WYKŁAD 1.

HISTORIA ŁOWIECTWA

- stanowiło najprostszą formę zdobywania pokarmu

I faza - początki życia ludzkiego, łowy były formą utrzymywania, pożywienia i ubioru.

Głownie polowano na zwierzęta roślinożerne. Ze zwierzętami miesnożernymi walczono o byt.

II faza - rozwój chowu zwierząt domowych. Rolnictwo stopniowo zastępuje łowiectwo (wiek x)

III - ustrój feudalny, który ograniczając swobodę klas niższych wpłyną na zmianę struktury łowiectwa. Odtąd  łowiectwo stało się przywilejem panujących.

Istniała ścisła zależność między polowaniem a własnością ziem.

Łowiectwo jako element ochrony środowiska przyrodniczego - oznacza ochronę zwierząt łownych i gospodarowanie ich zasobami w zgodzie z zasadami ekologii oraz zasadami racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej, rybackiej.

Cele łowiectwa

- ochron, zachowanie różnorodności i gospodarowanie populacjami zwierząt łownych.

- ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego na rzecz poprawy warunków bytowania zwierząt.

- uzyskiwanie możliwie wysokiej kondycji osobniczej i jakości trofeów i właściwej liczebności populacji poszczególnych gatunków zwierzyny i zachowaniu równowagi środowiska przyrodniczego

- spełnianie potrzeb społecznych w zakresie uprawiania myślistwa, kultywowania tradycji i krzewienia etyki i kultury łowieckiej.

Łowiectwo jest w obwodach łowieckich przez dzierżawców lub zarządców.

Zadania stacji badawczej PZL w Czempiniu

- kontrola monitoringowa sytuacji liczebnej i przestrzennej wybranych gatunków zwierzyny

- zdefiniowanie istoty biologicznej sarny polnej i związanych z tym adaptacji gatunków i znaczenia tej formy ekologicznej

- zasiedlenie daniela w lasach śródpolnych i ocena funkcjonowania nowo powstałych populacji tego gatunku

- aspekty populacyjne okresowego bytowania dzików na terenach polnych

- charakterystyka ekologiczna zająca, dynamika populacji, parametry rozrodczości i śmiertelności, wpływ czynników zewnętrznych na populację.

- funkcjonowanie populacji kuropatwy w różnych ekosystemach polnych oraz znaczenie danego gatunku.

- struktura bażantów w PL i analiza celowości zasiedleń w hodowli wolterierowej.

LISTA GATUNKÓW ZW ŁOWNYCH

ZWIERZYNA GRUBA - łoś, jeleń szlachetny i sika, daniel, sarna, dzik, muflon

ZWIERZYNA DROBNA - lis, jenot, borsuk, kuna leśna i  domowa, norka amerykańska, tchórz zwyczajny, piżmak, zając szarak, dziki królik, jarzębek, bażant, kuropatwa, czapla siwa, gęś zbożowa i białoczelna, krzyżówka, cyraneczka, głowienka, czernica, gołąb grzywacz, łyska, słonka

Liczebność pozyskiwania zwierząt łownych w PL

	Liczebność 2007	Odstrzał 2006/07
Łoś	4759	0
Daniel	10882	2333
Muflon	950	59
Jeleń	123038	31984
sarna	6466006	123113

28 październik 2008 wykład

Regulacje prawne

1. Ustawa z dnia 13 października  1995 rok. Prawo Łowieckie. Stan prawny na dzień 16. 02. 2006 r.

2. Ustawa z dnia 21 sierpień 1997 o ochronie zwierząt

3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2005 r w sprawie rocznych planów łowieckich i wieloletnich łowieckich planów handlowych.

4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r w sprawie określenia okresów polowań na zwierzęta łowieckie.

USTAWA PRAWO  ŁOWIECKIE Z 13 PAŹDŹIERNIKA 1995 R.

PRZEPISY OGÓLNE - łowiectwo jako element ochrony środowiska przyrodniczego w rozumieniu ustawy oznacza ochronę zwierząt łownych i gospodarowanie ich zasobami w zgodzie z zasobami ekologii oraz zasadami racjonalnej gospodarki rolnej.

GOSPODARKA ŁOWECKA -  działalność w zakresie ochrony hodowli i pozyskiwanie zwierzyny.

POLOWANIE - oznacza

- tropienie, strzelanie z myśliwskiej broni polnej, łowienie sposobami dozwolonymi zwierzyny dzikiej.

- łowienie przy pomocy ptaków łownych zmierzające do wejścia w jej posiadanie.

KŁUSOWNICTWO - działalność zmierzająca do wejścia w posiadanie zwierząt w sposób nie będący polowaniem luz z naruszeniem warunków dopuszczalności polowania.

Listę gatunków zwierząt łownych - uwzględniając podział na zwierzynę płową grubą i drapieżniki, ustala w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw środowiska po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw rolnictwa oraz Państwowej Rady Ochrony Przyrody i Polskiego Związku Łowieckiego.

ZASADY GOSPODARKI   ŁOWIECKIEJ

- gospodarka łowiecka prowadzona w obwodach łowieckich  przez dzierżawców lub zarządów.

- odstrzały redukcyjne zwierząt łownych w parkach narodowych i rezerw prowadzone są w oparciu  o przepisy  o ochronie przyrody

- gospodarka łowiecka prowadzona jest w oparciu o roczne plany łowieckie i wieloletnie łowieckie plany hodowlane.

-roczne plany łowieckie sporządzane są przez dzierżawców obwodów łowieckich, po zasięgnięciu opinii wójta (burmistrza, prezes miasta) i podlegają zatwierdzaniu przez właściwego nadleśniczego w uzgodnieniu z PL związkiem łowieckim.

- wieloletnie łowieckie plany hodowlane sporządzają dyrektorzy regionalnych dyrekcji Państwowego Gospodarowania Leśnego Lasy Państwowe w uzgodnieniu z marszałkiem województwa i Pl Związku Łowickiego.

- ochrona zwierzyny - poza zasadami  określonymi w przepisach o ochronie przyrody obejmuje tworzenie warunków bezpiecznego bytowania zwierzyny, a w szczególności  zwalczanie kłusownictwa, wszelkich zjawisk szkodnictwa łowieckiego zakaz poza polowaniami odłownymi, sprawdzaniu pracy psów myśliwskich, a też szkoleniami ptaków łownych organizowanymi przez PL Związek Łowiecki.

- płoszenia, chwytania, przetrzymywania, ranienia, zabijania zwierząt

- zakaz wybierania jaj i piskląt i niszczenie lęgowisk, nor i gniazd ptaków.

- do celów hodowlanych w tym eksportu, oraz celów naukowych dozwolone jest łowienie zwierzyny żywej włącznie w sieci i nie raniące pułapki, w tym pułapki nie chwytające za kończyny.

- posiadanie i hodowanie chartów  rasowych ich mieszańców wymaga zezwolenia starosty.

