4415


UKŁAD AUTONOMICZNY

Układ nerwowy składa się z:

0x08 graphic

`

Ryc.1.

Układ nerwowy zapewnia:

Kontakt ze światem zewnętrznym zapewniają narządy zmysłów, natomiast doznania z narządów wewnętrznych rejestrowane są przez zakończenia czuciowe w poszczególnych narządach. Układ nerwowy uczestniczy w rejestrowaniu, przekazywaniu i analizie napływających pobudzeń z zakończeń czuciowych oraz bierze udział w realizacji prawidłowych reakcji adaptacyjnych na zmieniające się warunki świata zewnętrznego i środowiska wewnętrznego.

Podstawowe reakcje adaptacyjne są wrodzone (np. reakcje odruchowe), inne wykształcają się w trakcie życia osobniczego (np. reakcje psychiczne).

Podłożem fizjologicznym reakcji odruchowych jest łuk odruchowy (Ryc.2). Każdy łuk odruchowy składa się z drogi doprowadzającej, która przewodzi pobudzenia od receptora do ośrodka scalającego (mózg, rdzeń kręgowy) oraz drogi odprowadzającej, przenoszącej pobudzenia do narządu wykonawczego (mięśni, gruczołów wydzielania wewnętrznego).

0x08 graphic

Ryc.2

Przewodnictwo nerwowe


Jedną z podstawowych właściwości komórek nerwowych jest zdolność do wytwarzania i przewodzenia pobudzeń nerwowych. Szybkość przewodzenia pobudzeń elektrycznych zależy od średnicy włókien nerwowych. Włókna grube A przewodzą impulsy z szybkością 20 - 120 m/sek., włókna średnie B 3 - 15 m/sek., a włókna cienkie C 0,5 - 2,0 m/sek. Nerwy obwodowe zbudowane są z włókien grubych, średnich i cienkich, a szybkość przewodzenia w nerwie obwodowym zależy od ilości poszczególnych włókien tworzących dany nerw.
Szybkość przewodzenia w nerwach obwodowych maleje przy obniżaniu temperatury lub w trakcie niedokrwienia nerwu, a także wskutek działania różnych czynników uszkadzających (urazy, zatrucia, zaburzenia przemiany materii np. w cukrzycy).

Podział układu nerwowego


Układ nerwowy człowieka dzieli się na dwie zasadnicze części.

Ten podział jest oczywiście dość sztuczny, ponieważ, tak naprawdę, oba układy są ściśle anatomicznie i fizjologicznie ze sobą powiązane. Jednak podział ról i kompetencji jest jednoznaczny:

W układzie nerwowym wyróżnia się też część autonomiczą, za pomocą której "centrum" bezpośrednio zawiaduje czynnościami narządów wewnętrznych. Jest to tzw. autonomiczny układ nerwowy, który z kolei ma bezpośrednie powiązania z innym systemem integrującym funkcje narządów złożonego żywego organizmu, tj. układem dokrewnym. Układ autonomiczny ma swoją część centralną i obwodową.

Układ nerwowy autonomiczny


Układ nerwowy autonomiczny (bez udziału świadomości) kontroluje czynności narządów wewnętrznych. Składa się z dwóch przeciwstawnych części:

Ma swoje centra i część obwodową. Część centralna układu autonomicznego jest ściśle związana z ośrodkowym układem nerwowym, bowiem mieści się przede wszystkim w podwzgórzu. Część obwodowa jest wyraźnie wyodrębniona. Znacząca część włókien przywspółczulnych biegnie w nerwie błędnym, w znacznie mniejszym zakresie włókna przywspółczulne wchodzą w skład innych nerwów czaszkowych (III, VII, IX i XI). Ośrodki przywspółczulne są też w odcinku krzyżowym kręgosłupa.

Nerwy przywspółczulne tworzą tuż przed docelowymi narządami zwoje, z których wychodzą nerwy bezpośrednio już zaopatrujące narządy.

Przekaźnikiem chemicznym synaps w układzie przywspółczulnym jest acetylocholina.

Układ obwodowy współczulny jest związany z piersiową i lędźwiową częścią rdzenia kręgowego; stamtąd pochodzą włókna nerwowe, zdążające do zwojów współczulnych, tworzących łańcuch po obu stronach kręgosłupa oraz do zwojów brzusznych.

W współczulnym układzie nerwowym przekaźnikami chemicznymi są zarówno acetylocholina, jak i noradrenalina. Acetylocholina mediuje przewodzenie w zwojach, noradrenalina bezpośrednio wpływa na narządy.

Większość narządów wewnętrznych jest unerwiona zarówno przez nerwy współczulne, jak i przywspółczulne.

Działanie układu autonomicznego bazuje na odruchach. Włókna dośrodkowe przewodzą bodźce bólowe oraz pobudzenie z mechanoreceptorów i chemorecepotorów, włókna odśrodkowe sterują czynnością mięśni gładkich, czynnością serca i gruczołów.

Szczególną pozycję w układzie wegetatywnym ma rdzeń nadnerczy. Jest zaopatrywany w nerwy przedzwojowe. Sam jest narządem współczulnym, którego komórki odpowiadają komórkom zwojowym. Wytwarza on mediatory - adrenalinę i noradrenalinę, nie wydzielanych do przestrzeni synaptycznej, lecz do krwi.

Układ wegetatywny wykazuje bardzo charakterystyczną zmienność aktywności dobowej. W okresie czuwania, w ciągu dnia, dominuje jego część współczulna - z apogeum w godzinach popołudniowych, W nocy kontrolę nad pracą narządów przejmuje układ przywspółczulny - z apogeum w godzinach śródnocnych i nadrannych.

Dwie przeciwstawne części układu wegetatywnego są w ciągłym "starciu", wzajemnym kontrowaniu się. Polem działania jest określony narząd. Dzięki temu zachowana jest homeostaza czynnościowa tego narządu, która zapewnia jego optymalną funkcję w danym momencie przy danym na nią zapotrzebowaniu.

Układ autonomiczny jest niezależny od kory, co jednak nie oznacza, że kora nie ma zupełnie wpływu na jego czynność. Ma, ale nie jest to wpływ uświadomiony - choć zdarzają się ludzie, którzy w wyniku ćwiczeń, a także medytacji, potrafią świadomie wpływać na niektóre czynności narządów wewnętrznych, np. na czynność serca.

