Czym są Fundusze Europejskie
Środki z budżetu Unii Europejskiej - skąd i na co?
Środki finansowe Unii Europejskiej gromadzone są przez państwa członkowskie i przekazywane do unijnego budżetu. Według prawa środki te stanowią zasoby własne Unii Europejskiej.
Środki w budżecie Unii Europejskiej pochodzą z trzech podstawowych źródeł:
Te dane przedstawia poniższy wykres:
z ceł pobieranych od towarów importowanych z państw, które nie są członkami Unii Europejskiej (tzw. tradycyjne zasoby własne Unii),
z dochodów z VAT (czyli podatku od wartości dodanej) - jest to określony procent, który dane państwo ma zapłacić Unii od środków pochodzących z podatku VAT)
ze środków uzależnionych od dochodu narodowego każdego z państw członkowskich (każde państwo płaci 0,73 proc. swojego Produktu Narodowego Brutto (PNB) do budżetu Unii. Jest to obecnie największe źródło środków finansowych Unii Europejskiej.
Oprócz wymienionych wyżej źródeł zasilania budżetu Unii Europejskiej, trzeba jeszcze wymienić mniej znaczące, takie jak: podatki od wynagrodzeń pracowników instytucji Unii Europejskiej, składki wpłacane przez państwa spoza Unii Europejskiej do niektórych programów unijnych oraz kary finansowe nakładane na przedsiębiorstwa za łamanie prawa konkurencji i innych przepisów. Środki te stanowią w przybliżeniu ok. 1% budżetu Unii Europejskiej.
Duża część przychodów do budżetu Unii Europejskiej uzależniona jest od poziomu gospodarczego państw członkowskich. Oznacza to, że państwa bogatsze wpłacają do Unii Europejskiej więcej niż kraje biedniejsze, mimo to nie otrzymują więcej dotacji unijnych. Przykładowo, Polska należy do tych krajów, które wpłacają o wiele mniej, niż otrzymują od Unii Europejskiej.
W 2007 roku do Polski trafiło 7,8 miliarda euro (7,4 proc. wszystkich unijnych wydatków). Po zapłaceniu składki, „na czysto” Polska zarobiła około 5,1 miliarda euro. Inaczej mówiąc suma, którą wpłacamy do budżetu Unii stanowi tylko ¼ tego, co otrzymujemy.
W porównaniu z 2006 rokiem, jest to ponad dwa razy więcej. Szacuje się, iż w latach 2007-2013 Polska otrzyma od Unii Europejskiej w sumie 87 miliardów euro, a do budżetu odda 22 miliardy euro, co oznacza, iż „na czysto” otrzyma około 65 miliardów euro. To zdecydowanie najwięcej ze wszystkich krajów członkowskich.
Na co Unia Europejska przeznacza zebrane środki? Przede wszystkim na realizację wspólnej polityki rolnej (w tym rybactwa i rybołówstwa), a także polityki spójności, które mają pomóc w podniesieniu konkurencyjności Unii Europejskiej oraz wpłynąć pozytywnie na rozwój m.in. rolnictwa, kultury, infrastruktury, szkolnictwa, wymiaru bezpieczeństwa. Z budżetu finansowane są również koszty administracyjne utrzymania instytucji Unii Europejskiej oraz pomoc humanitarna i rozwojowa dla krajów spoza Unii Europejskiej. Poniższy wykres przedstawia te dziedziny, na które obecnie wydawane są unijne pieniądze. W aktualnym okresie programowania 2007-2013 po raz pierwszy w historii Unii Europejskiej mamy do czynienia z sytuacją, w której środki na wsparcie konkurencyjności i spójności przewyższają fundusze na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich.
Z powyższego wykresu wynika, iż najwięcej środków unijnych przeznaczonych jest na konkurencyjność i spójność (44,2 proc.) W następnej kolejności Unia Europejska przeznacza środki na rolnictwo, ochronę środowiska i rybactwo (43 proc.). Na finansowanie Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej jest przeznaczone 5,7proc środków, zaś 5,9 proc na koszty zatrudnienia personelu i utrzymania budynków wszystkich instytucji Unii Europejskiej. Natomiast najmniej środków (1,2 proc.) przeznaczone jest na kulturę, walkę z terroryzmem i nielegalną imigracją, w ramach kategorii wydatków „Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość.
Dzięki dotacjom unijnym Polska ma szansę osiągnąć duży wzrost gospodarczy. Także Ty możesz skorzystać z dotacji unijnej i otrzymać wsparcie na rozwój własnej firmy, na udział w szkoleniach lub realizację własnych pomysłów z dziedziny kultury czy życia społecznego. W tym celu zapraszamy do zapoznania się z „pomocą sekwencyjną”, dzięki której dowiesz się:
czy możesz starać się o dofinansowanie (czy jesteś jednym z wymienionych potencjalnych realizatorów projektów),
z jakich działań możesz skorzystać,
czy Twój projekt ma szansę na uzyskanie dofinansowania (spełnia wymogi kwalifikowalności).
Budżet Unii Europejskiej i perspektywy finansowe
Budżety roczne Unii Europejskiej funkcjonują w ramach budżetów wieloletnich. Budżet roczny bardzo przypomina budżet narodowy: ma określoną dokładnie wielkość wpływów i wydatków). Natomiast budżet wieloletni (tzw. perspektywa finansowa) to plan finansowy, w którym ustalane są jedynie limity (inaczej pułapy) wydatków w poszczególnych pozycjach budżetowych. W perspektywie finansowej nie chodzi o wykazanie dokładnej wielkości dochodów i wydatków, lecz o określenie najważniejszych priorytetów na kolejne 7 lat i umieszczenie maksymalnej kwoty, jaką Unia Europejska może na nie wydać. Głównym celem perspektywy finansowej jest utrzymywanie wydatków Unii Europejskiej pod kontrolą. Budżet Unii Europejskiej nie może mieć deficytu budżetowego ani nadwyżki budżetowej. Na koniec każdego roku różnica pomiędzy wpływami i wydatkami powinna wynosić 0.
Polityka regionalna/spójności/strukturalna (wytłumaczenie pojęć)
W kontekście dotacji unijnych można się spotkać z pojęciami polityki regionalnej, polityki spójności i polityki strukturalnej. Czy są między nimi jakieś różnice? Teoretycznie tak. Polityka strukturalna jest to tradycyjne pojęcie dotyczące interwencji Wspólnot Europejskich (a od 1993 roku - Unii Europejskiej) używane już od 1957 roku. Polityka regionalna jest zorientowana na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej w Unii Europejskiej, co oznacza, że jej podstawowym zadaniem jest pomoc finansowa dla regionów. Polityka spójności zaś wskazuje na podstawowy cel interwencji jakim jest zmniejszenie zróżnicowań we Wspólnocie. Praktycznie jednak pojęcia te są często używane zamiennie, w związku z czym można przyjąć, że polityka regionalna, polityka strukturalna i polityka spójności Unii Europejskiej ma ten sam cel - wyrównanie różnic gospodarczych między regionami Unii Europejskiej i w efekcie - ich mieszkańcami. Jest to taki sposób rozdzielania środków finansowych Unii Europejskiej, aby większość z nich trafiła do regionów znajdujących się w gorszej sytuacji społecznej i gospodarczej. Należy pamiętać, że kryterium podziału środków finansowych Unii Europejskiej jest PKB (Produkt Krajowy Brutto) regionu - poziom zamożności obywateli jest tylko jednym z elementów, które decydują o tym, czy dany region objęty zostanie interwencją środkami Unii Europejskiej. Nie chodzi tutaj o spowolnienie rozwoju bogatych regionów i krajów, ale o przyspieszenie rozwoju regionów opóźnionych. Dzięki temu wzrośnie konkurencyjność całej Unii Europejskiej.
Zasady polityki regionalnej
Zasada partnerstwa i zasada dodatkowości (zwana również zasadą współfinansowania lub zasadą uzupełnienia) to dwie główne zasady polityki regionalnej Unii Europejskiej.
Zasada partnerstwa polega na tym, że zarówno na etapie programowania, jak i w realizacji, powinni uczestniczyć wszyscy zainteresowani partnerzy społeczni. Wymaga to współpracy pomiędzy Komisją Europejską a odpowiednimi władzami publicznymi danego państwa na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym (tj. gminami, powiatami i województwami), a także współpracy z partnerami gospodarczymi i społecznymi).