GOSPODAROWANIE POPULACJAMIZWIERZYNY WYMAGA

a) tworzenia stałych i okresowych osłon dla zwierzyny  (sezon żywienia, remizy, osłony miejsc lęgowych).

b) wzbogacenia naturalnej bazy żywieniowej  dla zwierzyny w lasach.

c) zachowanie istniejących  zbiorników wodnych , rekonstrukcji i tworzenia nowych.

d) racjonalnego stosowania środków chemicznych w rolnictwie i leśnictwie.

e) stosowanie terminów i technik agrotechnicznych nie zagrażających bytowania zwierzyny

f) utrzymanie korytarzy ekologicznych dla zwierząt

g) utrzymywanie struktur wiekowej i płci i liczebności populacji zwierzyny właściwych dla zapewnienia równowagi ekosystemu

h) ochrona zwierząt przed przejazdami

dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich zobowiązani są do

i) dokarmiania zwierząt, głownie w okresie występowania niedostatku żeru naturalnego i w sposób istotny może to wpływać na obniżenie wyrządzenie szkód przez zwierząt w uprawach i płodach rolnych, gospodarce leśnej

j) dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich zobowiązani zawiadamiać właściwy organ inspekcji weterynaryjnej lub urząd gminy lub najbliższy zakład leśniczy dla zwierząt - o dostrzeżonych obwodach  chorób zwierząt żyjących.

Zwierzyna pozyskiwana w obwodach łowieckich zgodnie z przepisami prawa sosnowi własność dzierżawcy lub zarządcy obwodów łowieckich, a na terenie nie wchodzących w skład obwodów łowieckich - własność skarbu państwa.

Zwierzyna bezprawnie pozyskiwana - stan własności karbu państwa.

Osoby wykonujące polowanie mogą odstąpioną im zwierzynę spożytkować według własnego uznania z wyłączeniem odsprzedaży.

CHÓW I HODOWLA ZWIERZĄT ŁOWNYCH

- zabrania się chowu i hodowli zwierząt z wyjątkiem bażanta, pożądanych  oraz zwierząt uznanych za zwierzęta gospodarcze (jeleń, daniel) na podstawie wyodrębnionych przepisów.

- minister właściwy do spraw środowiska może wydać zgodę na chów i hodowlę zamkniętą zwierząt łownych nie będących zwierzętami gospodarskimi do celów i badań naukowych, dydaktyki, zasiedleń lub eksportu zwierzyny żywej.

- ośrodkach hodowli zwierząt oprócz planowania, realizowane są cele związane z

a) prowadzeniem wzrokowego zagospodarowania łowisk, wdrążaniem nowych osiągnięć z zakresu łowiectwa.

b) prowadzenie badań naukowych

c) odtwarzanie populacji zanikających gatunków zwierząt dziko żyjących

e) hodowla rodzimych gatunków zwierząt łownych w celu zasiedlenia łowisk

f) hodowla zwierząt łownych szczególne w biocenozach leśnych

g) prowadzenie doszkoleń z zakresu łowiectwa.

Ośrodki hodowli zwierząt mogą być prowadzone za zgodą Ministra Właściwego do spraw środowiska poprzez

- Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe

- PL Związek Łowiecki

- Instytucje naukowe - dydaktyczne i inne jednostki, które do dnia wejścia  w życie ustawy prowadziły takie ośrodki.

OBWODY ŁOWIECKIE - obszar o ciągłej powierzchni jego granicami nie mniejsze niż 3 tyś ha na którym obszarze istnieją warunki do prowadzenia łowiectwa.

PODZIAŁ OBWODÓW ŁOWIECKICH

1. LEŚNE - obszar w którym grunty leśne to minimum 40 % ogólnej powierzchni tego obszaru

2. POLNY - obszar w którym grunty leśne stanowią mniej niż 40 % ogólnej powierzchni tego obszaru.

OBWODY ŁOWIECKIE - są tworzone przy uwzględnieniu zasad

- optymalnego zaspokojenia potrzeb w zakresie ochrony zachowania i rozwoju preferowanych gatunków zwierzyny

- unikania i dzielenia zbiorników wodnych

- ustalania przebiegu granic po naturalnych lub wyraźnych znakach w terenie (lasy, rzeki, drogi, ulice).

W skład obwodów łowieckich nie wchodzą Parki Narodowe, rezerwaty przyrody, tereny w granicach administracyjnych miast.

Podziały na obwody łowieckie oraz zmiany granic tych obwodów  dokonuje w obrębie województwa właściwy sejmik województwa, w drodze uchwały, po zasięgnięciu opinii właściwej dyrekcji  regionalnej, dyrekcji państwowego Gospodarowania Leśnego Lasy Państwowe i PL Związku Łowieckiego, a także właściwej izby rolniczej.

Obwody łowieckie wydzierżawia się kołom łowieckim Polskiego Związku Łowieckiego na czas nie krótszy niż 10 lat.

Po upływie tego okresu dotychczasowemu dzierżawcy przysługuje pierwszeństwo w zawarciu umów na dalszy okres.

STRAŻ ŁOWIECKĄ STANOWIĄ

- Państwowa Straż Łowiecka umundurowana, uzbrojona i wyposażona w terenowe znakowane środki transportu, formacja podlega wojewodzie.

- Strażnicy Łowieccy - powołani lub zatrudnieni przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich w celu opieki nad  łowiskiem

- zadaniem Państwowej Straży Łowieckiej jest kontrola realizacji przepisów ustawy a w szczególności w zakresie - ochrony zwierząt (zwalczanie kłusownictwa i szkodnictwa łowieckiego, przestępców i wykroczeń  w zakresie łowiectwa, kontroli legalności skupu i obrotu zwierzyną).

Strażnicy Państwowi Straży Łowieckiej przy wykonywaniu zadań mają prawo do

- legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa

- nakładania i ściągania grzywn w drodze mandatu karnego  za wykroczenia popełnione na terenach łownych

- zatrzymywania i dokonywania kontroli środków transportu

- przeszukania osób i pomieszczeń w przypadku uzasadnionego podejrzenia o popełnieniu przestępstwa.

 

 

26 listopad 2008

POZYSKIANIE ZWIERZĄT ŁOWNYCH

Cel - przeniesienie na tereny nadające się do hodowli danego gatunku.

ŁOWIENIE W SIECI - zające, sarny, kuropatwy, dziki.  Zwierzyna gruba - broń ze strzykawkami.

Zwierzyna gruba - przenoszona do zagród odłownych lub zagród pułapek. Z nich zwierzęta kieruje się do  skrzyń transportowych, przewodzi do obwodu, z którego mają być wypuszczone na wolność. Tu lokuje się je w zagrodach kwarantannowych na okres jednego miesiąca.

ZAJĄCE - odławia się zima przy mrozie, ale niezbyt dużej pokrywie śnieżnej. Do odłowu używa się miękkich sieci bawełnianych 1,2 m szerokich, które zawiesza się na kosztyrach tak by spokojnie zwisały. 

Nagonka pędzi zające na sieci, te uderzają w nią  powodując jej opadnięcie.

W odległości kilku metrów od sieci leżą ludzie (wyjmują zające z sieci i umieszczają w klatkach transportowych)

Transport - 24 godziny - wkłada się do klatek koniczynę, seradelę, marchew

Najlepsza metoda introdukcji zajęcy - jest przetrzymywanie ich na zagrodzonych siatką  terenie do czasu I wykotów.

