znaczną część środków trwałych organizacji, musi być w stanie sprostać potrzebom produktu, rynku, pracowników i samej organizacji. Do zadań zarządzania działalnością podstawową należy: określenie przyszłego możliwego popytu, zaprojektowanie i rozmieszczenie budynków i biur, zapewnienie niezawodności działania maszyn i urządzeń, zapewnienie sprawnego działania przedsiębiorstwa, zapewnienie bezpieczeństwa pracy maszyn i urządzeń, określenie potrzeb kadrowych. Oprócz tych czynników należy jeszcze uwzględnić ograniczenia finansowe, podatkowe, polityczne i kulturowe, narzucone przez środowisko, w którym funkcjonuje przedsiębiorstwo. Procesy - decyzję o wytwarzaniu wyrobu lub świadczeniu usług podejmuje się po zespoleniu technicznych i organizacyjnych wymagań stawianych przez produkt, samych organizacji i ludzi wewnątrz niej. Decydując się na konkretny proces, należy rozpatrzyć takie czynniki jak: dysponowana wydajność, dysponowane umiejętności, typ produkcji, rozmieszczenie zakładu i urządzeń, bezpieczeństwo, potrzeby serwisowe, zaplanowany poziom kosztów Programy - szczegółowe programy dostaw wyrobów lub usług do konsumenta są kolejnym widocznym wynikiem działalności produkcyjno-marketingowej. Ustalają one nie tylko terminy, lecz także określają przepływy pieniężne, najlepiej określające efektywność organizacji. Programy dostaw określają harmonogramy: zaopatrzenie w surowce i materiały; wytwarzania wyrobów lub świadczenia usług; eksploatacji maszyn i urządzeń; rozliczeń finansowych; magazynowania; transportu. Personel - produkcja od początku do końca uzależniona jest od ludzi. Pomimo rozwoju specjalizacji funkcji, większość decyzji podejmowana jest na poziomie zarządzania produkcją, gdyż tutaj zatrudniana jest większość ludzi. Osoba odpowiedzialna za zarządzanie działalnością podstawową powinna brać udział w dyskusjach o: zarobkach i wynagrodzeniach; bezpieczeństwie i higienie pracy; warunkach pracy; motywacjach; związkach zawodowych; kształceniu i szkoleniu. Strategia zarządzania działalnością podstawową odnosi się do tych aspektów strategii ogólnej, które mają zasadniczy wpływ na działalność wytwórczą. Jest ona integralną częścią strategii ogólnej przedsiębiorstwa i musi być od niej zależna. Strategia przedsiębiorstwa nie może zawierać szczegółów operacyjnych i to właśnie powinna obejmować strategia zarządzania działalnością podstawową. |
|
Na przestrzeni ostatniego stulecia zmieniły się poglądy i podejścia praktyczne do zarządzania. Wpływ miały na to takie czynniki jak: poziom rozwoju organizacji zarządzania; stan rozwoju techniki produkcji; posiadana technika przesyłania i przetwarzania informacji; uwarunkowania społeczne, kulturowe i polityczne otoczenie; poziom kwalifikacji, kultura osobista i etyka zarządzających Rozwój teorii i praktyki zarządzania kształtował się następująco:
|
Funkcje zarządzania to: planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrolowanie. Planowanie jest procesem ustalania celów i określenia skutecznych i adekwatnych do przyszłych kierunków działania. Plany wyznaczają cele organizacji i określają najlepszy sposób do ich osiągnięcia. Ponadto umożliwiają uzyskanie przez organizację i przeznaczenie przez nią środków potrzebnych do realizacji jej celów, działanie członków organizacji zgodnie z przyjętymi celami i procedurami oraz śledzenie i pomiar stopnia realizacji celów, co umożliwia podjęcie działań korygujących, jeśli postępy są niezadowalające. Proces planowania składa się z trzech grup czynności: diagnozy obecnej sytuacji; projektowanie i wybór celów; projektowanie i wybór sposobów realizacji celów. Planowanie można podzielić na strategiczne, które zakreślają ogólne ramy zasadniczych decyzji i działań przedsiębiorstwa o relatywnie długim okresie czasu oraz operatywne czyli bieżące którego celem jest przygotowanie programu bieżących działań umożliwiających skuteczną realizację planu strategicznego. Organizowanie - tworzenie formalnej struktury organizacyjnej. Przez strukturę organizacyjną rozumie się rozczłonkowanie i rozmieszczenie elementów składowych całości oraz powiązanie ich najprzeróżniejszymi relacjami zachodzącymi między nimi, charakterystycznymi dla danej organizacji. Każda organizacja składa się z organizacji formalnej i nieformalnej. Przebieg działań organizacji określają również procedury organizacyjne określane jako unormowany sposób postępowania mający zastosowanie