UKŁAD WEGETATYWNY

Układ nerwowy dzielimy na:

  1. ośrodkowy układ nerwowy

  2. obwodowy układ nerwowy
    a) somatyczny UN - zależny od woli
    - kontroluje motoryczne funkcje ciała - ruch, oddychanie, postawa
    - unerwia mięśnie szkieletowe
    - neuroprzekaźnikiem jest ACETYLOCHOLINA
    b) autonomiczny UN (wegetatywny)
    - unerwia serce, naczynia krwionośne, narządy wewnętrzne, gruczoły, mięśnie gładkie
    - układ niezależny od woli
    - kontroluje funkcje narządów wewnętrznych
    - decyduje o szybkości przemian metabolicznych komórek, magazynowaniu i wydatkowaniu energii
    - farmakologiczna regulacja tego układu doprowadza do skutecznej terapii wielu chorób układu

krążenia, pokarmowego i oddechowego

Układ autonomiczny dzieli się na:

  1. współczulny (sympatyczny, adrenergiczny)
    - podlega aktywacji w stanach wysiłku, emocji, umożliwia mobilizację i wydatkowanie energii

  2. przywspółczulny (parasympatyczny, cholinergiczny)
    - dominuje w spoczynku, odnowie umożliwiając regenerację i gromadzenie energii

Podstawą tego podziału jest rodzaj neuroprzekaźnika uwalnianego przez neurony.

Działanie układu współczulnego na narządy jest przeciwstawne do działania układu przywspółczulnego.

Układ współczulny podlega aktywacji w stanach wysiłku, emocji, umożliwia mobilizację i wydatkowanie energii

UKŁAD WSPÓŁCZULNY

Główne objawy pobudzenia układu współczulnego

Podział receptorów adrenergicznych
1) alfa: α1 i α2

2) beta: β1 - występuje głównie w mięśniu sercowym

β2 - występuje w oskrzelach i naczyniach krwionośnych
β3 - występuje w tkance łącznej

Receptory α i β różnią się rozmieszczeniem w tkankach. W niektórych występują tylko receptory α (naczynia skórne i śledziona), zaś w innych tylko receptory β.

EFEKTY POBUDZENIA RECEPTORÓW α - ADRENERGICZNYCH

RECEPTOR

NARZĄD

EFEKT POBUDZENIA

α0x01 graphic

Naczynia krwionośne

skurcz

Oskrzela

Skurcz i hamowanie wydzielania śluzu

Serce

Wzrost pobudliwości

Nerki

Hamowanie wydzielania reniny

Jelita

Skurcz zwieraczy

Macica

Nasilenie skurczów macicy ciężarnej

nasieniowody

Skurcz i wytrysk

Oko

Rozszerzenie źrenicy

Gruczoły ślinowe

Wzrost wydzielania

OUN

Proces aktywacji

glikogenoliza

Pobudzenie

(rozpad glikogenu)

α0x01 graphic

Naczynia krwionośne

rozkurcz

Zakończenia presynaptyczne neuronów

Hamowanie uwalniania neuroprzekaźników

Płytki krwi

Nasilenie agregacji

Trzustka

Hamowanie wydzielania insuliny

OUN

Hipotensyjnie

EFEKTY POBUDZENIA RECEPTORÓW β - ADRENERGICZNYCH

RECEPTOR

NARZĄD

EFEKT POBUDZENIA

β0x01 graphic

Serce

Wzrost kurczliwości przewodnictwa

Naczynia krwionośne

Rozkurcz

Jelita

Rozkurcz

Nerki

Zwiększone wydzielanie reniny

Przysadka

Wzrost wydzielania ADH

β0x01 graphic

Serce

Wzrost kurczliwości

Naczynia krwionośne

Rozkurcz

Mięśnie gładkie oskrzeli i macicy

Rozkurcz

Mięśnie szkieletowe

Wzrost kurczliwości

Glikogenoliza

Nasilenie

Lipoliza

Nasilenie

Insulina

Wzrost wydzielania

Glukagon

Wzrost wydzielania

LEKI WPŁYWAJĄCE NA AUN

Leki pobudzające układ współczulny (SYMPATYKOMIMETYKI)

  1. Leki o bezpośrednim działaniu sympatykomimetycznym (tj.agoniści receptorów adrenergicznych - adrenomimetyki)
    a) leki pobudzające głównie receptory α - adrenergiczne (fenylefryna)
    b) leki pobudzające głównie receptory β - adrenergiczne (izoprenalina)
    c) leki pobudzające głównie receptory α i β - adrenergiczne (epinefryna)

  2. Leki o pośrednim działaniu sympatykomimetycznym, które hamują proces wchłaniania zwrotnego NA (noradrenaliny) z synapsy lub uwalniają endogenną NA z ziarnistości neuronu (efedryna)

  1. Leki o bezpośrednim działaniu sympatykomimetycznym

a) leki pobudzające głównie receptory α - adrenergiczne

Pobudzenie receptora α0x01 graphic
 - adrenergicznego przez leki adrenomimetyczne powoduje zwężenie naczyń krwionośnych.

Zastosowanie α - adrenomimetyków:

- w zapaści naczyniowej w celu zwiększenia ciśnienia krwi
- miejscowo w zapaleniach i obrzękach w celu zmniejszenia przekrwienia błony śluzowej nosa i spojówek oka

np.w nieżycie nosa, katarze siennym, zapaleniu spojówek, podrażnieniu oczu światłem słonecznym,

zanieczyszczeniami powietrza i nadmiernym oglądaniem telewizji
- w jaskrze by obniżyć ciśnienie płynu śródgałkowego
- dodatek do roztworów środków znieczulających miejscowo w celu przedłużenia ich działania i zmniejszenia

krwawienia w trakcie operacji chirurgicznej

Podział:

NOREPINEFRYNA (NORADRENALINA) = Levonorm amp.


- pobudza receptory α (w mniejszym stopniu także rec.β)
- zwęża naczynia krwionośne
- zastosowanie - w celu podwyższenia ciśnienia tętniczego krwi, jako dodatek do roztworu lidokainy aby

przedłużyć działanie środka znieczulającego
- przedawkowanie - objawia się gwałtownym wzrostem ciśnienia tętniczego krwi , następnie dochodzi do

częstoskurczu komorowego i migotania komór (leczenie polega na podaniu leków α - adrenolitycznych)
- podawana w postaci dożylnego wlewu kroplowego, pod stałą kontrolą ciśnienia tętniczego krwi
- nie może być podawana podskórnie i domięśniowo, gdyż powoduje martwicę w miejscu podania, ani

doustnie gdyż jest rozkładana przez enzymy trawienne

Przeciwwskazania:
- miażdżyca
- nadciśnienie tętnicze
- niewydolność mięśnia sercowego
- nadczynność tarczycy
- ciąża
- znieczulanie Halotanem lub Chloroformem

Coldex HotRem - paracetamol, fenylefryna, witamina C, (w tabletkach kofeina)

Preparat łączy w sobie działanie poszczególnych składników. Paracetamol działa przeciwbólowo i przeciwgorączkowo. Mechanizm działania polega na hamowaniu aktywności cyklooksygenazy prostaglandynowej w o.u.n. oraz regulowaniu czynności ośrodka termoregulacji w podwzgórzu. Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego. Metabolizowany w wątrobie, wydalany przez nerki. Fenylefryna oddziałuje na receptory α-adrenergiczne, powodując zwężenie naczyń krwionośnych i zmniejszenie obrzęku błony śluzowej nosa. Dodatek witaminy C służy uzupełnieniu niedoborów, które często pojawiają się w przebiegu chorób przeziębieniowych.

