rozne, Politechnika WGGiG, Fizyka


POLITECHNIKA

WROCŁAWSKA

Spraw. Wyk.:

Piotr BARON

Wydział Informatyki

i Zarządzania

LABORATORIUM Z FIZYKI

Rok: 2 Semestr: 3

Data 26.10.1998

Temat:

Wyznaczanie stosunku e/m elektronu

Ocena:

Nr.lab. : 1.

Nr.ćw. : 52.

I. CEL ĆWICZENIA.

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się ze zjawiskiem ruchu elektronów w polu elektrycznym i magnetycznym oraz z metodami wyznaczania ładunku właściwego elektronu.

II. WSTĘP TEORETYCZNY.

II.1. Ruch elektronów w polu elektrycznym i magnetycznym.

II.1.1. Siła działająca na elektron w polu elektrycznym o natężeniu E.

F = e E

Praca sił pola elektrycznego powoduje tylko zmianę energii kinetycznej elektronów, więc z zasady zachowania energii można napisać:

0x01 graphic

0x01 graphic
- prędkość poruszającego się elektronu w polu elektrycznym

II.1.2. Siła działająca na elektron poruszający się z prędkością v, w jednorodnym polu magnetycznym.

Fm = e v B sin α

Gdy B = const., to siła Fm ma charakter siły dośrodkowej, wtedy:

r - promień toru kołowego, po którym porusza się elektron w jednorodnym polu magnetycznym.

II.2. Metoda Thomsona (poprzecznego pola magnetycznego).

Metoda Thomsona polega na odchyleniu wiązki elektronów w poprzecznym polu magnetycznym i zrównoważeniu tego odchylenia za pomocą poprzecznego pola elektrycznego. Wiązka elektronów po odchyleniu w polu magnetycznym o kąt ϕ, zostawia ślad na ekranie w odległości y od początkowego położenia.

y = (L - l/2) ϕ = (L -l/2) l/r - prawdziwe dla małych kątów

L - odległość ekranu od punktu wejścia elektronów w pole magnetyczne

l - obszar kołowy, na którym B ≠ 0.

y =

Za pomocą poprzecznego pola elektrycznego kompensujemy wychylenie y. W momencie działania obu pól zachodzi związek:

Fm = Fe

e v B = e E

v = E/B

0x01 graphic

B = μo

E = U/d

II.3. Metoda podłużnego pola magnetycznego.

Na elektron poruszający się z prędkością v wzdłuż linii sił pola magnetycznego, w punkcie A działamy polem elektrycznym. Wiązka elektronów uzyskuje prędkość składową prostopadłą do linii sił pola magnetycznego , a tor ruchu ma kształt spiralny. Po wykonaniu pełnego okresu, czyli po czasie T = , elektron przetnie oś x w odległości l od punktu A

l = v T =

Wartość e/m obliczam ze wzoru:

B = μon/b I, gdzie b - długość solenoidu

n - liczba zwojów

III. OPIS PRZYRZĄDÓW POMIAROWYCH.

  1. Miliamperomierz LM-3 (klasa dokładności 0,5)

  2. Woltomierz LM-3 (klasa dokładności 0,5)

  3. Woltomierz napięcia przyspieszającego LIF-04-025-1 (klasa dokładności 1,5)

IV. WYNIKI POMIARÓW I ICH BŁĘDY.

IV.1. Tabela wielkości do przyjęcia w ćwiczeniu:

L.p.

x=n/b [zw/m]

lx [m]

ly [m]

μo [Vs/Am]

Wartości

7200±50

0.221

0.183

4 π * 10-7

Dla współrzędnych Y-kowych

L.p.

I [A]

U [V]

0x01 graphic
[C/kg]

Δ0x01 graphic
[C/kg]

ε

1

0,415 ± 0,004

800 ± 22,5

1,338*1011

1,355*1010

10,134%

2

0,434 ± 0,004

900 ± 22,5

1,376*1011

1,394*1010

10,136%

3

0,446 ± 0,004

1000 ± 22,5

1,447*1011

1,467*1010

10,141%

4

0,468 ± 0,004

1100 ± 22,5

1,446*1011

1,466*1010

10,138%

5

0,479 ± 0,004

1200 ± 22,5

1,506*1011

1,526*1010

10,137%

6

0,489 ± 0,004

1300 ± 22,5

1,566*1011

1,586*1010

10,133%

7

0,499 ± 0,004

1400 ± 22,5

1,619*1011

1,641*1010

10,137%

8

0,511 ± 0,004

1500 ± 22,5

1,654*1011

1,676*1010

10,137%

Dla współrzędnych X-sowych

L.p.

