Wyższa Szkoła

Zarządzania i Administracji

w Zamościu

Wydział Zarządzania I Administracji

Kierunek: Ekonomia

Założenia, strategia i realizacja polityki pieniężnej w Polsce

Zamość 2007

Spis treści

 

Ogólny cel i strategie polityki pieniężnej

Podstawowym zadaniem polityki pieniężnej jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Zadanie to często przyjmuje postać redukcji stopy ich wzrostu, aż do osiągnięcia wskaźników zbliżonych do zera. Jest to rozumiane jako obniżenie stopy inflacji, tj. ograniczanie spadku siły nabywczej pieniądza, lub jako utrzymanie niskiej dynamiki stopy inflacji. Obniżenie inflacji, czy też utrzymanie stabilności ogólnego poziomu cen, można osiągnąć za pomocą różnych strategii monetarnych. Wyróżnia się cztery podstawowe rodzaje strategii:

• Strategia kontroli podaży pieniądza- Bank centralny kształtuje obieg pieniądza tak, aby stabilizować ogólny poziom cen. Rozwinięciem tej strategii jest koncepcja triady celów polityki pieniężnej. Kontrolę nad podażą pieniądza można próbować uzyskać sterując rozmiarami pieniądza banku centralnego. W tej sytuacji może ona być traktowana jako cel operacyjny, który bank centralny może na bieżąco kontrolować po to, aby osiągnąć określone rozmiary podaży pieniądza (cel pośredni), co z kolei ma doprowadzić do osiągnięcia założonej stopy inflacji (cel ostateczny).

• Strategia kontroli kursu walutowego- Wychodzi Limes założenia, że cel inflacyjny można osiągnąć za pomocą stabilizacji kursu wymiennego, pieniądza krajowego względem innej waluty. Stabilizuje się, więc zewnętrzną cenę pieniądza (jego kurs nominalny) po to, aby ustabilizować jego wewnętrzną siłę nabywczą. Ograniczenie wahań kursowych stabilizuje ceny krajowe towarów importowanych, które mają mniej lub bardziej istotny wpływ na kształtowanie się ogólnego poziomu cen. Wykorzystanie strategii kontroli kursu walutowego ma ograniczenie i może napotkać duże trudności. W wyniku tzw. ataku spekulacyjnego, polegającego na raptownym wycofaniu się inwestorów zagranicznych z krajowych rynków finansowych, może nastąpić głęboki spadek rezerw walutowych banku centralnego, załamanie kursu waluty krajowej i konieczność odejścia od systemu stałego kursu, co prowadzi do ożywienia inflacji i negatywnie wpływa na stabilność systemu finansowego.

• Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego (BCI)- Polega na rezygnacji z wyznaczania celów pośrednich. Bank centralny całą swoją aktywność koncentruje wprost na osiągnięciu złożonej stopy inflacji. Tym samym musi on mieć jednoznacznie wyznaczony cel inflacyjny. Najlepiej, gdy jest to cel o charakterze średniookresowym, ponieważ polityka pieniężna oddziałuje na ceny w dłuższym okresie. Taką strategię należy realizować w warunkach systemu płynnego kursu walutowego. Usztywnienie kursu prowadziłoby do realizowania strategii kontroli kursu walutowego. Stąd kraje decydujące się przejść na strategię BCI odchodzą od systemów, w których elastyczność kursu jest ograniczona.

• Strategia o charakterze mieszanym- Łączy w sobie elementy wcześniej przedstawionych strategii. Strategię o mieszanym charakterze postulują tradycyjne programy stabilizacyjne Międzynarodowego Funduszu walutowego (MFW), które m.in. zakładają zamrażanie kursu walutowego w powiązaniu z kontrolą ekspansji podaży pieniądza. Drugim przypadkiem jest strategia Europejskiego Banku Centralnego (BCI), która opiera się na dwóch filarach: monetarnym oraz nawiązującym do koncepcji bezpośredniego celu inflacyjnego.

Instrumenty polityki pieniężnej

Bank centralny dysponuje narzędziami, które umożliwiają osiąganie celów stawianych przed polityką pieniężną. Rezerwy obowiązkowe, kredyty refinansowe oraz operacje otwartego rynku składają się na trzy tradycyjne instrumenty polityki pieniężnej. Czasami jednak mówi się również o kursie walutowym jako o instrumencie banku centralnego.

