Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze

Prof. Leon Olszewski

05 październik 2006

Podręcznik:

Krugman, Obstfeld - „ Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze. Teoria i polityka”.

Egzamin:

- pytania otwarte

- odpowiadać precyzyjnie! (zwięźle, najważniejsze problemy)

Wykład 1

Temat: Istota Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych.

Międzynarodowe stosunki ekonomiczne opisują relacje gospodarcze między krajami dotyczące wymiany towarów i usług oraz przepływu czynników produkcji i przepływów finansowych.

Dwa nurty w ujmowaniu problemów międzynarodowych stosunków ekonomicznych (odzwierciedlone w nazwie dyscypliny):

1. International Economics

- ilościowe podejście (analiza ekonomiczna)

2. Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne

- aspekty subiektywny pewnych stosunków międzyludzkich jest to Zarządzanie Międzykulturowe (np. dostosowanie i dogranie się firmy zagranicznej w danym kraju - np. mechanizmów pracy).

Narodziny dyscypliny - International Political Economy

- zasadniczym obszarem zainteresowań International Political Economy jest zagadnienie czynników kształtujących międzynarodowy ład ekonomiczny:

- związany jest z funkcjonowaniem organizacji międzynarodowych, które włączają się do określania pewnych reguł ekonomicznych np. Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Międzynarodowa Organizacja Narodów Zjednoczonych

- związane też z tym są również problemy np. rundy negocjacyjne tworzące reguły negocjacyjne w międzynarodowym handlu np. negocjacje pomiędzy krajami wysoko i niskorozwiniętymi - tzw. Runda w Dohah (Katar).

- jest dyscypliną rozwijającą się w obecnych czasach bardzo dynamicznie

- Ziemia jest globalną wioską - sprawy lokalne (np. krajowe) mają znaczenie dla całego świata

12 październik 2006

Wykład 2

Temat: Ewolucja współczesnej gospodarki światowej.

Fazy rozwoju gospodarki światowej (! ważne na egzamin) - najbardziej brana pod uwagę Europa:

1. 1870 - 1914 okres liberalizmu gospodarczego.

- czasem nazywany czasem pierwszej globalizacji

- 1870r. - najważniejsze kraje Europy (gospodarczo) to Niemcy i Francja -Anglia nie zaliczała się do krajów kontynentu europejskiego

- 1914r. - I Wojna Światowa

- Wielka Brytania zaprzestaje protekcjonizmu

- rewolucje technologiczne

- system funkcjonowania pieniądza oparty na złocie

2. Protekcjonizm okresu dwudziestoletniego międzywojennego 1918 - 1939.

3. Powojenny szybki wzrost gospodarczy 1945 - 1971.

4. Destabilizacja międzynarodowych stosunków gospodarczych - kryzys dolara 1971 - 1980.

5. Liberalizacja stosunków finansowych. Dekada lat '80.

6. Przyśpieszenie procesów globalizacji od 1990 roku.

19 październik 2006

26 październik 2006

9 listopad 2006

16 listopad 2006

23 listopad 2006

Wykład 3,4,5,6,7

Temat: Czynniki kształtujące gospodarkę międzynarodową.

1. Okres liberalizmu gospodarczego.

Rewolucja przemysłowa: produkcja masowa

Narzucenie porządku handlowego i finansowego świata przez Imperium Kolonii (ANG) w XIX w.

• koncepcja liberalizacji gospodarki(koncepcje liberalizmu gospodarczego A.Smith'a)

• porządki o charakterze finansowym - GOLD STANDARD (System Waluty Złotej) - funkcjonuje do 1914r., wprowadzenie:

• 1717r. - Wlk. Brytania

• 1871r. - Niemcy

• 1876r. - Francja, Hiszpania

• 1900r. - USA (został stworzony System Rezerw Federalnych)

