WŁASNOŚC INTELEKTUALNA - WYBRANE ZAGADNIENIA

Własność intelektualna (ang. intellectual property) - zbiór praw odnoszących się w szczególności do:

• dzieł literackich, artystycznych i naukowych,

• interpretacji artystów, interpretatorów oraz wykonań artystów wykonawców,

• fonogramów i programów radiowych i telewizyjnych,

• wynalazków we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej,

• odkryć naukowych,

• wzorów przemysłowych,

• znaków towarowych i usługowych,

• nazw handlowych i oznaczeń handlowych,

• ochrony przed nieuczciwą konkurencją.

PRAWO AUTORSKIE

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( Dz. U. 1994, nr 24, poz. 83)

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia - czyli utwór (dzieło).

-przejaw działalności twórczej,
-musi mieć indywidualny charakter.

Spełnienia przesłanki twórczości (oryginalności i indywidualności) można doszukiwać się w: doborze, układzie lub uporządkowaniu składników utworu.

Utworem może być kompilacja wykorzystująca dane powszechnie dostępne, pod warunkiem, że ich wybór, segregacja i sposób przedstawienia mają znamiona oryginalności.

Utwór jest dobrem niematerialnym, w odróżnieniu od przedmiotu materialnego, jakim jest nośnik, służący utrwaleniu utworu.

Do przedmiotów prawa autorskiego Ustawa zalicza w szczególności utwory:

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),

• plastyczne,

• fotograficzne,

• lutnicze,

• wzornictwa przemysłowego,

• architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,

• muzyczne i słowno-muzyczne,

• sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne, i pantomimiczne,

• audiowizualne

Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:

-akty normatywne i ich urzędowe projekty,

-urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,

-opublikowane opisy patentowe lub ochronne,

-proste informacje prasowe.

Prawo autorskie przysługuje twórcy,

Twórca - wyłącznie osoba fizyczna, ( i co ważne !!!! - bez względu na fakt, czy ta osoba posiada pełną, czy ograniczoną zdolność do czynności prawnych lub nawet jest jej pozbawiona (np. z powodu wieku lub ubezwłasnowolnienia).

Jeśli twórca nie ujawnił swojego nazwiska, w wykonywaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku - właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.

USTALENIE UTWORU - początek bytu utworu, wystarczy jego wyartykułowanie słowne, nie jest konieczne utrwalenie, wystarczy, że jedna osoba zapozna się z utworem

Wyróżnia się autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe.

Autorskie prawa osobiste to rodzaj szczególnej więzi, niezbywalnej i nie podlegającej zrzeczeniu się, łączącej twórcę z jego utworem a wyrażającej się w prawie do:

• autorstwa utworu,

• oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo,

• nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,

• decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,

• nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Autorskie prawa osobiste są chronione w nieograniczonym czasie.

Autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat 70 :

-od śmierci twórcy,

-w przypadku nieznanego twórcy - od daty pierwszego rozpowszechnienia utworu

Majątkowe prawa autorskie bazują na koncepcji prawa własności (kodeks cywilny). Podobnie jak właściciel rzeczy, twórca ma prawo do rozporządzania swoim utworem oraz prawo do korzystania z niego.

Twórca ma prawo do pobierania wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Majątkowe prawa autorskie można przenieść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy: o przeniesienie autorskich praw majątkowych (cesja praw) oraz o korzystanie z utworu (licencja).

Prawo autorskie chroni WIZERUNEK danej osoby (plus k.c. - dobro osobiste)

Art 81 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi, iż

rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku zaś wyraźnego zastrzeżenia  takiej zgody zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną opłatę za pozowanie

ALE ! mimo uzyskania zapłaty za sesję zdjęciową osoba fotografowana może zastrzec uzyskanie zezwolenia na publikację zdjęć

POZA TYM mimo, ze nie jest to określone prawem autorskim, na publikację zdjęć nieletnich wymagana jest zgoda ustawowych opiekunów

SOBOWTÓRY

Wymagana jest zgoda na wykorzystanie wizerunku osoby znanej przez sobowtóra w reklamie, dlatego, ze odbiorca będzie kojarzył sobowtóra z „oryginałem”

WIZERUNEK GŁOSOWY

Głos można traktować jako odrębnego rodzaju wizerunek albo jako samodzielny składnik ogólnie ujmowanego wizerunku człowieka.

Do tego typu wizerunku zaliczyć można np. ciekawą, niepowtarzalną barwę głosu, wysokość i brzmienie, sposób mówienia, intonację, charakterystyczne regionalizmy, indywidualne zwroty i powiedzonka.”[ J. Barta, R. Markiewicz, A. Matlak, Prawo mediów, Warszawa 2008, s. 474]

Co się stanie jeśli ktoś jednak opublikuje zdjęcie bez zgody uprawnionego ?

egzekwowanie prawa do ochrony wizerunku następuje na wniosek osoby sfotografowanej lub jej krewnych w linii prostej w przypadku jej zgonu. Krewni mogą występować z pozwem do okresu 20 lat po śmierci osoby fotografowanej.

Ochrona wizerunku przewidziana prawem autorskim jest mniejsza niż ta, jaką przyznaje kodeks cywilny, gdyż dotyczy jedynie wizerunku o charakterze plastycznym (obrazu, zdjęcia, karykatury), nie obejmując wizerunku jaki może być przedstawiony w utworze piśmienniczym.

Zgody nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych, oraz osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, czy publiczna impreza.

Ustawa nie wyjaśnia kto to jest osoba publicznie znana

Ustalenie okoliczności, czy dany wizerunek jest wizerunkiem osoby powszechnie znanej będzie więc każdorazowo zależne od konkretnego przypadku jego rozpowszechnienia, kręgu jego odbiorców lub terytorialnego zasięgu.

Problemem może być też ustalenie granicy pomiędzy ujęciem wizerunku jako szczegółu, a ujęciem wizerunku jako zasadniczego elementu danego ujęcia.

Czy w takim razie karykatura konkretnej osoby może podlegać również ochronie ?

Tak, jeśli identyfikacja konkretnej osoby jest możliwa

CZYLI rozpowszechnianie wizerunku/karykatury wymaga zgody tej osoby

Co do zasady wykonywanie i publikowanie karykatury jest dozwolone z wyjątkiem sytuacji, gdy została ona stworzona wyłącznie w celu dokuczenia portretowanemu, karykatur napastliwych zniesławiających lub naruszających godność człowieka [E. Wojnicka, Ochrona autorskich dóbr osobistych, Łódź 1997, s. 117]

Dozwolony użytek chronionych utworów

ograniczenie treści autorskich praw majątkowych. Daje możliwość do korzystania z chronionego utworu bez zgody uprawnionego. Wyróżnia się dozwolony użytek osobisty i publiczny.

Dozwolony użytek zgodnie z art. 35 prawa autorskiego nie może naruszać normalnego korzystania z utworu i godzić w słuszne interesy twórcy.

Korzystanie z utworu wymaga podania autora i źródła, z którego korzystamy.

Eksploatacja jest bezpłatna, tylko w przypadkach wyczerpująco w ustawie wymienionych.

Przepisy dozwolonego użytku odnoszą się, do utworów już rozpowszechnionych !!!!!!

Interpretacja przepisów o dozwolonym użytku nigdy nie może mieć charakteru rozszerzającego.

Dozwolony użytek osobisty umożliwia osobom fizycznym, korzystanie z rozpowszechnionych utworów w zakresie własnego użytku osobistego.

Z dzieła można korzystać na wszystkich polach eksploatacji i w dowolnym celu np. edukacyjnym albo rozrywkowym.

Eksploatacja utworu nie może mieć celu komercyjnego. !!!!!!!!

Dla własnych celów osobistych można zwielokrotniać dzieło, na co składa się również jego utrwalanie .

Muszą to być pojedyncze egzemplarze

Prócz samego użytkownika zakres dozwolonego użytku osobistego obejmuje również krąg osób pozostających z nim w związku osobistym (pokrewieństwo, powinowactwo czy stosunek towarzyski).

WAŻNE !!!!!!

Dozwolony użytek osobisty nie upoważnia do budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego. Nie można powołać się na dozwolony użytek osobisty w przypadku korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu oraz programów komputerowych.

Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i TV:

-już rozpowszechnione: sprawozdania o aktualnych wydarzeniach, aktualne artykuły polityczne, gospodarcze, religijne, aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie

-krótkie wyciągi ze sprawozdań i artykułów

-przeglądy publikacji i utworów już rozpowszechnionych

-mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach

-krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów.