Rezerwa obowiązkowa

Rezerwa obowiązkowa jest instrumentem o charakterze mieszanym. Polega na tym, że banki zostają zobowiązane do przetrzymywania na rachunkach w banku centralnym pewnej części swoich środków (bank centralny nakłada na banki Obowiązek utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Rezerwa ma na celu łagodzenie wpływu bieżących zmian płynności sektora bankowego na stopy procentowe na rynku międzynarodowym. Służy również ograniczaniu nadpłynności banków.

Operacje kredytowo- depozytowe

Banki należące do Eurosystemu wśród swoich instrumentów mają tzw. operacje (transakcje) kredytowo- depozytowe. Polegają one na tym, że narodowy bank centralny oferuje bankom komercyjny, (instytucjom kredytowym) możliwość wypożyczania oraz lokowania środków na koniec dnia. Ma to na celu bieżące wspomaganie gospodarki finansowej banków komercyjnych. Operacje kredytowe pozwalają na dostarczenie niezbędnych środków, zapewniających płynność rozliczeń międzybankowych. Zaś operacje depozytowe pozwalają bankom na zagospodarowanie chwilowo wolnych nadwyżek. W konsekwencji następuje ograniczenie wahań stóp procentowych w międzybankowym rynku pieniężnym do przedziału wyznaczonego przez obie stopy.

Operacje otwartego rynku

Operacje otwartego rynku są to transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi. Obejmują one warunkową i bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz, a także emisję własnych papierów dłużnych banku centralnego. W przypadku operacji bezwarunkowych bank centralny po prostu kupuje lub sprzedaje papiery wartościowe. Natomiast operacje warunkowe zakładają wystąpienie transakcji odwrotnej. Operacje otwartego rynku równoważą popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Dzięki temu bank centralny wpływa na poziom krótkoterminowych stop procentowych na rynku międzybankowym.

Stopa procentowa

Stopy procentowe banku centralnego są i pozostaną podstawowym instrumentem wykorzystywanym do oddziaływania na popyt wewnętrzny, jednak ich skuteczność zależy w dużej mierze od stopnia płynności sektora banków komercyjnych. Podstawowe znaczenie ma oprocentowanie kredytu lombardowego, określające maksymalny koszt pozyskania pieniądza na rynku międzybankowym. Kontrola stóp procentowych polega na ograniczaniu ich ruchu od dołu za pomocą krótkoterminowych operacji otwartego rynku. Rolę górnego pułapu odgrywa stopa kredytu lombardowego.

Polityka pieniężna w Polsce w latach 1990-1997

• Lata 1990-1991: reguła kursowa, czyli osiąganie celu inflacyjnego przy pomocy utrzymywania stałego kursu waluty.

• Lata 1992-1996: polityka „ekletryczna”, czyli próba realizowania jednocześnie celu inflacyjnego (przy pomocy celu pośredniego M2) i celu kursowego.

• Rok 1997: polityka „ekletryczna”, czyli próba realizowania jednocześnie celu inflacyjnego (przy pomocy stopy procentowej NBP) i celu kursowego.

