1. co decyduje o tym, że komórka wchodzi w szlak apoptozy/nekrozy 

Apoptoza nazywana jest „programowaną śmiercią komórki”. O tym że komórka wchodzi w szlak apoptozy decyduje to, w jakim stopniu komórka jest uszkodzona lub fakt, że jest niezdolna to pełnienia swoich funkcji. Nekroza natomiast spowodowana jest czynnikami zewnętrznymi, jak niedotlenienie, duże dawki promieniowania, uszkodzenia spowodowane substancjami toksycznymi.

2. co to jest TNM

W celu precyzyjnego określenia stopnia zaawansowania nowotworów złośliwych, od którego zależy między innymi określenie metod leczenia i rokowania, stworzono jednolity system oceny zaawansowania anatomicznego choroby System ten składa się z dwóch części:

1. klasyfikacji TNM, którego nazwa pochodzi od pierwszych liter słów: Tumor - guz (pierwotny), Nodus - węzeł (chłonny), Metastases - przerzuty (odległe). W oparciu o długoletnie badania przeżywalności, na podstawie tych trzech parametrów określanych w skali rangowej dla kilkudziesięciu lokalizacji narządowych i rodzajów histologicznych nowotworów, wyznacza się:

2. ogólny stopień zaawansowania choroby nowotworowej. Wyznaczenie go w sposób globalny określa rokowanie (niezależnie od lokalizacji i rodzaju nowotworu), umożliwia porównawcze badania epidemiologiczne nad skutecznością wczesnego wykrywania nowotworów. Stopnie zaawansowania choroby są cztery.

W oparciu o klasyfikację TNM wyznacza się optymalny sposób leczenia dla poszczególnych typów i lokalizacji nowotworów oraz prowadzi się badania naukowe nad skutecznością nowo wprowadzanych leków, czasem przeżycia pacjenta, częstością wznów itp.

System TNM bywa uzupełniany czwartą literą G (ang. grading) opisujący agresywność (dynamikę) rozwoju nowotworu złośliwego u poszczególnych pacjentów, w oparciu o kryteria złośliwości histologicznej.

TNM

TUMOR - wielkość guza pierwotnego

• T0 - Brak dowodów na istnienie guza pierwotnego.

• Tx - Nie można ocenić ogniska pierwotnego.

• Tis - rak in situ, a zatem taki, który nie mógł spowodować przerzutów.

• T1, T2, T3, T4 - Kolejne stopnie rozwoju pierwotnego ogniska nowotworu, zazwyczaj im większa liczba, tym guz jest większy lub zajmuje więcej okolicznych narządów.

• NODULES - przerzuty w węzłach chłonnych

• Nx - Nie można ocenić przerzutów w węzłach chłonnych.

• N0 - Węzły chłonne bez przerzutów.

• N1, N2, N3, N4 - Przerzuty do węzłów chłonnych, coraz odleglejszych od guza pierwotnego.

• METASTASES - przerzuty odległe (narządowe)

• M0 - Brak przerzutów odległych.

• Mx - Nie można ocenić.

• M1 lub M2- Są przerzuty odległe.

3. wyjaśnić: metaplazja, bodajże dyminucja chromatyny 

METAPLAZJA - określa pojawienie się komórek odmiennych czynnościowo i morfologicznie od swojej macierzy. Dotyczy tkanki łącznej lub nabłonkowej. Na podłożu metaplazji (zwłaszcza w tkance nabłonkowej) częściej rozwijają się nowotwory.

• Metaplazja płaskonabłonkowa błony śluzowej dróg oddechowych - zastąpienie prawidłowego nabłonka wielorzędowego migawkowego nabłonkiem płaskim, który normalnie tam nie występuje;

• Metaplazja nabłonka wielowarstwowego płaskiego przełyku do nabłonka walcowatego w tzw. przełyku Barretta;

• Metaplazja tkanki łącznej o charakterze kostnienia, np. w

• bliznach,

• migdałkach podniebiennych,

• metaplastyczne kostnienie chrząstek krtani, tchawicy i oskrzeli w wieku starczym.

DYMINUCJA CHROMATYNY - odrzucanie i degeneracja w czasie pierwszych podziałów bruzdkowania części chromatyny w blastomerach przeznaczonych na komórki somatyczne; zjawisko spotykane w rozwoju zarodkowym niektórych bezkręgowców.

4. co to jest Apoptoza 

Proces programowanej śmierci komórki, charakteryzujący się aktywacją wielu swoistych szlaków biochemicznych, wymagających syntezy nowych białek, zależny od cząsteczek sygnalizujących takich jak: TNF-alfa i FAS- ligand lub też wywołany przez czynniki uszkadzające komórkę, np. promieniowanie jonizujące. Po różnorodnie przebiegającej fazie inicjacji apoptozy zachodzi faza egzekucji zależna od enzymów proteolitycznych z grupy Kaspar. Komórka apoptotyczna zaokrągla się, traci kontakt z podłożem, pojawiają się na jej powierzchni liczne uwypuklenia i wreszcie rozpada się na ciałka apoptotyczne, które podlegają fagocytozie bez odczynu zapalnego. DNA apoptotycznej komórki dzieli się na fragmenty wielkości ok. 180 par zasad i ich wielokrotności.