Dozwolony użytek publiczny

Prawo cytatu

Można przytaczać w utworach, które stanowią samoistną całość urywki innych utworów lub drobne utwory w całości, np. w celach wyjaśnienia, analizy, nauczania.

Nie ma ustalonego rozmiaru cytatu.

W podręcznikach szkolnych, wypisach i antologiach umieszczanie cytatów jest dozwolone tylko ze względu na cel dydaktyczny i naukowy.

Możliwe jest rozpowszechnianie utworów wystawionych na stałe w ogólnie dostępnych miejscach takich jak: drogi, ulice, place, ogrody.

Dla promocji utworów można rozpowszechniać w katalogach lub innych publikacjach, utwory wystawione w muzeach, galeriach i salach wystawowych.

PROGRAMY KOMPUTEROWE

Utworem, podlegającym ochronie prawa autorskiego, jest również program komputerowy.

Do legalnego korzystania z programu komputerowego konieczne jest uzyskanie stosownej licencji od twórcy (producenta programu komputerowego).

Wykorzystanie programu winno być zgodne z treścią umowy licencyjnej dołączanej do programu komputerowego.

Przy zakupie programu należy szczegółowo zapoznać się z treścią umowy.

Każda umowa licencyjna dotycząca programu komputerowego zawiera warunki korzystania z programu.

Naruszenie

Prawo autorskie przewiduje konsekwencje prawne wobec osoby, która używa program komputerowy bez posiadania właściwej licencji. Podmiot taki narażony jest na ryzyko poniesienia odpowiedzialności karnej lub cywilnej. Zgodnie z art. 278 § 2 Kodeksu karnego ten, kto bez zgody osoby uprawnionej (licencji) uzyskuje cudzy program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

W wyniku powództwa cywilnego naruszyciel może być zobowiązany do wypłacenia podwójnej albo potrójnej wartości wynagrodzenia za korzystanie z programu z chwili stwierdzenia naruszenia a ponadto również do wypłacenia uzyskanych w ten sposób korzyści.

Przepisy odnośnie programów komputerowych bardziej restrykcyjne niż w odniesieniu do naruszania praw do innych utworów

Pamiętajmy ! jeśli nawet dana sytuacja nie wyczerpuje znamion przestępstwa to możemy narazić się na odpowiedzialność cywilną

Własność przemysłowa

Pojęcie po raz pierwszy pojawiło się w Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej z 1883 roku.

„własność przemysłowa obejmuje te grupę dóbr niematerialnych, których rola i znaczenie ujawniają się w szeroko rozumianym przemyśle, czyli we wszystkich dziedzinach działalności gospodarczej, bez względu na to, czy dobra te są wynikiem twórczego wysiłku umysłu ludzkiego, czy też - przenoszą jedynie określone informacje - są instrumentem podboju klienteli”

Polska przystąpiła do Konwencji w 1919 r.

W ramach własności przemysłowej dobra chronione to:

-wynalazki

-wzory użytkowe

-wzory przemysłowe

-zarejestrowane znaki towarowe i usługowe

-zarejestrowane oznaczenia geograficzne

-topografie układów scalonych

Oprócz tych dóbr do tematyki własności przemysłowej wchodzi tematyka nieuczciwej konkurencji (ochrona deliktowa)

Źródłem praw podmiotowych do dóbr materialnych jest decyzja administracyjna

W Polsce organem uprawnionym do wydawania decyzji w przedmiocie nabywania prawa, jego unieważnienia lub wygaśnięcia jest Urząd Patentowy RP

WYNALAZKI

Systemy patentowe nie definiują pojęcia wynalazku jako takiego, każdy system krajowy podaje natomiast definicję zdolności patentowej.

Przesłanka nowości wynalazku podlegającego opatentowaniu jest rozumiana jako nowość światowa:

nie stanowi części stanu techniki, a przez stan techniki rozumie się wszystko to, co przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu, zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób.

Wynalazek ujawniony, nie spełniający kryterium nowości i nie ma tutaj znaczenia ani zasięg terytorialny, ani czasowy ujawnienia, ani kto tego dokonał. Nawet ujawnienie istotnych cech wynalazku przez jego autora lub właściciela, na przykład w formie artykułu w czasopiśmie naukowym lub w formie referatu na konferencji niweczy przesłankę nowości, a tym samym pozbawia wynalazek bezpowrotnie zdolności patentowej, a zatem również możliwości uzyskania ochrony.

Odkrycie naukowe nie może być przedmiotem wynalazku.

Przedmiotem wynalazku może być natomiast rozwiązanie techniczne wykorzystujące dane odkrycie.

1. Nowość wynalazku ustala urząd patentowy w wyniku przeprowadzonego badania.

Za datę będącą podstawą do ustalenia nowości rozwiązania uważa się datę pierwszeństwa, która jest albo datą złożenia w urzędzie patentowym kompletnej dokumentacji zgłaszanego do ochrony rozwiązania, albo datą pierwszego zgłoszenia w zagranicznym urzędzie patentowym kraju należącego do Konwencji paryskiej lub datą wystawienia na wystawie publicznej.

2. Poziom wynalazczy, wynalazek kwalifikujący się do ochrony patentowej musi więc charakteryzować się pewnym poziomem twórczej myśli, a nie być jedynie prostym wykorzystaniem znanych z różnych źródeł informacji.

Wykorzystanie znanych praw i zależności w opracowaniu nowego rozwiązania technicznego nie jest samo przez się dowodem braku nieoczywistości, ale np. rozwiązanie, które polega na zastosowaniu zespołu znanych środków technicznych stosowanych wcześniej dla podobnych celów nie spełnia kryterium poziomu wynalazczego.

O poziomie wynalazczym może świadczyć również zaskakujący efekt wynalazku.

3. Przemysłowa stosowalność - wynalazek podlegający opatentowaniu musi nadawać się do wielokrotnego, powtarzalnego stosowania, gwarantującego osiągnięcie tego samego efektu.

Warunkiem stosowalności wynalazku jest także jego należyte ujawnienie oraz kompletność rozwiązania.

W praktyce oznacza to, że rozwiązanie powinno zawierać wszystkie informacje niezbędne specjaliście do odtworzenia rozwiązania i że nie mogą być to informacje fragmentaryczne, ujawniające tylko część środków technicznych niezbędnych do zrealizowania wynalazku.

Wynalazek, aby mógł zostać opatentowany, musi spełniać wszystkie wyżej przedstawione kryteria łącznie. Jeżeli je spełnia, charakteryzuje się zdolnością patentową.

UDZIELENIE PATENTU NIE STANOWI 100% REKOJMI NOWOŚCI WYNALAZKU

Ten, komu przysługuje prawo do uzyskania patentu, nie musi z prawa tego skorzystać.

Może on zdecydować się na formę ochrony swojego rozwiązania, polegającą na nie ujawnianiu jego istoty nikomu spoza swojego przedsiębiorstwa.

W tym wypadku istota wynalazku pozostaje tajemnicą przedsiębiorstwa, a w razie bezprawnego jej ujawnienia lub wykorzystania przez inny podmiot, ochrona interesów majątkowych przedsiębiorstwa, do którego należał wynalazek, dochodzona jest w oparciu o przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji lub przepisy prawa cywilnego.

Warunkiem zachowania wynalazku w tajemnicy jest wpisanie do umów o pracę odpowiednich klauzul zobowiązujących pracowników do zachowania tajemnicy również po wygaśnięciu stosunku pracy.

Patent - prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze państwa

WYNALAZEK W ZNACZENIU PODMIOTOWYM (SUBIEKTYWNYM)

Tylko wytwór umysłu ludzkiego

WYNALAZEK W ZNACZENIU PRZEDMIOTOWYM (OBIEKTYWNYM)

Zupełność rozwiązania (wynalazca wskazuje na wszystkie środki niezbędne do osiągnięcia celu, bez potrzeby podejmowania dalszych prac badawczych

Sam problem, którego rozwiązaniem jest wynalazek, nie musi być problemem technicznym

Techniczne musi być rozwiązanie tego problemu

Ze względu na postać wynalazku wyróżniamy:

1. wynalazki o trwałej postaci (konstrukcyjne)

2. wynalazki o postaci nietrwałej (substancje)

3. wynalazki polegające na określonym sposobie postępowania (technologiczne) np. konserwowanie wyrobów

PRAWNIE RELEWANTNE RODZAJE WYNALAZKÓW (prawo do nich nie przysługuje ich twórcom)

1. Projekty pracownicze (wynalazek dokonany przez twórcę w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy -(TYLKO TE DO KTÓRYCH WYKONANIA BYŁ ZOBOWIĄZANY)

2. Projekty dokonane na zamówienie (wynalazki dokonane w wyniku realizacji innego niż umowa o pracę kontraktu cywilnoprawnego np. dzieło, zlecenie)

3. Projekty tajne (dotyczą obronności lub bezpieczeństwa państwa np. rodzaje broni, sprzęt wojskowy, sposoby walki, stanowiące tajemnicę państwową)

PROCEDURA ZGŁASZANIA WYNALAZKU

1. Złożenie w Urzędzie Patentowym podania, opisu wynalazku, zastrzeżeń patentowych - podstawowych cech technicznych, skrótu opisu oraz, w razie potrzeby, rysunków. Można przesłać zgłoszenie wynalazku faksem, pod warunkiem dostarczenia jego oryginału przed upływem trzydziestu dni. A postępowanie przyjęcia patentu rozpoczyna się od dnia przedstawienia tych dokumentów.

