FILOZOFIA wykłady2 dobre, WSPOL, I rok semestr II, Podstawy filozofii


FILOZOFIA

Filozofia (gr. Φιλοσοφία) oznacza dosłownie "umiłowanie mądrości" - system metodycznie zorganizowanej i teoretycznie uporządkowanej refleksji-wiedzy nad bytem, regułami jego poznania oraz człowiekiem i dziedziną wartości, mający charakter podstawowy, ogólny i krytyczny.

Historyczne koncepcje przedmiotu filozofii

  1. Klasyczna

Uniwersalna i niepowtarzalna nauka, która bada to co istnieje i konieczne, docierając do elementarnych składowych świata, abstrahując od jednostkowych własności ( od Arystotelesa, występuje u Kartezjusza i także Husserla)

  1. Sokratejsko - egzystencjalna

Dyscyplina utożsamiana ze sztuką życia opartą na mądrości, służącą do wyzwolenia jednostki poprzez ustalenie sensu otaczającego bytu, pozbawiona celów naukowych ( od Sokratesa, Cyników, Stoików, Epikura, występuje również w egzystencjalizmie)

  1. Syntetyczno - empirystyczna

Teoria naukowa czerpiąca z nauk przyrodniczych, bądź społecznych, która rozszerza i wzbogaca wiedzę o świecie ustalając fakty i prawidłowości o charakterze doświadczalnym (w pozytywizmie, szkole frankfurckiej i niektórych odmianach marksizmu)

  1. Analityczna

Koncepcja skupiająca badania na języku nauki, bądź lingwistyce (języki naturalne), stanowi logiczna analizę pojęć i bada formalne struktury teorii, jest to metoda uwalniania od nieporozumień powstających w wyniku nadużywania pojęć (u neopozytywistów, tzw. „koło wiedeńskie”, Witegenesteina, Austina, Strawsona)

Działami filozofii są:

ONTOLOGIA: pochodzi od słów ONTO - oznacza byt i LOGOS - nauka, co daje nam naukę o bycie, a więc o tym co nas otacza, o tym co subiektywnie i obiektywnie istnieje. Nauka o istnieniu nieskończonym, o tym co nas otacza, co odbieramy zmysłami.

Funkcje: diagnozująca, prognostyczna i wyjaśniająca.

gnoseologia, epistemologia - stanowiska filozoficzne

GNOSEOLOGIA:(GNOSIS - poznanie, LOGOS - nauka) jest to dział filozofii zajmujący się filozoficzną analizą osiągania wiedzy ludzkiej. Prowadzi badania nad istotą i strukturą poznania. Bada źródła poznania. Wiedzę poznawczą czerpiemy z różnego rodzaju doświadczeń. Tak naprawdę źródłem poznania jest człowiek. Strukturą poznania może być umysł i doświadczenie. Wyróżniamy komponenty poznania:

  1. podmiot poznania

  2. przedmiot poznania

  3. treści poznawcze

  4. współzależność i powiązania

EPISTEMOLOGIA (grec. episteme - wiedza, umiejętność) jest to płaszczyzna w ramach teorii poznania, która zajmuje się krytyką wiedzy ludzkiej. Zajmuje się wartościowaniem, ocenianiem czy wiedza jest wartościowa czy też ni. Ocenia użyte narzędzia do pozyskiwania wiedzy.

ESTETYKA - zajmuje się wartościowaniem wytworów ludzkiej egzystencji, określeniem piękna.

ETYKA - dział filozofii zajmujący się badaniem moralności, jest nauka oceniającą

AKSJOLOGIA (grec. aksjos - cenny) nauka o wartościach, dział etyki

Sposoby poznania bytu

  1. Racjonalizm metodologiczny

  1. skrajny - uważa, że jedyna wartościową droga poznania bytu jest umysł.

  2. umiarkowany - poznanie rzeczywistości jest możliwe przy pomocy innych narzędzi i instrumentów, ale dalej akcentuje priorytetową rolę umysłu

  3. genetyczny - człowiek przychodzi na świat z pewną wrodzoną wiedzą, niektórzy uważają, że są to idee, pojęcia, wartości. Jest to punktem wyjścia do poznania rzeczywistości przez rozum.

