Sekta - Czym jest i jakie ma cele.

Słowo "sekta" (od łac. "secare" - odcinać, odrąbywać) - oznacza "grupę religijną, która oderwała się od któregoś z wielkich Kościołów panujących, wielkiej religii czy grupę izolującą się od ogółu społeczeństwa, silnie akcentującą rolę przywódcy. W przeciwieństwie do Kościoła sektę cechują następujące właściwości: podszywanie się pod grupę religijną, kulturalną lub terapeutyczną. kierownictwo typu charyzmatycznego, odwołujące się do nadprzyrodzonego autorytetu; dobrowolność uczestnictwa; chociaż nie każdy może zostać członkiem sekty, to jednak przynależność do niej nie jest obowiązkowa; przekonanie członków o ich wyjątkowości i wyłączności; ślepe podporządkowanie się członków przywódcom ruchu - władza totalitarna; zastosowanie rozbudowanego systemu kontroli, zakazów i kar, oraz technik psychologicznych; bezkompromisowa, radykalna postawa członków sekty wobec świata i uznawanych wartości, często połączona ze ślepym fanatyzmem; darmowa praca członków dla grupy i przywódcy izolację od świata zewnętrznego wynikającą z własnego, odrębnego, najczęściej opozycyjnego systemu wartości; silna więź wewnętrzna, najczęściej dla jej członków jedyna, a także wymóg bezwzględnej lojalności; kierowanie się woluntaryzmem w postępowaniu; tendencja do jednostronnej interpretacji doktryny i zawężenia kultu; fanatyzm w wyznawaniu prawd i zamknięcie na wszelki dialog z obcymi.

Sekty przedstawiają świat jako opanowany przez grzech, zło, szatana i skazany na zagładę. Jedynymi "sprawiedliwymi" są członkowie sekty i ci będą uratowani. Zbawienie wyobrażają sobie bardzo różnie. Sekta Antrowis" twierdzi, że "wybranych" uratują kosmici na latających talerzach. Zbawienie osiąga się w sposób zupełnie inny niż w chrześcijaństwie np. przez kolejne wcielenia - reinkarnację, medytację, mantrowanie (Haare Kriszna, Medytacja Transcendentalna), poddanie się specyficznej psychoterapii (Kościół Scientologiczny), posłuszne wypełnianie nałożonych zadań - szczególnie misyjnych .

Członkowie sekt są zwykle nietolerancyjni a czasem agresywni wobec inności, różnorodności a swoją doktrynę, formy kultu i religijności uważają za jedynie słuszne. Do swojej grupy starają się zdobyć nowych członków skłaniając ich do porzucenia Kościoła (prozelityzm) a nierzadko do opuszczenia ich rodzin i środowiska. Postawa sekciarska nie dotyczy tylko członków sekt ale praktycznie każdego człowieka, jeśli jest on fanatyczny i nietolerancyjny wobec innych, niezależnie od przynależności do Kościoła.

Werbunek do sekt prowadzony jest zwykle metodami nieetycznymi. Zwykle wobec nowego adepta sekta stosuje manipulację, aby ukryć prawdziwy cel zainteresowania nim. Aranżuje się "przypadkowe" spotkanie, okazuje "bezinteresowną" miłość, a członków sekty przedstawia jako wspaniałych i wyjątkowo dobrych ludzi. Ta pozorna bezinteresowność, "bombardowanie miłością", okazywanie pomocy psychicznej i materialnej są natychmiast wycofywane w razie braku posłuszeństwa. Kandydat do sekty poddawany jest ukrytej indoktrynacji przy zastosowaniu różnych metod manipulacji, hipnozy, a nawet działaniu narkotyków.

W nauczaniu sekt pojawiają się różne półprawdy i kłamstwa. Terminy chrześcijańskie w sposób zupełnie nieuprawniony utożsamiane są z hinduskimi (miłość, prawda, oświecenie, światłość). Podobnie zestawia się różnych guru i hinduskich duchowych "mistrzów" medytacji zen i jogi z bohaterami biblijnymi oraz z katolickimi świętymi. Mistyczne doświadczenia świętych Kościoła utożsamiane są z hipnozą, euforią narkotyczną czy doświadczeniami joginów. Mitologia przedstawiana jest jako "źródło mądrości". Werbując nowych członków sekty posługują się oczernianiem innych grup religijnych, a błędy Kościoła, duchownych są przejaskrawione. Używa się też pochlebstwa, obietnic, zastraszania (Kościół Scientologiczny) a także flirtu miłosnego jako okazywanie miłości Bożej potrzebującym (Rodzina albo tzw. Dzieci Boże).

Przemiana wewnętrzna członków sekty następuje szybko pod wpływem indoktrynacji, która prowadzi do porzucenia Kościoła, wiary, czasem szkoły, rodziny, przyjaciół i dotychczasowych zainteresowań. Indoktrynacja zmierza nie tylko do zmiany przekonań, ale ingeruje w życie psychiczne i duchowe aby ukształtować zupełnie innego człowieka - posłusznego i oddanego. Całe życie podporządkowane jest interesom sekty. Wiele sekt ma swojego "guru" - duchowego mistrza, przywódcę, którego uważa za wysłannika niebios, świętego i nieomylnego lub wprost za wcielenie bóstwa (np. Moon). Członkowie sekty muszą być mu bezwzględnie i bezkrytycznie posłuszni, a wobec opornych członków stosowane są różne sankcje - od wycofania miłości aż po przemoc psychiczną i fizyczną.

