Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym

Studium przypadku

Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym jest sprawozdaniem sporządzanym obowiązkowo przez jednostki, których sprawozdanie finansowe podlega corocznemu badaniu przez biegłego rewidenta (art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości), jest to nowy element tego sprawozdania.

Badaniu i ogłaszaniu sprawozdań finansowych podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe kontynuujących działalność:

1. banków oraz ubezpieczycieli,

2. jednostek działających na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych,

3. spółek akcyjnych,

4. jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym osiągnęły lub przekroczyły granicę dwóch z trzech następujących wielkości:

• średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na etaty - nie więcej niż 50 osób;

• suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego - nie więcej niż równowartość 2 000 000 EURO w przeliczeniu na walutę polską;

• przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz z operacji finansowych - nie więcej niż 4 000 000 EURO (równowartość w walucie polskiej).

Z uwagi na zwolnienia i wyłączenia w zakresie skonsolidowanego sprawozdania finansowego można wyróżnić trzy następujące sytuacje:

1. jednostka dominująca może nie sporządzać skonsolidowanego sprawozdania (art. 56 ustawy o rachunkowości),

2. na mocy przepisów konsolidacji nie podlegają (wyłączenie obligatoryjne) jednostki współzależne, gdy występują określone zaszłości (art. 57 ustawy),

3. konsolidacją mogą być nie objęte (wyłącznie fakultatywne) jednostki zależne lub współzależne, gdy występują określone zaszłości (art. 58 ustawy).

Dane liczbowe ujęte w zestawieniu zmian w kapitale (funduszu) własnym odnoszące się do poszczególnych pozycji zestawienia muszą dotyczyć bieżącego i poprzedniego roku obrotowego. Jeżeli natomiast zestawienie obejmuje inny okres sprawozdawczy niż rok obrotowy, należy w zestawieniu przedstawić zmiany za dany okres sprawozdawczy i poprzedni rok obrotowy.

Zestawienie zmian w kapitale własnym dla Spółki Akcyjnej „Żywiec”

Lp.	za okres:	2001r.	2000r.
I.	Stan kapitału własnego na początek okresu (BO)	2 362 696	2 042 736
	a) zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości
	b) korekty błędów zasadniczych
I.A.	Stan kapitału własnego na początek okresu (BO), po uzgodnieniu do danych porównywalnych	2 362 696	2 042 736
	1. Stan kapitału akcyjnego na początek okresu	18 482	16 017
	1.1. Zmiana stanu kapitału akcyjnego	9 857	2 465
	a) zwiększenie (z tytułu)	9 857	2 465
	- emisja akcji	9 857	2 465
	b) zmniejszenie (z tytułu)
	- umorzenia
	1.2. Stan kapitału akcyjnego na koniec okresu	28 339	18 482
	2. Stan należnych wpłat na poczet kapitału akcyjnego na początek okresu
	2.1. Zmiana stanu należnych wpłat na poczet kapitału akcyjnego
	a) zwiększenie
	b) zmniejszenie
	2.2. Stan należnych wpłat na poczet kapitału akcyjnego na koniec okresu
	3. Stan kapitału zapasowego na początek okresu	2 285 229	1 878 876
	3.1. Zmiany stanu kapitału zapasowego	661 571	406 353
	a) zwiększenie (z tytułu)	661 571	406 353
	- emisji akcji powyżej wartości nominalnej	644 643	298 172
	- z podziału zysku (ustawowo)	16 859	107 959
	- z podziału zysku (ponad wymaganą ustawowo minimalną wartość)
	- przeksięgowanie wyniku przeszacowania zlikwidowanych /sprzedanych środków trwałych	69	222
	b) zmniejszenie (z tytułu)
	- pokrycia straty
	3.2. Stan kapitału zapasowego na koniec okresu	2 946 800	2 285 229
	4. Stan kapitału rezerwowego z aktualizacji wyceny na początek okresu	23 644	23 866
	4.1. Zmiany stanu kapitału rezerwowego z aktualizacji wyceny	-69	-222
	a) zwiększenie (z tytułu)
	b) zmniejszenia (z tytułu)	69	222
	- sprzedaży i likwidacji środków trwałych
	- przeksięgowanie przeszacowania zlikwidowanych (sprzedanych środków trwałych)	69	222
	4.2. Stan kapitału rezerwowego z aktualizacji wyceny na koniec okresu	23 575	23 644
	5. Stan pozostałych kapitałów rezerwowych na początek okresu
	5.1. Zmiany stanu pozostałych kapitałów rezerwowych
	a) zwiększenie (z tytułu)
	b) zmniejszenie (z tytułu)
	5.2. Stan pozostałych kapitałów rezerwowych na koniec okresu
	6. Różnice kursowe z przeliczenia oddziałów (zakładów) zagranicznych
	7. Stan niepodzielonego zysku lub niepokrytej straty z lat ubiegłych na początek okresu	35 341	123 977
	7.1. Stan niepodzielonego zysku z lat ubiegłych na początek okresu	35 341	123 977
	a) zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości
	b) korekty błędów zasadniczych
	7.2. Stan niepodzielonego zysku z lat ubiegłych, na początek okresu, po uzgodnieniu do danych porównywalnych	35 341	123 977
	a) zwiększenie (z tytułu)
	- podziału zysku
	b) zmniejszenie (z tytułu)	35 341	123 977
	- przeniesienie na kapitał zapasowy	16 859	107 959
	- dywidendy	18 482	16 018
	7.3. Stan niepodzielonego zysku z lat ubiegłych na koniec okresu
	7.4. Stan niepokrytej straty z lat ubiegłych na początek okresu
	a) zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości
	b) korekty błędów zasadniczych
	7.5. Stan niepokrytej straty z lat ubiegłych na początek okresu, po uzgodnieniu do danych porównywalnych
	a) zwiększenie (z tytułu)
	- przeniesienie straty do pokrycia
	b) zmniejszenie (z tytułu)
	7.6. Stan niepokrytej straty z lat ubiegłych na koniec okresu
	7.7. Stan niepodzielonego zysku lub niepokrytej straty z lat ubiegłych na koniec okresu
	8. Wynik netto	-10 481	35 341
	a) zysk netto		35 341
	b) strata netto	10 481
II.	Stan kapitału własnego na koniec okresu (BZ)	2 988 233	2 362 696