ZGŁOSZENIE MOŻE OBEJMOWAĆ WIĘCEJ NIŻ JEDEN WYNALAZEK ALE TYLKO WTEDY GDY SĄ ONE POŁACZONE TAK, ŻE STANOWIĄ JEDEN POMYSŁ WYNALAZCZY

2. Urzędnicy badają zgłoszenie pod względem formalnym i merytorycznym. Badanie merytoryczne dotyczy tych cech, które warunkują uznanie wynalazku - nowości, poziomu wynalazczego i możliwości przemysłowego stosowania.

3. Po 18 miesiącach od daty zgłoszenia, a na wniosek zgłaszającego po roku, w Biuletynie UP ukazuje się informacja o dokonanym zgłoszeniu (CHYBA, ŻE TAJNY, WÓWCZAS NIE OGŁASZA SIĘ) - tytuł wynalazku, skrót opisu, a gdy jest to wskazane - również rysunek. Od tego dnia każdy zainteresowany może zapoznawać się z opisem wynalazku zdeponowanym w UP i do 6 miesięcy zgłaszać swoje uwagi co do istnienia przeszkód uniemożliwiających udzielenie patentu.

4. Aby określić zdolność patentową wynalazku i odkryć ewentualne przeszkody przeprowadza się badania stanu techniki, a raport z nich przesyła do zgłaszającego.

5. Gdy przeszkód nie ma, Urząd wydaje decyzję o udzieleniu patentu. Wtedy trzeba opłacić pierwszy okres ochrony; w razie nieuiszczenia opłaty w wyznaczonym terminie ogłasza się nieważność wniosku.

6. Patent zostaje wpisany do rejestru, a opis opublikowany przez Urząd.

W RAZIE ODMOWY UDZIELENIA PATENTU MOŻNA ODWOŁAĆ SIĘ DO IZBY ODWOŁAWCZEJ UP

W toku rozpatrywania zgłoszenia wynalazku lub w okresie dwóch miesięcy od daty uprawomocnienia się decyzji o odmowie można złożyć wniosek o udzielenie prawa ochronnego na wzór użytkowy (przedmiot o znaczeniu praktycznym). Zgłoszenie wzoru użytkowego uważa się za dokonane w dniu zgłoszenia wynalazku.

PATENT EUROPEJSKI

Wśród krajów członkowskich Unii Europejskiej Polska znajduje się na 14 miejscu pod względem liczby zgłoszeń do EPO (European Patent Office)

JEST TO SYSTEM EUROPEJSKI NIE WSPÓLNOTOWY (Procedura Unijna istnieje tylko w przypadku wynalazków biotechnologicznych)

Prawna podstawa:

Konwencja Monachijska 1973 rok tzw. europejska konwencja patentowa (EPC), umożliwia uzyskanie ochrony patentowej w 27 krajach europejskich w wyniku jednego zgłoszenia, w zgłoszeniu określa się w ilu krajach chcemy ochrony.

Pamiętajmy!, w każdym kraju patent podlega regulacji wewnątrzkrajowej np. naruszenie patentu czy unieważnienie ALE! Jeśli w UK patent unieważniony to nie przekreśla ochrony w innych krajach

Nie są wynalazkami w rozumieniu przepisów prawa własności przemysłowej teorie naukowe, metody matematyczne, wytwory o charakterze jedynie estetycznym, plany, zasady i metody dotyczące działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gry, przedstawienia informacji, programy do maszyn cyfrowych, wytwory, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki (tzw. perpetuum mobile).

Ponadto patentów nie udziela się na:

1. wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami np. urządzenia do torturowania lub eutanazji, produkcji narkotyków,

2. odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt,

3. sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach.

Rozwiązania te należą do grupy wynalazków patentowalnych, lecz spod patentowania wyłączone są przepisami ustawy, z uwagi na względy humanitarne lub bezpieczeństwo i porządek publiczny.

WZORY UŻYTKOWE

Wzory użytkowe to rozwiązania dotyczące wyłącznie nowego konkretnego ukształtowania przedmiotu przestrzennego (trójwymiarowego) lub dwuwymiarowego (płaskiego) czyli mającego określoną postać.

Wzory użytkowe są chronione odrębnie od wynalazków tylko w niektórych krajach np. w Niemczech, Hiszpanii, Włoszech, Polsce. W innych są chronione jako wynalazki albo znajdują się poza ochroną.

Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci (art. 94 ust. 1 Prawo własności przemysłowej)

Cechy wzoru użytkowego

1. Trwała postać - rozwiązanie musi dotyczyć wyłącznie nowego konkretnego
ukształtowania przedmiotu przestrzennego (nie mogą to być sposoby produkcji, pomiarów, metody postępowania). Mogą to być nowe i użyteczne narzędzia, zestawienia elementów dwóch i więcej przedmiotów (telefon z aparatem fotograficznym), przedmioty lepiej uwzględniające zasady ergonomii (meble, kształty przedmiotów codziennego użytku).

2. Nowość - musi to być rozwiązanie nowe na skale światowa. Rozwiązanie jest nowe, jeśli nie wynika ono ze stanu techniki.

3. Użyteczność (stosowalność) - wzór uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeśli pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu i korzystaniu z wyrobów. Musi to być rozwiązanie nadające się do stosowania w sposób powtarzalny. Przedmioty wytwarzane według tego rozwiązania musza być bardziej funkcjonalne, bardziej wygodne w użyciu (np. klipsy ze zbiorniczkami na płyn przeciwko komarom),

Wzory użytkowe a wynalazki

Wzory mają wiele cech wspólnych z wynalazkami muszą się odznaczać podobnymi cechami.

Oba rozwiązania wykazują jednak dość istotne różnice. Wzór użytkowy:

• nie musi reprezentować tak wysokiego poziomu doniosłości technicznej jak wynalazek (brak wymogu nieoczywistości rozwiązania).

• Zakres przedmiotowy wzoru jest zawężony do rozwiązań o trwałej postaci (smary, ciecze, kremy, pudry oraz rozwiązania nie konkretyzujące się w przedmiotach (sposoby wytwarzania) nie zostaną uznane za wzór użytkowy

• Na wzory użytkowe udzielane są prawa ochronne (odpowiednik patentu)

Zakres praw ochronnych i ograniczenia praw ochronnych na wzory użytkowe tą podobne do praw i ieh ograniczeń wynikających z udzielenia patentu.

Czas trwania prawa ochronnego został określony przez ustawę na 10 lat, licząc od daty dokonania zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym.

Dokumentem, potwierdzającym udzielenie danej osobie prawa ochronnego na wzór użytkowy, jest świadectwo ochronne.

Świadectwo ochronne ma stanowić szczególnego rodzaju legitymację uprawnień osoby upoważnionej do korzystania z zarejestrowanego wzoru użytkowego.

Częścią składową świadectwa ochronnego jest opis ochronny wzoru użytkowego obejmujący - opis tego wzoru oraz zastrzeżenia ochronne i rysunki.

Opis ochronny wzoru użytkowego jest udostępniany osobom trzecim i podlega rozpowszechnianiu przez Urząd Patentowy.

Uprawniony do wzoru użytkowego - w przypadku naruszenia przysługującego mu prawa ochronnego - może zakazać osobie trzeciej, niemającej jego zgody, korzystania ze wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy.

LICENCJE USTAWOWE

Licencja dorozumiana polega na domniemaniu udzielenia licencji w sytuacji, gdy wykonawca umowy o prace badawcze lub rozwojowe przekazał zamawiającemu wyniki prac zawierające jeden lub więcej wynalazków. Domniemywa się wówczas, że wykonawca udzielił zamawiającemu licencji na korzystanie z tego wynalazku.

