Marian Szymański

Warszawa

Konspekt wykładu i ćwiczeń z przedmiotu

„Kataster nieruchomości”

(Ewidencja gruntów i budynków)

1. Wstęp do wykładu

1. Wyjaśnienie pojęć Kataster nieruchomości - Ewidencja gruntów i budynków.

Definicja: „Jednolity dla kraju, systematycznie aktualizowany zbiór informacji o

gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych osobach

fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami, budynkami i loka-

lami.”

1.2. Inne pojęcia i definicje

1. nieruchomości - części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot

własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem

związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy prze-

pisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot

własności (art. 46 § 1 Kc),

2) części składowe gruntu - w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z

gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od

chwili zasadzenia lub zasiania (art. 48 Kc),

3) rodzaje nieruchomości - zurbanizowane, rolne, leśne, drogowe i inne,

4) prawa do nieruchomości - rzeczowe, użytkowanie wieczyste, ograniczone, wła-

danie,

5) właściciele nieruchomości - Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialne-

go, osoby prawne, osoby fizyczne,

6) nieruchomość a działka, relacje,

7) działka gruntu - niepodzielona, ciągła część powierzchni ziemskiej, stanowiąca

część lub całość nieruchomości gruntowej (art. 4 pkt 3 uogn),

8) działka budowlana - zabudowana działka gruntu, której wielkość, cechy geo-

metryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie

w urządzenia infrastruktury technicznej, umożliwiają pra-

widłowe korzystanie z budynków i urządzeń położonych

na tej działce (art. 4 pkt 3a uogn),

9. działka ewidencyjna - ciągły obszar gruntu, położony w granicach jednego ob-

rębu, jednolity pod względem prawnym, wydzielony z

otoczenia za pomocą linii granicznych (Rozp. oegib).

2. Rys historyczny

1. Okres starożytności (ok. 4 tys. lat pne). Następuje epoka osiadłego trybu życia ówczesnych społeczeństw. Zachodzi potrzeba zarządzania (administrowania) tymi społeczeństwami, w tym oznaczania granic ich bytowania, władania, poboru podatków i innych świadczeń. Dotyczy to m.in. Asyrii, Babilonu, Egiptu.

2. Pierwsze „dokumenty” sporządzane w ramach tych działań, to tabliczki wypalane z gliny, zawierające dane dotyczące granic i powierzchni różnych obszarów. Najstarsze, dotychczas znalezione to tabliczki z Telloh, z okolic Mezopotamii, zamieszkałej kiedyś przez ludy sumeryjskie.

3. Rzymianie, korzystając z dorobku w tym zakresie, podbitego przez Cezara Egiptu, zakładają u siebie (koniec poprzedniej ery i początek naszej) pierwowzór katastru, zwany wówczas „Capitum Registrum”, w dowolnym tłumaczeniu „spis pogłówny”

4. Pojęcie „catastrum” (kataster) pojawia się dopiero w późnym średniowieczu, a powszechniej używane jest od wieku XVIII w północnych Włoszech i w monarchii austro-węgierskiej, gdzie nazwany jest „katastrem józefińskim”.

5. Znaczny rozwój tego typu dokumentacji i coraz szersze jej wprowadzanie następuje we Francji, w XIX wieku, gdzie na rozkaz Napoleona Bonaparte powstaje „kataster napoleoński” (1807 r.), w ramach którego wykazywano wów czas już znacznie więcej danych o nieruchomościach, a mianowicie wielkość i wartość poszczególnych działek a także rodzaj ich użytkowania. Był to kataster o charakterze fiskalnym, umożliwiającym Napoleonowi pozyskanie środków finansowych na prowadzenie wojen.

6. Nieco później kataster tworzą Niemcy, który służy podobnym celom Bismarckowi, choć jego charakter bardziej zbliżony jest do katastru prawnego.

7. Na ziemiach polskich, kataster wprowadzili ówcześni zaborcy. Na ziemiach zachodnich funkcjonował kataster tzw. „pruski”, a na ziemiach Polski południowej (Galicji) kataster austryjacki.

Patrząc na dzisiejsze granice Polski, kataster pruski obejmował około 40% powierzchni kraju, a kataster austryjacki około 14% powierzchni. Reszta (zabór rosyjski) nie miała tego typu instytucji.

8. W Polsce, przed drugą wojną światową prowadzono prace w celu unifikacji systemów katastralnych i fragmentarycznie (np. dla Gdyni), zakładano dokumentację katastralną na podstawie nowych instrukcji.. Jednak zbyt krótki okres czasu naszej państwowości (20 lat) nie pozwolił na rozwinięcie tych prac. Po drugiej wojnie światowej, władze PRL zrezygnowały z używania pojęcia kataster, jako pojęcia charakteryzującego ustrój kapitalistyczny i zastąpiły je pojęciem „ewidencja gruntów i budynków.” Dzisiaj, choć nieśmiało, ale ponownie wracamy do jednoznacznego dla całego cywilizowanego świata pojęcia kataster nieruchomości.

9. W dotychczasowych systemach katasralnych zauważyć można dwa różne podejścia, a mianowicie:

1. podejście fiskalne (podatkowe),

2. podejście prawne (graniczne).

Obecny kierunek, to połączenie tych cech i nadanie katastrom formy nowoczesnej, czyli formy wielozadaniowej „cadastre polivalant”. Prekursorem tych tendencji jest od wielu lat Szwajcaria, a także Holandia.

Ćwiczenia

1. Prezentacja plansz obrazujących problematykę nieruchomości i działki. Omówienie różnych przykładów i sytuacji, w nawiązaniu do wykładu.

2. Prezentacja i omówienie treści tabliczki glinianej z Tulloh (4 tys. lat pne).

3. Prezentacja i omówienie mapy Polski obrazującej pokrycie katastrem.

Aktualny kataster nieruchomości (ewidencja gruntów i budynków)

3. Informacje (dane) ogólne, dotyczące:

3.1. Przedmiotów notowanych w katastrze

1) grunty - położenie, granice, powierzchnie, rodzaje użytków gruntowych i klas

gleboznawczych,

2. budynki - położenie, przeznaczenie, funkcje użytkowe i ogólne dane techniczne

3. lokale - położenie, funkcje użytkowe i powierzchnie użytkowe.

3.2. Podmiotów notowanych w katastrze

1. właściciela, a w odniesieniu do gruntów Skarbu Państwa i gruntów samorządowych inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty, budynki lub ich części,

2. miejsce zamieszkania lub siedziby w/w osób.

3.3. A także

1. informacje o wpisaniu do rejestru zabytków,

2. informacje o wartości nieruchomości.

4. Waga i znaczenie katastru nieruchomości w zarządzaniu państwem

Art. 21 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne:

„Podstawę planowania gospodarczego, planowania i zagospodarowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej, gospodarki nieruchomościami oraz ewidencji gospodarstw rolnych stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków.”

Kataster prowadzą starostowie lub w pewnych wyjątkowych sytuacjach gminy.

5. Aktualność danych katastralnych i wynikające stąd obowiązki

1. Osoby (podmioty) wymienione w katastrze nieruchomości, jeśli dokonują obrotu

nieruchomością, w tym także wszyscy inwestorzy, którzy po zakończeniu budowy

mają obowiązek wykonania geodezyjnej dokumentacji powykonawczej, muszą te

fakty zgłosić do organów katastru w ciągu 30 dni od dnia zakończenia prac.

2. Organy, sądy i kancelarie notarialne obowiązane są także przesyłać organom katas-

tralnym wszelkie zmiany danych zawartych w katastrze, w ciągu 30 dni od dnia

uprawomocnienia się decyzji, orzeczenia lub sporządzenia aktu notarialnego.

6. Udzielanie informacji z danych katastralnych

1. Informacje zawarte w katastrze nieruchomości są jawne, ale płatne (wyjątki !).

6.2. Można zapoznać się z nimi w formie:

1. komputerowych wydruków mapy ewidencyjnej, rejestrów, kartotek zestawień,

2. wypisów z rejestrów i kartotek,

3. wyrysów z mapy ewidencyjnej,

4. plików komputerowych,

5. informacji przekazywanych ustnie i wizualnie.

6.3. Informacje może uzyskać:

1) każdy właściciel lub osoba fizyczna i prawna, we władaniu której znajduje się

grunt, budynek lub lokal,

2) osoba fizyczna i prawna oraz inne jednostki nieposiadające osobowości prawnej

które mają interes prawny w tym zakresie,

3) zainteresowane organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorial-

nego.

1. Specjalne przepisy dotyczące rzeczoznawców majątkowych, pośredników w obro-

cie nieruchomościami i zarządców nieruchomości (art. art. 155, 181 ust. 6 i 186 ust.

6 ustawy o gospodarce nieruchomościami).

Ćwiczenia

1. Prezentacja tekstu i omówienie roli danych katastralnych w działaniach gospodarczych.

2. Prezentacja i omówienie wzoru zawiadomienia o zmianach w danych katastralnych.

3. Prezentacja i omówienie treści art. art. 155, 181 i 186 ustawy o gospodarce nieruchomoś-

ciami.

