Bankowość . Modele.

Najprostszy jednoszczeblowy

model jednoszczeblowy złożony

Rzeczywisty dwuszczeblowy

Od 1989r w Polsce obowiązuje model ostatni.

Przed 1989r. Bank Centralny miał organy w dużych miastach ( wojewódzkich) , a w małych oddziały operacyjne.

Potem wydzielono PKO BP, PKO S.A. ,Bank Handlowy w Warszawie , BGŻ , któremu podlegały Banki Spółdzielcze. Obsługiwały one wydzielone działy gospodarki i przedsiębiorstw.

Przedsiębiorstwa były przypisane do NBP , który pełnił pewne funkcje kontrolne wobec przedsiębiorstw.

Przedsiębiorstwa musiały ubiegać się o kredyty obligatoryjnie , gdy chciały prowadzić inwestycje.

Reforma bankowości w Polsce.

Wyłoniono 9 banków komercyjnych. Reformę zapoczątkowała ustawa „ Prawo bankowe”.

Te wyodrębnione banki były jednoosobowymi spółkami skarbu państwa , podlegały Kodeksowi Handlowemu ( obecnie Kodeksowi Spółek Handlowych). Np. na Śląsku - Bank Śląsk.

Ta reforma organizacyjna nie funkcjonowała długo , banki zaczęły zmieniać właścicieli , prywatyzowały się .

Prywatyzacja polegała na zmianie właścicieli banków . Środki nadwyżki ze sprzedaży akcji nad emisją wędrowały do budżetu państwa.

Potem powstało dużo innych banków ( kilkadziesiąt) , obecnie działają one wg. modelu 3.

Podmioty gospodarcze mają prawo wyboru banku.

Reforma bankowości w Polsce:

- związana z reformą całej gospodarki

- oddzielenie funkcji Banku centralnego od bezpośredniej działalności kredytowej

- utworzenie banków uniwersalnych

- konkurencja między bankami i oparcie funkcjonowania banków na zasadach samodzielności i samofinansowania

- wzrost aktywności banków

- rola NBP , jako Banku Centralnego koordynującego działalność banków i refinansującego je.

Rola i funkcje NBP

NBP

Bank emisyjny podmiot polityki bank państwowy bank banków

Gospodarczej

Wyłączne prawo kształtowanie i realizacja prowadzenie rachunków organizowanie

emisji i pieniędzy polityki pieniężnej budżetu państwa rozliczeń

pieniężnych

organizowanie zapewnienie agent finansowy kredytodawca

gospodarki bezpieczeństwa rządu ostatniej instancji

znakami pieniężnymi i stabilności centralna instytucja nadzór nad

sektora bankowego dewizowa płynnością i

wypłacalnością

banków

Bank Centralny

1. refinansowanie banków poprzez :

• kredyt refinansowy

• kredyt redyskontowy ( redyskonto weksli handlowych)

• kredyt lombardowy ( pod zastaw papierów wartościowych)

• operacje otwartego rynku:

• sprzedaż i zakup po przez Bank centralny papierów wartościowych ( weksli skarbowych , bonów pieniężnych NBP i obligacji)

• rezerwy obowiązkowe:

• stopy rezerw są uzależnione od rodzajów depozytów. Rezerwy pozwalają uruchomić większy kontyngent kredytu redyskontowego , czy lombardowego.

Banki komercyjne mają obowiązek utrzymywania rezerw obowiązkowych w Banku Centralnym.

Stopa rezerwy obowiązkowej jest ustalana przez Radę Polityki Pieniężnej. Na czele Rady stoi prezes NBP. W skład wchodzą przedstawiciele wybierani przez prezydenta , sejm i senat.

Podstawowe stopy procentowe w NBP:

Stopa procentowa	oprocentowanie
Stopa referencyjna (1)	3,50 %
Stopa lombardowa	5,00 %
Stopa depozytowa	2,00 %
Stopa redyskonta weksli	3,75 %
Stopa dyskonta weksli	4,00 %

( nie uczyć się , tylko mieć ogólny pogląd)

Stopa rezerwy obowiązkowej	oprocentowanie
Od wkładów złotowych płatnych na każde żądanie	3,00 %
Od wkładów złotowych	3,00 %
Od wkładów w walutach obcych płatnych na każde żądanie	3,00 %
Od wkładów terminowych w walutach obcych	3,00 %
Od środków uzyskanych z tytułu sprzedaży papierów Wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem wykupu ( REPO)	0,00 %
Procentowanie środków rezerwy obowiązkowej (2)	3,73 %

1 - minimalna rentowność 7- dniowych bonów pieniężnych

2- 0,9 stopy redyskonta weksli - obowiązuje od 01.05.2004r.