Podstawą domniemania udzielenia licencji jest fakt przekazania wyników prac zamawiającemu. Nie jest istotne czy wyniki odpowiadają oczekiwaniom zamawiającego, czy zamawiający przyjął pracę oraz czy wywiązał się z obowiązków względem wykonawcy np. zapłacił wynagrodzenie.

Skutkiem domniemania licencji jest upoważnienie zamawiającego prace badawczą lub rozwojową do korzystania z zawartych w niej rozwiązań technicznych objętych taka licencją.

Jeśli strony w umowie o realizacje pracy ustaliły sprawy związane z własnością wynalazku oraz kwestią licencji i jego stosowanie - przepisy o licencji dorozumianej nie mają zastosowania !!!!!!

Uzyskane upoważnienie nie daje prawa zamawiającemu do udzielenia licencji ! - korzystanie tylko we własnym zakresie.

Licencja ustawowa ma miejsce gdy przedsiębiorca udziela pomocy przy dokonaniu wynalazku

Udzielenie pomocy nie powoduje nabycia przez przedsiębiorcę prawa do uzyskania patentu

Pomoc może mieć różny charakter: finansowa, rzeczowa, organizacyjna, fachowa (pomoc specjalistów)

Pomoc musi być:

-skierowana na dokonanie wynalazku

-istotna tj. w znaczącym stopniu przyczyniać się do powstania wynalazku

-być świadczona przez przedsiębiorcę

W PRZYPADKU LICENCJI TEGO TYPU PRZEDSIĘBIORCA NIE PŁACI TWÓRCY OPŁATY LICENCYJNEJ ALE WYNAGRODZENIE ZA KORZYSTANIE Z WYNALAZKU, KTÓRE UWZGLĘDNIA WARTOŚĆ UDZIELONEJ POMOCY

Licencja przymusowa była od dawna wprowadzona do polskiego prawa, przy czym jej ustanowienie było możliwe jedynie w odniesieniu do wynalazków i wzorów użytkowych.

Od 1 listopada 2007 taką możliwością są również objęte wzory przemysłowe.

Licencja przymusowa jest udzielana przez Urząd Patentowy RP działający w trybie spornym, w wyniku orzeczenia podjętego przez kolegium orzekające.

Jej ustanowienie jest możliwe jedynie w określonych przypadkach, jeśli zostanie stwierdzone, że uprawniony z rejestracji wzoru przemysłowego nadużywa swojego prawa. Może to mieć miejsce zwłaszcza w przypadku zawyżenia cen na produkty rynkowe, wytwarzane według chronionych wzorów przemysłowych lub w innych przypadkach nadużywania monopolu (monopol na środek medyczny)

WZORY PRZEMYSŁOWE

Wzory przemysłowe związane są z wzornictwem przemysłowym a więc projektowaniem wzorów wyrobów przemysłowych, którego celem jest rozwijanie kultury materialnej społeczeństwa, podnoszenie estetyki produkcji przemysłowej.

Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtu, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację.

Cechy wzoru przemysłowego

1. Wytwór - wzór przemysłowy jest przedmiotem wytworzonym w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmującym w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego z wyłączeniem programów komputerowych. Warunkiem ochrony części składowych wytworu jest ich charakter wizualny, muszą być widoczne, w czasie normalnego użytku produktu. Spod ochrony wyłączone są wszystkie części znajdujące się np. pod maską samochodu (silnik, akumulator), a części tworzące postrzegalną postać przedmiotu (reflektor, zderzak) podlegają ochronie przewidzianej dla wzorów przemysłowych. Producenci samochodów marki np. Renault, Peugeot zgłaszają do ochrony projekty całej karoserii swoich samochodów.

Klauzula reperacji dotycząca używania chronionych wzorów dla umożliwienia naprawy produktu. Uprawniony z rejestracji wzoru nie może zakazać osobie trzeciej korzystanie z wzoru przez wykonanie na indywidualne zamówienie naprawy związanej z odtworzeniem części składowej wytworu złożonego w celu przywrócenia mu pierwotnego wyglądu.

Wytworem jest:

1/ przedmiot składający się z wielu wymienialnych części składowych umożliwiających jego rozłożenie i ponowne złożenie (wytwór złożony),

2/ część składowa, jeżeli po jej włączeniu do wytworu złożonego pozostaje widoczna w trakcie jego zwykłego używania, przez które rozumie się każde używanie, z wyłączeniem konserwacji, obsługi lub naprawy,

3/ część składowa, jeżeli może być przedmiotem samodzielnego obrotu.

Warunki określone w pkt. 2 i 3 muszą być spełnione łącznie.

Słowem kluczowym ustawowej definicji jest określenie „wytwór”, chroniona jest bowiem jego postać.

Tak więc wzorem jest przede wszystkim postać określonego produktu.

2. Nowość - wzór uważa się za nowy, jeśli przed datą według, której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa identyczny wzór nie został udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Z tym jednak, że wzoru nie uważa się za ujawniony jeśli:

• nie mógł on dotrzeć do osób zawodowo zajmujących się dziedziną, której wzór dotyczy.

• został on ujawniony osobie trzeciej, która w sposób wyraźny lub dorozumiany była zobowiązana do zachowania poufności,

• ujawnienie wzoru nastąpiło wskutek nadużycia popełnionego wobec twórcy lub jego następcy prawnego

Wzór uważa się za nowy, jeżeli identyczny (lub różniący się tylko nieistotnymi szczegółami) wzór nie został wcześniej udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób.

Pojęcie "wzór przemysłowy" wiążemy z bardzo rozległym zbiorem wytworów, obejmującym nieomal wszystkie przedmioty stanowiące otoczenie człowieka, począwszy od rzeczy osobistego użytku (ubrań, kosmetyków, ozdób), poprzez elementy wyposażenia mieszkań (meble, urządzenia kuchenne, tkaniny ozdobne etc.), po urządzenia miejsc pracy, środków komunikacji, fabryk itd.

3. Indywidualny charakter - wzór ma charakter indywidualny, jeśli ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku będzie się znacznie różnić od ogólnego wrażenia wywołanego przez wzór publicznie udostępniony wcześniej. Wzór powinien wyraźnie różnić się od wzorów istniejących a jego cechy nie powinny być wyłącznie kombinacją cech znanych wzorów.

4. Walory estetyczne - celem wzoru jest zwiększenie wartości estetycznej produkowanych wyrobów, osiągnięcie efektów artystycznych, dzięki kształtowi, właściwościom powierzchni, barwie, rysunku ornamencie.

5. Powtarzalność - wzorem przemysłowym może być dzieło, które można zastosować w sposób powtarzalny (wielokrotny).

6. Niesprzeczność z porządkiem prawnym i dobrymi obyczajami - praw z rejestracji nie udziela się wzorom, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami np. swastyka na tkaninach, przedmiotach codziennego użytku.

7. Niesprzeczność z przepisami prawa - praw z rejestracji nie udziela się na wzory przemysłowe zawierające:

• Skrót nazwy RP lub jej symbole (godło, barwy), herby miast, znaki sił zbrojnych, reprodukcje orderów, odznaczeń itd.,

• Skróty nazw, symbole obcych państw, organizacji międzynarodowych,

• Urzędowo znane oznaczenia przyjęte do stosowania w obrocie (znaki bezpieczeństwa, znaki jakości, cechy legalizacji itp.,

• Symbole o charakterze religijnym, patriotycznym, kulturowym w zakresie, w jakim obrażałoby to uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową,

• Stanowiące formę lub inną właściwość towaru lub opakowania, która jest warunkowana wyłącznie jego naturą, jest niezbędna do uzyskania efektu technicznego lub zwiększenia wartości towaru.

Prawa z rejestracji wzorów przemysłowych

Na wzór przemysłowy udziela się praw z rejestracji. Prawa z rejestracji wzorów udziela się na 25 lat od daty dokonania zgłoszenia w UP, podzielone są na 5-cio letnie okresy.

1. Przez uzyskanie prawa z rejestracji uprawniony nabywa prawo wyłącznego korzystania z wzoru w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym terytorium RP

2. Uprawniony może zakazać osobom trzecim wytwarzania, oferowania i wprowadzania do obrotu, importu, eksportu lub używania wytworu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany lub składowania takiego wytworu dla innych celów.

3. Prawo z rejestracji obejmuje każdy wzór, który na zorientowanym użytkowniku nie wywołuje odmiennego ogólnego wrażenia

4. Prawo z rejestracji wzoru ogranicza się do wytworów tego rodzaju, dla których nastąpiło zgłoszenie.

5. Prawa z rejestracji nie obejmują cech wytworu wynikających wyłącznie z jego funkcji technicznej, a także takich które muszą być odtworzone w dokładnej formie i wymiarach w celu umożliwienia mechanicznego połączenia go lub współdziałania z innym wytworem.

