Rozwój integracji europejskiej

Ewenement integracji europejskiej

• Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu (NAFTA),

• Wspólnota Północnoafrykańską,

• Wspólnota Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej (ECOSOWAS),

• Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo - Wschodniej (ASEAN),

• Mercosur w Ameryce Łacińskiej,

• System Integracji Środkowo - amerykańskiej,

• Karaibska Wspólnotę i Wspólny Rynek (CARICOM),

• Wspólnota Gospodarczą Azji i Pacyfiku (APEC),

• Radę Arabskiej Jedności Gospodarczej (CAEU),

• Arabska Radę Współpracy (ACC),

• Arabska Unię Maghrebu

Wskaźnik	Współpraca regionalna	Integracja europejska
Cechy instytucjonalne	Opieranie się wyłącznie na międzyrządowych metodach podejmowania decyzji	Istnienie autonomicznych, ponadnarodowych instytucji inicjujących i egzekwujących wspólne polityki
Metody podejmowania decyzji	Podejmowanie decyzji drogą konsensusu (państwa mają prawo weta wobec decyzji)	Szerokie stosowanie głosowania kwalifikowaną większością głosów (państwa nie maja prawa weta wobec decyzji)
Stopień integracji prawnej	Arbitraż i rozstrzyganie określonych spraw	Stały trybunał biorący udział w tworzeniu ponadnarodowego porządku prawnego
Zakres integracji politycznej	Koncentracja na współpracy gospodarczej między państwami	Rozwijanie unii politycznej wraz z systemem ekonomicznych, społecznych i politycznych praw obywateli
Zakres spraw objętych współpracą	Nacisk na handel, inwestycje i związane z tym sprawy ekonomiczne	Rozszerzanie kompetencji na wiele szerokich obszarów (np. wspólna waluta, ochrona środowiska, kultura)
Obecność procedur demokratycznych	Minimalne, jeśli w ogóle, zaangażowanie parlamentów	Ustanowienie procesu demokratycznego opartego na wybieranym bezpośrednio parlamencie
Współpraca w zakresie polityki zagranicznej	Koordynowanie stosunków zewnętrznych ograniczone do udziału w wielostronnych negocjacjach handlowych	Rozwijanie wspólnej polityki zagranicznej, bezpieczeństwa i obrony

Cechy charakterystyczne organizacji ponadnarodowej

• możliwość stanowienia prawa kierowanego zarówno do państw członkowskich, jak i poszczególnych jednostek, przy czym normy stanowione mogą być bezpośrednio skuteczne i zachowują pierwszeństwo w stosunku do wszystkich norm prawa krajowego, włączając normy konstytucyjne; decyzje podejmowane są większością głosów i wiążą również państwa, które głosowały przeciwko przyjęciu danego środka;

• autonomia sądowa, tj. zasada, że wszelkie spory dotyczące stosowania lub wykładni prawa wspólnotowego mogą być rozpatrywane wyłącznie przez specjalnie powołany organ sądowy, którego jurysdykcja jest obowiązkowa i nie może być wyłączona;

• autonomia finansowa, oznaczająca, że organizacja nie utrzymuje się ze składek państw członkowskich, lecz posiada własne źródła dochodów (m.in. cła nakładane na podstawie wspólnej taryfy celnej, dochody ze wspólnej polityki rolnej, część podatku od wartości dodanej przekazywanej przez poszczególne państwa do wspólnej kasy)

Prehistoria

• Okres międzywojenny: koncepcje współpracy paneuropejskiej (Richarda hrabiego Coudenhove - Kalergiego) czy Stanów Zjednoczonych Europy (francuskiego premiera Edouarda Herriota - używał znanych dzisiaj terminów, jak „wspólny rynek” czy „Unia Europejska”.

• Latach II wojny światowej: Winston Churchill, opowiadał się za utworzeniem „Stanów Zjednoczonych Europy” - organizacji działającej za pośrednictwem „Rady Europy” - będącej obszarem zredukowanych barier dla handlu i swobodnego przepływu osób, wyposażoną we wspólne siły zbrojne i Wysoki Trybunał do rozstrzygania sporów;

Ojcowie integracji europejskiej

• Za ojców integracji, uważa się Jean'a Monneta i Roberta Schumana.

• Projekt utworzenia instytucji niezależnej od rządów poszczególnych państw, która byłaby w swojej naturze nie międzyrządowa, lecz ponadnarodowa:plan Schumana,

• zjednoczenie Europy miało dokonywać się nie z dnia na dzień ani według jednego planu, lecz będzie postępowało krok po kroku za sprawą konkretnych dokonań.