KUROPATWA - odłów za pomocą sieci, ale nieco cieńszych. Zimą w okresie dokarmiania można łapać je  pod opadającą siatkę. Odłowy są związane z  dużymi stratami tego gatunku w okresie zimy - nasilające się mrozy i ptaki drapieżne (myszołowy, sowy) przyczyniają się do strat.

Kuropatwy odławia się jesienią, przez zimę przetrzymuje w wolterierach, na wiosnę wypuszcza. Przed wypuszczeniem ptaki smaruje się płynną glina na skrzydłach (aby zbyt szybko się nie rozpierzchły).

BAŻANTY - podobnie jak kuropatwy. W nowym obwodzie bażanty najlepiej wypuszczać wieczorem przed zachodem słońca w pobliżu miejsc dokarmiania, aby nie widziały ludzi.

POLOWANIA

INDYWIDUALNE

a) z zasadzki na czatach - oczekujemy na zwierzynę późnym wieczorem i wczesnym rankiem, na drabinach, półkach, ambonach, przy drzewie. Poluje się tak na zwierzynę grubą i drobną (lisy).

b) z zasadzki na nęciska - na ambonie. Zwabiamy zwierzynę odpadami koni, świń, padliną (gł. na wilka).

c) z podchodu - patroluje się teren w nadzieji spotkania zwierzyny. Poluje się na zwierzynę płową, dziką, piżmaka. Polega na podejściu do zwierzyny  na odległość umożliwiającą strzał, ocenę jakości sztuki, wymaga znajomości czytania tropu, zwyczajów zwierząt.

Poluje się tak na sarny (idzie się do niej pod wiatr bo ma dobry węch), dziki (znać dobrze łowisko, miejsca ostoi, żerowania).

d) na deptaka - na ptactwo (kuropatwy, bażanty, kaczki). Chodzi się po polach, łąkach, mokradłach, płoszy ptaki i strzela do podrywających się ptaków lub lecących. Pies wyszukuje i aportuje ptaki.

e) z pojazdu - na zwierzyne płową, dziki, lisy, gęsi, kaczki, wykorzystuje się słabszą reakcję zwierzyny na widok pojazdu niż na poruszającego się człowieka. Do tego celu wykorzystuje się pojazdy konne (wozy, sanie). W celu oddania strzału należy zeskoczyć ukryć za pniem, a pojazd powinien odjechać (aby zwierzę nie kojarzyło strzału z pojazdem).

f) po tropie - gdy leży śnieg. Na jelenie, daniele, dziki, kuny, bażanty.

g) na wabia - polega na przywabianie niektórych  gatunków zwierząt na odległość umożliwiającą oddanie strzału (na byki jelenia - naśladuje się ryk jelenia w czasie rykowiska; na rogacze sarn - naśladuje się głos kozy; lis - naśladuje się pisk myszy lub kniazienie zająca, na zające w czasie rui).

h) z norowcami - na zwierzęta mieszkające w norach - lisy, borsuki, dzikie króliki. Do norowców zalicza się jamniki, foksteriery, welshteriery, teriery - wchodzące do nory i płoszące zwierzynę.

POLOWANIA ZBIOROWE

Z NAGONKĄ -  wypłoszenie i pędzenie przez nagonkę zwierząt na linię myśliwych. Na zwierzynę drobną, zające. Minimum 6 osób polujących.

Sygnał trąbki służy do oznajmiania ruszenia nagonki. Jest zakaz strzelania do przodu, nagonka dochodzi do myśliwych, myśliwi odwracają się do przebiegającej miedzy nimi zwierzyny i oddają strzał. Na zwierzynę płową i czarną stosuje się pędzenie gdzie nagania 1 - 2 osoby.

POLOWANIE NA DZIKI Z PSAMI - kilka lub kilkunastu myśliwych.

WYKONYWANIE POLOWANIA

- wykonywane przez członków PL Zw. Łowiectwa lub cudzoziemców za zgodą  dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego

- podczas polowania uprawniony musi mieć legitymację członkowską PZŁ, pozwolenie na posiadanie broni myśliwskiej

- zezwolenie na łowienie zwierząt przy użyciu ptaków  łownych jeśli są to polowania z ptakami.

RODZAJE UPRAWNIEŃ DO WYKONYWANIA POLOWANIA

PODSTAWOWE -  uprawnienia do odstrzału zwierząt łownych z wyjątkiem samców zwierzyny płowej

SELEKCJONERSKIE - do odstrzału wszystkich zwierząt łownych

SOKOLNICZE - do łowienia zwierząt przy pomocy ptaków.

WARUNKI UZYSKANIA UPRAWNIEŃ

- odbycie rocznego stażu w kole łowieckim lub ośrodku hodowli zwierząt

- odbycie szkolenia przeprowadzonego przez PL Związek Łowiecki

- zdanie z wynikiem pozytywnym egzaminu przed komisją egzaminacyjną powołaną przez PZŁ.

Z ODBYCIA STAŻU ZWOLNIONE SĄ

- osoby z wyższym lub średnim wykształceniem leśniczym

- osoby mające inne wykształcenie wyższe o specjalności łowiectwo

- strażnicy łowieccy pełniący funkcje nie krócej niż 2 lata

• cudzoziemcy i obywatele  PL jeśli maja aktualne uprawienia do wykonywania polowania w innym państwie.

ŁOWIECTWO ćwiczenia 9.10.08.

 

Hodowla zwierząt wolno żyjących - jest to hodowla zwierząt nie udomowionych, prowadzona w celach gospodarczych, poznawczych, kulturowych oraz dla ochrony lub restytucji gatunków. Główne kierunki hodowli zwierząt wolno żyjących :

- hodowla w zwierzyńcach- hodowla w ogrodach zoologicznych, - hodowla w celu podniesienia atrakcyjności turystycznej i krajobrazowej, - hodowla w celu zachowania bioróżnorodności- restytucja, - hodowla w celach gospodarczych

HODOWLA W ZWIERZYŃCACH- to przetrzymywanie, oswajanie, udomowianie dzikich zwierząt. Wynikało z fascynacji i ludzi światem zwierząt, było źródłem współczesnej cywilizacji, świadczyło o bogactwie i dodawało splendoru władzom .

Pierwotnie zwierzęta utrzymywano w zwierzyńcach dla rozrywki i umożliwienia przebywania w bezpośredniej ich bliskości oraz lepszego poznania dzikich z natury zwierząt.

TŁO HISTORYCZNE - pierwsze wzmianki o hodowli zwierząt w zwierzyńcach pochodzą z Chin sprzed 3000lat.:

a) utworzono wówczas - zwierzyniec o pow. 375 ha, zwany parkiem Mądrości w którym trzymano jedynie bażanty, żurawie, żółwie. Pierwsze hodowle zwierząt jeleniowatych

b) w cesarstwie Rzymskim zakładano hodowle zagrodowe jeleniowatych (jelenie, daniele) dla pozyskiwania zwierząt zabijanych później na arenach. Na arenach zabijano również zwierzęta drapieżne odławiane z natury. Hodowano też - ptactwo, zające, sarny w celu uzyskania atrakcyjnego mięsa, - bażanty, pawie i perliczki- pełniły rolę dekoracyjną.

c) parki zwierząt (Francja VIII - IX w, Anglia XVI - XVII w) dalej zwierzęta dotarły do Europy Zachodniej, Środkowej wraz z ekspansji Rzymu.

d) zwierząt w Europie (średniowiecze) Zwierzyńce zakładano głównie przy klasztorach. Później zwierzyńce stały się bardziej popularne i utrzymywano główne rodzime zwierzęta. Utrzymywanie zwierzyńców przyczyniło się do wzbogacenia wiedzy o świecie zwierząt, ich zwyczajach żywieniowych i rozrodzie.