Wskazania
Leczenie objawów grypy i przeziębienia (ból głowy, gardła, zatok, dreszcze, niedrożność przewodów nosowych).

Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na składniki preparatu. Ciężka niewydolność wątroby i nerek, nadczynność tarczycy, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze krwi, tętniaki, schorzenia serca, leczenie β-adrenolitykami, tripieścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi, inhibitorami MAO w ciągu ostatnich 2 tygodni, I trymestr ciąży, podwyższone ciśnienie śródgałkowe, przerost gruczołu krokowego, niedobór G-6-PD, choroba alkoholowa. Nie stosować u dzieci poniżej 12 r.ż.

Środki ostrożności
Ostrożnie stosować w przypadku: schorzeń wątroby i nerek, rozedmy płuc, przewlekłego zapalenia oskrzeli, równoczesnego leczenia metoklopramidem i domperidonem (leczenie nudności i wymiotów) lub cholestyraminą (wysokie nadciśnienie tętnicze).

Ciąża i okres karmienia piersią
Preparat jest przeciwwskazany w I trymestrze ciąży. Może być stosowany w II i III trymestrze ciąży i okresie karmienia piersią jedynie w przypadku zdecydowanej konieczności.

Działanie niepożądane
Paracetamol rzadko wywołuje reakcje nadwrażliwości (wysypka, świąd, pokrzywka, rumień), zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (pieczenie w nadbrzuszu, nudności, wymioty). Sporadycznie: trombocytopenia, methemoglobinemia, agranulocytoza. Fenylefryna może powodować nudności, ból i zawroty głowy, niewielki wzrost ciśnienia krwi, bardzo rzadko kołatanie serca. Objawy mają zwykle charakter przejściowy.

Interakcje
Paracetamol nasila działanie kofeiny oraz doustnych leków przeciwzakrzepowych z grupy kumaryny. Łączne stosowanie z NLPZ zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń czynności nerek. Salicylamid wydłuża czas wydalania paracetamolu. Rifampicyna, leki przeciwpadaczkowe, nasenne i inne leki indukujące enzymy mikrosomalne zwiększają ryzyko uszkodzenia wątroby. Stosowanie z inhibitorami MAO może wywołać stany pobudzenia i wysoką gorączkę. Domperidon przyspiesza, a cholestyramina opóźnia wchłanianie paracetamolu. Fenylefryna stosowana równocześnie z glikozydami naparstnicy zwiększa niebezpieczeństwo wystąpienia zaburzeń rytmu serca. Osłabia działanie hipotensyjne guanetydyny, mekamylaminy, metyldopy, rezerpiny, alkaloidów ciemiężycy. Inhibitory MAO nasilają, a tripierścieniowe leki przeciwdepresyjne osłabiają działanie fenylefryny.


ETYLEFRYNA - Effortil krople doustne, tabletki
- pochodna fenylefryny pobudzająca receptory α i β - adrenergiczne
- podawana w niedociśnieniu tętniczym

Lek krążeniowy, pobudzający układ sercowo-naczyniowy, zwiększa frakcję wyrzutową i pojemność minutową poprzez zwiększenie kurczliwości mięśnia sercowego. Zwiększa siłę skurczu, tonus żylny oraz ośrodkowe ciśnienie żylne, prowadząc do zwiększenia objętości krwi krążącej, podwyższa obniżone ciśnienie tętnicze.

Wskazania
Hipotonia, w tym ortostatyczna. Naczyniopochodne bóle głowy. Zapaść sercowo-naczyniowa.

MIDODRYNA - Gutron amp, tabl.
- pobudza receptory α - adrenergiczne
- zastosowanie - niedociśnienie tętnicze

KSYLOMETAZOLINA = NAFAZOLINA = OKSYMETAZOLINA = TETRYZOLINA = TYMAZOLINA
- zastosowanie - miejscowo w postaci kropli do oczu lub nosa, by znieść przekrwienie i obrzęk w stanach

zapalnych i alergicznych
- wykazują działanie silne i długotrwałe
- przy częstym stosowaniu wysuszają błonę śluzową nosa lub oka oraz mogą wchłonąć się do krążenia

ogólnego i wywołać zaburzenia rytmu serca oraz wzrost ciśnienia tętniczego krwi

Ksylometazolina - Otrivin gut, Xylometazolin, Xylorhin, Xylogel

Oksymetazolina - Acatar, Afrin, Nasivin, Oxalin, Resoxym

Nafazolina - Betadrin krople do nosa i oczu, Mibalin krople oczne, Oculosan, Rhinazin, Sulfarinol

Tetryzolina - Visine Classic, Starazolin,

Tymazolina - Thymazen

leki pobudzające głównie receptory β - adrenergiczne

Zastosowanie β - adrenomimetyków:

- w kardiologii w zabiegach reanimacyjnych, by nasilić czynność serca przez pobudzenie receptora

β0x01 graphic
 - adrenergicznego serca
- w dychawicy oskrzelowej, by rozszerzyć mięśnie gładkie oskrzeli przez pobudzenie receptora

β0x01 graphic
 - adrenergicznego
- w stanach skurczowych naczyń obwodowych (choroba Bürgera), by rozszerzyć naczynia krwionośne

przez pobudzenie receptora β0x01 graphic
 - adrenergicznego
- w ginekologii i położnictwie, by zahamować nadmierną kurczliwość macicy przez pobudzenie receptorów β0x01 graphic

macicy, przy bolesnym miesiączkowaniu oraz w ciąży wysokiego ryzyka

Przeciwwskazania:
- choroba wieńcowa
- arytmia
- niewydolność serca
- znieczulanie Halotanem lub Chloroformem