5. tabelka do wpisania + przy zdaniach odnoszących się do Apoptoza 

Apoptoza to proces aktywny wymagający uruchomienia wielu uśpionych szlaków biochemicznych oraz syntezy nowych białek. Apoptoza dotyczy pojedynczych komórek rozsianych w obrębie danego narządu lub tkanki. Apoptoza pojedynczych komórek następuje zwykle niezależnie. Pojawienie się komórek apoptotycznych nie wywołuje zauważalnej reakcji otaczających komórek i tkanek. Komórki apoptotyczne kurczą się a błona komórkowa nie zostaje przerwana lecz charakterystycznie uwypuklona, co doprowadza do podziału komórki na wiele otoczonych błoną fragmentów zwanych ciałkami apoptotycznymi. Ciałka apoptotyczne są fagocytowane przez sąsiadujące komórki lub makrofagi. Proces apoptozy dzieli się na 2 etapy: indukcję i egzekucję.

6. narysować plazmid, genofor, sarkomer i opisać 

plazmid to po prostu fragment DNA. (ale nie wiem jak go opisać:P)

GENOFOR -

Sarkomer Abschinitt- to odcinek.

1.  co to jest białko monotopowe, ruch Flip-flop, hemidesmosom, spektryna 

BIAŁKO MONOTOPOWE - białka jednokrotnie perforujące błonę, czyli przechodzą przez nią tylko raz.

RUCH FLIP-FLOP - ruch składników błony, które pozwalają na przemieszczanie się składników z warstwy P do warstwy E, z udziałem białek przenoszących, tzw. flipaz. Dokładniej to zjawisko wymiany fosfolipidów między warstwami P i E dwuwarstwy lipidowej.

HEMIDESMOSOMY - półdesmosomy - są punktowymi połączeniami typu zwierającego między komórkami i cząsteczkami ECM błon podstawnych. Mają one inną budowę cząsteczkową niż desmosomy, pomimo tego że wyglądają podobnie. Białkami transbłonowymi są tutaj integryny łączące się z lamiliną błony podstawnej. Do połączenia tego są przyczepione fi lamenty pośrednie, a białkami pośredniczącymi są słabo poznane białka z rodziny desmoglobin.

SPEKTRYNA - białko powierzchniowe występujące w błonie erytrocytu w formie tetrameru zbudowanego z łańcuchów 220 i 240kD. Spektryny tworzą dimery, mają kształt długich ok. 100nm splatających się powrozów, biegnących równolegle do powierzchni błony tworząc regularną sieć. Spektryna w regularnych odstępach jest zamocowana do białka 3 prążka za pomocą białka - ankiryny.

2.   dyfuzja prosta + cząsteczki 

Nie wymaga przenośników, gdyż tak małe cząsteczki niepolarne, jak np.: CO2, NO, O2; łatwo dyfundują. Innymi cząsteczkami przechodzącymi tą drogą SA woda, mocznik, etanol. Podobnie dyfundują substancje dobrze rozpuszczalne w lipidach. Białka błonowe nie biorą tu udziału.

3.   tabelka dotycząca jakie filamenty budują jakie struktury w komórce

Rodzaje filamentów	występowanie
pośrednie	Zabezpieczają komórki przed stresem mechanicznym.
mikrotubule	Organizują wnętrze komórki , kierują wewnątrzkomórkowym transportem, budują rzęski i wici.
aktynowe	W komórkach mięśniowych, aktyna łączy się z miozyną tworząc struktury kurczliwe

4. wymienić cechy nowotworów złośliwych, fizyczne kancerogeny

4. tworzą przerzuty

5. charakteryzują się niczym nie kontrolowaną proliferacją

6. Często powodują naciek tkanki macierzystej

Do fizycznych czynników kancerogennych zalicza się promienie X (promienie Roentgena), promienie alfa, promienie beta, promienie gamma, które są emitowane przez pierwiastki radioaktywne, a także promienie nadfioletowe (ultrafioletowe). Na skutek długotrwałego działania promieni nadfioletowych dochodzi do degeneracji włókien kolagenowych i sprężystych. Wynikiem tego jest zmniejszona elastyczność skóry, gdyż staje się ona cieńsza i bardziej sucha, często powstają zmarszczki i głębokie bruzdy. Najbardziej dotkliwym działaniem promieni ultrafioletowych jest to, że mogą doprowadzić do powstania nowotworów skóry, a w szczególności do złośliwego czerniaka skóry. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia nowotworów trzeba rozsądnie korzystać zarówno z kąpieli słonecznych jaki i z solarium.

Z powodu wybuchu baby atomowej w Hiroszimie i Nagasaki u bardzo dużej liczby Japończyków stwierdzono chorobę popromienną, która wywołała raka szpiku kostnego i układu immunologicznego.

---