OGRODY ZOOLOGICZNE - w XIX w zwierzyńce zastąpiono ogrodami zoologicznymi. Pierwszy ogród zoologiczny utworzono w 1830r. Dublin - Irlandia. Na świecie jest 2000 ogrodów zoologicznych.

Funkcje ogrodów zoologicznych:- dydaktyczno - usługowe, - naukowo - badawcze, - hodowlane, - ochrona gatunków zagrożonych wyginięciem.

Funkcje dydaktyczno - usługowa - ogrody zoologiczne utrzymują duże ilości osobników gatunków najczęściej egzotycznych na danym terenie i udostępniają je zwiedzającym w formie ekspozycji stałych lub okresowych. Zwiedzanie ekspozycji umożliwiają:- przyjemne i zgodne z zainteresowaniami spędzanie wolnego czasu(funkcja usługowa),- poznanie biologii i zachowań niedostępnych na co dzień gatunków zwierząt (funkcja dydaktyczna)

Funkcja dydaktyczna - wyraża się w formie: - współpracy ze szkołami szczebla podstawowego, gimnazjalnego, ponad gimnazjalnego w zakresie biologii, przyrody, zoologii objętych programem nauczania oraz dla kół zainteresowań.

- współpraca z uczelniami wyższymi- zajęcia praktyczne i praktyki, przygotowania do prac dyplomowych

- popularyzowane wiedza o świecie zwierząt i idei ochrony przyrody.

W wielu ogrodach zoologicznych istnieją specjalne działy dydaktyczne organizujące zajęcia dydaktyczne i zajmujące się upowszechnieniem wiedzy.

Funkcja naukowo badawcza - prace badawcze i popularyzacja idei ochrony przyrody uważane są za podstawowe funkcje ogrodów zoologicznych XXI w. Ta funkcja realizowana jest poprzez:

- udostępnienie możliwości prac badawczych naukowcom spoza ogrodów zoolog.

- właściwe ośrodki naukowe w których prowadzone są badania nad biologią rozrodu i zachowywania się zwierząt

-kojarzenia międzygatunkowe w ZOO, muflon-koza domowa, żubr-krowa domowa, zebra-krowa domowa, bizon-krowa domowa,

Funkcja hodowlana - ogrody zoolog. prowadzą działalność hodowlaną ukierunkowaną na:

- ochronę zagrożonych gatunków

- ochronę zasobów genetycznych w ramach gatunku

- namnażania osobników wybranych gatunków w celu wymiany lub reprodukcji.

Istotą w hodowli w ogrodach zoolog. jest współpraca w ramach programów hodowlanych krajowych i międzynarodowych. Współpraca ogrodów zoolog. umożliwia:

- koordynację działań hodowlanych i program jednego gatunku musi być prowadzony w kilku ogrodach

- wymianę doświadczeń

Funkcja ochrony gatunków zagrożonych WYGINIĘCIEM - zadania ogrodów zoolog. zmierzają obecnie w kierunku hodowli i ochrony ginących i zagrożonych gatunków znaczenie tych działań uważa się za równe i istotne jak ochronę populacji zwierząt i środowisk naturalnych. Hodowla gatunków zagrożonych wyginięciem prowadzona jest głównie w ramach programów międzynarodowych.

EUROPEJSKIE PROGRAMY HODOWLI - to programy hodowli prowadzone indywidualnie dla każdego gatunku na skalę międzynarodową, obejmują m. in. gatunki: pantera śnieżna., słoń afrykański, nosorożec biały, wilk grzywiasty, kondor wielki., żyrafa, hipopotam karłowaty

Hodowle prowadzone w celach podniesienia atrakcyjności turystycznej i krajobrazowej:

- hod. zw. w parkach miejskich

- hod. zw. w gospodarstwach agroturystycznych

- hod. zw. w ogrodach przydomowych

- hod. zw. w parkach krajobrazowych

23 październik 2008 / ćwiczenia

BIOLOGIA JELENIOWATYCH.

POROŻE -  łopaty, bardzo szlachetne lub badyle (uwstecznione)

Pod gardzielą kępka włosów

- broda - u młodego osobnika 30 cm - wyska

- starszy osobnik - broda krótsza i szersza

 

ŁOŚ ZWYCZAJNY - największy przedstawiciel jeleniowatych. Zamieszkuje Skandynawię, północną część zachodniej Europy, Serbię, daleki wschód, Ameryka północna.

Masa ciała 250 - 270 kg (byki 330 - 630 kg)

Długość ciała dorosłego 250 - 270 cm, wysokość w kłębie 170 - 190 cm.

Duża głowa, długie owalne uszy, szyja krótka.

Kończyny - badyle - wysoko zakończone racicami i szpilami.

Przednie są do połowy, tylne do 2/3 wysokości białe.

Poroże - łopaty lub badyle zrzuca na przełomie stycznia/lutego.

Suknia - okrywa włosowa szaro - brunatna. Dorosłe osobniki zmieniają suknię raz w roku na wiosnę.

Okres godowy - bukowisko - wrzesień/październik.

Ciąża trwa 230 - 240 dni w kwietniu lub maju rodzi się 1 v 2 łoszki.

Dojrzałość płciowa 3 rok życia, maksymalna długość życia 20 - 25 lat

Pasynki - końcówki łopat.

Odnóża w badylach.

 

JELEŃ

Wieniec składa się z łyki z moździerzem. Pierścień ? róża.

Odnogi : naoczne (nadoczniaki), środkowe (opieraki), naoczne (oczniaki), korona, odnogi.

W Polsce ma 2 miejsce po sarnie. Zamieszkuje Europę, Azję, Afrykę, Amerykę.

W Polsce - mazury, województwo karpackie (Karpaty, Biebrza).

Masa ciała - 100 - 120 km. Mazury do 160 - 180 km. Na Bieszczadach 200 - 250 kg.

Uszy - to wysokie łyżki. Oczy - świece duże.

Szyja - długa, na starość grubieje, u samców w dolnej części szyi od 2 - 3 roku życia pojawia się grzywa.

Badyle -  kończyny cienkie z racicami i szpilami.

Ogon - kwiat  o długości 12 - 15 cm. Krótki, dobrze widoczny.

Samiec - byk ma na głowie poroże w kształcie wieńca, które zrzuca w kwietniu lub maju, nakłada na lipiec / sierpień.

Poroże - na wysokich kościach czołowych (pniach lub możdżeniach). U nasady  każdej z łyk są pierścieniowate zgrubienia (róża) zakończona koroną. Łyki maja wyraźne uperlenie.