7. Dane w katastrze nieruchomości dotyczące gruntów

1. Kataster obejmuje cały kraj, z wyjątkiem morza terytorialnego i opiera się na trójstopniowym podziale terytorialnym państwa (gmina, powiat, województwo).

7.2. Jednostkami przestrzennymi katastru są:

1. jednostka ewidencyjna - obszar gruntów położony w granicach administracyjnych gminy (wiejskiej lub miejskiej);

w miastach mogą to być także dzielnice miasta lub kilka sąsiadujących dzielnic;

jednostka ewidencyjna posiada nazwę własną i identyfikator krajowego rejestru urzędowego podziału kraju;

jednostka ewidencyjna dzieli się na obręby,

2) obręb ewidencyjny - a) wiejski, granice zgodne z granicami wsi i so-

łectw,

b) miejski, granice pokrywają się z granicami

dzielnic, osiedli, zespołów urbanisty-

cznych lub granicami cieków, ulic, li-

nii kolejowych i innych obiektów fiz-

jograficznych,

obręb ewidencyjny określany jest przez nazwę i numer lub tylko numer;

prowadzone są mapy przeglądowe obrębów w skali 1:10 000 lub 1:25 000;

obręb ewidencyjny może stanowić także „teren zamknięty” (omówienie).

3) działka ewidencyjna - najważniejszy element powierzchniowy katastru,

do którego odnoszona jest większość informacji zawartych w katastrze;

przypomnienie definicji działki.

7.3. Zbór danych (baza danych) dotyczący gruntów położonych w granicach obrębu

1. nazwa obrębu i jego numer stanowiący część składową identyfikatora obrębu,

2. numeryczny opis granic obrębu, uwzględniający granice jednostek zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa,

3. dane dotyczące działek ewidencyjnych wchodzących w skład obrębu,

4. dane dotyczące budynków stanowiących część składową gruntu,

5. dane o usytuowaniu budynków stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności,

6. dane dotyczące użytków gruntowych i klas gleboznawczych,

7. dane dotyczące rejonów statystycznych.

7.4. Zbiór danych (baza danych) dotyczących działki ewidencyjnej (katastralnej)

1. numer działki stanowiący część składową identyfikatora działki ewidencyjnej,

2. numeryczny opis granic działki ewidencyjnej,

3. pole powierzchni działki ewidencyjnej,

4. informacje określające pola powierzchni konturów użytków gruntowych i klas gleboznawczych w granicach działki ewidencyjnej,

5. wartość działki ewidencyjnej oraz data określenia tej wartości,

6. numer jednostki rejestrowej gruntów, do której przyporządkowana została działka ewidencyjna, stanowiący część składową identyfikatora tej jednostki rejestrowej,

7. oznaczenie księgi wieczystej, a w przypadku gdy księga wieczysta nie jest założona - oznaczenie dokumentów określających własność,

8. oznaczenie dokumentów określających inne prawa do działki ewidencyjnej niż własność i prawo użytkowania wieczystego,

9. numer rejestru zabytków prowadzonego na podstawie przepisów o ochronie dóbr kultury,

10. numer rejonu statystycznego stanowiący część składową identyfikatora tego rejonu.

Oprócz w/w danych, mogą być zanotowane jeszcze inne dane, a mianowicie:

1. dla działek ewidencyjnych wchodzących w skład nieruchomości zabudowanych lub przeznaczonych pod zabudowę - numer porządkowy, którym oznaczona została nieruchomość w trybie przepisów o numeracji nieruchomości, i nazwa ulicy, przy której leży działka ewidencyjna,

2. dla działek ewidencyjnych stanowiących drogi publiczne - numery tych nadane na podstawie przepisów o drogach publicznych i dodatkowo nazwa ulicy, jeżeli droga publiczna pełni tę funkcję,

3. dla działek ewidencyjnych stanowiących obiekty fizjograficzne, takie jak: cieki, zbiorniki wodne, parki, uroczyska leśne - nazwy tych obiektów,

4. w przypadku gdy w granicach obrębu wyróżniane są zwyczajowo zespoły urbanistyczne, przysiółki, niwy, uroczyska - dane ewidencyjne działek ewidencyjnych mogą być uzupełniane nazwami tych obszarów.

Numerycznego opisu granic działek ewidencyjnych dokonuje się za pomocą współrzędnych punktów (x,y) określających przebieg linii granicznych.

Pole powierzchni działki ewidencyjnej oblicza się na podstawie współrzędnych i określa się w hektarach z dokładnością zapisu do 0,0001.

1. Działka a parcela

1. parcele występowały w katastrach (pruskim, austryjackim); w katastrze austryjackim parcelę stanowił użytek gruntowy,

2. pojęcie parcelacji wiązało się podziałami nieruchomości, przed II wojną światową, a także początkowo po tym okresie,

3. parcelacja majątków ziemskich (reforma rolna),

4. ewidencja gruntów i budynków (dekret z 1955 r.) likwiduje parcele i przechodzi na system działek ewidencyjnych.

Ćwiczenia

1. Omówienie zasady przestrzennego układu katastru (kraj - kontur klasyfikacyjny).

2. Przypomnienie definicji działki katastralnej i omówienie parametrów tej definicji (rysunki poszczególnych sytuacji).

3. Omówienie problematyki terenów zamkniętych i zasad ich notowania w katastrze nieruchomości. Rodzaje nieruchomości uznawane za niezbędne na cele obronności państwa.

4. Omówienie zasad (przepisów) numeracji porządkowej nieruchomości.

5. Omówienie problematyki dróg (ulic) notowanych w katastrze nieruchomości.

Problematyka „terenów zamkniętych” w katastrze nieruchomości

1. Definicja terenów zamkniętych występuje w różnych aktach prawnych:

1. W ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne (art. 2 pkt 9)

Tereny zamknięte to „tereny o charakterze zastrzeżonym ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa, określone przez właściwych ministrów i kierowników urzędów centralnych.”

2. W ustawie prawo budowlane (art. 3 pkt 15)

Teren zamknięty - „należy przez to rozumieć teren zamknięty, o którym mowa w przepisach prawa geodezyjnego i kartograficznego”

3. W ustawie o ochronie informacji niejawnych (załącznik 1 pkt 13 - 16)

Tajne są „współrzędne określające położenie obiektów (budynków, budowli,

urządzeń) usytuowanych na terenach zamkniętych, o których mowa w przepi-

sach szczególnych, jeżeli informacjom dotyczącym tych obiektów organ za-

mykający teren przyznał klauzulę „tajne.”

2. Tereny zamknięte ustalane są w drodze decyzji wydawanych przez właściwych ministrów i kierowników urzędów centralnych, w których określane są granice tych terenów i ich powierzchnie, a także podawana jest klauzula tajności informacji dotycząca obiektów znajdujących się na tym terenie.

3. Notowanie w katastrze nieruchomości danych dotyczących terenów zamkniętych prowadzone jest w dwojaki sposób, w zależności od nadanym tym terenom w/w klauzul:

1. Tereny zamknięte o klauzuli tajności, czyli tereny niejawne, pokazywane sa w sposób określony odpowiednimi przepisami i najczęściej stosowane są metody maskowania. Dane katastralne dotyczące tego typu obiektów są wyłączane z katastru nieruchomości, lub przechowywane w kancelariach tajnych w starostwie.

2. Tereny zamknięte, ale o charakterze jawnym, czyli takie którym nie przyznano klauzuli tajności, wykazuje się w katastrze w sposób określony w przepisach o ewidencji gruntów i budynków (katastrze nieruchomości).

4. Tereny zamknięte funkcjonują według odrębnych przepisów i o wszystkim co dzieje się na tych terenach decydują dysponenci tych terenów, między innymi o tym:

• jakie rodzaje map będą sporządzane na tym terenie,

• jakie będą stosowane zasady i instrukcje wykonywania różnych prac,

• jaki będzie przebieg sieci uzbrojenia terenu, bez potrzeby uzgadniania tego przebiegu, chyba że sieci te wychodzą poza teren zamknięty,

• potrzebie posiadania świadectw bezpieczeństwa od wykonawców różnych prac.

8. Użytki gruntowe w katastrze

Użytki gruntowe wykazywane w katastrze nieruchomości dzielą się na następujące grupy:

1. użytki rolne,

2. grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione,

3. grunty zabudowane i zurbanizowane,

• 4) użytki ekologiczne, oznaczone symbolem złożonym z litery „E” oraz symbolu

odpowiedniego użytku gruntowego określającego sposób zagospodarowania lub

użytkowania terenu, np. E-Ws, E-Wp, E-Ls, E-Lz, E-N, E-Ps, E-R,

5) nieużytki oznaczone symbolem - N,

6) grunty pod wodami,

7) tereny różne oznaczone symbolem Tr.