Techniki przemiany osobowości stosowane w sektach są najczęściej szkodliwe dla psychiki ludzkiej (wielu byłych członków sekt potrzebuje później leczenia psychiatrycznego). Oto niektóre z nich:

• bombardowanie miłością i wycofywanie jej - odbiera poczucie bezpieczeństwa i uzależnia od osób z danej grupy;

• pobudzanie poczucia małej wartości, winy i różnych lęków - prowadzi do poczucia bezpieczeństwa tylko wewnątrz sekty i pod warunkiem posłuszeństwa;

• pobudzanie zmiennych uczuć i nastrojów - służy do ukształtowania ich według innego wzorca bardziej przydatnego dla sekty;

• kontrola czasu - powoduje poczucie osaczenia, niemożliwość autorefleksji;

• ograniczenia snu i posiłków (posty) - człowiek staje się bezkrytyczny, przechodzi od potulności, apatii do agresji i poczucia winy

• hipnoza - odbiera wolność decyzji i siłę woli;

• leki psychotropowe i narkotyki (podawane nawet bez wiedzy członków) - powodują uzależnienie od nich i od wrażeń nimi wywołanych;

• izolacja - może wywołać złudzenia i halucynacje

• mantrowanie i medytacje - często powodują autohipnozę, izolują od otoczenia, zmieniają duchowość zaburzając relacje do Boga, ludzi i samego siebie;

Skutkiem indoktrynacji w sekcie najczęściej jest zatrzymanie i cofnięcie się w rozwoju osobowościowym aż do poziomu niezaspokojonego i zagubionego dziecka (pomimo dojrzałego wieku), które jest gotowe na wszystko, aby tylko otrzymać uznanie, akceptację i poczucie bezpieczeństwa od guru i jego sekty. Wszystkie relacje zewnętrzne, nawet z najbliższą rodziną, są pod kontrolą (często nakazuje się je zerwać) aby nikt poza sektą nie miał wpływu na jej członka. Członek sekty jest często nie przystosowany do normalnego życia w społeczeństwie, gdyż boi się zagłady i potępienia wraz z grzesznym światem. Dlatego tak trudno mu opuścić sektę, która zapewnia o swym wybraniu (i to wyłącznym ) do zbawienia. Dlatego po opuszczeniu sekty pojawiają się lęki przed ludźmi, nieufność, wrogość i stany depresyjne. Wtedy często potrzebna jest dobra psychoterapia (uwaga! - wiele sekt posługuje się nią dla zyskania zwolenników) lub leczenie psychiatryczne. Po wyjściu z sekty najbardziej jednak potrzebna jest zdrowa wspólnota, najlepiej rodzina, gdzie człowiek będzie zrozumiany i kochany.

Przyczyny wstępowania do sekt (zwłaszcza młodych) są dość złożone, ale na pierwszym planie sytuuje się kryzys autorytetów (rodziców, nauczycieli, Kościoła, państwa i innych organizacji) oraz poczucie wyobcowania, niezrozumienia przez te autorytety. Zwłaszcza brak więzi rodzinnych i przyjacielskich powoduje poszukiwania zrozumienia i miłości gdzie indziej. Także kryzys wewnątrz Kościoła, który odbierany jest bardziej jako jedna z wielu organizacji niż jako wspólnota wiary i miłości. Do sekt wpadają głównie ludzie młodzi poszukujący swego miejsca w społeczeństwie i sensu w życiu. Gdy młody człowiek jest nie wysłuchany , nie rozumiany przez najbliższych, a w Kościele nie znajduje entuzjazmu i wspólnoty wiary to może się zdarzyć, że sekta stanie się dla niego atrakcyjnym miejscem gdzie znajdzie pozorny tego, czego szuka. Dopiero po pewnym czasie okaże się, że zamiast rozwiązania problemów ma jeszcze bardziej pogmatwane wnętrze a często i życie.

Do specyficznych cech wyróżniających sektę można zaliczyć:

Tylko oni - Misjonarska gorliwość Najbardziej rzucającą się w oczy cechą sekt jest gorliwość, z jaką członkowie prowadzą działalność rozpowszechniającą swe koncepcje. Wierząc, że to oni znają wyłącznie prawdę o Bogu, i o jedynym posłaniu, które świat pragnie usłyszeć i bez którego jest skazany na zagładę i potępienie.

Wódz - Przywództwo charyzmatyczne Zwolennicy przywódcy, wierzą w jego inność w stosunku do zwyczajnych śmiertelników i w jego wyjątkową moc.

Zbawienie tylko u nich - Prawda wyłączna Ma ona niemal wyłączne prawo do prawdy. Wysuwają one twierdzenia, że prawdziwe zbawienie można znaleźć jedynie zostając ich członkiem i w ten sposób akceptując ich wierzenia, przyjmując praktyki, lub zaczynając używać zalecanych technik.

Rodzinę zastępuje sekta - Nadrzędność grupy Stanowisko wyłączności sekty prowadzi z kolei do wiary, że owa sekta stanowi grupę elitarną. Ponieważ jej członkowie doświadczają wiedzy, znają prawdę lub stosują określone techniki, dochodzą do przekonania, że różnią się lub górują nad tymi, którzy nie należą do ich grona.

Ścisły rygor i pranie mózgu - Ścisła dyscyplina Ścisła dyscyplina przyjmuje formę kontroli nad niemal wszystkimi aspektami życia członków, tak, że mają oni mało czasu na cokolwiek innego niż działalność w sekcie.

Nie ma swobody myśli - Dławienie indywidualności Ponieważ w sektach nie ma miejsca dla buntowników, większa część procesu kształcenia, szczególnie nowicjuszy, skierowana jest na dławienie indywidualności. Członkowie wyrzekają się odpowiedzialności osobistej i oddają się bez reszty w ręce swych przełożonych. Nie ma miejsca dla swobody myśli, różnic interpretacyjnych lub niezależności postępowania.