Z początkiem 1990 r. Polska zaczęła prowadzić politykę gospodarczą uzgodnioną z MFW. Kluczowym elementem stabilizacyjnym programu było stabilizacyjne zamrożenie kursu złotego w stosunku do dolara. Kontrolę nad przyrostem podaży pieniądza próbowano realizować przez takie kształtowanie przyrostu aktywów krajowych netto systemu bankowego (tj. kredytu dla przedsiębiorstw, dla gospodarstw domowych oraz budżetu państwa), aby jednocześnie osiągnąć pewien nominalny przyrost aktywów zagranicznych netto. W latach 1990-1991, pomimo ogromnego postępu, jakim było wprowadzenie systemu wewnętrznej wymienialności złotego, obroty kapitałowe nadal pozostawały ściśle reglamentowane. Ponadto przez większą część tego okresu polityka kursu walutowego była nakierowana wyłącznie na stabilizowanie gospodarki, co w praktyce oznaczało, że nominalny kurs złotego był utrzymywany na stałym poziomie. W takiej sytuacji głęboka zmiana aktywów zagranicznych netto (z 46% w 1990 r. do -2,7% w 1991 r.) była bezpośrednio wypadkową zmianą w dynamice handlu zagranicznego. W 1990 r. eksport bardzo wzrósł, a import spadł. Takie procesy w handlu zagranicznym były związane z polityką kursową. W wyniku tych wszystkich procesów w 1990 r. osiągnięto wyjątkowo duże saldo handlu zagranicznego oraz aktywne saldo obrotów bieżących bilansu płatniczego, co znalazło odzwierciedlenie w silnym wzroście rezerw zagranicznych. Natomiast w 1991 r. w wyniku zmian w rozmiarach eksportu i importu, salda handlu zagranicznego oraz obrotów bieżących bilansu płatniczego przybrały wartości ujemne, co było równoznaczne ze spadkiem rezerw zagranicznych w systemie bankowym. O ile, więc w 1990 r. rezerwy zagraniczne były czynnikiem kreującym pieniądz, o tyle w 1991 r. stały się elementem zmniejszającym zasoby pieniężne gospodarki.

Inaczej niż oczekiwano w pierwszym roku prowadzenia nowej polityki rozwinęła się również sytuacja w obszarze drugiego źródła kreowania pieniądza. W 1990 r. budżet państwa miał nadwyżkę, co oznaczało, że jego depozyty w systemie bankowym wzrosły. Tak, więc przyrost zadłużenia netto budżetu przybrał wartości ujemne, co oznacza, że budżet był w tym roku czynnikiem zmniejszającym podaż pieniądza. Z kolei od 1991 r. saldo państwa zaczęło wskazywać ujemne wartości, w wyniku, czego powstał dług w systemie bankowym. Tym samym budżet stał się źródłem przyrostu masy pieniądza.

Rok 1992 należy już do odrębnego podokresu. Chociaż nie nastąpiły w nim głębsze zmiany strategii pieniężnej, miały miejsce wydarzenia, które z czasem doprowadziły do wyraźnej zmiany akcentów w strategii banku centralnego. Po dość długim okresie wakatu powołano nowego prezesa NBP (H. Gronkiewicz-Waltz). W 1992 r. znowelizowano ustawę o NBP, zwiększając zakres działalności jego władz. Ustabilizowanie warunków funkcjonowania NBP pociągnęło za sobą stopniowe odchodzenie od postrzegania polityki pieniężnej przez pryzmat programu stabilizacyjnego MFW. W okresie 1992-1995 NBP próbował adaptować podstawową formę strategii kontroli podaży pieniądza. Początkowo podejście to było względnie skuteczne. Stopa inflacji malała. Te pozytywne zjawiska występowały mimo tego, że deficyt budżetu państwa osiągnął bardzo duże rozmiary (w 1992 r. przekroczył 6% PKB), a przyrost zadłużenia netto budżetu w systemie bankowym stał się głównym czynnikiem kreowania pieniądza. W 1994 r. sytuacja zmieniła się jednak zasadniczo: NBP stracił kontrolę nad kreowaniem pieniądza. Do Polski zaczął szybko napływać kapitał zagraniczny wrażliwy na różnice stóp procentowych. Napływał też kapitał o charakterze długoterminowym, motywowany szybko poprawiającą się sytuacją naszego kraju. Niekontrolowany wzrost podaży pieniądza wiązał się z pojawieniem presji ze strony banków komercyjnych na obniżkę stóp procentowych. W pierwszej chwili (luty 1995 r.) NBP zareagował podniesieniem swoich podstawowych stóp o 3 punkty procentowe (stopę lombardową i stopę redyskonta weksli). Nie pomogło to odzyskać kontroli nad podażą pieniądza. Sytuacji nie zmieniło również rozszerzenie zakresu wahań kursu walutowego. Dopiero wprowadzenie nowego systemu kursu walutowego stopniowo rozładowało sytuację. W skali całego roku nastąpiło jednak wyjątkowe przekroczenie założonych rozmiarów przyrostu podaży pieniądza, co w 1996 r. spowodowało zahamowanie tempa spadku inflacji oraz pojawienie się deficytu obrotów bieżących. Kluczowym zjawiskiem roku 1996 było ponowne wysunięcie się po wielu latach na pierwszy plan kredytów bankowych dla sektora niefinansowego. W szczególności dynamika wzrostu kredytów dla gospodarstw domowych buła wyjątkowo duża. W rezultacie w końcu 1996 r. kredyty te stanowiły 14,6% ogółu kredytów dla sektora niefinansowego, podczas gdy w końcu 1995 r. zaledwie 10%.

