System ochrony prawa wspólnotowego
Do zasadniczych zadań Trybunału Sprawiedliwości oraz Sądu Pierwszej Instancji zgodnie z art. 19 TUE należy stanie na straży przestrzegania prawa wspólnotowego poprzez jego wykładnię i jednolite stosowanie.
Wyroki Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji są publikowane w przeznaczonym do tego celu oficjalnym publikatorze nazywanym European Court Reports w skrócie ECR. Wyroki Trybunału Sprawiedliwości oznaczone są skrótem ECR L natomiast Sądu Pierwszej Instancji skrótem ECR II.
Skład Trybunału Sprawiedliwości
Zgodnie żart. 221 TWE
„W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi jeden sędzia z każdego Państwa Członkowskiego.
Trybunał Sprawiedliwości obraduje w izbach lub w składzie wielkiej izby, na warunkach ustanowionych w tym celu w Statucie Trybunału Sprawiedliwości.
W przypadkach przewidzianych w Statucie Trybunał Sprawiedliwości może obradować również w pełnym składzie Trybunału". 27 sędziów
Wynika z tego, że jeśli liczba państw członkowskich ulegnie zmianie automatycznie i proporcjonalnie ulegnie zmianie liczba sędziów Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości:
Trybunał orzeka w izbach, niemniej może orzekać również w pełnym składzie. Obecnie mamy Wielką Izbę na którą składa się 13 sędziów oraz izby 5 i 3 osobowe. Izbom przewodzą przewodniczący wybierani przez Trybunał, a Wielkiej Izbie przewodniczy Prezes Trybunału. W skład Wielkiej Izby poza Prezesem Trybunału wchodzą przewodniczący izb pięcioosobowych oraz wyznaczeni sędziowie.
Dla ważności orzeczeń Trybunału w jego obradach zarówno gdy w pełnym składzie jak i gdy działa w izbach musi brać udział nieparzysta liczba jego członków. W przypadku izb trzy i pięcioosobowych dla ważności orzeczeń wymagany jest udział w ich obradach co najmniej trzech sędziów.
Przyjęto też, że w sytuacji kiedy w obradach którejś z izb nie może uczestniczyć jeden z jej sędziów, ponieważ jak wcześniej wspomniano, w izbach musi brać udział nieparzysta liczba sędziów, do udziału w jej posiedzeniach zaprasza się sędziego wchodzącego w skład innej izby.
Każdy sędzia Trybunału może zasiadać w większej i w mniejszej izbie.
Składy izb podlegają określeniu co roku, na początku roku sądowego rozpoczynającego się 7 października każdego roku w rocznicę rozpoczęcia działalności Trybunału w 1958 roku.
Rzecznicy generalni
Zgodnie z art. 222 TWE
„Trybunał Sprawiedliwości wspomaga ośmiu rzeczników generalnych. Jeżeli Trybunał Sprawiedliwości tego zażąda, Rada, stanowiąc jednomyślnie, może zwiększyć liczbę rzeczników generalnych
Zadaniem rzecznika generalnego jest publiczne przedstawianie, przy zachowaniu całkowitej bezstronności i niezależności, uzasadnionych wniosków w sprawach, które zgodnie ze Statutem Trybunału Sprawiedliwości wymagającego zaangażowania".
Obecnie działa 8 rzeczników generalnych. 5 rzeczników powoływanych jest po jednym przez Francję, Hiszpanię, Niemcy, Wielką Brytanię i Włochy, zaś trzech przez pozostałe państwa członkowskie w systemie rotacyjnym.
Rzecznicy generalni maj ataki status jak sędziowie Trybunału Sprawiedliwości.
Co roku Trybunał powołuje pierwszego rzecznika generalnego celem przydziału spraw pozostałym rzecznikom.
Zadania rzeczników generalnych są bardzo istotne i w znaczący sposób przyczyniają się do ułatwienia oraz przyspieszenia pracy Trybunału Sprawiedliwości, a w efekcie do szybszego rozpatrywania spraw oraz mają duży wpływ na wydawane przez niego wyroki.
Do zadań rzeczników generalnych należy przeanalizowanie wniosku skierowanego do Trybunału oraz obowiązującego stanu prawnego w zakresie prawa wspólnotowego i przygotowanie w toczącej się przed Trybunałem sprawie tzw. wniosku końcowego, który podaje propozycję rozstrzygnięcia danej sprawy.
Wniosek taki formułowany jest zarówno w postępowaniu procesowym, jak i nieprocesowym. Jest on przedstawiany na posiedzeniu kończącym postępowanie przed Trybunałem, ale jeszcze przed wydaniem wyroku.
Wniosek końcowy rzecznika generalnego ma zawierać uzasadnienie uwzględniające:
- stan faktyczny;
- ocenę wniosków dowodowych;
analizę prawniczą zawierającą odniesienie do wcześniejszego orzecznictwa ETS w podobnych sprawach, która mogłaby ułatwić podjęcie rozstrzygnięcia oraz przedstawić ewentualne następstwa zaproponowanego rozwiązania sprawy. Z tego też względu funkcja rzecznika generalnego uznawana jest za niezwykle ważną oraz godną uwagi, a niektórzy przedstawiciele doktryny twierdzą nawet, że jest to funkcja ciekawsza niż funkcja sędziego Trybunału Sprawiedliwości. Wniosek końcowy rzecznika generalnego nie jest wiążący dla Trybunału Sprawiedliwości, co nie umniejsza jego roli w postępowaniu.
Dokonana przez rzecznika generalnego niezależna ocena materiału dowodowego może nie tylko znacznie ułatwić pracę sędziom, ale często przedstawia opinię, która prezentuje sprawę w nowym świetle, co jest bardzo istotne w przypadku tak skomplikowanych spraw jakie rozpatruje Trybunał Sprawiedliwości i wobec specyfiki prawa wspólnotowego.
Wybór i kadencja sędziów Trybunału Sprawiedliwości oraz rzeczników generalnych
Zgodnie z art. 253 TFUE
„Sędziowie i rzecznicy generalni Trybunału Sprawiedliwości są wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności i mających kwalifikacje wymagane w ich państwach do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych lub są prawnikami o uznanych kompetencjach. Są oni mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy Państw Członkowskich na sześć lat.
Co trzy lata następuje częściowe odnowienie składu sędziowskiego i składu rzeczników generalnych, na warunkach określonych w Statucie Trybunału Sprawiedliwości. Sędziowie wybierają spośród siebie na trzy lata prezesa Trybunału Sprawiedliwości. Jego mandat jest odnawialny.