Manipulacja psychiką - Techniki zniewalania To przede wszystkim kompletna izolacja zwerbowanych do sekty od rodziny i dotychczasowego towarzystwa; to także oddziaływanie za pomocą rytuałów (tańce, stroje, kadzidełka, monotonne śpiewy), które wprowadzają w trans, wzmacniają poczucie bezpieczeństwa i przekonanie o przynależności do grupy: ponadto posługiwanie się hermetycznym językiem (żyjesz we wspólnocie, w rodzinie, wśród braci i sióstr, a przywódca grupy jest twoim ojcem, mesjaszem, prorokiem); kolejnym elementem techniki zniewalania jest systematyczne odmawianie "modlitewek" z jednoczesnym potępianiem "błędów" dotychczasowego życia i składaniem obietnic o porzuceniu go; wreszcie propagowanie bezgranicznej wiary w zasady nowej nauki, których nie można podważyć.

Jaka jest więc różnica pomiędzy sektą i religią? Czy dany ruch jest sektą czy religią nie jest definiowane ilością. Różnica polega na tym że sekta ma działalność destrukcyjną, wywiedzioną z jakiegoś ogólnego nurtu ale do niej przeciwną. Ponadto sekta jest zamknięta i obwarowana tajemnicą. Wyróżnia się kilka głównych przyczyn zakładania sekt. Zdobycie pieniędzy przez guru, destrukcja, choroba psychiczna itp. W poniższej tabeli przedstawię różnice w interpretacji wybranych zjawisk.

	religie	sekty
zwornik	doktryna	lider
weryfikowanie dostępu	moralność	rytuały, obrzędy, tajemnice
kontakt z Bogiem	mistyka	parapsychologia
stosunek do innych religii	ekumenizm	synkretyzm
droga	nawracanie się	oświecenie, wyższy stan świadomości
punkt centralny	Bóg	"Ja"

Sekty na świecie

Dynamiczny rozwój sekt występuje przy końcu stuleci, tym bardziej tysiącleci. W ostatnim dwudziestoleciu w poszczególnych krajach europejskich pojawiło po kilkadziesiąt, a nawet powyżej stu nowych sekt (kultów, grup religijnych...) Pod względem formalnym i treściowym (teologicznym, socjologicznym, psychologicznym geograficznym, historycznym, etnicznym, rasowym) istnieje wiele typów sekt. Są na ogół odpowiedzią na doktrynalne, moralne czy prawne niewłaściwości w macierzystym Kościele, religii, większej wspólnocie religijnej

Sekty odwołujące się do korzeni, np. w średniowieczu waldensi, a później "apostolskie wspólnoty", liczne od XIX w. w anglikanizmie i protestantyzmie kontynentalnym; na ogól uznają siebie za Kościół ostateczny, czyli odnowiony Kościół pierwotnego chrześcijaństwa; na ok. 900.000 członków ok. polowa żyje w Niemczech.

1. Kościoły Chrystusa (ok.2 mil.); Wspólnoty Apostolskie -

2. Wspólnoty Katolickoapostolskie istnieją w wielu krajach; ponad 300 wspólnot w samych północnych Niemczech;- Kościół Nowoapostolski - w świecie ok. 2.000.000 członków, w Europie ok. 470.000 w tym, w Niemczech ok. 400.000; Wolne

3. Wspólnoty Apostolskie, zwl. w Niemczech, Holandii i Szwajcarii.

4. "Najwyższa Prwda" Pozyskuje się nowych adeptów przez zaproszenia na kursy wschodnich sztuk walki, zajęcia jogi itp. Często starają się o reklamę w TV. Każdy dostaje punkty potrzebne do osiągnięcia wyższych stopni. Punkty dostaje się za rozdawanie ulotek, pozyskiwanie członków itp. Dokonała zamachu w tokijskim metrze

5. "Liga Duchowego Odrodzenia - Sanatna Dcharma" Pod przykrywką działalności sekcji sportowych funkcjonowała jako prąd religijny z oznakami propagowania kultur wschodnich. Uczniowie zmieniali osobowość. Stawali się obcy rodzinie, rzucali naukę, uciekai z domu. (Sekty i Fakty nr.7)

Sekty fundamentalistyczne, które przyjmują zasadę dosłownego rozumienia ksiąg świętych (Biblii, Koranu), np. liczne formy badaczy Pisma Świętego (Badacze Pisma Świętego, Wolni Badacze Pisma Świętego, Polscy Badacze Pisma Świętego, Chrześcijańscy Badacze Pisma Świętego, Świecki Ruch Misyjny "Epifania". Fundamentalisci islamscy sięgają po przemoc, by prawo państwowe opierało się na prawie Koranu;

Sekty apokaliptyczne, które rychły koniec świata czynią głównym tematem swego zwiastowania, np.

1. .Adwentyści Dnia Siódmego (od W. Millera + 1849) wraz z kilkudziesięcioma mniejszymi wspólnotami adwentystycznymi liczą w świecie ok. 4 mil członków., w Niemczech ok. 40.000, w Polsce ok. 9.000.

2. "Kościół Wissariona" Ponieważ zaczął się koniec świata należy sprzedać wszystko, dać pieniądze sekcie i przeniseść się do ziemianek w Kraju Krasnojarskim na Syberii (ziemia obiecana). Mieszkają na 2-3 piętrowych pryczach, jedzą płatki owsiane, korzenie i rośliny z tajgi. Jest tam bardzo dużo dzieci które tracą zdrowie. Określają się jako prawosławni.