Tabela 1. Cele polityki pieniężnej w latach 1990-1996 i ich wykonanie

Rok	Inflacja (liczona od grudnia do grudnia)			Przyrost pieniądza ^a
		cel ( %)	Wykonanie (w %)	odchylenie (w % celu)	cel ( w mld zł)	wykonanie (w mld zł)	odchylenie (w mld zł)
1900 1991 1992 1993 1994 1995 1996	95,0 32,0 36,9 32,2 23,0 17,0 17,0	249,3 60,4 44,3 37,6 29,5 21,6 18,5	+162,4 +88,8 +20,1 +16,8 +28,3 +27,1 +8,8	4,1 8,5 12,7 15,0 15,5-16,9 17,1 23,0	10,3 9,0 15,0 14,8 21,4 26,9 30,6	+151,2 +5,9 +18,1 -1,3 +26,6 +57,3 +33,0

^{W 1990r. był to pieniądz krajowy, od 1991r. -M2}

Źródło: Opracowano na podstawie: Rocznik Statystyczny GUS, NBP

Polityka pieniężna w Polsce w latach 1998-2006

• W II/1998 r. powołano Radę Polityki Pieniężnej (RPP)

• W 1998 r. RPP przyjęła strategię bezpośredniego celu inflacyjnego (BCI)

• W 1998 r. RPP przyjęła strategię polityki pieniężnej do 2003 r., której celem było obniżenie inflacji do poziomu poniżej 4% rocznie na koniec 2003 r.

• W okresie 1998-2003 roczna inflacja spadła z 14,3% do 1,8%.

Ocena polityki pieniężnej w Polsce w latach 1998-2005

• Umiarkowanie restrykcyjna w latach 1998-1999

• Nadmiernie restrykcyjna w latach 2000-2002

• Umiarkowanie restrykcyjna w 2003 r. i I połowie 2004 r.

• Nadmiernie restrykcyjna w II połowie 2004 r.

• RPP nigdy nie trafiła w cel roczny

• Ale RPP zrealizowała cel średniookresowy (< 4% w 2003 r.)

Przyjęcie w 1997 r. nowych ram prawnych działalności NBP oraz związane z tym zmiany personalne pociągnęły za sobą radykalną zmianę strategii monetarnej. Powołana z początkiem 1998 r. RPP zdecydowała o przejściu do strategii bezpośredniego celu inflacyjnego (BCI). Nową politykę zarysowaną w dokumencie pt. Średniookresowa strategia polityki pieniężnej w latach 1999-2003, przyjętym we wrześniu 1998 r., formalnie zaczęto realizować w 1999 r. RPP ustaliła, że „celem średniookresowym polityki pieniężnej jest obniżanie inflacji poniżej poziomu 4% do 2003 r.”. Istotną cechą strategii było jej osadzenie w kontekście procesu integracji Polski z Unią Europejską, a także, w dalszej perspektywie wejścia do strefy euro. Przyjęto, że Polska powinna wejść do UE z inflacją nie wyższą niż 3-4%. Z kolei upłynnienie kursu miało pozwolić na znalezienie przybliżonej wartości kursu równowagi.

