Temat: Fazy życia kobiety: faza noworodkowa, dzieciństwo, dojrzewanie, okres rozrodczy, przekwitanie, starość

Okres noworodkowy ,niemowlęcy

-Obejmuje pierwsze 4 tyg życia i stanowi okres przystosowania się organizmu do nowego środowiska

-działanie estrogenów matki na organizm dziecka może w pierwszych dniach życia objawiać się:- powiększeniem gruczołów sutkowych, - wydzielaniem siary

-laktacje stwierdza się u 90% dojrzałych noworodków i 50% wcześniaków obu płci

-u noworodków płci żeńskiej może wystąpić wydzielina z pochwy, a nawet krwawienie z dróg rodnych

Dzieciństwo

- stan hormonalny i anatomiczny:- do 2 mies życ FSH i LH względnie wysokie stężenie,- od 2 do 8 r. ż gonadotropiny nie wykazują mierzalnej aktywności PRL w niskim stężeniu. - wytwarzanie estrogenów i androgenów minimalne, - macica zwęża się gwałtownie w wymiarze strzałkowym, -gruczoły piersiowe niewyczuwalne

Okres przed pokwitaniem

- nabrzmienie piersi(thelarche) 9-10 lat(estrogeny jajnikowe), - pojawienie się owłosienia łonowego i pachowego(pub arche) 10-11 lat( androgeny), -max skok wzrostu 11-12 lat, - granice wiekowe 9-13 r. ż

Okres pokwitania( postmenarche)

-wystąpienie pierwszego krwawienia(menarche) z macicy miedzy 11 a 15 r. ż(średnio 12-18 r. ż ) Az do regularnych miesiączek, - w ciągu ostatnich 50 lat obserwuje się przyspieszenie menarche o ok. 1,5 r. a w ciągu 100 lat nawet o 4 lata( tzw. zjawisko akceleracji), - osiągniecie zdolności rozmnażania się, - wydatne owłosienie łonowe 13-14 lat

Okres dojrzewania

-feminizacja sylwetki ciała i dojrzałość piersi 16 lat, -zakończenie pokwitaniowego skoku wzrostu 16 lat, -trądzik, zmiany skórne, - ograniczona płodność, - granice wiekowe 16-18 r. ż

Okres dojrzewania(pokwitania)

- dojrzałość biologiczna- w płci żeńskiej kształtuje się na przełomie 15-16 r. ż przy czym dojrz seks około 16-18 r. ż lub poniżej(u chłopców 2-3 lata wcześniej), -dojrz psych, społ- t.j gotowość do pełnienia ról społ ok. 20-25 r. ż, - dojrzewanie- to zespół procesów w wyniku których występuje dojrzałość płciowa i zdolność reprodukcji

Skok pokwitaniowy

-w wieku 12-14 lat w dużej mierze zależy od działania androgenów, które: - pobudzają wzrost ciała, - zwięk masę mięśniowa, - przyśp zarastanie chrząstek nasadowych, - przyśp kostnienie, - powodują wzrost owłosienia łonowego i pachowego

Okres pokwitania

- miedzy 11-14 r. z zwiększa działanie somatotropiny, - proces wzrastania, rozwoju i dojrzew jest związany ściśle z czynnością gruczołu tarczowego, - wydzielanie TSH objawia się nadczynnością gruczołu tarczowego: - wzmożonym drżeniem rak, - potliwością, - chwiejnością emocjonalna, - miedzy 11-14 . z zwiększa się

stężenie melanostymuliny czego wyrazem jest ciemniejsze zabarwienie brodawek sutkowych….

Zaburzenia okresu pokwitania:

:- przedwczesne dojrzew płc, - opóźnione pokwitanie, - brak dojrzewania płc

Dojrzałość płc: - pełna dojrzałość kobieca i normalizacja w budowie ciała, metaboliźmie, przemianach hormonalnych i psychice, - optymalna płodność(ze wzrastającym ograniczeniem od końca 4 dekady życia), - granice wiekowe-18-45 r. z

Okres dojrz płc

Doj płc jest uwarunkowana prawidłowym cyklem miesiączkowym. Na jego funkcjonowanie ma wpływ wiele zjawisk wzajemnie powiązanych ze sobą, a obejmujących: - central ukł nerw, - ukł wydzielania wewnątrz, - przemiany metaboliczne

Wszystkie cykliczne zmiany występujące w jajniku, endometrium,ukł hormonal maja na celu uzyskanie zdolności do zapłodnienia komórki jajowej, przygotowanie endometrium do przyjęcia blastocysty, - prawidłowy rozwój jaja płodowego

Przekwitanie(premenopauza)

Wystąpienie zaburzeń miesiączkowania i okolicznościowych metabolicznych zaburzeń wypadowych(uderzenia gorąca) od 2 polowy do 5 dekady życia do menopauzy-końca cyklicznych krwawień miesięcznych(tzn. zakończenia rytmicznej czynności płc)

-ograniczona płodność Az do całkowitej niepłodności, - przeciętny wiek menopauzy 50 lat i 6 miesięcy, - granice wiekowe 45-50 r. z

Przekwitanie(postmenopauza)

-Wegetatywne, somatyczne, metaboliczne objawy wypadania czynności(dolegliwości klimakteryczne) następstwo inwolucji narządów płc., zab. metaboliczne

-granice wiekowe od 50 r. ż. Z indywidualnie różnorodnym przejściem w starość ok. 60 r. z

Okres przekwitania( climacterium)-okres przejściowy w życiu kobiety charakteryzujący się przejściem od pełnej dojrzałości płc do starości; na ten okres wypada ostatnia miesiączka

Etiologia i patogeneza climacterium

Do procesów które inicjują okres przekwitania należą: - starzenie się jajników(niewydolność ciałka żółtego, zanik jajeczkowania, zmniej się stęż. estrogenów, zwiększ. się zawartości gonadotropin) - zmniej się stęż. Androgenów, szczególnie w okresie starości

Objawy kliniczne

Premenopauza: - niepłodność, - zaburzenia cyklu miesięcznego, - krwawienie czynnościowe

Postmenopauza: - zaburzenia wegetatywne, - zaburzenia psych

Zespól klimakteryczny

(objawy wypadowe)-trwa 1-2 lata:

głowy, bóle i zawroty głowy, - nadmierne pocenie się, - przyśpieszona akcja serca, - zaburzenia snu, - dreszcze, ogólnie złe samopoczucie, - parastezje, - silna chwiejność emocjonalna, - trudności w koncentracji uwagi, - wzmożona drażliwość

:Choroby ginekologiczne w okresie przekwitania:

- krwawienie czynnościowe, - mięśniaki macicy, - polipy szyjki macicy, - rak szyjki macicy

W okresie pomenopauzalnym dominują choroby: -rak endometriozy, - obniżenie i wypadanie narządów płciowych, - nowotwory jajników i zmiany na sromie

Okres starości- senium

Starość występuje po okresie pomenopauzalnym, średnio po 55 r. ż..Charakteryzuje się stanem hipohormonalnym w zakresie hormonów płciowych. Zmiany są skutkiem zmniejszenia się stężenia estrogenów i androgenów

Objawy: -zmiany zanikowe w narządach płciowych i gruczołach sutkowych(świąd,

…..), -zmiany ogólnoustrojowe(otyłość, cukrzyca, nadciśnienie, osteoporoza)

Temat: Rozwój zarodka i płodu

-rozwój zarodkowy człowieka- embriogenesis

Rozpoczyna się on od momentu zapłodnienia, powstania zygoty i zagnieżdżenia się zapłodnionego jaja (ok.7 dni), kończy się po ok.8 tygodniach, (kiedy wszystkie narządy są już wykształcone w początkowej formie).