3. "Białe bractwo" Kryminalna przeszłość. Próba rozruchów i zbiorowego samobójstwa w Kijowie 1993. Regularnie słuchają kaset z instrukcjami jak zachowywać się w więzieniu, szpitalu psychiatrycznym. Na adeptach prowadzi się eksperymenty kierowania psychiką za pomocą bioenergii, psychotroniki, sugestii hipnotycznej itp.(Sekty i Fakty nr.7)

Sekty odwołujące się do nowych objawień np.

Mormoni, czyli Kościół Jezusa Chrystusa Świętych Ostatnich Dni, założony przez Josepha Smitha (1805-1844) w USA odwołują się do tzw. Ksiąg Mormona, która zawiera wiele nauk sprzecznych z Biblia w nauce o Bogu (politeizm), człowieku (poligamia, milenaryzm) i Kościele (Chrystus założył Kościół przez Smitha). Świetna organizacja misyjna i efektywna działalność ekonomiczna dlatego też zyskują licznych zwolenników również w Europie, ok. 4.000.000.

Sekty odwołujące się do własnej misji prorockiej i mesjańskiej lub boskiego wcielenia.

1. Ruch Grala (Gralsbewegung), nie chrześcijańska sekta gnostycko-synkretystyczna głosi wielostopniowe emanacje Boga. Założyciel, O.E. Bernhardt (1875-1941) podawał się za dawce nowego objawienia i wcielenie bóstwa.

2. Ruch Muna, zostal tak nazwany od założyciela San Myung Moona, Koreańczyka, który w książce Zasady boże (1957) ogłosił się drugim Mesjaszem. Zwolennicy musza porzucić własne rodziny, bezwzględnie słuchać, pracować dla ruchu i apostołować. Elementy biblijne zostały zmieszane z elementami religii azjatyckiej. Bóg jest nieosobowa mocą, odkupienie przez Chrystusa było niedoskonale, uzupełniają je doskonały Adam, czyli Moon, i jego przyjaciółka, doskonała Ewa. Korea jest ziemia świętą. Krzyż symbolizuje klęskę, a Ruch Muna jest droga sukcesu. Rozwija się zwłaszcza w Korei, Japonii, USA i Europie Zachodniej (ponad 2.000.000). Rożne nazwy: Święta i Spirytystyczna Wspólnota na Rzecz Zjednoczenia Całego Chrześcijaństwa, Wspólnota Ducha Świętego na Rzecz Zjednoczenia Całego Chrześcijaństwa, Ruch Zjednoczenia, Kościół Zjednoczenia).

3. Misja Boskiego Światła Sekta utworzona w 1960 r. Bóg wg nich jest Energią Kosmiczną. Zbawienie to uwolnienie od świata który jest iluzją.Osiąga się to poprzez Wiedzę. Guru przedstawia siebie jako samego boga. Dlatego pozwala sobie na życie w luksusie wymagając od wyznawców życia w ubóstwie i ofiar.

4. "Kościół Chrystusa" Posiada 24 kościoły na świecie, na uniwersytetach angielskich i w USA jest zakazana, rozdaje zaproszenia na "spotkanie chrześcijan". Na jednym z zebrań lider twierdził że jest chory na syfilis i nawoływał do onanizmu. Na spotkniach krąży woreczek na datki do których każdy wrzuca 1/10 wypłaty lub stypendium

5. "Bractwo Himawanti" Przywódcy zasłynął gdy 1996 straszył, że wysadzi w powietrze klasztor na Jasnej Górze. Potem wysyłał listy z wyrokami śmierci dla osób zajmujących się problematyką sekt.

Sekty gnostyckie, ezoteryczne, antropozoficzne i okultystyczne.

Wyjątkowy dynamizm wykazuje ruch Nowa Era (Epoka) - New Age, powstały w 60 latach w USA (główni twórcy: Marily Freguson, Fritjof Capra, Stanisław Grof, Ken Wilber, Gregory Bateson, Georg Trevelyan), łączy elementy okultyzmu, spirytyzmu, teozofii, satanizmu, wschodnich medytacji, mistyczno-magicznej duchowości szamańskiej w połączeniu z hasłami humanitaryzmu, harmonii, miłości, naukowości, ekologii, ekumenizmu i nowoczesności. W Niemczech Zachodnich i Anglii w 1992 roku 18% ogółu sprzedawanych książek było spod znaku New Age. - Zachodni Zakon Sufi, związany z New Age, z centralą w Suresness (Francja), opiera się na pełnych ezoteryzmu pismach Pir-O-Murshid Hazrat Ynayat Khana (+1927). - Subud, ezoteryczny ruch tradycji islamskiej, działający na Zachodzie od 1957 roku.

Sekta "Kandoble" afroamerykański kult będący zlepkiem animistycznych, okultystycznych i chrześciajańskich elementów. Celem uczestników jest opętanie. Praktykuje się czarną magię, okultyzm. Bóstwa afrykańskie utożsamia z chrześcijańskimi postaciami

Tak zwane Religie Młodzieżowe (Jugendreligionen), zwane Sektami Młodzieżowymi, Kultami, Destruktywnymi kultami i Nowymi Organizacjami Młodzieżowymi, obejmują m.in.

1. Kościół Scientologii, założony przez Lafayette'a Ronalda Hubbardta w 1954 r. w USA. Głosi naukę o wiedzy, według której człowiek jest wiecznym i wszechpotężnym duchem, który musi wyzwolić się przez wiedze; sam człowiek nie jest dla siebie przyczyna i celem. kościół liczy w świecie ok. 20.000.000 (uczestnicy kursów).