Podział:

receptory β 0x01 graphic
 w sercu
- zastosowanie - w ostrym napadzie dychawicy oskrzelowej i w bloku przedsionkowo - komorowym

leki pobudzające głównie receptory α i β - adrenergiczne

ADRENALINA = EPINEFRYNA - Adenalini 0,1% amp, Fastjekt ampułko-strzykawka


- zwiększa kurczliwość mięśnia sercowego
- przyspiesza czynność serca
- podawana jest dosercowo w nagłym zatrzymaniu czynności serca
- rozszerza oskrzela, a więc czasem podawana jest w celu przerwania napadu astmy
- we wstrząsie anafilaktycznym oraz miejscowo jako krople do oczu i nosa
- jest dodatkiem do roztworów, by przedłużyć działanie środków znieczulających miejscowo
- podawana głównie dożylnie

Fastjekt

Preparat w postaci autostrzykawki zawierającej jednorazową dawkę epinefryny. Jego domięśniowe podanie powoduje przede wszystkim uogólniony skurcz naczyń krwionośnych, prowadzący do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, oraz zmniejszenie ilości płynu przesiękowego gromadzącego się w tkankach, a tym samym zmniejszenie obrzęku. Działanie preparatu jest natychmiastowe i trwa 90-120 s.

Wskazania
Doraźna pomoc w razie wstrząsu anafilaktycznego (np. po użądleniach owadów, lekach, pokarmach) w gabinetach zabiegowych, alergologicznych. Preparat może być także stosowany przez samego pacjenta (z tego względu osoby zagrożone powinny zawsze nosić przy sobie preparat w sytuacji potencjalnego ryzyka).

Przeciwwskazania:
- miażdżyca naczyń krwionośnych
- nadciśnienie tętnicze
- niewydolność serca
- arytmia
- wstrząs pochodzenia sercowego
- cukrzyca
- nadczynność tarczycy
- ciąża
- znieczulanie Halotanem lub Chloroformem
- nie powinna być stosowana do hamowania krwawienia z nosa lub zębodołu, ponieważ po pierwotnym

zwężeniu naczyń nastąpi ich rozszerzenie i nasilenie krwawienia

DIPIWEFRYNA - Oftanex gut
- pochodna adrenaliny
- zastosowanie - w celu utrzymania prawidłowego ciśnienia śródgałkowego w jaskrze

DOPAMINA - Dopaminum hydrochloricum amp, Dopamin amp
- pobudza bezpośrednio receptory β0x01 graphic
, a pośrednio uwalnia endogenną NA
- pobudza swoiste receptory dopaminergiczne w naczyniach nerkowych, wieńcowych, trzewnych i mózgowych

prowadząc do zmniejszenia ich oporu
- w nerkach zwiększa przesączanie kłębuszkowe wzmagając wydzielanie moczu co jest wykorzystywane w

leczeniu wstrząsu
- przejściowo wywołuje wzrost ciśnienia krwi przez pobudzenie receptorów α, a następnie powoduje jego

spadek na skutek rozszerzenia naczyń trzewnych
- zastosowanie - we wstrząsie pochodzenia sercowego np. zawale i po operacjach kardiochirurgicznych
- UWAGA - sama może powodować przyspieszenie czynności serca, zburzenia rytmu, nudności i wymioty

EFEDRYNA - Efedryna 1%, 2% krople do nosa, Rubital compositum syrop
- otrzymywana syntetycznie
- pośrednio pobudza receptory α0x01 graphic
 i α0x01 graphic
 przez uwalnianie endogennej NA z ziarnistości neuronów
- bezpośrednio słabo pobudza receptory β0x01 graphic
 i β0x01 graphic
 powodując zwężenie naczyń krwionośnych, wzrost ciśnienia

krwi, przyspieszenie czynności serca i rozszerzenie oskrzeli
- należy pamiętać o zjawisku tachyfilaksji
- zastosowanie - niedociśnienie, blok przedsionkowo - komorowy, zapobiegawczo w astmie, miejscowo w

kroplach do nosa i oczu, by zmniejszyć przekrwienie błony śluzowej
- przedawkowanie objawia się wzrostem ciśnienia tętniczego krwi, przyspieszeniem czynności serca,

niepokojem, bezsennością
Przeciwwskazania:
- nadciśnienie tętnicze
- choroba serca
- nadczynność tarczycy
- pobudzenie psychiczne

PSEUDOEFEDRYNA - Sudafed tabl oraz w preparatach złożonych Gripex, Clarinase, Disophrol Retard,

Grypolek, Tabcin, Cirrus


- pochodna efedryny
- zastosowanie - w zapaleniach górnych dróg oddechowych, ponieważ rozszerza oskrzela, w nieżycie nosa (zmniejsza przekrwienie błony śluzowej nosa)

METARAMINOL
- pobudza bezpośrednio i pośrednio receptory adrenergiczne
- zastosowanie - we wstrząsie, miejscowo w kroplach do nosa i oka

Leki hamujące układ współczulny (SYMPATYKOLITYKI)

  1. Leki działające bezpośrednio przez blokowanie receptorów adrenergicznych (leki ADRENOLITYCZNE)
    a) antagoniści receptorów α - adrenergicznych
    b) antagoniści receptorów β - adrenergicznych
    c) antagoniści nieselektywni (blokujący receptory α i β)

  2. Leki o pośrednim mechanizmie działania (sympatykolityki)

  1. Leki działające bezpośrednio przez blokowanie receptorów adrenergicznych

  1. antagoniści receptorów α - adrenergicznych

    Zastosowanie α - blokerów:

- w nadciśnieniu tętniczym, gdyż zmniejszają ciśnienie tętnicze skurczowe i rozkurczowe powodując

zwiotczenie mięśni gładkich naczyń krwionośnych
- w gruczolaku rdzenia nadnerczy by zapobiec przełomom nadciśnieniowym w trakcie operacji
- w niewydolności mięśnia sercowego, ponieważ zmniejsza się zastój w krążeniu płucnym i zmniejsza się

ciśnienie napełniania lewej komory serca
- w skurczowych stanach naczyń obwodowych (choroba Bürgera) z powodu rozszerzenia naczyń

krwionośnych
- w łagodnym przeroście gruczołu krokowego, ponieważ rozkurczają mięśniówkę pęcherza i zmniejszają opór

utrudniający odpływ moczu
- w zatruciu sympatykomimetykami
- leki te korzystnie wpływają na gospodarkę lipidową i wykazują działanie przeciwmiażdżycowe (zmniejszają

poziom cholesterolu oraz frakcję VLDL i LDL, a zwiększają poziom HDL we krwi)
- działają antyagregacyjnie na płytki krwi, aktywują fibrynolizę

Działania niepożądane:
- przyspieszenie czynności serca z zaburzeniami rytmu
- niedociśnienie
- rozszerzenie naczyń skóry
- uczynnienie choroby wrzodowej