8.1. Użytki rolne dzielą się na:

1) grunty orne, oznaczone symbolem - R,

• 2) sady, oznaczone symbolem złożonym z litery „S” oraz s ymbolu odpowied-

niego użytku gruntowego, stanowiącego część składową oznaczenia klasy

gleboznawczej gruntu, na którym założony zosta ł sad, np. S - R, S - Ł,

S - Ps,

3) łąki trwałe oznaczone symbolem Ł,

4) pastwiska trwałe, oznaczone symbolem Ps,

5) grunty rolne zabudowane, oznaczone symbolem złożonym z litery „B” oraz

symbolu odpowiedniego użytku gruntowego, stanowiącego część składową

oznaczenia klasy gleboznawczej gruntu, na którym wzniesione zostały bu-

dynki, np. B -R, B - Ł, B - Ps,

6) grunty pod stawami oznaczone symbolem Wsr,

7) rowy, oznaczone symbolem W.

8.2. Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione dzielą się na:

1. lasy, oznaczone symbolem - Ls,

2. grunty zadrzewione zakrzewione, oznaczone symbolem - Lz, lub w przypadku zadrzewień śródpolnych, zaistniałych na gruntach objętych klasyfikacją gleboznawczą - symbolem złożonym z liter „Lz” oraz symbolu odpowiedniego użytku gruntowego, stanowiącego część składową oznaczenia klasy gleboznawczej gruntu, np. Lz-R, Lz-Ł, Lz-Ps.

8.3. Grunty zabudowane i zurbanizowane dzielą się na:

1. tereny mieszkaniowe, oznaczone symbolem - B,

2. tereny przemysłowe, oznaczone symbolem - Ba,

3. inne tereny zabudowane, oznaczone symbolem - Bi,

4. zurbanizowane tereny niezabudowane, oznaczone symbolem - Bp,

5. tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, oznaczone symbolem - Bz,

6. użytki kopalne, oznaczone symbolem - K,

7. tereny komunikacyjne, w tym:

1. drogi, oznaczone symbolem - dr,

2. tereny kolejowe, oznaczone symbolem - Tk,

3. inne tereny komunikacyjne, oznaczone symbolem - Ti.

8.4. Grunty pod wodami dzielą się na:

1. grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi, oznaczone symbolem - Wm,

2. grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi, oznaczone symbolem - Wp,

3. grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi, oznaczone symbolem - Ws.

1. Sadów o powierzchni mniejszej od 0,1000 ha oraz innych użytków gruntowych o powierzchni mniejszej od 0,0100 ha nie wykazuje się w katastrze.

8.6. Zaliczanie gruntów do poszczególnych użytków gruntowych

9. Gleboznawcza klasyfikacja gruntów

1. Podstawą do przeprowadzenia gleboznawczej klasyfikacji gruntów na obszarze całego kraju był zapis art. 2 pkt 1b w dekrecie z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków, który brzmiał:

„Ewidencja obejmuje:

2. klasę gruntów użytkowanych rolniczo lub przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego do takiego użytkowania, a zwanych w dalszym ciągu „gruntami rolnymi.”

Do tego czasu funkcjonowała, fragmentarycznie wykonywana, tzw. klasyfikacja szacunkowa.

1. Na podstawie delegacji w dekrecie, Rada Ministrów wydała przepis wykonawczy zawierający zasady wykonania tego zadania, a mianowicie:

1. gleboznawczą klasyfikacją gruntów obejmuje się grunty rolne oraz pod lasami (w tym śródpolne grunty zadrzewione i zakrzewione, niezależnie od ich przeznaczenia w planach zagospodarowania przestrzennego, a także pod wodozbiorami (wodami zamkniętymi) o powierzchni do 10 ha,

2. klasyfikację przeprowadza się w sposób jednolity dla całego kraju, na podstawie tabeli klas gruntów,

3. zasady te stosuje się do wszystkich gruntów, niezależnie od tego, w czyim władaniu się znajdują, z wyjątkiem:

- gruntów leśnych, znajdujących się pod zarządem Ministra Leśnictwa,

- gruntów pod wodozbiorami, znajdujących się pod zarządem poszczegól-

nych ministrów bądź instytutów naukowych,

- gruntów o specjalnym przeznazceniu.

4. klasyfikację przeprowadzają specjalnie przygotowani klasyfikatorzy, posiadający kwalifikacje określone przez Ministra Rolnictwa,

5. z dokonanych czynności klasyfikator obowiązany był sporządzić protokół, a wyniki klasyfikacji powinny być wniesione na mapę klasyfikacyjną i do rejestru klasyfikacyjnego,

6. w/w dokumenty były wykładane na 7 dni w lokalu gminy, do publicznego wglądu, w celu zapoznania się i złożenia ewentualnych zastrzeżeń, które musiały być wnikliwie zbadane,

7. orzeczenie o ustaleniu klasyfikacji gruntów wydawał ówczesny naczelnik gminy (obecnie wójt, burmistrz, prezydent),

8. prawomocne orzeczenie w sprawie klasyfikacji gruntów stanowiło podstawę do wniesienia wyników klasyfikacji do ewidencji gruntów i budynków (katastru nieruchomości).

1. Tabela klas gruntów

Tabela ta stanowi metodologiczną instrukcję zaliczania poszczególnych rodzajów gleb do określonych klas bonitacyjnych.

Tabela odnosi się do gruntów ornych, użytków zielonych, gruntów pod lasami, gruntów pod wodami i nieużytków.

1. grunty orne - przy podziale gleb na klasy użytkowe, oparto się na systemie ośmioklasowym, wyróżniając następujące klasy:

a) klasa I - gleby orne najlepsze (gleby brunatne, lessy, mady, rędziny),

b) klasa II - gleby orne bardzo dobre,

c) klasa III (a i b) - gleby orne średnio dobre,

d) klasa IV (a i b) - gleby orne średnie,

e) klasa V - gleby orne słabe,

f) klasa VI - gleby orne najsłabsze (np. piaski, gleby żwirowe).

2. użytki zielone - kategoria gleb łąkowo-pastwiskowych, stale porośniętych roślinnością trawiasto-zieloną, trawiasto-turzycowo-zieloną itp.

Przy klasyfikacji gleb trwałych użytków zielonych brano pod uwagę:

- rodzaj gleby i jej potencjalne możliwości produkcyjne,

- stosunki wodne,

- rodzaj roślinności i plon.

Na podstawie tych kryteriów, gleby trwałych użytków zielonych podzielono na sześć klas bonitacyjnych, zarówno jeśli idzie o łąki jak i o pastwiska

3. grunty pod lasami - klasyfikowane w zależności od typów gleb (terenów równinowych wyżynnych i nizinnych, tarasów rzecznych, terenów górzystych) oraz siedliska leśnego (stopień uwilgotnienia terenu, drzewostanu i położenia (bór, las, ols).

Jest to bonitacja gleb, a nie drzewostanu.

4. grunty pod wodozbiorami - dotyczy to wód zamkniętych zagospodarowanych lub nadających się do zagospodarowania rybnego, o powierzchni nie przekraczającej 10 ha jednego wodozbioru.

Klasę, typ, rodzaj i gatunek gleb pod wodozbiorami ustala się według klasy, typu, rodzaju i gatunku gleb przeważających gruntów otaczających wodozbiór.

Dla gruntów pod wodozbiorami obowiązuje sześć klas.

Jeśli otaczające wodozbiór grunty orne posiadają klasę IIIa lub IIIb, gruntom pod wodozbiorem nadaje się klasę III; podobnie jeśli idzie o grunty orne klas Iva i IV b.

Wodozbiory nie nadające się do zagospodarowania rybnego (sadzawki, wodopoje, doły potorfowe itp.) klasyfikuje się jako nieużytki,

5. nieużytki - zalicza się do nich:

bagna (bagna, topieliska, trzęsawiska, moczary),

piaski (piaski ruchome, wydmy, piaski nadbrzeżne, plaże

nieurządzone),

utwory skalne (skały, rumowiska, piargi),

utwory fizjograficzne (urwiska, uskoki, strome stoki),

tereny zdewastowane (hałdy, wysypiska, wyrobiska, zapadli-

ska),

wodozbiory nie nadające się do zagospodarowania.

Należy zaznaczyć, że grunty zaliczone do terenów zabudowanych i zurbani-

zowanych, gruntów pod wodami płynącymi, terenów różnych oraz nieużyt-

ków - nie są objęte gleboznawczą klasyfikacją gruntów.

Natomiast wśród użytków ekologicznych mogą występować zarówno grun-

ty klasyfikowane, jak i nie objęte klasyfikacją.

10. Rejony statystyczne w katastrze nieruchomości

1. Danymi katastralnymi dotyczącymi rejonów statystycznych są numeryczne opisy granic tych obiektów oraz numery zgodne z krajowym rejestrem urzędowego podziału terytorialnego kraju, prowadzonym na podstawie przepisów o statystyce publicznej.