2. Rodzina Miłości (wcześniej Dzieci Boga), zwana też Wspólnotą Niezależnych Chrześcijańskich Zgromadzeń Misyjnych "Rodzina", lub krotko Rodzina, założona w 1968 roku w USA przez baptystycznego pastora, Davida Berga, zwanego Mose David, w skrócie MO, bez systemu doktrynalnego, akceptuje naukę o czasach ostatecznych, rychłym przyjściu Antychrysta i Chrystusa; usługi seksualne jako "chwyt apostolski" i forma okazywania chrześcijańskiej miłości oraz nie posyłanie dzieci do szkol powoduje negatywne reakcje społeczne wobec jej apokaliptycznych i ekskluzywnych komun. Liczy ponad 70.000.

3. Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kriszny (lub Ruch Kriszny), założone w 1966 roku w USA przez Abhay Choran De, znanego jako Abhay Caranarawinda Bhaktivedanta Swami Prabhupada (1896-1977). Wskazuje droge do szczescia (wyrwanie się z cyklu reinkarnacji oraz osiągniecie wyższej świadomości) poprzez śpiewanie mantry, dietę wegetariańską, powstrzymywanie się od narkotyków i używek, praktykowanie medytacji... - Medytacja Transcendentalna z Wiedza o Twórczej Inteligencji, założona przez byłego mnicha hinduskiego z Indii, Maharishi Mahesh Yogi, obejmuje ok. 200 różnych organizacji szerzących nauki Yogi. Opierając się przede wszystkim na wedach, innych tekstach hinduistycznych, jako główna praktykę uznał medytacje, w celu napełnienia się "Świadomością kosmiczną" i wtopienia w boskość, oraz mantry. Za naukę medytacji uiszcza się wysokie opłaty. Według TM żadna religia, również chrześcijaństwo, nie ma wartości, jeśli nie uprawia takiej medytacji. TM jest sektą religii hinduskich. Liczy w świecie ok. 2.000.000 członków, w tym w Niemczech ponad 75.000.

Zmiany na Wschodzie spowodowane rozpadem Związku Radzieckiego i względna wolność spowodowały wielkie przebudzenie religijne na tych terenach. Nastąpiła inwazja różnych wspólnot religijnych, również sekt z Zachodu, zwłaszcza USA i z Południa. To fenomen religijny olbrzymich rozmiarów, niemożliwy do ujęcia przez wiarygodne statystyki. Tradycyjne Kościoły zdecydowanie im ustępują, jeśli chodzi o skuteczność działania. rodzą się też rodzime sekty, np. Powszechna Cerkiew Bogarodzicy (Wsielenskaja Cerkow Bozijej Matieri), założona przez Joanna Bereslawkija (właściwie: W. Jakowlew), ur. w 1946 roku, głosi "trzecie przymierze" i sukcesje w duchu, powołuje się przy tym na otrzymane od Matki Boskiej objawienia ("Biała Ewangelia"); w nauczaniu i kulcie zerwał z chrześcijaństwem - w Kijowie Jurij Kriwogonow założył w 1990 roku Białe Bractwo, Jusmalos (ma znaczyć: Planetarny Logos Jezus Chrystus. Biblie (apokaliptyka) łączy z Bhagawadgita z różnymi doktrynami mistycznymi; posluguje sie przy tym terminologia naukowa ("prorok" jest doktorem nauk technicznych). Swoja przyjaciółkę, Maryne Cwigun, przedstawia jako Królową Pokoju, Maryje, Dziewice Chrystusa. Działa na Ukrainie i w Rosji.

Sekty w Polsce

W Polsce działa kilkaset nowych sekt i ruchów religijnych. Biuro Bezpieczeństwa Narodowego w Raporcie o stanie bezpieczeństwa państwa stwierdziło m.in., że niektóre z sekt przyczyniają się do powstania zagrożenia ładu i porządku publicznego. Jako najgroźniejsze wskazuje Kościół Zjednoczenia Muna, Kościół Scjentologiczny i Wspólnotę Niezależnych Zgromadzeń Misyjnych "Rodzina".

Poniższe dane uzyskałam z sondażu OBOP zrealizowanego w maju 2000 roku na zlecenie prof. Marii Libiszowskiej Żółtkowskiej z Instytutu Socjologii UMCS w Lublinie.

Opinie o sektach

W kontekście szeregu spraw, które stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa, działalność sekt postrzegana jest jako jeden ze względnie mniejszych problemów, chociaż wymieniła go ponad połowa Polaków (60%). Do największych niebezpieczeństw należą, zdaniem przeważającej większości badanych: zorganizowana przestępczość (92%), nielegalny handel bronią (91%), handel narkotykami (90%) oraz terroryzm (87%). Nieco mniejsze zagrożenie niż sekty stanowi w opinii respondentów działalność organizacji politycznych o skrajnych poglądach (56%).

Najczęściej opinię, że sekty w dużym stopniu zagrażają bezpieczeństwu państwa, podzielają osoby wierzące i regularnie praktykujące oraz badani znajdujący się w dobrej sytuacji materialnej. Natomiast, że w małym stopniu mieszkańcy największych miast oraz osoby z wyższym wykształceniem. Opinii tej sprzyja także słabszy związek z religią.

Z deklaracji badanych wynika, że Polacy wykazują postawę tolerancyjną wobec innych religii. Prawie powszechnie (92%) przyznawane jest prawo każdego obywatela do wyznawania własnej religii. Cztery piąte badanych (78%) uważa, że "każda religia prowadzi do Boga, tylko różnymi drogami". Tylko jedna piąta (22%) osób twierdzi, że w Polsce powinni być jedynie katolicy.

Natomiast negatywnie Polacy wyrażają się o sektach. Ponad cztery piąte respondentów opowiada się za zakazem działalności tych sekt, które łamią prawo, dwie trzecie za zakazem działalności wszelkich sekt, a trzy czwarte badanych obawia się, że wyznawcy sekt mogą spowodować w Polsce coś złego.