Uprawniony z rejestracji wzoru nie może zakazać osobie trzeciej korzystania z

wzoru:

• do użytku osobistego lub niezwiązanego z działalnością gospodarcza,

• do celów doświadczalnych

• polegającego do celów cytowania lub nauczania, jeśli nie narusza to dobrych obyczajów i wskazuje na źródło jego pochodzenia,

• przez import części zamiennych i akcesoriów, w których wzór jest zastosowany oraz wykonywania napraw

• stosowanego lub zawartego w urządzeniach znajdujących się na środkach transportu zarejestrowanych w innych państwach, które czasowo znajdują się na terytorium RP,

• wykonywanie na indywidualne zamówienie naprawy związanej z odtworzeniem części składowej wytworu złożonego, w celu przywrócenia mu pierwotnego wyglądu.

Zagadnienia Nieuczciwej Konkurencji

Aktualnie obowiązującym źródłem prawa dotyczącym zwalczania nieuczciwej konkurencji jest ustawa z 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ((Dz.U. z 2003 r. nr 153, poz. 1503)

Czynem nieuczciwej konkurencji jest każde działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta,

CZYLI czynem bezprawnym będzie też taki czyn, który nie obraża zapisów ustawy a jedynie jest np. sprzeczny z etyką kupiecką jednakże najpierw rozpatrujemy czy jest spełniona przesłanka z kolejnych artykułów

a w szczególności:

• wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa,

• fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów lub usług,

Przyjmuje się, że fałszywe to takie, które są bezsprzecznie nieprawdziwe, zaś oszukańcze mają na celu wprowadzenie klienta w błąd. 

Przykładem fałszywego oznaczenia jest nazwanie wody mineralnej z warszawskiej studni oligoceńskiej „Woda z alpejskich źródeł”.

Oznaczenie oszukańcze to sprzedawanie małych statuetek wolności , opatrzonych symbolem „Nowy York”, w sytuacji gdy owe produkty faktycznie pochodzą ze wsi Nowy Jork ale pod Koluszkami w Polsce.

• wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług,

niekoniecznie chodzi tutaj o cały produkt - może być to kopiowanie tylko logo

Pamiętajmy !!! Prawo ochronnego znaku towarowego zostaje udzielone na konkretne oznaczenie, na oznaczone towary czy usługi.

W efekcie posłużenie się np. podrobionym logo w celu oznaczenia nim innych towarów niż objęte prawem ochronnym nie stanowi naruszenia.

Powyższe nie odnosi się jednak do znaków renomowanych, gdyż te chronione są przed ich użyciem dla oznaczenia jakichkolwiek towarów, jeżeli mogłoby to przynieść używającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku. Chodzi tu m.in o sytuację, gdy posługując się podrobionym logiem, np. znanego koncernu samochodowego, firma sprzedaje T-shirt bez zgody owego koncernu. [http://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/318914,co_trzeci_towar_sprzedawany_przez_internet_to_imitacja_oryginalu.html]

• naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa,

• nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy,

• naśladownictwo produktów, jeżeli może wprowadzić klientów w błąd co do ich pochodzenia,

• pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody,

• utrudnianie dostępu do rynku:

1. Dumping = sprzedaż poniżej kosztów w celu eliminacji innych przedsiębiorców;

2. bojkot = nakłanianie do odmowy sprzedaży albo niedokonywania zakupu od innych przedsiębiorców;

3. dyskryminacja = nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów;

4. półkowe = pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży;

5. działanie mające na celu wymuszenie na klientach wyboru określonego przedsiębiorcy, np. przez:

• ograniczenie lub wyłączenie możliwości dokonywania zakupu u innego przedsiębiorcy;

• narzucenie konieczności dokonania zakupu u danego przedsiębiorcy;

• nieuczciwa lub zakazana reklama.

- Reklamy zawierające treści sprzeczne z dobrymi obyczajami lub uchybiające godności człowieka,

- Reklama uciążliwa,

-w niektórych sytuacjach reklama porównawcza (w Polsce dozwolona o ile porównanie oparte jest o rzetelne informacje)

-reklama wprowadzająca w błąd

-reklama wykorzystująca czyjąś renomę (pasożytnictwo) - ALE TEŻ daleko idące podobieństwo strony internetowej firmy, wykorzystanie w reklamie czyjegoś pomysłu albo umieszczenie w dalszym tle znanego znaku towarowego, podobnego sposobu prowadzenia działalności gospodarczej.

Czynem nieuczciwej konkurencji jest także posługiwanie się:

• nie przysługującymi lub nieścisłymi tytułami, stopniami i innymi informacjami o kwalifikacjach,

• nierzetelnymi wynikami badań,

• nieprawdziwymi atestami.

Nie jest natomiast czynem nieuczciwej konkurencji naśladowanie cech funkcjonalnych produktu, w szczególności jego budowy, konstrukcji i formy (ale uwaga: te cechy mogą być chronione prawem szczególnym, na podstawie decyzji urzędu patentowego), przy czym jeśli naśladowanie cech funkcjonalnych wymaga uwzględnienia charakterystycznej formy, naśladowca jest zobowiązany oznaczyć produkt tak, aby nie wprowadzić w błąd odbiorców, co do tożsamości producenta bądź produktu.

Austriacki SN, w wyroku z 23 czerwca 1981 roku przyjął, że przedsiębiorca, który zamierza wprowadzić do produkcji wyroby, stanowiące (dozwolone) naśladownictwo wyrobów konkurenta, musi podjąć niezbędne wysiłki w celu efektywnego umożliwiania odróżnienia produkowanych przez niego towarów od wyrobów oryginalnych. Generalnie przyjmuje się, że - jeśli chodzi o możliwość wprowadzenia w błąd - oceny dokonywać należy przez pryzmat przeciętnych, nieuważnych, średnio spostrzegawczych uczestników rynku (tak stwierdził SN w wyroku z 25 marca 1997 roku, III CKN 11/97, publ. OSP 1998 z. 7-8).

Produkując kopię już istniejących produktów, pamiętać trzeba o istnieniu innych przepisów. Na przykład praw wyłącznych, np. w postaci praw autorskich lub patentów.

Najczęstszym przykładem naruszeń z przepisów nieuczciwej konkurencji jest używanie cudzego znaku towarowego. Jest to dozwolone jedynie w celu reklamowym lub informacyjnym, jeżeli nie prowadzi do mylącego wrażenia o istnieniu gospodarczych powiązań pomiędzy uprawnionym ze znaku używającym go w tym celu.

Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa

Ochrona wynika nie tylko z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ale również wynika z kodeksu cywilnego.

W art. 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji uszczegółowiono tą definicje poprzez wskazanie, że czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 17.06.2004 r. (V CK 550/03) przedsiębiorca może dopuścić się czynu nieuczciwej konkurencji również wtedy, gdy działa w innej dziedzinie niż konkurent. Oznacza to, że nawet jeśli nie ma między przedsiębiorcami dosłownie rozumianej konkurencyjności, to posługiwanie się przez jednego z nich podobnym znakiem towarowym czy też podobnym oznaczeniem firmy może się wiązać z nieuczciwym wykorzystywaniem renomy drugiego przedsiębiorcy.

Sąd rozpatruje w razie sporu kto pierwszy używał tej nazwy i czy używanie tej nazwy było zgodne z prawem. Pierwszeństwo używania nazwy wynika najpełniej z daty rejestracji danego podmiotu gospodarczego

Zgodnie z przepisem art. 43¹⁰ Kodeksu cywilnego przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone działaniem innego podmiotu, może żądać zaniechania tego działania, chyba, że nie jest ono bezprawne. Jeżeli natomiast naruszenie prawa do firmy już zostało dokonane, przedsiębiorca może żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.

Roszczenia z tytułu popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji

Zgodnie z art. 18 ZNKU w razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:

- zaniechania niedozwolonych działań,

- usunięcia skutków niedozwolonych działań,

- złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,

- naprawienia szkody na zasadach ogólnych,

- wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści na zasadach ogólnych,

- zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

Odpowiedzialność za naruszenie praw własności przemysłowej

Spory dotyczące naruszeń praw własności przemysłowej rozpatrywane są przez sądy. Naruszanie cudzych praw związanych z własnością przemysłową podlega generalnie sankcjom cywilnym, ale w pewnych przypadkach - także sankcjom karnym. Dla różnych rodzajów własności i praw, szczegółowe regulacje w tych sprawach zawierają odpowiednie ustawy.