  1. Empiryzm metodologiczny

  1. skrajny - jedynym wartościowym, pełnym sposobem poznania rzeczywistości jest doświadczenie

  2. umiarkowany - poznanie rzeczywistości jest możliwe przy pomocy innych narzędzi i instrumentów, ale dalej akcentuje priorytetową rolę doświadczenia

  3. genetyczny - człowiek rodzi się czysty jak kartka papieru i dopiero doświadczenia o różnym charakterze, rodzaju i formie kształtują jego postawy oraz umożliwiają poznanie ontologiczne

  1. Irracjonalizm - kierunek filozofii idealistycznej, który zaprzecza możliwości pełnego poznania świata za pomocą rozumu i doświadczenia. Głosi, że poznanie wartościowe można osiągnąć w drodze objawienia, iluminacji, kontemplacji, a więc za pomocą czynników pozarozumowych, niemożliwych do sprecyzowania za pomocą pojęć naukowych

  2. Agnostycyzm - stanowisko filozoficzne, które zakłada, że byt- nie ważne jaki on jest- nie jest poznawalny.

  3. Idealizm obiektywny - kierunek filozofii lub też założenie filozoficzne, które zakłada istnienie niezależnych, absolutnych, niematerialnych bytów od naszej świadomości. Świat materialny jest tylko odbiciem świata absolutnego, idealnego, świata pojęć, idei, wartości, świata prawzorów.

  4. Idealizm subiektywny - kierunek filozofii, który głosi, że pierwotny Duch to Duch subiektywny, w związku z tym nic nie istnieje obiektywnie. Wszystko jest subiektywnym wytworem ludzkiego umysłu.

  5. Materializm - kierunek filozofii, który uważa, że materia jest pierwotna, a Duch wtórny. Rzeczywistość jest pierwsza, a świadomość druga. Materia jest jedynym, samoistnym bytem stanowiącym osnowę wszystkich zjawisk zachodzących w świecie, a świadomość ludzka jest odzwierciedleniem materialnego świata. Formy materializmu:

  1. m. metafizyczny - ujmuje on świat statycznie, nierozwojowo, a historycznie jednopoziomowo i mechanicznie. Wszystkie zjawiska które zachodzą w świecie dają się sprowadzić do zjawisk mechanicznych.

  2. m. dialektyczny - ujmuje świat dynamicznie, historycznie wielopoziomowo i niemechanistycznie. Zakłada swoistość jakościową i nomologiczną (prawną) poszczególnych form materii.

T. Zarys historii filozofii starożytnej.

OKRES KOSMOLOGICZNY - charakteryzują go:

  1. OŚRODEK JOŃSKI (empiryczny).

1. Filozofowie przyrody

2. Heraklit z Efezu

3. Eleaci

4. Empedokles, Anaksagoras

5. Atomiści

  1. OŚRODEK ITALSKI (spekulatywny)

1. Pitagorejczycy

TALES z MILETU(żył w latach ok. 624-547 r pne.)

(matematyk, geodeta, astronom)

  1. Podstawowa kwestia: Co było pramaterią i początkiem wszechświata

  2. Za praprzyczynę (ARCHE) wszechświata uznawał on wodę.

DOWODY:

  1. Przewidział zaćmienie słońca w 585r pne ( data ta jest uważana za datę narodzin filozofii ).

  2. Pierwszy użył słowa PHYSIS na oznaczenie świata zewnętrznego

  3. Twórca odkryć w zakresie geometrii:

ANAKSYMANDER(610-547 r pne) (geograf )

    1. Za przyczynę wszechświata uznawał Apejron(bezkres) jako element bezpostaciowy, wieczny, niewidzialny i niezniszczalny

    2. Jako pierwszy spisywał swoje myśli

    3. Autor pierwszej mapy

    4. Wynalazca zegara słonecznego

    5. Postrzegał ziemię jako krążek pływający po bezkresie wód

    6. Koncepcja powstania świata:

ANAKSYMENES (585-528 r. pne ) (meteorolog)

    1. Przyczyną wszechświata jest powietrze, jako przejaw konkretnej rzeczywistości i nieograniczoności w przestrzeni. DOWODY: