Problematyka spełniania wymogów bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, przy ręcznych pracach transportowych w leśnictwie w warunkach pogórza i gór”

 

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14.03.2000r., wydanym w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. nr 26, poz. 313, zm. Dz. U. Nr 82, poz. 930), przez prace te rozumie się każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotów, ładunków lub materiałów przez jednego lub więcej pracowników, w tym przemieszczanie ich poprzez: unoszenie, podnoszenie, układanie, pchanie, ciągnięcie, przenoszenie, przesuwanie, przetaczanie lub przewożenie.

 

Przepis ten nakłada szereg obowiązków na pracodawcę polegających m.in. na:

 

- stosowaniu rozwiązań technicznych i organizacyjnych zmierzających do wyeliminowania ręcznych prac transportowych,

- w przypadku stwierdzenia, że sposób wykonywania pracy jest nieprawidłowy i stwarza zagrożenia, pracodawca winien wstrzymać prace transportowe do czasu zastosowania działań eliminujących te zagrożenia,

- organizacji ręcznych prac transportowych w taki sposób, by zapewnić ograniczenie do minimum odległości ręcznego przemieszczania przedmiotów,

- wykonywaniu prac związanych z ręcznym przemieszczaniem przedmiotów na powierzchni równej, stabilnej i nieśliskiej,

- zapewnieniu by masa przedmiotów przenoszonych przez jednego pracownika nie przekraczała 30 kg przy pracy stałej i 50 kg przy pracy dorywczej,

- zapewnieniu, by przy zespołowym przenoszeniu przedmiotów odstęp między pracownikami wynosił przynajmniej 0,75 metra,

- wykluczeniu prac transportowych, jeżeli ciało pracownika znajduje się w niestabilnej pozycji, a pochylenie tułowia pracownika przekracza 45 stopni. 

 

Natomiast z dwuletnich obserwacji kontrolnych autora, analizy treści przepisów wewnątrzresortowych, rozmów z pracodawcami i pracownikami wynika następujący stan faktyczny i prawny:

 

1. Pozyskanie drewna w warunkach górskich prowadzi się stosując zasadniczo metodę sortymentową, tj. ścinka i wyróbka gotowych sortymentów ręcznie pilarką, natomiast zrywka prowadzona jest ciągnikami specjalistycznymi typu skider (zrywka wleczona lub półpodwieszona) lub ciągnikami rolniczymi wyposażonymi we wciągarki oraz zrywka konna.

2. Drewno wielkowymiarowe (tartaczne) zrywane jest w dłużycach o wymiarach od 8 - 14 mb, przeciętnie ok. 10 mb. Drewno średniowymiarowe S2 (papierówka) i S4 (opał) zrywane jest ciągnikiem rolniczym lub specjalistycznym zagregowanym z nasiębierną przyczepą kłonicową. Drewno to zrywane jest też zaprzęgiem konnym.

3. W trakcie pozyskania drewna metodą sortymentową pilarz lub jego pomocnik musi ręcznie wykonywać następujące czynności związane z przenoszeniem drewna:

- donoszenie lub podrzucanie wyrobionych wałków i szczap na miejsce złożenia stosu (odległość od 2 do ponad 25 metrów); (biorąc zaś pod uwagę dopuszczalną według przepisów masę przenoszonego drewna stosowego wskazanym byłoby raczej wyrabianie go na stołach manipulacyjnych zamiast przy pniu),

- układanie wymiarowego stosu.

4. W trakcie zrywki wozak ręcznie wykonuje następujące operacje:

- załadunek drewna na przyczepę nasiębierną do wysokości ok. 1,5 do 1,8 metra od podłoża, stojąc na nieutwardzonym i nierównym gruncie'

- rozładunek na składzie przejściowym i ułożenie wymiarowego stosu o wysokości 1,05 metra.

5. Wywóz drewna stosowego wykonywany jest samochodami wyposażonymi w żurawie lub też samochodami bez żadnych urządzeń pomocniczych, ładowanymi ręcznie do wysokości 2,5 do 2,8 metra.

6. Przy tak prowadzonym procesie ścinki, zrywki i wywozie drewna jeden wałek lub szczapa, nim znajdzie się na samochodzie odbiorcy, musi być podniesiona od 4 do 5 razy. W przypadku, gdy dopuszcza się odbiórkę drewna na składzie, można pominąć składanie stosów w lesie przez pilarza lub pomocnika.

7. Drewno w Lasach Państwowych wyrabiane jest zgodnie z następującymi normami, które określają wymagania dla drewna stosowego, są to przede wszystkim:

 

- PN - 93/D-95000  Surowiec drzewny. Pomiar, obliczanie miąższości i cechowanie.

- PN - 91/D-95018  Drewno Średniowymiarowe. Wspólne wymagania i badania

   
Normy te wprowadził do stosowania w Lasach Państwowych Dyrektor Generalny Zarządzeniem Nr 29 z 21.06.1993r (DG-12/0420/7/93). W dniu 31.05.2002 roku Dyrektor Generalny Zarządzeniem Nr 48 wprowadził do stosowania „Ramowe warunki techniczne. Drewno średniowymiarowe opakowaniowe iglaste” (OM-260-4-02).

8. Według tych norm wyrabiane wałki i szczapy drewna (S2 i S4) mogą mieć w grubszym końcu 24 cm bez kory, a długość od 0,5 m (tylko S4 opał) do 7,0 m. Dla drewna S2 (stosowe użytkowe) dopuszcza się następujące wymiary: 1,0; 1,1; 1,2 m oraz od 2,0 do 7,0 m w odstopniowaniu co 0,1 m. Nowo wprowadzone warunki techniczne pozwalają na wyrabianie drewna podgrupy S2B (opakowaniowe iglaste, grubsze użytkowe) w długościach 0,8; 1,0; 1,2; 1,6; 2,4 przy minimalnej średnicy 13 cm.  W drewnie S4 (opał) norma w ogóle nie określa maksymalnej średnicy dla wyrabianych wałków i szczap.

Problematyka spełniania wymogów bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, przy ręcznych pracach transportowych w leśnictwie w warunkach pogórza i gór”

 ciąg dalszy ....  1|2|3|4

 

9. Maksymalne średnice surowych wałków o długości 1,0 m spełniających wymogi dźwigania przez jedną osobę, czyli 30 kg wynoszą:

 

sosna	23,3 cm
jodła	19,5 cm
buk	19,6 cm
dąb	18,8 cm
olcha	23,5 cm
grab	18,8 cm
brzoza	20,1 cm
modrzew	22,4 cm
świerk	22,7 cm

 

10. Wyrabianie wałków o większych średnicach lub o większych długościach niż podane w pkt 8 i 9, choć zgodnych z obowiązującymi normami, przy zastosowaniu powszechnej w górach metody sortymentowej narusza dopuszczalne masy przedmiotów przenoszonych, gdyż często wyrabiane są wałki i szczapy o „średnicach” przekraczających 30 cm (na wyraźne żądanie odbiorcy drewna, kierowane do Służby Leśnej).

 

Masa zaś takich wałków czy szczap wynosi wtedy odpowiednio: 

sosny	60,0 kg
jodły	85,5 kg
buka	84,6 kg
dębu	92,3 kg
olchy	59,0 kg
grabu	92,3 kg
brzozy	80,4 kg
modrzewia	65,0 kg
świerku	63,3 kg

 

W przypadku tym nie mogą być nawet przy pracy w zespole dwuosobowym spełnione wymogi wzmiankowanego na wstępie przepisu (praca w 3 osoby wykluczona, gdyż nie jest możliwe zapewnienie odstępu 0,75 m między pracownikami).

Drewno stosowe sosna, brzoza, wiąz wyrobione w gabarytach przekraczających normy dźwigania dla mężczyzn. Galeria zdjęć >>>
 

 

 

11. Wyeliminowanie tych zagrożeń powinno (lub musi) nastąpić na etapie wyrabiania sortymentu jak i w trakcie jego zrywki. Na obecnym poziomie usprzętowienia nie ma możliwości spełnienia tego wymagania.

Proces ścinki i zrywki musiałby być całkowicie zmechanizowany, z wykorzystaniem maszyn wielooperacyjnych (procesory, forwardery, harvestery).

Według tabeli zamieszczonej w „Postępach Techniki w Leśnictwie” nr 79 w artykule Krzysztofa Jodłowskiego podano, że w Polsce w 1998 roku pracowało 7 harvesterów.

Nawet nowoczesne metody pozyskiwania drewna w górach opisane w „Wytycznych technologicznych pozyskiwania metodą drewna krótkiego ze zrywką forwarderem w wybranych rębniach złożonych” (opracowanie DGLP i IBL Warszawa 2002 rok) do końca nie eliminują problemu podnoszenia nadmiernych ciężarów.

Przy przyjętym tam procesie pozyskania PF (pozyskanie pilarką, zrywka forwarderem - nasiębierny poruszający się po szlaku zrywkowym) długość wałków nie powinna być mniejsza niż 2,0 m, a w procesie PWF (pozyskanie pilarką, dociąganie sortymentów dłuższych - kłody do 6,0 m wciągarką do szlaku, zrywka forwarderem) powinna stanowić wielokrotność wymaganej długości wałków, nie dłuższe jednak niż ok. 6,0 m.

W systemie PF zaleca się „układać ręcznie wyrobione wcześniej wałki (długość co najmniej 2,0m!) po kilka sztuk w drzewostanie przy szlaku w zasięgu żurawia, najlepiej na podkładce z odpadowego drewna” !!! 

 

12.Kupowanie przez odbiorców drewna wyrobionego w grube wałki jest korzystne nie tyle z powodu konkurencyjnej ceny, co z powodu ułatwienia dalszego jego przerobu. Unikają oni w ten sposób wstępnej manipulacji i powstawania z tego powodu odpadów oraz dlatego, że tak przygotowane drewno jest łatwiejsze i tańsze w transporcie, składowaniu i wykorzystaniu w produkcji. Odbiorcami tego drewna są firmy posiadające bardzo słaby park maszynowy, często dysponujące jedynie wielopiłą i piłą tarczową. Brak jest suwnic, podajników i innych urządzeń usprawniających transport na terenie firmy. Zwykle większość prac wykonywanych jest ręcznie zaczynając od rozładunku drewna, a kończąc na ręcznym przecieraniu tych grubych wałków na wielopiłach. Obserwując drewno, które te firmy kupują, można stwierdzić, że znaczna część tych sortymentów nie spełnia kryterium dopuszczalnej masy.  

 

13.Wyeliminowanie z tej dziedziny gospodarki zagrożenia, jakim jest podnoszenie niedopuszczalnych ciężarów przez pracowników, wymaga podjęcia działań takich jak: 

a) wprowadzenie maszyn wielooperacyjnych i procesów technologicznych eliminujących prace ręczne związane z podnoszeniem na etapie zarówno wyrabiania sortymentów jak i ich zrywki - ze względów hodowlanych, konfiguracji terenu oraz na aktualnym poziomie usprzętowienia i w istniejących warunkach ekonomicznych - nierealne.

Zakup zaś maszyn wielooperacyjnych, nawet na warunkach preferencyjnych, dla niewielkich firm świadczących usługi w Lasach Państwowych jest zbyt dużym wydatkiem, czego przykładem może być wycofywanie się ZUL z przejęcia ciągników LKT, zakupionych przez nadleśnictwa w ramach pomocy dla usługodawców. 

b) pozyskanie drewna bez wyrabiania sortymentów stosowych w lesie, zrywka w całości i manipulacja na składzie - częściowo eliminuje problem podnoszenia zbyt dużych ciężarów, ponieważ będzie istniała konieczność ułożenia ich w stosy w celu obmiaru i w celu przygotowania do wywozu. Sposób ten jest możliwy do wprowadzenia w okresie zimowym, gdy drewno zrywane jest po ośnieżonych szlakach zrywkowych, w innym okresie będzie silnie zabrudzone (zrywka wleczona lub półpodwieszona). Manipulacja takiego drewna na składzie jest niechętnie wykonywana przez robotników, ponieważ szybko zużywa się łańcuch pilarki narażając ich na wydatki związane z zakupem nowego, a także naraża ich na zwiększone zagrożenia (praca szybko tępiącym się łańcuchem pośrednio wpływa na wzrost wibracji i hałasu emitowanych przez pilarkę). 

c) organizacja pracy w sposób zapewniający, że zbyt ciężkie wałki będą podnoszone dwuosobowo - brak akceptacji takiego rozwiązania przez robotników spowodowany spadkiem wydajności, a co za tym idzie zarobku - konieczny nadzór ciągły w celu egzekwowania takich zasad. Ponadto nadal ma miejsce liczebna przewaga podmiotów jednoosobowych nad ZUL wieloosobowymi w wielu nadleśnictwach, a tam nie można mówić o jakimkolwiek zapewnieniu przestrzegania przepisów ochrony pracy, w tym ergonomii. 

d) wyrabiania drewna wielkowymiarowego do minimalnych dopuszczalnych średnic w górnym końcu, zrywka w całości, natomiast wyróbka pozostałych części w sortymenty stosowe o dopuszczalnych ciężarach. Drewno obecnie wyrabiane jako S2B (grube wałki użytkowe) można wyrabiać w klasie wymiarowej drewna WO-1 (drewno tartaczne w pierwszej klasie grubości -do 24 cm w środku długości), z uwagi na bardzo zbliżone wymagania jakościowe S2B i WO-1.

Organizacja pozyskania, zrywki i wywozu ze strony Lasów Państwowych wymagałaby składowania takiego drewna na oddzielnych mygłach.

Pozyskanie i zrywka drewna WO-1 (tartaczne) jest tańsze niż drewna S (stosowe) i ta różnica powinna zniwelować nieco mniejszą cenę, za którą sprzedawałoby się drewno WO-1, po obniżeniu do poziomu S2B.

Wywóz takiego drewna odbywałby się ogólnodostępnym taborem wyposażonym w żurawie lub samochodami z wciągarką linową.

Na żadnym etapie tak prowadzonego procesu technologicznego nie występowałoby narażenie robotników leśnych na przekraczanie dopuszczalnych norm przenoszenia lub podnoszenia masy drewna.

Takie postępowanie musiałoby być wprowadzone w całych Lasach Państwowych, aby zmusić odbiorców do zaakceptowania tego sposobu wyrabiania drewna, które dotychczas było sprzedawane jako grube wałki użytkowe i tym samym wyeliminować zbędną konkurencję między nadleśnictwami.

Z badań przeprowadzonych przez Katedrę Użytkownia Lasu Akademii Rolniczej w Poznaniu (projekt badawczy nr 32/99 - zamawiany przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych w Warszawie, pod kierownictwem prof. dr hab. Dietera F.Giefinga) wynika, że do najcięższych prac w leśnictwie należy m.in. ręczna zrywka drewna krótkiego.

Podczas tych czynności dzienny wydatek energetyczny robotnika przekracza 11 tys. kJ.

Badania te przeprowadzono w latach 1999-2001 r. na zlecenie Lasów Państwowych, obejmując zabiegi trzebieży wczesnej i późnej w drzewostanie sosnowym, wykonywane w oparciu o metodę drewna krótkiego przez drwala - pilarza i pomocnika drwala.

Wyniki te szczegółowo obrazuje poniższy materiał, ujęty w punktach I, II, i III.

Problematyka spełniania wymogów bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, przy ręcznych pracach transportowych w leśnictwie w warunkach pogórza i gór”

 ciąg dalszy ....  1|2|3|4

 

I. Trzebież wczesna 

Opis powierzchni. Nadleśnictwo Zamrzenica, leśnictwo Lnianek, oddz. 161a Drzewostan So w wieku 45 lat na siedlisku Bśw.

Opis czynności i techniki pracy. Zabieg trzebieży wczesnej wykonywano w oparciu o metodę drewna krótkiego. Wyrabiano sortymenty długości 2,4 m. Ścinkę oraz pozostałe czynności obróbcze wykonywał drwal pilarką, natomiast pomocnik pomagał w obalaniu drzew i korował pniaki. Wałki układali obaj robotnicy. Zrywka prowadzona była przy użyciu ciągnika Ursus C-330 z wózkiem.

 Drwal
(ścinka, okrzesywanie, przerzynka, układanie)

Operacja	Czas trwania [min]
Ścinka	33
Obalanie	5
Okrzesywanie	75
Przerzynka	80
Przejścia	127
Układanie	28
Przerwa technologiczna	33
Przerwa obsługowa	28
Przerwa wypoczynkowa	71
Razem	480
Kategorie czasu pracy	Czas trwania
		[min]	[%]
Czas efektywny	320	66,7
Czas pomocniczy	61	12,7
Czas obsługi technicznej	28	5,8
Czas odpoczynku	71	14,8
Razem	480	100,0

A. Fizyczne obciążenia pracą

1. Wydatek energetyczny

Operacja	Czas trwania [min]	Jednostkowy wydatek energii netto [kJ/min]			Całkowity wydatek energii netto [kJ/8 h pracy]
				metoda tabelaryczna	metoda Lehmana	metoda pomiarowa	metoda tabelaryczna	metoda Lehmana	metoda pomiarowa
Ścinka	33	21,8	24,3	23,6	719	802	779
Obalanie	5	32,5	38,1	27,7	162	190	138
Okrzesywanie	75	16,8	21,4	22,6	1260	1605	1695
Przerzynka	80	16,4	20,1	20,8	1312	1608	1664
Przejścia	127	25,8	23,9	22,8	2540	3619	3721
Układanie	28	20,0	28,5	29,3	722	669	638
Przerwa technologiczna	33	5,2	4,4	5,2	172	145	172
Przerwa obsługowa	28	7,6	8,4	9,4	213	235	263
Przerwa wypoczynkowa	71	3,1	3,1	3,6	220	220	256
Razem	480	-	-	-	7320	9093	9326

Wydatek energetyczny netto 9326 kJ/8h pracy - praca bardzo ciężka (pow. 8380 kJ/8h). Średni minutowy wydatek energii roboczego czasu zmiany wyniósł 20,2 kJ.

 

 1.Monotonia pracy
Monotonia pracy - mała.

Pomocnik drwala
(obalanie, korowanie, układanie)

Operacja	Czas trwania [min]
Pomoc w obalaniu	9
Przejścia	94
Korowanie	51
Układanie	111
Przerwa technologiczna	26
Przerwa wypoczynkowa	189
Razem	480

Kategorie czasu pracy	Czas trwania
		[min]	[%]
Czas efektywny	171	35,6
Czas pomocniczy	120	25,0
Czas odpoczynku	189	39,4
Razem	480	100,0

 

A. Fizyczne obciążenie pracą

1. Wydatek energetyczny

Operacja	Czas trwania [min]	Jednostkowy wydatek energii netto [kJ/min]			Całkowity wydatek energii netto [kJ/8 h pracy]
				metoda tabelaryczna	metoda Lehmana	metoda pomiarowa	metoda tabelaryczna	metoda Lehmana	metoda pomiarowa
Obalanie	9	32,5	38,1	27,7	292	343	249
Przejścia	94	22,8	21,8	22,8	2143	2049	2143
Korowanie	51	23,7	20,1	20,0	1209	1025	1020
Układanie	111	20,0	28,5	29,3	2220	3163	3252
Przerwa technologiczna	26	5,2	4,4	5,2	135	114	135
Przerwa wypoczynkowa	189	3,1	3,1	3,6	586	586	680
Razem	480	-	-	-	6585	7280	7479

Wydatek energetyczny netto 7479 kJ/8h pracy - praca ciężka (6285-8380 kJ/8h). Średni minutowy wydatek energii czasu roboczego zmiany - 21,0 kJ.

 

2. Obciążenie statyczne

Stopień obciążenia	Operacje zaliczone do poszczególnych stopni obciążenia wg metod		% czasu zmiany roboczej w poszczególnych stopniach obciążenia wg metod
		OWAS	Haubleina	OWAS	Haubleina
Mały - SI	Kategoria 1 Przejścia, przerwa technologiczna, przerwa wypoczynkowa	Przejścia, przerwa technologiczna, przerwa wypoczynkowa	64,2	64,2
Średni - SII	-	-	-	-
Duży - SIII	Kategoria 3 Pomoc w obalaniu, korowanie pniaków, układanie	Pomoc w obalaniu, korowanie pniaków, układanie	35,8	35,8
Ogólna ocena obciążenia	duże	duże	100,0	100,0

„Problematyka spełniania wymogów bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, przy ręcznych pracach transportowych w leśnictwie w warunkach pogórza i gór”

 ciąg dalszy ....  1|2|3|4
 

      II. Trzebież późna - wariant maszynowo-ręczny

 

Opis powierzchni.

Nadleśnictwo Zamrzenica, leśnictwo Lnianek, oddz. 18d. Drzewostan So w wieku 71 lat na Bśw.

           

Opis czynności i techniki pracy.

Zabieg trzebieży późnej wykonywano w oparciu o metodę drewna krótkiego. Wyrabiano z odziomkowych części strzał kłody długości 6 m, z reszty wałki 2,4 m. Ścinkę oraz pozostałe czynności obróbcze wykonywał drwal pilarką, natomiast pomocnik pomagał w obalaniu drzew, korował pniaki oraz układał wałki. Sortymenty wielkowymiarowe zrywane były do drogi wywozowej LKT, sortymenty średniowymiarowe zrywane były konno (wózkiem).

 

 Drwal
(ścinka, okrzesywanie, przerzynka, układanie)
 

Operacja	Czas trwania [min]
Ścinka	47
Obalanie	20
Okrzesywanie	39
Przerzynka	59
Przejścia	137
Układanie	35
Przerwa wypoczynkowa	77
Przerwa technologiczna	35
Przerwa obsługowa	31
Razem	480

Kategorie czasu pracy	Czas trwania
		[min]	[%]
Czas efektywny	200	41,7
Czas pomocniczy	172	35,8
Czas obsługi technicznej	31	6,5
Czas odpoczynku	77	16,0
Razem	480	100,0

 

 

 A. Fizyczne obciążenie pracą

 

1. Wydatek energetyczny

 

Operacja	Czas trwania [min]	Jednostkowy wydatek energii netto [kJ/min]			Całkowity  wydatek energii netto [kJ/8 h pracy]
				metoda tabelaryczna	metoda Lehmana	metoda pomiarowa	metoda tabelaryczna	metoda Lehmana	metoda pomiarowa
Ścinka	47	21,8	24,3	23,6	1025	1142	1109
Obalanie	20	32,5	38,1	27,7	650	762	554
Okrzesywanie	39	16,8	21,4	22,6	655	835	881
Przerzynka	59	16,4	20,1	20,8	968	1186	1227
Przejścia	137	25,8	23,9	22,8	3535	3274	3124
Układanie	35	20,0	28,5	29,3	700	997	1025
Przerwa wypoczynkowa	77	3,1	3,1	3,6	239	239	277
Przerwa technologiczna	35	5,2	4,4	5,2	182	154	182
Przerwa obsługowa	31	7,6	8,4	9,4	236	260	291
Razem	480	-	-	-	8190	8849	8670

 Wydatek energetyczny netto 8670 kJ/8h pracy - praca bardzo ciężka (pow. 8380 kJ/8h). Średni minutowy wydatek energii czasu roboczego - 20,1 kJ.

 

2. Monotonia pracy
Monotonia pracy - mała.

Pomocnik drwala
(obalanie, korowanie, układanie)
 

Operacja	Czas trwania [min]
Pomoc w obalaniu	89
Przejścia	80
Korowanie	71
Układanie	122
Przerwa wypoczynkowa	104
Przerwa technologiczna	14
Razem	480
Kategorie czasu pracy	Czas trwania
		[min]	[%]
Czas efektywny	282	58,7
Czas pomocniczy	94	19,6
Czas odpoczynku	104	21,7
Razem	480	100,0

 

 

A. Fizyczne obciążenie pracą

1. Wydatek energetyczny

 

Operacja	Czas trwania [min]	Jednostkowy wydatek energii netto [kJ/min]			Całkowity  wydatek energii netto [kJ/8 h pracy]
				metoda tabelaryczna	metoda Lehmana	metoda pomiarowa	metoda tabelaryczna	metoda Lehmana	metoda pomiarowa
Obalanie	89	32,5	38,1	27,7	2892	3391	2465
Przejścia	80	22,8	21,8	22,8	1824	1744	1824
Korowanie	71	23,7	20,1	20,0	1683	1427	1420
Układanie	122	20,0	28,5	29,3	2440	3477	3575
Przerwa wypoczynkowa	104	3,1	3,1	3,6	322	322	374
Przerwa technologiczna	14	5,2	4,4	5,2	73	62	73
Razem	480	-	-	-	9234	10423	9731

 

Wydatek energetyczny netto 9731 kJ/8h pracy - praca bardzo ciężka (pow. 8380 kJ/8h). Średni minutowy wydatek energii czasu roboczego wyniósł 21,0 kJ.

 

 2. Obciążenie statyczne

 

Stopień obciążenia	Operacje zaliczone do poszczególnych stopni obciążenia wg metod		% czasu zmiany roboczej w poszczególnych stopniach obciążenia wg metod
		OWAS	Haubleina	OWAS	Haubleina
Mały - SI	Kategoria 1 Przejścia, przerwa technologiczna, przerwa wypoczynkowa	Przejścia, przerwa technologiczna, przerwa wypoczynkowa	41,3	41,3
Średni - SII	-	-	-	-
Duży - SIII	Kategoria 3 Obalanie, korowanie, układanie	Obalanie, korowanie, układanie	58,7	58,7
Ogólna ocena obciążenia	duże	duże	100,0	100,0

 Obciążenie statyczne - duże.

 

 III. Prace z zakresu użytkowania lasu

 

Tab. 21. Zestawienie ocen cząstkowych i łącznych obciążenia fizycznego robotników w  różnych pracach.

 

Rodzaj pracy	Stanowisko robocze	Ocena wydatku energet.	Ocena wysiłku statycz.	Ocena monotyp. ruchów	Ocena łączna	Stopień uciążliwości pracy
Czyszczenia późne	robotnik	5	3	2	3,50	duży
Trzebież wczesna	drwal	5	3	4	4,25	duży
		pomocnik	4	3	3	3,50	duży
		zrywkarz C-330	5	4	5	4,75	b. duży
	Trzebież późna - wariant ręczno-maszynowy	drwal	5	3	3	4,00	duży
		pomocnik	5	3	3	4,00	duży
		zrywkarz LKT	3	2	1	2,25	mały
		zrywkarz konny	5	4	5	4,75	b. duży
	Trzebież późna - wariant zmechanizowany	operator harvestera	2	1	4	2,25	mały
		operator forwardera	2	1	4	2,25	mały
	Trzebież późna - wariant zmechanizowany z międzypolem	operator harvestera	2	1	4	2,25	mały
		operator forwardera	2	1	4	2,25	mały
		drwal	5	3	3	4,00	duży
		pomocnik drwala	5	2	2	3,50	duży

 

Prace związane z pozyskaniem drewna uważane za jedne z najcięższych. Najwyższy koszt energetyczny (10-11 tys kJ/8h) towarzyszy pracy zrywkarzy zrywających ręcznie drewno krótkie (wałki 2,4 m). Praca na stanowiskach drwala i pomocnika drwala wiąże się z nieco niższym wydatek energetycznym, rzędu ok. 9 tys. kJ. Zastosowanie maszyn wielooperacyjnych pozwala na wyeliminowanie ciężkiego wysiłku fizycznego. Pracę operatorów tych maszyn cechuje wydatek energetyczny w wysokości ok. 2 tys. kJ/8h i jest najniższy wśród badanych.

 

Tab. 22. Zestawienie ocen cząstkowych i łącznych obciążenia psychicznego robotników w  różnych pracach.

 

Rodzaj pracy	Stanowisko robocze	Ocena wysiłku psychicznego	Ocena  monotonii pracy	Ocena łączna	Stopień uciążliwości pracy
Czyszczenia późne	robotnik	1,3	2	1,54	mały
Trzebież wczesna	drwal	2,7	2	2,45	mały/średni
		pomocnik	1,3	2	1,54	mały
		zrywkarz C-330	1,4	3	1,96	mały
	Trzebież późna - wariant ręczno-maszynowy	drwal	2,7	2	2,45	mały/średni
		pomocnik	1,3	2	1,54	mały
		zrywkarz LKT	1,7	2	1,80	mały
		zrywkarz konny	1,5	3	1,67	mały
	Trzebież późna - wariant zmechanizowany	operator harvestera	4,0	4	4,00	duży
		operator forwardera	3,6	4	3,74	duży
	Trzebież późna - wariant zmechanizowany z międzypolem	operator harvestera	4,0	4	4,00	duży
		operator forwardera	3,6	4	3,74	duży
		drwal	1,7	2	1,80	mały
		pomocnik drwala	1,0	2	1,35	b. mały

 

Reasumując, należy podkreślić, iż badania te dotyczą prac zrywkowych na terenach nadleśnictw nizinnych i przy pozyskiwaniu drewna sosnowego znacznie lżejszego od gatunków liściastych.

Jednakże można z dużym prawdopodobieństwem założyć iż wysiłek fizyczny robotników leśnych zatrudnionych w ZUL w trudnym terenie górskim będzie przy pracach tych jeszcze większy.

Dalsze tolerowanie opisanych wyżej bezpośrednich zagrożeń dla zdrowia pracowników leśnych skutkować może powstaniem swoistej bomby z opóźnionym zapłonem, gdyż schorzenia wynikające z urazów układu mięśniowo-szkieletowego ujawnia się w postaci rzeszy przedwczesnych rencistów.

Skider - ciągnik zrywkowy wykonujący zrywkę wleczoną lub półpodwieszoną
Forwarder - ciągnik zrywkowy wykonujący zrywkę całkowicie podwieszoną na przyczepach kłonicowych
Harvester - maszyna wielooperacyjna, wykonująca jednocześnie pozyskanie i zrywkę nasiębierną

---