Zasada dodatkowości (uzupełnienia) oznacza, że fundusze Unii Europejskiej powinny uzupełniać środki finansowe poszczególnych państw członkowskich, a nie zastępować je. Działania Unii Europejskiej nie powinny wypierać i zastępować działań na szczeblu krajowym i regionalnym, lecz je wzbogacać i wzmacniać.
Pozostałe zasady polityki regionalnej to: zasada subsydiarności, zasada koncentracji, zasada programowania i zasada koordynacji.
Zasada subsydiarności oznacza, że wszelkie działania powinny być podejmowane na możliwie najniższym szczeblu, który jest zdolny do ich realizacji w obrębie regionu lub państwa członkowskiego. Instytucje Unii Europejskiej mogą realizować określone zadania tylko wtedy, jeżeli nie mogą być one skutecznie wykonane samodzielnie przez regiony lub kraje członkowskie.
Zasada koncentracji polega na ograniczeniu wsparcia ze środków unijnych jedynie do tych typów działań, które mają podstawowe znaczenie dla spójności społeczno-gospodarczej Unii. Chodzi tu na przykład o wsparcie regionów znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji. Z horyzontalnego punktu widzenia zasada ta oznacza także, że interwencja funduszy, aby przyniosła efekt, nie powinna być rozproszona, lecz skoncentrowana na niewielu precyzyjnie określonych celach, wobec tego pomoc finansowa Unii Europejskiej ukierunkowana jest na niewielką liczbę precyzyjnie określonych celów i projektów.
Zasada programowania oznacza, że instytucje Unii Europejskiej kontrolują i monitorują wykorzystanie środków i zapewniają, by proces ten był zgodny z ogólnymi politykami wspólnotowymi i szczegółowymi wytycznymi Komisji Europejskiej. Zgodnie z tą zasadą wypracowane muszą być formalne procedury uzgodnień między władzami regionalnymi w celu zdefiniowania i wcielenia regionalnych strategii rozwoju. Należy pamiętać, że celem polityki regionalnej jest trwałe rozwiązywanie problemów danego regionu, a nie realizacja pojedynczych krótkotrwałych programów.
Zasada koordynacji reguluje działanie funduszy strukturalnych. Jej celem jest dążenie do skupiania działań i środków polityki regionalnej na priorytetach, które mają podstawowe znaczenie dla spójności społeczno-gospodarczej Unii Europejskiej. Przejawem tej zasady są działania Komisji zmierzające do przeznaczenia środków z Funduszy Strukturalnych na ograniczoną liczbę, wyselekcjonowania regionów dotkniętych najpoważniejszymi problemami na podstawie odpowiednio dobranych kryteriów.
Dotacje - element polityki spójności (+ obowiązek wkładu krajowego)
Warto zauważyć, iż dotacja, którą możesz otrzymać jako przedsiębiorca, gmina, szkoła, organizacja pozarządowa itp. nie pochodzi w całości ze środków Unii Europejskiej lecz częściowo finansowana jest ze środków krajowych. Jest to zgodne z jedną z zasad polityki spójności, a mianowicie z zasadą dodatkowości. Jak tłumaczy Danuta Hübner - Komisarz ds. Polityki Regionalnej (pierwszy polski komisarz w Unii Europejskiej) w praktyce zasada ta oznacza, że władze krajowe muszą wydać rocznie około 1% PKB na współfinansowanie 3,5-4 proc. PKB pochodzących z Unii Europejskiej (czyli na każdą złotówkę dotacji wydaną przez władze krajowe przypadają 4 złote otrzymane z Unii Europejskiej). Z punktu widzenia Twojego projektu, całkowite dofinansowanie jaki możesz uzyskać ze środków unijnych to 85 proc.. W poprzednich latach było to 75 proc.
|
2004-2006 |
2007-2013 |
|
Twoja dotacja (100%) |
środki unijne (75%) |
środki unijne (85%) |
|
|
środki krajowe (25%) |
|
|
|
|
środki krajowe (15%) |
|
Cele polityki spójnosci
Na czym polega polityka spójności Unii Europejskiej?
Polityka spójności ma na celu wspieranie działań prowadzących do wyrównania warunków ekonomicznych i społecznych we wszystkich regionach Unii Europejskiej. W szczególności Unia Europejska zmierza do zmniejszenia różnic w poziomie rozwoju regionów oraz likwidacji zacofania najmniej uprzywilejowanych regionów i wysp, w tym obszarów wiejskich. Podstawowymi instrumentami realizacji polityki spójności są programy operacyjne, opisane punkcie 9 niniejszego poradnika.
Polityka regionalna/spójności Unii Europejskiej to przede wszystkim pomoc w formie dotacji dla regionów w Unii Europejskiej. Polityka regionalna/spójności polega na realizacji trzech najważniejszych celów:
konwergencji - czyli spójności - Unia Europejska wspiera rozwój infrastruktury oraz potencjału gospodarczego i ludzkiego najbiedniejszych regionów (prawie 82 proc. wszystkich wydatków w ramach funduszy strukturalnych),
podniesienia konkurencyjności regionów i zatrudnienia - czyli Unia Europejska wpiera innowacje i badania naukowe, zrównoważony rozwój oraz szkolenia zawodowego w mniej rozwiniętych regionach (prawie 16% wszystkich wydatków w ramach funduszy strukturalnych),
europejskiej współpracy terytorialnej - czyli wspieranie, promocja i realizacja wspólnych projektów o charakterze międzynarodowym na terytorium całej Unii Europejskiej
Polityka spójności polega zatem na wspieraniu wzrostu gospodarczego, społecznego (np. walka z bezrobociem) i przestrzennego (m.in. poprawa komunikacji szynowej, drogowej i lotniczej).
Które kraje otrzymują wsparcie i dlaczego?
Unia Europejska określa, który region powinien uzyskać unijne fundusze, na podstawie jego poziomu PKB. Jeśli PKB na jednego mieszkańca w danym regionie jest mniejsze niż 75 proc. średniej w Unii Europejskiej, wówczas taki region może liczyć na wsparcie z dotacji unijnych. Jeśli więc wszystkie regiony danego kraju mają niskie PKB, wówczas cały kraj może liczyć na wsparcie finansowe (tak jest w przypadku Polski). Są jednak takie kraje, w których tylko niektóre regiony są objęte pomocą unijną (np. część wschodnia Niemiec).
Pojęcie i znaczenie NUTS
Obszar Unii Europejskiej podzielony jest na tzw. NUTS-y, czyli obszary, których wytypowanie i nazwanie ułatwia wybór regionów, które potrzebują wsparcia. NUTS, czyli Nomenclature of Units for Territorial Statistics, to po polsku Nomenklatura Jednostek Statystyki Terytorialnej. W Unii Europejskiej istnieje pięć poziomów tej klasyfikacji i obejmują one całe terytorium Unii Europejskiej. Jednostki typu NUTS były także wyznaczane w krajach starających się o wejście do Unii Europejskiej. Poniżej możesz zapoznać się ze znaczeniami poszczególnych jednostek NUTS na przykładzie Polski (w nawiasach podana jest liczba poszczególnych jednostek każdego z wyżej wymienionych rodzajów w Polsce):
NUTS 1 - regiony - grupujące województwa (6),
NUTS 2 - województwa (16), (makroregiony)
NUTS 3 - podregiony - zgrupowanie kilku powiatów (45),
NUTS 4 - powiaty i miasta na prawach powiatu (379),
NUTS 5 - gminy (2489)
Ten podział jest bardzo ważny, gdyż dzięki niemu możliwe jest porównywanie różnych danych statystycznych w różnych krajach (np. bezrobocia, poziomu życia, itp.). Poza tym, to właśnie NUTS wykorzystywane są do określenia obszarów problemowych, czyli tych, które mogą otrzymać wsparcie finansowe Unii.
- mapa regionów kwalifikujących się - zmiany po przyjęciu 12 nowych krajów
Źródło: Komisja Europejska: www.ec.europa.eu. Mapa jest dostępna jedynie w języku angielskim.