Ustępujący sędziowie i rzecznicy generalni mogą być mianowani ponownie. Trybunał Sprawiedliwości mianuje swojego sekretarza i określa jego status. Trybunał Sprawiedliwości ustanawia swój regulamin proceduralny. Wymaga on zatwierdzenia przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną".
Wynika z tego, że kadencja sędziego Trybunału Sprawiedliwości oraz rzecznika generalnego trwa sześć lat, przy czym jego kadencja może zostać odnowiona.
Są oni mianowani poprzez osiągnięcie wspólnej zgody państw członkowskich.
Przewodniczący Trybunału Sprawiedliwości jest wybierany przez sędziów tego trybunału z grona jego członków. Kadencja przewodniczącego trwa trzy lata i może on zostać ponownie wybrany.
Sędziowie Trybunału Sprawiedliwości oraz rzecznicy generalni działają w trybie rotacyjnym co znaczy, że co trzy lata następuje częściowa zmiana składu sędziowskiego lub składu rzeczników generalnych. Statut Trybunału Sprawiedliwości określa warunki tych zmian.
Zgodnie ze Statutem odnowieniu podlega co trzy lata połowa składu sędziowskiego oraz połowa rzeczników generalnych, przy czym ponieważ jest obecnie jest nieparzysta liczba sędziów na zmianę odnowieniu będzie podlegała parzysta liczba sędziów z ich liczbą nieparzystą, w tym przypadku raz zmianie będzie podlegało 12 sędziów, raz 13 dopóki liczba sędziów nie ulegnie zmianie.
Sędziowie Trybunału Sprawiedliwości mogą być wybrani tylko spośród osób posiadających obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, niemniej po dokonaniu wyboru na to stanowisko nie reprezentują oni interesów swojego państwa.
Do podstawowych obowiązków sędziów Trybunału Sprawiedliwości należy dbałość o zagwarantowane przestrzegania prawa wspólnotowego przy zachowaniu ich niezawisłości i niezależności.
Stąd też sędziowie Trybunału Sprawiedliwości są wybierani wyłącznie spośród osób o niekwestionowanej niezależności, i posiadających nie tylko kwalifikacje sądowe, ale jak wynika z art. 223 TWE muszą to być najwyższe kwalifikacje sądowe uprawniające do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych albo spośród osób będących prawnikami o uznanych kompetencjach a więc posiadających niekwestionowany autorytet w zakresie prawa.
Statut Trybunału Sprawiedliwości uzupełnia regulację art. 223 TWE.
Zgodnie z nim sędziowie przed objęciem stanowiska składają ślubowanie, że będą wykonywali swoje obowiązki bezstronnie, sumiennie i dochowując tajemnicy obrad.
Ponieważ sędziowie i rzecznicy generalni mają wykonywać swoje funkcje bezstronnie przyjęto, że nie mogą oni uczestniczyć w rozpoznawaniu spraw, w których wcześniej uczestniczyli jako przedstawiciele, doradcy lub adwokaci jednej ze stron albo jeśli orzekali w nich jako członkowie sądu, komisjo śledczej lub w jakimkolwiek innym charakterze.
Sędziom Trybunału Sprawiedliwości przysługuje immunitet jurysdykcyjny, który trwa również po zaprzestaniu urzędu, ale może być uchylony przez Trybunał działający w pełnym składzie.
Sędziowie Trybunału w trakcie sprawowania tej funkcji nie mogą podejmować żadnej innej działalności zawodowej zarobkowej czy nie zarobkowej ani pełnić żadnych funkcji politycznych i administracyjnych.
Kadencja sędziego ustaje w wyniku jej upływu, śmierci, złożenia dymisji.
Sędziego nie można usunąć ze stanowiska chyba że pozostali sędziowie oraz rzecznicy generalni jednomyślnie uznają iż nie spełnia on warunków niezbędnych do wykonywania swoich obowiązków.
Jeśli mandat sędziego został zwolniony przed upływem kadencji, sędzia, który wstąpił w jego miejsce pełni swą funkcję do końca tej kadencji.
Postanowienia te znajdują zastosowanie również do rzeczników generalnych.
Sędziowie i rzecznicy generalni powinni zamieszkiwać w miejscowości będącej siedzibą Trybunału, a więc w Luksemburgu.
Skład, wybór i kadencja sędziów Sadu Pierwszej Instancji oraz jego organizacja
Utworzenie dodatkowego sądu wspólnotowego, niezależnego od Trybunału Sprawiedliwości, aczkolwiek będącego pod jego nadzorem, a w pewnym zakresie stanowiącego niższą instancję, od której przysługiwałoby odwołanie do Trybunału Sprawiedliwości przewidywał Jednolity Akt Europejski z 1986 roku. Sąd taki miał zostać utworzony na mocy decyzji Rady, która po wysłuchaniu opinii Parlamentu Europejskiego oraz Komisji podjęła stosowną decyzję 24 października 1988 roku i powołała do życia Sąd Pierwszej Instancji, który rozpoczął swą działalność 1 listopada 1989 roku.
Z dniem wejścia w życie Traktatu z Nicei, a więc od 1 lutego 2003 roku Sąd Pierwszej Instancji uzyskał status instytucji wspólnotowej i tym samym samodzielny charakter.
Zamysł utworzenia Sądu Pierwszej Instancji był przede wszystkim taki by odciążyć Trybunał Sprawiedliwości z ogromnej liczby wpływających do niego spraw i by w pewnym stopniu skrócić procedurę przed sądem wspólnotowym.
Nazwa tego sądu mogła by sugerować, że jest to sąd, który w pierwszej instancji rozpatruje wszystkie sprawy kierowane do Trybunału Sprawiedliwości. W rzeczywistości tak nie jest.
Istnieje merytoryczny podział kompetencji pomiędzy Sąd Pierwszej Instancji a Trybunał Sprawiedliwości w związku z czym niektóre sprawy są rozpatrywane w pierwszej instancji przez Sąd Pierwszej Instancji, a inne przez Trybunał Sprawiedliwości.
Co do zasady podział jest taki, że kompetencję do rozpatrywania spraw największej wagi dla procesu integracji europejskiej posiada Trybunał Sprawiedliwości.
W konsekwencji tylko w niektórych, ściśle określonych sprawach Sąd Pierwszej Instancji posiada kompetencję do wydawania orzeczeń w pierwszej instancji. Od orzeczeń tych przysługuje odwołanie do Trybunału Sprawiedliwości.