W wieku 10 - 14 lat wieniec ma największą potęgę.

Suknia - zimowa szaro - brunatna (włos gęsty), letnia czerwono - brunatna. Zmiana sukni 2 razy na rok (wiosna / jesień).

U młodych w I roku życia suknia jest nakrapiana na grzbiecie i bokach płowo - białymi plamami.

Żer w okresie zimowym stanowi igliwie, kora, borówka, wrzos. Latem - powierzchnia odkryta (uprawa) pól i lasów.

Zwierzę stadne - prawie cały rok bytuje w oddzielno płciowych chmarach.

Rykowisko - okres godowy przypada na przełom września i października.

Osobniki męskie w 7 - 10 lat skupiają przy sobie kilka do kilkunastu łań. Starsze osobniki prowadzą 1 lub 2 łanie.

Ciąża 33 - 34 tyg. W maju pojawiają się 1  v 2 cielęta. Dojrzałość płciowa 16 mies u samic, 2 lata u samców.

 

JELEŃ SIKA

Występowanie - Azja wschodnia, w 19 wieku sprowadzony do europy w okolicy Elbląga, Olsztyna.

Wielkością odpowiada danielowi.

Wysokość w kłębie 85 cm, masa byka 50 kg.

Suknia letnia - od czerwca do października wiśniowo - gniada, po bokach z jaśniejszymi cętkami, wzdłuż grzbietu ciągnie się ciemna smuga, lustro białe z czarną obwódką.

Suknia zimowa - ciemniejsza z prawie nie widocznymi cętkami.

Koczują w chmarach.

Ruja w połowie października. Poroże bez korony.

 

DANIEL

Poroże - łopaty - łyki, róża, odnogi oczne (oczniaki), odnóża środkowe (opieraki), sęki, ostroga (najwyżej osadzony sęk).

Z północnej Europy i Azji Mniejszej.

Obecnie występuje na całej europie środkowej, Zachodniej, Anglii, Południowa część Skandynawii.

Roslinożerca średniej wielkości (pośrednio między sarną a jeleniem).

Długość ciała 120 - 140 cm. Wysokość w kłębie 75 - 95 cm.

Ogon - kwiat czarny z białym podbiciem (25 cm).

Masa ciała byków 60 - 80 kg, łanie 30 - 40 kg.

Poroże - łopaty

Suknia letnia - rdzawo - brunatna z licznymi rozsianymi plamami.

Suknia zimowa - szaro - brunatna o mniej widocznej plamistości.

Bekowisko - okres rui, przypada na drugą połowę października.

Poród - czerwiec. Pojawia się 1 lub 2 cielęta.

Żyja 20 - 30 lat.

Wymiana zębów mlecznych na stałe kończy się w wieku 24 - 25 miesięcy.

Występowanie - lasy mieszane, żyzne siedliska borowe, miejsca suche i bagienne są złe

Mniej szkodliwy niż jeleń i sarna. Zjada trawy, zioła, pędy brukiew, żołędzie, kasztany, grzyby, rzadko korę.

Żyją w chmarach cały rok. Wyłączają z nich tylko na czas bekowiska.

Odporny na antropopresję.

 

SARNA

Poroże - składa się z odnogi przedniej i tylnej, grotu, uperlenia (perły), róży, możdżenia.

Najmniejszy i najbardziej pospolity garunek.

Wsytępowanie - prawie cała Europa z wyjątkiem Skandynawii, północnych terenów Łotwy i Estonii.

Głowa - krótka, z profilu o zarysie zbliżonym do trójkąta.

Nozdrza tzw chrapy są czarne.

Świece - oczy brunatno - czarne, długie rzęsy.

Łyżki - uszy to 2/3 długości głowy.  Mają kształt podłużnie owalny.

Szyja - cienka, tułów krępy.

Ogon - kwiat  - bardzo krótki, prawie niewidoczny.

Nogi - cewki wysokie cienkie

Długość ciała - 130 cm, wysokość w kłębie 75 cm.

Rogacz - kozioł, ma poroże (parostki), gdy je gubi można odróżnić go od samicy po pędzlu (włosy okalające prącie).

Koza - ma fartuszek (kępa włosów odstająca od tyłu w okolicy narządów płciowych.

Masa ciała 16 - 20 kg (po wypatroszeniu).

Suknia letnia - ruda, włos krótki.

Suknia zimowa - szaro - brunatna z długim puszystym włosem.

Koźlę ma kolor brunatny. Na grzbiecie i bokach tułowia  kilka rzędów drobnych biało - żółtych cętek.

U dojrzałych osobników na pośladkach występuje lustro jako jasna plama. Kozioł - okrągłe, samica w kształcie ósemki.

Poroże zwane parostkami.

Formy rozwojów parostków - guzki, pojedyncze łyki (szpicaki), dwa odnóża (widłaki), trzy odnóża (szóstaki).

Kozły - zrzucają poroże zimą (na skutek braku pokarmu).

Deformacje poroża - korkociąg, perukarz, jednotykowiec, wielotykowiec, baranie rogi, wieczny widłak.

Rudle - zimą żerują w grupach.

Latem osobno przebywają samice z młodymi, osobno kozły.

Żerowanie - rano i wieczorem, żywią się roślinami zielonymi, liśćmi, a w pokarmie sarny polnej rośliny uprawne do 65 %. Dzienne zapotrzebowanie 2 - 4 kg masy zielonej.

Dojrzałość płciowa 14 miesięcy.

Ruja przypada na przełom lipiec / sierpień (od lipca do grudnia trwa okres ciąży utajonej, w której zarodek jest w stanie blastuli. Na przełomie maja / czerwca na świat przychodzi 1,2 lub 3 młodych.

Wiek pełnej dojrzałości płciowej - kozłów ocenia się na co najmniej 5 lat. W tej grupie wiekowej  kozłów powinno być najwięcej, ale to wymaga doświadczenia w rozpoznawaniu osobników męskich na podstawie wyglądu porola, stanów uzębienia.

ĆWICZENIA 30 PAŹDZIRNIK

MUFLON - owca samica do 1,2 m; tryk (baran do 1,35 m. długość ogona (chwos) 3 - 6 cm.

wysokość w kłębie 70 cm (tryk do 88 cm).

masa ciała owcy 25 - 40 kg, tryka 35 - 55 kg.

ubarwienie tryków - jasne, szata zimowa bardziej brązowa. Mają siodło no bokach, biała plama.

podbrzusze, lustro na zadzie, wewnętrzna strona nóg - biała.

ROGI -  duże i skręcone ślimakowato. Owce nie maja rogów, ewentualnie małe i skierowane do tyłu.

u samców proces ich wzrostu jest stopniowy. . Po urodzeniu uwypuklają się na kości czołowej możdżenie. Po 1 mies. zaczyna przyrastać rogowa pochwa. Na początku zimy rogi mają 15 - 20 cm i rozwój zatrzymuje się (wyraźny pierścień roczny).

w następnym roku rozwija się 11 - 13 zgrubień, rogi przyrastają o kolejne 20  cm z nadejściem zimy wzrost ustaje. Cykl powtarza się przez 4 - 5 lat dopóki rogi nie skręcą się ślimakowato.