Wyróżnia się dwa stadia rozwoju zarod.czł: -stadium jaja płodowego (od zapłod.do wytworzenia się gastruli (ok.2tyg)), -stadium zarodka (do 8 tyg ciąży)-tworzenie zaczątków narządów pierwotnych

*aby mogło dojść do zaistnienia ciąży nieodzowne jest połączenie gamety męskiej (plemnika) z żeńską (k. jajową) uwolnioną z jajnika w procesie owulacji.

*komórka jajowa ma krótką żywotność i jeśli nie ulegnie zapłodnieniu w czasie 12h po owulacji to obumiera.

*w wyniku podziału mejotycznego komórka potomna otrzymuje 22 autosomy i jeden chromosom płciowy (x-żeński lub y-męski)

*w wyniku zapłodnienia powstaje diploidalna liczba chromosomów (46)-powstaje nowa komórka somatyczna zygota, zawierająca informacje genetyczne od obojga rodziców.

*I trymestr ciąży

Rozpoczyna się z chwilą poczęcia dziecka (zapłodnienia) i kończy się w 12 tyg ciąży. Jest to okres bardzo dynamicznych przemian, kiedy zostają ukształtowane wszystkie narządy organizmu. Szczególnie ważny w tym okresie jest styl życia, jaki prowadzi ciężarna (w tym unikanie lub wyeliminowanie czynników teratogennych)

*Skuteczność zapłodnienia

-20-30% zapłodnień na cykl

-16% strat przed implantacją

-30% po implantacji

-15% niepowodzeń w I trymestrze ciąży (po implantacji0

-selekcja nieprawidłowych zarodków; ok.30% zapłodnień komórki jajowej kończy się porodem.

*Rozwój zygoty w obrębie jajowodu

Po 12-36h od koniugacji, w wyniku rozpoczętych podziałów mitotycznych zygoty, powstają dwie komórki potomne zwane blastomerami; blastomery dzielą się dalej zmniejszając swoją objętość (bruzdkowanie). Sukcesywne podziały komórek pojawiają się co 12h, powstają kolejno 4 blastomery, następnie8,16 itp.

*Po 60-72h zygota zbudowana jest już z 32 komórek-stadium moruli; morula dzieląc się nadal prowadzi do powstania pęcherzyka zarodkowego. Morula przekształca się w blastocystę-strukturę zawierającą niewielką jamkę wypełnioną płynem, otoczoną dwoma warstwami komórek: -trofoblastem (zewnętrzna, odżywcza, dająca początek łożysku), -embrioblastem (wewnętrzna, dająca początek rozwojowi zarodka).

*Zagnieżdżenie

W stadium blastocysty następuje zagnieżdżenie się komórki w jamie macicy

*Gastrulacja

Proces przekształcania się zarodka ze stadium blastuli w gastrulę i wytworzeniem listków zarodkowych: -początkowo dwóch-ektodermy i endodermy, następnie także trzeciego-mezodermy. Z każdego listka rozwijają się zalążki różnych narządów.

*Ektoderma

Zewnętrzny listek zarodkowy, z którego powstaną: -OUN (mózg i rdzeń kręgowy), obwodowy system nerwowy, - skóra, włosy, paznokcie, -gruczoły łojowe, sutkowe, -narządy zmysłów.

*Mezoderma

Środkowy listek zarodkowy, z którego powstaną: -struktury nośne ciała: kości, chrząstki, tkanka łączna, mięśnie, więzadła, -zęby, -górna część układu moczowego (nerki, moczowody), -układ płciowy, -układ krążenia, -komórki krwi, -naczynia limfatyczne.

*Endoderma

Wewnętrzny listek zarodkowy, z którego powstaną:- błony wyścielające jamy ciała (osierdzie, opłucna, otrzewna), -układy: pokarmowy, oddechowy itp. -dolny odcinek układu moczowego (pęcherz moczowy i cewka moczowa).

+w 19 dniu widać rynienkę nerwową, która w dwa dni później zaczyna się zamykać tworząc rdzeń kręgowy OUN.

+0d 30 dnia tworzą się zawiązki CUN

+od 21 dnia pracuje prymitywne serce

+pojawia się otwór ustny

+od 19 dnia tworzy się narząd wzroku

+pojawiają się zawiązki nerek, wątroby, trzustki, żołądka, tchawicy, płuc, kończyn, oczu, uszu i nosa.

*Popłód

W skład popłodu wchodzą (łożysko, błony płodowe pozałożyskowe, sznur pępowinowy)

*Łożysko-budowa

W łożysku ludzkim wyróżnia się następujące elementy: powierzchnia płodowa, płyta kosmkowa, powierzchnia matczyna.

+od strony matczynej łożysko składa się z wielu zrazików, od strony płodowej jest gładkie.

+krew matki i płodu nie miesza się, ale do krwi płodu mogą się przedostać dzięki łożysku (za pomocą splotu naczyń krwionośnych-pępowiny) składniki odżywcze, witaminy, przeciwciała, wirusy, składniki antybiotyków.

*Funkcje łożyska:

-odżywianie płodu i zaopatrywanie go w tlen, -usuwanie produktów przemiany materii płodu, -ochrona płodu przed zakażeniami, toksynami i lekami, -regulacje objętości krwi i płynów ustrojowych płodu, -wydzielanie hormonów tj.: (estradiolu, estriolu, progesteronu, gonadotropiny kosmówkowej, laktogenu łożyskowego)

*Starzenie się łożyska

Podlega ono procesom starzenia, upośledzającym jego wydolność funkcjonalną, polega to na zarastaniu naczyń łożyskowych, odkładaniu się wapnia w kosmkach, stłuszczeniu, zwłóknieniu, dlatego ciąża przenoszona (po 42 tygodniu ciąży) stanowi poważne zagrożenie dla płodu.

*5 tydzień ciąży:

-na zawiązkach kończyn dostrzec można dłonie i stopy

-…………………………

*6 tydzień:

-zawiązki zębów, -największą część ciała stanowi głowa, -w zawiązku oka pojawia się barwnik widoczny przez przeźroczystą skórę płodu, -w 41 dniu obserwuje się odruchy nerwowe i elektryczną aktywność mózgu, -tworzy się podniebienie.

*Błony płodowe pozałożyskowe

Błony płodowe tworzą ścianę pęcherzyka płodowego i składają się z 3 warstw: owodnia, kosmówka, doczesna.

+Owodnia

Stanowi wewnętrzną warstwę pęcherzyka płodowego, uczestnicząc w aktywnym procesie wytwarzania, wydzielania, transporcie oraz resorpcji płynu owodniowego. Płyn owodniowy stanowi środowisko dla rozwijającego się płodu i wypełnia jamę owodni

+Funkcje płynu owodniowego

-ochrona, -zapobieganie przylegania płodu do ściany macicy, -umożliwianie ruchów płodu, -kontrola temperatury, -umożliwienie rozwojowi płuc płodu, -działanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze, -działanie immunologiczne.

+Objętość płynu owodniowego

Prawidłowa objętość płynu owodniowego w poszczególnych tygodniach ciąży wynosi średnio: -20 tydzień-300ml, -30tydzień-600ml, -36tydzień-100ml, -38-40tygodnia-600ml

+Patologia

-wielkowodzie- wydzielanie ponad 2000ml w czasie porodu

-małowodzie- 200ml w terminie porodu

*Doczesna

Błonę śluzową mięśnia macicy zmieniona pod wpływem hormonów płciowych przygotowana do zagnieżdżenia się zapłodnionego jaja nazywamy doczesną

Doczesna ciążowa- jest pochodzenia matczynego, powstaje z chwilą zapłodnienia i zanika po zakończeniu ciąży.

+Znaczenie doczesnej:

-ułatwia zagnieżdżenie, -odżywia jajo płodowe (w początkowym okresie rozwoju), -posiada właściwości ochronne dla płodu (jajo płodowe nie zostaje odrzucone jako ciało obce antygenowo z organizmu matki), -przeciwdziała głębokiej inwazji trofoblastu w ………..kobiety ciężarnej.

+Podział doczesnej

1.Doczesna podstawna- znajduje się pod zagnieżdżonym jajem, a następnie pod łożyskiem 2.Doczesna torebkowa- oddziela zapłodnione jajo od światła macicy 3.Doczesna ścienna- obejmuje pozostały obszar jamy macicy znajdujący się poza jajem płodowym

Organogeneza- tworzenie się i rozwój narządów człowieka

*8 tydzień ciąży

-dziecko waży około 1g i ma dł. 3 cm, -kształtują się powieki, przegrody zewnętrzne nosa, -dalsza specjalizacja układu nerwowego oraz gruczołów dokrewnych, -formowanie się narządów płciowych, -serce bije z częstością 40-80 uderzeń/min, -formułują się kości

*9 tydzień ciąży

-doskonalenie się narządów płciowych, -różnicuje się tęczówka i powieki, -kształtują się narządy szkliwotwórcze produkujące zębinę, szkliwo zębów, -na dłoniach i stopach kształtują się zawiązki paznokci.

+Zachowanie płodu

Ruchy bierne: -pierwsze ruchy obserwowane są w 7-15 tygodniu ciąży; wszystkie rodzaje ruchów obecne już po 15 tygodniu ciąży, -ruchy płodu odczuwalne są przez matkę- pierwiastka-20 tydzień, a u wieloródki po 18 tygodniu.

Pojawia się dobowy wzorzec zachowania (po 20 tygodniu).

Ruchy stymulowane przez bodźce zewnętrzne

Reakcje na wibracje i dźwięki o szerokim zakresie częstotliwości ocenia się na podstawie: -częstości skurczów serca, -ruchów płodu, -częstość ruchów oddechowych.

Płody żeńskie- 28 tydzień ciąży, płody męskie- 30 tydzień ciąży.

+nowy bodziec przestaje pobudzać po 15-50 powtórzeniach (habituacja)

- rozróżnienie samogłosek i głosów rodziców.

*12-16 tydzień ciąży

-dziecko w 12 tygodniu waży 14g i ma około 7,5cm dł., -rozwój szczegółów twarzy, -pojawia się wrażliwość na dotyk, -rozwój drugorzędowych cech płciowych (macica), -serce pompuje 30l krwi/dzień

*17-20 tydzień ciąży

-dł. 22,7 cm, ciężar 320g, -rozwój siły mięśni (odruch chwytny), -tworzenie się mazi płodowej (ochronnej pokrywy dla niedojrzałej skóry przed drażniącym działaniem składników płynu owodniowego), -powstanie owłosienia głowy i brwi, kształtowanie płytki paznokciowej, -rozwój sutków.

*21-24 tydzień ciąży

-dł. 29,2cm, ciężar 700g, -skóra czerwona bez podściółki tłuszczowej, pokryta w całości przez mieszek płodowy, maź, -zwiększa się ilość gruczołów potowych i łojowych, -smółka gromadzi się w jelitach, -oczy całkowicie ukształtowane, powieki otwierają się i zamykają, -nasila się proces kościotwórczy.

*25-28 tydzień ciąży

-dł. 35cm, ciężar 1100g, -rozwój mózgu i ośrodków kształtujących ruchy oddechowe, połykania i temperatury ciała, -powstawanie ośrodków słuchu, wzroku, powonienia, mowy, ruchu, -rozwój odruchów, -zstępowanie jąder do worka mosznowego, -mieszek płodowy na plecach i ramionach

*37-40 tydzień ciąży

-dł. 50,2cm, ciężar 3400g, -oddzielanie mazi płodowej od ciała płodu, -powstanie znacznej ilości smółki, która dzięki ruchom perystaltycznym zostaje przesunięta do jelit, -nabywanie odporności, przekazywanie przeciwciał od matki.

*40 tydzień ciąży- termin porodu.

Temat: Fizjologia kobiety ciężarnej

Ciąża- aspekty pozytywne:

-radość i wzruszenie z powodu samego faktu bycia w ciąży, -źródło satysfakcji osobistej, -umocnienie związku i szczęścia małżeńskiego, -zwiększenie poczucia własnej wartości, -wyraźny wzrost pozycji w rodzinie, -wzrost szacunku w społeczeństwie.

Ciąża- aspekty negatywne:

-stres związany z obawami o przebieg ciąży, -stres związany z obawami o przebieg porodu, -obawa o pogorszenie swojego stanu zdrowia, -obawy o urodzenie dziecka z wadami wrodzonymi, -obawy o swoje dalsze funkcjonowanie w roli kobiety, żony, matki, -poczucie zagrożenia swojego życia i życia dziecka, -lęki irracjonalne, reumatyczne.