Podział:

zwiększa wydzielanie komórek śluzowych żołądka
- zastosowanie - choroby naczyń obwodowych, nadciśnienie płucne, choroby gałki ocznej
FENTOLAMINA

TERAZOSYNA - Hytrin tabl
- zastosowanie - w nadciśnieniu (ze względu na działanie rozszerzające naczynia krwionośne), w łagodnym

przeroście gruczołu krokowego
DOKSAZOSYNA - Cardura tabl, Carduraz XL, Apo-Doxan, Doxar, kamiren, Zoxon

Selektywny, kompetycyjny bloker postsynaptycznych receptorów α1-adrenergicznych. Obniża ciśnienie tętnicze krwi w wyniku zmniejszenia obwodowego oporu naczyniowego. Po podaniu jednorazowej dawki dobowej istotne klinicznie obniżenie ciśnienia tętniczego utrzymuje się przez całą dobę po podaniu. Zachodzi stopniowe obniżanie ciśnienia tętniczego krwi z maksymalnym obniżeniem po 2-6 h od podania. U pacjentów z naciśnieniem wartości ciśnienia w pozycji stojącej i leżącej są podobne. Nie występuje zjawisko tachyfilaksji. Rzadko obserwowano zwiększenie aktywności reninowej osocza i tachykardię po długim okresie stosowania. Doksazosyna powoduje również obniżenie stężenia triglicerydów i stężenia całkowitego cholesterolu oraz istotne podwyższenie stosunku HDL/całkowity cholesterol. Leczenie doksazosyną prowadzi do zmniejszenia przerostu mięśnia lewej komory serca, hamuje agregację płytek i zwiększa aktywność tkankowego plazminogenu. Ponadto doksazosyna zwiększa wrażliwość na insulinę u pacjentów, u których była ona obniżona. Podawanie doksazosyny pacjentom z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego powoduje znaczną poprawę parametrów urodynamicznych i zmniejszenie dolegliwości. Uważa się, że działanie doksazosyny w łagodnym rozroście gruczołu krokowego jest wynikiem selektywnej blokady receptorów α-adrenergicznych w błonie mięśniowej trzonu i torebki prostaty oraz w szyi pęcherza moczowego.

- zastosowanie - w nadciśnieniu tętniczym, u mężczyzn w łagodnym przeroście gruczołu krokowego

ALFUZOSYNA - Dalfaz SR

TAMSULOSYNA - Omnic kaps, Fokusin, Tamsudil, TamsuLEK, Tanyz, Uprox, Urostad
- zastosowanie - w łagodnym przeroście gruczołu krokowego

DIHYDROERGOTAMINA - Dihydroergotaminum krople doustne, Dihydroergotaminum tarataricum tabl

DIHYDROERGOTOKSYNA - Dihydroergotoksinum krople doustne, tabl

DIHYDROERGOKRYSTYNA - Normatens tabletki (lek złożony), Anavenol drażetki
- zastosowanie - w migrenach, w zaburzeniach ukrwienia obwodowego, nadciśnienie

  1. antagoniści receptorów β - adrenergicznych

    Zastosowanie β - adrenolityków:

- zaburzenia rytmu serca wywołane nadpobudliwością, ponieważ leki te zwalniają czynność serca i hamują

przewodnictwo przedsionkowo-komorowe np.

ACEBUTOLOL, ATENOLOL, ESMOLOL, METOPROLOL, PINDOLOL, PROPRANOLOL, SOTALOL,

TIMOLOL
- w chorobie niedokrwiennej serca, ponieważ leki te zmniejszają (ekonomizują) pracę serca i zmniejszają

zużycie tlenu przez mięsień sercowy np. ESMOLOL, KARWEDILOL, NADOLOL, PINDOLOL
- w nadciśnieniu tętniczym, gdyż leki te zmniejszają pojemność wyrzutową i minutową serca zmniejszają

aktywność reninową osocza oraz hamują uwalnianie noradrenaliny np.

ACEBUTOLOL, ALPRENOLOL, ATENOLOL, BISOPROLOL, ESMOLOL, SOTALOL, TIMOLOL
- w nadczynności tarczycy, gdyż znoszą objawy nadczynności związane z nasiloną aktywnością układu

współczulnego np. PROPRANOLOL
- w jaskrze - obniżają ciśnienie śródgałkowe np. KARTEOLOL, TIMOLOL
- w migrenowych bólach głowy np. PROPRANOLOL
- w abstynencji alkoholowej
- w nerwicach lękowych

UWAGA: β - adrenolityki w wyniku antagonizmu kompetycyjnego znoszą działanie leków pobudzających

receptory β - adrenergiczne na serce, mięśnie gładkie oraz na przemiany węglowodanów i lipidów

- niektóre z β - adrenolityków wykazują działanie chinidynopodobne (stabilizatory błon komórkowych w

sercu) co nasila ich depresyjny wpływ na serce np. ACEBUTOLOL, OKSPRENOLOL, PROPRANOLOL
- niektóre posiadając wewnętrzną aktywność sympatykomimetyczną słabo pobudzają receptory

β - adrenergiczne co może mieć korzystne znaczenia u chorych z niewydolnością serca np.

ALPRENOLOL, KARTEOLOL, OKSPRENOLOL, PINDOLOL

Działania niepożądane i przeciwwskazania do stosowania β - blokerów:
- zwolnienie czynności serca
- nadmierne zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi
- zaburzenia przewodnictwa w układzie bodźcoprzewodzącym serca
- stany skurczowe oskrzeli (z wyjątkiem kardioselektywnych β - blokerów)
- zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego i depresje
- zaburzenia gospodarki lipidowej i węglowodanowej organizmu


Podział:

działanie hipotensyjne leku
OKSPRENOLOL
PINDOLOL - Visken tabl
PROPRANOLOL - Propranolol tabl
SOTALOL - Biosotal tabl, Sotahexal
TIMOLOL - Cusimolol gutte ophtalmicum, Timoptic, Timohexal, Cosopt (lek złożony)

leki wybiórczo blokujące receptory β0x01 graphic
 - adrenergiczne w sercu
ACEBUTOLOL - Abutol tabl, Sectral tabl
ATENOLOL - Atenolol tabl, Normocard tabl
BISOPROLOL - Concor tabl, Concor Cor, Bisocard, BisoHEXAL, Bisopromerck, Bisoratio, Corectin
ESMOLOL -
- jest jedynym β - blokerem o szybkim działaniu i krótkotrwałym działaniu, stosowany drogą dożylną w stanach nagłych
METOPROLOL - Betaloc ZOK tabl, Metocard, Metoprolol,