WYSTĘPOWANIE - czyste na Korsyce, Sardynii. Aklimatyzowany w Europie  w celach łowieckich. W PL 1902 rok w Sudetach, Górach Świętokrzyskich introdukowano go w 1952 roku.

zamieszkuje województwo warmijsko - mazurskie, na Podkarpaciu, Beskidach.

ŚRODOWISKO - na porośniętych skąpą roślinnością terenach górzystych. Na twardym gruncie ścierają się mu kopyta. W miejscach gdzie został indrukowany brak tej możliwości a zbyt duży rozrost racic przeszkadza zwierzęciu w poruszaniu.

TRYB ŻYCIA - na żer wychodzi o zmierzchu, ale w ciągu dnia również (gdy nie jest niepokojony).

Dobrze widzi, szybko biega i skacze. samice beczą.

terytorium zaznaczają wydzieliną gruczołów między palcami.

Żyją w stadzie (KIERDLE, RUDLE).

żywienie -  ROŚLINAMI ZIELONYMI, LIŚĆMI, OWOCAMI. ZIMĄ SUCHYMI LIŚĆMI, KORĄ DRZEW, GAŁĄZKAMI, POROSTAMI.

ROZRÓD - RUJA POJAWIA SIĘ  w październiku / listopadzie. Rodzi się głównie 1 jagnię (2 kg). Ciąża trwa 5 mies. W kilka godzin po porodzie jagnię podąża za matką.

 

DZIK - zamieszkuje tereny Azji, Afryki Północnej i Europę.

należy do rodziny świniowatych rzędu parzystokopytnych. Bytuje głownie w lesie w pobliżu bagien, wody.

WARCHLAKI -  w I roku życia bez względu na płeć. Młode mają paskowanie (LIBERIA - charakterystyczne biało - czarne paskowanie).  które znika po 2 miesiącu życia.

PRZELATKI - w drugim roku życia.

LOCHA - OSOBNIK ŻEŃSKI W 3 ROKU ŻYCIA PROWADZĄCA POTOMSTWO LUB ZAPROSZONA.

WYCINKI -  wycinają się u nich kły, są nimi osobniki w 3 roku życia

ODYŃCE - samiec od 4 roku życia, silne osobniki prowadzą najczęściej samotniczy tryb życia.

SAMURA - silna stara locha bez potomstwa.

ciężar dorosłego dzika 100 - 250 kg.

Łeb - stanowi do 1/3 tułowia i przechodzi w GWIZD (ryj) zakończony TABAKIERĄ. Gwizd umożliwia przeorywanie ściółki i wierzchnich warstw gleby (BUCHTOWANIE).

kończyny - BIEGI Z RACICAMI I SZPILKAMI.

WŁOSY na grzbiecie tworzą SZCZECINĘ, a dłuższe CHYB

OGON - dość długi zakończony  kębką dłuższych włosów CHWOSTEM.

SUKNIE - szaro - czarna, latem ma krótkie i twarde włosy. Zimą dodatkowo  włosy puchowe.

Odyńce mają ORĘŻ - dolne kły (SZABLE) I górne (FAJKI).

HUCZKA - ruja przypadająca na listopad / grudzień. Ciąża trwa 18 tyg, rodzi się 3 - 8 warchlaków.

Dojrzałość płciowa  - w drugim roku życia. Maksymalna długość życia 12 lat. 

 

LIS - występuje w Europie, Azji, Afryce Północnej, Ameryce Półn,

rodzina psowatych

ogon - kita z białym końcem (KWIATEM), ma gruczoły zapachowe umieszczone przy nasadzie kity (FIOŁEK).

PYSK - zakończony  WIETRZNIKIEM - nos. Ślepia - ustawione ukośnie.

Rodzaje lisów - ogniówki (rude), węglarze (ciemne), krzyżówki - wzdłuż grzbietu  i w poprzek przednich łap ciemniejsze.

Bytuje - w lasach, zaroślach, polach, łąkach, w okresie cieczki gromadzą się w norach kilkupiętrowych, z komora gniazdową i korytarzami (1 liszka i kilka psów)

Cieczka - styczeń / luty. ciąża 50 - 52 dni rodzi się 4 - 6 szczeniąt. Na początku młode znajdują się pod opieką matki, karmione mlekiem. Żer dla liszki przynosi pies (drobne gryzonie, zające, kuropatwy, bażanty, dzikie kaczki, padlina, owady, ślimaki, owoce np gruszki.

Ma doskonały węch i słuch.

NIEDOLISZKI - samodzielne już lisy 4 - 5 miesięczne opuszczające matkę.

Jesienią - przebywają w norach rzadko, głównie przy złej pogodzie. W dzień przysypiają na powierzchni zwinięte w kłębuszek. W nocy polują.

 

BORSUK - EUROPA I AZJA.

rodzina łasicowatych, wielkość lisa, ale inny kształt.

ma krępy i masywny tułów. Długość ciała 100 cm, ciężar  dorosłego 10 - 12 kg latem, 15 - 18 kg jesienią (zapada w sen zimowy).

Ma małe oczy, słaby wzrok, uszy zaokrąglone, na końcu białe.

OGON - KWIAT - krótki. Szczecina twarda i długa.

 

Przez całą długość ciała od głowy przez grzbiet i tułów biegnie biały pas.

Zamieszkuje młodniki, drzewostany, żeruje w nocy (rośliny, padlina, drobne zwierzęta).

Żyje w norach, wykorzystuje nory lisie. Nory utrzymuje w czystości.

Cieczka przypada na czerwiec / sierpień. Ciąża PRZEDŁUŻONA - zapłodnione jajo przez pewien czas nie rozwija się.

Poród marzec / kwiecień 3 - 6 młodych.

Dojrzałość płciowa - 2 lata.

 

JENOT - rodzina psowatych. Pochodzi z Azji x dorzecza Amuru. Występuje na terenach Rosji, Mandżurii, Chin. Do PL sprowadzony w 1955 roku.

Futro szaro - płowe.

długość ciała - 65 - 75 cm, kita 15 - 25 cm, krótka, puszysta, środkiem ciemniejsza.

waga 4 - 6 kg latem (6 - 10 zimą).

Pysk krótki z bokobrodami. Małe uszy i okrągłe.

Ma dobry słuch, węch, występuje w lasach mieszanych w środowiskach wilgotnych.

prowadzi norzasty tryb życia. Zjada pisklęta, jaja, drobne zwierzęta, niszczy lęgi ptaków, rośliny, nasiona traw, kukurydzy, owsa. Zjada żołędzie i jagody.

CIECZKA - luty / marzec. Ciąża trwa 60 dni (rodzi się 5- 7 szczeniąt).

 

KUNA LEŚNA - tumak żółta,

czerwono - pomarańczowa szata, na szyi jasna, zaokrąglona plama koloru rudawego.

KUNA DOMOWA - kamionka - ma białą plamę na szyi.

rodzina łasicowatych.

Długość ciała 25 - 50 cm, ciężar 2 kg

tumak - gatunek leśny zamieszkujący stare drzewostany.

Są drapieżnikami polującymi na ptaki, lęgi, drobne gryzonie.

W lecie i na jesieni  przeważa pokarm roślinny (owoce). Prowadzi nocny tryb życia.

Cieczka - lipiec / sierpień. Ciąża PRZEDŁUŻONA.

Objawy RUI POZORNEJ - pojawiają się w styczniu / lutym

Na przełomie kwietnia / maja rodzi się 3 - 6 młodych.

27 listopad 208 łowiectwo

GOSPODAROWANIE  POPULACJAMI  ŁOSIA

1. Przyrost zrealizowany nie przekracza 20 % stanu wiosennego i tylko na takiej wysokości można planować pozyskiwanie.

2. Struktura pozyskiwania powinna wynosić

- w grupach  płciowo - wiekowych  byków 40 %, klęp 40 %, łoszaków 20 %

- w klasie wieku byków - określenie klas wieków jest nieuzasadnione przez trudności z precyzyjnym rozmieszczeniem wieku. Przy ustaleniu kryteriów selekcji u łosi byków bierze się pod uwagę cechy poroża (szpicaki, szostaki, podłopatacze, badylarze).

3. Struktura płci populacji 1 : 1 do 1 : 1,5 na korzyść klęp

 

GOSPODAROWANIE  POPULACJAMI   JELENIA

 

1. Dopuszczalne zagęszczenie populacji zależy od warunków środowiskowych i wynosi 15 - 35 / 100 ha powierzchni leśnej.

2. Przy strukturze płci 1 : 1,5 z niewielką przewagą łań. Przyrost zredukowany powinien wynosić 65 % stanu łań. Roczny przyrost liczebności  populacji 15 - 35 % całego wiosennego stanu populacji.

3. W celu utrzymania właściwej proporcji płci struktura pozyskiwania powinna wynosić

- byki 30 - 40 %

- łanie 40 - 50 % (pierwiastki)

- cielęta do 30 %

4. Zasady wiekowej struktury pozyskiwania byków

- I klasa wiekowa 1 - 4 poroża  pozyskiwanie 30 - 40 %

- II klasa wiekowa 5 - 9 poroży  pozyskiwanie 30 - 50 % (4 poroże - 5 lat).

- III klasa wiekowa 10  poroży  pozyskiwanie 20 % (11 lat).

5. Nie można planować pozyskiwania w ramach poszczególnych obwodów  tylko w obrębie całej ostoi populacji.

 

GOSPODAROWANIE  POPULACJAMI   DANIELA

1 Struktura płci 1 : 1,5  na korzyść łań

2. Zagęszczenie w korzystnych warunkach 30 - 35 osobników na 100 ha powierzchni leśnej obwodu.

3. Pozyskiwanie na poziomie 25 - 30 % stanu wiosennego populacji (przed rozrodem).

4. Struktura pozyskiwania byki 4- - 30 %, łanie do 50 %, cielęta 10 - 20 %.

5. Pozyskiwanie łaniek powinno stanowić 20 %

6. Struktura wiekowa pozyskiwania byków

-  I klasa wiekowa 1 - 2 poroża ? 30 - 40 % (gł z dwoma porożami)

- II klasa wiekowa 3 - 6 poroży ? 40 - 50 %

- III klasa wiekowa do 7 poroża ? 20 %

 

GOSPODAROWANIE  POPULACJAMI   SARNY

1. Zagęszczenie w dużych kompleksach leśnych w zależności od siedliska 5 - 25 osobników / 100 ha powierzchni leśnych (średnio 2,36 osobnika na 100 ha).

2. Struktura płci 1 : 1,5 na korzyść kóz

3. Pozyskiwanie kozła 40 - 50 %, kóz 40 - 50 %, koźląt do 20 % (niskie pozyskiwanie koźląt w tym osobników żeńskich może prowadzić do odmłodzenia populacji).

4. Przyrost zrealizowany 60 - 65 % osobników żeńskich przy strukturze 1 : 1,5 oznacza wolny przyrost na poziomie 30 % wiosennego stanu sarny. Zalecany poziom pozyskiwania to 20 % stanu wiosennego.

5. Zasady wiekowej struktury pozyskiwania byków

- I klasa 1 -2 poroża co najmniej 50 %

- II klasa wiekowa do 3 poroża - pozostałe 50 %

 

System ten zapewnia pozyskiwanie kozłów  w średniej klasie wieku 4 lata i starszych.

 

 

GOSPODAROWANIE  POPULACJAMI   MUFLONA

1. Dążyć do uzyskania struktury płci populacji w proporcji 1 : 1,5 na korzyść owiec

2. Zagęszczenie populacji nie powodujące szkód  w lasach może wynosić 30 - 60 osobników / 100 ha powierzchni leśnej obwodu.

3. Przyrost zrealizowany w optymalnych warunkach 25 - 35 % liczebności populacji wiosną. Zalecany poziom pozyskiwania 20 - 30 % stanu wiosennego.

4. Struktura pozyskiwania

a) w grupach płciowo - wiekowych tryki 35 - 45 %, owce 35 - 40 %, jagnięta do 20 %

b) w klasie wieku tryków 

- I klasa 2 - 4 lata życia 40 %

- II klasa 5 - 7 lat życia 30 %

- III klasa 8 rok życia do 30 %

 

GOSPODAROWANIE  POPULACJAMI   DZIKA

1. Struktura populacji dzików dorosłych powinna wynosić 1 : 1 lub z niewielką przewagą osobników męskich.

2. pozyskiwanie może przekraczać  wiosenny stan bo przyrost zrealizowany jest wyższy od tego stanu i wynosi 50 - 150 % stanu wiosennego populacji.

3. Na terenach intensywnie gospodarowanych znaczny jest udział  w rozrodzie żeńskich warchlaków 30 - 35 %, a 70 % loch przelatkowych (2 rok życia) prowadząca warchlaki.

4. W celu osiągnięcia w populacji właściwej struktury wiekowej należy pozyskiwać 40 - 60 warchlaków, 20 - 40 % przelatków, do 20 % starszych klas w wieku powyżej 2 lat.

Praktycznie nie uwzględnia się wieku zwierząt, a masę tuszy do 50 kg , 51 - 100 kg, powyżej 100 kg.

Podczas odstrzału należy dążyć do  pozyskiwania gł. osobników żeńskich  z wyjątkiem loch.

Zakłada się oszczędzanie mocnych przelatków (60 - 70 kg).

 

GOSPODAROWANIE  POPULACJAMI   ZAJĄCA

1. Zagęszczenie zajęcy 7 osobników / 100 ha w zachodniej PL oraz 24 osobniki / 100 ha w centrum.

2. Łowiska na których bytują dzieli się na część A i B. polowania metodą pędzeń mogą odbywać się co 2 rok na tym samym terenie.

3. Jeśli wynik polowania jest niezadowalający, a udział młodych spada poniżej 50 % należy wstrzymać dalszą eksplantację.

 

GOSPODAROWANIE  POPULACJAMI   KUROPATWY

1. Przy wiosennym zagęszczeniu 2 - 3 par lęgowych / 100 ha nie należy planować odstrzału bo jesienią będzie  10 osobników na 100 ha.