Objawy mogące towarzyszyć ciąży fizjologicznej:

-obniżona tolerancja na wysiłek fizyczny, -częste uczucie zmęczenia fizycznego, -występowanie duszności, -omdlenia (w pozycji stojącej)

Zmiany w psychice kobiety ciężarnej:

-labilność i wrażliwość emocjonalna od stanów euforii do lekkiej depresji, -zmienność łaknienia, -stany lękowe, -zaburzenia snu.

Objawy ciąży- I połowa:

Objawy subiektywne:

-zatrzymanie krwawienia miesięcznego, -częste oddawanie moczu, zaparcia, nudności, wymioty, zgaga, -obrzmienie piersi, -bóle brzucha, głowy, -brak łaknienia lub nadmierny apetyt- ,,zachcianki'', -niechęć do pewnych smaków, zapachów, -zmiany samopoczucia (zmęczenie, senność, drażliwość)

Objawy obiektywne:

-podwyższenie i utrzymanie PTC powyżej 37 C po jajeczkowaniu co najmniej 3 tygodnie z równoczesnym brakiem krwawienia miesięcznego, -zmiany w gruczołach sutkowych (6-8 tydzień) powiększone, wzmożone napięcie piersi, przebarwienie brodawek i obwódek piersiowych, -wydzielanie od 12 tygodnia siary pod wpływem ucisku piersi, -dodatni test ciążowy- badanie moczu lub surowicy krwi kobiety m.in..na poziom ITCG, -badanie ginekologiczne- objawy pochwowe, szyjkowe, maciczne

Objawy pewne:

-uwidocznienie w USG pęcherzyka ciążowego (od 5 tygodnia ciąży) określenie jego umiejscowienia, w okresie późniejszym ocena jaja płodowego, -stwierdzenie ruchów płodu (przez lekarza), -stwierdzenie akcji serca płodu (elektrokardiografia płodowa od 12 tygodnia ciąży)

Objawy ciąży- II połowa:

-wysłuchiwanie, wyczucie, zaobserwowanie czynnych ruchów płodu (około 20 tygodnia), -stwierdzenie elementów płodu w badaniu palpacyjnym, -wysłuchanie tętna płodu, -zwiększenie owłosienia, wzmożenie pigmentacji skóry, -rozstępy skóry

Czas trwania ciąży, zasady obliczania terminu porodu

Jako podstawę do obliczenia wieku ciążowego wykorzystuje się dwie daty: dzień poczęcia i dzień ostatniej miesiączki (OM).

Czas trwania ciąży liczony od dnia poczęcia (zapłodnienia) do porodu- wynosi 266 dni=38 tygodni.

Czas trwania ciąży liczony od pierwszego dnia ostatniej miesiączki do porodu wynosi 280dni=4o tygodni.

Czas trwania ciąży- sposoby klinicznego ustalenia terminu porodu

Reguła Noegellego

Prawdopodobny termin porodu wylicza się przez odjęcie 3 miesięcy od daty pierwszego dnia OM i doliczenie 7 dni oraz 1 roku

Data OM- 3 miesiące+7dni=TP

Np. OM 10.10.2002r-3miesiące+7dni+1rok=TP 17.07.2003r

Czas trwania ciąży

Sposoby klinicznego ustalenia terminu porodu;

Zapamiętany dzień poczęcia

Jeżeli ciężarna jest w stanie dokładnie podać dzień poczęcia, to TP wylicza się odejmując od tej daty 3 miesiące i 7 dni oraz dodając 1 rok.

Dzień poczęcia-3miesiące-7dni+1rok=TP

Np. Do koncepcji doszło 18.05.2002r-3miesiące-7dni+1rok=TP( 11.02.2003r.)

Zmiany fizjologiczne w organizmie ciężarnej

*układ sercowo-naczyniowy:

-zwiększenie objętości krwi, -zwiększenie pojemności min krwi, -przyspieszenie akcji serca, -opóźnienie oporu obwodowego, -labilność ciśnienia krwi.

*zmiany w innych narządach:

-układ pokarmowy(osłabienie motoryki przewodu pokarmowego)

*układ oddechowy(wzrost pojemności oddechowej)

*układ moczowo-płciowy

-wzrost przepływu nerkowego krwi, - poszerzenie miedniczek nerkowych i moczowodów, - hiperplazja i hipertrofia mięśnia macicy, - wzrost struktur pęcherzykowych gruczołów piersiowych

Zmiany hormonalne w ciąży:

Łożysko wytwarza 2 rodzaje hormonów:- białkowe(gonadotropina kosmówkowa, laktogen łożyskowy)↑, - steroidowe(estrogeny,progesteron)↑; zwiększa się stężenie wszystkich hormonów jak tez FSH, ACTH, TSH, STH, T4 i T3

Zmiany hormonalne w ciąży-gonadotropina kosmówkowa

Gonad. Kosm. HCG- jest glikoproteiną, utrzymuje czynność hormonalna ciałka żółtego, dzięki temu zmieniona doczesnowo błona śluzowa macicy jest ;

HCG- to hormon który występuje we wczesnej ciąży i utrzymuje funkcjonalnie ciałko żółte. Oznaczenie poziomu HCG ma duże znaczenie diagnostyczne w rozpoznaniu wczesnej ciąży.

Rola estrogenów to: wpływ na wzrost mięśnia ciężarnej macicy, zwiększenie zawartości wewnątrzkomórkowego wapnia, powodującego wzrost pobudliwości nerwowej komórek mięśniowych

Progesteron

Wytwarzany najpierw przez ciałko żółte ciążowe, później przez łożysko, we wzrastających ilościach aż do porodu. Progesteron łożyskowy przekazywany do krążenia matczynego to pregnonolid.

Działanie progesteronu polega na: hamowanie czynności skurczowej macicy, zmniejszenia napięcia macicy ciężarnej

Zmiany zachodzące w ciąży chronią płód ale również zwiększają podatność ciężarnej na: zakażenia, rozwój choroby zakrzepowo-zatorowej, zaostrzenie chorób immunologicznych, niewydolność serca

I trymestr ciąży( 0-13 tyg)

-poranne nudności-szczyt w czasie I trymestru

+nudności 50-70% kobiet w ciąży, + wymioty 40-50% kobiet w ciąży; tylko 2% kobiet w ciąży ma nudności o poranku

-bolesne piersi(wpływ hormonów i zatrzymania wody), - wzrost piersi, -częste oddawanie moczu( cała ciąża), -zaparcia stolca(wpływ hormonów i ucisku odbytnicy), - zmienność emocji

II trymestr ciąży( 13-29 tydzień ciaży)

-częste oddawanie moczu, - bezsenność, -niestrawność, - kurcze mięśni, -bóle związane z rozciąganiem macicy, - wydzielina z pochwy i szyjki macicy

III trym ciąży( 29-40 tydz)

-depresja ciężarnych, - zmniejszona pojemność płuc-ucisk na przeponę, - zadyszka, - obrzęki w obrębie kostek i palców stóp- ucisk na żyłę główna dolną

Zagrożenia III trym ciąży:

-preclampsia (stan przedrzucawkowy), - obrzęki, - wysokie ciśnienie, - proteinuria, - ograniczenie przepływu krwi w łożysku, -rzucawka(edampsia), - drgawki

Schemat wizyt i badań podczas ciąży fiz.