GOLD STANDARD

• wartość jednostki pieniężnej jest wyrażona w złocie

• swoboda związana z regulacją zobowiązań dotyczących importu i eksportu

• ta sytuacja zmuszała kraje do dyscypliny finansowej

• stabilizacja cen

• wysokość stopy procentowej w tym systemie reguluje eksport i import złota

• aktywność gospodarcza była ograniczona zasobem złota znajdującym się w banku centralnym (koncepcja Keynesa inaczej do tego podchodzi)

• złoto było czynnikiem regulującym

• liberalizacja stosunków

2. Protekcjonizm (1918 - 1939)

1914 - 1918 - zamarły stosunki międzynarodowe (handlowe)między krajami

Protekcjonizm:

• rosnąca współzależność gospodarek narodowych - protekcjonizm

• zabezpieczenie interesów narodowych

• następuje podział świata na sferę wpływów - krajów dominujących

• stosowanie barier celnych i kontyngentów, przeszkody o charakterze administracyjnym

• centrum finansów światowych przesuwa się Londynu do Nowego Jorku

• światowy kryzys nadprodukcji 1929r.

• wielka depresja w Europie latach 30-tych

• polityka New Deal w USA

Teorie rozwoju gospodarczego - wojna niszczy Gold Standard

Polityka liberalna- polityka Keynesowska - 1936r. M.Keynes, ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza.

Odejście od Gold Standard - po I Wojnie Światowej państwa wprowadzają regulacje ograniczające wahania kursów, a następnie odchodzą od zasady wymienialności waluty na złoto. Wielka Brytania odchodzi od Systemu Waluty Złotej w 1931r.

3. Powojenny rozwój gospodarki kapitalistycznej (1945 - 1971)

Koncepcje rozwoju ekonomicznego krajów Europy Zachodniej:

• gospodarka liberalna (Wielka Brytania)

• gospodarka regulowana:

• planowanie indykatywne (Francja)

• holdingi państwowe (Włochy)

Czynniki szybkiego wzrostu (Golden Age):

• odbudowa gospodarki ze zniszczeń wojennych

• polityka Keynesowska

• konsumpcja masowa gospodarstw domowych, „fordyzm”, wzrost produktywności, początki społeczeństwa konsumpcyjnego

• płace nie tylko elementem kosztu, ale także popytu globalnego

• postęp społeczny (społeczna gospodarka rynkowa - Niemcy)

• modernizacja przemysłu i rolnictwa

Podział świata na 2 bloki polityczno- gospodarcze:

• 1949r. - rozpoczęcie zimnej wojny

• blok wschodni ( Związek Radziecki z krajami satelickimi - system centralnej władzy politycznej i ekonomicznej)

• blok krajów zachodnich- mechanizm gospodarki rynkowej regulowanej

• wydarzenia lat 60 - tych:

• apogeum wzrostu gospodarczego

• niepokoje społeczne wywołane niezadowoleniem podziału efektu dochodów

• oznaki załamania się Systemu Walutowego (System Gold Exchange Standard)

4. Powojenny rozwój gospodarki kapitalistycznej (1945 - 1971)

1971r. - koniec systemu z Bretton Woods

Powojenny porządek walutowy:

1943r. - plany porządku walutowego świata:

• Keynes - Proposal for an International Clearing Union

• White - Proposal for a United and Associated Nations Stabilization Fund (realia gospodarki amerykańskiej, która była wiodącą gospodarką i miała zgromadzone ogromne zapasy złota)

1944r. - plan kompromisowy - Joint Statement Estabishment for on International Monetary Fund of the United and Associated Nationals

- Bretton Woods; podpisanie układu powołującego do życia Międzynarodowy System Walutowy - Gold Exchange Standard (System Waluty Dewizowo - Złotej)

• Rozliczenie za pomocą dolara amerykańskiego i złota dewizowego

Założenie nowego systemu walutowego:

• zapewnienie warunków stałego wzrostu gospodarczego gospodarki światowej

• uważano, że gospodarka światowa mogła dobrze się rozwijać gdyby dysponowała odpowiednią płynnością międzynarodową (wielkość złota + inne dewizy)- wyżej niż przy Gold Standard