2. Krajowy rejestr urzędowego podziału terytorialnego kraju zawiera system identyfikatorów i kodów, a mianowicie:

1) każdej jednostce zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego

• kraju nadawane są odpowiednie trzyczłonowe kody i nazwy (prezentacja):

1. pierwszy człon - dwucyfrowy, to symbol województwa, ułożony w kolejności alfabetyczne z liczb parzystych w przedziale liczb 02 - 98,

2. drugi człon - dwucyfrowy symbol województwa, ułożony w kolejności alfabetycznej, a następnie miasta na prawach powiatu odpowiednio:

- z liczb od 01 - 60 - symbol powiatu,

- z liczb od 61 - 99 - symbol miasta na prawach powiatu,

c) trzeci człon - trzycyfrowy symbol gminy:

- dwie pierwsze cyfry z liczb od 01 - 99 nadane gminie w kolejności

alfabetycznej,

- trzecia cyfra stanowi symbol rodzaju jednostki i oznacza:

• - gmina miejska,

2 - gmina wiejska,

3 - gmina miejsko - wiejska,

4 - miasto w gminie miejsko - wiejskiej,

5 - obszar wiejski w gminie miejsko - wiejskiej,

8 - dzielnice gminy Warszawa,

9 - delegatury i dzielnice innych gmin miejskich.

1. Obszar każdej jednostki podziału terytorialnego kraju jest podzielony na rejony

statystyczne (notowane w katastrze nieruchomości) i obwody spisowe:

1. rejon statystyczny to jednostka przestrzenna agregacji danych statystycznych

- granice rejonów statystycznych są dostosowane do granic jednostek

podziału terytorialnego oraz spójne z granicami obrębów katastral-

nych, a na wsi z granicami miejscowości,

- kryterium wielkości rejonu statystycznego jest liczba mieszkań i lud-

ności, nie więcej niż 2700 osób i 999 mieszkań,

- przy określaniu rejonów statystycznych uwzględnia się dodatkowo

warunki ukształtowania terenu, jak: jeziora, bagna, nierówności, cha-

rakter zabudowy, warunki dojścia i dojazdu do zabudowań mieszkal-

nych,

- każdy rejon statystyczny otrzymuje sześciocyfrowy identyfikator,

- rejony statystyczne złożone są z kilku, nie więcej niż dziewięciu, ob.-

wodów spisowych,

2. obwód spisowy to jednostka przestrzennie wyodrębniona dla spisów powszechnych i badań statystycznych, według liczby mieszkańców i mieszkań;

kryterium dla obwodu jest liczba osób nie większa niż 500 oraz liczba mieszkań, nie więcej niż 200.

11. Państwowy rejestr granic oraz powierzchni jednostek podziału terytorialnego

kraju

1. Prowadzenie tego rejestru polega na ewidencjonowaniu przez Służbę Geodezyjną i Kartograficzną:

1. przebiegu granic trójstopniowego podziału terytorialnego państwa,

2) powierzchni tych jednostek.

1. Przebieg granic podziału terytorialnego ewidencjonuje się w rejestrze na podstawie danych zawartych w katastrze nieruchomości, przy czym granice państwa dodatkowo na podstawie:

- przepisów ustawy o ochronie granicy państwowej,

- umów międzynarodowych,

• dokumentów geodezyjnych i kartograficznych sporządzanych przez Straż

Graniczną w związku z wykonywaniem przez nią zadań związanych z osadza-

niem i utrzymaniem znaków granicznych.

1. Przebieg granic w rejestrze wykazuje się za pomocą współrzędnych punktów granicznych, określonych określonych w państwowym systemie odniesień przestrzennych.

2. Pola powierzchni jednostek podziału terytorialnego państwa ewidencjonuje się w omawianym rejestrze na podstawie danych zwartych w katastrze nieruchomości

3. Rejestr granic i powierzchni jednostek podziału terytorialnego państwa prowadzony jest w technice komputerowej, w oparciu o zintegrowane ze sobą krajową i wojewódzkie bazy danych rejestr.

Krajową bazę danych rejestru prowadzi i udostępnia dane z tego zakresu zainteresowanym jednostkom organizacyjnym - Główny Geodeta Kraju.

Wojewódzkie bazy danych prowadzą i udostępniają dane, wojewódzcy inspektorzy nadzoru geodezyjnego o kartograficznego, działający w ramach urzędów wojewódzkich.

12. Numeracja porządkowa nieruchomości w katastrze nieruchomości

(w części opisowej katastru i na mapach katastralnych)

1. W miastach i miejscowościach, numery porządkowe nieruchomości ustala się odrębnie dla każdej ulicy i każdego placu.

Dla miejscowości nieposiadajacych ulic i placów, albo posiadających ulice i place bez nazw, ustala się jedną numerację porządkową nieruchomości.

Dla wsi i związanych z nią osad, kolonii, przysiółków i ich części, można wprowadzić wspólną numerację porządkową nieruchomości o ile znajdują się w jednym obrębie katastralnym.

2. Każda nieruchomość powinna mieć jeden numer porządkowy.

Tym samym numerem oznacza się budynki położone na nieruchomości, nawet jeśli stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

3. Prezentacja różnych sytuacji oznaczania numerami porządkowymi.

4. Nieruchomości przylegające do ulic lub placów oznacza się kolejnymi numerami

porządkowymi, w sposób stosowany dotychczas w danej miejscowości.

W innych przypadkach w sposób następujący:

1. numery porządkowe nieruchomości wzdłuż ulic głównych powinny wzrastać w kierunku od centrum miasta ku jego granicom, albo z południa na północ oraz ze wschodu na zachód,

2. numery porządkowe nieruchomości wzdłuż ulic bocznych powinny wzrastać, poczynając od głównej ulicy w kierunku granic miasta,

3. nieruchomości po lewej stronie ulicy w kierunku zwiększających się numerów oznacza się numerami nieparzystymi, a po prawej stronie parzystymi,

4. nieruchomości przylegające do placów powinny mieć numerację ciągłą, która powinna wzrastać poczynając od naroża placu przy głównej ulicy, zgodnie z kierunkiem obrotu wskazówek zegara,

5. jeżeli plac powstaje z rozszerzenia lub skrzyżowania ulic, nieruchomości położone przy placu oznacza się kolejno numerami porządkowymi jednej z ulic przechodzących przez plac.

5. Oznaczenia nieruchomości numerem porządkowym dokonuje się:

1. z urzędu lub

2. na wniosek osób zainteresowanych.

6. Na terenach zamkniętych oznaczenia dokonuje się w porozumieniu z zarządcami

tych terenów.

7. W ciągu 2 tygodni od otrzymania zawiadomienia o nadaniu numeracji, w widocz-

nym miejscu, na budynkach lub ogrodzeniu nieruchomości umieszcza się tabliczkę

z numerem nieruchomości.

Ćwiczenia

Omówienie problematyki identyfikatorów bazy danych katastralnych na tle krajowego

rejestru urzędowego trójstopniowego podziału terytorialnego kraju.

13. Dane w katastrze dotyczące budynków

13.1. Dla potrzeb katastru nieruchomości przyjęto następującą definicję budynku:

„Budynek - zadaszony obiekt budowlany, wraz z wbudowanymi instalacjami i

urządzeniami technicznymi, wykorzystywany dla potrzeb stałych, przystosowa-

ny do przebywania ludzi, zwierząt lub ochrony przedmiotów; za szczególny ro-

dzaj budynku, uważa się wiatę, która stanowi pomieszczenie naziemne, nie obu-

owane ścianami ze wszystkich stron ścianami lub nawet pozbawione ścian.”

13.2. Do konturu budynku nie są włączane:

1. obiekty budowlane, ani ich części niewystające ponad powierzchnię terenu,

2. elementy drugorzędne, np. schody zewnętrzne, rampy zewnętrzne, daszki, markizy, występy dachowe,

3. obiekty pomocnicze, takie jak szklarnie, altany, szopy.

Konturowi budynku przypisany jest jego opis numeryczny.

1. W katastrze nie wykazuje się budynków, których budowa, w świetle przepisów prawa budowlanego, nie wymaga pozwolenia lub zgłoszenia (§ 17 instr. G-5)

.

2. W przypadku budynków połączonych między sobą (np. domy bliźniacze lub szeregowe) każdy z segmentów takiego obiektu jest budynkiem odrębnym, jeśli jest oddzielony od innych segmentów ścianą przeciwpożarową od fundamentu po dach. Gdy takiej ściany nie ma, uważa się także za budynki odrębne jeśli mają własne wejścia, są wyposażone w instalacje i są oddzielnie wykorzystywane.

Granica między takimi budynkami biegnie środkiem ściany dzielącej lub szczeliny dylatacyjnej, o ile w postępowaniu rozgraniczeniowym nie ustalono inaczej.

3. W katastrze wykazane są dane dotyczące budynków

1. stanowiących części składowe gruntu,

2. stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności.

