Traktat z Lizbony
Główne modyfikacje
przekształcenie UE w organizację międzynarodową i rezygnacja ze struktury filarowej
sprecyzowanie kompetencji UE i odgraniczenie ich od kompetencji państw członkowskich
nadanie szczególnego charakteru WPZiB
umocnienie roli parlamentów narodowych, zwłaszcza przy monitorowaniu działania zasady subsydiarności
Karta Praw Podstawowych
zwiększenie elastyczności (rozszerzenie wzmocnionej współpracy, procedura kładki)
zasada podwójnej większości podczas głosowań większością kwalifikowaną w Radzie
sprecyzowanie źródeł prawa pochodnego i procedur jego stanowienia
sprecyzowanie możliwości wystąpienia z UE
Przekształcenie UE w organizację międzynarodową
art 47 TUE: Unia ma osobowość prawną
art. 1 TUE: podstawę Unii stanowią TUE i TFUE. Unia zastępuje WE i jest jej następcą prawnym
likwidacja systemu filarowego
UE jako organizacja międzynarodowa - kres spekulacjom nt. tworzenia państwa ogólnoeuropejskiego kosztem suwerenności państw członkowskich
Podział kompetencji
nawiązanie do koncepcji Kompetenz - Kompetenz
zasada przyznania (kompetencji powierzonych): art. 5 TUE: Granice kompetencji Unii wyznacza zasada przyznania
art. 4 TUE: gwarancja wobec zasadniczych kompetencji państw członkowskich
art. 4 TUE: kompetencje nieprzyznane UE w Traktatach należą do państw członkowskich
art. 4 TUE
równość państw wobec traktatów
poszanowanie tożsamości narodowej i podstawowych funkcji państwa (struktury polityczne i konstytucyjne, integralność terytorialna, zapewnienie porządku publicznego, ochrona bezpieczeństwa narodowego)
kwestia bezpieczeństwa narodowego należy do zakresu wyłącznej kompetencji państw członkowskich
art. 6 TUE
przyjęcie KPP i przystapienie UE do KPCz nie oznacza rozszerzenia kompetencji UE
art 2 TFUE - kompetencje dzielone
państwa członkowskie wykonują swoje kompetencje w zakresie, w jakim UE nie wykonuje swoich
zaprzestanie wykonywania kompetencji przez UE powoduje przejęcie ich przez państwo
jeśli UE prowadzi działania w pewnej dziedzinie, zakres ich wykonywania jest określony aktem UE, a więc nie dotyczy całości kompetencji
podjęcie przez UE działań wspierających, koordynujących i uzupełniających nie zastępuje kompetencji państw członkowskich
art. 3 TFUE - kompetencje wyłączne Unii
unia celna
reguły konkurencji
polityka pieniężna (dot. państw strefy euro)
zachowanie wspólnych zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa
wspólna polityka handlowa
zawieranie umów międzynarodowych
art. 4 TFUE - kompetencje dzielone
rynek wewnętrzny
polityka społeczna (aspekty określone w Traktatach)
spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna
rolnictwo i rybołówstwo (z wyłączeniem zachowania morskich zasobów biologicznych)
środowisko naturalne
ochrona konsumentów
transport
sieci transeuropejskie
energia
przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości
wspólne problemy bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego
w dziedzinach badań, rozwoju technologicznego i przestrzeni kosmicznej oraz współpracy na rzecz rozwoju i pomocy humanitarnej wykonywanie kompetencji przez UE nie może doprowadzić do uniemożliwienia państwom członkowskim wykonywania ich kompetencji
art. 6 TUFE - wspieranie, koordynowanie lub uzupełnianie państw członkowskich przez UE
ochrona i poprawa zdrowia ludzkiego
przemysł
kultura
turystyka
edukacja, kształcenie zawodowe, młodzież, sport
ochrona ludności
współpraca administracyjna
art. 12 TUE - zwiększenie roli parlamentów narodowych
otrzymują informacje oraz projekty aktów prawnych
czuwają nad przestrzeganiem zasady pomocniczości
w ramach PWBiS uczestniczą w mechanizmach oceniających wykonanie polityk UE
uczestniczą w procedurach zmiany Traktatów
uczestniczą we współpracy międzyparlamentarnej wspólnie z PE
Karta Praw Podstawowych
w chwili wejścia w życie TL Karta zyskuje taką samą moc prawną co Traktaty (należeć będzie do prawa pierwotnego Unii
Europejska Konwencja Praw Człowieka
art 6 TUE: Unia przystępuje do EKPCz.
przystąpienie do EKPCz nie rozszerza kompetencji UE wynikających z Traktatów