• uważano, że dzięki funkcji „dobra” płynność międzynarodowa wzrośnie

• liberalizacja stosunków handlowych międzynarodowych (brak protekcjonizmu) - program ten zaczął być realizowany (w praktyce) poprzez tzw. rundy negocjacyjne w handlu międzynarodowym (starano się w kolejnych rundach usuwać bariery w swobodzie handlu)

• liberalizacja stosunków handlowych

• stabilizacja stosunków walutowych(przyjęcie stałego parytetu dolara w stosunku do złota)

• zastosowano formułę - „dolar równie dobry jak złoto” - gwarancja USA jest tak dobra, że nie ma obaw o gwarancję dolara

Zasady systemu z Bretton Woods:

• stabilizacja handlu międzynarodowego

• stały parytet dolara w stosunku do złota (35 dolarów za uncję złota - +/- 1%) - regulował stosunki między bankami centralnymi

• stałe kursy walutowe (wahania +/-2%)

• zmiana parytetu waluty kraju jedynie za zgodą MFW (Międzynarodowego Funduszu Walutowego)

• liberalizacja w obrotach bieżących walut

• utrzymanie restrykcji w obrotach kapitałowych

• znoszenie ograniczeń ilościowych, barier celnych i walutowych (zasada niedyskryminacji w wymianie międzynarodowej; wcześniej stosowane dyskryminacje powinny być usuwane)

System z Bretton Woods zapoczątkował liberalizację stosunków międzynarodowych, ale zatrzymano restrykcję finansowe do lat 90-tych XX w.

Wady XIX wiecznego Systemu Walutowego (przesłanki do stworzenia Gold Exchande System):

• system waluty złotej poważnie ograniczał możliwości handlu(były zależne od rezerw złota)

• brak płynności międzynarodowej (dostęp do środków pozwalających na funkcjonowanie handlu zagranicznego, regulowanie zobowiązań wynikających ze stosunków handlowych)

• złota było za mało w stosunku do potrzeb handlu

Eksport był ważnym czynnikiem w stabilności walut - gdy spadał wartość waluty spadała - można było wówczas zastosować narzędzia wspomagające. Składano wówczas wniosek domowo zgodna pożyczkę, która pozwoliłaby na stabilizację kursu walutowego.

Każdy kraj należący do Systemu z Bretton Woods wpłacał tzw. składki członkowskie, w celu stworzenia funduszy na przyszłe pożyczki (np. cel opisany powyżej).

Aby System z Bretton Woods funkcjonował, stworzono Instytucje:

• MFW - Międzynarodowy Fundusz Walutowy, zadania:

• stabilizacja stosunków walutowych, oparta na mechanizmie konsultacji między krajami (stabilny kurs walut, brak dewaluacji)

• stworzenie wielostronnego systemu regulacji transakcji bieżących

• gwarantuje stworzenie odpowiednio dużych rezerw, funduszy na pożyczki w razie, gdy wystąpi brak stabilności w jakimś państwie

• Bank Światowy, zadania:

• Finansowanie publicznych i prywatnych projektów rozwoju gospodarek III Świata (gospodarki najmniej rozwinięte) - Afryka i Ameryka Łacińska (z wyjątkami) - bardzo niskimi dochodami na jednego mieszkańca (miało to na celu rozruszanie gospodarek tych krajów)

Od lat 90 - tych Bank Światowy spełniał wyżej wymienione funkcje również w krajach postkomunistycznych w ramach Programu Przemian Systemowych. Bank Światowy nie jest jednolitą strukturą, składa się na niego5jednostek. Najważniejszą jednostką jest Międzynarodowy Bank na Rzecz Restrukturyzacji i Rozwoju (IBRD).

W 1947r. powstaje GATT (Ogólne Porozumienie w sprawie Taryf i Ceł) w 1994r. przekształcona w WTO.

30 listopad 2006

Wykład 8

Temat: Kryzys Systemu z Bretton Woods.

• narastająca ilość dolarów w obiegu na rynkach światowych

• niepokoje na rynkach walutowych związanych z transakcjami spekulacyjnymi

• spadek ceny dolara w stosunku do złota w transakcjach prywatnych

• wprowadzenie podwójnego rynku złota (1968r.)