W początkach omawianego okresu inflacja systematycznie spadała (lokalne jej minimum, osiągnięte w lutym 1999 r., wynosiło 5,6%), a następnie ustabilizowała się na poziomie około 6%. Równocześnie coraz wolniej rosły popyt krajowy i PKB- do ostrego zahamowania wzrostu PKB na przełomie lat 1998-1999 przyczynił się najbardziej kryzys rosyjski. Pozwoliło to RPP na stosunkowo znaczne obniżki stóp procentowych. Spadek stóp procentowych oraz rosnący deficyt budżetowy przyczyniły się do ożywienia gospodarczego w drugiej połowie 1999 r., kiedy doszło też do przyspieszenia inflacji. Nasilenie inflacji (w lipcu 2000 r. roczny wskaźnik cen osiągnął aż 11,6%) spowodowane było z jednej strony, szeregiem czynników niezależnych od polityki pieniężnej (wzrost cen paliw na rynkach światowych oraz narastająca nierównowaga budżetowa), a z drugiej strony, wzmocnione zostało jej nadmiernym wcześniejszym poluzowaniem. Ponieważ jednak przyspieszenie inflacji w dużym stopniu było wywołane czynnikami zewnętrznymi, po ich ustaniu inflacja zaczęła szybko się obniżać. Od końca lutego 2001 r. do marca 2003 r. NBP w siedemnastu ruchach zredukował stopę referencyjną (z 19% do 6%), a stopę lombardową i stopę redyskontową o 15 punktów procentowych. W tym samym czasie inflacja spadła o 6 punktów procentowych. Chociaż stopień restrykcyjności polityki pieniężnej zmniejszył się nadal jednak pozostawał wysoki.

W pierwszej połowie 2004 r. polityka pieniężna była prowadzona w warunkach dawno niespotykanej niepewności. Z jednej strony zaczęła odradzać się presja popytowa, rosła również stopa inflacji. Z drugiej nie było jasne, w jakim stopniu wzrost dynamiki procesów gospodarczych oraz inflacyjnych wynikał z wejścia Polski we wzrostową fazę cyklu koniunkturalnego, w jakim zaś determinowany był przystąpieniem do Unii Europejskiej. Choć nie ulega wątpliwości, że obserwowany w maju i w czerwcu skok inflacji spowodowany był przede wszystkim czynnikami jednorazowymi, nie jest pewne, w jakim stopniu zjawisko to przełoży się na wzrost oczekiwań inflacyjnych i wywoła związane z tym wtórne efekty inflacyjne.

W tej sytuacji RPP zdecydowała się na stopniowe zaostrzenie polityki pieniężnej. W pierwszej kolejności wydane zostały komunikaty, zapowiadające takie posunięcie, zaś w czerwcu podniesione zostały stopy procentowe. Należy jednak pamiętać, że wzrost oczekiwań inflacyjnych spowodował głęboki spadek stóp realnych, którego jednokrotna podwyżka stóp NBP nie powstrzymała. Tak, więc mimo zmiany polityki NBP, w pierwszym półroczu nastąpiło rozluźnienie polityki pieniężnej.

Prostą konsekwencją tego faktu jest konieczność kontynuowania podwyżek stóp procentowych.

Wykres 1. Inflacja w latach 2003-2006

Źródło: Dane GUS, NBP

Obecna polityka pieniężna

Rada Polityki pieniężnej opiera politykę pieniężną na strategii bezpośredniego celu inflacyjnego. Po sprowadzeniu inflacji do niskiego poziomy począwszy od 2004 r. RPP przyjęła ciągły cel inflacyjny na poziomie 2,5% z symetrycznym przedziałem odchyleń o szerokości ± 1 punkt procentowy.

Od 12 kwietnia 2000 r. kurs złotego jest kursem płynnym i nie podlega żadnym ograniczeniom. Bank centralny nie stawia sobie za cel określenia z góry poziomu kursu złotego do innych walut. Zastrzega sobie jednak prawo do interwencji, o ile uzna je za konieczne do realizacji celu inflacyjnego. Wstępując do UE, Polska zobowiązała się, że przystąpi do strefy euro. W przyszłości złoty zostanie, zatem zastąpiony wspólną walutą europejską, a politykę pieniężną będzie kształtował Europejski Bank Centralny. Jedynym warunkiem przystąpienia do strefy euro jest spełnienie kryterium stabilności kursu walutowego. Dlatego w okresie poprzedzającym przyjęcie euro kurs złotego zostanie, na co najmniej dwa lata, usztywniony w ramach systemu kursowego ERM II. Oznacza to, że w tym czasie NBP będzie utrzymywał rynkowy kurs złotego wobec euro w przedziale dopuszczalnych wahań w stosunku do ustalonego kursu centralnego.

• Określenie cel ciągły oznacza, że odnosi się on do inflacji mierzonej roczną zmianą cen towarów i usług konsumpcyjnych w każdym miesiącu w stosunku do analogicznego miesiąca poprzedniego roku.