Na mapie powyżej, kolorem czerwonym (ciemny czerwony) zaznaczone zostały regiony wymagające pomocy Unii Europejskiej i korzystające z pieniędzy przeznaczonych dla regionów najbiedniejszych (patrz: punkt „Na czym polega polityka regionalna/spójności Unii Europejskiej?” à cel konwergencji).
Należy zauważyć, że w większości są to regiony w krajach, które niedawno przystąpiły do Unii Europejskiej. Przystąpienie dość dużej liczby uboższych krajów do Unii Europejskiej i związany z tym efekt statystyczny sprawił, że nawet najsłabsze regiony w starych państwach członkowskich przestały się kwalifikować do wsparcia w ramach pierwszego celu (który oznacza wyrównywanie różnic i wspieranie najbiedniejszych regionów). Kolorem niebieskim (jasny niebieski) zaznaczone zostały właśnie te regiony, które nie kwalifikują się do celu konwergencji, ale mogą otrzymać wsparcie w ramach celu „Podnoszenie konkurencyjności regionów i zatrudnienia” (patrz: punkt „Na czym polega polityka regionalna/spójności Unii Europejskiej?” à cel: podniesienie konkurencyjności regionów i zatrudnienia). Jasnym kolorem czerwonym oraz ciemnym kolorem niebieskim zaznaczone zostały regiony, które znajdują się w fazie przejściowej i otrzymują wsparcie częściowe. To dlatego, że - chociaż nie kwalifikują się do dofinansowania zgodnie z obliczeniami - nagłe odebranie tym regionom dotacji unijnych mogłoby wpłynąć niekorzystnie na gospodarkę tych obszarów, konieczne jest zatem zastosowanie etapu przejściowego dla tych regionów.
Wybrane instrumenty finansowe polityki regionalnej. Rodzaje funduszy (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - EFRR, Europejski Fundusz Społeczny - EFS, Fundusz Spójności - FS)
Polityka spójności na lata 2007-2013 ma na celu zwiększenie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia we wszystkich regionach i miastach Unii Europejskiej. Realizowana jest przede wszystkim dzięki dwóm funduszom strukturalnym, tj.: Europejskiemu Funduszowi Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiemu Funduszowi Społecznemu (EFS) oraz Funduszowi Spójności (FS).
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego to największy fundusz. Jego celem jest wspieranie regionów, a dokładniej wyrównywanie różnic w stosunku do regionów bogatszych, lepiej rozwiniętych. EFRR finansuje wszystkie programy unijne, które mają na celu pomoc opóźnionym w rozwoju regionom. Poniżej przedstawiamy dziedziny, które mogą być finansowane z tego Funduszu:
inicjatywy na rzecz rozwoju lokalnego oraz zatrudnienia, jak też działalności małych i średnich przedsiębiorstw
rentowne inwestycje produkcyjne umożliwiające tworzenie lub utrzymywanie trwałego zatrudnienia,
infrastruktura,
rozwój turystyki oraz inwestycji w dziedzinie kultury,
ochrona i poprawa stanu środowiska,
ozwój społeczeństwa informacyjnego.
Dzięki inwestycjom w wyżej wymienionych dziedzinach finansowanych z EFRR, Unia Europejska wspiera rozwój i tworzenie nowych miejsc pracy, a także wpływa pozytywnie na rozwój gospodarki.
Europejski Fundusz Społeczny najczęściej kojarzy się z możliwością finansowania szkoleń, warsztatów, wspieraniem zatrudnienia itp. W istocie EFS został stworzony po to, aby poprawić jakość i dostępność miejsc pracy i możliwości zatrudnienia w Unii Europejskiej. EFS zajmuje się następującymi dziedzinami:
promocją aktywnej polityki rynku pracy mającą na celu przeciwdziałanie
i zapobieganie bezrobociu,przeciwdziałaniem zjawisku wykluczenia społecznego,
kształceniem ustawicznym,
doskonaleniem kadr gospodarki,
rozwojem przedsiębiorczości,
zwiększeniem dostępu i uczestnictwa kobiet na rynku pracy.
Fundusz Spójności wspiera dwa sektory: środowisko i transport. Co ciekawe, od momentu przystąpienia do Unii Europejskiej w 2004 roku Polska otrzymała najwięcej środków z tego funduszu wśród wszystkich członków Unii! Z Funduszu Spójności można otrzymać dofinansowanie na duże projekty inwestycyjne z zakresu ochrony środowiska. Głównymi odbiorcami pomocy w ramach Funduszu Spójności są jednostki samorządu terytorialnego, tworzone przez nie związki gmin lub inne podmioty publiczne, np. przedsiębiorstwa komunalne będące własnością gminy. Fundusz ten wspiera następujące dziedziny:
poprawa jakości wód powierzchniowych,
polepszenie jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do picia,
racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi,
poprawa jakości powietrza,
zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego,
zapewnienie spójności sieci komunikacyjnej kraju i poszczególnych regionów
z innymi krajami Europy,rozwój bezpiecznej infrastruktury drogowej.
Fundusz Spójności jest instrumentem polityki strukturalnej Unii Europejskiej, lecz nie zalicza się do funduszy strukturalnych. Pomoc z Funduszu Spójności otrzymują kraje, a nie regiony, tak jak to jest w przypadku EFS i EFRR. Środki Funduszu Spójności są kierowane do państw członkowskich, w których produkt narodowy brutto (PNB) na jednego mieszkańca jest niższy niż 90 proc. średniej w państwach Unii Europejskiej.
Zupełnie innym rodzajem funduszy są Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i Europejski Fundusz Rybacki. Pomoc finansowa, którą możesz uzyskać z tych źródeł, związana jest z prowadzeniem Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej, nie zaś polityki regionalnej. Aby dowiedzieć się więcej na ich temat wejdź na stronę Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (www.minrol.gov.pl).
Inicjatywy Wspólnoty (Jaspers, Jessica, Jeremie)
Oprócz funduszy, które zostały omówione powyżej, istnieją inicjatywy wspólnotowe. Obecnie funkcjonują trzy nowe inicjatywy:
JASPERS - jest to wsparcie udzielane potencjalnym beneficjentom projektów indywidualnych o charakterze infrastrukturalnym, które zostaną zgłoszone przez instytucje zarządzającą programem operacyjnym. Do wsparcia kwalifikują sie projekty duże, czyli takie których całkowita szacunkowa wartość wynosi co najmniej 25 mln euro w sektorze środowiska oraz 50 mln w pozostałych sektorach. Przedmiotem wsparcia jest pomoc doradcza mająca na celu przygotowanie ww. projektów do realizacji, w tym m.in. weryfikacja przygotowanej dokumentacji oraz analiza wybranych problemów. Szczegółowe określenie zakresu pomocy doradczej następuje w toku negocjacji beneficjenta projektu z ekspertami JASPERS.
JESSICA - celem tego wspólnego przedsięwzięcia Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz Banku Rozwoju Rady Europy jest wspieranie inwestycji służących zapewnieniu zrównoważonego rozwoju w miastach. Inicjatywa JESSICA przewiduje stworzenie specjalnych funduszy rozwoju miast lub funduszy powierniczych, zasilonych środkami strukturalnymi, których zadaniem będzie wspieranie, przy pomocy instrumentów finansowych, projektów realizowanych w ramach zintegrowanych planów rozwoju miejskiego. Inicjatywa JESSICA odpowiada na potrzeby rozwojowe obszarów miejskich, mających znaczenie kluczowe dla pobudzania wzrostu w skali lokalnej, regionalnej oraz krajowej. Beneficjenci, dzięki tej inicjatywie będą mieli dostęp do dogodnych instrumentów finansowych, takich jak korzystne kredyty, środki kapitałowe lub gwarancje często konieczne do realizacji projektów, ale nie będą mieli możliwości pozyskania dotacji.
JEREMIE - Inicjatywa ta ma na celu poprawę wykorzystania oraz zwiększenie efektywności środków przeznaczanych na wsparcie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w ramach funduszy strukturalnych. Pozwala ona na skorzystanie z wiedzy i doświadczenia Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego przy opracowywaniu programów operacyjnych w zakresie wsparcia MSP za pomocą odnawialnych instrumentów inżynierii finansowej, a następnie wdrażanie uzgodnionych instrumentów w ramach inicjatywy. JEREMIE to zatem wsparcie dla instrumentów finansowych, np. funduszy kapitałowych, na rzecz poprawy dostępu do funduszy wparcia rozwoju małych średnich firm, a także mikroprzedsiębiorstw w regionach.