13. 6. Dane w katastrze dotyczące budynków stanowiących części składowe gruntów:

- numer ewidencyjny i porządkowy budynku,

- opis konturu budynku,

- numery działek katastralnych, na których znajduje się budynek,

- oznaczenie funkcji podstawowej budynku (mieszkalna, przemysłowa,

transport i łączność, handlowo-usługowa, biurowa, oświatowa, zdrowie itp.);

funkcje te określa się zgodnie z zasadami statystyki publicznej, czyli w

oparciu o przepisy dotyczące Klasyfikacji Środków Trwałych,

- wartość budynku i data określenia tej wartości,

- rok zakończenia budowy,

- powierzchnia zabudowy w m2,

- liczba kondygnacji naziemnych i podziemnych

- materiał, z którego zbudowane są ściany zewnętrzne budynku,

- liczba i numery lokali stanowiących odrębne nieruchomości lokalowe oraz in-

ne lokale,

- powierzchnia użytkowa wszystkich lokali i pomieszczeń przynależnych,

- numer rejestru zabytków, jeśli budynek jest wpisany do tego rejestru.

13.7. Dane dotyczące budynków stanowiących odrębne nieruchomości

Oprócz atrybutów wymienionych wyżej, w bazie danych katastralnych znajdują

się dodatkowo jeszcze następujące dane:

- oznaczenie księgi wieczystej lub innych dokumentów stanowiących o własno-

ści budynku,

- oznaczenie dokumentów określających inne prawa do budynku niż własność,

- numer jednostki rejestrowej budynków.

13.8. Inne zasady dotyczące wykazywania w katastrze nieruchomości danych odnoszą-

cych się do budynków (§ 19 str. 28 instr. G-5).

14. Dane w katastrze dotyczące lokali

1. Dla potrzeb katastru przyjęto następującą definicję lokalu:

„Lokal (samodzielny lokal mieszkalny lub o innym przeznaczeniu) - wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokojeniu ich potrzeb mieszkaniowych lub są wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkaniowe.”

2. Izbą w lokalu mieszkalnym jest pomieszczenie wydzielone ścianami w obrębie tego lokalu, przeznaczone na stały pobyt ludzi, takie jak kuchnia, sypialnia, salon, pokój wypoczynkowy, pokój do pracy.

Izbą w lokalu niemieszkalnym jest pomieszczenie wydzielone trwałymi ścianami w obrębie tego lokalu, przeznaczone do realizacji funkcji zgodnych z przeznaczeniem lokalu.

3. Pomieszczenia pomocnicze w lokalu, przeznaczone w szczególności na cele higieniczno-sanitarne i komunikację wewnętrzną oraz do przechowywania ubrań, przedmiotów gospodarstwa domowego, a także produktów żywnościowych nie są izbami.

4. W katastrze wykazywane są dane dotyczące lokali:

1) stanowiących elementy składowe nieruchomości gruntowych bądź budynko-

wych, czyli będących własnością właściciela budynku,

2) stanowiących odrębne nieruchomości lokalowe w określonym budynku.

5. Dane dotyczące lokali stanowiących elementy składowe nieruchomości budynkowych:

- numer lokalu i numer ewidencyjny budynku, w którym znajduje się lokal,

- oznaczenie funkcji użytkowej lokalu (mieszkalna, niemieszkalna),

- liczba izb wchodzących w skład lokalu oraz liczba i rodzaj pomieszczeń przy-

należnych (w m2).

14.6. Dane dotyczące lokali stanowiących odrębne nieruchomości

Oprócz danych wymienionych wyżej, w bazie danych katastralnych znajdują się

jeszcze dodatkowo następujące dane:

- oznaczenie księgi wieczystej

- dokumenty określające inne prawa do lokalu,

- numer ewidencyjny jednostki rejestrowej lokalu,

- wartość lokalu i data ustalenia tej wartości.

14.7. Inne zasady dotyczące wykazywania w katastrze danych odnoszących się do lo-

kali (§ 23 str. 30 instr. G-5).

1. W katastrze nie wykazuje się lokali wyodrębnionych w budynkach, których bu-

dowa, w świetle prawa budowlanego, nie wymaga pozwolenia lub zgłoszenia.

15. Dane w katastrze dotyczące wartości nieruchomości

1. Starosta prowadzący kataster nieruchomości dla obszaru powiatu, w ramach dokumentacji katastralnej prowadzi także rejestr cen i wartości nieruchomości, zwany potocznie „rejestrem cen”.

Rejestr cen jest modułem systemu komputerowego, przeznaczonego do prowadzenia katastru nieruchomości. W okresie przejściowym dopuszczone jest prowadzenie rejestru cen za pomocą odrębnego programu komputerowego, ale zintegrowanego z systemem katastralnym.

2. Źródłami danym rejestr cen są:

1. w odniesieniu do cen - akty notarialne, których kopie przekazywane są do katastru w wyniku przeprowadzonych przez notariuszy transakcji na nieruchomościach,

2. w odniesieniu do wartości - wyciągi z operatów szacunkowych, sporządzanych przez rzeczoznawców majątkowych, przekazywane w terminie 3 miesięcy od dnia ich sporządzenia, do organów katastralnych, na podstawie art. 158 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

15. 3. Uzupełniającymi źródłami danych rejestru są ponadto:

1. mapa zasadnicza,

2. geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu (GESUT),

3. miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (przeznaczenie terenów na różne cele, linie rozgraniczające, szczegółowe danedotyczące zabudowy i zagospodarowania).

15.4. W rejestrze cen, obok cen i wartości, zawarte są również następujące dane:

1. adres położenia nieruchomości,

2. numery działek katastralnych wchodzących w skład nieruchomości,

3. rodzaj nieruchomości, z wyróżnieniem:

1. niezabudowanych nieruchomości rolnych,

2. zabudowanych nieruchomości rolnych,

3. niezabudowanych nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę inną niż zagrodowa,

4. nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi,

5. nieruchomości zabudowanych budynkami pełniącymi inne funkcje niż zagrodowa i mieszkaniowa,

6. nieruchomości budynkowej,

7. nieruchomości lokalowej,

4. pole powierzchni nieruchomości gruntowej,

5. data zawarcia aktu notarialnego lub określenia wartości,

6. inne dostępne dane o nieruchomościach i ich częściach składowych.

1. Wpisów do rejestru cen dokonuje się niezwłocznie po otrzymaniu przez organ kopii aktu notarialnego lub wyciągu z operatu szacunkowego.

Omówienie wzoru wyciągu z operatu szacunkowego.

2. Starosta udziela informacji objętych rejestrem cen odpłatnie, na żądanie właścicieli lub osób fizycznych i prawnych, we władaniu których znajduje się grunt, budynek lub lokal, osób fizycznych i prawnych oraz innych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które mają interes prawny w tym zakresie, a także na żądanie zainteresowanych organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego.

16. Dane w katastrze dotyczące podmiotów katastralnych

1. W katastrze nieruchomości, obok przedmiotów, o których była mowa wyżej, notuje się także dane dotyczące podmiotów, czyli właścicieli, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych - inne osoby fizyczne i prawne, w których władaniu znajdują się grunty, budynki lub ich części.

2. W przypadku braku danych dotyczących właścicieli, w katastrze wykazuje się dane osób i jednostek organizacyjnych, które tymi nieruchomościami władają, na zasadach samoistnego posiadania.

Dyspozycję taką zawiera zapis art. 51 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, a mianowicie: „W ewidencji gruntów i budynków założonej na podstawie dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. Nr 6, poz. 32) oprócz właściciela, do czasu uregulowania tytułu własności, wykazuje się także osobę władającego.”

O wykazaniu w katastrze takich osób orzeka starosta w drodze decyzji, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, wszczętego na wniosek lub z urzędu.

3. Oprócz danych dotyczących władania na zasadzie samoistnego posiadania, w katastrze notuje się także udziały we władaniu, przysługujące osobom, jednostkom organizacyjnym i organom, takie jak np.:

1. użytkowanie wieczyste gruntów,

2. zarząd lub trwały zarząd nieruchomościami,

3. wykonywanie prawa własności Skarbu Państwa i innych praw rzeczowych (np. AWRSP, WAM, AMW),

4. gospodarowanie zasobami nieruchomości Skarbu Państwa, gmin, powiatów i województw,

5. użytkowanie gruntów państwowych i samorządowych.

1. W katastrze mogą być także wykazywane dane o gruntach będących przedmiotem dzierżawy oraz o dzierżawcach, ale wyłącznie na wspólny wniosek podmiotów, które zawarły umowę dzierżawy.

2. Prawa właścicieli oraz osób i jednostek wymienionych w pkt 16.1, 16.2 i 16.4. uwidacznia się w katastrze na podstawie:

1. wpisów dokonanych w księgach wieczystych,

2. prawomocnych orzeczeń sądowych,

3. umów zawartych w formie aktów notarialnych, dotyczących ustanowienia lub przeniesienia praw rzeczowych do nieruchomości z wyłączeniem umów dotyczących użytkowania wieczystego gruntów i własności lokali,

4. ostatecznych decyzji administracyjnych,

5. dyspozycji zawartych w aktach normatywnych,

6. umów dzierżawy.

