TATP - ulubiona broń terrorystów

Jednym z głównych środków towarzyszących współczesnemu terroryzmowi są materiały wybuchowe. Członkowie związków i ugrupowań terrorystycznych najczęściej przeprowadzają swoje akcje w dużych metropolitarnych miastach lub w popularnych miejscach turystycznych. Ci fanatycy różnie przez siebie nazywani - od bojowników po partyzantów, sieją przemoc i strach na arenie współczesnego świata. Bardzo łatwo mogą wywołać w społeczeństwie lęk, paraliżujący objawy życia społecznego. Nie tylko same użycie, ale również groźby spowodowania takiego zdarzenia powodują u ludzi niepewność, strach, a niekiedy wręcz panikę.

Ugrupowania terrorystyczne stosują różne metody w celu przesłania opinii publicznej ideologicznej lub religijnej wiadomości, która charakteryzuje się stosowaniem przemocy, zniszczeniami, paniką i strachem.

Wykorzystanie materiałów wybuchowych są niedrogą i nie wymagającą zaawansowanych technologii metodą, umożliwiającą przeprowadzenie ataku na wielką skalę. Bomby domowej roboty są tanie i stosunkowo skuteczne, a wykrycie jej jest bardzo trudne. Wszystko uzależnione jest od poziomu determinacji zamachowców, gdzie ładunek może być np. ukryty pod ubraniem lub w pojeździe. Bomba ukryta w samochodzie umożliwia umieszczenie silnego ładunku w pobliżu obranego wcześniej celu. Natomiast przy wyborze celu znaczenie ma m.in. wiedza o godzinach pracy, dniach świątecznych i poziomie zabezpieczeń. Samą akcje prawie zawsze poprzedza rozpoznanie.

Tego typu bomby użyte były w zamachach w Londynie 7 lipca 2005 roku

Bomby można skonstruować w ten sposób, że mogą, przypominać z wyglądu dowolny przedmiot i mogą być umieszczone lub dostarczone na różny sposoby. Prawdopodobieństwo znalezienia bomby, która wyglądałaby jak stereotypowa bomba jest praktycznie bliskie zeru. Większość bomb wykonywana jest domowym, sposobem i jedyne ograniczenie stanowi, tu,, wyobraźnia zamachowca i środki jakimi on dysponuje.
Do głównych zalet materiałów wybuchowych należą takie elementy, jak:
• stosunkowo niska cena,
• łatwość pozyskania i zastosowania,
• możliwość ich ukrycia,
• możliwość ich podłożenia,
• możliwość spowodowania zniszczenia, wybuchem, podmuchem, odłamkami,
• możliwość ich zastosowania do zniszczenia różnych obiektów.


Ze względu na procesy produkcyjne i możliwości pozyskania tychże materiałów wybuchowych - mogą one być: pochodzenia wojskowego, górniczego i mieszanin pirotechnicznych (samodziałowe).
Materiały wybuchowe takie jak: trotyl, plastyczny materiał wybuchowy, dynamit, używane dotychczas w zamachach terrorystycznych coraz częściej zastępowane są bardziej prymitywnymi mieszaninami wybuchowymi mającymi zdolność do detonacji po dostarczeniu odpowiedniego bodźca zewnętrznego. [1]
Trzeba zastanowić się przede wszystkim - nad tym - skąd i w jaki sposób dane ugrupowanie terrorystyczne (związek przestępczy) może pozyskać środki wybuchowe.

Poświęciłem więcej uwagi materiałowi wybuchowemu TATP ze względu na łatwość w pozyskaniu komponentów do jego produkcji, a także na niedawne zamachy w Londynie, w których został użyty. Dane statystyczne potwierdzają, że najwięcej zdarzeń zanotowanych na świecie związanych jest z użyciem nadtlenku acetonu. Tym samym można go uznać za „ulubione narzędzie terrorystów”. W latach osiemdziesiątych Izrael przeżył prawdziwą falę bomb. Były to puszki po napojach i listy nafaszerowane TATP. Ponadto materiał ten był również znany w byłym ZSRR, a także wykorzystywany przez grupy terrorystyczne działające na terenie Turcji, a nawet Cypru. Podobna sytuacja istnieje również w Niemczech, a powoli zjawisko związane z użyciem nadtlenku acetonu zbliża się do Polski.
Po pierwsze, związane jest to z nieograniczonym dostępem składników niezbędnych do jego produkcji, a po drugie, chęcią eksperymentowania przez młodocianych, domorosłych chemików. Ze względu na właściwości nadtlenku acetonu kończy się to często nieszczęśliwym wypadkiem.[2]

Bomba z TATP - model skonstruowany przez zamachowców z Londynu

Pionierami zastosowania nadtlenków acetonu w zamachach terrorystycznych byli członkowie organizacji Hezbollah - na początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Izrael zmagał się z tym problemem wiele lat zanim jako jedyny (wg moich informacji) opracował aerozolową technologię identyfikacji TATP.

Produkcja tego materiału w warunkach domowych stanowi wysokie ryzyko spowodowania niekontrolowanego wybuchu co prowadzi często do kalectwa lub utraty życia. Jest to związek niezwykle mało stabilny, wrażliwy na bodźce zewnętrzne: nakłucie, uderzenie, zgniecenie, tarcie, jak również ognia otwartego, iskry elektrycznej. Siła jego wybuchu wynosi około 80% siły wybuchu trotylu, a prędkość spalania to ok. 5250 m/sek. Występuje w postaci białych kryształków. Również przechowywanie TATP w pojemnikach jest ogromnie ryzykowne, gdzie sublimuje on do góry. Przy próbie odkręcenia lub otwarcia pojemnika może nastąpić potarcie (złamanie kryształka) co będzie skutkowało wybuchem.

TATP najczęściej występuje w postaci białych kryształków

TATP był użyty między innymi w zamachach w Casablance z 16 maja 2003. Materiał ten budził także postrach w Izraelu, gdzie zamachowcy-samobójcy m.in. z Hamasu wysadzali się w powietrze przy jego pomocy. Duże ilości TATP odkryto przy udaremnionym zamachu na amerykańskie samoloty pasażerskie w Azji Południowo-Wschodniej - operacja al-Kaidy o kryptonimie „Bojinka”. Bomba w bucie Richarda Reida również składała się przede wszystkim z TATP. Materiału chciano także użyć przy próbie drugiego zamachu w Londynie w lipcu 2005 roku, jednak wówczas nie doszło do eksplozji, prawdopodobnie zamachowcy bardzo spieszyli się z przygotowaniami do ataku i nie dokończyli całego procesu pozyskiwania TATP, możliwe też, że probowali dodawać inne składniki do materiału.


__________
1. A. Policha, W. Pawłowski, A. Mazurek, Ł. Matyjasek, Badania i identyfikacja nadtlenków organicznych używanych w zamachach terrorystycznych. Problemy Kryminalistyki nr 244/2004 Wydawnictwo Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego KGP, str. 25.
2. Tamże, str. 25.

---