wiktymologia cz 1, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia, filozofia, psychologia,itd


KRYMINOLOGIA cd.

Uważa się go za przedstawiciela do czasów współczesnych kryminologii nawiązuje do koncepcji klasycznej, opiera się na neoklasycyzmie koncepcji sprawcy przestępstwa .Nie odrzuca całkowicie tezy deterministycznej, twierdzi że pomiędzy tezą o określeniu przyczyn przestępczości a koncepcją kary odstraszającej nie ma sprzeczności. Jego zdaniem zachowania ludzi mają określone przyczyny, ale nie oznacza to, że ludzie w tym przestępca nie mają żadnej swobody wyboru, ten wybór ma jakieś uwarunkowania. Ilustruje to na przykładzie ubóstwa. Ubóstwo jest czynnikiem kryminogenym, bo osoby pozbawione pieniędzy mają większą pokusę aby kraść, ale nie oznacza to, że zachowaniem takiej osoby żądzą impulsy nad którymi nie jest w stanie zapanować i że osoba ta nie odpowiada w żaden sposób za swoje postępowanie i że nie jest zdolna reagować na określone bodźce zewnętrzne, wręcz przeciwnie groźba poniesienia określonych konsekwencji kradzieży ma taką osobę skłonić do zaniechania kradzieży. Groźba ta jest skierowana właśnie do takich osób na które działają określone czynniki kryminogenne. Wyłania się tu koncepcja kary odstraszającej mająca w określony sposób wpływać na zachowania potencjalnych sprawców przestępstw zniechęcić ich do wykonania wyboru zachowań przestępczych poprzez doprowadzenie do wzrostu „kosztów” takich zachowań. W tym kontekście podkreśla i zagrożenie karą, jego intensywność są w gruncie rzeczy jedynymi czynnikami związanymi z kontrolą przestępczości, którymi może kontrolować państwo. Tak więc cały nurt akcentuje, iż człowiek ma możliwość wyboru oraz że przestępstwo tak jak każde inne zachowanie jest rezultatem zdolności do wybierania. Kierunek ten opiera się na wizji homo eligens ale to nie oznacza że wybory są uwarunkowane, wręcz przeciwnie cała koncepcja opiera się na założeniu, iż wyborami ludzkimi rządzą określone prawidłowości. Uwidacznia się to w argumentacji Haaga dla odparcia często podnoszonego zarzutu iż koncepcja kary odstraszającej opierają się na absurdalnym założeniu, iż sprawca przestępstwa jest racjonalną jednostką dokonującą przed jego popełnieniem świadomej kalkulacji ewentualnych zysków i kosztów takiego postępowania. Stwierdza iż problem nie polega na tym, aby w racjonalny sposób kalkulowały osoby które mają być odstraszone. Racjonalnej kalkulacji wpływu zagrożeń ma dokonać przede wszystkim ustawodawca kształtujący polityką karną oraz sędziowie. Ci do których te zagrożenia są kierowane muszą natomiast jedynie w przewidywalny sposób na nie reagować. To zaś że przeciętnie rzecz biorąc reagują podobnie na bodźce „ do puty dopóki ludzkie reakcje charakteryzuje określona regularność możliwa jest racjonalna nawet ekonomiczna analiza przestępstwa i kary”.

Główni reprezentanci: Garry S. Becker, Izak Ehrlich. Podstawowym założeniem jest to, iż ludzie są jednostkami racjonalnymi a ponadto w sposób racjonalny mechanizującymi przyjemność i zadowolenie oznacza to, że aparatura pojęciowa wykształcona przez ekonomistów do analizy zachowań rynkowych, a więc pojęcie popytu, podaży, zysku, kosztów może być wykorzystana do analizy wszelkich innych zachowań które należy traktować jak zachowania rynkowe, w kategoriach wyboru w warunkach ograniczonych zasobów. Dość powszechnie panuje przekonanie iż wielokrotni recydywiści muszą być osobami dotkniętymi wadami psychicznymi tj. psychopatia. Twierdzi się że zachowania recydywistów nie mają być racjonalne. Zwolennicy opierają się na założeniu, że wszyscy ludzie reagują na określone bodźce w taki sam racjonalny sposób, co oznacza iż zmiana kosztów i zysków z wielkim prawdopodobieństwem prowadzi do zmiany dokonanego wyboru. W odniesieniu do przestępczości oznacza to że jednostka popełni przestępstwo gdy oczekiwana użyteczność możliwa do osiągnięcia za pomocą przestępstwa jest większa od użyteczności płynących z zaangażowania się w alternatywną zgodną z prawem działalność. Istotnym założeniem i kontrowersyjnym teorii ekonomicznej jest traktowanie czynników o charakterze psychicznym i społecznym zgodnie które mogą wpływać na zachowania przestępcze. Te czynniki traktują jako niezmienne. Chodzi tu o odwrotność pozytywistycznej tezy ż e sprawca jest osobą różniącą się od pozostałych. Natomiast tu zbudowali model wyboru między działalnością legalną, a nielegalną. Warunki, które muszą być spełnione:

Radykalne odejście od resocjalizacji na rzecz prezentowanych generalnie oddziaływań odstraszających. Tendencje zaostrzenia kar 1976 wchodzi kara egzekucji w USA.

Koncepcja uniemożliwiania w ramach tej teorii polega na fizycznym uniemożliwieniem popełnienia przestępstwa w drodze wieloletniej izolacji więziennej uznanych za niebezpiecznych. Doprowadziło to do zasadniczego zwiększenia długości kar. Wpływ na politykę karania, nie ma możliwości przedterminowego zwolnienia. Doprowadziło to do eksplozji populacji więziennej. Konsekwencje: budowanie zakładów karnych, utrzymanie pensjonariuszy. W latach 90 spadek przestępczości, ale trudno stwierdzić związek z represją polityką karną.

Teoria Wongera - centralnym pojęciem jest tzw. zamysł przestępczy, jego powstanie siły które powstrzymują człowieka przed realizacją zamysłu przestępczego oraz okoliczności sprzyjające popełnianiu przestępstwa zamysł przestępczości jest wynikiem pobudzenia egoistycznych tendencji tkwiących tkwiących w człowieku przez system społeczny państwa burżuazyjnego. Tendencje egoistyczne radzą się w społeczeństwie wraz z rozwojem sił wytwórczych i zmianami zachodzącymi w stosunku do produkcji. W okresie wspólnoty pierwotnej czyli prymitywnego komunizmu panowały tendencje altruistyczne, byli życzliwi, natomiast w momencie w którym produkcja wzrosła, że producent może systematycznie produkować więcej niż sam potrzebuje, a podział pracy zmusza go do wymiany nadwyżki w zamian za rzeczy których nie był w stanie sam wyprodukować u człowieka powstaje przekonanie że nie musi dawać swym towarzyszom tego co potrzebuje tylko zatrzymać je dla siebie, rozwarstwienie, prywatna własność, konkurencja powstała i powoduje wzrost tendencji egoistycznych i indywidualizację dążeń ludzi. Ogólna żądza, pożądanie, chciwość występuje, to cechy kapitalistyczne stosunków społecznych. Wszystko to stanowi podatną gleby dla rodzenia się i realizowania zamysłów przestępczych. Moralny klimat jest odpowiedzialny za przestępczość burżuazji, a przestępczość biedaków tłumaczy presję ekonomiczną. Chciwość stanowi silny motyw obecnie. Oprócz tych czynników widzi równorzędne przyczyny przestępczości:

W połowie lat 50 zwrócono uwagę na związki patologii i nierówności społecznej. Nierówność ekonomiczna wiązano z samobójstwami i zabójstwami. Przestępczość przypisywano głównie czynnikom ekonomicznym tj. ubóstwo i eksploatacja. Nastąpiło przeludnienie więzień, duża liczba oszust w biznesie. Przeświadczenie o tym że tylko biedni siedzą w więzieniu. Rasowe nierówności tworzą koncepcję przestępstw. Niedobór ekonomiczny w zarobkach kobiet i mężczyzn w przypadkach zgwałceń, ponieważ mężczyźni uważają że kobiety wchodzą na ich terytorium i czują się przez to niepewnie.

Teorie przestępczości kobiet

Kobieca przestępczość ich badania były rzadziej przeprowadzone, bo mniej kobiet dokonywało przestępstw.

Etiologia ich była porównywana z mężczyznami.

Do lat 60 XX w. Podkreślano w badaniach odrębność biologiczną, fizyczną, fizjologiczną, psychiczną od mężczyzn, znaczenie tej odrębności dla kryminalnych zachowań kobiet. Teorie nazywamy tak jak teorie męskiej przestępczości ale dochodzi w kobiecych indywidualna kryminologia. W teoriach poszukiwano jednego głównego czynnika, jednakże z czasem odeszli od tego i z czasem brano pod uwagę większą liczbę zmiennych. W późniejszych badaniach uwzględniano czynniki środowiskowo-kulturowe, ale nadal głównie brano pod uwagę teorię biopsychologiczną i indywidualną kryminologię. W latach 70 do dziś przestępczość kobiet analizowana jest przez pryzmat nauk społecznych, t. biopsychologiczne. W ramach tego kierunku specyfiki przestępczości kobiet, jej odmienności doszukiwano się w cechach fizycznych, dziedziczeniu skłonności, odmiennościach seksualnych,mechanizmów psychicznych specyficznych dla kobiet. Pojawiły się koncepcje fizjologiczne i fizjonomiczne. Według k. Fizjonomicznej twarz kobieca jest odmienna od męskiej. Odmienności: typ kobiecy wyraża zwykle więcej przenikliwości aniżeli siły, więcej intrygi niż odwagi, więcej delikatności niż głębokości umysłowej. Zaś główna różnica charakteru polega na przewadze wzajemnej rozumu i uczucia. U mężczyzn rządzi rozum nad uczuciami, a u kobiet uczucia władają rozumem. Fizjonomiści doszukiwali się zależności między wyrazem twarzy a psychiką, posiadanie przez kobiet lub też mężczyzn np. spiczastej ostrej brody świadczy o chytrości i skłonności do oszustw, natomiast złoczyńca ma ciemne włosy i jasne brwi. Fizjonomistyczne interpretowanie natury ludzkiej przestępczości, przygotowali grunt dla fizjologistów którzy doszukiwali się prawidłowości między kształtem czaszki a właściwościami psychicznymi. Według Galla u kobiet i mężczyzn jest wypukłość oznaczająca popęd do zabójstwa, skłonność do zabijania w różnorodny sposób. Guzy natomiast oznaczają skłonność do kradzieży, mają kształt podłużny, który znajduje się nad skronią w pobliżu końca brwi. Guz jest wynikiem nietłumienia, niepokonania popędu siły, w którym rozwija się nietłumiony popęd.

XIX w. Koncepcja Lambroso „kobieta jako zbrodniarka”. Jaką jest przestępna kobieta: jest ona zacofaniem w rozwoju mężczyzną, o czym świadczy w porównaniu z mężczyzną: niższa waga, niższy wzrost, słabsze owłosienie, mniejsza ilość czerwonych krwinek ciała, jest to niższość organiczna której następstwem jest niższość psychiczna. Jest infantylna, kłamstwo jest organiczną cechą jej charakteru, brakuje jej poczucia sprawiedliwości, moralność ma przytłumioną, poszanowanie cudzej własności jest niezbyt rozwinięte. Właściwą postawą kobiecej przestępczości jest prostytucja, której źródłem jest atawizm. Przestępczość kobieca jest zjawiskiem wyjątkowym w społeczeństwie.

Podział na:

Zbrodniarki z urodzenia

Natura w której tkwi wrodzony popęd do zbrodni - to przyczyna przestępczości kobiet.

Rzadkością jest występowanie wrodzonej natury zbrodniczej u kobiet, a jeśli już to taka kobieta jest wyjątkowo okrutna, stąd powiedzenie „Zbrodniarczość kobiety cechuje większy od męskiej cynizm, większe okrucieństwo, większa nikczemność”. „Kobieta rzadko jest niegodziwą, lecz gdy nią jest gorszą jest od mężczyzny”.

Cechuje:

Powoduje to utożsamianie się z mężczyznami czyniąc je półmężczyznami.

K. zbrodniarek to:

Oprócz tych cech męskich posiada najgorsze przejawy natury kobiecej tj.:

To główne motywy popełniania zbrodni przez kobiety.

Zbrodniarka z przypadku

Nie różni się prawie od normalnej kobiety, ale dopuszcza się ona przestępstwa zwykle pod wpływem czyjeś sugestii. Sugestia zbrodni zawsze ze strony kochanka, kobieta ulega jej z łatwością, bo jest szczerze oddana miłości, ma zaufanie do niego, kobiety takie oddają się łaską i niełaską ukochanego, ulegają niewolnictwo jego nieograniczonej władzy.