Połowa badanych nie zgadza się ze stwierdzeniem, że "żadnego wyznania nie powinno się określać mianem sekta, gdyż jest to obraźliwe". Natomiast jedna piąta Polaków twierdzi, że używanie określenia "sekta" wobec wyznawców innych religii jest obrażające.

Dwie trzecie Polaków zdaje sobie sprawę z faktu, że "sekty pojawiają się wtedy, kiedy tradycyjne Kościoły tracą zaufanie swoich członków".

Przyczyny wstępowania do sekt w świadomości społecznej

Powody wstępowania do sekt mogą być wielorakie. W socjologii religii funkcjonują różne teorie na ten temat. Jako przyczyny tego zjawiska wymienia się m.in. deprywację psychiczną, potrzebę afiliacji, więzi z grupą, nadmierną permisywność lub rygoryzm środowiska, w którym jednostka dorastała. Może to być też potrzeba nowych doznań, silnych wrażeń. Dużą rolę odgrywa też osobowość przywódców i ich umiejętności psychotechniczne wobec osób podatnych na wpływy innych.

Celem omawianego sondażu było ustalenie, jakie motywy wstępowania do sekt funkcjonują w świadomości społecznej. W kolejnym pytaniu przedstawiliśmy respondentom szereg twierdzeń opisujących te przyczyny.

Analiza szczegółowych odpowiedzi wskazuje, że najczęstszą przyczynę wstępowania do sekt Polacy dostrzegają w działalności przywódców tych ugrupowań religijnych, którzy wykorzystują ludzkie słabości do podporządkowania sobie innych. Pogląd ten podziela 90% społeczeństwa. Ponad 80% badanych uważa, że motywem wstępowania do sekty bywa też chęć doznania nowych wrażeń i przygód. Poza tym wśród przyczyn wymieniana jest również często deprywacja psychiczna potencjalnych członków sekt. Większość respondentów twierdzi bowiem, że członkami sekt zostają osoby słabe, zagubione, poszukujące zewnętrznego oparcia (82%) oraz osoby poszukujące sensu życia nie odnajdywanego w tradycyjnych Kościołach (73%). Wśród innych powodów wstępowania do tych ugrupowań wymieniana jest potrzeba afiliacji, więzi z grupą - członkami sekt zostają osoby poszukujące wspólnoty osób podobnie myślących (77%) oraz osoby mające w sektach przyjaciół i znajomych (79%). Według badanych istotnymi przyczynami wiązania się z tymi grupami jest brak ciepła i zainteresowania w domu rodzinnym (69%) lub rygoryzm środowiska, w którym jednostka dorastała - członkami sekt zostają osoby nadmiernie kontrolowane przez rodziców (46%). Najmniej osób motywów wstępowania do tych ugrupowań doszukuje się w siłach nadprzyrodzonych twierdząc, że dokonuje się to za sprawą szatana (41%).

O tym, że polskie społeczeństwo dostrzega, iż wstępowanie ludzi do sekt jest spowodowane nie jednym, głównym motywem, lecz zespołem wzajemnie powiązanych czynników, świadczą wyniki pogłębionej analizy. Okazuje się ,że:

• w odczuciu największej grupy badanych - 41% - na syndrom czynników skłaniających ludzi do przystępowania do sekt składają się: wyalienowanie środowiskowe i ideologiczne, którego skutkiem jest potrzeba silnych doznań, słaba konstrukcja psychiczna oraz wpływ sił nadprzyrodzonych (tzn. respondenci wskazywali na to, że członkami sekt zostają osoby mające w sektach przyjaciół i znajomych, osoby poszukujące sensu życia nie odnajdywanego w tradycyjnych Kościołach, ludzie poszukujący wspólnoty osób podobnie myślących, osoby żądne nowych wrażeń i przygód, osoby słabe i zagubione, poszukujące zewnętrznego oparcia, osoby podatne na manipulacje ze strony przywódców sekt, członkami sekt zostają osoby za sprawą szatana). Tym częściej badani wskazują na ten zespół przyczyn, im większa jest częstotliwość udziału w praktykach religijnych.

• w przekonaniu nieco mniejszej grupy osób - 37% - na syndrom czynników powodujących przystępowanie do sekt składają się: słaba konstrukcja psychiczna, wyalienowanie środowiskowe i potrzeba silnych doznań (tzn. respondenci wskazywali na to, że członkami sekt zostają osoby podatne na manipulacje ze strony przywódców sekt, osoby słabe i zagubione, poszukujące zewnętrznego oparcia, osoby mające w sektach przyjaciół i znajomych, osoby żądne nowych wrażeń i przygód.) Wskazywanie na ten zespół motywów nie jest w istotny sposób uwarunkowane cechami społeczno-demograficznymi badanych.

• w przeświadczeniu stosunkowo najmniejszego grona osób - 22% - na syndrom czynników skłaniających ludzi do wstępowania do sekt oprócz wyalienowania środowiskowego i ideologicznego, którego skutkiem jest potrzeba silnych doznań oraz słabej konstrukcji psychicznej wchodzi problem zaburzonej socjalizacji w rodzinie (tzn. w opinii badanych członkami sekt zostają osoby, którym rodzice okazywali mało uczucia i zainteresowania, osoby nadmiernie kontrolowane przez rodziców, osoby ludzie poszukujący wspólnoty osób podobnie myślących, osoby żądne nowych wrażeń i przygód, osoby słabe i zagubione, poszukujące zewnętrznego oparcia, osoby podatne na manipulacje ze strony przywódców sekt, członkami sekt zostają osoby za sprawą szatana.) Częstość wskazywania przez badanych na ten zespół motywów uzależniona jest od wielkości miejsca zamieszkania, wykształcenia i religijności. Tym częściej wskazywano na ten syndrom przyczyn, im większe było miejsce zamieszkania respondentów, im wyższe ich wykształcenie oraz niższy poziom religijności.