• Polityka pieniężna jest jednoznacznie ukierunkowana na utrzymanie inflacji jak najbliżej celu 2,5%, a nie jedynie wewnątrz przedziału wahań. Takie rozwiązanie pozwala na zakotwiczenie oczekiwań inflacyjnych, co sprzyja prowadzeniu polityki pieniężnej, która w reakcji na wstrząsy wymaga mniejszych i rzadszych zmian stóp procentowych.

• Reakcja na wstrząsy popytowe stanowi problem relatywnie łatwiejszy, ponieważ inflacja i produkcja zmieniają się w tym samym kierunku. Wstrząsy potażowe stanowią trudniejszy problem dla polityki pieniężnej, ponieważ w tym przypadku inflacja i produkcja zmieniają się w przeciwnych kierunkach.

• Polityka pieniężna oddziałuje na gospodarkę nie tylko przez zmiany stóp procentowych, ale również przez utrzymanie ich przez pewien czas na określonym poziomie.

• Polityka pieniężna jest prowadzona w warunkach niepewności. Wysoka niepewność wynika między innymi z faktu, że modele wykorzystywane przez banki centralne do prognozowania inflacji mogą zacząć gorzej odwzorowywać zachowanie gospodarki ze względu na zachodzące w niej zmiany strukturalne.

• W ocenie perspektyw inflacji (szczególnie gdy jest ona niska) banki centralne w prowadzeniu polityki pieniężnej uwzględniają kształtowanie się cen aktywów w związku z potrzebą zapewnienia stabilności finansowej. Stabilność systemu finansowego umożliwia efektywne funkcjonowanie mechanizmu transmisji, co jest kluczowe dla właściwej realizacji polityki pieniężnej.

• Istotną przesłanką podejmowania decyzji w polityce pieniężnej jest bilans czynników wpływających na kształtowanie się przyszłej inflacji powyżej lub poniżej celu. Oceniając czynniki wpływające na kształtowanie się przyszłej inflacji należy brać pod uwagę długość okresu utrzymywania się niskiej inflacji.

Cele polityki pieniężnej w 2007r.

• RPP będzie dążyła do tego, aby prognozowany powrót inflacji w okolice celu inflacyjnego (2,5%) miał charakter trwały.

• W przypadku wystąpienia silnych i nieoczekiwanych wstrząsów, polityka pieniężna będzie prowadzona w sposób umożliwiający realizację celu w średnim horyzoncie czasowym.

• Dostosowanie polityki pieniężnej do zmieniających się warunków koniunkturalnych jest stosowanym powszechnie przez banki centralne sposobem średniookresowego stabilizowania inflacji na poziomie celu inflacyjnego.

• Powrót inflacji w okolice celu stworzy korzystne warunki dla utrwalenia oczekiwań inflacyjnych na niskim poziomie. Elementem utrudniającym utrwalenie niskich oczekiwań inflacyjnych w najbliższych miesiącach i w przyszłym roku może się jednak okazać kształtowanie się cen żywności, cen kontrolowanych oraz cen paliw. W 2007 r. Rada będzie wnikliwie analizować zmiany tych cen pod kątem ryzyka wystąpienia wtórnych skutków inflacyjnych.

• Ważnym elementem w procesie realizacji celu inflacyjnego jest komunikacja z otoczeniem. Najważniejszymi instrumentami w sferze komunikacji pozostają Raporty o inflacji, komunikaty i konferencje prasowe po posiedzeniach RPP.

• Stabilizacja inflacji na poziomie celu inflacyjnego ułatwi w przyszłości spełnienie kryterium stabilności cen, stanowiąc jeden z warunków członkostwa Polski w strefę euro.

Politykę pieniężną w skrócie można scharakteryzować jako ustalanie stóp procentowych na takim poziomie, by w kraju nie było inflacji. Gdy Polska dołączy do strefy euro, stopy procentowe obowiązujące w Polsce będzie ustalać Europejski Bank Centralny. Jednak jego celem będzie dbanie o to, by inflacja była niska w całej strefie euro, a nie w jakimś konkretnym kraju.