  1. antagoniści nieselektywni (blokujący receptory α i β)

    LABETALOL - Pressocard tabl
    - blokując receptory α0x01 graphic
     powoduje zmniejszenie oporu obwodowego naczyń krwionośnych
    - blokując receptory β    0x01 graphic
     zmniejsza pojemność wyrzutową i minutową serca
    -     zastosowanie - nadciśnienie tętnicze
    CELIPROLOL - Celectol tabl
    - blokuje receptory β    0x01 graphic
     i α, a słabo pobudza receptory β0x01 graphic

    -     zastosowanie - nadciśnienie i choroba niedokrwienna serca

Leki o pośrednim mechanizmie działania (sympatykolityki)

Leki te wykazują swoje działanie poprzez:
- wydzielanie noradrenaliny z ziarnistości magazynujących np. GUANETYDYNA
- utrudnianie gromadzenia noradrenaliny w ziarnistościach magazynujących np. REZERPINA
- zaburzenie procesu syntezy noradrenaliny np. METYLDOPA
- hamowanie wyzwalania noradrenaliny ze struktur presynaptycznych: KLONIDYNA - w neuronach obwodowych powoduje hamowanie uwalniania z nich endogennej noradrenaliny co powoduje zmniejszenie jej ilości w okolicy receptorów prowadząc do spadku ciśnienia krwi (z tego powodu stosowana jest w nadciśnieniu, migrenowych bólach głowy i jaskrze oraz znosi objawy abstynencji morfinowej i alkoholowej)

KLONIDYNA - Iporel tabl

- pobudza ośrodkowe i obwodowe receptory α2 oraz słabo pobudza także receptory α1

Agonista presynaptycznego receptora adrenergicznego α2. Hamuje uwalnianie noradrenaliny z obwodowych i ośrodkowych zakończeń nerwowych, co prowadzi do rozkurczu naczyń krwionośnych i obniżenia ciśnienia tętniczego. W większych stężeniach może pobudzać receptor α1, powodując przejściowy wzrost ciśnienia tętniczego. Nie zmienia lub tylko w niewielkim stopniu wpływa na reakcje hemodynamiczne zależne od wysiłku lub zmiany pozycji. Nie zmniejsza przepływu nerkowego. Podczas długotrwałego stosowania powoduje zmniejszenie oporu obwodowego

Działania niepożądane:
- senność
- obrzęki
- suchość w ustach
- zaburzenia pracy serca
- hipotonia
- po przerwaniu jej podawania obserwuje się objawy abstynencji z gwałtownym wzrostem ciśnienia krwi

GUANETYDYNA
- zmniejsza przepływ krwi przez nerki powoduje zatrzymanie wody w organizmie
- zwalnia czynność serca
- nasila perystaltykę układu pokarmowego
- powoduje duszność
Przeciwwskazania:
- niewydolność nerek
- zmiany miżdżycowe naczyń mózgowych
- nadciśnienie w przebiegu gruczolaka nadnerczy

REZERPINA - Noramtens (reserpina, clopamid, dihydroergokrystyna), Raupasil

Rezerpina wykazuje działanie neuroleptyczne i hipotensyjne.

- powoduje wypłukiwanie neuroprzekaźników z pęcherzyków ziarnistości adrenergicznych struktur

presynaptycznych.

- uniemożliwia także pobieranie i magazynowanie amin katecholowych i serotoniny w ośrodkowym i

obwodowym układzie nerwowym. W wyniku tego zmniejsza zawartość amin katecholowych w układzie

nerwowym i tkankach obwodowych. Rezerpina powoduje odruchową wagotonię (wzmożone napięcie nerwu

błędnego wyrażające się stale zwiększonym wpływem na narządy, które unerwia. Objawia się m.in.:

zwolnieniem tętna, zwężeniem źrenic, niskim ciśnieniem, skłonnością do stanów skurczowych jelit i

obniżeniem napięcia życiowego). W wyniku jej działania dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych,

spowolnienia czynności serca i długotrwałego obniżenia ciśnienia tętniczego.
- w początkowym okresie stosowania może wywołać uczynnienie choroby wrzodowej, biegunki,

przyspieszenie perystaltyki jelit, obrzęk błony śluzowej nosa, duszność, zwolnienie czynności serca, zwężenie

źrenic, senność, uczucie zmęczenie, depresje
- po dłuższym okresie stosowania w większych dawkach mogą pojawić się objawy parkinsonizmu
- obecnie ten alkaloid jest wycofany ze względu na liczne działanie niepożądane i jego wysoką toksyczność

METYLDOPA - Dopegyt tabletki Dopanol

Obniża podwyższone ciśnienie tętnicze krwi poprzez blokowanie dekarboksylazy DOPA, enzymu katalizującego przejście dihydroksyfenyloalaniny (DOPA) w dopaminę, która jest prekursorem noradrenaliny. Hamowanie to jest rezultatem podobieństwa strukturalnego metyldopy do DOPA, która zajmując centra enzymu prowadzi do powstawania α-metylodopaminy i w ten sposób hamowane jest wytwarzanie noradrenaliny. α-metylodopamina odgrywa rolę w zmniejszaniu oporu obwodowego.
- zastosowanie - nadciśnienie tętnicze
- działanie uspokajające
- może powodować zatrzymanie wody w organizmie, uszkodzenie wątroby i nerek, senność i stany depresyjne

UKŁAD PRZYWSPÓŁCZULNY

PARASYMPATYCZNY

Główne objawy pobudzenia układu:

Receptory cholinergiczne:

  1. nikotynowe (N)

  2. muskarynowe (M)

Podział leków pobudzających układ przywspółczulny:

  1. Leki działające bezpośrednio przez pobudzanie receptorów cholinergicznych
    a) estry choliny - ACETYLOCHOLINA, METACHOLINA, β - NECHOL, KARBACHOL
    b) alkaloidy - PILOKARPINA

  2. Leki działające pośrednio przez hamowanie działania acetylocholinoesterazy - inhibitory acetylocholinoesterazy
    a) odwracalne inhibitory acetylocholinoesterazy
    b) nieodwracalne inhibitory acetylocholinoesterazy
    c) reaktywatory

AD.1

  1. ACETYLOCHOLINA - pobudza receptory cholinergiczne

METACHOLINA, β-NECHOL, KARBACHOL (Carbachol, Isopto-carbachol, Miostat)
- metacholina i β-nechol - agoniści receptora M
- karbachol pobudza zarówno receptory M jak i N cholinergiczne
- leki te działają dłużej od acetylocholiny
- są oporne na działanie acetylocholinoesterazy i enzymów trawiennych przewodupokarmowego
- karbachol i β-nechol działają przede wszystkim na przewód pokarmowy nasilając jego perystaltykę - zastosowanie : w atonii pooperacyjnej przewodu pokarmowego i pęcherza moczowego
- wkroplone do oka zwężają źrenicę, obniżają ciśnienie śródgałkowe zastosowanie: w celu przerwania napadu jaskry