• w transakcjach między bankami (oficjalne) centralnymi kurs

• w transakcjach prywatnych cena złota rosła

Polityka Francji wobec USA

• konwersja dolarów na złoto (stanowisko De Gaulle'a)

• propozycje powrotu do Golden Standard (J. Rueff)

1971r. - dewaluacja dolara, Nixon ogłasz dewaluację (nowy kurs 38 dolarów za uncję złota)

1976r. - demonetyzacja złota

Integracja Walutowa Europy

• kryzys dolara - poszukiwanie rozwiązań stabilizujących stosunki walutowe w Europie

• Plan Barre'a (1968r.)

• Plan Wernera (1971r.)

• Europejski System Walutowy ECU (1978r.)

07 grudzień 2006

14 grudzień 2006

Wykład 9,10

Temat: Gospodarka światowa (1978 - 1989). Zmiany systemowe w gospodarkach rozwijających się.

Lata `70

• kryzys paliwowo - energetyczny

• kryzys walutowy

Liberalizacja wymiany międzynarodowej - Rundy negocjacyjne w ramach GATT

Runda Dillona (1960 - 1962)

• pierwsza runda, która całościowo ujmowała problemy związane problematyką ceł w międzynarodowych stosunkach gospodarczych

• chodziło o unormowanie tematu ceł pomiędzy członkami GATT i EWG (Europejska Wspólnota Gospodarcza)

Runda Kennedy'ego

• po raz pierwszy zajęto się konkretnymi produktami przemysłowymi

• chodziło o obniżki taryf celnych na określone dobra

• znaczenie wyrobów przemysłowych ca raz większe

• największa redukcja ceł

Runda Tokijska

• negocjacje dotyczyły już nie tylko taryf celnych, ale także ograniczeń pozataryfowych

• subsydia

• bariery techniczne

• import licencji (ograniczenia ilościowe)

• określenie wartości cen

• kodeks postępowania antydumpingowego

Runda Urugwajska

• sformułowanie celów GATT (porozumienie w Maroku - powstanie WTO w 1995r.)

• negocjacje odnośnie usług i praw własności intelektualnych - porozumienie w sprawie Praw Własności Intelektualnej - TRIPS (końcowe porozumienie w1996r.)

• ułatwienia w eksporcie dla krajów najbiedniejszych

Zadania WTO - szerzej sformułowane i o wyższej randze niż GATT

Runda Doha

• ustalenie zasad wymiany międzynarodowej pomiędzy krajami bogatymi, a biednymi (chodzi m.in. o dostęp produktów rolniczych krajów bidnych do bogatych)

EFEKTY RUND (uzupełnić)

• systematyczna redukcja barier celnych i kontyngentów

• ograniczenie barier pozataryfowych (technicznych, subwencji, ceł wyrównawczych i antydumpingowych)

Procesy deregulacji stosunków finansowych

• liberalizacja stosunków finansowych w USA (transakcje giełdowe, stopa procentowa, systemy informatyczne)

• liberalizacja przepływów kapitałowych (znoszenie barier związanych z wywozem rodzimego kapitału)

• ograniczenie tradycyjnych form polityki monetarnej państwa (działanie państwa na kurs walutowy i rynki kapitałowe - ograniczenie interwencji)

Program dostosowań strukturalnych (Structural Adjustment Programs)

• teoretyczne podstawy programów przemian strukturalnych (Konsensus Waszyngtoński)

• realizacja AP(Adjustment Programs) w krajach afrykańskich(umowy IMF i IBIRD)

• realizacja AP w krajach Ameryki Łacińskiej (IMF i IBIRD)

Konsensus Waszyngtoński

• zespół działań, żeby gospodarki mogły rozwijać się, miały pomóc krajom rozwijającym się wejść na ścieżkę rozwoju