Weksle redyskontowe , kredyt redyskontowy , weksel , kredyt wekslowy. ( należy wiedzieć).

Banki operacyjne

Podstawowe typy banków


uniwersalne



komercyjne

wyspecjalizowane ( np. hipoteczny)


spółdzielcze


banki


komunalne


uniwersalne


kasy oszczędnościowo - rozliczeniowe

wyspecjalizowane ( np. kasy

komunalo - mieszkaniowe i inne)

Inny podział :

Banki :

• Państwowe

• Prywatne (SA) ( nastawione na zysk)

• Spółdzielcze ( własność grupowa) ( zysk nie jest głównym celem działalności)

Bankowość jako system:

• Banki

• Ustawa o bankowości

• Nadzór nad bankami ( obecnie Komisja Nadzoru bankowego - ma ona też nadzór nad ubezpieczeniami i papierami wartościowymi)

Tutaj plansza którą ma dać wykładowca , choć to to co pod spodem , ale nie wiem czy wszystko

Ustawa prawo bankowe z 2002r.

Polskie Prawo Bankowe używa pojęcia czynności bankowe , do których ( 7 pierwszych zarezerwowane tyko dla banków):

1. przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na każde żądanie lub terminowych, oraz prowadzenie rachunków tych wkładów

2. prowadzenie rachunków bankowych

3. udzielanie kredytów

4. udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych , oraz otwieranie i prowadzenie akredytyw

5. emitowanie bankowych papierów wartościowych

6. prowadzenie bankowych rozliczeń pieniężnych

6a. wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego

7. wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banków w odrębnych ustawach

8. udzielanie pożyczek pieniężnych

9. operacje czekowe i wekslowe , oraz operacje , których przedmiotem są warranty

10. wydawanie kart płatniczych, oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu

11. terminowe operacje finansowe

12. nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych

13. przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych - oraz udostępnianie skrytek sejfowych

14. prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych

15. udzielanie i potwierdzanie poręczeń

Operacje bankowe możemy podzielić na : aktywne i pasywne , oraz usługowe.

Operacje bankowe.

ma dać wykładowca

Funkcje banków komercyjnych w gospodarce:





Ujęcie mikroekonomiczne Ujęcie makroekonomiczne






Udzielanie i zaciąganie kredytów


Świadczenie usług obrotu pieniężnego ,

kredytowego , kapitałowego


Oferowanie szeregu innych usług





Funkcje transakcyjne funkcje transformacyjne





Transformacja wielkości środków


Transformacja przestrzennej alokacji

środków ( małe środki , duża ilość ⇒

duże środki)


Transformacja terminów

(pozyskiwane krótkoterminowe

lokaty stają się podstawą

długoterminowych kredytów)


Transformacja ryzyka


Transformacja informacji

Pozyskiwanie kapitału przez bank.:

- emisja akcji - źródło kapitałów własnych

- depozyty bankowe ( bieżące i terminowe) - źródła kapitałów obcych

- emisja papierów wartościowych dłużnych ( bony i obligacje bankowe , certyfikaty depozytowe) - źródła kapitałów obcych

Struktura zobowiązań polskich banków komercyjnych







lokaty między bankowe 18%


pozostałe pasywa 7%



depozyty osób fizycznych 49%





zob wobec budżetu i NBP 6%


depozyty przedsiębiorstw 20%

depozyty klientów 69%

Pasywa banków komercyjnych ( główna pozycja) ( nie uczyć się , tylko mieć ogólny pogląd)

Pasywa :

Kapitały własne

Kapitały obce ksero ma dać wykładowca

Banki działają w warunkach konkurencji.

Udzielanie kredytów bankowych jest emisją nowego pieniądza.

Kredyt - znaczy zawierzenie

Kredyt udzielony jest w poczet zdeponowanych depozytów.

Udzielanie pożyczki - z już wyemitowanych wcześniej pieniędzy ( nie powoduje to zmiany ilości pieniądza na rynku).

Spłata kredytu - wycofanie pieniądza z rynku.

Bank udzielając kredytu sprawdza klienta.