Przykładowymi sankcjami cywilnymi są:

• zaniechanie naruszenia i usunięcie jego skutków,

• wydanie korzyści, wynagrodzenie szkody, naprawienie szkody,

• ogłoszenie stosownego oświadczenia o naruszeniu.

Sankcjami karnymi w postaci grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności, zagrożone jest przykładowo:

• przypisywanie sobie autorstwa cudzego projektu wynalazczego,

• przywłaszczanie cudzego prawa do ochrony rozwiązania i zgłaszanie cudzego rozwiązania w celu uzyskania takiej ochrony,

• oznaczanie przedmiotów nie chronionych w sposób sugerujący, że korzystają one z ochrony, a także wprowadzanie ich do obrotu,

• wprowadzanie do obrotu towarów/usług oznaczonych zarejestrowanym znakiem towarowym, którego nie ma się prawa używać,

• ujawnianie informacji stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa wyrządzające poważną szkodę przedsiębiorcy,

• kopiowanie postaci produktu i wprowadzanie do obrotu stwarzające możliwość wprowadzenia w błąd, co do jego pochodzenia, które wyrządza poważną szkodę przedsiębiorcy,

• umyślnie fałszywe i wprowadzające w błąd oznaczanie towarów i usług wyrządzające istotną szkodę klientowi,

• rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o własnym lub cudzym przedsiębiorstwie w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody.

Tajemnica przedsiębiorstwa

Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa to czyn nieuczciwej konkurencji

Pojęcie to zostało zdefiniowane w ust. 4 art. 11 ZNKU, jako nie ujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, handlowe lub organizacyjne przedsiębiorstwa, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

Sferą tajemnicy można objąć tylko takie informacje, które są znane jedynie poszczególnym osobom lub określonej grupie osób.

Obszar ten nie może się więc rozciągać na informacje powszechnie znane lub te, o których treści każdy zainteresowany może się legalnie dowiedzieć.

Należy przy tym pamiętać, iż informacja nie traci swego tajnego charakteru także wówczas, gdy wie o niej określona grupa osób nieuprawnionych do tajemnicy przedsiębiorstwa, ale zobowiązana do przestrzegania dyskrecji (np. pracownicy zatrudniani przez przedsiębiorcę, kontrahenci przedsiębiorcy).

Nie każda informacja (wiadomość) technologiczna i handlowa mieści się w pojęciu „tajemnicy przedsiębiorstwa”.

Istnieje różnica między wiadomościami odpowiadającymi treści pojęcia „tajemnica przedsiębiorstwa” a informacjami wchodzącymi w skład powszechnej, aczkolwiek specjalistycznej wiedzy zdobytej przez pracownika w wyniku własnej działalności zawodowej podczas zatrudnienia.

-Tajemnica przedsiębiorstwa jest chroniona z mocy ustawy przez cały okres zatrudnienia oraz w ciągu 3 lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej lub ustał stan tajemnicy

- Natomiast wiedza, doświadczenia i umiejętności zdobyte przez pracownika podczas zatrudnienia nie korzystają z ustawowej ochrony na rzecz przedsiębiorstwa, choć - ze względu na zasadę swobody umów - dopuszcza się możliwość zawarcia przez strony (pracodawcę i pracownika) porozumienia zawierającego klauzulę ograniczającą posługiwanie się tą wiedzą w celach konkurencyjnych po ustaniu zatrudnienia.

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:

-zaniechania niedozwolonych działań, usunięcia skutków niedozwolonych działań,

-złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,

-naprawienia wyrządzonej szkody,

-wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści,

-zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

Sąd - na wniosek uprawnionego - może orzec o wyrobach, ich opakowaniach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji, w szczególności orzekając ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania.

Pracodawca może żądać odszkodowania od pracownika, który naruszył tajemnicę przedsiębiorstwa, może dochodzić swego roszczenia na podstawie przepisów kodeksu pracy.

Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną.

Odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, nie może ono jednak przewyższać kwoty 3-miesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.

Odpowiedzialność karna

osoba, która wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Tej samej karze podlega, kto - uzyskawszy bezprawnie informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa - ujawnia ją innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej. Ściganie powyższych przestępstw następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Zawsze należy pamiętać, że jeśli tajemnica dotyczy konkretnego rozwiązania należy zastanowić się czy nie podjąć starań o objęcie prawną ochroną tej tajemnicy rejestrując rozwiązanie w UP.

Dla bezpieczeństwa i zapewnienia ochrony tajemnicy należy:

-wdrożyć wewnętrzne regulaminy zachowania tajemnicy

-kontrolować publikacje

-monitorować gości w przedsiębiorstwie

-podnosić poziom lojalności pracowników i ich okresową kontrolę

-zapobiegać kupowaniu pracowników przez konkurencję

Obecnie, były pracodawca w drodze wyroku sądowego może doprowadzić do wypowiedzenia sądowego pracy w nowym miejscu pracy !!!!!!!

Wyrok ma rygor natychmiastowej wykonalności, komornik przychodzi do nowego pracodawcy w wypowiedzeniem sądownym w ręku i po kłopocie .

Jeśli w umowie nie przewidziano kary umownej za zerwanie zakazu konkurencji, to firmie bardzo trudno jest udowodnić, że poniosła szkodę z powodu przejścia pracownika do konkurencyjnej firmy.

NALEŻY więc pilnować redagowania umowy o zakazie konkurencji czy umowy o pracę, zawarcie zapisu, że pracownik poniesie konkretne konsekwencje za szkodliwe działania na rzecz byłego pracodawcy.

Przepisy określają minimalną wysokość odszkodowania należnego pracownikowi za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy na 25% wynagrodzenia otrzymanego przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Bierzemy tutaj pod uwagę faktycznie otrzymane przez pracownika (wypłacone mu) w tym okresie wynagrodzenie, na które składa się nie tylko pensja zasadnicza ale także premie, nagrody itp.

ZNAKI TOWAROWE (ZT)

Znaki towarowe są oznaczeniami wyróżniającymi umożliwiającymi klientom łatwe odróżnienie towarów tego samego rodzaju pochodzących od różnych firm.

Znaki towarowe są wyróżnikami towarów i usług,

Oznaczenia geograficzne - wyróżnikami terenów, z których pochodzą towary, nazwy handlowe- wyróżnikami przedsiębiorstw, które zajmują się wytwarzaniem lub dystrybucją towarów

ZT określane są również markami lub brandami (z ang. brands).

Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.

Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy lub ich kombinacje, które mają identyfikować produkt danego wytwórcy i odróżniać go od produktów innych podmiotów.

Znaki słowne - ale też nie każde słowo będzie się nadawało do rejestracji, mogą to być slogany ale kompozycja słowna musi być fantazyjna, dająca możliwość odróżniania.

Przyprawy dla każdej potrawy - UP nie chciał zarejestrować, bo uznał to za zwykła pospolitą kompozycję, sprawa trafiła do sądu a ten uznał slogan za wystarczająco fantazyjny, bo wiadomo, że nie ma przyprawy, która byłaby dobra dla każdej potrawy, w ten sposób możemy kojarzyć slogan z konkretną firmą

Kolorystyczne - również niezbyt często rejestrowane, nie ma możliwości aby to był jeden kolor a raczej kompozycja kolorystyczna, niepowtarzalna np. lila-róż

Znaki sensoryczne:

Zapachowe - bardzo trudne do zarejestrowania , gdyż warunkiem rejestracji jest przedstawienie znaku graficznie, np. formuła chemiczna zapachu nie spełnia tego wymogu ! również próbka zapachowa nie wystarczy…..JAK WIĘC ZAREJESTROWAĆ ? sądy nie są jednogłośne w tek kwestii, bo też i nie ma tego nigdzie sprecyzowanego

Rozporządzenie w sprawie wspólnotowego znaku towarowego 40/94 stwierdza, iż na chwilę obecną nie istnieje ogólnie przyjęta międzynarodowa klasyfikacja zapachów, która pozwoliłaby - jak to się dzieje w przypadku międzynarodowych kodów kolorów lub znaków zapisu muzycznego - na obiektywną i precyzyjną identyfikację oznaczenia zapachowego dzięki przyporządkowaniu każdemu zapachowi nazwy lub precyzyjnego kodu.