Ważne dokumenty związane z funduszami unijnymi w Polsce
Dokumenty unijne
Strategiczne Wytyczne Wspólnoty (SWW) stanowią bardzo ważny dokument unijny określający obszary, dla których - według Unii Europejskiej - powinny zostać przeznaczone dotacje unijne. Na podstawie tych Wytycznych opracowywane są Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia.
Dokumenty polskie
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO), znane również jako Narodowa Strategia Spójności (NSS), to najważniejszy polski dokument dotyczący dotacji unijnych.. Określa, na co powinny zostać wydane pieniądze otrzymane przez Polskę z EFRR, EFS oraz FS. Narodowa Strategia Spójności na lata 2007-2013 stawia sobie za cel tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.
Narodowa Strategia Spójności
Narodowa Strategia Spójności (NSS) (nazwa urzędowa: Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, NSRO) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007-13.
Celem strategicznym NSS jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.
Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację horyzontalnych celów szczegółowych. Celami horyzontalnymi NSS są:
Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa,
Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej,
Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski,
Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług,
Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej,
Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich.
Obok działań o charakterze prawnym, fiskalnym i instytucjonalnym cele NSS będą realizowane za pomocą programów (tzw. programów operacyjnych), zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, programów regionalnych (tzw. regionalnych programów operacyjnych), zarządzanych przez Zarządy poszczególnych Województw i projektów współfinansowanych ze strony instrumentów strukturalnych, tj.:
Program Infrastruktura i Środowisko - EFRR i FS
Program Innowacyjna Gospodarka - EFRR
Program Kapitał Ludzki - EFS
16 programów regionalnych - EFRR
Program Rozwój Polski Wschodniej - EFRR
Program Pomoc Techniczna - EFRR
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej - EFRR
Finansowanie Narodowej Strategii Spójności
Łączna suma środków zaangażowanych w realizację Narodowej Strategii Spójności wynosi około 85,6 mld euro. Z tytułu realizacji NSS średniorocznie (do roku 2015) będzie wydatkowe około 9,5 mld euro, co odpowiada około 5 proc. produktu krajowego brutto. Z tej sumy:
67,3 mld euro będzie pochodziło z budżetu UE,
11,9 mld euro z krajowych środków publicznych (w tym ok. 5,93 mld euro z budżetu państwa),
ok. 6,4 mld euro zostanie zaangażowanych ze strony podmiotów prywatnych.
Wydatki w ramach polityki spójności będą koordynowane z wydatkami przeznaczonymi na instrumenty strukturalne Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej, a także programami europejskimi w sferze wzmacniania konkurencyjności.
Łączna suma środków włączona w realizację działań rozwojowych, których głównym elementem będzie NSS, wyniesie łącznie ponad 107,9 mld euro, w tym 85,4 mld środków UE.
Szczegółowy podział funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w Polsce w układzie poszczególnych programów operacyjnych kształtuje się w następujący sposób:
Program Infrastruktura i Środowisko - 41,9 proc. całości środków (27,9 mld euro),
16 programów regionalnych - 24,9 proc. całości środków (16,6 mld euro),
Program Kapitał Ludzki - 14,6 proc. całości środków (9,7 mld euro),
Program Innowacyjna Gospodarka - 12,4 proc. całości środków (8,3 mld euro),
Program Rozwój Polski Wschodniej - 3,4 proc. całości środków (2,3 mld euro),
Program Pomoc Techniczna - 0,8 proc. całości środków (0,5 mld euro).
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej - (0,7 mld euro)
Pozostałe środki finansowe w ramach obu funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności zostaną przeznaczone na utworzenie krajowej rezerwy wykonania (2 proc. wartości alokacji, czyli 1,3 mld euro).
Programy
W jaki sposób zorganizowany jest system wdrażania Funduszy Europejskich w Polsce?
Aby było możliwe wykorzystanie środków z EFRR, EFS oraz FS, przygotowane zostały programy, które opisują kto i na co może otrzymać dotację. Programy Operacyjne (PO) tworzone są na podstawie SWW i NSRO. Obecnie wszystkie cele zawarte w NSS będą realizowane przez określone programy finansujące, a są to:
Program Infrastruktura i Środowisko - współfinansowany z EFRR i FS
Program Innowacyjna Gospodarka - współfinansowany z EFRR
Program Kapitał Ludzki - współfinansowany z EFS
16 Programów Regionalnych - finansowane z EFRR
Program Rozwój Polski Wschodniej - finansowany z EFRR
Program Pomoc Techniczna - finansowany z EFRR
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej - finansowany z EFRR
Jeśli zatem chcesz otrzymać dofinansowanie na określony projekt, warto żebyś zapoznał się z Programem, którego tematyka jest zgodna z celem Twojej inwestycji. Do każdego z programów przygotowane zostały Szczegółowe opisy priorytetów, w których znajdziesz jeszcze więcej informacji. Uzupełnieniem tego może być również dokumentacja konkursowa, przygotowywana przed rozpoczęciem każdego konkursu na projekty oraz niezbędne akty prawne regulujące np. zasady udzielania pomocy publicznej.
Pamiętaj, że oprócz polityki regionalnej Unia Europejska kładzie także spory nacisk na politykę rolną, rybactwa i rybołówstwa. W Polsce przejawia się to w istnieniu dwóch programów:
Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013”
Ich krótki opis znajdziesz poniżej.
Dlaczego konieczne jest programowanie wydatków?
Programowanie wydatków jest konieczne, ponieważ każdy złożony projekt o dofinansowanie powinien zgadzać się z wytycznymi Unii Europejskiej (przede wszystkim ze Strategicznymi Wytycznymi Wspólnoty) i odnowioną Strategią Lizbońską, która jest dokumentem strategicznym Unii Europejskiej - odnowionym w 2005 roku (strategia ta dotyczy rozwoju Europy i ma na celu przyspieszenie rozwoju gospodarki Unii Europejskiej, nadanie jej nowego impulsu oraz dogonienie szybko rozwijającej się gospodarki amerykańskiej). Dlatego właśnie Narodowa Strategia Spójności musi być uzgadniana z Komisją Europejską. Następnie na podstawie Narodowej Strategii Spójności tworzone są Programy Operacyjne, zaś na postawie Programów Operacyjnych powstają szczegółowe opisy priorytetów. Składając więc wniosek o dotację unijną, który jest zgodny ze Szczegółowym opisem priorytetów, możesz mieć pewność, że jest on też zgodny z Narodową Strategią Spójności oraz wytycznymi Unii Europejskiej.
Opis/charakterystyka programów w perspektywie finansowej 2007-2013
Nazwa Programu Operacyjnego |
Kwota środków zarezerwowanych na realizację Programu [mld euro] |
Infrastruktura i Środowisko |
37,6 |
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich |
17,2 |
Regionalne Programy Operacyjne |
16,5 |
Kapitał Ludzki |
11,5 |
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka |
9,7 |
Europejska Współpraca Terytorialna |
8,5 |
Rozwój Polski Wschodniej |
2,3 |
Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa |
0,9 |
Pomoc Techniczna |
0,6 |
Poniżej znajdziesz opis każdego z wymienionych programów
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 (PO IiŚ)
Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej
Bardzo ważną rzeczą dla rozwoju i poprawy warunków życia społeczeństwa jest tzw. infrastruktura techniczna. Składa się na nią szereg elementów, takich jak:
energetyka
dostarczanie wody
usuwanie ścieków
usuwanie odpadów
transport
Poprawa stanu dróg, wody pitnej, sieci energetycznej służy dwóm podstawowym celom - poprawie atrakcyjności Polski dla inwestorów oraz polepszeniu poziomu życia mieszkańców. Z PO IiŚ można otrzymać dotacje na projekty z zakresu powyższych dziedzin. Z tego programu wsparte są projekty duże. Czasami będzie to oznaczać, że koszt tego projektu będzie sięgał aż 50 milionów euro! Muszą to także być projekty o dużym znaczeniu, czyli obszarze realizacji obejmującym więcej niż jedno województwo. Natomiast projekty, których celem jest pomoc mieszkańcom na poziomie gminy lub powiatu, można zrealizować w ramach z programu regionalnego.