Porównanie cech kredytu bankowego i pożyczki pieniężnej:

Kredyt bankowy:

• Regulacja prawna : Prawo bankowe

• Postawienie do dyspozycji określonej kwoty środków pieniężnych w postaci bezgotówkowego pieniądza bankowego

• Finansowanie konkretnego celu określonego w umowie

• Wykorzystanie środków z kredytu na warunkach i zasadach określonych w umowie

• Odpłatność

• Forma pisemna umowy

Pożyczka pieniężna:

• Regulacja prawna : Kodeks Cywilny

• Przeniesienie własności środków pieniężnych

• Nie ma wymogu określania celu pożyczki

• Brak wymogu określania w umowie warunków wykorzystania środków pieniężnych

• Może , ale nie musi być odpłatna

• Brak wymogu pisemnej formy umowy w przypadku , gdy kwota pożyczki jest mniejsza niż 500 zł.

Aktywa pracujące i niepracujące:


Kredyty




Aktywa pracujące papiery wartościowe

lokaty międzybankowe czynne


Aktywa


gotówka ( kasa i NBP)



Aktywa niepracujące środki trwałe

inne aktywa ( wyposażenie , budowle,

budynki)

( Kolejność jest loteryjna , nie jak w bilansie)

Przygotować : informacje o jakimś banku ( bilans , oferty produktów depozytowych , stopy procentowe , ofertę kredytową, strukturę aktywów , pasywów , jak się zmienia struktura) - jak ktoś chce , a co z tego będzie nie wiadomo.

Rodzaje kredytów bankowych

Najważniejsze typy kredytów


Kredyt w rachunku bieżącym dla przedsiębiorstw



Kredyty gospodarczy kredyt obrotowy

( dla przedsiębiorstw)


Kredyt inwestycyjny


Kredyt w rachunku bieżącym dla ludności




Kredyty Kredyt konsumpcyjny kredyty ratalne ( w tym samochodowe)



( dla ludności)

Kredyt gotówkowy

Kredyt lombardowy


Kredyt budowlano - kredyt budowlany


mieszkaniowy Kredyt mieszkaniowy

Wpływy banku z udzielonych kredytów:

-prowizja od kredytów - opłata za usługi bankowe pobierana w momencie udzielania kredytu

-odsetki od kredytów - podstawowe źródło wpływów z kredytów , ustalone od kwoty zadłużenia w kredycie ( zależy od czasu , oprocentowania , wielkości kredytu).

Gdy stopa procentowa jest wyższa od stopy inflacji to jest to stopa realnie dodatnia.

Co ma wpływ na odsetki :

-czas kredytowania

- inflacja

- jakość zabezpieczeń prawnych

- popyt na kredyt

- polityka kredytowa w zakresie portfela kredytów

-sytuacja kredytobiorcy - zdolność kredytowa.

Aby dostać kredyt należy złożyć wniosek i jest on oceniany formalnie , potem merytorycznie ( analiza zdolności kredytowej).

Rodzaje zabezpieczeń prawnych kredytu:

- osobiste - zabezpieczenia przy , których dłużnik lub osoba trzecia odpowiada za to całym swoim majątkiem

- rzeczowe - zabezpieczenia , których przedmiotem jest określona rzecz ruchoma lub nieruchomość.

Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie.

Kredytobiorca jest zobowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności.

Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

- strony umowy

- kwotę i walutę

- ..... ksero ma dać wykładowca

Złota reguła bankowa - bank może wykorzystywać pozyskane pieniądze na okresy nie dłuższe niż te na jakie je pozyskuje.

Rezultaty jej stosowania:

- mniejsze ryzyko

- brak korzyści z transformacji pieniądza w czasie

Reguła osadu we wkładach - bank ma w sposób ciągły do swojej dyspozycji znaczną część lokat bieżących , które może wykorzystać na dłuższe okresy.

Przyczyny tzw. osadu:

- utrzymywanie przez deponentów stałego zapasu pieniężnego na rachunku bieżącym

- „ zazębianie się „ wpłat i wypłat dotyczących różnych klientów.

Sk - suma udzielonych kredytów

Nd1 - pierwsza nadwyżka depozytów ( różnica pomiędzy pierwszym depozytem , a kwotą rezerw obowiązkowych)

r - stopa rezerw obowiązkowych

Sk = Nd1



Instytucje systemu bankowego w Polsce ksero ma dać wykładowca , nie uczyć się na pamięć

BANK

PODMIOTY GOSPODARCZE

PODMIOTY GOSPODARCZE

Bank operacyjny

Bank operacyjny

Bank operacyjny

Bank operacyjny

BANK CENTRALNY

Bank operacyjny

Bank operacyjny

Bank operacyjny

Bank operacyjny

BANK CENTRALNY

PODMIOTY GOSPODARCZE

---