-grupa i czynnik Rh - 5-8 tydz. ciąży, - przeciwciała anty Rh kontrolujemy 4 razy: 5-8, 16-18, 28-30, 36-37 tydz ciąży, - podanie 150 mg immunoglobuliny anty …ciężarnych Rh(-)- 28-30 tydz c, - badanie cytologiczne- 5-8 tydz c, - ocena wydzieliny pochwowej- 5-8, 36-37 tydz c, - morfologia krwi - 5- 8, 16-18, 28-30, 36-37 tydz c, - badanie moczu- 5-8, 16-18, 28-30, 36-37, 38-40 tydz c, - badanie poziomu cukru we krwi na czczo 5-8 tydz c, - badanie poziomu cukru po podaniu doustnym 50 g glukozy - 24-26 tydz c, - WR- 5-8, 36-37 tydz c, - przeciwciała różyczki IgG, IgM - 5-8 tydz c, - przeciwciała toksoplazmy IgG, IgM- 5-8, 20-22, 36-37 tydz c, - przeciwciała anty HIV- 5-8 tydz c, - HBS- 5-8, 32-34 tydz c, - pomiar ciśnienia tętniczego(cała ciąża),- badanie ogólne- 5-8 tydz c

-badanie ginekologiczne przez pochwę(cała ciąża), badanie piersi - 5-8, 36-37 tydz c, - wzrost masy ciała- przy każdej wizycie, - indeks masy ciała - 5-8 tydz c, - badanie czynności serca płodu od 16-18 do 42 tyg c-do końca, - badanie położnicze zewnętrzne od 16-18 do 42 tyg c, - ocena wymiarów miednicy - 36-37 tydz c, - badanie Usg- 5-8, 10-14, 20-22, 32-34, 38-42 tydz c, - ocena ruchliwości płodu przez ciężarną od 38-42 tydz c(KTG), - konsultacja internistyczna- 5-8 tydz c, - konsultacja stomatologiczna - 5-8 tydz c, - skierowanie ciężarnej do oddziału położniczego - 41 tydz c.

Okresowe badania w ciąży:

Ciąża przebiegająca prawidłowo ok. 16 wizyt:

-do 16 tyg co 4 tyg - 4 wizyty

-do 28 tyg co 3 tyg - 4 wizyty

- do 36 tyg co 2 tyg - 4 wizyty

- od 37 tyg co tydzień - ok. 4 wizyty

Ciąża wysokiego ryzyka i ciąża zagrożona:

-do 36 tyg co 2 tyg, - od 37 tyg co tydzień

Ocena czynników ryzyka ciążowego-stopień zagrożenia dla zdrowia matki i płodu w czasie ciąży

Ciąża prawidłowa(warunki wskazujące na dobry stan matki i płodu):

-wiek matki 18-35 lat, - nie było porodów przedwczesnych, poronień, przerwań ciąży, - poprzednie ciąże i porody były niepowikłane, - nie jest liczną wieloródką(powyżej 4 urodzeń), - urodzone dzieci żyją, ich rozwój jest prawidłowy, - nie leczona z powodu niepłodności, nie operowana, - nie chorowała przewlekle, nie ma ognisk zakażenia, stanów zapalnych, - nie pije, nie pali, nie używa leków, - obecna ciąża przebiega prawidłowo, ogólny stan zdrowia jest prawidłowy, - dobre warunki domowe, w pracy, prawidłowe odżywianie

Ciąża o podwyższonym ryzyku(czynniki stwierdzone na początku ciąży i wynikające z przeszłości):

- wiek matki poniżej 18 lat i powyżej 35 lat, - masa ciała poniżej 45 kg lub powyżej 90 kg, - wzrost poniżej 145 cm, - niepłodność, - przerwanie ciąży, - poronienie samoistne lub poród przedwczesny, - urodzenie martwego płodu, - wady rozwojowe noworodka, nieprawidłowy rozwój dziecka, - zgon dziecka w pierwszym roku życia, - powikłany przebieg poprzednich ciąż, porodów, - stan po cięciu cesarskim, po operacji macicy lub przydatków,

Czynniki powstałe i ujawnione w czasie obecnej ciąży:

- wymioty, krwawienia na początku ciąży, - stała gotowość skurczowa mięśnia macicy, niewydolność cieśniowo-szyjkowa, - położenie płodu miednicowe lub poprzeczne po 36 Hbd , - ciąża wielopłodowa, - nadciśnienie tętnicze, - hipotrofia płodu, - niedokrwistość, - choroby serca bez objawów niewydolności, - zap dróg moczowych, upławy, - cukrzyca typu A, - inna choroba układowa miernego stopnia, - pali papierosy i/lub pije alkohol, - trudne warunki domowe, uciążliwa praca, złe odżywianie

Ciąża wysokiego ryzyka(znaczny stopień zagrożenia dla matki i płodu)

-łożysko przodujące lub nisko usadowione z krwawieniem, - przedwczesna czynność skurczowa mięśnia macicy, - przedwczesne odpłynięcie płynu owodniowego, - znaczny niedorozwój płodu, - wielowodnie lub małowodzie, - wada wrodzona, - stan przedrzucawkowy, - cukrzyca typu B, - choroby nerek z upośledzeniem wydolności, - choroby serca z objawami niewydolności, - konflikt serologiczny, - inne poważne choroby matki, - stale nadużywa leków silnie działających

Zasady opieki nad ciężarną w I trymestrze ciąży-pierwsza wizyta

-zebranie ukierunkowanego wywiadu położniczo-ginekologicznego z uwzględnieniem przez ciężarną tzw. domyślnych objawów ciąży, - dokonanie wstępnej oceny ryzyka położniczego na podstawie zebranego wywiadu, - wykonanie pomiarów podstawowych parametrów stanu ogólnego oraz pomiarów miednicy kostnej, - założenie dokumentacji medycznej tj. data Om, przewidywany TP, m. ciała, tydzień ciąży, wyniki pomiarów tętna, ciś. tętniczego, temp., - przygotowanie do badania ginekologicznego, asystowanie, - edukowanie w zakresie prozdrowotnego stylu życia w zakresie: odżywiania, higieny, odpoczynku, działania teratogennego niektórych substancji, skutków przyjmowania używek w ciąży, w tym alkoholu, papierosów, narkotyków, l eków lub innych środków psychoaktywnych, - informowanie o zagrożeniach zdrowotnych tego okresu, - informowanie o terminie kolejnej wizyty i planowanie częstości wizyt

Czynniki wpływające na stan płodu w czasie ciąży i porodu: - leki, - praca, - stan zdrowia

Zasady opieki nad ciężarną w II trymestrze ciąży:

-wykonanie pomiarów(tętno, ciś. tętnicze, temp. ciała, obwód brzucha) nagłe zwiększenie się masy ciała w końcu II i III trymestru może sugerować utajone obrzęki, - analizowanie i odnotowanie wyników badań laboratoryjnych, - uzupełnianie wywiadu położniczego(pierwsze ruchy płodu, ewentualnie plamienia, krwawienia, upławy, bóle w podbrzuszu, napięcie macicy, inne dolegliwości), - wysłuchanie i analiza czynności serca płodu, - edukowanie w zakresie opieki okołoporodowej, - przygotowanie i asystowanie do badania położniczego, - inf. o zagrożeniach zdr. tego okresu związanych z trybem życia, - inf. o terminie kolejnej wizyty i planowanie częstości wizyt, - inf. o konieczności zgłoszenia się do szpitala w razie wystąpienia: - plamienia lub krwawienia z dróg rodnych, - pęknięcie wód płodowych i odpłynięcia lub sączenia wód, - ból w podbrzuszu, - napięć i skurczów macicy, - odczuwanie zbyt silnych lub zbyt słabych ruchów płodu, - ogólnie złego samopoczucia

Zasady opieki nad ciężarną w III trymestrze ciąży:

-wykonanie pomiarów tętna, ciś tętn, temp. ciała, obwodu brzucha(w 40 Hbd obwód wynosi 100-105 cm), -uzupełnienie wywiadu położniczego n(obniżenie się brzucha, ustąpienie ucisku w podbrzuszu, oddychanie), - wykonanie zewnętrznych pomiarów miednicy kostnej, ocena ich prawidłowości i typu miednicy, - wykonanie badania zewnętrznego za pomocą chwytów Leopolda( określenie stosunków przestrzennych płodu: położenia, ułożenia, ustawienia płodu), - edukowanie w zakresie zasad odbycia porodu w szpitalu, - przypomnienie o konieczności zabrania ze sobą do szpitala: karty ciąży, aktualnego ubezpieczenia zdrowotnego, ostatnich wyników badań laboratoryjnych, grupę krwi i czynnika Rh, dowodu osobistego, rzeczy osobistych, przyborów higienicznych, - przygotowanie ciężarnej do rozpoznania objawów rozpoczynającego się porodu (regularna czynność skurczowa mięśnia macicy-co 10-15 minut, odejście czopu śluzowego , pęknięcie błon płodowych), - udzielanie porad na temat przebiegu porodu , połogu, karmienia piersią oraz zasad opieki nad noworodkiem, - poinformowanie o możliwości korzystania ze szkoły rodzenia

Badanie położnicze-podstawowe elementy:

-pomiar obwodu brzucha, - badanie wysokości dna macicy w poszczególnych tygodniach ciąży, - ocena zewn. Wymiarów miednicy kostnej, - badanie zewn. chwytami Leopolda, - ocena akcji serca płodu, - ocena skurczów macicy, - badanie wewnętrzne

Wysokość dna macicy w ciąży

12 tydzień- spojenie łonowe

16 tydz-1-2 palce ponad spojeniem łonowym

18-2-3 palce poniżej pępka

24-na wysokości pępka

28-2-3 palce powyżej pępka

32-1/2 odległości pomiędzy pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym

40-1-2 palce poniżej łuków żebrowych

36-przylega do łuków żebrowych

Chwyty Leopolda

1.Pierwszy chwyt - bada wysokość dna macicy i jaka część płodu znajduje się w dnie macicy

2.Drugi chwyt-określa jakie części płodu znajdują się po obu stronach macicy (ustawienie)

3. Trzeci chwyt- ocenia, jaka część płodu przoduje i jaki jest jej stosunek do płaszczyzny wchodu miednicy(warunek-część przodująca znajduje się nad wchodem miednicy)

4. Czwarty chwyt-ocena zstępowania części przodującej do miednicy(warunek-część przodująca zstąpiła w głąb miednicy ,jest nieruchoma w stosunku do płaszczyzny wchodu).

Temat: Patologia ciąży- wybrane zagadnienia.

Patologia okresu ciąży: - poronienie, - ciąża pozamaciczna, - łożysko przodujące, - łożysko przedwcześnie określające się, - konflikt serologiczny w ukł. Rh i ABO.

Poronienia

-to przedwczesne ukończenie ciąży przed końcem 22 tyg. czasu jej trwania, - a jeśli data OM nie jest znana, to gdy płód ma mniej niż 20 cm lub waży poniżej 500 g.

Poronienia sztuczne wykonuje się gdy: - ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej, - jeżeli występuje prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu.

Przyczyny poronień samoistnych; - przyczyny poronień samoistnych tzw. Wywołanych naturalnymi przyczynami mogą być różne.

U ponad 60% przypadków są one spowodowane patologia jaja płodowego, niekiedy decydującą .rolę odgrywają czynniki ze strony matki, a w pozostałych przyczyny nie są znane.

U 10-15% przypadków ciężarnych występują poronienia przypadkowe, bez wyraźnych predyspozycji.

Przyczyny ze strony jaja płodowego: - anomalie chromosomalne- zab. dotyczące ilości chromosomów oraz ich budowy, - najczęstsza przyczyna takich poronień jest powstanie nieprawidłowości w rozwoju zarodka, które nie rokują szans na jego dojrzewanie, - następuje naturalna selekcja płodów powstających najczęściej na skutek połączenia się uszkodzonych komórek płodowych matki i ojca, - w tych przypadkach poronienie zwykle występuje już w 6-7 tygodniu; - patologia komórek rozrodczych, - konflikt serologiczny, - wady chromosomalne płodu, - wady pępowiny, - wady rozwojowe, - wady kosmówki.

Przyczyny ze strony matki: - wady macicy uniemożliwiające jej wzrost lub zmniejszające przestrzeń dla rozwoju jaja płodowego, - niewydolność ciśnieniowo-szyjkowa, - niewydolność ciałka żółtego, - choroby zakaźne matki, - czynniki psychiczne-urazy i wstrząsy psychiczne, - czynniki immunologiczne, - cukrzyca, - zaburzenia czynności tarczycy i choroby układowe, - używki( narkotyki, papierosy, alkohol), - czynniki środowiskowe- chemiczne, RTG, - zaawansowany wiek matki( po 38 r. ż. ), - choroby matki, ostre choroby ogólne, wirusowe, zakaźne przebiegające z wysoka temp., - pęknięcie pęcherza płodowego i zakażenie wewnątrzmaciczne, - przedwczesne odklejenie się łożyska, - nieprawidłowości w odżywianiu, - czynniki psychiczne i emocjonalne np. obawa przed ciążą, pobudzenie psychiczne

Postacie kliniczne poronień: - poronienie zagrażające, - p. zaczynające się, - p. w toku, - p. zupełne, - p. niezupełne, - resztki po poronieniu, - ciąża obumarła graviditas

Poronienie zagrażające, zaczynające się oraz w toku-objawami są: skąpe, bezbolesne krwawienia z dróg rodnych pojawiające się w I trymestrze ciąży( płód …………….16 tyg)

Leczenie i zapobieganie: - leki rozkurczowe, - środki uspokajające, niekiedy przeciwbólowe i hormonalne( również leki blokujące prostaglandynę), - bezwzględne leżenie w łóżku.