Kapitały własne pochodzić mogą z wkładów właścicieli, wspólników, udziałowców lub akcjonariuszy jak też z części przeznaczonego na ten cel zysku. W zależności od formy organizacyjno-prawnej jednostki gospodarczej kapitałem własnym są:

• fundusz założycielski i fundusz przedsiębiorstwa w przedsiębiorstwach państwowych,

• kapitał podstawowy, zapasowy oraz rezerwy w spółkach akcyjnych i w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością oraz w spółkach z udziałem kapitału zagranicznego,

• udział lub kapitał zakładowy w spółkach jawnych.

• kapitały w przedsiębiorstwach prywatnych osób fizycznych,

• fundusz udziałowy, zasobowy oraz fundusze specjalne w spółdzielniach.

Do analizy kapitału własnego i oceny związanych z nim relacji przykłada się szczególną wagę, gdyż w gospodarce rynkowej spełnia on bardzo ważne funkcje, a mianowicie:

• założycielską: posiadanie określonego wkładu kapitałowego stanowi podstawę do uruchomienia przedsiębiorstwa, a szczególnie w spółkach akcyjnych i spółce z ograniczoną odpowiedzialnością;

• finansową: kapitał własny jest bezzwrotnym źródłem finansowania majątku firmy, które uzupełnia się zwrotnym i bezpośrednio lub pośrednio oprocentowanym kapitałem obcym;

• gwarancyjną: kapitał własny traktuje się jako źródło pokrycia strat,

• wyrównawczą: szczególnie kapitał zapasowy (rezerwy kapitałowe) pozwala na kompensatę bieżących strat i zachowanie ciągłości dywidendy,

• pomiarową: kapitał własny jest podstawą do podziału dywidendy,

• reprezentacyjną: poziom, struktura i udział kapitału własnego w sumie bilansowej są świadectwem stabilności finansowej firmy.

Analiza struktury kapitału własnego jest interesująca z tego względu, że wymienione komponenty kapitału nie są jednakowo dostępne dla firmy. Kapitały podstawowe z powodu odpowiedzialności za substancję majątkową i ochronę interesów wierzycieli nie mogą być wypłacone właścicielom. Podobne funkcje spełnia kapitał zapasowy, który składa się z rezerw kapitałowych i rezerw prawnych (spółka akcyjna jest zobowiązana przeznaczyć na ten kapitał przynajmniej 8% rocznie czystego zysku, dopóki nie osiągnie on przynajmniej 1/3 części kapitału akcyjnego). Kapitał zapasowy w spółkach akcyjnych i spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością służy przede wszystkim do pokrycia straty bilansowej, a o innym jego użyciu ale w ograniczonym wymiarze rozstrzyga walne zgromadzenie akcjonariuszy lub też umowa spółki czy uchwała zgromadzenia wspólników. Pozostałe rezerwy tworzone są fakultatywnie i pozostają do dyspozycji przedsiębiorstwa. Można je więc przeznaczyć np. na wykup akcji własnych lub też na planowane inwestycje. Wysoki udział rezerw w kapitale własnym umożliwia stabilizację przedsiębiorstwa i określa stopień zasilenia działalności gospodarczej z zysku.