PO IiŚ kładzie bardzo duży nacisk na sprawy ekologii i ochrony środowiska. Dlatego też, dotację z tego programu możesz uzyskać przede wszystkim na tego rodzaju inwestycje. Za pomocą dofinansowania z POIiŚ możesz również sfinansować projekty z zakresu promocji kultury, nauki oraz zdrowia (m.in. na ochronę zabytków i innych obiektów o dużej historycznej wartości, na działalność i wyposażenie szkół artystycznych oraz innych uczelni, a także na polepszenie warunków szpitalach oraz na poprawę jakości usług pogotowia ratunkowego).
Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL)
Program jest w całości realizowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Celem strategicznym Programu jest umożliwienie pełnego wykorzystania potencjału zasobów ludzkich, zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i społecznym. W szczególności chodzi tu o koncentrację na obszarach zatrudnienia, edukacji, aktywizacji zawodowej, integracji społecznej oraz o budowę sprawnej administracji publicznej. Program Operacyjny Kapitał Ludzki ma na celu wzrost poziomu zatrudnienia i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw i ich pracowników, podniesienie poziomu wykształcenia, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego, wsparcie dla budowy struktur administracyjnych państwa oraz zwiększenie spójności społecznej i terytorialnej.
Wszystkie działania realizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki mają wpływać na zwiększenie konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości. Wdrażanie wyżej wymienionych celów odbywać się będzie poprzez realizację projektów miękkich, takich jak szkolenia, seminaria, programy rozwojowe, doradztwo. Program Operacyjny Kapitał Ludzki składa się z 10 Priorytetów realizowanych na poziomie centralnym i regionalnym.
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (POIG)
Program ma na celu wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności (w skali kraju lub na poziomie międzynarodowym). W ramach POIG wsparcie mogą otrzymać przedsiębiorstwa, instytucje otoczenia biznesu oraz jednostki naukowe, które chcą pomóc firmom we wdrażaniu najnowszych rozwiązań technologicznych. Ponadto POIG finansuje duże projekty, które mają na celu stworzenie odpowiednich warunków rozwoju dla innowacyjnych przedsiębiorstw. Ważne jest, aby firma, która chce pozyskać środki z POIG chciała realizować projekt związany z innowacyjnością produktową (wytworzenie nowego, lepszego produktu), procesową (wytworzenie produktu w inny, nowocześniejszy sposób), marketingową lub organizacyjną. Należy pamiętać, że w ramach POIG nie będzie wspierana innowacyjność na poziomie lokalnym lub regionalnym. Tego rodzaju innowacyjne projekty (tzn. o zasięgu lokalnym i regionalnym) będą finansowane z Regionalnych Programów Operacyjnych i Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej.
Głównym celem POIG jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności polskiej nauki, zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym, zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym, tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy, wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce.
Instytucje odpowiedzialne za realizację PO IG to:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (MRR) - jest to Instytucja Zarządzająca (IZ) PO IG.
oraz Instytucje Pośredniczące, które będą odpowiedzialne za wdrażanie poszczególnych priorytetów w ramach Programu:Ministerstwo Gospodarki (MG)
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW)
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA)
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007-2013 (PO PRW)
Polska Wschodnia to województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko - mazurskie.
Niestety Polska wschodnia rozwija się wolniej niż pozostała część kraju. Wynika to z bardzo wielu uwarunkowań, w tym uwarunkowań historycznych, sprzed wielu lat. Obszary Polski wschodniej to bardzo często tereny rolnicze, które w tej chwili są biedniejsze niż inne części kraju, a nawet całej Unii Europejskiej.
PO PRW został stworzony, aby przyspieszyć tempo, w którym rozwija się Polska Wschodnia. Sposobem na dokonanie tego ma być finansowa pomoc dla firm, które chcą poszerzać swoją działalność, unowocześniać swoje zasoby i swoje produkty.
Nie jest to jednak jedyny rodzaj projektów, jakie mogą otrzymać dotację z tego programu. Równie ważnym elementem jest zapewnienie jak największej liczbie mieszkańców Polski Wschodniej dostępu do szybkiego Internetu oraz poprawienie sieci dróg na tym terenie.
Poza tym, część środków w ramach tego programu została zarezerwowana na projekty dotyczące rozwoju turystyki. Mogą to być akcje reklamujące Polskę Wschodnią i zapraszające turystów do skorzystania z atrakcji, jakie tutaj są albo np. budowa ścieżek rowerowych.
Pamiętaj: projekty, które będą miały duży wpływ na poprawę sytuacji firm i mieszkańców na terenie pięciu województw Polski Wschodniej mogą być dofinansowane właśnie z tego programu!
Program Operacyjny Pomoc Techniczna 2007-2013 (PO PT)
Program ten jest zupełnie inny od wszystkich, o których wcześniej przeczytałeś. Ten program powstał z myślą o tych, którzy są odpowiedzialni za przyznawanie dotacji unijnych w Polsce. Są to m.in. Instytucje Zarządzające, Instytucje Wdrażające i Pośredniczące. To one przygotowują całą dokumentację, prowadzą nabory wniosków, sprawdzają wnioski i decydują, kto otrzyma dotację. O tych instytucjach możesz przeczytać w innych częściach poradnika. Celem Programu jest zapewnienie sprawnej realizacji założeń wydatkowania środków unijnych, za co odpowiedzialne są Instytucje Zarządzające.
Środki z programu PO PT mają pomóc temu, aby przyznawanie dotacji nie opóźniało się i aby wszyscy byli dobrze poinformowani, kiedy i na co mogą otrzymać środki, a także co muszą zrobić, aby otrzymać dotację. Są to właśnie środki z programu PO PT.
Regionalne Programy Operacyjne na lata 2007-2013 (RPO)
Oprócz pięciu programów operacyjnych funkcjonujących na poziomie krajowym istnieją także programy operacyjne dla każdego województwa, a zatem szesnaście Regionalnych Programów Operacyjnych. 16 RPO stanowi przykład znaczącej decentralizacji zarządzania procesami rozwojowymi. Takie rozwiązanie ma na celu identyfikowanie potrzeb na jak najniższym szczeblu, tak, aby działania zawarte w Regionalnych Programach Operacyjnych odpowiadały planom rozwoju każdego województwa z osobna. Samorządy województw otrzymały szerokie kompetencje związane z przygotowaniem i realizacją RPO.
Kluczową rolę w zarządzaniu i wdrażaniu RPO pełnią zarządy województw jako instytucje zarządzające programami (IZ), które odpowiadają za przygotowanie i realizację RPO, w tym za ocenę i wybór projektów do dofinansowania, dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów, kontrolę projektów, monitorowanie i ewaluację realizacji programu. Ponadto IZ wydają wytyczne, zalecenia i podręczniki dotyczące różnych aspektów związanych z realizacją programu oraz prowadzą działania promocyjno-informacyjne.
Inwestycje, na które pozyskujesz środki z Regionalnego Programu Operacyjnego, musisz zrealizować na terenie danego województwa. Priorytety w poszczególnych Regionalnych Programach Operacyjnych są do siebie zbliżone. Zazwyczaj w ich ramach możesz pozyskać dofinansowanie na inwestycje związane ze zdrowiem, edukacją, rozwojem miast, turystyką, społeczeństwem informacyjnym, promocją regionu. Zawsze też odnajdziesz tam priorytet dotyczący rozwoju firm, szczególnie z sektora małych i średnich przedsiębiorstw.
Europejska Współpraca Terytorialna (EWT)
Europejska Współpraca Terytorialna zawiera w sobie wiele Programów, z których możesz otrzymać środki na bardzo różne projekty. Realizacji założeń Europejskiej Współpracy Terytorialnej służą trzy typy programów:
programy współpracy transgranicznej,
programy współpracy transnarodowej,
programy współpracy międzyregionalnej.
Programy współpracy transgranicznej 2007-2013:
Polska (Województwo Zachodniopomorskie) - Meklemburgia Pomorze Przednie / Brandenburgia,
Polska (Województwo Lubuskie) - Brandenburgia,
Polska - Saksonia,
Polska - Republika Czeska,
Polska - Słowacja,
Polska - Litwa,
Południowy Bałtyk.
W ramach wyżej wymienionych Programów możesz wraz z partnerem z określonego kraju czy regionu realizować wspólne inicjatywy lokalne i regionalne. W każdym z tych Programów mogą uczestniczyć jednostki samorządu terytorialnego, instytucje, organizacje oraz inne podmioty, które znajdują się na terenie blisko granicy z danym państwem - zanim złożysz projekt do tego Programu, sprawdź, czy teren, na którym chcesz realizować projekt przynależy do terenu objętego programem.
Projekty mogą być różnorodne, ale zawsze chodzi o wspólne przedsięwzięcia z inną instytucją czy jednostką samorządu terytorialnego po drugiej stronie granicy. W projektach tych ważny jest efekt, tzw. transgraniczności. Oznacza to, że Wasz pomysł musi mieć oddziaływanie i przynosić korzyści, zarówno dla Polski, jak i drugiego kraju, skąd pochodzi Twój partner. Pamiętaj, że partnerów możesz mieć wielu, ale oni też muszą być z terenu, którego dotyczy Program.
Programy Współpracy Transnarodowej 2007-2013:
Region Morza Bałtyckiego - oprócz Polski w tym programie uczestniczą: Dania, Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Niemcy (wybrane regiony), Szwecja oraz 3 państwa spoza Unii Europejskiej: Białoruś (wybrane regiony), Norwegia i Rosja (wybrane regiony),
Europa Środkowa - oprócz Polski w tym programie uczestniczą: Austria, Czechy, Niemcy (wybrane regiony), Słowacja, Słowenia, Węgry, Włochy (wybrane regiony), Ukraina (wybrane regiony).
W ramach wyżej wymienionych Programów możesz wraz z określonym partnerem z zagranicy realizować większe projekty dotyczące np. ochrony środowiska, odnowienia zniszczonych, zaniedbanych miast czy promowania rozwoju gospodarki. Realizowane przedsięwzięcia mają najczęściej charakter nieinwestycyjny. Polegają m.in. na opracowywaniu i wdrażaniu strategii, przygotowaniu dokumentów niezbędnych do realizacji inwestycji o znaczeniu ponadnarodowym, wypracowywaniu koncepcji nowoczesnych rozwiązań z dziedziny transportu, rozwoju miast, ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, tworzenia sieci współpracy, wymiany doświadczeń.
W projektach musi uczestniczyć przynajmniej trzech finansujących partnerów z trzech krajów, z których co najmniej dwa to państwa członkowskie Unii Europejskiej leżące w obszarze Programów Region Morza Bałtyckiego lub Europa Środkowa.
Program Współpracy Międzyregionalnej 2007-2013:
INTERREG IV C, którego zasięg terytorialny obejmuje 27 państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Norwegię i Szwajcarię.
W ramach Programu możesz realizować duże projekty dotyczące ochrony środowiska, wymiany doświadczeń w zakresie wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy.
W projektach realizowanych w ramach Programu INTERREG IV C powinny uczestniczyć podmioty reprezentujące co najmniej trzy kraje, w tym przynajmniej dwóch partnerów musi pochodzić z państw członkowskich Unii Europejskiej. Rekomendowana liczba partnerów zaangażowanych w projekt jest ściśle związana z intensywnością i charakterem planowanej współpracy.
Twój projekt powinien wiązać się z:
innowacyjnością, badaniami i rozwojem technologii, przedsiębiorczością, społeczeństwem informacyjnym, zatrudnieniem i kwalifikacjami.
środowiskiem naturalnym oraz zapobieganiem ryzyku, a w szczególności kwestiami związanymi z zagrożeniami naturalnymi i technologicznymi, gospodarką wodną, gospodarką odpadami, różnorodnością biologiczną oraz zachowaniem dziedzictwa naturalnego, energetyką, zrównoważonym transportem, dziedzictwem kulturowym i krajobrazem.
Pamiętaj, że w ramach Programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej obowiązuje zasada, zgodnie z którą partnerzy wyznaczają spośród siebie partnera wiodącego (beneficjenta). Partner ten ponosi odpowiedzialność za właściwą realizację całego przedsięwzięcia. To on odpowiada za koordynację przygotowań projektu i składa wniosek w imieniu wszystkich partnerów. On także, po zatwierdzeniu wniosku, podpisuje umowę z Instytucją Zarządzającą Programem, kieruje wdrażaniem projektu, odpowiada za przygotowanie raportów i wniosków o płatność. Na konto partnera wiodącego przekazywana jest refundacja dla wszystkich partnerów.
Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa (EISP)
Osiąganiu celów zbliżonych do założeń Europejskiej Współpracy Terytorialnej służą również 2 programy współpracy transgranicznej, realizowane w partnerstwie z krajami spoza Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (EISP).
Polska - Litwa - Rosja
Polska - Białoruś - Ukraina
Współpraca w ramach EISP w zakresie realizowanych projektów obejmuje dwóch partnerów - jeden musi pochodzić z kraju członkowskiego Unii Europejskiej i jeden z kraju partnerskiego.
Pamiętaj, że w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa obowiązuje zasada, zgodnie z którą partnerzy wyznaczają spośród siebie partnera wiodącego (beneficjenta). Partner ten ponosi odpowiedzialność za właściwą realizację całego przedsięwzięcia. To on odpowiada za koordynację przygotowań projektu i składa wniosek w imieniu wszystkich partnerów. On także, po zatwierdzeniu wniosku, podpisuje umowę z Instytucją Zarządzającą Programem, kieruje wdrażaniem projektu, odpowiada za przygotowanie raportów i wniosków o płatność. Na konto partnera wiodącego przekazywana jest refundacja dla wszystkich partnerów.
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) jest realizowany na obszarze pięciu województw Polski Wschodniej: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego. Obszar ten jest słabiej rozwinięty od pozostałej części kraju, dlatego potrzebuje dodatkowego wsparcia ze środków unijnych.
Celem programu jest „Przyspieszenie tempa rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju”, tzn. pomoc województwom Polski Wschodniej w szybszym osiągnięciu poziomu rozwoju województw w innych częściach Polski, bez negatywnego wpływu na stan środowiska naturalnego.
Cel ten realizowany jest poprzez unowocześnienie wielu sfer życia społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej (m.in. nauki, gospodarki, komunikacji), stworzenie nowych miejsc pracy, poprawę funkcjonowania dużych ośrodków miejskich, unowocześnienie sieci dróg, poprawę wizerunku Polski Wschodniej oraz zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej tej części kraju.
W ramach PO RPW realizowane są projekty o kluczowym znaczeniu dla rozwoju społeczno-gospodarczego wszystkich województw Polski Wschodniej. Finansowane są przede wszystkim inwestycje w zakresie dróg, infrastruktury wspierającej działalność naukową i badawczą oraz zakładające modernizację miejskich lub regionalnych systemów komunikacyjnych. Realizowane są również przedsięwzięcia zwiększające atrakcyjność turystyczną danego obszaru (sieć ścieżek rowerowych, projekty promocji gospodarczej i turystycznej Regionu) oraz zapewniające jak największej liczbie mieszkańców Polski Wschodniej dostęp do Internetu (sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej). Większość projektów realizowanych w ramach PO RPW to projekty indywidualne.
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
W Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) zapisane są pieniądze przeznaczone dla polskich rolników, przetwórców rolnych oraz gmin wiejskie i małych miast. Podobnie jak w innych programach, środki finansowe, o które mogą starać się rolnicy - chociaż pochodzą z innych źródeł - przekazywane są w formie dotacji. Nie są jednak przeznaczone wyłącznie dla najbiedniejszych regionów (tak jak większość środków polityki regionalnej), ale dla rolników w całej Unii Europejskiej.
W celu wzmocnienia rolnictwa, rolnicy oraz właściciele lasów mogą przeznaczyć dotację na zakup usług doradczych, unowocześnienie swojego gospodarstwa oraz zakup maszyn czy urządzeń, które potrzebują do pracy w swoim gospodarstwie. Producenci rolni mogą także wykorzystać dotację na wprowadzenie znaku jakości dla swoich produktów, chronionego oznaczenia geograficznego czy też nazwy pochodzenia dla swojej tradycyjnej specjalności. Wsparcie może uzyskać także grupa producentów rolnych, która dopiero rozpoczęła swoją działalność - dotację można dostać na pierwsze pięć lat działania i wykorzystać na koszty administracyjne związane z prowadzeniem grupy. Mogą oni także otrzymać dotację na reklamowanie swojej żywności i informowanie o jej zaletach.