Przeciwwskazania:
- dychawica oskrzelowa
- zaburzenia krążenia
- niewydolność wieńcowa
- choroba wrzodowa
- nadczynność tarczycy

  1. PILOCARPINA - Pilocarpinum gut opht, Isopto-carpine, Pilomann

- alkaloid o dość długotrwałym działaniu parasympatykomimetycznym (podobne do acetylocholiny)
Działanie:
- zwęża źrenicę
- zwiększa odpływ płynu śródgałkowego co doprowadza do obniżenia ciśnienia śródgałkowego
- silnie pobudza czynność wydzielniczą ślinianek, gruczołów potowych, łzowych układu pokarmowego i

śluzowych oskrzeli
Zastosowanie:
- zatrucie atropiną
- miejscowo w jaskrze

AD.2

Leki działające pośrednio przez hamowanie działania acetylocholinoesterazy-inhibitory acetylocholinoesterazy


a) odwracalne inhibitory acetylocholinoesterazy


FIZOSTYGMINA
NEOSTYGMINA
PIRYDOSTYGMINA
DISTYGMINA
- leki te wiążą się z grupą anionową i estrową acetylocholinoesterazy konkurując z acetylocholiną o wiązanie z enzymem
- siła i czas działania zależą od stopnia ich powinowactwa do enzymu i szybkości rozkładu przez enzym (Neostygmina) lub szybkości dysocjacji (Edrofonium)
Zastosowanie:
- atonia pooperacyjna jelit i pęcherza moczowego, gdyż pobudza napięcie i perystaltykę
- jaskra - obniża ciśnienie śródgałkowe
- nużliwość (osłabienie) mięśni
- Fizostygmina, Neostygmina i Pirydostygmina znalazły zastosowanie jako antidotum w zatruciu atropiną
- Fizostygmina - w zatruciu atropiną i trójpierścieniowymi lekami p/depresyjnymi
Przedawkowanie może spowodować:
- zwolnienie czynności serca
- obniżenie ciśnienia krwi
- duszność z powodu zwężenia oskrzeli
- wzmożone wydzielanie gruczołów łzowych, ślinowych, potowych
- drżenie mięśni szkieletowych

  1. Leki działające pośrednio przez hamowanie działania acetylocholinoesterazy - inhibitory acetylocholinoesterazy

  1. nieodwracalne inhibitory acetylocholinoesterazy

Zastosowanie:


- środki ochrony roślin do zwalczania owadów tzw. insektycydy
- w celu niszczenia chwastów tzw. herbicydy
- przeciw gryzoniom tzw. rodentycydy
- przeciw grzybom tzw. fungicydy
- lotne estry tych kwasów były środkami bojowymi - Tabun, Soman, Sarin

  1. reaktywatory

OBIDOKSYM
PRALIDOSKYM
DIACETYLOMONOOKSYM
MONOIZONITROZOACETON

Leki hamujące układ przywspólczulny

  1. Alkaloidy tropanowe i ich pochodne
    - Atropina
    - Hioscyja    mina
    - Hioscyna
    - Homatotropina
    - Iprapropium

  2. Amidy kwasu tropowego
    - Tropicamid

  3. Estry aminoalkoholi i kwasów aromatycznych
    - Oksyfenycyklinina
    - Oksyfenonium

  4. Inne leki cholinolityczne
    - Enepronium
    - Dicykloweryna
    - Izopropamid
    - Tolperodyna

Leki parasympatykolityczne (cholinolityczne) blokując receptory M znoszą efekty pobudzenia układu przywspółczulnego.

ATROPINA - Reasec tabl, Tolargin tabl, czopki, Bellapan, Atropinum sulfuricum amp,

Atropinum sulfuricum krople oczne


- alkaloid znajdujący się w pokrzyku wilczej jagodzie, lulku czarnym, bieluniu dziędzierzawie, kulecznicy

odurzającej
- kompetycyjnie blokuje receptory M i w mniejszych dawkach do 1mg powoduje zmniejszenie pracy serca w

wyniku pobudzenia OUN ośrodka nerwu błędnego
- hamuje wydzielanie gruczołów wydzielania zewnętrznego
- osłabia perystaltykę oraz napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dróg moczowych i żółciowych
- działa przeciwwymiotnie
- rozszerza naczynia krwionośne skóry
- rozszerza źrenice
- poraża akomodację oka
- podnosi ciśnienie śródgałkowe
- w dużych dawkach działa pobudzająco na OUN
Zastosowanie:
- w premedykacji w celu zapobiegnięcia odruchowemu zatrzymaniu akcji serca i zmniejszenia wydzielania

śluzu w drogach oddechowych
- w kolce żółciowej, jelitowej, nerkowej
- rzadko w chorobie wrzodowej i lokomocyjnej
- w okulistyce w celach diagnostycznych do uzyskania rozszerzenia źrenicy i porażenia akomodacji

(po zakropieniu oka efekt utrzymuje się od 4-7 dni)
Działania niepożądane:
- reakcja uczuleniowa
- częstoskurcz serca
- suchość w ustach
- zaleganie treści pokarmowej w żołądku i jelitach
- depresja oddechowa
- skurcz zwieracza pęcherza moczowego i utrudnienie wydalania moczu
- długotrwałe porażenie akomodacji
Przeciwwskazania:
- jaskra
- przerost gruczołu krokowego
- niedrożność przewodu pokarmowego
- zaburzenia rytmu serca
- gorączka
- nie powinna być stosowana u kierowców
- ANTIDOTUM - w przypadku ostrych zatruć atropiną podaje się leki pobudzające układ przywspółczulny

np.Fizostygmina, Neostygmina, Pilocarpina
- w celu zniesienia podniecenia psychicznego podaje się dożylnie krótko działające pochodne kwasu

barbiturowego
HIOSCYNA = SCOPOLAMINA = BUSCOPAN, SCOPOLAN
- ośrodkowo i obwodowo blokuje receptory M podobnie do atropiny, ale w przeciwieństwie do niej już w

dawkach leczniczych wywołuje depresję OUN powodując uspokojenie, senność i niepamięć
- działa hamująco na podwzgórze
- znosi napięcie i drżenia mięśniowe
- w medycynie wykorzystuje się przede wszystkim bromowodorek hioscyny. W tej soli wykazuje działanie

silniejsze od hioscyny, a nie wywołuje depresyjnego działania na UON.