Zgodnie z art. 224 TWE
„W skład Sądu Pierwszej Instancji wchodzi co najmniej jeden sędzia z każdego Państwa Członkowskiego. Liczbę sędziów określa Statut Trybunału Sprawiedliwości. Statut może przewidywać, że Sąd Pierwszej Instancji wspierany będzie przez rzeczników generalnych.
Członkowie Sądu Pierwszej Instancji są wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności i mogących zajmować wysokie stanowiska sądowe. Są oni mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy państw Członkowskich na sześć lat. Co trzy lata następuje częściowa wymiana składu. Ustępujący członkowie mogą być mianowani ponownie.
Sędziowie wybierają spośród siebie na trzy lata prezesa Sądu Pierwszej Instancji. Jego mandat jest odnawialny.
Sąd Pierwszej Instancji mianuje swojego sekretarza i określa jego status. Sąd Pierwszej Instancji ustanawia swój regulamin proceduralny w porozumieniu z Trybunałem Sprawiedliwości. Wymaga on zatwierdzenia przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną.
Z zastrzeżeniem odmiennych postanowień Statutu Trybunału Sprawiedliwości, postanowienia niniejszego Traktatu dotyczące Trybunału Sprawiedliwości stosują się do Sądu Pierwszej Instancji".
Obecnie, tak jak w przypadku Trybunału Sprawiedliwości, stosownie do liczby państw członkowskich Unii Europejskiej jest 25 sędziów Sądu Pierwszej Instancji. Siedzibą Sądu Pierwszej Instancji jest Luksemburg.
Zgodnie z art. 224 TWE, Statut Trybunału Sprawiedliwości może przewidywać powołanie przy Sądzie Pierwszej Instancji rzeczników generalnych wspierających ten sąd, ale obecnie ich nie powołano.
W Statucie Trybunału Sprawiedliwości przyjęto takie rozwiązanie, że sędziowie Sądu Pierwszej Instancji mogą zostać powołani do pełnienia funkcji rzecznika generalnego.
W związku z tym sędziowie ci powoływani są jako rzecznicy generalni ad hoc a więc na bieżąco, w związku z toczącą się sprawą która może okazać się wyjątkowo zawiła co czyniłoby powołanie rzecznika generalnego wysoce pożądanym.
Zadania sędziego Sądu Pierwszej Instancji, który został powołany na stanowisko rzecznika generalnego w toczącej się sprawie są takie jak zadania rzeczników generalnych działających przy Trybunale Sprawiedliwości. W związku z tym ma on działając bezstronnie i niezależnie publicznie przedstawiać uzasadnione wnioski w sprawie.
Kryteria wyboru spraw rozpatrywanych przez Sąd Pierwszej Instancji, w których dla ułatwienia podjęcia rozstrzygnięcia powołuje się rzecznika generalnego oraz zasady wyznaczania sędziów na stanowisko rzeczników generalnych określono w Regulaminie Sądu Pierwszej Instancji.
Sędzia Sądu Pierwszej Instancji, który w danej sprawie został powołany na stanowisko rzecznika generalnego nie może brać udziału w orzekaniu w tej sprawie.
Sędziowie Sądu Pierwszej Instancji są mianowani zgodnie z tymi samymi zasadami co sędziowie Trybunału Sprawiedliwości, a więc spośród osób, które cechuje niezależność działania i które w państwach członkowskich mogą zajmować wysokie stanowiska sądowe.
Tu różnicą w stosunku do wyboru sędziów Trybunału Sprawiedliwości jest to, że zgodnie z art. 223 TWE sędziowie Trybunału Sprawiedliwości mogą być wybierani spośród osób o kwalifikacjach uprawniających do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych, albo prawników o uznanych kompetencjach, podczas gdy zgodnie z art. 224 TWE sędziom Sądu Pierwszej Instancji nie stawia się aż tak wysokich wymagań skoro wskazuje się, że mają być uprawnieni do zajmowania w państwach członkowskich wysokich stanowisk sądowych. Nie ma tu też mowy o możliwości powołania na stanowisko sędziego Sądu Pierwszej Instancji osób będących prawnikami o uznanych kompetencjach.
Tak samo jak sędziowie Trybunału Sprawiedliwości sędziowie Sądu Pierwszej Instancji są mianowani za wspólnym porozumieniem rządów państw członkowskich na okres sześciu lat.
Również tu co trzy lata następuje odnowienie części składu Sądu Pierwszej Instancji.
Sędziowie Sądu Pierwszej Instancji wybierają ze swojego grona prezesa tego sądu na trzyletnią kadencję, która może zostać odnowiona, przy czym
Regulamin mówi o tym, że prezes Sądu Pierwszej Instancji nie może zostać powołany do pełnienia funkcji rzecznika generalnego.
Sąd Pierwszej Instancji powołuje również swojego sekretarza i ustanawia swój regulamin, ale w za porozumieniem z Trybunałem Sprawiedliwości. Regulamin ten podlega zatwierdzeniu przez Radę. Rada podejmuje decyzję w tym zakresie kwalifikowaną większością głosów. Obecnie obowiązuje Regulamin z 1 lipca 1991 roku z późniejszymi zmianami.
Zgodnie z Regulaminem Sądu Pierwszej Instancji działa on w składzie jednego sędziego, w izbach złożonych z trzech lub pięciu sędziów, albo w pełnym składzie w przypadku spraw o znacznej wadze lub dużym stopniu trudności.
Z art. 224 wynika, że o ile Statut Trybunału Sprawiedliwości nie stanowi inaczej, postanowienia Traktatu dotyczące Trybunału Sprawiedliwości znajdują zastosowanie również do Sądu Pierwszej Instancji
Izby sadowe, powoływanie, wybór członków, organizacja działania
Zgodnie z art. 225a
„Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Trybunałem Sprawiedliwości, bądź na żądanie Trybunału Sprawiedliwości i po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Komisją, może tworzyć izby sądowe rozpoznające w pierwszej instancji niektóre kategorie skarg wniesionych w szczególnych dziedzinach.
Decyzja ustanawiająca izbę sądową określa zasady organizacji izby i zakres przyznanej jej właściwości.
Od orzeczeń wydanych przez izby sądowe przysługuje prawo odwołania się do Sądu Pierwszej Instancji, ograniczone do kwestii prawnych lub - jeżeli jest to przewidziane decyzji ustanawiającej izbę - obejmujące również kwestie faktyczne.