Wyzbycie się wrogości między Francją a Niemcami: `umieszczenie całej francusko - niemieckiej produkcji węgla i stali pod zarządem wspólnej Wysokiej Władzy w organizacji otwartej na udział innych krajów europejskich'. Miałby to być `pierwszy etap Federacji Europejskiej', który sprawiłby, iż wszelka wojna między Francja a Niemcami byłaby `nie tylko nie do pomyślenia, ale i fizycznie niemożliwa.'”Dzień, w którym francuski minister spraw zagranicznych przedstawił swój plan oparty na pomyśle Jean'a Monneta, uznać za symboliczny początek Unii Europejskiej; 9 maja jest dziś obchodzony jako Dzień Europy.

Rozszerzanie integracji

Rozszerzenie integracji europejskiej oznacza objęcie jej zasięgiem coraz większej ilości państw. Skalę tych przeobrażeń najlepiej oddają liczby: 18 kwietnia 1951 r. traktat paryski ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali podpisało 6 państw: Francja, Republika Federalna Niemiec, Włochy, Belgia, Niderlandy i Luksemburg. W 2010 r. Unia Europejska liczy 27 państw członkowskich, a 3 państwa kandydują do niej (Turcja, Chorwacja, b. Republika Jugosłowiańska Macedonii).

1952	Powstaje Europejska Wspólnota Węgla i Stali, którą tworzą Francja, Republika Federalna Niemiec, Włochy, Belgia, Niderlandy i Luksemburg
1958	Powstają Europejska Wspólnota Gospodarcza i Europejska Wspólnota Energii Atomowej. Członkowie: Francja, Republika Federalna Niemiec, Włochy, Belgia, Niderlandy i Luksemburg
1973	Do Wspólnot Europejskich przystępują: Wielka Brytania, Irlandia i Dania. Norwegia w drodze referendum odrzuca możliwość wstąpienia do WE
1981	Do Wspólnot Europejskich przystępuje Grecja
1986	Do Wspólnot Europejskich przystępują Hiszpania i Portugalia
1995	Do Unii Europejskiej przystępują: Szwecja, Finlandia i Austria. W powtórnym referendum Norwegia odrzuca możliwość akcesji
2004	Do Unii Europejskiej przystępują Polska, Węgry, Czechy, Słowacja, Litwa, Łotwa, Estonia, Cypr i Malta
2007	Do Unii Europejskiej przystępują Bułgaria i Rumunia

Pogłębianie integracji

Następowało w dwóch kierunkach:

• współpracy międzyrządowej podporządkowywano coraz więcej dziedzin, przede wszystkim w sferze polityki zagranicznej, a z czasem polityki bezpieczeństwa, a ostatnio także obrony.

• kolejne sfery podporządkowywano regulacjom ponadnarodowym (wspólnotowym i unijnym), a więc te, w których kompetencje państw członkowskich zostały przekazane organom ponadnarodowym. Początkowo dotyczyło to kwestii gospodarczych, następnie także i finansowych, wizowych, azylowych, kontroli granic aż po współpracę w sferze zwalczania przestępczości.

Traktat	Data	Zmiany
Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (traktat paryski)	1952	Powstanie instytucji ponadnarodowych. Regulacje dotyczące produkcji węgla i stali w krajach członkowskich
Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Atomowej (traktaty rzymskie)	1958	Porozumienie o zniesieniu ceł na produkty przemysłowe w handlu wewnętrznym, instytucjonalizacja współpracy w zakresie energetyki jądrowej
Traktat ustanawiający wspólną Radę i wspólną Komisję Wspólnot Europejskich (traktat fuzyjny)	1967	Ustanowienie wspólnych instytucji dla poszczególnych wspólnot
Jednolity Akt Europejski	1987	Wprowadzenie swobody przepływu osób, towarów i usług. Regulacje dotyczące współpracy w zakresie polityki zagranicznej
Traktat o Unii Europejskiej (traktat z Maastricht)	1993	Utworzenie Unii Europejskiej o strukturze filarowej (integracja gospodarcza, polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, współpraca w zakresie spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości)
Traktat z Amsterdamu	1999	Ustanowienie Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Włączenie kwestii ochrony granic zewnętrznych, wizowych i azylowych (tzw. system Schengen) do pierwszego filara
Traktat z Nicei	2003	Przygotowanie do rozszerzenia Unii Europejskiej o kraje Europy Środkowo - Wschodniej. Karta Praw Podstawowych
Traktat z Lizbony	2009	Zniesienie trójfilarowości, nadanie Unii Europejskiej podmiotowości prawnomiędzynarodowej, Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej jako podstawy prawne UE