2. O pozyskiwaniu powinny decydować wyniki sierpniowej inwentaryzacji.

3. Przy stabilnych, silnych populacjach pozyskiwanie 40 5 stanu jesiennego nie wpływa ujemnie na liczebność w następnym roku.

4. Przy mniejszych zagęszczeniach bezpieczne pozyskiwanie wynosi 20 % stanu jesiennego.

 

GOSPODAROWANIE  POPULACJAMI   BAŻANTA

1. Ograniczenie intensywności pozyskiwania do 30 % stanu jesiennego kogutów.

2. W łowiskach o licznej populacji jest pozyskiwanych do 50 - 60 % stanu jesiennego kogutów.

3. Struktura płci 1 : 2 na korzyść kur.

4. Preferencja polowań indywidualnych i grupowych

5. Polowania zbiorowe zimą w miejscach koncentracji ptaków.

 

8 styczeń. 2009-01-11 CHOROBY BAKTERYJNE

BRUCELLOZA - zakaźna i zaraźliwa dla zwierząt i ludzi. Wywołana przez bakt Brucela (abortus - chorobotwórcza dla bydła, susis - dla świń, melitiensis - kóz, człowiek podatny na wszystkie).

- chorują zwierzęta dzikie -łosie, jelenie, sarny, dziki, zające, dzikie króliki, dzikie ptaki.

- stwierdza się u nich B. abortus, rzadziej suis.

- najczęściej obserwuje się u zajęcy (w latach 50 - 70 stwierdzono u 1 % odłowionych zajęcy, 50 - 60 u 45 % padłych zajęcy)

- zwierzęta dzikie zarażają się od zwierząt domowych, jednocześnie stanowią naturalny rezerwuar tych bakterii, źródło zakażenia zwierząt domowych i ludzi.

- źródłem zakażenia są najczęściej poronione płody, wody płodowe bydła, zakażone pasze i woda.

- zarazek wrażliwy na działanie słońca i środków dezynfekujących.

- w bogatej w próchnicę glebie przeżywa do 100 dni.

- obecnie natężenie występowania choroby w środowisku naturalnym znacznie zmalała w wyniku długotrwałego zwalczania z urzędu.

- u samic zw dzikich powstają stany zapalne błony śluzowej macicy, poronienia, ropomacicze, guzy wokół gruczołu mlecznego, obrzęki węzłów, twarde guzy macicy.

- samce - stany zapalne i znaczne powiększenie jąder, obrzęk węzłów.

 

PASTERELOZA - zakaźna

- Pasterella multocida - stwierdzono zachorowania u bydła i zwierząt dzikich - bawoły, bizony, jelenie, daniel, sarna, zając, króliki, bażanty, kuropatwy.

- wyróżna się jednostki chorobotwórcze wywołane przez pasterele

a) zaraza bydła i dziczyzny - P. multocida typ B.

b) zaraza zajęcy = krwotoczna posocznica zajęcy - P. multocida typ A

c) zaraza ptaków - P. multocida typ II

- u zwierząt domowych i dzikich zarażeniu sprzyjają niekorzystne warunki atmosferyczne (jesień, zima), niedobory pokarmu, transport, obecność pasożytów.

- na zarazę bydła i dziczyzny choruje bydło domowe, jelenie, sarny, daniele

- sporadycznie występuje we wszystkich krajach

- okres inkubacji 1 - 2 dni,

- gł. w postaci ostrej i charakteryzuje się posocznicą krwotoczną (namnożenie bakterii we krwi z równoczesnym powstaniem jadów bakteryjnych).

- towarzyszy gorączka

- jeśli nie nastąpi śmierć to forma posocznicowa choroby  przekształca się w formę obrzekową (obrzęk tkanek podskórnych, stany zapalne płuc i opłucnej).

- zaraza zajęcy - u dzikich zajęcy i królików, bakterie wywołują zakażenie całego organizmu (posocznicę krwotoczną) kt ma przebieg ostry i kończy się śmiercią po 12 - 24 h; przy formie przewlekłej - występuje śluzowy v sluzowo - ropny wyciek z nozdrzy, objawy stanu zapalnego górnych dróg oddechowych i płuc, ogniska zapalne po sekcji w wątrobie i nerkach.

- pastereloza drobiu - cholera drobiu - występuje sporadycznie u ptaków dzikich, częściej u bażantów. Przyczyna jest kontakt z chorymi ptakami, padłymi, nosicielami choroby.

Dostają się do organizmu przez paszę i zakażona wodę.

- okres inkubacji 1 - 2 dni

- szybko się rozszerza

- przebieg ostry - zaburzenia w oddychaniu, zasinienie błon śluzowych, biegunka, żółte odchody, zielonkawe lub czerwonawe.

- przebieg przewlekły - zapalenie stawów

- u bażantów choroba trwa 2 - 3 tyg i kończy się śmiercią.

GRUŹLICA - bakt Mycobacterium - u wielu zwierząt łownych i ptaków.

- występuje w wielu krajach Europy i PL.

- aktualnym źródłem bakterii mogą być ludzie, drób, co ogranicza zarażenie zwierząt dzikich

- występuje sporadycznie u bażantów i kuropatw

- chore ptaki mogą być źródłem zakażenia człowieka.

 

GRUŹLICA RZEKOMA - jersinoza, pseudotuberkuloza, rodencjoza

- panuje wśród zajęcy, królików, wolno zyjących gryzoni

- objaw jak przy gruźlicy stąd nazwa rzekoma

- przyczyna - zakaźna bakteria Yersinia pseudotuberculosis - naturalny rezerwuar zarazka gryzonie, dzikie ptaki, też występuje u sarn, lisów, bażantów, kuropatw

- człowiek również wrażliwy na zakażenie.

- występuje w okresie pogorszenia się warunków klimatycznych (zima, jesień) i zwiększona wilgotnością

- niedożywienie i inwazje pasożytów sprzyjają rozwojowi.

- kilkudniowy okres inkubacji

- przebieg - gł. ostry, rozwija się posocznica krwotoczna i kończy się śmiercią. W przebiegu przewlekłym zakażenie powoduje powstanie żółtych martwych ognisk (guzki wielkości łebka szpilki) w płucach, wątrobie, śledzionie, nerkach, w. chłonnych co kończy się ogólnym zakażeniem i śmiercią.

 

SALMONELLOZA - choroba ludzi i zw. Domowych ale i jeleni, sarn, dzików, zajęcy, kuropatw, bażantów (u ptaków jako tyfus ptaków).

- przyczyna - drobnoustrój z rodz. Salmonella, odporna na czynniki zewnętrzne, przez miesiące przetrzymuje w glebie, zbiornikach wodnych, w zamrożonych produktach - 14 mies.

- objawy - gorączka, krwista biegunka

- źródłami dalszych zakażeń są chore zw. Zakażone ich odchodami pasze, woda

- niektóre osobniki po przechorowaniu stają się nosicielami, często obserwuje się nosicielstwo u domowego i dzikiego ptactwa wodnego (geś, kaczka).

- u ptaków - ociężałość, posmutnienie, biegunka (zielonkawa, krwawe odchody).

---