• umowy IMF

• 10 przykazań Konsensusu Waszyngtońskiego

1. Dyscyplina fiskalna.

2. Wydatki publiczne (redukcja) -zdrowie, edukacja, infrastruktura.

3. Reforma Systemu Podatkowego.

4. Stopa procentowa - swobodne kształtowanie się.

5. Kurs walutowy - zapewniający konkurencyjność gospodarek.

6. Liberalizacja handlu międzynarodowego.

7. Swobodna lokata BIP (FDI)

8. Prywatyzacja.

9. Deregulacja.

10. Odnowa praw własności.

WARUNKOWOŚĆ - IMF i WB wiązały zastosowanie pomocy, pożyczek, ale pod warunkiem pełnego zastosowania się do wszystkich 10 punktów

Sposób przepływu wiedzy za pośrednictwem FDI

• efekt demonstracji (naśladowanie technologii i zachowań inwestora zagranicznego, inżynieria wsteczna)

• mobilność siły roboczej

• kontakt z dostawcami (od inwestorów do kraju przyjmującego)

• zyskują przede wszystkim dostawcy - inwestor pomaga dostawcom, bo jest to w jego interesie

• kontakt z klientem

• tworzenie ośrodków badawczo - rozwojowych w krajach macierzystych

Sposoby pomiaru rozprzestrzeniania się wiedzy

• badania ankietowe

• badanie korelacji pomiędzy obecnością zagraniczną, a wzrostem całkowitej produktywności czynników wtórnych (jeśli korelacja dodatnia to rozprzestrzenianie się wiedzy)

• wzrost ilości odwołań we wnioskach patentowych do osiągnięć innych (wniosek patentowy - generowanie know how)

2 definicje rozprzestrzeniania się wiedzy:

• normalne: profesor - student

• otrzymuje wiedzę i idzie o krok dalej: profesor - student - coś nowego

• w tej metodzie zmienną będącą najlepszym przybliżeniem dla wiedzy jest wysokość wynagrodzenia

• jeżeli wynagrodzenie rośnie tylko w firmach zagranicznych - wiedza nie rozprzestrzenia się

• Jeżeli wynagrodzenie rośnie zarówno w zagranicznych i krajowych firmach - wiedza się rozprzestrzenia

• wielkość sprzedaży (zmienna) - korelacja dodatnia - rozprzestrzenianie się wiedzy (obecność firm zagranicznych a wielkość sprzedaży)

• rozprzestrzenianie się wiedzy jest domniemywane na podstawie wzrostu gospodarczego (PKB, korelacje dodatnie)

21 grudzień 2006

Wykład 11

Temat: Globalizacja gospodarki - lata '90-te.

Umiędzynarodowienie procesów gospodarczych (czynniki):

• znoszenie barier (taryfowych i nietaryfowych)ograniczających wymianę dóbr i usług (GATT,WTO)

• postęp techniczny szczególnie w dziedzinie środków transferu i powszechnej komunikacji

• liberalizacja usług sfery komunikacji i finansów

• wzrastająca homogeniczność popytu

• wzrost komunikacji - powszechne telefony i Internet

Istota globalizacji

• faza umiędzynarodowienia przedsiębiorstw i produkcji

• gospodarki tworzą interaktywne systemy wymiany produktów, technologii, usług, kapitałów i informacji

• rynki narodowe tracą swoją specyfikę związaną z kulturą lokalną i nawykami konsumpcyjnymi, powstaje meta - rynek

• działalność gospodarcza przyjmuje cechy uniwersalne. W działaniu odrzuca się wszelkie bariery o charakterze narodowym dążąc do racjonalizacji w sensie globalnym

Formy globalizacji

Globalizacja finansowa:

• liberalizacja rynków finansowych

• charakter globalnego rynku pieniądza

• podmioty organizacji finansowej świata

• oligocentryzm ekonomiczny i finansowy świata

• powszechny przepływ kapitału

Globalizacja przedsiębiorstw:

• inwestycje bezpośrednie - dostosowanie się do otoczenia międzynarodowego

• formy inwestycji bezpośrednich

• handel międzynarodowe typu intra - firms

Ekonomiczne skutki globalizacji

• intensyfikacja konkurencji

• eksplozja rozwoju usług

• wzrost znaczenia informacji

• koncentracje sektorowe

• przejście od strategii sektorowej do strategii globalnej

• rozwój korporacji ponadnarodowych pozostających poza kontrolą parlamentarną

• błyskawiczne rozprzestrzenianie się sytuacji kryzysowych („efekt kuli śnieżnej”, ENRON -kreatywna księgowość)

• unikanie płacenia podatków

• dyskusja na temat wspólnej waluty (euro)

04 styczeń 2007

Wykład 12

Temat: Zmiany systemowe (transition) krajów postkomunistycznych.