NIE MA SZANSY ZAREJESTROWAĆ ? chyba jest skoro taki znak został zarejestrowany ZAPACH ŚWIEŻO ŚCIETEJ TRAWY DLA PIŁECZEK TENISOWYCH - OHIM

Więcej było jednak niepowodzeń np. ZAPACH DOJRZAŁEJ TRUSKAWKI

Sposób przedstawienia znaku powinien być: jasny, precyzyjny, zwarty, łatwo dostępny, zrozumiały, trwały, obiektywny - Rozporządzenie

Obecnie trwa próba zarejestrowania jako znaku towarowego zapachu świeżo upieczonej pizzy

Smak :

smak pomarańczy dla leków przeciwdepresyjnych

sztuczny smak truskawek produktów leczniczych

Jeden i drugi przypadek odmowa rejestracji !

2. Dźwiękowe - prostsze do zarejestrowania niż zapachowe ale też nie bez problemów, często okazuje się, ze zapis nutowy nie jest wystarczający

Kombinacje słowno-graficzne

Znaki towarowe można podzielić na:

1. znaki zwykłe - charakteryzują się tym, że nie podlegają ochronie mogą to być nadawane przez właścicieli nowych firm przydomki typu Joguś, Tomex, towarom wytwarzanym w tych firmach. Znaki zwykłe poprzez długie i konsekwentne używanie mogą stać się powszechnie znanymi i posiąść wtórna zdolność do rejestracji.

2. znaki notoryjne (znaki powszechnie znane) - marki nigdzie nie zarejestrowane, które dzięki długotrwałemu używaniu i rozpowszechnieniu oraz reklamie są ogólnie kojarzone. Rodzajem znaków notoryjnych są znaki renomowane nie tylko szeroko znane ale wiążące się z wysoką jakością i sławą towarów np. Sony. Znaki notoryjne traktuje się jak normalne znaki towarowe mimo formalnego braku na nie praw ochronnych.

3. Znaki towarowe zarejestrowane - oznaczenia zarejestrowane w UP i chronione prawem, czego dowód stanowi wydane przez UP prawo ochronne oznaczane symbolem ®

ZT obejmują zarówno znaki handlowe (trademarks) oraz znaki usługowe (service marks)

Nie udziela się praw ochronnych na:

• oznaczenia, które nie mogą być znakami towarowymi,

• oznaczenia, które nie mają dostatecznych znamion odróżniających

PRAWA OCHRONNE NA ZNAKI TOWAROWE I ICH OGRANICZENIA

1. Prawo wyłącznego używania znaku w sposób zarobkowy i zawodowy na obszarze RP (przez okres 10 lat od uzyskania prawa).

2. Prawo używania ZT we własnym zakresie (umieszczania go na towarach objętych rejestracją lub ich opakowaniach i wprowadzanie ich do obrotu, umieszczanie ZT na dokumentach handlowych dotyczących tych towarów, posługiwania się ZT do celów reklamy),

3. Prawo używania ZT na zasadzie monopolu i związane z tym możliwość zakazania używania tego znaku wszystkim innym osobom oraz żądania stosownego odszkodowania

4. Uprawniony może wskazać, że jego znak został zarejestrowany poprzez umieszczenia odpowiedniego oznaczenia,

5. Prawo ochronne na ZT może zostać przedłużone o kolejne okresy 10-letnie.

6. Prawo ochronne na ZT jest zbywalne ale tylko na mocy umowy sporządzonej na piśmie.

7. Prawo ochronne na ZT podlega dziedziczeniu.

Ograniczenia praw ochronnych ze ZT

1. Prawo ochronne nie rozciąga się na działania z udziałem towarów ze ZT polegające na ich oferowaniu na rynku lub dalszym wprowadzaniu do obrotu towarów oznaczonych tym znakiem, jeśli zostały one uprzednio wprowadzone do obrotu na terytorium RP przez uprawnionych lub za ich zgoda,

2. Prawo ochronne na znak towarowy nie daje uprawnionemu prawa zakazywania używania przez inne osoby w obrocie:

• ich nazwisk lub adresu;

• oznaczeń wskazujących w szczególności na cechy i charakterystykę towarów, ieh rodzaj, ilość, jakość, przeznaczenie, pochodzenie czy datę wytworzenia lub okres przydatności;

• zarejestrowanego oznaczenia lub oznaczenia podobnego, jeżeli jest to konieczne dla wskazania przeznaczenia towaru, zwłaszcza gdy chodzi o oferowane części zamienne, akcesoria lub usługi;

• zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, jeżeli prawo do jego używania przez te osoby wynika z innych przepisów ustawy.

3. Uprawniony z prawa ochronnego na znak towarowy nie może zakazać innej osobie używania tego lub podobnego oznaczenia w obrocie, jeżeli znaku tego nie używał w sposób rzeczywisty przez okres 5 lat chyba, że istniały ku temu ważne powody.

4. Współuprawniony z prawa ochronnego na znak towarowy może, bez zgody pozostałych współuprawnionych, używać znaku towarowego we własnym zakresie oraz dochodzić roszczeń z powodu naruszenia prawa ochronnego.

5. Osoba, która, prowadząc lokalną działalność gospodarcza w niewielkim rozmiarze, używała w dobrej wierze oznaczenia zarejestrowanego następnie jako znak towarowy na rzecz innej osoby, ma prawo nadal bezpłatnie używać tego oznaczenia w nie większym niż dotychczas zakresie (używacz uprzedni).

6. Prawo ochronne na znak towarowy może być unieważnione, w całości lub w części, na wniosek każdej osoby, która ma w tym interes prawny, jeżeli wykaże ona, że nie zostały spełnione ustawowe warunki wymagane do uzyskania tego prawa.

7. Prawo ochronne na znak towarowy wygasa na skutek:

• upływu okresu, na który zostało udzielone;

• zrzeczenia się prawa przez uprawnionego przed Urzędem Patentowym, za zgodą osób, którym służą na nim prawa

OZNACZENIA GEOGRAFICZNE (OG)

Oznaczenie geograficzne to znak, symbol, słowo lub inny wyróżnik, który
wskazuje na pochodzenie wyrobu z danego regionu lub miejscowości

i odzwierciedla szczególne cechy, właściwości wyrobu, związane z tym pochodzeniem.

Oznaczeniami geograficznymi, w rozumieniu Prawa własności przemysłowej, są oznaczenia słowne odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (teren), które identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu, jeżeli określona jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru.

Oznaczenia geograficzne podlegają ochronie bez potrzeby spełniania formalności związanych z ich rejestracją , z tym, że oznaczenia takie określane mianem zwykłych są chronione tylko na podstawie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, np. mąka wrocławska

Czynem nieuczciwej konkurencji jest opatrywanie towarów lub usług fałszywym lub oszukańczym oznaczeniem geograficznym wskazującym bezpośrednio lub pośrednio na kraj, region lub miejscowość ich pochodzenia albo używanie takiego oznaczenia w działalności handlowej, reklamie, listach handlowych, rachunkach i innych dokumentach.

Oznaczeniami geograficznymi nadającymi się do rejestracji mogą być objęte tylko wyroby (nie mogą to być usługi).

Na zagraniczne oznaczenia geograficzne można uzyskać w Polsce ochronę tylko, gdy oznaczenie korzysta z ochrony w kraju jago pochodzenia.

OG mogą być stosowane także w odniesieniu do artykułów przemysłowych jeśli tylko ich jakość wiąże się z określonym terenem, tradycjami rzemiosła, które na nim panują czy zdolnościami miejscowej ludności (cygara kubańskie, zegarki szwajcarskie).

W Polsce wyróżniamy 4 rodzaje wyróżnień pochodzenia:

1) nazwy regionalne jako oznaczenia służące do wyróżniania towarów, które:

• pochodzą z określonego terenu oraz

• posiadają szczególne właściwości, które wyłącznie lub w przeważającej mierze zawdzięczają oddziaływaniu środowiska geograficznego obejmującego łącznie czynniki naturalne oraz ludzkie - których wytworzenie lub przetworzenie następuję na tym terenie (oscypek, parmezan - ser z Parmy)

2) oznaczenia pochodzenia jako oznaczenia służące do wyróżniania towarów:

• pochodzących z określonego terenu oraz

• posiadających pewne szczególne właściwości albo inne cechy szczególne przypisywane pochodzeniu geograficznemu, czyli terenowi, gdzie zostały one wytworzone lub przetworzone np. pierniki toruńskie.

3. Oznaczenia pośrednie, czyli oznaczenia stosowane dla towarów, które są wytworzone z surowców lub półproduktów pochodzących z określonego terenu, większego niż teren wytworzenia lub przetworzenia towaru, jeżeli są one przygotowywane w szczególnych warunkach i istnieje system kontroli przestrzegania tych warunków (np. wędzonki bieszczadzkie),

4. Oznaczenia umowne, czyli określenia o charakterze geograficznym nieodpowiadające dosłownie terenowi, z którego towar pochodzi, lub inne określenia używane tradycyjnie, jeżeli są one stosowane dla towarów pochodzących z danego terenu np. kindziuk jako szczególny wędliny według receptury pochodzącej z terenów płn-wsch Polski.