17. Jednostki rejestrowe w katastrze nieruchomości

1. Jednostki rejestrowe są szczególnym elementem bazy danych katastralnych, sortujących te dane według nieruchomości,

Jednostki rejestrowe budowane są w systemie komputerowym odrębnie w stosunku do gruntów, budynków i lokali, z uwidocznieniem systemowego, wzajemnego i powiązania i wzajemnych relacji.

2. Jednostka rejestrowa gruntów

1. w skład jednostki rejestrowej gruntów wchodzą działki katastralne, położone w granicach jednego obrębu, tworzące jedną nieruchomość gruntową,

W skład jednostki rejestrowej gruntów nie mogą wchodzić działki uwidocznione w różnych księgach wieczystych,

2. odrębną jednostkę rejestrową gruntów tworzą także, położone w granicach jednego obrębu:

a) działki stanowiące część nieruchomości, jeżeli:

- związane jest z nimi inne ni z własność prawo rzeczowe,

- zostały przekazane w zarząd lub trwały zarząd,

- wchodzą w skład gospodarstwa rolnego, w rozumieniu przepi-

sów o podatku rolnym,

b) działki o nieuregulowanym stanie prawnym, stanowiące przed-

miot odrębnego władania,

c) działki stanowiące część nieruchomości, będące przedmiotem

umowy dzierżawy.

17.3. Jednostka rejestrowa budynków

1. W skład jednostki rejestrowej budynków wchodzą budynki stanowiące odrębny od gruntu przedmiot własności, położone w granicach jednego obrębu , należące do tego samego właściciela, na działkach wchodzących w skład jednej jednostki rejestrowej gruntów,

2. odrębną jednostkę rejestrową budynków tworzą budynki, z którymi związane jest inne prawo rzeczowe niż własność,

3. w katastrze wykazuje się także udział własności w nieruchomości budynkowej, przez co należy rozumieć udział we wspólnej części budynku i urządzeń z tym budynkiem związanych, które nie są przeznaczone wyłącznie do użytku właścicieli lokali wyodrębnionych w tym budynku.

1. Jednostka rejestrowa lokali

1. Jednostkę rejestrową lokali stanowią lokale będące odrębnymi nieruchomościami, znajdującymi się w budynkach położonych w granicach jednego obrębu, należących do tego samego właściciela i położonych na działkach katastralnych wchodzących w skład jednej jednostki rejestrowej gruntów,

2. odrębną jednostkę rejestrową lokali tworzą lokale, z którymi związane jest inne prawo rzeczowe niż własność i inny władający oprócz właściciela,

3. w skład jednej jednostki rejestrowej lokali mogą wchodzić lokale nawet wtedy, kiedy są uwidocznione w różnych księgach wieczystych.

18. Grupy rejestrowe w katastrze nieruchomości

Właścicieli nieruchomości i władających nieruchomościami dzieli się w katastrze na

15 grup rejestrowych. Grupy rejestrowe, to odpowiednio posegregowane i zebrane

według określonych zasad jednostki rejestrowe gruntów, budynków i lokali. Są to tak-

że podmioty katastralne.

W katastrze ustalono następujące grupy rejestrowe, przy czym niektóre z nich podzie-

lono jeszcze dodatkowo na podgrupy rejestrowe:

1. grupa 1 - Skarb Państwa, jeżeli nie występuje w zbiegu z użytkownikami

wieczystymi

podgrupa 1.1. - Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa,

podgrupa 1.2. - Państwowe Gospodarstwo Leśne, Lasy Państwowe,

podgrupa 1.3. - państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobo-

wości prawnej, z wyłączeniem Państwowego Gospodarst-

wa Leśnego Lasy Państwowe,

podgrupa 1.4. - organy administracji publicznej gospodarujące zasobem

nieruchomości Skarbu Państwa,

podgrupa 1.5. - Agencja Mienia Wojskowego,

podgrupa 1.6. - Wojskowa Agencja Mieszkaniowa,

podgrupa 1.7. - osoby i jednostki organizacyjne nie wymienione w pkt 1-6.

18.2. grupa 2 - Skarb Państwa, jeżeli występuje w zbiegu z użytkownikami wie-

czystymi

podgrupa 2.1. - osoby fizyczne,

podgrupa 2.2. - państwowe osoby prawne,

podgrupa 2.3. - spółdzielnie mieszkaniowe,

podgrupa 2.4. - inne osoby niewymienione w pkt 1-3.

2. grupa 3 - jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, przedsiębiorstwa państwo-

we i inne państwowe osoby prawne

3. grupa 4 - gminy i związki międzygminne, jeżeli nie występują w zbiegu

z użytkownikami wieczystymi

podgrupa 4.1. - organy gmin gospodarujące gminnymi zasobami nierucho-

mości,

podgrupa 4.2. - jednostki organizacyjne gmin i związków międzygminnych

podgrupa 4.3. - osoby i jednostki organizacyjne nie wymienione w pkt 1i 2.

4. grupa 5 - gminy i związki międzygminne, jeżeli występują w zbiegu z użyt-

kownikami wieczystymi

podgrupa 5.1. - osoby fizyczne,

podgrupa 5.2. - gminne osoby prawne,

podgrupa 5.3. - spółdzielnie mieszkaniowe,

podgrupa 5.4. - inne osoby niewymienione w pkt 1-3.

5. grupa 6 - jednoosobowe spółki jednostek samorządu terytorialnego i in-

ne osoby prawne, których organami założycielskimi są organy sa-

morządu terytorialnego

podgrupa 6.1. - jednoosobowe spółki gmin i inne gminne osoby prawne,

podgrupa 6.2. - jednoosobowe spółki powiatów i inne powiatowe osoby

prawne,

podgrupa 6.3. - jednoosobowe spółki województw i inne wojewódzkie oso-

by prawne.

6. grupa 7 - osoby fizyczne

podgrupa 7.1. - osoby fizyczne - właściciele i władający gruntami wcho-

dzącymi w skład gospodarstw rolnych,

podgrupa 7.2. - osoby fizyczne - właściciele i władający gruntami nie-

wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych.

7. grupa 8 - spółdzielnie

podgrupa 8.1. - rolnicze spółdzielnie produkcyjne,

podgrupa 8.2. - spółdzielnie mieszkaniowe,

podgrupa 8.3. - inne spółdzielnie, niewymienione w pkt 1 i 2.

18.8. grupa 9 - kościoły i związki wyznaniowe

18.9. grupa 10 - wspólnoty gruntowe,

18.10. grupa 11 - powiaty i związki powiatów, jeżeli nie występują w zbiegu z użyt-

kownikami wieczystymi,

podgrupa 11.1. - organy powiatów gospodarujące powiatowymi zasobami

nieruchomości,

podgrupa 11.2. - jednostki organizacyjne powiatów i związków powiatów,

podgrupa 11.3. - osoby i jednostki organizacyjne niewymienione w pkt 1-2.

1. grupa 12 - powiaty i związki powiatów jeżeli występują w zbiegu z użytkow-

nikami wieczystymi

podgrupa 12.1. - osoby fizyczne,

podgrupa 12.2. - powiatowe osoby prawne,

podgrupa 12.3. - spółdzielnie mieszkaniowe,

podgrupa 12.4. - inne osoby niewymienione w pkt 1-3.

2. grupa 13 - województwa, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownika-

mi wieczystymi

podgrupa 13.1. - organy województw gospodarujące wojewódzkimi zaso-

bami nieruchomości,

podgrupa 13.2. - jednostki organizacyjne województw,

podgrupa 13.3. - osoby i jednostki organizacyjne niewymienione w pkt 1-2.

3. grupa 14 - województwa, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wie -

czystymi

podgrupa 14.1. - osoby fizyczne,

podgrupa 14.2. - wojewódzkie osoby prawne,

podgrupa 14.3. - spółdzielnie mieszkaniowe,

podgrupa 14.4. - inne osoby, niewymienione w pkt 1-3.

1. grupa 15 - spółki prawa handlowego i inne podmioty katastralne niewymie-

nione w pkt 1-14

podgrupa 15.1. - spółki handlowe,

podgrupa 15.2. - partie polityczne i stowarzyszenia,

podgrupa 15.3. - inne osoby, niewymienione w pkt 1 i 2.

Ćwiczenia

1. Omówienie przykładów identyfikatorów katastralnych jednostek rejestrowych gruntów,

budynków i lokali (str 36 G-5).

2. Zasady zaliczania gruntów, budynków i lokali do grup i podgrup rejestrowych.

19. Raporty katastralne podstawowe i pomocnicze

Na podstawie baz danych katastralnych, wykorzystując informatyczny system kom-

puterowy, tworzone są, dla poszczególnych obrębów podstawowe i pomocnicze raporty

obrazujące odpowiednio zebrane i posegregowane dane katastralne.