• negocjacje z MFW i Bankiem Światowym

• adaptacja zasad Washington consensus

• procesy w 1989r. (procesy polityczne) do warunków krajowych

Zmiany systemowe w Polsce

• plan Balcerowicza (pakiet ustaw inicjujących zmiany systemu gospodarki - 1990r.)

• program stabilizacji

• program zmian struktury

Program stabilizacji

• restrykcyjna polityka monetarna

• polityka fiskalna (ograniczenie subsydiów, zwolnień podatkowych)

• polityka dochodowa (kontrola płac, zniesienie indeksacji)

• polityka cen (uwolnienie cen)

• polityka kursu walutowego (wewnętrzna wymienialność waluty, liberalizacja handlu zagranicznego)

Program zmian strukturalnych

• prywatyzacja

• wprowadzenie instytucji i mechanizmów rynkowych (rynek kapitałowy, system bankowy, prawo konkurencji, itp.)

• liberalizacja handlu zagranicznego

• gospodarka oparta na wiedzy, pozyskiwanie BIZ

11 styczeń 2007

18 styczeń 2007

Wykład 13

Temat: Klasyczne teorie handlu międzynarodowego.

Model A.Smitha

Teoria kosztów komparatywnych

D. Ricardo

Równowaga w warunkach autarkii.

Zagregowana krzywa obojętności konsumentów.

E

Równowaga w warunkach wolnego handlu.

P

Korzyści z wymiany - równowaga częściowa.

Założenia teorii D. Ricardo:

• świat zredukowany do dwóch krajów, dwóch towarów, jednego czynnika produkcji - pracy

• różnica w technikach produkcji

Teoria H - O

• nawiązanie do teorii Ricardo

• co leży u podstaw specjalizacji

Teoremat H - O

• kraj eksportuje dobra o nakładach czynników produkcji, w które jest relatywnie dobrze wyposażony

• różnica w wyposażeniu czynników produkcji między krajami stanowi warunek konieczny występowanie różnicy kosztów komparatywnych i możliwości handlu zagranicznego

• różnice w wyposażeniu czynników produkcji związane są z różnicami cen względnych czynników produkcji, co prowadzi do różnej specjalizacji krajów

D

Y

A Proste możliwości produkcyjnych.

X

E B

Konsekwencje wolnej wymiany:

• wyrównywanie się cen czynników produkcji; ceny krajowe zbliżają Siudo ceny międzynarodowej

• warunki wyrównywania się cen czynników produkcji w skali międzynarodowej (analiza Samuelsona)

Teoremat Stoplera - Samuelsona

• wzrost ceny produktu powoduje zwiększenie wynagrodzenia czynnika, który przede wszystkim został użyty do wytwarzania tego produktu, podczas gdy innych czynników spada

Teoremat Rybczyńskiego

• przy niezmienionych cenach dóbr i czynników produkcji zwiększenie dostępności jednego czynnika zmienia strukturę produkcji - rośnie produkcja, w której wykorzystuje się bardziej dostępny czynnik produkcji

Paradoks Leontiefa

• weryfikacja modelu HOS. Wskaźnik kapitału do pracy dla dóbr eksportowanych i importowanych

• USA powinny być eksporterem dóbr zawierających relatywnie więcej kapitału niż pracy; wg obiegowej opinii, posiadają one więcej kapitału, a są mniej zasobne w czynnik pracy niż inne kraje

• Paradoks - wskaźnik kapitału do pracy dla dóbr importowanych wyższych niż dla dóbr eksportowanych (wyniki dla 1947r.).Wniosek: USA eksportują dobra o dużej zawartości pracy, a importują o dużej zawartości kapitału

• powtórzenie testu przez innych ekonomistów i dla innych lat (Baldwin 1971r.). Potwierdzenie wyników Leontiefa.

Wyjaśnienie Paradoksu Leontiefa

• pierwszorzędnym czynnikiem jest kapitał ludzki, relatywnie wyższy poziom przygotowania ogólnego i zawodowego oraz wyższe kwalifikacje robotników

Leontief: wydajność pracownika amerykańskiego jest 3 -krotnie większa niż pracowników w innych krajach - decyduje o tym efektywna organizacja pracy i wysokie wynagrodzenie

• zasoby naturalne danego kraju

• możliwość elastycznej substytucji czynników produkcji, która uwarunkowana jest ich obfitością

• występowanie barier w handlu zagranicznym, które mogą zniekształcać faktyczne możliwości eksportowe kraju

25 styczeń 2007

Wykład 14

Temat: Nowe teorie handlu międzynarodowego.

Niedostatki tradycyjnych teorii handlu międzynarodowego:

• nie uwzględniają roli czynnika skali i rosnących przychodów krańcowych

• przyjmują założenie doskonałej konkurencji

Współczesna gospodarka:

• rynek oligopolistyczny

• znacząca rola efektów skali i rosnących przychodów krańcowych

• aktywna rola państwa

• istnienie handlu wewnętrznego - gałęziowego (intra - trade)

• znaczenie czynnika technologicznego w handlu międzynarodowym

Czynniki wpływające na przewagę komparatywną we współczesnym handlu międzynarodowym:

• teoria Lindera (1961r.) - reprezentowanego popytu

• teoria Poshera (1961r.) rozwinięcie Vernona

Hipoteza Lindera

• kraj eksportuje dane dobra, jeżeli wielkość rynku krajowego zapewnia firmom realizację korzyści skali

• eksportuje się na rynki podobne porównywalnych dochodach i nawykach konsumentów (podobna struktura konsumpcji i poziomów dochodów)

Teza Vernona

• u podstaw różnic w korzyściach komparatywnych krajów leży zdolność do kreowania i wprowadzania w życie innowacji technologicznych

wzrost dojrzałość

schyłek

import

Kraj innowatorski

eksport

t

dojrzałość

wzrost schyłek Kraj imitator

import

eksport

t

dojrzałość

eksport Kraj trzeci

import

wzrost

t

Zróżnicowanie produktów

• współczesny rynek światowy - rynek zróżnicowanych produktów

• korzyści skali odgrywają istotną rolę w specjalizacji krajów(wewnętrzne i zewnętrzne korzyści skali) - kraje specjalizują się w określonej gamie produktów.

Grubel - Loyd Index

X- eksport

M - import

Jeśli T=1, w pełni handel zewnętrzny, nigdy gałęziowy

Jeśli T=0, w pełni handel wewnątrz gałęziowy

Korzyści komparatywne krajów - Model Portera

struktura, strategia

konkurencyjność

szanse

warunki

czynnikowe warunki

popytowe

Wspomagające i powiązane

Rząd przemysły

25 styczeń 2007

Wykład 14a

Temat: Strategiczna polityka handlowa.

Polega na działaniach państwa prowadzących do zapewnienia firmom krajowym otrzymania zysków warunkach międzynarodowego rynku oligopolistycznego. Firmy krajowe powiększają produkcję przejmując część rynku międzynarodowego.

Formy - bezpośrednie subsydia udzielane przez państwo firmom krajowym.

• firmy strategia wiązana

• nie mylić z polityką przemysłową

• dotyczy przesunięcia zysku z rynku oligopolistycznego na rzecz przedsiębiorstw krajowych

• polityka przemysłowa ma na celu wzmocnienie przedsiębiorstw krajowych w ramach polityki państwa, tak aby mogły lepiej radzić sobie z konkurencją zagraniczną

---