Jest stosowany w premedykacji, wymiotach różnego pochodzenia, czasami jako lek

uspokajający oraz miejscowo w celu porażenia akomodacji i rozszerzenia źrenicy

Zastosowanie leków blokujących receptory M:
- w stanach skurczowych jelit, dróg moczowych i żółciowych
- w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, by zmniejszyć wydzielanie soku żołądkowego
- astmie poprzez rozszerzenie oskrzeli
- w anestezjologii, by zahamować odruchowe zatrzymanie czynności serca
- w zwalczaniu rzadkoskurczu po podaniu glikozydów nasercowych oraz leków blokujących receptory

β - adrenergiczne
- jako leki przeciwwymiotne
- w chorobie Parkinsona
- w zatruciach muskaryną i inhibitorami acetylocholinoesterazy
- miejscowo w okulistyce

TROPIKAMID - Tropicamidum krople oczne

Działa parasympatykolitycznie podobnie do atropiny ale szybciej i krócej.

Znalazł zastosowanie miejscowo w okulistyce w diagnostyce dna oka oraz w celu przygotowania oka do zabiegu chirurgicznego.

OKSYFENONIUM - Spasmophen tabletki

Bloker receptorów muskarynowych. Znalazł zastosowanie jako spasmolityk w kolce wątrobowej, nerkowej oraz chorobie wrzodowej

OKSYBUTYNINA - Driptane tabletki

Lek wykazuje działanie przeciwskurczowe, głównie na mięśnie pęcherza moczowego.

Substancja znalazła zastosowanie w niestabilności pęcherza z zaburzeniami oddawania moczu (pęcherz neurogenny - parcie naglące, nietrzymanie moczu)

SOLIFENACYNA - Vesicare tabletki

Kompetycyjny wybiórczy antagonista receptora muskarynowego. Rozkurcza mięsnie gładkie pęcherza moczowego. Lek znalazł zastosowanie w niestabilności pęcherza z zaburzeniami oddawania moczu (pęcherz neurogenny - parcie naglące, nietrzymanie moczu)

LEKI BLOKUJĄCE RECEPTORY M ZNALAZŁY ZASTOSOWANIE:

LEKI WPŁYWAJĄCE NA ZWOJE UKŁADU AUTONOMICZNEGO

nikotynowego
- w dymie tytoniowym poza nikotyną znajduje się ok.4 tys.związków chemicznych - głównie

substancje smołowe i związki drażniące (uważane za czynniki wywołujące przewlekłe nieżyty oskrzeli)

oraz tlenek węgla (może wpływać niekorzystnie na ukł.sercowo-naczyniowy)
- słabo wiąże się z białkami
- łatwo przechodzi przez błony komórkowe
- przenika do tkanki tłuszczowej
- już po 7-10 sek. Osiąga wysokie stężenie w mózgu
- przenika przez łożysko i do mleka matki

Działanie farmakologiczne nikotyny:


- w OUN przez pobudzenie receptorów cholinergicznych nikotynowych w korze mózgowej - powoduje zwiększenie przemian energetycznych
- w małych dawkach wywołuje drżenie mięśniowe, a w dużych objawy splątania, niewydolność oddechową i śmierć
- w układzie krążenia wzrasta częstość akcji serca, następuje skurcz naczyń obwodowych tym samym wzrost ciśnienia krwi i wzrost zużycia tlenu przez mięsień sercowy
- następuje pobudzenie układu oddechowego
- wzrost wydzielania hormonów:
- amin katecholowych - adrenalina
- kortyzolu
- hormonu wzrostu
- pobudzenie metabolizmu - wzrost stężenia wolnych kwasów tłuszczowych, glicerolu, mleczanów

Uzależnienie od nikotyny jest głównie fizycznie jak i psychiczne.
U palaczy po zaprzestaniu palenia występują objawy zespołu odstawienia już po 24h.
Objawy zespołu odstawienia:
- głód nikotynowy
- niepokój
- zniecierpliwienie
- zwiększenie drażliwości
- trudności z koncentracją
- lęk
- obniżenie częstości akcji serca
- najczęściej wzrost masy ciała

Farmakologiczne leczenie uzależnienia polega na podawaniu analogów nikotyny w postaci łatwiejszej do kontrolowania i mniej niebezpiecznej np.nikotynowe gumy do żucia.

Objawy ostrego zatrucia nikotyną:
- nudności, wymioty
- wzrost wydzielania śliny
- nadmierne pocenie się
- bóle brzucha, biegunki
- bóle głowy
- objawy splątania
- drgawki
- zaburzenia widzenia i słuchu
- hipotensja
- niewydolność oddechowa

Palenie tytoniu jest czynnikiem pogarszającym przebieg wielu chorób np.:
- wieńcowej
- naczyń obwodowych
- przewlekłego nieżytu oskrzeli i rozedmy płuc
- infekcji górnych dróg oddechowych
- chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy
- nowotworów płuc, gardła, krtani, trzustki, nerek i pęcherza moczowego

Leki porażające zwoje, czyli ganglioplegiczne są antagonistami receptorów N
 wykazują działanie podobne do atropiny na receptory cholinergiczne muskarynowe
- po ich podaniu obserwujemy:

- rozszerzenie się tętnic i żył
- spadek ciśnienia tętniczego krwi
- zmniejszenie objętości minutowej serca
- częste omdlenia ortostatyczne
- w przewodzie pokarmowym zmniejsza się motoryka i funkcja wydzielnicza
- w układzie moczowo-płciowym dochodzi do atonii

METAFAM
MEKAMYLAMINA
Zastosowanie:

- jest ograniczone gdyż ich działanie jest zbyt drastyczne, a całkowite wyłączenie narządów wewnętrznych

w tym układu krążenia spod kontroli może być niebezpieczne
- stosowane są tylko w ostatniej fazie utrwalonego nadciśnienia
- w zabiegach chirurgicznych wykonywanych z kontrolowanym podciśnieniem i obniżeniem temperatury ciała

w celu zmniejszenia krwawienia w polu operacyjnym
Działania niepożądane:

- wzrost ciśnienia śródgałkowego
- zaburzenia widzenia
Przeciwwskazania:
- stany niedokrwienne mózgu, serca, nerek
- ograniczenie zwężenia odźwiernika
- jaskra
- wstrząs
- ciąża

20


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
4415
4415
4415
4415
4415
4415
4415
D (Luft)T 4415 Kurzwellenempf Ln 21021
03 Metrologia Wielkości Geometrycznych Błędy, niepewność pomiarowaid 4415 pptx

więcej podobnych podstron