I [A]

U [V]

0x01 graphic
[C/kg]

Δ0x01 graphic
[C/kg]

ε

1

0,302 ± 0,004

800 ± 22,5

1,732*1011

1,755*1010

10,137%

2

0,309 ± 0,004

900 ± 22,5

1,861*1011

1,886*1010

10,138%

3

0,313 ± 0,004

1000 ± 22,5

2,016*1011

2,043*1010

10,134%

4

0,318 ± 0,004

1100 ± 22,5

2,148*1011

2,177*1010

10,136%

5

0,322 ± 0,004

1200 ± 22,5

2,461*1011

2,316*1010

9,413%

6

0,328 ± 0,004

1300 ± 22,5

2,386*1011

2,418*1010

10,136%

7

0,335 ± 0,004

1400 ± 22,5

2,463*1011

2,496*1010

10,137%

8

0,338 ± 0,004

1500 ± 22,5

2,592*1011

2,628*1010

10,138%

Obliczenia i wzory:

Δ0x01 graphic

kV=1,5 - klasa dokładności

zV=1500 [V] - zakres pomiarowy

0x01 graphic

kA=0,5

zA=0,75 [A]

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic

IV.2. Tabela wielkości do przyjęcia w ćwiczeniu:

L.p.

n

R [m]

d [m]

L [m]

D [m]

μo [Vs/Am]

Wartości

650

0.05 ± 0.001

0.004 ±0.0001

0.09 ±0.001

0.100 ± 0.001

4 π * 10-7

n - ilość zwojów w cewce Helmholtza,

R - promień cewki,

d -odległość płytek odchylających,

D -średnica obszaru działania pola magnetycznego,

L - odległość ekranu od punktu wejścia elektronu w pole magnetyczne.

IV.2. Tabela wyników:

Pomiary wykonano dwa razy, przy przesunięciu plamki w górę i w dół ekranu:

Dla przesunięcia w dół:

L.p.

y1 [m]

I [A]

U [V]

B [Vs/m2]

ΔB [Vs/m2]

ε

E [V/m]

ΔE [V/m]

0x01 graphic
[C/kg]

Δ0x01 graphic
[C/kg]

ε

1

0,005

0,0115± 0,00015

11± 0,375

0,000269

8,88*10-6

3,3%

2750

162,5

4,750*1010

5,944*109

12,5%

2

0,010

0,0225± 0,00015

24± 0,375

0,000526

1,4*10-5

2,66%

6000

243,75

5,421*1010

5,088*109

9,4%

3

0,015

0,0348± 0,00015

38± 0,375

0,000814

1,98*10-5

2,43%

9500

331,25

5,377*1010

4,49*109

8,3%

4

0,020

0,0435± 0,00015

49± 0,375

0,001017

2,38*10-5

2,34%

12250

400

5,922*1010

4,705*109

7,9%

Dla przesunięcia w górę:

L.p.

y2 [m]

I [A]

U [V]

B [Vs/m2]

ΔB [Vs/m2]

ε

E [V/m]

ΔE [V/m]

0x01 graphic
[C/kg]

Δ0x01 graphic
[C/kg]

ε

1

0,005

0,0122± 0,00015

12± 0,375

0,000285

9,21*10-6

3,23%

3000

168,75

4,617*1010

5,58*109

12,1%

2

0,010

0,0250± 0,00015

24± 0,375

0,000584

1,52*10-5

2,60%

6000

243,75

4,398*1010

4,076*109

9,3%

3

0,015

0,0370± 0,00015

34± 0,375

0,000865

2,08*10-5

2,4%

8500

306,25

4,260*1010

3,583*109

8,41%

4

0,020

0,0475± 0,00015

46± 0,375

0,001110

2,57*10-5

2,32%

11500

381,25

4,667*1010

3,708*109

7,9%

Obliczenia i wzory:

Dla przesunięcia w dół:

i = 1..4 - ilość pomiarów

  • Natężenie pola magnetycznego:

0x01 graphic

  • Natężenie pola elektrycznego:

0x01 graphic

  • Ładunek właściwy elektronu

0x01 graphic

  • Wartości średnie ładunku właściwego

0x01 graphic

  • Średni błąd kwadratowy

0x01 graphic
[C/kg]

dla przesunięcia w górę:

i = 1..4 - ilość pomiarów

  • Natężenie pola magnetycznego:

0x01 graphic

  • Natężenie pola elektrycznego:

0x01 graphic

  • Ładunek właściwy elektronu

0x01 graphic

  • Wartości średnie ładunku właściwego

0x01 graphic

  • Średni błąd kwadratowy

0x01 graphic
[C/kg]

Rachunek błędów:

kV=0,5 - klasa dokładności

zV=75 [V] - zakres pomiarowy

0x01 graphic

kA=0,5

zA=0,030 [A]

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic
0x01 graphic

0x01 graphic

V.WNIOSKI I DYSKUSJA WYNIKÓW.

Celem ćwiczenia było zapoznanie się ze zjawiskiem ruchu elektronów w polu magnetycznym i elektrycznym oraz obliczenie stosunku e/m dwoma metodami.

Metoda podłużnego pola magnetycznego wydaje mi się dokładniejsza, ze względu na mniejszą możliwość wystąpienia błędu. Plamka na ekranie była dobrze widziana i nie było problemu z jej identyfikacją. Wynik e/m wyszedł również zbliżony do rzeczywistej wartości.

Na błąd wyniku w metodzie Thomsona ma wpływ wielkość i nieostrość plamki, na ekranie lampy oscyloskopowej oraz fakt, że plamka przy zmianie natężenia pola, nie przesuwa się po lini pionowej, lecz nachylonej pod pewnym kątem. Oprócz tego na oscyloskop mogły działać pola magnetyczne urządzeń, znajdujących się w sąsiedztwie.

Na pewno na błąd w obydwu metodach mają również wpływ moje kłopoty ze wzrokiem oraz niedokładności amperomierzy i woltomierzy, są to jednak błędy małe.

- 7 -



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
rozne, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne10, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne10, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne3, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne2, Politechnika WGGiG, Fizyka
rozne9, Politechnika WGGiG, Fizyka

więcej podobnych podstron