Raporty te stanowią materiał podstawowy dla udostępniania danych katastralnych, a

także służą sporządzaniu rocznych wykazów i zestawień danych zbiorczych w odniesie

niu do gmin, powiatów i województw i dla całego kraju.

Raporty podstawowe to:

1. rejestr gruntów,

2. rejestr budynków,

3. rejestr lokali,

4. kartoteka budynków,

5. kartoteka lokali

6. mapa ewidencyjna.

Raporty pomocnicze to:

1. zestawienie gruntów,

2. wykaz gruntów,

3. wykaz budynków,

4. wykaz lokali,

5. skorowidz działek,

6. wykazy podmiotów ewidencyjnych.

1. Rejestr gruntów

1. zawiera wykaz wszystkich działek katastralnych, znajdujących się w granicach obrębu, zebranych według ich przynależności do poszczególnych jednostek rejestrowych, odpowiadającym poszczególnym nieruchomościom gruntowym,

2. sporządzany jest na podstawie danych dotyczących działki katastralnej, zarówno w odniesieniu do przedmiotów, jak i do podmiotów katastralnych,

3. umożliwia identyfikację działek katastralnych z określonymi nieruchomościami (jednostkami rejestrowymi) oraz danymi dotyczącymi opisu budynków stanowiących część składową nieruchomości (gruntowej), a także budynków stanowiących odrębne od gruntu nieruchomości, jak również z danymi dotyczącymi lokali.

1. Rejestr budynków

1. rejestr ten sporządzany jest na podstawie danych odnoszących się do budynków stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności, zebranych także według ich przynależności do poszczególnych jednostek rejestrowych budynków,

2. obok wcześniej przytoczonych danych (pkt 13.6) dotyczących budynków (danych o charakterze przedmiotowym), rejestr ten zawiera ponadto:

- dane określające właścicieli tych budynków,

- dane dotyczące osób władających (osoby, jednostki organizacyjne, or-

gany),

- oznaczenie jednostek rejestrowych gruntów, pozycji kartoteki budyn-

ków i jednostek rejestrowych lokli, związanych z poszczególnymi bu-

dynkami.

1. Rejestr lokali

1. zbiór danych o lokalach stanowiących odrębne od nieruchomości, należące

do tego samego właściciela, znajdujących się w budynkach położonych na

działkach katastralnych wchodzących w skład jednej jednostki rejestrowej,

2. obok wcześniej przytoczonych danych (pkt 14.5. i 14.6) dotyczących lokali (danych o charakterze przedmiotowym), rejestr ten zawiera ponadto:

- dane określające właściciela lokalu,

- dane dotyczące osób władających (osoby, jednostki, organy),

- oznaczenie jednostek rejestrowych budynków i pozycji kartoteki budyn-

ków związanych z poszczególnymi lokalami.

1. Kartoteka budynków

1. kartoteka budynków zawiera informacje dotyczące wszystkich budynków ujawnionych w katastrze, zarówno stanowiących odrębne nieruchomości, jak i będące częściami składowymi nieruchomości gruntowych,

2. jednostką segregującą informacje zawarte w kartotece budynków jest pozycja kartoteki budynków, odpowiadająca jednostce rejestrowej gruntów, obejmującej grunty, na których położone są budynki tej pozycji kartoteki,

3. obok uprzednio wymienionych danych dotyczących budynków (pkt 13.6 i 13.7) kartoteka zawiera także dodatkowe dane, dotyczące podmiotów, a mianowicie:

- określające właścicieli budynków i inne osoby władające budynkami w

w całości lub w części,

- oznaczenie jednostek rejestrowych gruntów lub jednostek rejestrowych

budynków związanych z poszczególnymi budynkami,

4. identyfikatorem pozycji kartoteki budynków jest identyfikator odpowiedniej jednostki rejestrowej gruntów.

19.5. Kartoteka lokali

1. kartoteka lokali zawiera informacje dotyczące wszystkich samodzielnych lokali ujawnionych w katastrze nieruchomości, zarówno stanowiących odrębne nieruchomości, jak i będących częściami składowymi nieruchomości gruntowych,

2. pozycją kartoteki lokali są dane o lokalach znajdujących się w jednym budynku,

3. pozycje kartoteki lokali segreguje się w kartotece według adresów budynków, stosując alfabetyczną kolejność nazw ulic oraz rosnącą numerację porządkową budynków,

4. obok uprzednio wymienionych danych dotyczących lokali (pkt 14.5), kartoteka zawiera ponadto dodatkowe dane dotyczące podmiotów, takie jak:

- określające właścicieli lokali oraz innych władających lokalami,

- oznaczenia jednostek rejestrowych gruntów, jednostek rejestrowych bu-

dynków oraz w przypadku lokali stanowiących odrębne nieruchomości -

oznaczenia jednostek rejestrowych lokali związanych z poszczególnymi

lokalami,

5) identyfikatorem pozycji kartoteki jest identyfikator budynku, w którym

ten lokal się znajduje.

1. Mapa ewidencyjna - szczegółowe omówienie w dalszej części.

2. Zestawienie gruntów

1. zestawienie gruntów jest spisem danych o ogólnej powierzchni i wartości gruntów wchodzących w skład poszczególnych jednostek rejestrowych, z podziałem na użytki gruntowe i klasy gleboznawcze,

2. zestawienie t sporządzane jest dla poszczególnych obrębów lub jednostek ewidencyjnych.

6. Wykaz gruntów

1. spis danych dotyczących ogólnej powierzchni i wartości gruntów położonych w granicach jednostki ewidencyjnej, zestawionych według ich przynależności do poszczególnych grup i podgrup rejestrowych, z jednoczesnym podziałem na użytki gruntowe,

2. zawiera informacje na dzień 1 stycznia każdego roku i stanowi podstawę do sporządzenia powiatowych zestawień zbiorczych danych katastralnych dotyczących gruntów.

6. Wykaz budynków

1. spis danych o liczbie i wartości budynków, wybudowanych na gruntach jednostki ewidencyjnej, zestawionych według przynależności budynków do poszczególnych grup i podgrup rejestrowych, z jednoczesnym podziałem na rodzaje budynków (mieszkalne, przemysłowe, transportu i łączności, handlowo-usługowe, biurowe, szpitale, budynki oświaty, nauki, kultury itp.) oraz z wyróżnieniem budynków, które stanowią części składowe gruntów oraz budynków, które stanowią odrębne od gruntu nieruchomości,

2. zawierają informacje na dzień 1 stycznia każdego roku i stanowią podstawę do sporządzania powiatowych zestawień zbiorczych danych katastralnych dotyczących budynków.

6. Wykaz lokali

1. spis danych o liczbie i wartości lokali, stanowiących odrębne nieruchomości, znajdujących się w granicach jednostki ewidencyjnej, zestawionych według przynależności lokali do poszczególnych grup rejestrowych, z jednoczesnym podziałem lokali na ich kategorie (mieszkalne, niemieszkalne),

2. wykazy lokali zawierają informacje na dzień 1 stycznia każdego roku i stanowią podstawę do sporządzenia powiatowych zestawień zbiorczych danych katastralnych dotyczących lokali.

6. Skorowidz działek

Spis działek katastralnych położonych w granicach jednego obrębu, zawierający numery tych działek w kolejności wzrastającej oraz numery jednostek rejestrowych gruntów, do których działki katastralne zostały przyporządkowane.

7. Wykazy podmiotów katastralnych

Są alfabetycznymi spisami osób, jednostek organizacyjnych i organów, zawie-

rającymi, oprócz danych określających te osoby, jednostki i organy, oznacze-

nia:

- jednostek rejestrowych gruntów,

- jednostek rejestrowych budynków,

- jednostek rejestrowych lokali,

- pozycji kartoteki budynków,

- pozycji kartoteki lokali

związanych z poszczególnymi w/w podmiotami.

Ćwiczenia

1. Prezentacja i omówienie wzoru zestawienia gruntów.

2. Prezentacja i omówienie wzoru wykazu gruntów.

3. Prezentacja i omówienie wzoru wykazu budynków.

4. Prezentacja i omówienie wzoru wykazu lokali.

5. Wzór skorowidza działek.

6. Wzory wykazów podmiotów katastralnych.

20. Mapy z danymi katastralnymi

1. Metody sporządzania map

- z wykorzystaniem zdjęć satelitarnych (teledetekcja),

- z wykorzystaniem zdjęć lotniczych (fotogrametria),

- na podstawie pomiarów bezpośrednich.

20.2. Rodzaje map w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym

1. Kilka uwag o zasadach czytanie map

1. godła map,

2. siatka współrzędnych,

3. skale map,

4. sekcyjny i obrębowy krój map,

5. rzeźba terenu,

6. znaki konwencjonalne.

20.4. Mapa zasadnicza

„Wielkoskalowe opracowanie kartograficzne zawierające aktualne informacje

o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych oraz ele-

mentach ewidencji gruntów i budynków (katastru nieruchomości), a także

sieci uzbrojenia terenu: nadziemnych, naziemnych i podziemnych.”