DEGENERACJA OZNACZENIA

-transformacja OG w nazwy, z których mogą korzystać wszyscy (nazwy rodzajowe)

-OG ulega degeneracji i wskazuje jedynie rodzaj towaru a nie jego pochodzenie np. kiełbasa krakowska

-metoda produkcji zyskuje charakter autonomiczny w stosunku do warunków lokalnych czyli miejsce wytworzenia nie ma znaczenia

-w procesie rejestracji warto więc zadbać aby zabezpieczyć się przed degeneracją, takim zabezpieczeniem jest zastrzeżenie zakazujące używania OG przez osoby nieuprawnione, nawet z dodatkami wskazującymi na rodzaj wyrobu takimi jak „naśladownictwo” „rodzaj” „sposób”.

-UP dba o to aby nie doszło do rejestracji OG, które jest nazwa rodzajową co mogłoby godzić w swobodny obrót produktów noszących tę sama nazwę STĄD MOZLIWOŚĆ SPRZECIWU

TOPOGRAFIE UKŁADÓW SCALONYCH (TUS)

Topografie układów scalonych są w Polsce chronione od 1993 r. Topografia (rozmieszczenie) układu scalonego podlega ochronie jeśli jest oryginalna stanowi wynik własnej pracy intelektualnej twórcy.

Topografia układu scalonego to rozwiązanie polegające na przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób, rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego.

Układ scalony to jedno- lub wielowarstwowy wytwór przestrzenny, utworzony z elementów z materiału półprzewodnikowego tworzącego ciągłą warstwę ich wzajemnych połączeń przewodzących i obszarów izolujących, nierozdzielnie ze sobą sprzężonych, w celu spełniania funkcji elektronicznych, (chip, kostka, mikroukład)

Miarą układu scalonego jest stopień scalenia określający liczbę elementów w pojedynczej strukturze układu. Od 1993 r. produkuje się układy zawierające ponad 5 min elementów (tranzystorów) na płytce krzemu o pow. ok. 2 cm2.

Ochrona - 10 lat

Prawo z rejestracji topografii może być udzielone na topografię oryginalną.

Nie udziela się prawa z rejestracji topografii,

-jeżeli przed zgłoszeniem w Urzędzie Patentowym była ona wykorzystywana jawnie w celach handlowych w okresie dłuższym niż dwa lata.

- nie może być udzielone prawo z rejestracji topografii, jeżeli od jej dokonania i utrwalenia w dowolnej formie minęło 15 lat i nie była ona wykorzystywana w celach handlowych.
-topografię uznaje się za oryginalną, jeżeli jest wynikiem pracy intelektualnej twórcy i nie jest powszechnie znana w chwili jej powstania. Na topografię składającą się z elementów powszechnie znanych udziela się prawa z rejestracji tylko w takim zakresie, w jakim kombinacja tych elementów jest oryginalna.

-topografia jednoznacznie wynika z funkcji układu scalonego w którym jest stosowana

Przed udzieleniem prawa z rejestracji Urząd Patentowy nie udziela informacji o zgłoszeniu osobom nieuprawnionym bez zgody zgłaszającego.

Materiał identyfikujący topografię nie jest ujawniany bez zgody uprawnionego także po udzieleniu prawa z rejestracji, chyba że z żądaniem takim wystąpią organy wymiaru sprawiedliwości lub strony toczące spór co do ważności udzielonego prawa lub co do naruszenia prawa.

Uprawnionym do uzyskania prawa z rejestracji topografii jest twórca, jego następca prawny albo osoba, z którą twórca jest związany stosunkiem pracy bądź inną umową lub która udzieliła twórcy pomocy przy powstawaniu topografii.

Jeżeli zgłaszający topografię nie jest jego twórcą, zobowiązany jest wskazać w podaniu twórcę oraz podstawę swojego prawa do uzyskania prawa z rejestracji.

Licencje

Jest to upoważnienie, które musi być sporządzone w formie pisemnej, udzielane przez uprawnionego (licencjodawcę) na rzecz podmiotu (licencjobiorcę), który jest zainteresowany korzystaniem z licencji na terytorium ochrony.

Przedmiot licencji dokładnie określany jest pomiędzy stronami i dotyczyć może m.in.: patentu, wzoru przemysłowego, wzoru użytkowego, topografii układu scalonego lub prawo autorskie majątkowe.

Nadużycie prawa i licencja przymusowa

Uprawniony z patentu lub z licencji nie może nadużywać swego prawa, w szczególności przez uniemożliwianie korzystania z wynalazku przez osobę trzecią, jeżeli:

- jest ono konieczne do zaspokojenia potrzeb rynku krajowego,

- gdy wymaga tego interes publiczny a wyrób jest dostępny społeczeństwu w niedostatecznej ilości lub jakości albo po nadmiernie wysokich cenach (nie jest sprecyzowane).

Nie uważa się za nadużycie prawa, uniemożliwianie korzystania z wynalazku osobom trzecim w okresie 3 lat od dnia udzielenia patentu.

Urząd Patentowy może żądać od uprawnionego z patentu lub z licencji wszelkich wyjaśnień dotyczących zakresu korzystania z wynalazku w celu stwierdzenia, czy patent nie jest nadużywany.
Różne są skutki udzielenia licencji przymusowej i wydania decyzji stwierdzającej praktykę monopolistyczną. W pierwszym przypadku osoba trzecia (licencjobiorca) uzyskuje upoważnienie do korzystania z cudzego wynalazku, natomiast rezultatem stwierdzenia praktyki monopolistycznej jest obowiązek zmiany zachowania samego uprawnionego, nie połączony z uzyskaniem prawa przez inny podmiot.

N.p. wydanie przez UOKiK decyzji stwierdzającej praktykę monopolistyczną w postaci stosowania ceny "rażąco wygórowanej" w rozumieniu prawa antymonopolowego spowoduje konieczność jej obniżenia; inny przedsiębiorca nie uzyska natomiast prawa wprowadzania do obrotu takich towarów.

Urząd Patentowy może udzielić zezwolenia na korzystanie z opatentowanego wynalazku innej osoby (licencja przymusowa), gdy zostanie stwierdzone, że patent jest nadużywany Urząd Patentowy może wówczas postanowić o możliwości ubiegania się o licencję przymusową i ogłasza to w "Wiadomościach Urzędu Patentowego".

Licencja przymusowa może zostać udzielona, jeżeli ubiegający się o nią wykaże, że czynił wcześniej, w dobrej wierze, starania w celu uzyskania licencji.

Licencja przymusowa jest licencją niewyłączną i odpłatną.

Urząd Patentowy określa zakres i czas trwania licencji przymusowej oraz szczegółowe warunki jej wykonywania, a także, odpowiednio do wartości rynkowej licencji, wysokość opłaty licencyjnej oraz sposób i terminy jej zapłaty.

Licencja dorozumiana

Już w latach siedemdziesiątych ujawnił się problem, jak oceniać sytuację, w której wykonawca prac badawczych uzyskał wyniki stanowiące wynalazek i przekazał je zamawiającemu. Chodziło mianowicie o to, czy zamawiający jest upoważniony do jego stosowania bez zawierania umowy licencyjnej.

Dokonując w 1984 r. nowelizacji ustawy o wynalazczości wprowadzono instytucję licencji dorozumianej, że jeżeli wykonawca umowy o prace badawcze lub rozwojowe przekazał zamawiającemu wyniki prac zawierające wynalazek, domniemywa się, że udzielił on zamawiającemu licencji na korzystanie z wynalazku.

Jednocześnie przewidziano obowiązek uiszczenia dodatkowej opłaty na rzecz wykonawcy, a mianowicie 5 proc. efektów uzyskanych z korzystania przez pierwszych 5 lat korzystania.

W art. 81 p.w.p. pozostawiono omawianą instytucję, dokonując jedynie stylistycznych korekt dawnego art. 53 ust. l, brak natomiast przepisu odpowiadającego art. 53 ust. 2 ustawy o wynalazczości, przewidującego obowiązek uiszczenia przez zamawiającego dodatkowej opłaty. Tak więc, nastąpiło wskutek tego niewątpliwe ograniczenie praw uprawnionego z patentu w stosunku do sytuacji dotychczasowej (chociaż w świetle rynkowych "reguł gry" zmiana przepisów jest jak najbardziej uzasadniona).

---