Z PROW wsparcie otrzymają także młodzi rolnicy, którzy potrzebują środków na start swojego gospodarstwa, jak i starsi w wieku przedemerytalnym, rezygnujący z prowadzenia swojego gospodarstwa i chcący je przekazać swoim następcom lub innemu producentowi. Rolnicy mogą także otrzymać dotacje na rezygnację z gospodarstwa i zmianę jego profilu, np. na gospodarstwo agroturystyczne lub założenie swojej firmy. Środki można także otrzymać na zalesianie oraz odtworzenie lasów, które zostały zniszczone.
Oprócz rolników z tego programu wspierani są także przetwórcy rolni, którzy produkują np. produkty mleczne, soki z owoców, przetwarzają warzywa, pieczarki, produkują mięsa czy wędliny, itp. Oni mogą otrzymać duże środki na wybudowanie i wyposażenie swoich zakładów przetwórczych.
Aby poprawić jakość życia mieszkańców wsi i małych miast, środki z PROW trafiają także do władz gmin wiejskich oraz instytucji, które dzięki dotacji mogą poprawić warunki życia i pracy na wsi. Mogą one wyremontować centrum wsi, wybudować boiska, świetlice czy też place zabaw. Dotację można także przeznaczyć na wybudowanie wodociągu czy kanalizacji, a także na scalenie gruntów oraz na ich meliorację.
Z PROW można także otrzymać środki na podniesienie aktywności i integracji mieszkańców danej wsi. Wtedy należy stworzyć tzw. Lokalną Grupę Działania, która przygotowuje plan imprez i innych wydarzeń we wsi, na których organizację może później otrzymać dotację.
Program Operacyjny „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013”
W ramach tego programu dotacje przeznaczone są dla rybaków zakładów przetwórstwa rybnego, podmiotów prowadzących chów i hodowle ryb oraz terenów, które są zależne od rybactwa i rybołówstwa.
Środki mogą otrzymać właściciele lub armatorzy statków rybackich, którzy postanowią zaprzestać łowienia ryb. Otrzymają oni pomoc finansową, jeśli zdecydują się złomować swój statek rybacki lub zmienić jego przeznaczenie i wykorzystać go w całkiem inny sposób (np. restauracja, statek wycieczkowy, itp.). Właściciele lub armatorzy statków rybackich, którzy muszą tymczasowo zaprzestać połowów np. z powodu okresów ochronnych dla ryb, także mogą otrzymać pomoc.
Dotacja może zostać przeznaczona na modernizację statku rybackiego, w celu poprawy warunków bezpieczeństwa poprawy warunków socjalno-bytowych załogi statku rybackiego, zwiększenia jakości ryb czy zmniejszenia negatywnego oddziaływania statków na środowisko naturalne. Szczególnego znaczenia nabiera wsparcie finansowe tradycyjnego rybołówstwa łodziowego na Bałtyku. Środki, jakie można otrzymać obejmują remont statku, wymianę silnika, itp.
Dotacje z tego programu również mogą otrzymać podmioty prowadzące lub planujące rozpocząć chów i hodowle ryb. Wsparcie finansowe obejmować będzie inwestycje zwiększające rentowność obiektów, inwestycje dotyczące budowy i uruchomienia chowu lub hodowli ryb w nowych obiektach hodowlanych oraz wyposażenia tych obiektów w urządzenia techniczne, w tym specjalistyczne środki transportu. Należy pamiętać także o możliwości wsparcia projektów przyczyniających się do ochrony i poprawy środowiska naturalnego.
Na wsparcie mogą liczyć także podmioty zajmujące się rybołówstwem śródlądowym, które obejmują przyznanie jednorazowych premii za zmianę przeznaczenia łodzi rybackich Znacząca część środków z Programu, przeznaczona jest także dla firm przetwarzających ryby na produkty rybne. Dla tej grupy dotacje przewidziane są na budowę i rozbudowę zakładów przetwórstwa rybnego, na ich nowoczesne wyposażenie oraz na poprawę oddziaływania zakładów przetwórstwa rybnego na środowisko. Dotacje mogą także otrzymać polskie porty, miejsca wyładunków i przystanie rybackie - z przeznaczeniem na poprawę ich funkcjonowania, w tym infrastruktury i zaplecza do przechowywania wyładowanych ryb.
W programie zarezerwowano również środki na promocję i reklamę produktów rybnych. Za sprawą wydarzeń promocyjnych i kampanii reklamowych, powinniśmy spożywać więcej produktów rybnych, a nasi producenci będą mogli wkroczyć na nowe rynki sprzedaży - także poza Polską. Ostatnim bardzo ważnym elementem Programu jest pomoc miejscowościom rybackim i innym obszarom, które są zależne od rybołówstwa. Wzmocnienie tych obszarów i poprawienie jakości życia ich mieszkańców będzie możliwe dzięki zmianie miejsca zatrudnienia rybaków, reklamie ekoturystyki, ochronie środowiska tych obszarów, czy poprawie ich atrakcyjności poprzez odtworzenie historycznych obiektów związanych z tradycyjnym rybołówstwem.
Organizacja Funduszy Europejskich / O Systemie
System
Na system organizacyjny funduszy europejskich składają się trzy główne poziomy:
koordynacja
zarządzanie
wdrażanie
Na każdym z tych poziomów działają inne instytucje. Są to więc: Instytucje Koordynujące i Monitorujące - na etapie koordynacji i monitoringu; Instytucje Zarządzające - na etapie zarządzania oraz Instytucje Pośredniczące i Wdrażające - na etapie wdrażania. Dodatkowo, w ostatnim etapie uczestniczą także Instytucje Certyfikujące i Instytucja Audytowa.
Artykuł zawiera podstawowe informacje na temat koordynacji, instytucji certyfikujących, audytowej i komitetów monitorujących - ta część artykułu jest wspólna dla wszystkich programów krajowych (Programu Infrastruktura i Środowisko, Programu Innowacyjna Gospodarka, Programu Kapitał Ludzki, Programu Rozwój Polski Wschodniej, Programu Pomoc Techniczna). Dodatkowo znajdziesz tu także opis pozostałych instytucji odpowiedzialnych za fundusze europejskie w Polsce, jednak w celu uzyskania szczegółowych informacji dotyczących zarządzania i wdrażania, musisz wejść na strony dotyczące poszczególnych programów:
System zarządzania i wdrażania programów realizowanych w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej oraz Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa ze względu na ich międzynarodowy charakter, znacznie różni się od tego, który funkcjonuje w programach krajowych.
Kompetencje instytucji
Komitet Koordynacyjny NSS
Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i Strategię Rozwoju Kraju został powołany 11 kwietnia 2007 r. Do jego zadań należy m.in. kontrola i nadzorowanie realizacji Narodowej Strategii Spójności, a także poszczególnych programów operacyjnych.
Przewodniczącym Komitetu jest Minister Rozwoju Regionalnego. W pracach Komitetu uczestniczą przedstawiciele administracji rządowej, samorządowej oraz partnerzy społeczni i gospodarczy. W obradach Komitetu mogą uczestniczyć również eksperci oraz przedstawiciele innych instytucji, grup społecznych i zawodowych, jednak są oni tylko obserwatorami - nie mają prawa głosu, co oznacza, że nie podejmują uchwał wraz z pozostałymi członkami Komitetu. Posiedzenia Komitetu Koordynacyjnego powinny być zwoływane co najmniej dwa razy w roku.