Po wejściu do strefy euro Polska będzie miała wpływ na decyzje podejmowane przez EBC. Prezes NBP będzie członkiem Rady Zarządzającej EBC, która m.in. ustala procent stóp procentowych w strefie euro. Przepisy wspólnotowe obligują wszystkich członków tej Rady do działania nie w interesie krajów, z których pochodzą, ale dla dobra całej unii. Jednakże uczestnictwo polskiego prezesa banku centralnego we współdecydowaniu o polityce pieniężnej strefy euro stwarza możliwość przedstawienia polskiego punktu widzenia.

Obecnie strategie prowadzenia polityki pieniężnej przez EBC oraz NBP są zbliżone. W obu przypadkach podstawowym celem jest utrzymanie stabilnej i niskiej inflacji. Oba banki dla osiągnięcia tego celu wykorzystują podobne narzędzia: kontrolę stóp procentowych oraz komunikację z otoczeniem. W ich podejściach są także pewne różnice: np. EBC przywiązuje większą rolę do analizy zmian agregatów pieniężnych niż NBP. Generalnie jednak po przyjęciu przez Polskę euro cele i sposób prowadzenia polityki monetarnej nie ulegną istotnym zmianom.

Informacja po posiedzeniu RPP w dniach 24-25 kwietnia 2007 r.

Rada postanowiła podwyższyć stopy procentowe NBP 0,25 pkt. proc. do poziomu:

- stopa referencyjna 4,25% w skali rocznej;

- stopa lombardowa 5,75% w skali rocznej;

- stopa depozytowa 2,75% w skali rocznej;

- stopa redyskonta weksli 4,50% w skali rocznej

„…Zgodnie z kwietniową projekcją z modelu ECMOD, roczne tempo wzrostu PKB utrzyma się z 50-procentowym prawdopodobieństwem w przedziale 6,0-7,0% w 2007 r. (wobec 4,9-6,7% w projekcji styczniowej), 4,0-6,3% w 2008 r. (wobec 3,6-6,4%) oraz

4,0-7,0% w 2009 r. (wobec 3,5-6,5%).

Według kwietniowej projekcji inflacji, tempo wzrostu cen konsumpcyjnych będzie w całym

horyzoncie niższe niż w styczniowej projekcji. Przy założeniu niezmienionych stóp procentowych z 50-procentowym prawdopodobieństwem inflacja utrzyma się w przedziale 1,3-2,6% w IV kw. 2007 r. (wobec 2,1-3,8% w projekcji styczniowej), 1,6-3,8% w IV kw. 2008 r. (wobec 2,2-4,5%) oraz 2,1-4,6% w IV kw. 2009 r. (wobec 2,4-5,2%). Rada zapoznała się również z wynikami innych prac prognostycznych prowadzonych w NBP.

Rada ocenia, że w II połowie 2007 r. inflacja CPI przejściowo obniży się do poziomu wyraźnie niższego od celu inflacyjnego 2,5%, na co wskazuje również kwietniowa projekcja inflacji.

W ocenie Rady, w średnim okresie prawdopodobieństwo ukształtowania się inflacji powyżej

celu inflacyjnego jest wyższe niż prawdopodobieństwo, że inflacja będzie niższa od celu, co

skłoniło Radę do zacieśnienia polityki pieniężnej. Rada uznała, że w najbliższych kwartałach

utrzyma się wysokie tempo wzrostu popytu krajowego, najprawdopodobniej przewyższające tempo wzrostu potencjalnego PKB, co będzie oddziaływać w kierunku stopniowego narastania presji płacowej i inflacyjnej.

W najbliższych miesiącach Rada będzie bacznie obserwować relację tempa wzrostu

wynagrodzeń do dynamiki wydajności pracy, poziom kursu złotego, oddziaływanie procesów

globalizacyjnych na gospodarkę oraz inne czynniki….”

Źródło: Serwis internetowy Narodowego Banku Polskiego (http://www.nbp.pl)

Bibliografia

• Pietrzak B., Pogański Z., Wodniak B., System finansowy w Polsce,

Polskie Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003

• Lis S., Transformacja gospodarki polskiej: doświadczenie i wyzwanie,

Kraków 1996

• Serwis internetowy Narodowego Banku Polskiego,

http://www.nbp.pl

• Narodowy Bank Polski, Założenia polityki pieniężnej na rok 2007

• Narodowy Bank Polski, Sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej na rok 2005,

3

---