Ciąża pozamaciczna( graviditas ectopica)inaczej nazywana ciążą ekotopową, jest to każda ciąża, która rozwija się poza jamą macicy.

Ciąża pozamaciczna-lokalizacja, częstość występowania- najczęstszą postacią jest ciąża rozwijająca się w jajowodzie, rzadziej miejscem zagnieżdżenia może być jajnik oraz inne narządy jamy brzusznej lub obszar szyjki macicy.

Ciąża pozamaciczna- czynniki ryzyka: - stany zapalne narządów miednicy małej, - zabiegi operacyjne jajowodów i jajników, - choroby przenoszone droga płciową, - stosowanie antykoncepcyjnych wkładek wewnątrzmacicznych, - stymulacja owulacji w terapii niepłodności

Ciąża pozamaciczna- lokalizacja: - ciąża brzuszna, - c. jajnikowa, - c. szyjkowa, - c. jajowodowa, - poronienie trąbkowe, - pęknięcie jajowodów

Ciąża pozamaciczna- objawy: - stadium bezobjawowe( nienaruszona ciąża jajowodowa), - stadium skąpo objawowe( krwawienie do jajowodu), - stadium podrażnienia otrzewnej( krwawienie z jajowodu)

Ciąża pozamaciczna-rokowanie: - w przypadku pęknięcia jajowodu dochodzi do nagłego niespodziewanego napadu bólu z rozwijającym się wstrząsem( bladość, słabe tętno, trudności w oddychaniu, zimny pot, bolesny brzuch)

Rozpoznanie: - wywiad i badanie, - USG, - nakłucie zatoki Douglasa

Leczenie: - operacyjne: - laparoskopia, - laparotonia

Przedwczesne odklejenie się łożyska-prawidłowo uzasadowionego: - to częściowe lub całkowite odklejenie prawidłowo uzasadowionego łożyska do powierzchni jego przyczepu .następujące przed porodem płodu, - epidemiologia: APP stanowią rzadką postać patologii łożyska - 0,5-1,4% porodów.

Przyczyny przedwczesnego odklejenia łożyska: - nadciśnienie indukowane przez ciążę, - stan przedrzucawkowy, - rzucawka, - nadciśnienie samoistne, - choroby nerek z zaburzeniami ukł. krążenia, - palaczki tytoniu, - zespół żyły głośnej dolnej, - urazy brzucha, - krótka pępowina, - liczne wieloródki, - stan po wielu wyłyżeczkowaniach jamy macicy, - nagłe zmiany ciśnienia w jamie macicy( spadek ciśnienia po ………… wieloródki)

Objawy: - bóle podbrzusza-nagły, kłujący, - wzrost napięcia mięśnia macicy, - krwawienie lub krwotok ciemną krwią ze skrzepami, - objawy wstrząsu, - zmiany w KTG płodu

Badania dodatkowe: - KTG- cechy niedotlenienia płodu, - USG…………………………………………………….

Powikłania: - wstrząs, - DIC- zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, - udar mechaniczno- łożyskowy, - ostra niew. nerek, - śmierć płodu, - śmierć matki, - ciężkie niedotlenienie płodu-późne następstwa

Postępowanie kliniczne: - szybkie ukończenie ciąży, - przy żywym płodzie cięcie cesarskie, - przy martwym płodzie z krwawieniem nie zagrażającym życiu matki indukcja porodu drogami natury.

Temat: Poród fizjologiczny.

Definicja: jest szeregiem samoistnych kolejno po sobie występujących procesów, które prowadzą do wydalenia z macicy drogą natury płodu, płynu owodniowego i popłodu. O porodzie fizj. mówimy gdy kończy on ciążę w momencie osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem matki.

Poród a czas trwania ciąży

-do 22 tyg. c.- poronienie

-23-36 t. c. -poród przedwczesny

-37-42 t. c. - poród o czasie

- po 42 tyg. - ciąża i poród przenoszony

Warunki do porodu: -budowa miednicy kostnej rodzącej, - prawidłowa budowa i masa płodu, - dynamiczna czynność skurczowa mięśnia macicy, - postępujące rozwarcie szyjki macicy w trakcie pierwszego okresu porodu

Objawy zwiastujące wystąpienie porodu: - obniżenie dna macicy(3-4 tyg. Przed porodem), - skurcze przepowiadające(kilkanaście dni przed porodem), - odejście czopu śluzowego(kilka dni przed porodem), - centralizacja i dojrzewanie szyjki

Okresy porodu

I okres(rozwieranie)-rozpoczyna się od wystąpienia regularnej czynności skurczowej mięśnia macicy, kończy pełnym rozwarciem kanału szyjki macicy.

Skurcze regularne to skurcze występujące w liczbie co najmniej 2-3 w ciągu ½ godziny, trwające nie krócej niż 25-30 sekund z fazą narastania skurczu, rozkurczu i przerwy. Odczuwane są one jako ucisk na kształt obręczy od strony krzyża lub podbrzusza.

Czas trwania I okresu

-u pierwiastek średnio 12-18 godzin, - u wieloródek średnio 6-8 godzin

Fazy I okresu porodu

Okres rozwierania dzieli się na dwie fazy: 1) faza utajona(wolnego rozwierania) od początku porodu do rozwarcia 3-4 cm Jej czas trwania to ok. 8-10 godz. u pierwiastek i ok. 6 godz. u wieloródki. 2) faza aktywna( ,, przyśpieszonego rozwierania” )- od 3-4 cm do całkowitego rozwarcia kanału szyjki macicy

Zasady postępowania w I okresie porodu

- wywiad położniczy, - dokumentacja przebiegu porodu(karta położnicza, partogram, historia rozwoju noworodka, zgłoszenie noworodka, książka porodów, raporty, karty obserwacji itp. ), - stałe monitorowanie stanu ogólnego rodzącej( ciś. tęt., tętno, temp. ), - monitorowanie czynności serca płodu co 10-15 min lub w sposób ciągły za pomocą kardiotokografu( przy zachowanej ciągłości pęcherza płodowego), jeżeli pękł pęcherz płodowy i odeszły wody płodowe tętno badamy po każdym skurczu, - monitorowanie czynności skurczowej mięśnia macicy, - kontrola zabarwienia i odpływania płynu owodniowego( pęknięcie o czasie- w okresie pełnego rozwarcia się kanału szyjki macicy), - kontrola krwawienia z dróg rodnych i opróżnianie pęcherza moczowego, - badanie zewnętrzne: ocena położenia, ustawienia i zaawansowania części przodującej w kanale rodnym, - badanie wewnętrzne(per vaginum) w odstępach 2-3 godzinnych w celu oceny skracania się i rozwierania szyjki macicy, oceny części przodującej, - ułożenie rodzącej, - ocena i obserwacja tolerancji rodzącej na ból(podawanie leków przeciwbólowych, rozważenie znieczulenia okołoporodowego), - ,,psychoprofilaktyka porodowa”- strach przed porodem wywołuje napięcie, a napięcie potęguje ból. Zapobiegamy wystąpieniu zespołu ,, strach -napięcie-ból” poprzez: - gimnastykę, - ćwiczenia relaksujące, - ćw. Oddechowe, - rozmowę wyjaśniającą, - udzielenie wsparcia.

II okres porodu(wydalanie)- rozpoczyna się całkowitym rozwarciem szyjki macicy, kończy porodem noworodka.

Czas trwania

-u pierwiastek średnio 2 h, - u wieloródek średnio ½ h

Okres ten charakteryzuje się pojawieniem się bólów partych.

Okresy porodu: - zwroty główki w II okresie: 1) przygięcie, 2) rotacja wewnętrzna, 3) odgięcie, 4) rotacja zewnętrzna

Znaczenie fazy relaksacji: - odpoczynek dla mięśnia macicy, - odżywienie i dotlenienie mięśnia macicy, - dostarczenie większej ilości tlenu i substancji odżywczych do płodu, - odbiór produktów przemiany materii

Dziecko powinno rodzić się powoli siłą samych skurczów macicy. Skutki: - ochrona tkanek miękkich, - ochrona płodu.

II okres porodu- zasady postępowania: - prowadzenie ścisłego nadzoru rodzącej, skurcze mięśnia macicy, postęp porodu, stan ogólny, - ścisły nadzór płodu, ocena tętna płodu po każdym skurczu partym i w okresie międzyskurczowym, - przygotowanie: łóżka porodowego, jałowego zestawu do porodu, stanowiska noworodkowego, - współpraca rodzącej i położnej w aktywnej fazie II okresu porodu, - wspomaganie parcia przez rodzącą poprzez: * odpowiednie ułożenie rodzącej, * opróżnienie pęcherza moczowego, * rozpoczęcie parcia w szczytowym momencie skurczu, * oddychanie- max wdech przed rozpoczęciem parcia, wolne, spokojne, nie nadmiernie głębokie oddechy w przerwie międzyskurczowej, - modulowanie siły parcia główki(ochrona krocza), - ocena wskazań do nacięcia krocza, - po urodzeniu się główki pomoc ręczna w rotacji barków i urodzeniu się całego płodu, - odpępnienie noworodka po ustaniu tętnienia pępowiny, odcięcie i zabezpieczenie pępowiny od strony noworodka i łożyska, - odśluzowanie górnych dróg oddechowych(w razie konieczności), - wypisanie tasiemek identyfikacyjnych(imię, nazwisko matki, płeć dziecka, data i godzina urodzenia dziecka), - zidentyfikowanie noworodka( odczytanie danych przez matkę, założenie dwóch tasiemek noworodkowi, - uzupełnienie dokumentacji.

III okres porodu( okres łożyskowy) - rozpoczyna się z chwilą urodzenia noworodka, kończy porodem popłodu tj. łożyska.

Czas trwania: - wynosi średnio 10-30 min.

Okres ten charakteryzuje powstanie krwiaka pozałożyskowego i rodzenie się łożyska. Kurczenie się macicy po urodzeniu płodu powoduje zmniejszenie powierzchni przyczepu łożyska.

Sposoby: - przystawienie dziecka do piersi bezpośrednio po porodzie( wpływ oksytocyny), - zimny okład na brzuch, - pionowa pozycja ciała, - podanie oksytocyny, - łyżeczkowanie jamy macicy

Dwa typy oddzielenia się łożyska: 1) typ Schultzego- w środkowej części łożyska tworzy się krwiak pozałożyskowy wspomagający oddzielanie- występuje w ok. 80% przypadków, towarzyszy mu z reguły mniejsze krwawienie. 2) typ Duncana- oddzielenie łożyska rozpoczyna się brzeźnie, najczęściej nie wytwarza się krwiak pozałożyskowy, …………………tego mechanizmu rodzą się łożyska nisko usadowione, występują w ok. 20% przypadków, towarzyszy mu obfite krwawienie.

Po oddzieleniu się łożyska dochodzi do obkurczania się macicy i zaciśnięcia naczyń miejsca łożyskowego. Hamowanie krwawienia wspomaga ukł. krzepnięcia.

III okres porodu nie powinien trwać dłużej niż 30 min. Całkowita utrata krwi podczas porodu fizjologicznego ocenia się na ok. 250 ml.

Zasady postępowania- III okres porodu: - osuszenie, ogrzewanie i wstępna ocena stanu noworodka po urodzeniu, - określenie punktacji dziecka w skali ADGAR, - po0branie z żyły i tętnicy pępowinowej krwi celem oznaczenia parametrów równowagi kwasowo-zasadowej, - opróżnienie pęcherza moczowego, - kontrola krwawienia z dróg rodnych, - obserwacja dna macicy- nie wyżej jak na wysokości pępka, - bierne prowadzenie III okresu porodu- obserwacja oddzielania się łożyska polegająca na wyczekiwaniu na samoistne oddzielenie się łożyska, - aktywne prowadzenie III okresu porodu z zastosowaniem leków obkurczających macicę np. oksytocynę, - udzielenie pomocy ręcznej rodzącemu się łożysku, - makroskopowa ocena popłodu, - ocena powstałych w wyniku porodu obrażeń krocza

IV okres porodu( wczesny poporodowy 2 godzinny)- rozpoczyna się z chwilą urodzenia popłodu i trwa jeszcze 2 godziny. Jest to okres intensywnego nadzoru nad kobieta i noworodkiem.

Zagrożenia tego okresu: - krwotok, - niedociśnienie, - pojawienie się skutków ubocznych zastosowanego znieczulenia, - zaburzenia adaptacji dziecka do życia pozamacicznego

W tym okresie należy głównie kontrolować: - wysokość dna i obkurczenie się mięśnia macicy, - krwawienie z dróg moczowych, - stan ogólny i psychiczny położnicy.

Zasady postępowania: - toaleta krocza, - ocena położnicy pod kątem wczesnych powikłań, - ocena parametrów stanu ogólnego, - kontrola krwawienia z dróg rodnych, - ocena wysokości dna macicy, - zapewnienie odpowiedniej ilości płynów i posiłków, - przystawienie noworodka do piersi, nauka karmienia piersią, - przygotowanie do przeniesienia położnicy na oddział i przekazanie w oddział, - założenie karty obserwacji w połogu i dokumentowanie stanu położnicy.

---