w rozwiązaniu problemów lub realizacji funkcji. Motywowanie - polega na wpływaniu (pobudzaniu, stymulowaniu) na zachowanie się człowieka za pośrednictwem określonych bodźców, które przekształcają się w motywy (pobudki) skłaniające do działania. Motywowanie do pracy polega na stwarzaniu „sytuacji nęcących” lub przymusowych poprzez stosowanie: określonych zachęt materialnych (płace, premie, nagrody) lub niematerialnych (podziękowanie, pochwała); środków przymusu ( nakazów, dyrektyw, kar). Motywacja jest każdym wpływem, który wywołuje, ukierunkowuje i ożywia zachowanie człowieka. Kontrolowanie - jest funkcją zamykającą procesy zarządzania. Kontrola uznawana jest za narzędzie osiągania efektywności gospodarowania. Jest ona procesem, dzięki któremu kierownicy zapewniają, że działania rzeczywiste były zgodne z zaplanowanymi celami. Kontrola w zarządzaniu jest procesem polegającym na ustanowieniu norm działania, porównaniu ich z działaniami rzeczywiście realizowanymi oraz na podejmowaniu działań korygujących, gdy jest to potrzebne, by zbliżyć wyniki do planów oczekiwań. Proces kontroli obejmuje: ustalenie norm i metod pomiaru efektywności; pomiar efektywności; sprawdzenie czy efektywność rzeczywista jest zgodna z normami; podjęcia działań korygujących bądź ich zaniechanie |
Z reguły ostatecznym celem zakładów produkcyjnych jest osiąganie zysku poprzez zbyt produktów lub usług i aby osiągnąć ten cel zakłady muszą dostarczać dobre wyroby oraz zapewnić serwis, tak by zapewnić przez jakiś czas wymagania klientów. Sprzedaż wyrobów przez zakłady powinna być tak zorganizowana, aby klienci mogli je nabyć. Proces produkcyjny musi być elastyczny, aby w sposób dostatecznie łatwy dokonać zmian związanych z wymaganiami rynku. Należy obniżyć do minimum finansowanie starych wydziałów i zakładów na rzecz inwestycji. Zarządzanie produkcją stanowi bardzo ważny człon systemu produkcyjnego. Na podstawie faktycznych zamówień lub przewidywanych na podstawie badań marketingowych potrzeb nabywców, sporządza się operatywny plan produkcji i poprzez decyzje realizuje się podstawowe cele organizacyjne systemów produkcji. Zarządzający systemami produkcyjnymi, aby wykonać to zadanie realizują pięć podstawowych celów:
|
Zarządzanie marketingowe jest procesem planowania i realizacji pomysłów, kształtowania cen, promocji i dystrybucji towarów, usług idei mających doprowadzić do wymiany spełniającej oczekiwania docelowych grup klientów. Zarządzanie marketingowe to sposób oparty na ogólnej filozofii marketingu jako działalności zmierzającej do osiągania własnych celów przez aktywne kształtowanie rynku i jak najlepsze zaspokajanie potrzeb klientów. Zarządzanie marketingowe wymaga zwłaszcza: dokonania wyboru lub określenia potencjalnych nabywców i rodzaju zaspokajanych potrzeb; szczegółowego rozpoznania preferencji, pragnień i możliwości nabywców oraz stopnia ich zaspokojenia przy uwzględnieniu działań konkurentów; zaplanowanie odpowiedniej strategii marketingowej; realizacji planów w odpowiednio ukształtowanych formach organizacyjnych i przy wykorzystaniu systemów kierowania i kontroli wysiłków. Zarządzanie marketingowe w pewnym uproszczeniu, polega na zastosowaniu i wykorzystaniu narzędzi marketingu w warunkach konkretnego przedsiębiorstwa. Proces zarządzania marketingowego musi uwzględniać otoczenie, w którym działa przedsiębiorstwo, gdyż tylko firma zorientowana na otoczenie ma szansę na sukces w warunkach konkurencji. Zarządzanie marketingowe przebiega w kilku fazach: analiza sytuacji i wewnętrzne warunki; prognozy - identyfikacja szans i zagrożeń; ustalenie celów i strategii marketingowej; ustalenie celów krótkookresowych; realizacja celów i strategii oraz jej kontrola |
Strategie marketingowe odnoszą się do całej działalności lub określonego wycinka tej działalności. Strategia marketingowa oznacza system średnio- i długookresowych zasad oraz wytycznych postępowania, które wyznaczają ramy dla operacyjnych decyzji i działań marketingowych. Formułowanie strategii jest procesem decyzyjnym polegającym na ustalaniu kluczowych problemów i wyborze optymalnych rozwiązań z punktu widzenia złożonych celów i warunków ich realizacji. Całościowo zdefiniowana strategia marketingowa obejmuje: określenie kierunków rozwoju przedsiębiorstwa ze względu na zakres wytwarzanych produktów i obsługiwanych rynków; zdefiniowania rynków docelowych i stopnia ich pokrycia; określenie ogólnych wytycznych regulujących sposób oddziaływania na nabywców; stosunek do konkurentów oraz do firm współpracujących w obsłudze rynków docelowych. Strategie marketingowe tworzone są by z jednej strony były jasno określone cele przedsiębiorstwa produkcyjnego z drugiej zaś by stanowiły konkretną wskazówkę do działania dla menedżerów. |