Członkowie izb sądowych są wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności i mogących zajmować stanowiska sądowe. Są oni mianowani przez Radę, stanowiącą jednomyślnie. Izby sądowe ustanawiają swój regulamin proceduralny w porozumieniu z Trybunałem Sprawiedliwości. Wymaga on zatwierdzenia przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną. Z zastrzeżeniem odmiennych postanowień decyzji ustanawiającej izbę sądową, postanowienia niniejszego Traktatu dotyczące Trybunału Sprawiedliwości oraz postanowienia Statutu Trybunału Sprawiedliwości stosują się do izb sądowych".
Na podstawie art. 225 a TWE izby sądowe mogą być powoływane przez Radę. Rada stanowiąc jednomyślnie może ustanowić odpowiednie izby sądowe rozpoznające w pierwszej instancji niektóre kategorie skarg wniesionych w szczególnych dziedzinach. Rada działa w tym przypadku na wniosek:
- Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz Trybunałem Sprawiedliwości:
- albo na żądanie Trybunału Sprawiedliwości po/ konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz Komisją.
Decyzja Rady ustanawiająca Izbę sądową określa zasady jej organizacji oraz przyznane jej kompetencje.
Izby sądowe w zakresie przyznanych im kompetencji wydają orzeczenia w rozpatrywanych przez nie sprawach.
Od orzeczeń tych przysługuje prawo odwołania do Sądu Pierwszej Instancji. Odwołanie to ma ograniczać się wyłącznie do kwestii prawnych lub, jeśli decyzja ustanawiająca Izbę przewiduje taką możliwość może dotyczyć kwestii faktycznych.
Członkowie Izb sądowych są mianowani przez Radę działająca jednomyślnie spośród osób o niekwestionowanej niezależności i mogących zajmować stanowiska sądowe.
Należy zauważyć, że sędziom izb sądowych nie stawia się tak wysokich wymagań jak sędziom Trybunału Sprawiedliwości, którzy mogą być wybierani spośród osób mogących zajmować najwyższe stanowiska sądowe, ani Sądu Pierwszej Instancji, którzy są wybierani spośród osób mogących zajmować wysokie stanowiska sądowe. Wystarczy by osoby chcące zostać członkami izb sądowych były osobami o niekwestionowanej niezależności.
Izby sądowe mają prawo ustanawiać swój regulamin proceduralny, aczkolwiek odbywa się to niesamodzielnie a w porozumieniu z Trybunałem Sprawiedliwości. Regulamin ten podlega zatwierdzeniu przez Radę działającą w tym przypadku kwalifikowaną większością głosów.
Przyjęto, że jeśli nie zdecydowano odmienne w decyzji powołującej daną izbę sądową, postanowienia Traktatu oraz dotyczące Trybunału Sprawiedliwości i jego Statutu dotyczą również izb sądowych.
Kompetencje Trybunału Sprawiedliwości i Sadu Pierwszej Instancji
Zgodnie z art. 220 TWE
„Trybunał Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji, każdy w zakresie swojej właściwości, czuwają nad poszanowaniem prawa w wykładni i stosowaniu niniejszego Traktatu. Przy Sądzie Pierwszej Instancji mogą zostać ustanowione dodatkowo izby sądowe, na warunkach określonych w artykule 225a, w celu wykonywania, w pewnych szczególnych dziedzinach, właściwości sądowej określonej w niniejszym Traktacie".
Ogólne sformułowanie art. 220 TWE (ex 164) mówiące, że ETS „czuwa nad poszanowaniem prawa w wykładni i stosowaniu", daje mu możliwość swobodnego wyboru źródeł prawa służących realizacji celów Wspólnoty. Umożliwia to Trybunałowi Sprawiedliwości uczestniczenie w procesie intensyfikacji integracji europejskiej poprzez formułowanie zasad prawa wspólnotowego, które w sposób bezpośredni nie zostały wyrażone w przepisach traktatowych.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że jeśli Trybunał Sprawiedliwości uzna dane zasady za zasady prawa wspólnotowego ich przestrzeganie podlega jego ochronie zgodnie z art. 220 TWE skoro ETS czuwa nad przestrzeganiem praw.
W związku z tym ETS jako podstawę swoich orzeczeń przywołuje nie tylko pisane źródła prawa, ale również niepisane źródła prawa, wśród których szczególne znaczenie zajmują właśnie zasady prawa wspólnotowego.
Art. 220 TWE bywa uznawany za jeden najważniejszych przepisów traktatów założycielskich, jako ustanawiający zasadę praworządności.
Analiza art. 220 wymaga przede wszystkim wyjaśnienia użytego tu terminu „prawo". Prawo wspólnotowe bywa określane mianem acąuis communautaire co oznacza wspólnotowy dorobek prawny. Na dorobek ten składa się tzw. prawo pierwotne prawo wtórne oraz zasady prawa wspólnotowego.
Prawo pierwotne stanowią traktaty założycielskie oraz traktaty je zmieniające czy uzupełniające, traktaty akcesyjne, wraz z załącznikami i protokołami. Przyjmuje się, że jest to prawo konstytucyjne Wspólnoty, ustanowione bezpośrednio przez państwa członkowskie i będące zarazem prawem wewnętrznym tych państw.
Prawo wtórne to akty wymienione w art. 249 (ex. 189) Traktatu WE (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje - akty wiążące oraz zalecenia i opinie nie posiadające mocy wiążącej). Ponadto umowy międzynarodowe.
Relacje między prawem pierwotnym a prawem wtórnym są hierarchiczne. Prawo wtórne musi być zgodne z prawem pierwotnym.
System skarg
Skargi przeciwko państwu członkowskiemu w związku z nie wywiązaniem się przez nie z zobowiązań wynikających z Traktatu Skarga Komisji przeciwko państwu członkowskiemu w związku z nie wywiązaniem się przez nie z zobowiązań wynikających z Traktatu
Zgodnie z art. 226 TWE
„Jeśli Komisja uzna, że Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy niniejszego Traktatu, wydaje ona uzasadnioną opinię w tym przedmiocie, po uprzednim umożliwieniu temu Państwu Przedstawienia swych uwag. Jeśli Państwo to nie zastosuje się do opinii w terminie określonym przez Komisję, może ona wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości".
Art. 226 dotyczy stwierdzenia przez Komisję nie wywiązywania się przez państwo członkowskie z zobowiązań wynikających z Traktatu. W takim przypadku Komisja wydaje w tym zakresie swoją opinię. Opinia ta musi być uzasadniona, a jej wydanie odbywa się po wysłuchaniu państwa członkowskiego, które ma możliwość przedstawienia swoich uwag.