1) treść mapy zasadniczej (niektóre elementy):

- oznaczone trwale w terenie punkty osnowy geodezyjnej,

- granice: państwa, województw, powiatów, gmin, obrębów katastral-

nych (miasta, dzielnice miast, wsie), działek, użytków gruntowych, ob-

szarów pgl,

- ogrodzenia trwałe,

- budowle i budynki,

- urządzenia inżynieryjno-techniczne (naziemne i nadziemne) i uzbrojenie

podziemne,

- drogi, koleje i ich urządzenia towarzyszące,

- rzeźba terenu i sztucznie ukształtowane formy terenu,

- rodzaje użytków gruntowych i pokrycie szatą roślinną,

- tereny rekreacji, sportu i zabaw,

- cmentarze, pomniki, figury i krzyże przydrożne,

- kontury klasyfikacji gruntów i ich oznaczenia,

- numery działek, zgodnie z katastrem nieruchomości,

- opisy informacyjne związane z treścią mapy.

2) skale mapy zasadniczej,

• 3) analogowa (rastrowa) i numeryczna (wektorowa) mapa zasadnicza,

4) nakładki mapy zasadniczej:

- sytuacji powierzchniowej (S),

- rzeźby terenu (W),

- uzbrojenia terenu (U),

- katastru nieruchomości (E).

20.4. Mapa katastralna

1) mapa zasadnicza a mapa katastralna,

2) rodzaje map katastralnych

- analogowa (rastrowa),

- cyfrowa (powstała w wyniku digitalizacji),

- skale map katastralnych,

3) treść mapy katastralnej:

- granice: państwa, jednostek zasadniczego trójstopniowego podziału

terytorialnego państwa, jednostek ewidencyjnych, obrębów, działek,

- oznaczenia punktów granicznych, z wyróżnieniem punktów, których

położenie określone zostało w odpowiednim trybie i z wymaganą do-

kładnością, a spośród nich - punktów trwale stabilizowanych w tere-

nie,

- kontury użytków gruntowych i ich oznaczenia,

- kontury klas gleboznawczych i ich oznaczenia,

- kontury budynków,

- numery działek katastralnych,

- granice rejonów statystycznych i ich oznaczenia,

- dane opisowo-informacyjne, a w szczególności:

1. nazwy jednostek zasadniczego trójstopniowego podziału terytorial-

nego państwa,

2. oznaczenia jednostki ewidencyjnej i obrębu,

3. nazwy ulic, placów, uroczysk, cieków, zbiorników wodnych i innych

obiektów fizjograficznych,

d) numery dróg publicznych nadane na podstawie przepisów o drogach

publicznych,

e) numery porządkowe i ewidencyjne budynków.

4) przykłady oznaczania literowego budynków na mapach katastralnych:

1. budynki mieszkalne - m,

b) budynki przemysłowe - p,

2. budynki transportu i łączności - t,

3. budynki handlowo-usługowe - h,

4. zbiorniki, silosy i budynki magazynowe - s,

5. budynki biurowe - b,

6. budynki szpitali i zakładów opieki medycznej - z,

7. budynki oświaty, nauki, kultury oraz sportowe - k,

8. budynki produkcyjne, usługowe i gospodarcze dla rolnictwa - g,

9. inne budynki niemieszkalne - i.

5) przykład opisu numerycznego na konturze budynku

121 - numer ewidencyjny budynku,

121m4 m - funkcja mieszkalna budynku,

• - numer najwyższej kondygnacji.

6) przykład oznaczania dróg publicznych na mapach katastralnych

nazwa ulicy oraz kategoria sposób oznaczenia

i numer drogi publicznej na mapie

a) droga krajowa nr 82 K82

b) ul. Lubelska - droga krajowa nr 19 Lubelska - K19

c) droga wojewódzka nr 830 W830

d) ul. Polna - droga wojewódzka nr 693 Polna - W693

e) droga powiatowa nr 301L P301L

f) droga gminna nr 000124L G000124L

g) ul. Miła - droga gminna nr 000124L Miła - 000124L

Ćwiczenia

1. Prezentacja zdjęć satelitarnych.

2. Prezentacja zdjęć lotniczych.

3. Rodzaje map w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym.

4. Materiały w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym przydatne dla

specjalistów zajmujących się problematyką nieruchomości.

5. Prezentacja i omówienie przykładów (fragmentów) map zasadniczych.

6. Prezentacja i omówienie przykładów (fragmentów) map katastralnych.

21. Operat katastru nieruchomości

Zawartość operatu katastralnego, kompletowanego osobno dla każdego obrębu, stano-

wią dane, omówione uprzednio, dotyczące zarówno przedmiotów jak i podmiotów ka-

tastralnych oraz dokumenty, na podstawie których wprowadzane są zmiany danych.

1) na dzień dzisiejszy, kataster nieruchomości prowadzony jest jeszcze:

1. w systemie tradycyjnym (analogowym),

2. w systemie częściowo tradycyjnym i częściowo numerycznym,

3. w systemie tylko numerycznym.

przy czym, proporcje między tymi systemami zdecydowanie, z dnia na dzień zmie-

niają się, zmierzając ku systemowi numerycznemu; największym problemem są mapy katastralne, których sporządzenie w systemie numerycznym jest bardzo kosztowne. Oczekuje się więc na sporządzenie mapy zasadniczej, bądź przeprowadza się modernizację katastru lub digitalizuje się mapy analogowe.

2) w przypadku tradycyjnie prowadzonego katastru nieruchomości, skład operatu jest

następujący:

• część kartograficzna (mapa katastralna rastrowa i jej matryca),

• część opisowa (rejestry, skorowidze, wykazy),

• zbiór dowodów stanowiący podstawę wprowadzanych zmian,

3) w przypadku katastru prowadzonego w systemie numerycznym (zinformatyzowa-

nym), jest to już typowa numeryczna baza danych, na którą składają siękomputero-

we zbiory danych (raporty podstawowe i raporty pomocnicze),

4) w przypadku katastru prowadzonego częściowo w systemie tradycyjnym i częścio-

wo w systemie numerycznym, dane opisowe są skomputeryzowane, natomiast nadal

funkcjonują mapy analogowe (rastrowe) lub mapy zdigitalizowane,

5) korzystając z danych operatu katastralnego, organ prowadzący kataster nieruchomo-

(starosta), wydaje, dla potrzeb postępowań sądowych, administracyjnych oraz umów

cywilno-prawnych, następujące podstawowe dokumenty:

1. wypis z rejestru gruntów,

2. wyrys z mapy katastralnej,

3. wypis z rejestru budynków,

4. wypis z kartoteki budynków,

5. wypis z rejestru lokali,

6. wypis z kartoteki lokali,

6) w przypadku gdy operat katastralny nie zawiera niezbędnych dla potrzeb postępowa

nia sądowego lub administracyjnego, albo umowy cywilno-prawnej, informacji o

gruntach, budynkach lub lokalach lub gdy dane katastralne nie spełniają oczekiwań

sądu, organu administracji publicznej, bądź stron postępowania lub umowy, wyko-

nanie odpowiedniej dokumentacji zleca się uprawnionym do tego podmiotom.

22. Treść i forma wypisu oraz wyrysu z operatu katastralnego oraz klauzul związanych

z ich uwierzytelnieniem.

Ćwiczenia

1. Prezentacja i omówienie wzoru wypisu z rejestru gruntów.

2. Prezentacja i omówienie wzoru wypisu z rejestru budynków.

3. Prezentacja i omówienie wzoru wypisu z rejestru lokali.

4. Prezentacja i omówienie wzoru wypisu z kartoteki budynków.

5. Prezentacja i omówienie wzoru wypisu z kartoteki lokali.

6. Przykłady wyrysów z mapy katastralnej.

7. Wzór wyciągu z operatu szacunkowego.

8. Przykłady klauzul na wyrysach i wypisach.

Przepisy i literatura

1. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne

(Dz.U. z 2005 r. Nr 240 poz. 2027 ze zmianami).

2. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r.

w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. Nr 38 poz. 454).

3. Instrukcja G-5 Ewidencja gruntów i budynków. Wytyczne techniczne. Wydawca: Głów-

ny Geodeta Kraju. Warszawa 2003 r.

4. „Informacja o wycenie nieruchomości” pod red. Andrzeja Hopfera. Wyd. Polska Federa-

cja Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych. Warszawa 2005 r.

5. „Materiały geodezyjne i kartograficzne źródłem informacji do szacowania nieruchomoś-

ci” Marian Szymański. Biblioteczka Rzeczoznawcy Majątkowego. Wyd. Polska Federa-

cja Rzeczoznawców Majatkowych. Warszawa 2000 r.

6. „Kataster nieruchomości w Polsce - jest czy go nie ma ?” Andrzej Hopfer, Wojciech

Wilkowski. Przegląd Geodezyjny Nr 1/2007.

---