Poziom strategiczny - na tym poziomie zadania planowania i sterowania marketingowego stanowią podstawową funkcję kierowania. Funkcję tę realizuje zazwyczaj osobiście prezes lub dyrektor naczelny przedsiębiorstwa. Najwyższe kierownictwo podejmuje decyzje dotyczące: jakie rynki obsługiwać; jakie oferować produkty; cele produktów; alokacje zasobów. Na tym poziomie kierownictwa podejmuje decyzje związane z przyjętymi strategiami, a w szczególności: rozwoju produktu; procesów produkcyjnych i unowocześniania techniki wytwarzania; rozwoju zdolności produkcyjnych i inwestycji; lokalizacji procesów przygotowania, wytwarzania, dystrybucji i zbytu; struktury przestrzennej; informacyjnej; przygotowania kadr i stosunków; finansowej. Poziom taktyczny - na tym poziomie angażuje się kierowników średniego szczebla i ich personel do prac planistycznych i operacyjno-wykonawczych. Średni personel kierowniczy nazywany ogólnie menedżerami do określonych zagadnień, podejmuje samodzielne decyzje ukierunkowane na realizację celów strategicznych firmy. Podejmuje decyzje z określonym stopniem ryzyka, każdy z nich działa samodzielnie i odpowiedzialnie. Istnieje tu zasada, że średni personel kierowniczy w zakresie podejmowania decyzji jest upoważniony do przejawiania wszelkich inicjatyw i ma możliwość realizacji tych inicjatyw bez konieczności akceptacji przez kierownictwo strategiczne. Zarządzanie i planowanie na średnim szczeblu wyszczególnia elementy niezbędne dla wprowadzania planu marketingowego w życie. Poziom operacyjny - składa się z pracowników wykonawczych odpowiedzialnych za zgodne z planem wykonywanie zadań produkcyjnych. |
W przedsiębiorstwie produkcyjnym wyróżnia się następujące elementy strategii zarządzania:
|
Wykład z informatyki z dn. 21.04.2002
Zalety handlu elektronicznego Dla klientów: oszczędność czasu; niezależność terytorialna; szybki i łatwy dostęp do dodatkowych informacji; szerokość asortymentu; stałą kontrola wydatków (wirtualny koszyk), wyszukiwanie towarów wg zadanych kryteriów; wybór najkorzystniejszej oferty; multimedialność prezentacji oferty Dla firmy: redukcja kosztów; elastyczność aktualizowania oferty; dostęp do nowych klientów; skuteczność walki konkurencyjnej; interaktywność; łatwy dostęp do wąskiej grupy odbiorców |
Odmiany portali: portale pionowe, portale korporacyjne, firmowe portale informacyjne Portal jest programem |
Usługi udostępniane przez portal Udostępnianie bezpłatnych kont internetowych i miejsc na witrynę; szablony i generatory stronn WWW; personalizacja uzyskiwanych informacji; tematyczny spis adresów; aktualne serwisy tematyczne; fenkcje e-commerce |
Elementy składowe wzorcowego portalu Content (treść informacyjna); community (mechanizmy mające za cel przyciąganie jak największej ilości osób do danego portalu); usługi e-commerce |
Budowa portalu Okno wyszukiwarki, podział tematyczny, czaty |
Koszty portalu Infrastruktura techniczna, pozyskiwanie informacji, kampania reklamowa |
Zyski portalu Medium reklamowe, potencjał marketingowy, zasoby informacyjne o użytkownikach, usługi komercyjne |
Perspektywy rozwoju portali internetowych Zwiększenie multimedialności; sztuczna inteligencja; integracja z urządzeniami mobilnymi; obsługa głosem; wirtualna demokracja |
Handel elektroniczny to możliwość realizowania transakcji kupna / sprzedaży za pośrednictwem Internetu |
Wady handlu elektronicznego Dla klientów: niepewność bezpieczeństwa transakcji; oczekiwanie na towar (materialny); niepewność co do rzetelności sprzedawcy; brak możliwości wypróbowania, przymierzenia towaru Dla firm: koszty dostawy do klienta; rozbudowa zaplecza magazynowego i dostawczego; początkowo wysoki koszt infrastruktury technicznej |
Elementy wpływające na popularność sklepu on-line Profesjonalny projekt; prosta, intuicyjna obsługa; szczegółowa, profesjonalna informacja; szeroki asortyment; narzędzia przeszukiwania oferty sklepu; łatwość i szybkość dokonywania transakcji; mechanizmy pomocy; szybka dostawa; konkurencyjne ceny; indywidualne podejście do klienta; aspekty prawne |