Dzięki zestawieniu zmian w kapitale (funduszu) własnym odbiorca sprawo-zdania finansowego otrzymuje dane niezbędne do analizy kapitałów własnych przedsiębiorstwa oraz przyczyn zmian poszczególnych składników kapitałów w trakcie roku obrotowego. Dysponując odpowiednimi narzędziami analizy finan-sowej może określić wpływ poszczególnych zdarzeń na sytuację przedsiębiorstwa w przyszłym okresie.

W zestawieniu zmian w kapitale (funduszu) własnym uwzględnione zostały wszystkie zmniejszenia oraz zwiększenia poszczególnych kapitałów. Analiza pionowa tego zestawienia pozwala określić wszystkie przepływy pomiędzy poszczególnymi kapitałami oraz przyczyny zmniejszenia lub zwiększenia stanów poszczególnych kapitałów. W omawianym przykładzie nastąpiło:

• zwiększenie stanu kapitału akcyjnego poprzez emisję akcji;

• zwiększenie stanu kapitału zapasowego poprzez emisję akcji powyżej wartości nominalnej, ustawowego podziału zysku oraz przeksięgowania wyniku przeszacowanych zlikwidowanych / sprzedanych środków trwałych,

• zmniejszenie stanu kapitału z aktualizacji wyceny z tytułu przeksięgowania przeszacowania zlikwidowanych (sprzedanych) środków trwałych (jednocześnie nastąpiło zwiększenie stanu kapitału zapasowego o tą samą kwotę).

Otrzymujemy również informację o przeznaczeniu niepodzielonego zysku z lat ubiegłych, w jakich kwotach zostaje on przeznaczony na zasilenie kapitału zapasowego (ustawowy podział zysku), a w jakich na wypłacenie dywidendy, o stanie ewentualnych, niepokrytych strat z lat ubiegłych oraz o wartości wyniku netto (zysk netto lub strata netto).

Natomiast analiza pozioma zestawienia zmian w kapitale pozwala określić realną wartość poszczególnych składników kapitału własnego przedsiębiorstwa. Uzyskanie realnej wartości kapitału własnego wymaga by jego wielkość na koniec roku była przynajmniej równa z wielkością kapitału własnego na początek roku - po jego przeliczeniu na warunki porównywalne, tj. po uwzględnieniu wpływu inflacji.

Uzupełnienie sprawozdań finansowych zestawieniem zmian w kapitale (funduszu) własnym pozwala na szybsze i pełniejsze uzyskanie informacji o poszczególnych kapitałach przedsiębiorstwa, ich zmianach w przeciągu roku obrotowego oraz na przeprowadzanie dokładniejszej i bardziej realnej analizy, a także prognoz na najbliższe okresy.

Bibliografia

1. Andrzej Bień, Witold Bień „Dochody z kapitałów i ich opodatkowanie” Difin, Warszawa 2001r.

2. Kazimierz Sawicki, Teresa Kiziukiewicz, Marian Pałka „Zmiany w rachunko-wości od 2001r. i 2002r. Część II Nowe regulacje w ustawie o rachunkowości”, Ekspert, Wrocław 2001r.

3. Tadeusz Wiśniewski „Analiza finansowa w przedsiębiorstwie”, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1997r.

4. Ustawa o rachunkowości (Dz.U. nr 121 poz. 591 z 1994 z późn. zm).

K. Sawicki, T. Kiziukiewicz, M. Pałka „Zmiany w rachunkowości od 2001r. i 2002r. Część II Nowe regulacje w ustawie o rachunkowości” , Ekspert, Wrocław 2001, str. 103.

T. Waśniewski „Analiza finansowa w przedsiębiorstwie”, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, W-wa, 1997, str.

A. Bień, W. Bień „Dochody z kapitałów i ich opodatkowanie”, Difin, Warszawa, 2001, str. 89

T. Waśniewski „Analiza finansowa w przedsiębiorstwie” Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa, 1997, str. 168

7

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---