Prawa ludzkie i wolność religijna

Jakie argumenty motywują zajętą przez Kościół postawę? Już w art. 18 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka głosi się, że "każdy człowiek ma prawo wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje swobodę zmiany wyznania lub wiary oraz swobodę głoszenia swego wyznania lub wiary, bądź indywidualnie, bądź wespół z innymi ludźmi, publicznie i prywatnie, przez nauczanie, praktykowanie, uprawianie kultu i przestrzeganie zwyczajów. Z zasady tej wynika prawo tych grup do istnienia i pozyskiwania zwolenników przez nawracanie. Dana osoba musi mieć pełną swobodę głoszenia swoich przekonań religijnych. Jednak postulat wolności religijnej nie może pozwalać na przekroczenie prawa karnego oraz stosowanie wobec innych przemocy. Czujność w kwestii nietolerancji i dyskryminacji religijnej uwidoczniła się jeszcze wyraźniej w przyjętej przez ONZ w 1981 i w 1984 roku Deklaracji o wyeliminowaniu wszelkich Form Nietolerancji i Dyskryminacji ze względu na Religię lub Wiarę.

Deklaracja Soboru Watykańskiego II, O wolności religijnej "Dignitatis humanae personae" jest kolejnym ważnym źródłem dla poznania stanowiska Kościoła. Aczkolwiek Sobór oświadcza tam, że jedyna i prawdziwa religia przechowuje się w Kościele Katolickim i apostolskim, któremu Chrystus powierzył zadanie rozszerzania jej na wszystkich ludzi, to jednak: " osoba ludzka ma prawo do wolności religijnej. Tego zaś rodzaju wolność polega na tym, że wszyscy ludzie powinni być wolni od przymusu ze strony poszczególnych ludzi czy to zbiorowości społecznych i jakiejkolwiek władzy ludzkiej, tak aby w sprawach religijnych nikogo nie przymuszano do działania wbrew jego sumieniu ani nie przeszkadzano mu w działaniu według swego sumienia w życiu prywatnym i publicznym, indywidualnym lub w łączności z innymi byle w godziwym zakresie." Dzięki przyjęciu takiej a nie innej postawy wielu autorów ocenia, że w dzisiejszych czasach Kościół katolicki przekształcił się w czołową światową instytucję obrony podstawowych praw ludzkich i jest obrońca absolutyzmu etycznego w obronie godności człowieka, wolności jednostki, sprawiedliwości społecznej i świętości życia /Felipe Fernandez Armest; Milenium, A History of the Last Thousand Years , cyt. za TP 18/96 z 18 V 96/.

To pryncypialne i fundamentalne stanowisko Kościoła zajmowane wobec praw osoby ludzkiej chroni nie tylko wolność decyzji, którą podejmuje dana jednostka, ale również domaga się ochrony struktury psychicznej osób, oraz ochrony całych grup społecznych przed psychologiczną czy socjologiczną manipulacją podejmowaną przez sekty. Nasuwa się w tym miejscu pytanie: Jakie są zadania państwa w dziedzinie obrony wolności sumienia osoby ludzkiej wobec praktyk nowych ruchów religijnych czy sekt godzących we wspomniane wyżej wartości? Co uzasadnia podjęcie przez państwo i jego organy działań mających na celu ochronę dobra rodzin i osób zagrożonych przez działania sekt? Odpowiedzi na te pytania udziela dokument parlamentu europejskiego przegłosowany w 1984 roku znany jako tzw. Raport Cottrella. W świetle zawartych tam diagnoz i ocen uzasadnienie działań ochronnych ze strony państw - członków Wspólnoty Europejskiej jest następujące. Sekty są tam ukazane jako organizacje kontrowersyjne, wzbudzające niepokój. Są one obciążone oskarżeniami o przestępstwa podatkowe, oszustwa, powodowanie szkód w psychice adeptów, uderzają w rodzinę. Z jednej strony na rządy państw Wspólnoty Europejskiej wywierany jest nacisk w kierunku znalezienia rozwiązania tego problemu. Jest to jednak bardzo trudne do pogodzenia z koniecznością uwzględnienia wymogów demokracji akcentującej współistnienie wielości ideałów i wierzeń. Jednak z drugiej strony nie mniej ważne jest jakie skutki dla jednostki i jej rodziny powoduje przynależność do nowego ruchu religijnego. W części uzasadniającej Raportu Cottrella jest odwołanie się do szeregu bardzo ewidentnych przykładów naruszania praw człowieka przez sekty. Oto najważniejsze uzasadnienia w obszernym streszczeniu:

1. Masowe samobójstwo do którego zostali zmuszeni wyznawcy samozwańczego proroka w Jonestown w Gujanie.
2. Techniki stosowane przez niektóre sekty w celu pozyskiwania adeptów. Np. praktyki stosowane przez tzw. Kościół Zjednoczenia Moona:
3. Powiązanie niektórych sekt z nielegalnym handlem bronią.
4. Przestępstwa podatkowe.
5. Zeznania byłych członków sekt odnośnie skutków w ich psychice.
6. Skargi rodziców dzieci, które zostały członkami sekt. Tutaj wskazano m.in. na techniki "prania mózgu" - mające jako cel przeobrażenie ich w istoty uzależnione od danej grupy, kontrolowanie ich pożywienia, izolowanie od rodziny i przyjaciół, pozbawianie informacji, wyrafinowane techniki pozyskiwania adeptów, zmuszanie do prostytucji np. przez tzw. "Dzieci Boże" Mozesa Dawida. Są tutaj niewątpliwe fakty degradacji ludzi w związku z ich przynależnością do sekty.
7. Istnieją pewne ruchy propagujące rozwinięcie zdolności umysłu. M.in. "Kościół Scientologii" doprowadzający do ruiny finansowej swoich wyznawców.
8. Ruch Shree Bhagwan Rajneesha należący do tzw. ruchów medytacyjnych propaguje tantryzm ukierunkowany na wyzwolenie seksualne.
9. Dokument wymienia także Międzynarodowe Towarzystwo na Rzecz Świadomości Krishny, zwane Hare Krishna. Temu ruchowi zarzuca się izolowanie adeptów od ich rodzin, poddawanie technikom uzależniania umysłu przez np. pozbawianie snu, stosowanie surowej wegetariańskiej diety co prowadzi do dezorientacji jednostki i przemiany jej osobowości.
10. Raport stwierdza, że przedstawiciele nowych ruchów religijnych gwałtownie reagują na krytykę, uznając ją za zamach na wolność religijną i często uciekają się do procesów, dlatego wiele osób, które mogłyby udzielić wiarygodnych informacji obawia się zeznawać ze strachu przed procesami. Strach ten opiera się na przekonaniu o nieograniczonej wielkości środków finansowych jakie ruch może przeznaczyć na procesy.

W dalszym ciągu Parlament Europejski uznaje, że wszelkie rozstrzygnięcia /akty prawne/ odnoszące się do nowych ruchów religijnych powinny się opierać na następujących kryteriach:
1. Osoby, które nie osiągnęły dojrzałości nie mogą być nakłaniane do składania ślubów wpływających na ich przyszłość.
2. Wszelkie zaangażowanie finansowe czy osobiste powinno być poprzedzone dłuższym okresem refleksji.
3. Musi być zagwarantowana możliwość kontaktu z rodziną czy przyjaciółmi.
4. Należy respektować następujące prawa jednostek:
a. do swobodnego porzucenia ruchu.
b. do nawiązywania swobodnego kontaktu osobistego, listowego, telefonicznego z rodziną i przyjaciółmi.
c. do wyrażania niezależnej opinii.
d. do leczenia.
5. Nie wolno nikogo zmuszać do przekraczania prawa /zmuszać do prostytucji, żebractwa itp./.
6. Ruchy nie mogą żądać żadnych stałych zobowiązań od potencjalnych członków /studentów lub turystów przebywających czasowo w danym kraju/.
7. Prawo do informacji o nazwie i zasadach ruchu.
8. Ruchy religijne powinny przekazywać władzom wszelkie informacje o miejscu zamieszkania swoich członków.
9. Prawo do opieki i leczenia przez sektę.
10. Respektowanie praw dzieci członków sekty do odpowiedniego wychowania i wykształcenia.

Parlament Europejski wzywa Komisje Krajowe do przedstawiania danych na temat międzynarodowych powiązań nowych ruchów religijnych z uwzględnieniem fałszywych nazw i organizacji "widm", oraz do przedstawiania informacji o środkach przedsięwziętych do chwili obecnej przez rządy, służby policyjne i sądy, przeciwko tym ruchom w wypadku pogwałcenia prawa. Zobowiązuje także Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji i Radzie Wspólnot Europejskich rządom i parlamentom państw członkowskich i Radzie Europy.

Jak rozstrzygnąć sprzeczność między uznaniem prawa do swobodnego wyznawania wiary a uznaniem słusznej ochrony jednostki i udzielania informacji o zagrożeniach związanych z działalnością sekt? Daniel Hill w swoim studium opracowanym na zlecenie rządu kanadyjskiego w 1980 roku pisze: " Nie ulega naszym zdaniem żadnej wątpliwości, że zbiorowe szaleństwo i grupowa paranoja ma miejsce za każdym razem, kiedy występują łącznie pewne czynniki, a szczególnie charyzma przywódcy, zgoda na udzielenie finansowego poparcia dla sprawy, rzeczywiste czy urojone zagrożenie ze strony świata zewnętrznego. Jest też rzeczą oczywistą, że kiedy tego rodzaju grupy liczą wielu adeptów lub wywierają polityczny lub społeczny wpływ, wiąże się to z pewnym ryzykiem dla społeczeństwa"/ tamże, 256/. Odpowiedź na powyżej postawione pytanie może być jedna: Kiedy jakiś ruch religijny okazuje się groźny dla jednostek czy społeczeństwa władze powinny reagować natychmiast wykorzystując odpowiednie środki prawne. Nie ma to nic wspólnego z dyskryminacją czyichkolwiek wierzeń religijnych czy też ograniczaniem wolności sumienia. Jest to uzasadnione koniecznością obrony praw człowieka, które jest przez dana sektę naruszane. " Czy społeczeństwo może nie interesować się jednostką, która w wyniku zaangażowania się w jeden z tych ruchów doznała szkody moralnej lub społecznej? Czy możemy pozostać obojętni wobec osób oddzielonych od swoich dzieci, rodziców, przyjaciół? Czyż nie jest możliwa jakaś stosowna reakcja, nawet wtedy gdy tracą one swoje dobra, ponieważ zostały źle poinformowane czy też poczyniono im fałszywe obietnice?"- pytają autorzy Raportu Cottrella. Odpowiedzią jest propozycja rozwiązań, która z jednej strony pozwala uniknąć posunięć restryktywnych, z drugiej zaś, zakładając, że nowe ruchy religijne nawet jeśli stanowią zjawisko o charakterze marginesowym, będą trwałym elementem społecznego pejzażu, propozycje Autorów Raportu oferują możliwość współżycia na równych podstawach, co umożliwiłoby ochronę jednostki wobec totalitarnych zakusów sekt.

1

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---