To przykład biologicznego determinizmu. Kryński „Planfel bryzgający jedynie złością” tej analizy kobiet dokonał przez umysł mieszczański, materiał ten pachnie tandetą, brak faktów ścisłych. Podkreślił ich złośliwość ( ich tzn Lamboso. Gall).

Gall i Lambroso przysłużyli się, ich zasługi: zwrócili uwagę na związek prostytucji z przestępczością, że społeczeństwo akceptuje kobiety jako prostytutki,niechętnie jednak widzą kobiety w roli przestępczyni. Kobieta jest nad rozwinięta fizycznie (Barrt 1925), gdy jest przestępczynią. Epps prowadząc badania też zwrócił uwagę na osiąganie większej wagi i wzrostu względem nie przestępczyń, były to dziewczyn zdrowe.

Pornell w 52 kobieta przestępczyni to kobieta mezomorficznego typu budowy (mocna struktura kości, rozwinięte mięśnie). Kobiety przestępczynie są przeciętnie wyższe o 13 cm., posiadają 1/3 siły mężczyzn, 30% mniej krwinek, układ krwionośny mniej labilny, odporne na ból. U kobiet jest niższa wartość fizyczna to przyczyna dysproporcji między działalnością przestępczą kobiet i mężczyzn i tym tłumaczono mniejszą liczbę przestępstw kobiet. Z budową ciała łączono prostytucję. Przestępczość to przywilej mężczyzn- ponieważ są bardziej gotowi do ryzykowania.

Teorią tym przeciwstawił się Pollak, który twierdził tak: że obecnie dla dokonania przestępstwa można posłużyć się różnorodnymi środkami technicznymi tj. Broń, narzędzia przy których stosowaniu nie jest potrzebna duża siła, skoro kobieta jest dość silna aby pracować fizycznie to jest zdolna fizycznie do popełnienia przestępstwa.

Adller twierdził, iż broń pomaga w wyrównywaniu różnic sił fizycznych kobiet i mężczyzn.

Obserwuje się dziś wzrost przestępczości kobiet.

Cykle fizjologiczne w celu stwierdzenia powiązania z przestępczością. Brano pod uwagę ciążę, menstruację, klimakterium, okres poporodowy, zjawiska psychiczne występujące u kobiet, badacze wychodzili z założenia, że te procesy mogą mieć wpływ na zachowanie i psychikę. W badaniach angielskich stwierdzono, że kobiety popełniające przestępstwo były w okresie menstruacji. Guderen stwierdził w latach 60, że praktycznie wszystkie kobiety dokonały przestępstwa w czasie menstruacji.

Lambroso zauważył u złodziejek opóźnienie w cyklach menstruacyjnych, a skrócenie tego cyklu u prostytutek. Najwięcej kobiet popełnia przestępstwa w okresie dojrzewania nie wieku starszych, bo jest niepełny rozwój płciowy a w wieku starszym tłumaczył to zanikającą kobiecością.

Gross uważał, że menstruacja była podstawą popełniania przestępstw, w tym okresie uaktywnia się fałszywy charakter niewieści.

W latach 80 stwierdzono, że w okresie przedmenstrualnym i w czasie menstruacji popełniają przestępstwa agresywne.

Epss w latach 70 badał 200 złodziejek kradnących w domach towarowych nie zauważył powiązania z menstruacją.

Goppinger stwierdził, że nie można uznać jednoznacznej zależności, ale nie należy zapomnieć, że cykle fizjologiczne stanowią obciążenie organizmu przez co mogą oddziaływać wzmacniająco na dewiację, ale ni ile to ma związek z przestępczością trudno stwierdzić.

Wulffren stwierdził, że ciąża wpływa na przestępczość kobiet. Rossco stwierdziła znęcanie się nad dziećmi 42% badanych matek skazanych za znęcanie się było w ciąży z następnym dzieckiem.

Klimakterium w około 10% może zwiększyć wpływ na dokonanie przestępstwa, zaczęto doszukiwać się zależności, bo kobiety w wieku 40-50 lat dokonują więcej przestępstw.

W latach 60 stwierdza, że klimakterium nie ma takiego znaczenia, bo 1/3 kobiet popełniło przestępstwo po klimakterium.

Kobiety manifestują antysocjalne zachowanie w czasie menstruacji, klimakterium itp. W tych cyklach.

Ogólnie na podstawie badań twierdzi się, że nieostrożnością byłoby doszukiwanie się bezpośrednich powiązań, ale doszukuje się związków pośrednich między tymi cyklami, a zachowaniami przestępczymi.

Za przyczynę przyczynę przestępczości uznaje się seksualność kobiet, takie stanowisko utrzymywał Konopka, traktując sprawczynię przestępstwa jako anormalną, chorą. Wynikają one głównie z niezaspokojonych potrzeb seksualnych np. przestępstwa majątkowe. Dziewczęta i młode kobiety popełniające przestępstwo, które utraciły nadzieję i są samotne, a także z niezgodnością dążeń a możliwością realizacji. Kobiety przestępczynie posiadają słaby instynkt seksualny, są mniej wrażliwe seksualnie. Mężczyźni przeciwnie, mają silniejsze potrzeby seksualne, są bardziej aktywni w życiu i w przestępczości również.

Kobieca przestępczość według Wulffena zakorzeniona jest w płci. Kobieta z natury jest próżna, podstawowym problemem jest to co robić, jak robić aby podobać się mężczyzną, odczuwa ciągłą potrzebę bycia w centrum zainteresowania, wymaga dostrzegania jej zalet, walorów, które mogą doprowadzić do przestępstwa, kieruje się przede wszystkim instynktami, bywa nienawistna bardziej niż mężczyzna, zazdrosna, okrutna. Kobieta ocenia z erotycznego punktu widzenia. Zycie miłosne dostarcz jej większość motywów najpoważniejszych przestępstw tj. Zazdrość, nienawiść, odwet. „ Kobieta zawsze stanowi istotę seksualną ponieważ jej funkcje naturalne zawsze są z nią związane, nie może się ich pozbyć, tak jak nie jest w stanie uwolnić się od rodzenia dzieci”. „ Oddzielenie seksualizmu od psychiki, to rozłączenie ciała od duszy. Zatrzymanie seksualizmu musi być odnotowane w psychice i całym ciele”.

Kobieta jest niczym innym jak seksualnością, a mężczyzna i jeszcze czymś.

Koncepcje te są krzywdzące dla kobiet, kobiety cierpią i prowadzi to do protestów, które mogą prowadzić do działań przestępczych, przez co kobieta ma kompleks niższości.

Dziedziczenie skłonności przestępczych badano rodowody dla ustalenia karalności, oraz wysunięto wniosek anormalność matek staje się bodźcem do wystąpienia pewnych symptomów (emocj. Zab.). Badano bliźnięta jedno i dwu jajowe. U jednojajowych występuje większe prawdopodobieństwo zachowań przestępczych niż u dwujajowych. Badania te były bardzo krytykowane, bo jest za mało przeprowadzonych badań tego typu (Koroszewski).

Dodatkowy chromosom - anomalia chromosomalne, wykrycie dodatkowego chromosomu płciowego na przełomie lat 60-70 przebadano 250 kobiet i tylko 1 miała dodatkowy chromosom X. Teoria biologiczna nie do końca zastała wyjaśniona kwestia etiologii zachowań przestępczych kobiet.

Teoria psychologiczna Broda, rola o upośledzeniu jako czynniku sprawcy przestępstwa na 100 dziewcząt 59 było upośledzone umysłowo. W badaniach przyjęto że intelekt przestępców jest niższa niż nie przestępców. Osoby upośledzone umysłowo łatwo dają się złapać, wiązano dlatego takie zależności. Dziś ta teza jest nieaktualna.

Trudności natury szkolnej, również mają wpływ na zachowania przestępcze kobiet. Nie można mówić o jednym czynniku popychającym do zachowań przestępczych lecz wielu.

Koncepcja Freuda też zajmowała się kobiecą przestępczością. Duży wpływ na interpretację przestępczości kobiet miała właśnie ta koncepcja. Zgodnie z jego poglądami kobiecą osobowość cechuje: pasywność, masochizm i narcyzm. Kobiety aktywne nie zadowolone ze swoich ról żon i matek są źle przystosowane. Nie przystosowaną jest kobieta dążąca do zrobienia kariery zawodowej, nie ma zainteresowania większego małżeństwem, macierzyństwem, dąży do niezależności jest zdolna do popełnienia przestępstwa, kobiety takie są niedojrzałe, niespełnione. Źródłem tego jest kompleks męskości, zazdrość o członek. Dowodem jest manifestowanie dążność do męskich celów, czyli sukcesów, uznania w sferze zawodowej. Kobiety te niemogąc opanować zazdrości o członek dojrzewają w poczuciu zawiści i poszukują zemsty. Często zaspokaja je uczestnictwo w sukcesach kobiecych i intelektualny, ale często na skutek braku wykształcenia ukierunkowania zawodowego, ekonomiczna zależność od rodziny, manifestują swe odczucia w antyspołecznych formach buntu i agresji. Wpływ koncepcji Freuda widać w kleptomani wśród kobiet.

Abrahamsen pisze: „Przywilej kleptomani przypada kobietą a wytłumaczyć go można faktami psychologicznymi. Zwykle kleptomankami bywają kobiety emocjonalnie niezrównoważone, co jest następstwem niemożności uzyskania seksualnego zadowolenia. Kradnąc różne przedmioty, mszczą się za brak męskiego organu, uzyskując jednocześnie seksualne zadowolenie.

W wielu opracowaniach pasywność to atrybut kobiety która znajduje swoje odbicie w odbicie w zachowaniach przestępczych. Pasywność kobiety według Lambroso wynika z jej konstytucji biologicznej, biernych komórkach jajowych w porównaniu z hiperaktywnym plemnikiem męskim. W analizach biorąc pod uwagę Tomas zastosował k. anaboliczną i k. Katatoniczną- która miała wyrażać się zniszczeniem energii, czyli procesie którego zniszczeniem jest akt twórczy, natomiast anabolizm polega na gromadzeniu energii czego efektem jest pasywność. Psychoanalitycy pasywność ujmują jako wewnętrzną cechę kobiecą, wyrażająca się w stosunku kobiety do seksu. 2 czynniki kształtują przestępczość kobiet:masochizm i płynąca z tego uległości wobec mężczyzn, brak pogodzenia się z faktem bycia kobietą, czyli nieprzezwyciężenia zazdrości o penisa. Najpełniejszym wyrazem pasywności i uległości jest akt płciowy.

Pogląd charakteryzujący kobietę jako bardziej ostrożną, wstydliwą, mniej przedsiębiorczą te cechy osobowości czynią istotę pasywną i chronią ją przed dokonywaniem przestępstw. Kobieta jest bardziej odporna na czynniki zewnętrzne kiedy ta odporność jest osłabiona na czynniki zewnętrzne i psychiczne i gdy te czynniki środowiskowe występują w nasileniu i odporność może wtedy zniknąć i wtedy może dojść do przestępstwa (Oterstron).

Wulfen mówi również o pasywności jako o talizmanie przeciwko popełnianiu przestępstw. Przestępcze kobiety odznaczają się cechami i męskimi.

Kobieta ma wyższy poziom moralny i to je powstrzymuje przed dokonywaniem czynów przestępczych. Poziom moralny jest odnoszony do zachowań seksualnych do moralnego i niemoralnego prowadzenia się.

Bronn wyraża pogląd iż kobiety niemoralne w sensie swobodnego traktowania płci jest kobietą występną i najlepszym sposobem jej resocjalizacji jest dobre zamążpójście.

Seeling kobieta nie odznacza się wyższą moralnością, ale potrafi lepiej unikać sytuacji społecznie potępianych.

Ze współczesnych badań psychologicznych i biologicznych wynika, że istnieją odmienne uwarunkowania stopnia zachowań agresywnych kobiet i mężczyzn, ale mają one mniejsze znaczenie niż tzw. trening agresywny, który różni się u kobiet i mężczyzn.

3 płaszczyzny rozróżniające reagowanie na wszelkie przeszkody i niepowodzenia (frustracje) u mężczyzn i kobiet:

  1. Przedstawiciele poszczególnych płci z różnym stopniem intensywności przeżywają frustrację. U każdej płci występują specyficzne punkty wyczulenia, to co dla mężczyzny jest błahostką dla kobiet może być sprawą poważną i odwrotnie, ponieważ kobiety silniej odczuwają potrzebę przynależności, bardziej niż mężczyźni reagują na wszelkie niepowodzenia.

  2. Przedstawicielom obu płci przysługuje różne prawo w wyładowywaniu agresji. Kobiecie przyznaje się tylko bierne prawo agresji, a mężczyźnie bierne i czynne. Większość rodziców w procesie socjalizacji chłopców zachęca do oddawania ataku, ale nie praktykuje się tego względem dziewcząt.

  3. Inne są kulturowe mechanizmy tłumaczenia agresji obu płci. Zachowanie agresywne jest zawsze potępiane, ale agresja kobiet jest potępiana bardziej surowo. Dobrze przystosowana społecznie kobieta wyczuwa że w odniesieniu do nich istnieje mniejszy margines tolerancji na agresję, co przyczynia się z jednej strony do silniejszego w porównaniu z mężczyznami tłumaczenia agresji a z drugiej strony do większego poczucia winy po wszelkich przejawach agresji.

Różnice w stopniu agresywności oraz typie zachowań agresywnych u mężczyzn agresja fizyczna, a agresja kobieca to werbalna np. znieważanie, obelgi.

Teorie biopsychologiczne, skłaniają do refleksji, ukazały różnorodność i wieloaspektowość zjawiska, odmienną interpretację tych samach faktów. Jednakże przyczyniło się to do ustaleń które poszerzyły punkt widzenia. Wyjaśnienia przestępczości kobiet skłaniają do różnych zdań na ten temat.

TEORIE SOCJOLOGICZNE

Zaczęto poszukiwać przyczyn przestępczości w teoriach socjologicznych. Mówi się, że szukanie przyczyn stworzyły specyficzne podejście „wariacje na temat”. Teoria socjologiczna przyjmuje iż przestępczość jest spowodowana czynnikami, wpływem środowiska. Problematyka ta była rozważana pod różnymi względami. Teorie socjologiczno- ekonomiczne, zróżnicowanych ról, teoria władza kontrola.

TEORIE SPOŁECNO- EKONOMICZNE dopatrywały się wpływu czynników społeczno- ekonomicznych na aktywność przestępczą kobiet . Przestępczości kobiet szukano w niesamodzielności społeczne i ekonomicznej, gospodarczo - społecznej. Kobiety pozostają na uboczu życia społecznego, nie mają okazji do popełniania przestępstw. Inna grupa dopatruje się związku społecznych i biologicznych czynników popełniania przestępczości. Irk analizując statystki kryminalne stwierdził „im wyższy rozwój gospodarki tym większa jest przestępczość kobiet w społeczeństwie i na odwrót”. Autorzy ci stanowili dość liczną grupę. Zwracali uwagę na wpływ interakcji biologicznych i społecznych na przystosowanie się jednostki. Kobiety lepiej się przystosowują. Wpływ czynników, wzrastająca samodzielność i tym podyktowana niezależność kobiet, wzrost gospodarczy, zmieniające się modele zachowań kobiet oraz specyficzne sposoby przystosowania ich. Gdyby kobiety i mężczyźni żyli w identycznych warunkach to udział w przestępczości byłby niewątpliwie równy. Dlatego wyrażał podgląd, że równouprawnienie płci podprowadzi do tego, że przestępczość będzie na tym samym poziomie.

Badania przeprowadzone wśród nieletnich przestępców z Szwecji w latach 40 dostarczyły różnic, w przypadku zachowań przestępczych przeważały ujemne wpływy środowiska głównie rodzinnego i ubóstwo. Kobiety są mniej podatne na działanie przestępcze niż chłopcy dzięki pewnym cechom min.: lękliwość, mniejsza inicjatywa, to ich broń przed popełnianiem przestępstw. Kobieta staje się przestępcą gdy działanie środowiska jest zbyt silne by przezwyciężyć jej opór, u chłopców nie ma to znaczenia.

TEORIE ZRÓŻNICOWANYCH RÓL SPOŁECZNYCH według zwolenników przestępczość kobiet wynika z odmiennych ról społecznych obu płci, wiąże się również z zróżnicowaniem potrzeb, zainteresowań. Rola kobiet jest określona kulturowo, jest odrębna socjalizacja kobiet i mężczyzn , to tu przyuczani są do roli społecznej. Kobieta ma być uległa, łagodna, posłuszna, spokojna. Wobec kobiet stosuje się wzmożoną kontrolę. Posłuszeństwo poprzez obowiązki domowe, chłopcy mają większą swobodę, oczekuje się od nich odwagi i niezależności, czyli kobieta jest postrzegana jako pasywna, a mężczyzna jako bojowy. Kobiety muszą przestrzegać reguł, budować własne standardy. Udomowienie dziewcząt, przesądza o ich mniejszym udziale w przestępczości. Rodzaje i sposób dokonania świadczą o odmiennej socjalizacji. Jeśli dokonują zabójstw to przeważnie są to osoby bliskie i najczęściej są używane do tego przedmioty kuchenne tj. nóż.

Teza „Dokonywanie zabójstw przez kobiety jest ściele związane z naturą kobiet roli, typem nabytych umiejętności oraz układem społecznych realizacji w jakich kobieta partycypuje”.

Pollak w swojej pracy wskazuje na specyfikę ról społecznych jako czynniku sprzyjającym dokonywanie przestępczości i utrudniającym ich wykrycie. Pojęcie roli w odniesieniu do funkcji jakie ma w domu lub swoim zawodzie. Dzieci są wyjątkowo „wdzięcznymi” ofiarami i nie są w stanie stawiać oporu. Częściej kobieta dokonuje zakupów i to ona ma słabsze hamulce wewnętrzne, ponieważ jest samoobsługa w sklepach daje to większe możliwości dokonania kradzieży, mężczyźni również są w ten sposób kuszeni, jednakże w mniejszym stopniu. To kobiety częściej gotują więc mogą otruć. W latach 70 Siman zwróciła uwagę na fakt uniezależnienia się finansowo, zmiana ról społecznych, podwyższanie edukacji uwolniły kobiety od poczucia niższości, wchodzą w to coraz nowe role społeczne, które wymagają większej odpowiedzialności ale mają mniejszy prestiż. Przemoc ze strony kobiet była podyktowana uczuciem że są eksploatowane. Czynnikiem istotnym jest to, że uniezależniają się finansowo od mężczyzn. Twierdzi się, że będzie mniej przestępczości. Uważała, że kobiety dokonywały przestępstw z poczucia poddania i przynależności co wynikało z tradycyjnych ról.

Powstały teorie emancypacji kobiet, co pozwoliło na to że kobiety zaczęły dokonywać przestępstwa na równi z mężczyzną, a z drugiej strony mniej bo mają większą satysfakcję.

Teorie emancypacji a przestępczość

Przyznanie równych praw umożliwiło kobietą podejmowanie nowy ról, działań w życiu społecznym, które były dotychczas zastrzeżone tylko i wyłącznie dla mężczyzn. Zadawano sobie pytanie czy kobiety dorównują mężczyzną, czy będą w równym stopniu jak mężczyźni dokonywać przestępstw.

Otto Pllak uznał emancypację za jeden z czynników towarzyszących wzrostowi przestępczości kobiet uznał to za ciemne strony emancypacji.

Thomas zwrócił uwagę na procesy wyzwolenia kobiet upatrując w nim przyczynę głębokiej demoralizacji dziewcząt.

W 1975 pojawiły się w literaturze dwie pracy kontrowersyjne. Ritta Simon i Freda Adler zaprezentowały koncepcje zawierające powiązanie emancypacji z przestępczością kobiet.

Koncepcja F. Adler

Wychodziła ona z założenia, że ruchy wyzwolenia kobiet w latach 60-70 wpłynęły na zachowania wśród kobiet. Konsekwencją był wzrost przestępczości popełnianych przez kobiety. Myśl: Jeśli te społeczne ruchy będą kontynuowane to przestępczość kobiet będzie nadal wzrastać i upodabniać się do przestępczości mężczyzn. Nastąpi wzrost przestępczości kobiet tradycyjnie uważane jako męskie (bardziej agresywne przestępstwa przeciwko mieniu, więcej przestępstw w białych kołnierzykach). Ruchy wyzwolenia kobiet spowodowały wiele zmian w społecznym statusie kobiet oraz w ich zachowaniu. Kobiety stały się bardziej elastyczne i swobodne w zachowaniu. Zwiększyły się ich możliwości w podejmowaniu pracy i przyjmowaniu nowych ról społecznych. Stały się ekonomicznie niezależne, niezależność w sensie psychicznym, nowe aspiracje, wiara we własne możliwości. To stworzyło sprzyjające warunki w strukturze zatrudnienia, co spowodowało wyższy status społeczny kobiet, do ich maschumilizacji (upodabnianie się do zachowań męskich) i zwiększona agresywność kobiet. Zwiększenie kryminalne aktywności kobiet. Liczbo zatrzymanych mężczyzn i tak była wyższa niż kobiet, ale ogólny poziom zatrzymania kobiet wzrósł 3 krotnie. Wzrosły rabunki, sprzeniewierzenia, kradzieże i włamania, za posiadanie broni, co można przypuszczać że w przyszłości będzie więcej przestępstw z użyciem broni wśród kobiet. Pojawiły się kobiety które figurują na listach przestępstw groźnych, uczestniczą w gangach. Od prostytucji doszły do napadu i rabunku. Podważa ten autor również pojęcia przestępstw typowo kobiecych i typowo męskich, uważał je za podział sztuczny i pojęcie to należy używać co najwyżej w odniesieniu do prostytucji i kradzieży sklepowych, ale tylko w przeszłości. Kobiety obecnie tak jak mężczyźni mogą być zabójcami czy napaść na bank. Różnica odnosi się jedynie do sposobu i techniki działania.

Koncepcja Ritta Simon podejmowała próbę wyjaśnienia przestępczości kobiet w kontekście zmian społecznych, koncentruje się na procesie zwiększania aktywności zawodowej kobiet. Wzrost aktywności zawodowej kobiet będzie porównywał zwiększenie okazji popełnienia przestępstwa przeciwko mieniu. Z drugiej strony uzyskanie zwiększonej ekonomicznej niezależności co obniżyło stany frustracji, co spowodowało zmniejszenie popełniania przestępstw z użyciem przemocy. Uważa że dysproporcja przestępstw wynika przede wszystkim z istnienia różnic w okazjach i możliwościach do popełniania przestępstw. Okazje zależą w szczególności od pozycji w strukturze zatrudnienia. To nie wystarczy że ½ kobiet pracuje, muszą one być zatrudnione na takich stanowiskach które stwarzają możliwość popełnienia przestępstwa. Zmiana w roli społecznej, ale niosą za sobą zwiększoną odpowiedzialność za zwiększone potrzeby materialne rodziny. Odpowiedzialność może podwyższać prawdopodobieństwo angażowania się kobiet w przestępstwa przeciwko mieniu uzależnione ekonomicznymi motywami (kradzież, włamania, sprzeniewierzenia). Zmiana ról, niezależność finansowa uwolniły kobiety od poczucia niższości i frustracji. Wymaga się większej odpowiedzialności, ale jest to nagroda w formie prestiżu. Kobieta pozbywa się uczucia że jest eksploatowana i wiktymizowana. Przemoc ze strony kobiet była podyktowana uczuciem eksploatowania i wiktymizowania. Twierdzi że redukowana będzie ilość przemocy i otruć w stosunku do mężczyzn, bo nie czuje się już zależna i jako poddana. Ofiarami przestępstw kobiet były osoby z najbliższego otoczenia (mąż, dziecko, konkubin) na nich wyładowywały frustrację.

Na podstawie analizy przestępstw kobiet sformułowała twierdzenia:

  1. Udział kobiet w przestępstwach wzrósł w porównaniu z okresami wcześniejszymi (po 76).

  2. Wzrost ten spowodowany był zwiększonym udziałem kobiet w kradzieże, sprzeniewierzenia, oszustwa finansowe, a więc przestępstwa o charakterze ekonomicznym i finansowym.

  3. W społeczeństwach w których kobiety mają większą szansę zatrudnienia na lepiej płatnych i bardziej odpowiedzialnych stanowiskach oraz posiadają wyższy status społeczny. W większym stopniu angażują się w popełnianie przestępstw przeciwko mieniu.

Koncepcje emancypacji spotkały się z krytyką. Koncepcja F. Adler jej krytyka :

  1. Arena zjawiska przestępczości kobiet jest fragmentaryczna, brak podstaw do stwierdzenia że nastąpił alarmujący wzrost zjawiska przestępczości kobiet.

  2. Zawiera problematyczne założenia, bo przyjmuje że ruch wyzwolenia kobiet objęły wszystkie kobiety i na wszystkie wywarły duży wpływ, w rzeczywistości ruch ten wpłynął tylko na kobiety ze średniej klasy.

  3. Według autorki wzrost aktywności zawodowej kobiet wiąże się z zatrudnieniem w męskich zawodach, to spowoduje zmianę statusu ekonomicznego i osiągnięcie równości społecznej, ale brak jest dowodów na to.

  4. To prawda że zmienił się poziom wykształcenia i struktura zatrudnienia ale nie są tak duże ale twierdził że pozycje są równe. Prestiżowe pozycję nadal w większości przypadają mężczyzną.

  5. Pogląd że kiedy mówi się o istnieniu nieefektywnej równości lecz raczej o równości prawnie uwarunkowanych możliwości.

  6. Tradycyjnie uznawane role są w dalszym ciągu pierwszoplanowe. Kobiety potrafią zrezygnować z roli zawodowej na rzecz roli matki i żony.

  7. Zagadnienie maschumilizacji kobiet łączone z zachowaniami przestępczymi jak na razie mało wiadomo czy wpłynęły na zmianę zachowań kobiet.

  8. Brak zgodności że męskość zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zachowań przestępczych.

Simon koncepcja jej mniej została skrytykowana:

  1. Analiza była bardziej dokładna i wiarygodna.

  2. W mniejszym stopniu wiąże ruch wyzwolenia kobiet z przestępczością.

  3. Wyraźnie widać potwierdzenie wzrostu przestępstw (kradzieży, oszustw, sprzeniewierzeń) brak natomiast stwierdzenia zmniejszenia przestępczości z użyciem przemocy.

  4. ... ruch wyzwolenia na zjawisko przestępczości dotyczy kobiet których ruch ten nie dotyczy.

  5. Podkreśla się że słusznie uważa że jeżeli zwiększa się utrzymanie ekonomiczne rodziny to zwiększa się przestępczość kobiet przeciwko mieniu.

  6. Nie należy się godzić że zwiększona aktywność kobiet obniżać będzie frustrację motywującą do przestępstw z użyciem siły. Zgodzić się trzeba z tym, że może podwyżyć samooceną, samoakceptację, niwelować stres, a z strony pełnienie kilku ról równocześnie może powodować frustrację wiążącą się z niemożliwością wywiązania się z ról dobrze...(Alder?) wielokierunkowo wpływa na kobiety.

Obie koncepcje wzbudziły wielkie zainteresowanie, przeprowadzono dzięki nim wiele badań. Steffen Smeier na podstawie analiz danych wysuwa się stwierdzenia:

  1. Zjawisko przestępczości kobiet w okresie 1960 -1980 nie uległo aż takim zmianom aby można było twierdzić iż staje się podobne do zjawiska przestępczości mężczyzn, tak ze względu na liczbę i rodzaj popełnianych przestępstw.

  2. Brak jest podstaw do łączenia niewielkich zmian jakie ....(zaznaczyły się) w przestępczości kobiet z ruchem wyzwolenia kobiet. Ruchy wywarły większy wpływ na zmiany wyobrażeń o przestępczości kobiet niż na rozmiary i rodzaje przestępstw popełnianych przez kobiety.

  3. Zmiany w przestępczości kobiet ograniczyły się do 2-ch kategorii przestępstw: kradzieży, oszustw, sprzeniewierzeń. Uważa się, że przestępstwa przeciwko mieniu które pojawiły się nie należy łączyć z osiągnięciem wyższych pozycji zawodowych (z przestępstw w białych kołnierzykach). Wzrost przestępstw które nadal uważa się za tradycyjnie kobiece (drobne przestępstwa przeciwko mieniu, niewinne oszustwa przy użyciu kart kredytowych, sprzeniewierzenia niewielkich kwot przez kasjerki i sekretarki).

  4. Zmiany udziału kobiet w popełnianiu przestępstw które określa się jako męskie (gdzie trzeba siły fizycznej) są zdaniem tak niewielkie iż w żadnym wypadku nie potwierdzają maschumilizacji przestępstw kobiet.

  5. Przyczyn wzrostu drobnych przestępstw nie doszukuje się we wpływie ruchu wyzwolenia kobiet czy też zmianach ról społecznych a raczej konsumpcyjnym charakterze rynku, pogarszającej się ekonomicznej sytuacji kobiet w USA, zwiększonej kontroli i odpowiedzialności kobiet za sytuację finansową rodziny oraz zwiększeniem się okazji do popełniania drobnych kradzieży i oszustw jakie stwarza w handlu system samoobsługi oraz nabywania towaru na karty kredytowe.

Przestępczość z użyciem broni jest widoczna głównie u młodocianych kobiet. Łączenie przestępczości kobiet z ruchem wyzwolenia kobiet wyróżnia się 3-y podziały czasowe:

Nienależny wiązać przestępczości z emancypacją a raczej z demografią i uwarunkowaniem historycznym. Powiązanie przestępczości z emancypacją spotkało się z bardzo ostrą krytyką (ostrożnie to wiązać a raczej mówić o obrazie kobiety).

Źródła informacji o przestępczości

Przestępczość nie jest pojęciem podstawowym, przez to pojęcie przestępczości w kryminologi rozumie się zbiór czynów zabronionych przez ustawę pod groźbą kary, które to czyny zostały popełnione na danej jednostce w danym czasie.

Opis przestępczości, prezentacja jej podstawowe charaktery: ilościowy i jakościowy wymaga dokładnego zlokalizowania badanych zjawisk w określonym systemie politycznym i społeczno - ekonomicznym.

Ukazanie związków między władzą a społeczeństwem, staje się we współczesnym metodologicznym nakazem wszelkich rozważań nad strukturą i dynamiką przestępczości jak i nad efektywnością działań, wymiaru sprawiedliwości, stąd też może przestępczość być rozpatrywana pod względem rozmiaru i dynamiki, struktury.

Rozmiar przestępczości przez to rozumie się udział zachowań przestępczych w całokształcie działalności członków społeczeństw. Udział ten jest różny w zależności od tego czy omawia się przestępczość rzeczywistą i ujawnioną (pozorną) stwierdzoną czy osądzoną.

Przestępczość rzeczywista Pr to ogół czynów jakie zostały popełnione w danej jednostce czasu na określonym terenie. Zarówno wielkość jak i struktura tego zbioru nie jest znana i określona jest manem ciemnej liczby.

Przestępczość ujawniona Pu to ogół czynów o których informację uzyskały organy ścigania, na podstawie tych informacji, wszczęły postępowanie przygotowawcze - Pu. Pozorna też się ją nazywa ponieważ nie wszystkie czyny zostały zakwalifikowane jako przestępstwa , choć są w rzeczywistości przestępstwami.

Przestępczość stwierdzona Ps to ogół czynów których charakter został potwierdzony w wyniku postępowania przygotowawczego.

Przestępczość osądzona Po to jest przestępstwo orzeczone wyrokiem skazującym. To są przestępstwa których charakter został potwierdzony w wyniku postępowania sądowego. Jest to wyrok skazujący.

Zasadniczym źródłem informacji jest statystyka kryminalna czyli informacje które w celu scharakteryzowania przebiegów i wyników postępowań przygotowawczych jurysdykcyjnych i wykonawczych oraz określonego w tych postępowaniach zbioru czynów przestępnych sprawców przestępstw i zastosowanych wobec nich sankcji zostają:

W Polsce statystyki przestępczości wyodrębniamy 4-y systemy sprawozdawczości:

Policyjna i prokuratorska statystyka ujmuje przestępczość ujawnioną i stwierdzoną .

Sądowa statystyka zawiera przestępstwa osądzone Wp (wyrokiem prawomocnym).

Statystyka penitencjarna obejmuję osądzoną, która jest wyrokiem bezwzględną karą pozbawienia wolności.

Statystyka penitencjarna inaczej więzienna, dotyczy osób tymczasowo aresztowanych, odbywających karę pozbawienia wolności oraz innych danych związanych z funkcjonowaniem jednostek organizacyjnych więziennictwa a także działalnością tej służby.

Można tan znaleźć takie informacje jak: sprawozdania, ewidencja, samoagresja, przepustki, uzależnienia.

Jednostka obliczeniowa statystki (jednostka statystyczna) zawsze trzeba czytać uwagi, co bierze się pod uwagę: czyn popełniony, ilość osób popełnianych dany czyn.

Statystyka kryminalna i kryminalistyczna różnice: statystyka kryminalna głównie przestępstwa stanowią wyniki badań empirycznych nad zjawiskiem przestępczości. Badania te w szerszym ujęciu obejmują pracę z funkcjonariuszem i efektywność środków karnych, norm i instytucji karnych. Wyniki uzyskane w toku badań w celu prezentacji wewnętrznej struktury opisywanych zjawisk oraz zachodzących związków w czasie i przestrzeni w postaci tabelarycznie ujętych danych liczbowych nazywa się statystyką kryminologiczną w odróżnieniu od statystyki kryminalnej.

Intensywność (dynamika) przestępczości ocenę ukazuje się w wyniku podziału wyodrębnionego w drodze rejestracji statystycznej zbioru przestępczości ujawnionej, stwierdzonej lub osądzonej według kryterium zagrożenia przewidzianego w ustawie. Różnie to wygląda w różnych państwach. Jako narzędzie analizy przyjmuje się liniowy model tendencji rozwojowych na podstawie którego ustala się jaka jest częstotliwość na danym terenie wskaźniki, współczynniki przestępczości, tendencje przestępców przypadkowych.

Struktura przestępczości to jest podział zbioru przestępstw według prawa jest to klasyfikowanie przestępczości według zamachu, w ramach tych klasyfikacji uzyskuje się podzbiory, które ulegają kolonijnej klasyfikacji. Wszystko jest zawsze w liczbach.

Geografia przestępczości ma duży walor diagnostyczny. To jest rozmieszczenie przestępczości na danym terytorium np. w poszczególnych województwach, ogółem w Polsce, w powiatach, w mieście.

Zagrożenie ciemnej liczby (Pr) przy ocenie danych statystycznych należy pamiętać, że żadne rejestrowanie nie obejmuje wszystkich przestępstw nieujawnionych. Określa się jako jasną liczbę odnosi się ona do ujawnionych przestępstw. Zagadnienie ciemnej liczby było przedmiotem rozważań wielu autorów, odróżnia się kilka obszarów „ciemnej liczby przestępstw”:

  1. Stanowią przestępstwa które w ogóle nie doszły do wiadomości organów policji.

  2. Można zaliczyć przypadki ujawnionych przestępstw których sprawcy nie zostali wykryci.

  3. Wypełniają przestępcy których sprawy zostały wykryte ale ze względu na negatywne przesłanki procesowe nie dochodzi nie dochodzi do wniesienia aktu oskarżenia lub nie zapada wyrok skazującym.

  4. Stanowią przestępstwa za które sprawcy zostali skazani prawomocnym wyrokiem sądowym jednakże nie wszystkie czyny były znane organom policji i objęte aktem oskarżenia.

O istnieniu ciemnej liczby decyduje wiele czynników ale najważniejsze to:

Zdarza się że poszkodowany nie składa zameldowania o przestępstwie bo mu się to nie opłaca, inne czynniki przyczynowe które mówią o istnieniu ciemnej liczby (dlaczego nie zgłaszają):

Wpływ na ciemną liczbę mają również:

Co może przyczynić się do zmniejszenia ciemnej liczby przestępstw, może współdziałanie organów policji ze społeczeństwem które oprócz składania zameldowania poszerza o wskazanie sprawcy.

Z danych statystycznych wynika że około 20-35% wszystkich osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa tj. Zabójstwo, rozbój, kradzież z włamaniem do obiektów prywatnych, kradzież mienia zostaje ustalona dzięki bezpośredniej pomocy społeczeństwa które wskazuje te osoby przy składaniu zameldowań o przestępstwie.

Zmowa milczenia dotyczy głównie spraw gospodarczych i zabójstwa. Badania Robinsona szansa złapania jest zależna od pozycji społecznej sprawcy, od grupy etnicznej do jakiej należy. W Polsce przeprowadzono bardzo mało takich badań.

Porównywanie danych statystycznych:zawsze trzeba napisać z jakiej statystyki się korzystało, nie wolno ich mieszać.

Dojrzewanie przestępcze - polega na utrwalaniu zachowań przestępczych, wyróżniamy tu 2-e fazy:

Zakłada się że aby doszło do utrwalenia jednostka która wstępuje w stadium autonomii zawsze najpierw musi przejść stadium reaktywne, które jest wcześniejsze i charakteryzuje się tym, że zachowania przestępcze stanowią bezpośrednią reakcję na pewne warunki środowiskowe lub też na próby rozwiązania konfliktu wynikającego z potrzeb jednostki i wymagań zewnętrznych. Stadium reaktywne trwa od około 13-14 roku życia.

Stadium autonomiczne zaczyna się od 17-18 roku życia odznacza się tym, że zachowania przestępcze zautonomizowały się od strony motywacyjnej i uniezależniły się od swych pierwotnych przyczyn. np. kradzież staje się formą buntu (s. reaktywne), kradzież jest pewnym stylem życia (s. autonomiczne). Jednostka tutaj przyswoiła sobie podkulturowe normy i wartości których cechą charakterystyczną jest aktywizowanie zachowań przestępczych. Jednostka zaakceptowała swój przestępczy status i sama określa siebie jako przestępcę.

Pomiędzy stadiami jest okres przejściowy wykazuje się że jest to okres krytyczny dla zintensyfikowania się motywów przestępczych.

Co pomaga w przejściu w fazę autonomiczną: dzieje się to dzięki pomocy przestępstw rodziców i grup podkulturowych, gdzie ta. Normą jest łamanie norm prawnych, kulturowych. Podkreśla się, że czynniki środowiskowe są odpowiedzialne bezspornie za zachowania przestępcze tylko w fazie reaktywnej. Czynniki środowiskowe tracą swój autonomiczny charakter w fazie autonomicznej.

Przestępczość zorganizowana - zasady funkcjonowania

Mamy tu na uwadze, że jest to jedna z postaci zła. Aspekt prawny mamy na uwadze, ale również aspekt moralny- łącznie. Przestępca to również ten który naruszał system norm moralnych, fakt że XX w istniały 2-e potężne organizacje przestępcze w świetle międzynarodowej opinii NSDAP I KPSPR zostały legalnie wpisane w struktury państw (pod względem moralnym przestępcy) zamordowali miliony niewianych ludzi. Mafie dzisiejsze razem wzięte nie mogą się z nimi równać. Pod względem prawnym partie te zyskały status państwowy, były to państwa których organizację te odgrywały role wiodące, były jako partner równorzędny w innych państwach. W koalicji XX w te organizacje zostały wpisane w struktury kilku państw w państwach tych były uważane za organizację nieprzestępczą. Ponieważ moralność traktuje się w sposób mało konkretny , coś nie ma wpływu na gospodarkę, finanse. Cechuje brak mądrości- wiedza narasta ale mądrość zanika. Jest zbyt słabe rozróżnienie między tym co należy do człowieka a tym co należy do komputera, powstają luki w które wchodzą organy przestępcze o wysokim stopniu zagrożenia, osłabieniu uległa system norm moralnych, baza rekrutacyjna ulega znacznemu rozszerzeniu, współczesne organy przestępcze mają na swoje usługi inżynierów, budowlańców itd., co usprawnia ich działanie , pozyskują byłych pracowników służb specjalnych. Rozwijają się tak, że ani prawo ani struktura ani związanych z nimi szczebli administracji nie nadążyli za rozwojem i sprawnością działania przestępczości zorganizowanej.

Środowisko społeczne jest nie tylko zatrute w skutek informacji nielegalnych, aspołecznych, społeczeństwo jest przeniknięte przez działania zorganizowanej grupy przestępczej.

Funkcjonują dzięki zasadą sprawiedliwościowym (5):

Skrytość - zorganizowane grupy przestępcze działają nielegalnie więc skrytość jest zasadą naczelną. Głównymi cechami jest maskowanie i kamuflaż. Maskowali się zarówno ludzie, ładunki, nazwy firm. Czynności w których skrytość można stosować częściowo np. przy wymuszaniu okupu, powierza się to na ogół mniejszym organizacją przestępczym, które są związane z większą organizacją luźnym stosunkiem podległości. Aby zachować skrytość i spójność stosuje się w młodych organizacjach przestępczych metody proste i raczej prymitywne polegające na zagrożeniu, w przypadku nielojalności skrajną przemocą fizyczną tj. Śmiercią oraz obietnicy w przypadkach lojalności dużego zysku, ale tego rodzaju metody są skuteczne na krótki czas. Stare organizacje przestępcze stosują metody bardziej subtelne (bardziej rodzinną hierarchią) metody polegające na dbaniu o przestrzeganie internacjonalistycznych norm etycznych w połączeniu z religią. Nie stosuje się siły, przemocy drastycznej. Sprzyja to spójności organizacji przestępczych a duża przynależność do nich stanowi często znaczenie silniejsze i trwalsze więzi niż obawa przed karą i pragnieniem zysku.

Oswajanie przeciwnika w znaczeniu nie chodzi oto aby ktoś w tym przypadku organy ścigania, władza państwowa pokochały organizacje przestępcze lecz chodzi o to by możliwie jak najmniej jej przeszkadzały w tym celu stosuje się szeroko przekupstwo, które przy dużych zyskach jest opłacalne. Stosuje się szantaż, bo jest tańszy niż przekupstwo. Najlepsza sytuacja dla organizacji przestępczych jest taka w której organy ścigania działają szybko i efektownie co zauważone jest w środkach przekazu, lecz nieskuteczne tzn. Wykonują wszystkie przewidziane przez prawo i regulamin funkcje tak aby uzyskać pozytywną opinię publiczną, lecz jednocześnie tak aby nie zaszkodzić w sposób istotny powyższej organizacji przestępczej. Jest więc użyteczne dla takiej organizacji osiągnąć pozory efektów np. przechwycić narkotyki. Trzeba mieć na uwadze że nie wszyscy są skorumpowani, lub nie ulegają presji finansowej w ogóle. Dobrze zorganizowana grupa przestępcza oswaja również środowisko społeczne, a nie tylko organy ścigania. Wobec środowiska społecznego oprócz szantażu, stosuje się lęk ukierunkowany. Oddziałując łącznie na przeciwnika i otoczenie, chodzi o osiągnięcie rezultatu głównie aby przeciwnik tej organizacji ścigania, władze ustawodawcze i wykonawcze nie korzystały ze wszystkich sposobów przeciwdziałania zorganizowanym grupą przestępczym z jakich korzystać mogą, bądź mogliby w przypadku zmiany ustawodawstwa lub prawa.

Sojusze, metoda oswajania przeciwnika wymaga nakładów finansowych, stąd konieczność zaniechania sojuszy zachodzących z innymi czynnymi organizacjami przestępczymi. Wymaga ograniczenia skrytości oraz konieczność podziału terenu działań bądź w sensie geograficznym lub branżowym. Terenem jest cała kula ziemska. Sojusze są zawierane przez młode niewielkie (nietrwałe) organizacje przestępcze, a długotrwałe sojusze przez stare, stanowią część strategi i zawiera się je w myśl o przyszłych zyskach lub jako krok wstępny prowadzący do wchłonięcia organizacji mniejszej przez większą. Tego rodzaju sojusze dotrzymuje się tak długo jak życzy sobie Centralny Ośrodek Dyspozycyjny. Więc samodzielnie nie postępują, tego rodzaju sojusze stanowią zagrożenie dla prawa państwa, tym bardziej że ci polityce którzy instrumentalnie traktują normy moralne mogą dojść do porozumienia z organizacjami przestępczymi w poparciu w dążeniu do władzy, wtedy powstaje sojusz między grupą dążącą do władzy a organizacją przestępczą. Zasada skrytości musi być ściśle respektowana. Sojusz taki jest niebezpieczny dla gospodarki, polega na tym , że zmiany ustawowe, przepisy prawne mają być powstrzymywane od głosowania, wetowanie ustaw, ale w krajach w których jest tradycja lojalności, sojusze tego rodzaju są trudne do realizacji.

Kartery przestępcze forma karteru to jest wchłonięcie mniejszej organizacji przestępczej przez większą. Z punktu widzenia działania (sprawności) jest lepsza niż sojusz. Pozwala na bardziej skuteczną działalność, gdyż zapewnia większą spójność organizacyjną. Pozwala również na sprawniejszy obrót, dyspozycję dużymi zasobami finansowymi, z drugiej strony jeśli zostaje centrum dyspozycyjne jednej organizacji przestępczej to zakładając zachowanie skrytości, ta druga może działać dalej, jeśli zaś rozbite zostanie centrum dyspozycyjne następuje klęska lub porażka, chyba że tego rodzaju przypadek jest przewidywany i karter jest przygotowany, stworzą metody oswajania przeciwnika przez przekupstwa i szantaże, tworzą często metody infiltracji polegającej no wprowadzaniu członków własnego zespołu w szeregi przeciwnika (organy ścigania, sądy, prokuratura). Metodę stosuje się w różny sposób, jeśli karter przekracza pewną barierę ponosi porażkę lub klęskę. Działalność karteru rzadko ogranicza się do jednego kraju, a zatem grupy po banki są nią żywo zainteresowane. Jest to opłacalne gdy stosuje się zawodowców wywodzących się ze służb specjalnych, wywiadu wojskowego, państwowego w organach ścigania, ponieważ znają technikę, sposób działania, strukturę administracji i panujące stosunki. Aby uniknąć przeciwdziałania środowiska społecznego stosuje się metodę lęku ukierunkowanego, temu sprzyjają środki masowego przekazu (nasycone są nimi) wystarczy w pewnych odstępach czasu zabić pewne osoby, które udzieliły niepożądanych informacji na temat danego karteru aby ludzie zaczęli bać się organizacji, należy przy tym zadbać o ich nagłośnienie w środkach wizualnych. Kartery zawierają sojusze, mają charakter międzynarodowy, jest poza prawem. Pozwalają łączyć działalność legalną z nielegalną.

Przemoc tj związana z organizacjami terrorystycznymi te organizacje są związane niemal zawsze z polityką, mają swoją władzę finansową i szkoleniową w kraju które skrycie lub jawnie popiera rozwój terroryzmu skierowanego na osiągnięcie określonego celu. Organizacje terrorystyczne znajdują się w sytuacji mniej uprzywilejowanej niż organizacje przestępcze, ponieważ walczą z nimi nie tylko organy ścigania ale również służby specjalne, stosując takie metody jak stosuje wywiad lub kontrwywiad. Organizacje terrorystyczne rzadziej tworzą kartery czy zawierają sojusze. Tym co łączy organizację terrorystyczną i Kartery organizacji przestępczych jest nastawienie na zysk jest czysto instrumentalnie traktowane , przymus używany jest zawsze gdy za jej pomocą można osiągnąć wyznaczony cel, celem tym jest zachowanie spójności organizacją unikających przemocy, zbobjul potrzebnych do działania informacji. Używane jest za środek normalny i tak długo bujki jest skuteczny. Zarówno w organizacjach terrorystycznych i przestępczych stosowana jest metoda środków skrajnych tzn. przemocy fizycznej i psychicznej w ich skrajnych formach na zewnątrz i wewnątrz organizacji. Jest stosowana w celu utrzymania dyscypliny, hierarchii, stąd każdy kto działa jest przygotowany na to, że w przypadku nielojalności zostanie zastosowana w stosunku do niego skrajna przemoc psychiczna lub fizyczna, jak też i na to, że on sam będzie stosował tą przemoc w stosunku do tych których wskaże centrum dyspozycyjne. Organizacje przestępcze zatem im mniejsze tym bardziej mówimy tkanka społeczeństwa jest przesiąknięta przemocą fizyczną i psychiczną i strukturalną która staje się na ustalonych terytoriach częstym zjawiskiem normalnym, codziennym. Takim odruchem jest głoszenie hasła humanizm, stąd gdy płaci się duże pieniądze za informacje to już wtedy nie ma odwrotu, bo jest za późno. Ekspansja zorganizowanej przestępczości.

Zwalczanie przestępczości zorganizowanej, najlepiej to wiedzą przestępcy:

Zjawisko przestępczości a zmiany społeczne

Charakter zmian społecznych w jakiej kwestii. Społeczeństwo nie znajduje się w bezruchu, podlega ciągłym zmianom, zachodzi dynamika. Rodzaje zmian:

Gospodarka polega na organizacji siły roboczej, urządzeń, technologi w celu wydobycia i przetwarzania w dobra, towary, oraz na potrzeby dystrybucji. Mogą zmienić się proporcję między ludźmi w poszczególnych sektorach: gospodarka rynkowa, centralnie sterowana, mieszana. Gospodarka tworzy rynek pracy, jego wielkość i strukturę. Wyznacza poziom zatrudnienia i bezrobocia. Wszelkie zmiany znajdują odbicie w funkcjonowaniu innych sfer aktywności społecznej.

System władzy to system instytucji którym przysługuje prawo użycia siły dla celów społecznych i mobilizujących. Każde społeczeństwo posiada system władzy. W ramach danego państwa mogą zmieniać się formy rządzenia, ustrój. W obrębie ustroju zmieniać się mogą układy partyjne i koalicje, model władzy, relacje władz.

System oświaty to system instytucji w których celem jest wykształcenie u ludzi pewnych umiejętności, usystematyzowanie ich na określonych pozycjach w gospodarce oraz gromadzenie i przekazywanie dorobku kulturalnego.

Religia to system wierzeń i rytuałów. Może integrować ludzi lub ich ograniczać. W różnym stopniu wpływa na funkcjonowanie społeczeństwa.

Medycyna to dział aktywności społecznej polegający na organizowaniu takich działać aby leczyć i zapobiegać chorobom. Rozwój może doprowadzić do zmian w diagnozowaniu, leczeniu, w postawach ludzkich wobec rodzenia i umierania.

Instytucje w/w są ze sobą ściśle powiązane i powodują zmiany.

Próby wyjaśnienia wpływu zmian społecznych na przestępczość

Trendy przestępstw pojawiały się już od pierwszych statystyk. Podejmowana badania dla zweryfikowania hipotezy powiązań między zmianami społecznymi a przestępczością. Większość z nich dotyczy zmian w systemie gospodarczym (cykli koniunkturalnych, kryzysów ekonomicznych, procesów urbanizacji) industrialnej rzadziej uwzględniano zmiany demograficzne a jeśli już to głównie wewnętrzne dopiero od niedawno w badaniach uwzględnia się funkcjonowanie kontroli społecznej (instytucji wymiaru sprawiedliwości. Początkowo posługiwano się jedną zmienną obecnie uwzględnia się całe zespoły zmiennych. Najważniejsze badania dotyczące relacji między zmianami ekonomicznymi a zmianą przestępczości wykazały na istnienie związku przyczynowego. Uważano, że istnieją pewne ekonomiczne czynniki przy pomocy których można wyjaśnić trendy przestępstw (determinizm ekonomiczny). Nieco później badania wykazały tylko korelacje między niektórymi czynnikami ekonomicznymi a niektórymi formami przestępstw. Obecnie w badaniach mowa jest tylko o korelacji między zespołami różnych czynników a niektórymi formami przestępstw. Badania przeprowadzono w dwojaki sposób: albo porównywano trendy w kilku krajach i analizowano zmiany społeczne albo analizowano w ramach jednego kraju zmiany w zjawisku przestępczości, porównywano ze zmiennymi społecznymi. Zmierzano do udzielenia odpowiedzi czy istnieje związek między zmiennymi społecznymi a zmianami w przestępczości, jeśli tak to jaki ich kierunek, intensywność oraz jakich kategorii przestępstw dotyczą.

Powstały w związku z czym koncepcje jednoczynnikowe. XXI poodwiedzają hipotezy o związku przyczynowym ubóstwa społeczeństwa a przestępstwami (zwłaszcza przeciwko mieniu).Obserwacje trendów wskazywały iż wraz z procesem industrializacji powstały duże centra przemysłowe którym towarzyszyło rozszerzenie klasy robotniczej i równoczesne jej zubożenie. Czym większe ubóstwo tym większa przestępczość. Statystyki Bawarskie dowodziły istnienia powiązania przestępczości z cenami zboża, a maleją przestępstwa przeciwko osobom, a zwiększa się przeciwko mieniu. Kuczna podkreśla związek przestępczości z fluktuacją cen artykułów spożywczych pierwszej potrzeby. Miller porównuje fazy rozwoju Francji , Prus i ... doszedł do wniosku że wpływ cen zboża na przestępczość zmniejszył się w gospodarce industrializacji, wzrost lub spadek przestępczości zależał od pojemności rynku pracy, dynamiki pracy, tendencji rozwojowych przemysłu oraz od zdolności konsumpcyjnych społeczeństwa. Wyniki badań nad cyklami koniunkturalnymi w Anglii XXI/XX wyniki wskazywały na istnienie odwrotnej zależności między poziomem przestępczości a dobrą koniunkturą gospodarczą tzn. Gdy ma miejsce polepszenie koniunktury gospodarczej przestępczość maleje, również prowadzono badania w których zmiany przestępczości łączono z bezrobociem, wynikało z nich że bezrobocie ma wpływ na przestępczość przeciwko mieniu. Wszystkie te badania zmierzały do podstawowej hipotezy o ekonomicznym zdeterminowaniu zjawisk przestępczości.

Warunki gospodarki a przestępczość, współczesne badania poszczególnych czynników ekonomicznych w wyjaśnieniu trendów wskazują na:

  1. Skoro ekonomiczne warunki wpływają na prawie wszystkie aspekty życia społecznego to musi istnieć związek między nimi a zjawiskiem przestępczości.

  2. Warunki ekonomiczne mogą kierować pewne sytuacje stany w których dochodzić może do przstępstw np. dezorganizacja społeczna.

  3. Ekonomiczne napięcia mogą powodować sytuacje stresujące dla ludzi a w skutek ekonomicznej frustracji może dochodzić do przestępstw.

Sytuacja gospodarcza w danym społeczeństwie może być ustabilizowana (stagnacja ekonomiczna), może pogarszać się (stagflacja, recesja, depresja) sytuacja gospodarcza lub polepszać się (okres prosperity).

Zakłada się , że stabilizacji ekonomicznej towarzyszy jest stabilizacja innych instytucji społeczny odpowiadać powinien ustabilizowany poziom przestępczości.

Założenie co do związków między pogorszeniem a polepszeniem są zróżnicowane:

W okresie recesji obserwuje się wysoki poziom przestępczości przeciwko mieniu i niski poziom przestępstw przeciwko osobom. Przyjmuje się, że wzrost konsumpcji w trojaki sposób oddziałuje na przestępczość:

  1. Wzrost konsumpcji powoduje wzrost ilości dóbr które mogą stać się obiektem kradzieży lub wandalizmu (efekt okazji).

  2. Wzrost konsumpcji powoduje zwiększenie możliwości legalnego osiągania dóbr które redukuje pokusę nielegalnego zdobywania ich poprzez kradzież (efekt motywacyjny).

  3. Wzrost konsumpcji powoduje zmiany wzoru okazji przestępczych poprzez zmiany w sposobie codziennego funkcjonowania (efekt stylu życia).

Przestępstwo przeciwko mieniu związane jest z dostępnością dóbr na rynku. Początkowo wzrasta ona nieznacznie, też gwałtowny wzrost konsumpcji oddziałuje motywacyjno na potencjalnych sprawców sprawców , jednak po upływie pewnego czasu np. reorganizacja rynku pracy efekt tego oddziaływania słabnie jest równoważony z oddziaływaniem obiektów okazji do popełnianie tego typu przestępstw.

Poziom przestępczości osób związany jest z sposobem codziennego funkcjonowania ludzi kiedy nastąpi gwałtowna konsumpcja powoduje, że zmiana się styl życia (czas spędzony poza domem) to powoduje zwiększenie okazji.

Teoria dobrobytu- im człowiek jest bogatszy to też wyzwala zachowania przestępcze ponieważ osoby te są znudzone i szukają odmienności (Merton, Gordon)

Badania w którym wskazuje się na istnienie zależności między wzrostem bezrobocia a wzrostem poziomu przestępczości. Wyróżnia się 4 rodzaje relacji między bezrobociem a przestępczością:

  1. Pewne rodzaje przestępstw wymagają pracy zawodowej aby były możliwe do popełnienia no. Kradzieże pracownicze, przestępcy w białych kołnierzykach, wzrost bezrobocia będzie wpływał na spadek tego typu przestępstw.

  2. Niektórzy przestępcy łączą pracę zawodową z przestępczością. Popełniają przestępstwa „pod osłoną nocy” np. kradzieże samochodów lub legalna praca jest przykrywką ich nielegalnej aktywności dla rozprowadzania narkotyków. W przypadku tych pierwszych bezrobocie spowoduje wzrost ich kryminalnej aktywności, ponieważ brak pracy legalnej nie nieumożliwia im tego, w przypadku drugich bezrobocie utrudni prowadzenie kryminalnych interesów.

  3. Niektórzy ludzie głównie młodzi przed którymi pojawia się alternatywa praca- przestępczość. W sytuacji bezrobocia czy obniżenia zatrudnienia na rynku pracy zwracają się w kierunku nielegalnych sposobów zdobywania dochodów, w ich przypadkach wzrost bezrobocia łączy się ze wzrostem przestępczości przeciwko mieniu.

  4. Przestępcy którzy stale dokonują przestępstw dla zdobycia środków niezbędnych do utrzymania uważa się że to jest 5-10% sprawców przestępstw przeciwko mieniu. Bezrobocie i nieuczestniczenie w legalnym rynku pracy jest stylem ich życia. Rozmiar bezrobocia nie odgrywa tu roli. Wzrost bezrobocia może w różny sposób oddziaływać na różne grupy.

Wpływ inflacji na przestępczość wskazuje na znaczenie tego związku inflacji a podatkami. Gdy rośnie ludzie wykazują skłonności do unikania płacenia podatków. Wysoka inflacja powoduje obniżenie realnych dochodów przez co wzrasta przestępczość w białych kołnierzykach, sprzeniewierzenia, oszustwa i oszustwa w pracy. Obniżenie realnych dochodów powodować może może nierówności w ich podziale zwiększenie nierówności społecznej w okresie tej sytuacji ekonomicznej kraju może doprowadzić do wzrostu przestępstw i to przestępstw przeciwko mieniu jak i osobom.

W Polsce brak takich badań 1990 - 1995 Rzeszów dostrzega się związek między bezrobociem a przestępstwami gospodarczymi jaki politycznymi. Wzrasta udział przestępstw bezrobotnych w ogólnej liczbie przestępstw, oraz zwiększa się liczba bójek.

Urbanizacja i industrializacja związki między ruchami społecznymi a przestępczością

Obserwacje przestępczości w Polsce w świetle badań industrializacji w Polsce 1958-1974 bardzo w regionach uprzemysłowionych (budowa hut) do wzrostu nasilenia przestępczości dochodziło tylko w pewnym procesie uprzemysłowienia tzn. Na etapie budowy obiektów przemysłowych (Nowa Huta- Łódź) po tym okresie poziom przestępczości spadał z wolna do poziomu występującego w tym rejonie, ale ten proces trwał kilkanaście lat. Przestępczość się nie zwiększała dlatego okresowe zwiększenie przestępczości należało postrzegać jako efekt nasilenia się pewnych zjawisk społecznych tj. Ruchliwość społeczna, urbanizacja, a nie tylko w ramach uprzemysłowienia (Mościskiem). Porównywana przestępczość w województwach i te badania pozwoliły na stwierdzenia (lata 60-70 Mościskim) brak dowodów na istnienie związku między istnieniem przestępczości a poziomem uprzemysłowienia, natomiast udział pewnych związków między poziomem urbanizacji a nasileniem przestępczości niektórych kategorii przestępstw najczęściej popełnianych. Silny związek istniał między poziomem przestępczości a ruchliwością przestrzenną ludności, rozmiarami migracji (wskazywał na masowe migracje). Badania nad nasileniem przestępstw przeciwko żuciu i zdrowiu w latach 1975-1984 w 3-ch regionach Polski zróżnicowanych pod względem urbanizacji i industrializacji wskazują na istnienie związku między tymi zjawiskami. Polega to na tym, że im wyższy stopień urbanizacji i industrializacji tym niższe nasilenie skazań za najpoważniejsze przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu (Krajewski). Próbę weryfikacji hipotezy podjęto w odniesieniu do województwa warszawskiego. Wykazały że w województwie warszawskim nasilenie przestępczości jest proporcjonalne do stopnia rozwoju społeczno- ekonomicznego.

Relatywnie wysoka przestępczość związana jest z:

Zmiany w funkcjonowaniu agent sformalizowanej kontroli a przestępczość. Rozważania nad wpływem zmian społecznych na funkcjonowanie instytucji kontroli społecznej , główny system wymiaru sprawiedliwości. W okresie złej sytuacji ekonomicznej następuje redukcja środków przeznaczonych na funkcjonowanie różnych instytucji w tym policji, prokuratury, sądów, zakładów penitencjarnych. Instytucje muszą się adaptować do nowej sytuacji lub rozwijać się muszą alternatywne formy kontroli społecznej.

System kontroli społecznej reaguje w trojaki sposób na pogorszenie:

  1. Ze względu na ograniczenie finansowe następuje redukcja wydatków w danej instytucji, głównie przez „cięcia” personalne i programowe, jeśli w takim okresie przestępczość się zwiększa to zdolność systemu do kontrolowania przestępczości się obniża, może to skutkować mniejszą zdolnością policji do wykonywania i ścigania przestępców, sądu do osądzania przestępców, zakładów do wykonywania kary.

  2. W sytuacji ograniczonych środków jakie państwo przeznacza, istnieje potrzeba przekonania o znaczeniu instytucji oraz o potrzebie zwiększania na nią nakładów, pojawienie się problemu w tym przypadku manipulacji statystykami policyjnymi. W celu pokazania albo jak policja jest efektowna w swoim działaniu lub dlaczego należy bać się przestępców, jeśli policja chce uzyskać dodatkowe środki może wskazywać na wzrost przestępczości jeśli chce pokazać skuteczność może przy pomocy danych statystycznych policji wskazać na spadek.

  3. Reorientacja sytemu co do rodzaju kontrolowanej przestępczości oraz rodzaju kontroli sprawców może przebiegać dwoma drogami: selektywne ściganie wobec ograniczonych możliwości, w zależności od przyjętej postawy karnej lub wzmożenie kontroli pewnej części społeczeństwa np. zwiększenie wysiłku przestępstw w białych kołnierzykach wskazuje na potrzebę dodatkowych nakładów na efektowne działanie w tym zakresie.

Każdy rodzaj może mieć związek z obrazem przestępczości. Szczególne znaczenie na spadek funkcjonowania policji, powinien być efektowniejszy jeżeli efektywność mierzona jest ujawnianej przestępczości (wykrywalność) w zależności od modelu funkcjonowania policji różne może mieć znaczenie pogorszenie się sytuacji ekonomicznej. Istotne są wymiary instytucji, liczba zatrudnionych, patrolowanie i ściganie. W sytuacji ograniczonych wydatków zwykle ogranicza się zatrudnienie policji, zmiany występują w strukturze, patrolowaniu. Wyniki wskazują raczej na brak zależności między rozmiarami policji a poziomem przestępczości. Jeśli taka zależność jest stwierdzona to polega na tym, że większa liczba policji zwiększa zdolność wykrywania przestępstw, wzmożone patrolowanie może wpływać ostrzegawczo na sprawców przestępstw, podczas gdy wzmacnianie ścigania odwrotnie, zwiększa przestępczość ujawnioną.

Koncepcje najczęściej wykorzystywane do wyjaśnienia zjawisk przestępczości w okresie zmian społecznych

Teoria Marksistowska zgodnie z jej założeniem kryzys ekonomiczny wzmacnia konflikt pomiędzy klasami pracującymi a panującymi w wyniku czego dochodzi do wzrostu przestępstw. Motywacje do zachowań kryminalnych z gospodarce rynkowej. Wynika ze sprzeczności między konsumpcją a produkcją. Sprzeczność ta w okresie kryzysu ekonomicznego zintensyfikowała się i motywuje do przestępstw obie klasy (kapitalistów i robotników). Rodzaj popełnianych przestępstw jest uzależniony od klasowej pozycji. Wzrost przestępczości jest wyższy w klasach najbiedniejszych. Starsi wskazują na dysproporcjonalny wzrost przestępczości pospolitej (obejmuje przestępstwa przeciwko mieniu i przeciwko osobom). Przestępstwa gospodarcze w białych kołnierzykach także wzrasta ale nie znajduje odbicia w statystykach. System wymiaru sprawiedliwości działa selektywnie, represyjnie, działania skierowane są głownie na klasę pracującą.

Teoria anomii zajmowali się nią w Polsce K. Szawlaniec. Wskazuje na istnienie bezpośredniego związku między wzrostem przestępstw a stanem anomii. Anomia jest ujmowana jako stan osłabienia mocy norm społecznych. Durkheim ujmuje anomię jako stan rozbieżność między kulturowo zdefiniowanymi celami a możliwościami ich realizacji kulturowo określonymi modelami pojawia się najczęściej w następstwie gwałtownych zmian społeczno- ekonomicznych, kulturowych przestępczych kiedy dochodzi do dezorientacji społecznej. W okresie poważnych zmian gospodarczych kryzysów ekonomicznych następuje załamanie kontroli społecznej tym samym zwiększenie aktywności kryminalnej. Według Durkheima dzięki funkcjonowaniu kontroli społecznej w stabilnym społeczeństwie jednostki są w stanie adekwatnie określić poziom swoich oczekiwań (aspiracji). W przypadku gwałtownego wzrostu gospodarczego następuje nadmiernie rozbudowane aspiracji, dążeń do szybszego zaspakajania nowych celów, dążeń do bogacenia się, osiągania sukcesów co zwiększa przypadki kryminalnych zachowań czyli jest to konsekwencja anomii.

Teoria dobrobytu ludzie gdy mają dużo pieniędzy to są nastawieni na przyjemność.

W przypadku kryzysu ekonomicznego następuje konieczność gwałtownego ograniczania swoich dążeń, co sprzyja zwiększaniu kryminalnych zachowań. W obu przypadkach wzrost obejmuje przestępstwa przeciwko mieniu jak i irracjonalne przestępstwa przeciwko osobom. Zdaniem Mertona jeśli występują gwałtowne zmiany ekonomiczne to dochodzić może do pojawienia się ostrej rozbieżności między kulturowo określonymi normami, celami oraz strukturalnymi możliwościami ich realizacji zgodnie z tymi normami. Nadmierne akcentowanie sukcesu finansowego jako zasadniczego celu kulturowego przy zwiększonym rozwarstwieniu wzmacnia oddziaływania irracjonalne większej liczby osób z różnych warstw społecznych. Przestępczość się zwiększa głównie przeciwko mieniu. Do wzmocnienia zachowań irracjonalnych może dość dlatego, że w skutek zbyt gwałtownych zmian ekonomicznych nie zdążyły się wytworzyć normy legalne osiągania sukcesu finansowego (luki w prawie). Wzrost przestępstw przeciwko mieniu nastąpi w przypadku odaptacji do anomi poprzez innowacje. Gwałtowna zmiana ekonomiczna może być stresująca, iż uruchomi rytualny tryb adaptacji (bunt, wycofanie, innowacja, rytualizacja).

Koncepcja sposobności przestępczych oraz działań rutynowych.

Łączy zmiany w trendach przestępczych ze zmianami jakie zachodzą w normalnej aktywności dnia codziennego. Zgodnie z założeniami o rozmiarach przestępczości decyduje: podaż okazji przestępczych. Wraz ze wzrostem okazji do popełniania przestępstw rośnie liczba popełnianych przestępstw głównie tzw kontaktowych tzn takich w których dochodzi do fizycznego kontaktu, każdy sprawca niszczy lub zabiera. Okazje zdarzają się wtedy gdy w jednym miejscu i czasie zbiegają się przynajmniej 3-y elementy:

Gwałtowne zmiany społeczne wpływają na zwiększenie się okazji do popełniania przestępstw. Rozwój ekonomiczny powoduje wzrost dóbr konsumpcyjnych które stać się mogą przedmiotem ataku przestępczego. Równocześnie słabnie kontrola społeczna. Procesy urbanizacyjne występują na więzi społecznej i rodzinne. Poziom przestępczości przeciwko mieniu tj rozbój, włamanie jest związane z rozwojem fizycznego... . Przyjmuje się, że cel kradzieży może być zlokalizowany w naszym miejscu zamieszkania, poza miejscem zamieszkania, w drodze między domem a pracom , a innymi obszarami (po drodze). Zwiększają się możliwości kryminalne wraz z obniżeniem gęstości zaludnienia w naszym miejscu zamieszkania, zwiększa się poziom przestępczości bo jest mniejsza kontrola.

Teoria naznaczania społecznego - już była.

Zmiany społeczne a przestępczość w krajach postkomunistycznych (komunistyczne)

W przestępczości obserwuje się zmiany. Do najistotniejszych zmian (Kręcki 1990) wzrost rozmiarów nasilenia przestępczości ujawnionej następuje głównie i szeroko w okresie przemian ... 1989-1990 Polska powodując 2-3 poziomu przestępczości ujawnionej:

WIKTYMOLOGIA

Wiktymologia termin ten pojawił się w larach 40-50 XX w. Za twórcę uznaje się Hansa von Hentinga oraz Bemianina Mendelshona. Zwrócili uwagę na tą problematykę, która była lekceważona (problemy na tle pokrzywdzeń oraz ich skutki i sposoby eliminowania). Henting w swym artykule zwrócił uwagę na rolę ofiary w sytuacji w wyniku której dochodzi do przestępstwa. Mendelson w referacie 1947 w Bularencie „Nowe biopsychospołeczne horyzonty: wiktymologia” (po raz 1 użyto tej nazwy). Jest dziedziną dynamiczną, wyniki badań i rozważań teoretycznych na Międzynarodowych sympozjach kryminalnych. Victima - ofiara, logos- nauka (nauka o ofiarach.

1979 w Münster powołana do życia Światowe Towarzystwo Wiktymologii. W latach 80 przygotowano dokumenty: koncepcje, raporty których celami było wykazanie na konieczność uwzględniania osignięć wiktymologi w ustawodawstwach karnych.

Koncepcje wiktymologi:

jest spór o przedmiot i cel wiktymologi. Obecnie funkcjonuje kilka definicji.

Koncepcja wiktymologi ogólnej w tej koncepcji wiktymologia ujmowana jest jako samodzielna, odrębna dyscyplina naukowa, zajmująca się wszystkimi ofiarami w społeczeństwie niezależnie od źródeł ich pokrzywdzenia. Znajdują się tu ofiary działania sił przyrody (powodzie, huragany, lawiny, trzęsienia ziemi), ofiary działań ludzkich (wojen, nierówności społecznych, wypadków, alkoholizmu czy przestępstw). Przedmiotem badań stają się poszczególne jednostki oraz duże zbiorowości ludzkie. Na duże rozmiary i różnorodność źródeł posługuje się różnymi metodami i miała najmniej zwolenników i była najbardziej krytykowana.

Nowa kryminologia R. Elias zgodnie z którą wiktymologia powinna zajmować się ofiarami pogwałceń praw człowieka oraz ofiara przestępstwa źródłem pokrzywdzeń może być tylko działanie człowieka. Ze względu na polityczny charakter rzeczywistości społecznej kategorie ofiar przestępstw należy poszerzyć o ofiary nadużyć władz.

Koncepcja wiktymologi jako nauka o cierpieniu człowieka Separovic koncepcja ta jest propozycją łączenia 2-ch poprzednich koncepcji. Koncepcja ze względu na zakres przedmiotowy sytuuje się między nimi. Ofiarami które powinny znaleźć się z kręgu zainteresowań wiktymologi są osoby zagrożone, pokrzywdzone lub unicestwione poprzez działanie lub zaniechanie człowieka bądź strukturę organizacyjną bądź instytucję będącą jego wytworem? Zwraca się tu uwagę na cierpienie i krzywdę które są wynikiem interakcji międzyludzkich.

Najwęższa jest koncepcja wiktymologi kryminalnej stworzona przez Pentinga ujmuje on wiktymologię jako subdyscyplinę kryminologii i przedmiotem której są ofiary pokrzywdzone przestępstwem.

Większość współczesnych kryminologów preferuje koncepcję wiktymologi kryminalnej która skierowana jest na ofiarę przestępstwa, system sprawiedliwości oraz społeczne ..redzi na to.

Definicja ofiary

Wiktymologia operuje pojęciem ofiary przestępstwa, która jest rozumiana na 3 sposoby:

  1. Najwęższy. Przyjmuje się, że ofiarą przestępstwa jest konkretny człowiek, który ponosi szkodę, doznaje nieuzasadnionej krzywdy lub cierpienia w wyniku popełnionego przestępstwa.

  2. Szerszy. Gdzie oprócz jednostki ludzkiej ofiarą jest także grupa lub instytucje porzywdzone lub poszkodowane.

  3. Najszerszy. Ofiarą jest jednostka ludzka, instytucja ale również porządek moralny lub prawny, zagrożony, poszkodowany lub zniszczony przez czyn karalny.

W większości systemów prawno-karnych jest brak definicji ofiary przestępstwa. 1985 Deklaracja o podstawowych zasadach sprawiedliwości dla ofiary przestępstw i nadużyć władzy. Pojęcie ofiary „ofiarami są osoby które indywidualnie lub zbiorowo poniosły uszczerbek w zdrowiu fizycznym lub psychicznym, doznały zaburzeń emocjonalnych, strat materialnych lub istotnego naruszania swoich podstawowych praw w wyniku działania lub zaniedbania będącego naruszeniem ustaw karnych obowiązujących w państwach członkowskich w tym również ustaw dotyczących przestępczego nadużycia władzy”. Dana osoba może być uznana za ofiarę niezależnie od tego czy sprawca został ujawniony, zatrzymany, oskarżony lub skazany i niezależni od więzi rodzinnej łączącej sprawcę i ofiarę. Pojęcie ofiara obejmuje również najbliższą rodzinę lub osoby pozostające na utrzymaniu bezpośrednim ofiary i osoby które doznały krzywdy w sytuacji zagrożenia lub zapobiegania wiktymizacji. Ta definicja jest najbliższa najwęższemu ujęciu ofiary przestępstwa. Wynika z niej że ofiarą przestępstwa może być tylko konkretna osoba która została ofiarą przestępstwa.

Polski system prawno-karny posługuje się definicją pokrzywdzonego przestępstwem nie ofiarą przestępstwa. Wiktymologia pojęcie ofiary n pokrzywdzonego przestępstwem nie pokrywa się z prawnym pojęciem pokrzywdzonego przestępstwem, oznaczającym osobę fizyczną lub prawną której dobro prawne zostało narażone bezpośrednio lub zagrożone przestępstwem.

Typologia ofiar w wiktymologi próbowano zaklasyfikować osoby które stały się ofiarami. Mandel wiktyminości oznacza podatność i predyspozycje do stawania sie ofiarą. Uważał, że różni ludzie w różnym stopniu w różnych okolicznościach predysponowani są do tego aby stać się ofiarami różnych przestępstw.

Najczęstsze typy ofiar Henting w poparciu o kryteria biologiczne, psychologiczne i socjobiologiczne narażone na pokrzywdzenie przestępstwem i zaliczył do nich ludzi młodych, kobiety, ludzi starszych, niedorozwiniętych psychicznie lub wykazujących ociężałość umysłową. Do tych typów psychologicznych stworzonych w oparciu o badania empiryczne nad przestępstwami przeciwko osobom zaliczył ofiary: depresyjne, rządne zysku i zachłanne, lubieżne i rozpustne, terrorystyczne otoczenia, samotne oraz uwikłane w szczególnie trudnych sytuacjach.

Ellenberger wprowadził do literatury pojęcie „urodzonej ofiary”. Urodzonymi ofiarami są jednostki które jak gdyby przyciągają przestępców z powodów ich stałych predyspozycji do roli ofiary. Są to osoby wielokrotnie pokrzywdzone przestępstwem. Ofiary recydywiści to inna nazwa - nie odegrała większej roli w wiktymologi ponieważ nie ma określonych cech.

Rola ofiary w procesie wiktymizacji

Większe znaczenie miały badania procesu stawania się ofiarą. Relacje między sprawcą a ofiarą. Obserwowano zachowania ofiary posługują wyjaśnieniu etiologii, poszczególnych przestępstw oraz w jakim stopniu ofiara doprowadziła do własnej wiktymizacji. Przyczynienie sie ofiary do popełnienia przestępstwa w oparciu o badania empiryczne w których jak gdyby ofiara rozpoczyna zdarzenie:Użycie sił fizycznej przeciwko przyszłemu sprawcy, wyciągnięcie broni, prowokowanie sprawcy, wszczęcie kłótni w związku z czym prowokuje lub ułatwia popełnienie przestępstwa (do przestępstwa doszło przez ofiarę). Spowodowało to wiele dyskusji Mendelson mówił wprost o winie ofiary i stopień powinien mieć znaczenie w sposobie karania sprawców. Zwolennikiem ponoszenia odpowiedzialności przez ofiarę Szeifer (twórca koncepcji odpowiedzialności karnej) w której kary powinny być rozłożone między sprawcę a ofiarę w zależności od stopnia. Ofiara może utrudnić wiktymizację.

Wiktymizacja pierwotna to proces stwarzania się ofiarą w wyniku popełnienia przestępstwa jego konsekwencją jest wyrządzenie przez sprawcę szkody ofierze. W zależności od rodzaju przestępstwa może polegać na utracie ... . Doznanie szkody podlegający subiektywnej ocenie dlatego skutki wiktymizacji, pierwotnie ofiara odczuwa indywidualnie. Najczęściej ta okoliczność staje się nagle. Inaczej zwana wiktymizacją bezpośrednią, pośrednią. Dotyczy ona osób bliskich bezpośrednio na jej utrzymaniu oraz osoby które doznały krzywdy w sytuacji zagrożenia lub jej zapobiegnięcia.

Wiktymizacja wtórna jednostka oprócz pokrzywdzenia przestępstwem sprawcy pokrzywdzenia może doznać powtórnie krzywd przez reakcję społeczeństwa na jej wiktymizacje. Wtórne pokrzywdzenie może zostać w skutek reakcji najbliższego otoczenia, w miejscu zamieszkania, pracy czy nauki, gdyż ciekawość, oburzenie czy potępienie środowiska może prowadzić w stosunku do ofiary, efekt stygmatyzacji i może to utrudnić jej powrót do stanu przed popełnieniem przestępstwa. Również organy ścigania i wymierzania sprawiedliwości mogą w sposób niezamierzony krzywdzić ofiarę w sposób wtórny. Efekt może być wywołany przez media poprzez przekazywanie informacji przez media. Zdarza się iż ofiary o wiele bardziej odczuwają skutki wiktymizacji wtórnej niż pierwotnej.

Przestępstwa bez ofiar

Pojęcie to wprowadził E. Schur w latach 60. Rozumie się przez to pojęcie akt dobrowolnej wymiany między osobami dorosłymi silnie pożądanych lecz prawnie zakazanych dóbr i usług np. homoseksualizm, narkomania, aborcja, prostytucja. W swoich rozważaniach zwrócił uwagę iż przestępstwa w przypadku których wątpliwe jest istnienie realnego pokrzywdzenia ofiary uleź powinny dekryminalizacji. Najczęstszym powodem ich kryminalizacji było naruszenie norm moralnych. Zwolennicy koncepcji Schura stopniowo rozszerzali kategorie przestępstw bez ofiar zaliczając do niej również cudzołóstwo, włóczęgostwo, łapownictwo, szpiegostwo, żebractwo, nietrzeźwość publiczną.

Również wysunięto wniosek na podstawie krytycznej analizy ujęcia przestępstwa bez ofiar Bedan za przestępstwo bez ofiar najczęściej uznawał zachowanie człowieka zakazane przez ustawę karną polegające na wymianie dóbr i usług pomiędzy dorosłymi osobami które wyrażają na to zgodę i uważają że taki czyn nie przynosi im szkody i dlatego nie informują dobrowolnie władz o swoim udziale w takiej działalności (czynności). Ma wątpliwości co do możliwości stwarza jednolitej kategorii przestępstwa bez ofiar.

Proponuje przyjąć że z przestępstwem bez ofiar mamy do czynienia wtedy gdy:

  1. Ludzie wiedzą co czynią

  2. Zgadzają się na to

  3. Nikt albo przynajmniej nikt poza uczestnikami w danej aktywności nie jest poszkodowany a mimo to czyn jest zakazany przez ustawę karną.

Falandysz 2-a sposoby ujmowania przestępstwa bez ofiar:

  1. Jako kategorię merytoryczną, która obejmuje sytuacje w których czyny nie są społecznie niebezpieczne w stopniu niezbędnym do uznania ich za przestępstwo ale znajdują się w katalogu przestępstw siłą tradycji. Ma na uwadze przestępstwo obyczajowe.

  2. Jako kategorię techniczną, które obejmuje sytuacje w których brak jest określonego pokrzywdzonego doznającego szkody przestępstwem i mogącego wnieść skargę lub złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Przestępstwo jest ale nie ma ofiary (osoby) przestępstwa.

Zadania wiktymologii:

  1. Diagnoza sytuacji

  2. Interpretacja sytuacji

  3. Zapobieganie sytuacją niepożądanym

  4. Propozycje tworzenia sytuacji pożądanych

Zadania te pokrywają się z celami wiktymologii, a celem jest zabezpieczenie jednostki i innych kategorii społecznych przez przestępstwem. Formą działania jest prognoza oparta na antycypacji mogącego nastąpić zagrożenia i zapobieganie temu zagrożeniu. Wiktymologia spełnia pewną profilaktykę. zadaniem jest również obserwacja i analiza cech ofiary i cech sprawcy, jak i również głownie głęboka wielostronna i wielodyscyplinarna analiza systemu wartości danego społeczeństwa. Chodzi o to aby uzyskać bieżące informacje o tym jaki obszar wartości może być przedmiotem szczególnego pożądania, samo jednak pożądanie jakieś wartości czy ich negacja nie tworzą zjawiska przestępczości, dlatego niezbędne jest posiadanie wiedzy o tym jakie wzory przeciwstawiane są wartością obwiązują w danej kulturze (globalnej, kulturze zbiorowej grup, typów osobowościowych). Jeżeli stwierdza się np. że występuje w społeczeństwie napięcie oczekiwania poprawy warunków bytowych to:

  1. że jednoczesna poprawa tych warunków wymaga stosunkowo długiego czasu i wysiłku jednostki

  2. jednocześnie wzór osiągania dóbr to przyśpieszone tempo i społeczeństwo nastawione jest na posiadanie możliwie dużej ich ilości i osiągnięcie ich w krótkim czasie

  3. a przy tym ideologiom powszechną jest równouprawnienie obywateli

  4. że słabo sprecyzowane są i mało skuteczne drogi tych warunków

  5. że wspólnota dóbr traktowana jest jako możliwość samowolnej regulacji ich posiadania

  6. występuje słaba identyfikacja z celami społecznymi

  7. niski poziom wyrobienia społecznego w podziale dóbr

To wówczas odkrywamy istotnie zagrożony obszar życia społecznego w którym z całą pewnością pojawi się przestępstwo samowolnego zagarnięcia mienia na szkodę osób fizycznych czy prawnych. A zatem osoby te poprzez fakt posiadania wartości pożądanych powszechnie, a nie powszechnie osiągalnych narażone są na atak przestępcy.

Rozdział dóbr może również doprowadzić do refleksji, że w samym systemie reglamentacji występuje element wiktymizacji tych którzy stanowią czołówkę społeczną w zakresie posiadani wartości pożądanych powszechnie.

Dlatego celem wiktymologii jest dostarczenie diagnoz i prognoz w zakresie obszarów zagrożenia w celu zapobiegania przestępstwom.

Zadaniem jest sporządzenie bieżących rozpoznań rzeczywistości w której zróżnicowanie potrzeb, wzorów kulturowych, możliwości osiągania dóbr dają zawsze zderzenie kulturowe.

Zdarzenia te nie zawsze mają przebieg konfliktowy. Jeżeli brakuje silnego wzoru powstrzymującego przed samowolą i brakuje społecznej kontroli zachowań można oczekiwać, że potencjał zagrożeń wiktymilizujących będzie duży.

Wiktymologia spełnia zadania w odniesieniu do polityki społecznej i innych dziedzin nauki:

  1. Powszechna edukacja społeczna na rzecz rozumienia stosunków społecznych, rozumienia własnej roli w społeczeństwie, własnej odpowiedzialności za nieostrożność i prowokację, ochrony samego siebie przed staniem się ofiarą czynu przestępczego.

  2. Powszechna edukacja społeczna, a także instytucjonalne, formalne i nieformalne zabezpieczenia pełnego powrotu poszkodowanej do społeczeństwa w przypadku przestępstw które godzą w godność osobistą i stwarzają problem niezdrowej sensacji wokół osoby ofiary np. ofiara przestępstwa seksualnego.

  3. Proces psycho i socjoterapii osobników podatnych na uleganie sytuacją zagrożenia kryminogennego.

Szcegółowymi celami badań wiktymilizacji jest zarówno diagnoza w zakresie zagrożeń ogólnych jak i specyficzne wnioski odnośnie do zagrożeń poszczególnych kategorii demograficznych.

Niezwykle ważne jest zorientowanie się w zakresie zagrożenia jakie niosą z sobą cechy obiektywne człowieka tj płeć, wiek, wgląd zewnętrzny, a także tj zachowania, cechy jak poruszanie się w określonych godzinach w określonym terenie.

Potencjał wiktymologiczny. Rozumie się taki system cech jednostki, grupy, makrostruktury społecznej. Organizacji instytucjonalnej, państwowej oraz cech warunków życia które prowadzą do powstania zagrożenia przestępstwem.

Pola potencjału wiktymilizacji to:

Cechy pewnych zawodów które przez czynności i okoliczności ich wykonania stwarzają okazję do czynu agresywnego: kierowca taksówki, dozorcy nocni, osoby pracujące samotnie w nocy lub wracają w nocy z pracy

Cechy kondycji ekonomicznej osoby w grupie tej mieści się posiadanie dóbr, dysponowanie przestrzenią i możliwościami osiągnięcia wysokiego statusu ekonomicznego (coś co posiadają).

20


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Kryminologia z elementami wiktymologii - opracowanie, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjolog
Normy moralne – próba systematyzacji, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia, filozofia, p
Dozór elektroniczny w procesie karnym, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia, filozofia,
Metody pracy z dziećmi niedostosowanymi spolecznie, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia
Powodzenia i niepowodzenia szkolne. Motywacja., Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia, fi
Ustawa z dnia 26.10.1982 r. o postepowaniu w sprawach nieletnich, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydakt
PODSTAWOWE METODY I TECHNIKI ODDZIAŁYWAŃ RESOCJALIZACYJNYCH, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;S
Kierunki przemian współ.rodziny, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia, filozofia, psycho
METODY NAUCZANIA, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia, filozofia, psychologia,itd
Pedagogika ogólna-wykłady, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia, filozofia, psychologia,
Prawo rodzinne - informacje różne, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia, filozofia, psyc
Główne cechy SEKT, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia, filozofia, psychologia,itd
samobójstwo, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia, filozofia, psychologia,itd
narzedzia terapeutyczne- instrukcja rewalidacji itp, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologi
edukacja zdrowotna, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia, filozofia, psychologia,itd

więcej podobnych podstron