Laboratorium z Odlewnictwa
Grupa	Nr ćwiczenia		Data		Politechnika Świętokrzyska
21 M	05		07-12-1998
Formowanie Modelu Bezrdzeniowego Naturalnego
Wykonał		Ocena		Data		Podpis
Borek Rafał

Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się studentów ze sposobami wykonania form modelu bezrdzeniowego.

Zagadnienia teoretyczne

UKŁADEM WLEWOWYM nazywa się system kanałów wykonanych w formie odlewniczej w celu:

• doprowadzenia ciekłego metalu do wnęki formy w określonym czasie,

• zatrzymanie wtrąceń niemetalicznych i żużla,

• uzyskanie żądanego rozkładu temperatur metalu w czasie krzepnięcia i stygnięcia odlewu,

• zasilanie krzepnącego odlewu ciekłym metalem.

Pierwsze z wymieniowych zadań jest funkcją podstawową układu wlewowego, toteż muszą je spełniać wszystkie układy wlewowe. Pozostałe zadania również realizowane są przez wszystkie układy wlewowe, lecz w różnym stopniu i zakresie. Stopień zatrzymania zanieczyszczeń przez układ wlewowy dla odlewów żeliwnych musi być większy niż dla odlewów staliwnych. Wynika to z różnego zalewania formy ciekłym metalem i właściwości tworzywa odlewniczego.

Formy na odlewy ze staliwa zalewane są przez otwór w dnie kadzi, co powoduje że z kadzi wypływa czysty metal bez zanieczyszczeń żużlowych, które jako lżejsze utrzymują się na powierzchni metalu.

Odlewy wykonane z żeliwa wykonuje się przez zalanie formy przez dziób kadzi, co powoduje iż razem z ciekłym metalem spływa żużel, który muszą zatrzymać odpowiednie elementy układu wlewowego. W zależności od potrzeb konstruuje się i dobiera tak układ wlewowy, aby krzepnięcie metalu odbywało się kierunkowo lub równocześnie w całej objętości.

I tak odlewy wykonane ze stopów mających skłonności do tworzenia się jam skurczowych, wymagają bardzo intensywnego zasilania, co realizuje się przez kierunkowe krzepnięcie. Kierunek ten kształtujemy z dołu do góry formy, a więc tak, aby najpóźniej krzepły elementy znajdujące się w górnej części formy, gdzie skupia się jama skurczowa.

W celu dodatkowego zasilania formy stosuje się, oprócz odpowiednio dobranego układu wlewowego, nadlewy, w których metal krzepnie najpóźniej. W niektórych przypadkach stosuje się zasilanie formy przez nadlewy otwarte. Nadlewy wraz z jamą skurczową odcina się.

Metal powinien być doprowadzony do najgrubszej części formy w sposób zapewniający wolne wypełnianie się formy.

Układ wlewowy powinien zapewnić szybkie zalanie formy. Zaleca się stosowanie dużą liczbę wlewów doprowadzających w określonym przekroju.

Schemat układu wlewowego

MODELEM ODLEWNICZYM NATURALNYM nazywamy przyrząd służący do wykonania formy, która po wypełnieniu tworzywem odlewniczym odtworzy kształt odlewu w jego naturalnej wielkości. Model może być wieloczęściowy, wtedy nazywamy go zespołem odlewniczym. Kompletem modelowym nazywamy model i przyrządy pomocnicze służące do wytworzenia formy oraz jej wypełnienia. Modele odlewnicze wykonuje się najczęściej jako dzielone, gdyż ułatwia to technologię formy. Od wyboru powierzchni podziału modelu zależy budowa modelu oraz przebieg formowania i dokładność wymiarów odlewu. Podział modelu może być dokonany w jednej lub w kilku płaszczyznach. W niektórych stosuje się podział według płaszczyzny łamanej. Główną przyczyną stosowania podziału modelu jest uzyskanie możliwości wyjęcia modelu z formy. Zazwyczaj płaszczyzna podziału przechodzi przez największy przekrój odlewu.

Szkic formy i zespołu modelowego

1. model odlewniczy naturalny,

2. górna skrzynka formierska,

3. dolna skrzynka formierska,

4. masa wypełniająca,

5. sworzeń ustalający,

6. kanał i zbiornik przelewu,

7. układ wlewowy i wlew rozprowadzający.

1

1

1 - wlew doprowadzający,

2 - wlew rozprowadzający,

3 - wlew główny,

4 - zbiornik wlewowy,

5 - kanał przelewowy,

6 - zbiornik przelewu,

10 - przykładowy odlew.

---