Z art. 226 wynika również obowiązek zastosowania się w określonym terminie przez państwo członkowskie do opinii Komisji. W przeciwnym razie Komisja może wnieść przeciwko temu państwu sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.
Skarga państwa członkowskiego przeciwko innemu państwu członkowskiemu w związku z nie wywiązaniem się przez nie z zobowiązań wynikających z Traktatu
Zgodnie z art. 227 TWE
„Każde Państwo Członkowskie może wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości, jeśli uzna, że inne Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy niniejszego Traktatu. Zanim Państwo Członkowskie wniesie przeciwko innemu Państwu Członkowskiemu skargę opartą na zarzucanym naruszeniu zobowiązania, które na nim ciąży na podstawie niniejszego Traktatu, powinno wnieść sprawę do Komisji.
Komisja wydaje uzasadnioną opinię, po umożliwieniu zainteresowanym Państwom przedstawienia na zasadzie spornej uwag pisemnych i ustnych.
Jeśli Komisja nie wyda opinii w terminie trzech miesięcy od wniesienia sprawy, brak opinii nie stanowi przeszkody we wniesieniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości".
Art. 227 dotyczy skargi jednego państwa członkowskiego na działalność innego państwa członkowskiego.
Skarga taka może zostać wniesiona wyłącznie przez państwo członkowskie przeciwko innemu państwu członkowskiemu jeśli uzna ono, że państwo członkowskie nie wywiązuje się z zobowiązań wynikających z Traktatu.
Skarga, o której mowa najpierw wnoszona jest do Komisji.
Komisja po uwzględnieniu uwag pisemnych, bądź ustnych zainteresowanych stron wydaje swoją opinię w przedmiocie sporu.
Opinia Komisji podlega uzasadnieniu.
Jednak brak opinii Komisji wydanej w terminie trzech miesięcy od wniesienia sprawy nie stanowi przeszkody dla wniesienia sprawy do Trybunału Sprawiedliwości
Obowiązek państwa członkowskiego do dostosowania się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości dotyczącego tego państwa i konsekwencje nie wywiązania się z tego zobowiązania
Zgodnie z art. 228 TWE punkt 1
„Jeśli Trybunał Sprawiedliwości stwierdza, że Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy niniejszego Traktatu, Państwo to jest zobowiązane podjąć środki, które zapewniają wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości".
Punkt 2 tego samego artykułu mówi o tym, że
„Jeśli Komisja uznaje, że dane Państwo Członkowskie nie podjęło takich środków, wydaje, po umożliwieniu temu Państwu przedstawienia uwag, uzasadnioną opinię precyzującą punkty, w których Państwo Członkowskie nie zastosowało się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości.
Jeśli dane Państwo Członkowskie nie podjęło środków, które zapewniają wykonanie wyroku Trybunału w terminie określonym przez Komisję, może ona wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości. Czyniąc to, wskazuje ona wysokość ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej do zapłacenia przez dane Państwo Członkowskie, jaką uzna za odpowiednią do okoliczności. Jeśli Trybunał Sprawiedliwości stwierdza, że dane Państwo Członkowskie nie zastosowało się do jego wyroku, może na nie nałożyć ryczałt lub okresową karę pieniężną. Procedura ta nie narusza artykułu 227".
Art. 228 TWE ustanawia obowiązek dostosowania się przez państwo członkowskie do wyroku Trybunału Sprawiedliwości stwierdzającego nie wywiązanie się przez to państwo z zobowiązań wynikających z Traktatu.
Dostosowanie się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości ma polegać na przyjęciu odpowiednich środków służących realizacji zobowiązania traktatowego.
Organem uprawnionym do kontroli czy państwo członkowskie dostosowało się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości poprzez przyjęcie odpowiednich środków przez to państwo jest Komisja.
W przypadku, gdy Komisja uzna, że państwo członkowskie nie przyjęło właściwych środków, wydaje ona opinię zawierającą określenie punktów, które nie zostały zrealizowane przez państwo członkowskie.
Przed wydaniem opinii Komisja wzywa państwo członkowskie do wypowiedzenia się w przedmiocie realizacji wyroku Trybunału Sprawiedliwości.
Komisja w swej opinii wyznacza państwu członkowskiemu termin na zrealizowanie wskazanych w niej punktów, w których nie zastosowało się ono do wyroku Trybunału Sprawiedliwości.
Jeśli państwo członkowskie nie podjęło w wyznaczonym przez Komisję terminie określonym w jej opinii, odpowiednich działań służących wykonaniu wyroku Trybunału Sprawiedliwości poprzez realizację wskazanych w opinii punktów, Komisja ma prawo wniesienia sprawy do Trybunału Sprawiedliwości.
Wnosząc sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Komisja proponuje nałożenie na państwo członkowskie, które nie zastosowało się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości, ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej określając ich wysokość.
W wyniku wniesienia sprawy przez Komisję Trybunał Sprawiedliwości bada, czy państwo członkowskie zastosowało się do jego wyroku. Jeśli Trybunał Sprawiedliwości stwierdzi nie wywiązanie się przez państwo z tego zobowiązania może orzec o nałożeniu na nie ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej.
Kontrola legalności aktów instytucji wspólnotowych
Zgodnie z art. 230 TWE
„Trybunał Sprawiedliwości kontroluje legalność aktów uchwalonych wspólnie przez Parlament Europejski i Radę, aktów Rady, Komisji i EBC, innych niż zalecenia i opinie, oraz aktów Parlamentu Europejskiego zmierzających do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich.
W tym celu Trybunał jest właściwy do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez Państwo Członkowskie, Parlament Europejski, Radę lub Komisję, podnoszących zarzut braku kompetencji, naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, naruszenia niniejszego Traktatu lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z jego stosowaniem lub nadużycia władzy. Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy, na tych samych warunkach, do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez Trybunał Obrachunkowy i przez EBC, zmierzających do zapewnienia ochrony ich prerogatyw.
Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść, na tych samych warunkach, skargę na decyzje, których jest adresatem, oraz na decyzje, które mimo przyjęcia w formie rozporządzenia lub decyzji skierowanej do innej osoby dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie. Skargi przewidziane w niniejszym artykule powinny być wniesione w terminie dwóch miesięcy, stosownie do przypadku, od daty publikacji aktu lub jego notyfikowania skarżącemu lub, w razie ich braku, od daty powzięcia przez niego wiadomości o tym jak Z przepisu art. 230 wynika, że kontrola legalności aktów prawa wtórnego
- przypomnijmy zgodności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe z postanowieniami traktatowymi
- dotyczy jedynie wiążących aktów prawa wtórnego czyli;
- rozporządzeń;
- dyrektyw;
- decyzji.
Nie dotyczy tym samym zaleceń i opinii. Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje posiadają moc wiążącą zgodnie z art. 249 TWE.
Zgodnie z tym samym przepisem zalecenia i opinie nie mają mocy wiążącej. Przepis art. 230 TWE wyraźnie wskazuje, że kontrola legalności aktów instytucji wspólnotowych nie dotyczy niewiążących aktów instytucji wspólnotowych takich jak
zalecenia i opinie. Kontrola legalności wiążących aktów instytucji wspólnotowych dotyczy aktów wydawanych przez:
- Parlament Europejski i Radę;
- aktów wydawanych przez samą Radę;
- aktów wydawanych przez Komisję;
- aktów wydawanych przez Europejski Bank Centralny; oraz aktów Parlamentu Europejskiego, ale wyłącznie tych aktów Parlamentu Europejskiego, które zmierzają do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich.
Z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli legalności aktów instytucji wspólnotowych może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości;
- państwo członkowskie;
Parlament Europejski;
Rada; lub Komisja.
Wniosek o przeprowadzenie kontroli legalności aktu instytucji wspólnotowej musi zawierać;
zarzut braku kompetencji;
naruszenia istotnych wymogów proceduralnych;
naruszenia postanowień Traktatu;
naruszenia jakiejkolwiek reguły prawnej związanej ze stosowaniem Traktatu;
nadużycia władzy, a wiec przekroczenia kompetencji.
Wystarczy by wniosek o kontrolę legalności aktów prawa wtórnego podnosił jeden z tych zarzutów, ale może również podnosić kilka z nich lub wszystkie, jeśli jest to uzasadnione.
Ponadto Trybunał Sprawiedliwości może przeprowadzać kontrolę legalności aktów instytucji wspólnotowych na wniosek Trybunału Obrachunkowego lub Europejskiego Banku Centralnego w celu ochrony ich prerogatyw.
Trybunał Sprawiedliwości zgodnie z art. 230 TWE może działać również na wniosek osób fizycznych lub prawnych wnoszących skargę na kierowane do nich decyzje lub na decyzje, które co prawda nie są do nich w sposób bezpośredni kierowane takich jak rozporządzenia, czy decyzje kierowane do innej osoby, ale mimo to dotyczą tych osób w sposób bezpośredni i indywidualny.
Z art. 230 wynika, że przewidziane przez ten przepis skargi powinny być wnoszone w terminie:
- dwóch miesięcy od publikacji danego aktu; lub jego notyfikowania skarżącemu;
lub w przypadku kiedy akt nie był publikowany, ani notyfikowany skarżącemu, w
terminie dwóch miesięcy od daty powzięcia przez niego wiadomości o tym akcie.
Podsumowując rozważania dotyczące art. 230 TWE należy stwierdzić, że przepis ten dotyczy kontroli legalności wiążących aktów instytucji wspólnotowych. W tym zakresie:
ogólne uprawnienie do składania wniosków do Trybunału posiadają państwa
członkowskie, Parlament Europejski, Rada lub Komisja; natomiast Trybunał Obrachunkowy i Europejski Bank Centralny mogą składać wnioski podnosząc te same zarzuty, ale wyłącznie w celu ochrony ich prerogatyw; a osoby fizyczne lub prawne mogą składać wnioski o przeprowadzenie kontroli legalności aktów instytucji wspólnotowych wyłącznie jeśli są adresatem decyzji instytucji wspólnotowych. - osoby fizyczne i prawne mają też możliwość wniesienia skargi do Trybunału Sprawiedliwości na podstawie art. 230 TWE kiedy decyzje instytucji wspólnotowych nie są do nich bezpośrednio skierowane, ponieważ mają albo formę rozporządzenia, które jak wiadomo ma zasięg ogólny, albo są skierowane do innej osoby. Warunkiem dopuszczalności wniosku w tym przypadku są wyłącznie sytuacje kiedy rozporządzenia lub decyzje kierowane do innych osób dotyczą osób fizycznych lub prawnych domagających się przeprowadzenia kontroli legalności aktów instytucji wspólnotowych, w sposób bezpośredni i indywidualny.
Konsekwencje uznania przez Trybunał Sprawiedliwości aktów instytucji wspólnotowych za nielegalne
Zgodnie z art. 231 TWE
„Jeśli skarga jest zasadna, Trybunał Sprawiedliwości orzeka o nieważności danego aktu. Jednakże w odniesieniu do rozporządzeń Trybunał Sprawiedliwości, jeśli uzna to za niezbędne, wskazuje, jakie skutki rozporządzenia, o którego nieważności orzekł, powinny być uważane za ostateczne".
Przepis ten przyznaje Trybunałowi Sprawiedliwości kompetencję do unieważnienia aktów instytucji wspólnotowych.
Trybunał Sprawiedliwości nie może z własnej inicjatywy orzec o nieważności aktu instytucji wspólnotowej. Unieważnienie aktu instytucji wspólnotowej odbywa się na wniosek skierowany do Trybunału Sprawiedliwości.
Trybunał Sprawiedliwości orzeka o nieważności danego aktu w wyniku uznania zasadności skargi podnoszącej zarzut bezprawności.
W przypadku rozporządzeń Trybunał Sprawiedliwości posiada kompetencję do orzeczenia pewnych skutków unieważnionego rozporządzenia za ostateczne.
Skarga na zaniechanie działania przez instytucje wspólnotowe
Zgodnie z art. 232 TWE
„Jeśli Parlament Europejski, Rada lub Komisja, z naruszeniem niniejszego Traktatu, zaniechają działania, Państwa Członkowskie i inne instytucje Wspólnoty mogą wnieść skargę do Trybunału Sprawiedliwości w celu stwierdzenia tego naruszenia.
Skarga ta jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy dana instytucja została uprzednio wezwana do działania. Jeśli w terminie dwóch miesięcy od tego wezwania instytucja nie zajęła stanowiska, skarga może być wniesiona w ciągu następnych dwóch miesięcy.
Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości, na warunkach określonych w poprzednich akapitach, stanowiąc zarzut jednej z instytucji Wspólnoty, iż zaniechała wydania aktu skierowanego do niej, innego niż zalecenie lub opinia. Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania, na tych samych warunkach, w zakresie skarg wniesionych przez EBC w dziedzinach podlegających jego kompetencji lub wniesionych przeciwko niemu".
Przepis ten daje możliwość wniesienia skargi na bezczynności instytucji wspólnotowych. Wynika z niego, że skargi te mogą być wnoszone jeśli instytucje wspólnotowe były zobowiązane do podjęcia określonego działania, a takiego działania nie podjęły. Podmiotem, kompetentnym do rozpatrywania skarg na bezczynność instytucji wspólnotowych jest Trybunał Sprawiedliwości.
Trybunał Sprawiedliwości rozpatruje skargi na zaniechanie działania;
- Parlamentu Europejskiego;
- Rady;
- lub Komisji.
Ogólne uprawnienie do wniesienia skargi na bezczynność tych instytucji posiadają:
- państwa członkowskie;
- i instytucje wspólnotowe.
Zanim skarga na zaniechanie działania przez instytucję wspólnotową zostanie skierowana do Trybunału Sprawiedliwości powinna ona być wezwana do podjęcia wymaganego działania.
Instytucja ta w terminie dwóch miesięcy od wezwania do podjęcia działania powinna zająć stanowisko w tej sprawie.
W przypadku gdy instytucja ta nie zajęła wymaganego stanowiska skarga może zostać skierowana do Trybunału Sprawiedliwości po upływie dwóch miesięcy od upływu terminu na zajęcie stanowiska przez tą instytucję. Skarga na zaniechanie działania przez instytucję wspólnotową może również zostać skierowana do Trybunału Sprawiedliwości przez osobę fizyczną albo prawną
W tym przypadku wniesienie skargi jest dopuszczalne jeśli instytucja wspólnotowa zaniechała działania poprzez nie wydanie aktu skierowanego do tej osoby fizycznej lub prawnej. Nie można wnieść skargi na nie wydanie zalecenia, czy opinii.
Trybunał Sprawiedliwości może także orzekać w sprawie skarg na zaniechanie działania instytucji wspólnotowej na wniosek Europejskiego Banku Centralnego, aczkolwiek wyłącznie w dziedzinach podlegających jego kompetencji. Może też orzekać w sprawach skierowanych przeciwko Europejskiemu Bankowi Centralnemu.
Obowiązek wykonania wyroków Trybunału Sprawiedliwości stwierdzających nieważność aktów instytucji wspólnotowych lub niezgodne z Traktatem zaniechanie działania przez instytucje wspólnotowe
Zgodnie z art. 233 TWE
„W przypadku orzeczenia o nieważności aktu przyjętego przez instytucję lub instytucje bądź stwierdzenia, iż zaniechanie przez nie działania jest sprzeczne z niniejszym Traktatem, są one zobowiązane do podjęcia środków, które zapewnią wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości. Zobowiązanie to nie narusza zobowiązania, jakie może wyniknąć z zastosowania artykułu 288 akapit drugi. Niniejszy artykuł stosuje się również do EBC".
Wyroki Trybunału Sprawiedliwości są wiążące dla instytucji wspólnotowych. Instytucje te są zobowiązane do podjęcia właściwych działań zmierzających do wykonania wyroku Trybunału Sprawiedliwości.
W związku z tym, jeśli w wyniku przeprowadzonego postępowania rozpatrującego skargę wniesioną na podstawie art. 230 TWE podnoszącą nielegalność aktu instytucji wspólnotowej, Trybunał Sprawiedliwości stwierdzi nieważność takiego aktu, instytucja ta musi podjąć odpowiednie środki służące wykonaniu wyroku Trybunału.
Podobnie, jeśli w wyniku przeprowadzonego postępowania rozpatrującego skargę na podstawie art. 232 TWE podnoszącą zaniechanie działania przez instytucję wspólnotową Trybunał stwierdzi, że instytucja ta nie wywiązała się z zobowiązania wynikającego z Traktatu poprzez zaniechanie działania instytucja ta musi podjąć odpowiednie działanie.
Postępowanie prejudygalne, czy inaczej postępowanie o wydanie orzeczenia wstępnego
SUTE wydając orzeczenia wstępne, dokonuje nie tylko wykładni niejasnych przepisów czy też przepisów mogących budzić wątpliwości, ale orzeka o ich ważności, gwarantując tym samym odpowiednie stosowanie prawa wspólnotowego przez państwa członkowskie.
Instytucja orzeczenia prejudycjalnego polega na tym, że sędzia krajowy w związku ze sprawą toczącą się w sądzie krajowym może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości, a jeśli jest to sąd wyczerpujący tok instancji, musi się do niego zwrócić z wnioskiem o wydanie orzeczenia wstępnego dotyczącego rozumienia lub ważności aktu prawa wspólnotowego jeśli orzeczenie to jest potrzebne do wydania orzeczenia przez sad krajowy, ponieważ zostały przed nim podniesione wątpliwości związane właśnie ze zrozumieniem lub ważnością prawa wspólnotowego.
W tym celu sędzia krajowy zawiesza krajowe postępowanie sądowe do czasu otrzymania odpowiedzi od Trybunału Sprawiedliwości.
Pomimo, że orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości jest wiążące w danej sprawie, inne sądy rozstrzygające podobne sprawy powinny brać pod uwagę takie orzeczenie.
W związku z tym, w przypadku kiedy inny sąd krajowy, mając podobne wątpliwości dotyczące tego samego zagadnienia, zwróci się z takim samym pytaniem dotyczącym podobnych okoliczności faktycznych, Trybunał Sprawiedliwości najczęściej merytorycznie nie odpowiada na zadane pytanie tylko odsyła do przyjętego przez siebie wcześniej rozstrzygnięcia powołując się na swoje orzeczenie lub jeśli wydał więcej orzeczeń w podobnych sprawach powołuje się na te orzeczenia wskazując na ustaloną linię orzeczniczą i zadaje pytanie sądowi krajowemu czy w świetle tych orzeczeń nadal chce on skierować sprawę do ETS.
Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 10 września 2009 r. (wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Tribunale Amministrativo Regionale per la Lombardia - Włochy) - Sea s.r.l. przeciwko Comune di Ponte Nossa
(Zamówienia publiczne - Procedury udzielania zamówień - Zamówienie dotyczące usług polegających na odbiorze, transporcie i unieszkodliwianiu odpadów komunalnych - Udzielenie zamówienia bez przetargu -Udzielenie zamówienia spółce akcyjnej, której kapitał akcyjny należy w całości do podmiotów publicznych, lecz której statut przewiduje możliwość udziału kapitału prywatnego)
Język postępowania: włoski
Sąd krajowy
Tribunale Amministrativo Regionale per la Lombardia
Strony w postępowaniu przed sądem krajowym
Strona skarżąca: Sea s.r.l.
Strona pozwana: Comune di Ponte Nossa
Przy udziale: Servizi Tecnologici Comuni - Se.T.Co. SpA
Przedmiot
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym - Tribunale Amministrativo Regionale per la Lombardia (Włochy) - Wykładnia art. 12, 43, 49 i 86 WE - Procedury udzielania zamówień publicznych - Świadczenie usług publicznych w zakresie odbioru, transportu i unieszkodliwiania odpadów komunalnych - Bezpośrednie udzielenie zamówienia spółce akcyjnej, której kapitał akcyjny należy w całości do podmiotów publicznych, lecz której statut przewiduje możliwość udziału kapitału prywatnego
Sentencja
Postanowienia art. 43 WE i 49 WE, zasady równego traktowania i niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową oraz wynikający z nich obowiązek przejrzystości nie stoją na przeszkodzie bezpośredniemu udzieleniu zamówienia publicznego na usługi spółce akcyjnej, której kapitał akcyjny należy w całości do podmiotów publicznych, o ile podmiot publiczny, będący instytucją zamawiającą, sprawuje nad tą spółką kontrolę analogiczną do tej, jaką sprawuje nad własnymi służbami, a spółka ta wykonuje zasadniczą część swej działalności wspólnie z podmiotem lub podmiotami, do których należy.
Z zastrzeżeniem weryfikacji przez sąd krajowy skuteczności odpowiednich przepisów statutu, kontrola sprawowana nad tą spółką przez podmioty będące akcjonariuszami może zostać uznana za analogiczną do kontroli, jaką sprawują one nad własnymi służbami w okolicznościach takich jak stanowiące przedmiot postępowania przed sądem krajowym, jeżeli:
- działalność tej spółki jest ograniczona do terytorium tych podmiotów i zasadniczo jest wykonywana na ich rzecz, oraz
- podmioty te mają decydujący wpływ, za pośrednictwem organów statutowych złożonych z przedstawicieli tych podmiotów, zarówno na strategiczne cele, jak i na istotne decyzje tej spółki.
____________
1 - Dz.U. C 64 z 8.3.2008.
Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 10 września 2009 r. (wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Juzgado de lo Social de Madrid - Hiszpania) - Francisco Vicente Pereda przeciwko Madrid Movilidad SA
Dyrektywa 2003/88/WE - Organizacja czasu pracy - Prawo do corocznego płatnego urlopu - Zwolnienie chorobowe - Urlop coroczny zbiegający się ze zwolnieniem chorobowym - Prawo do wykorzystania corocznego urlopu w innym terminie)
Język postępowania: hiszpański
Sąd krajowy
Juzgado de lo Social de Madrid
Strony w postępowaniu przed sądem krajowym
Strona skarżąca: Francisco Vicente Pereda
Strona pozwana: Madrid Movilidad SA
Przedmiot
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym - Juzgado de lo Social de Madrid - Dyrektywa 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. dotycząca niektórych aspektów organizacji czasu pracy (Dz.U. L 299, s. 19) - Pracownik czasowo niezdolny do pracy w ustalonym przez pracodawcę okresie corocznego urlopu wypoczynkowego z powodu wypadku przy pracy zaistniałego przed tym urlopem - Prawo pracownika do wykorzystania corocznego urlopu wypoczynkowego w innym terminie
Sentencja
Wykładni art. 7 ust. 1 dyrektywy 2003/88 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy należy dokonywać w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie istnieniu przepisów krajowych lub układów zbiorowych przewidujących, że pracownik, który w okresie urlopu wypoczynkowego ustalonego w planie urlopów zatrudniającego go przedsiębiorstwa przebywa na zwolnieniu chorobowym, po odzyskaniu zdolności do pracy nie ma prawa do wykorzystania corocznego urlopu w innym terminie niż początkowo ustalony, w razie potrzeby poza właściwym okresem rozliczeniowym
____________
1 - Dz.U. C 223 z 30.08.2008.
Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 16 lipca 2009 r. (wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez tribunal de première instance de Liège (Belgia) - Jacques Damseaux przeciwko État belge
(Swobodny przepływ kapitału - Podatek od dochodów kapitałowych - Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania - Obowiązek państw członkowskich na podstawie art. 293 WE)
Język postępowania: francuski
Sąd krajowy
Tribunal de première instance de Liège
Strony w postępowaniu przed sądem krajowym
Strona skarżąca: Jacques Damseaux
Strona pozwana: État belge
Przedmiot
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym - Tribunal de première instance de Liège - Wykładnia art. 56 WE, 58 WE i 293 WE - Wyższe opodatkowanie dochodów kapitałowych pochodzących z zagranicy niż dochodów kapitałowych wypłacanych przez spółkę mającą siedzibę w państwie członkowskim miejsca zamieszkania - Ograniczenie swobodnego przepływu kapitału - Zakres umów o unikaniu podwójnego opodatkowania - Obowiązek państw członkowskich na podstawie art. 293 WE.
Sentencja
W zakresie, w jakim prawo wspólnotowe w obecnym kształcie i w sytuacji występującej przed sądem krajowym nie przewiduje ogólnych kryteriów służących rozgraniczeniu kompetencji pomiędzy państwami członkowskimi dotyczących zniesienia podwójnego opodatkowania w obrębie Wspólnoty Europejskiej, art. 56 WE nie sprzeciwia się obowiązywaniu dwustronnej umowy podatkowej, takiej jak będąca przedmiotem postępowania przed sądem krajowym, na mocy której dywidendy wypłacone przez spółkę z siedzibą w państwie członkowskim akcjonariuszowi mającemu miejsce zamieszkania w innym pastwie członkowskim mogą być przedmiotem opodatkowania w obydwu państwach członkowskich i która nie przewiduje ustanowienia po stronie państwa członkowskiego miejsca zamieszkania akcjonariusza bezwzględnego obowiązku unikania podwójnego opodatkowaniu w sensie prawnym, które z niej wynika.
____________
1 - Dz.U. C 142 z 7.6.2008.
15