Zadania
Do zadań Komitetu należy:
monitorowanie realizacji Narodowej Strategii Spójności na lata 2007-2013 oraz poszczególnych programów na podstawie raportów i sprawozdań monitorujących;
monitorowanie spójności realizowanych polityk w zakresie polityki konkurencyjności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej z polityką spójności oraz innymi politykami rozwojowymi;
przedstawianie wniosków i rekomendacji wynikajacych z corocznych informacji na temat zgodności działań realizowanych w ramach programów z odpowiednimi politykami Wspólnoty;
formułowanie opinii i rekomendacji na temat przebiegu wdrażania polityk horyzontalnych w celu zapewnienia spójnej realizacji polityki rozwoju;
zapewnienie zgodności programów ze Strategią Rozwoju Kraju 2007-2015;
monitorowanie poziomu wydatków ponoszonych w ramach realizacji polityki spójności, służących realizacji Strategii Lizbońskiej;
opiniowanie propozycji modyfikacji systemu realizacji Narodowej Strategii Spójności na lata 2007-2013 i jego usprawnień, wynikających z analiz, raportów i informacji;
opiniowanie działań naprawczych dotyczących problemów z realizacją programów;
opiniowanie i zatwierdzanie propozycji przesunięcia środków pomiędzy programami;
opiniowanie i zatwierdzanie raportu z realizacji programów na potrzeby podziału środków krajowej rezerwy wykonania;
wydawanie opinii na temat zgodności działań realizowanych w ramach programów krajowych z działaniami realizowanymi w ramach programów regionalnych;
monitorowanie spójności realizowanych działań w ramach programów celu Konwergencja z działaniami realizowanymi w ramach celu Europejska współpraca terytorialna;
monitorowanie spójności realizowanych działań w ramach programów celu Konwergencja i celu Europejska współpraca terytorialna z innymi działaniami strukturalnymi;
monitorowanie spójności realizowanych działań w ramach programów celu Konwergencja i celu Europejska współpraca terytorialna z działaniami realizowanymi ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Instrumentu Finansowego;
zapewnienie prawidłowości funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli dla poszczególnych programów;
monitorowanie stosowania zasady równości szans oraz zasady zrównoważonego rozwoju w ramach programów
Komitet może także wykonywać inne zadania niezbędne do prawidłlowej realizacji Narodowej Strategii Spójności 2007-2013 oraz Strategii Rozwoju Kraju 2007-2015 - po okresleniu ich przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego.
Komitet Monitorujący
Komitety Monitorujące programy operacyjne są powoływane przez Ministra Rozwoju Regionalnego. Pracom Komitetu Monitorującego przewodniczy przedstawiciel Ministra Rozwoju Regionalnego. Obsługę prac Komitetu Monitorującego zapewnia Sekretariat komitetu monitorującego utworzony przy właściwej instytucji zarządzającej PO bądź instytucji zarządzającej RPO. Komitet Monitorujący zbiera się w zależności od potrzeb, ale nie rzadziej jednak niż raz na pół roku. W skład Komitetu Monitorującego wchodzą:
Przewodniczący Komitetu,
przedstawiciel Instytucji Zarządzającej,
przedstawiciel koordynatora NSRO,
przedstawiciele ministerstw odpowiedzialnych za zakres działań realizowanych w ramach poszczególnych programów operacyjnych,
przedstawiciel ministra finansów,
przedstawiciel instytucji koordynującej proces lizboński w Polsce,
przedstawiciel instytucji certyfikującej,
przedstawiciele samorządów terytorialnych,
przedstawiciele partnerów społeczno-gospodarczych,
przedstawiciel instytucji ds. koordynacji strategicznej,
przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów.
Przedstawiciele Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego mogą brać udział w posiedzeniach Komitetów w roli doradców lub obserwatorów.
W posiedzeniach Komitetu Monitorującego mogą brać udział także inne osoby, które są zapraszane przez przewodniczącego. Uczestniczą one w obradach w charakterze obserwatorów.
Wytyczne Ministerstwa Rozwoju Regionalnego dotyczące komitetów monitorujących określają procedurę wyboru partnerów społeczno-gospodarczych do składu Komitetu Monitorującego, tak by zapewnić szeroką reprezentację odpowiadającą specyfice programu i poszczególnym sektorom gospodarki.
Komitet Monitorujący może podjąć decyzję o powołaniu podkomitetu monitorującego dla wybranych osi priorytetowych, któremu deleguje część swoich zadań związanych z prowadzeniem monitoringu. Komitet może powoływać stałe grupy robocze w szczególności dla właściwej oceny złożonych wniosków oraz do monitorowania działań o charakterze horyzontalnym (takich jak równość szans, ochrona środowiska, społeczeństwo informacyjne). Może także korzystać z opinii niezależnych ekspertów lub usług innych instytucji. Szczegółowy skład i tryb pracy oraz zasady działania Komitetu Monitorującego określa Instytucja Zarządzająca.
Zadania
Do zadań Komitetu należy między innymi:
rozpatrywanie i zatwierdzanie kryteriów wyboru projektów w ramach programu operacyjnego oraz zatwierdzanie ewentualnych zmian tych kryteriów,
okresowe badanie postępu w zakresie osiągania celów programu, na podstawie dokumentów przedkładanych przez Instytucję Zarządzającą,
analizowanie rezultatów realizacji programu oraz wyników oceny realizacji programu,
analizowanie i zatwierdzanie sprawozdań rocznych i sprawozdania końcowego z wdrażania programu,
zapoznawanie się z rocznymi raportami z kontroli programu oraz z komentarzami Komisji Europejskiej do tych raportów,
przedkładanie Instytucji Zarządzającej propozycji zmian lub analiz programu operacyjnego ułatwiających realizację celów funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności,
analizowanie i zatwierdzanie wszelkich propozycji zmian treści decyzji Komisji w sprawie wkładu funduszy.
Instytucja Zarządzająca
Instytucje Zarządzające, są odpowiedzialne za przygotowanie i realizację poszczególnych programów. Dla programów krajowych Instytucje Zarządzające zlokalizowane są w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, a dla regionalnych w Urzędach Marszałkowskich właściwych regionów.
Zadania
Instytucje Zarządzające posiadają szereg kompetencji związanych m.in. z wyborem wniosków do dofinansowania, a ponadto liczne obowiązki np. w zakresie kontroli prawidłowości przeprowadzania projektów oraz kontroli realizacji całego programu. Ponadto, zobowiązane są do promowania danego programu operacyjnego i informowania o nim potencjalnych Beneficjentów. Aby znaleźć szczegółowe informacje na temat instytucji zarządzających w poszczególnych programach operacyjnych, kliknij na odpowiedni odnośnik.
Instytucja Zarządzająca może przekazać realizację części swoich zadań Instytucjom Pośredniczącym.
Instytucja Pośrednicząca
Instytucja Zarządzająca programem może przekazać wykonywanie części swoich zadań do Instytucji Pośredniczących. Pomimo przekazania tych zadań, Instytucja Zarządzająca zachowuje całkowitą odpowiedzialność za całość realizacji programu.
Rolę Instytucji Pośredniczącej może pełnić wyłącznie jednostka sektora finansów publicznych.
Zadania
Zakres obowiązków, jakie posiada dana instytucja określa umowa lub porozumienie.
Instytucja Pośrednicząca II Stopnia
Instytucja Pośrednicząca może przekazać część swoich obowiązków innym instytucjom. Dlatego też możemy wyróżnić Instytucje Pośredniczące I i II stopnia. Instytucje Pośredniczące II stopnia to inaczej Instytucje Wdrażające.
Zadania
Zakres obowiązków, jakie posiada dana instytucja określa umowa lub porozumienie.
Instytucja Certyfikująca
Instytucja Certyfikująca, to komórka organizacyjna utworzona przez Ministra Rozwoju Regionalnego, odpowiedzialna za certyfikację wydatków ponoszonych w ramach funduszy europejskich. Jest ona niezależna od Instytucji Zarządzających poszczególnymi programami operacyjnymi.
Obecnie funkcje Instytucji Certyfikującej pełni specjalnie w tym celu powołany departament Ministerstwa Rozwoju Regionalnego - Departament Instytucji Certyfikującej.
Zadania
Instytucja Certyfikująca odpowiada w szczególności za:
opracowanie i przedłożenie Komisji poświadczonych deklaracji wydatków i wniosków o płatność;
poświadczanie, że deklaracja wydatków jest dokładna, wynika z wiarygodnych systemów księgowych i jest oparta na dokumentacji, którą można zweryfikować;
poświadczenie, że zadeklarowane wydatki są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi oraz zostały poniesione w związku z projektami wybranymi do finansowania;
zapewnienie, że otrzymała od Instytucji Zarządzającej odpowiednie informacje na temat procedur i weryfikacji wydatków;
uwzględnianie wyników wszystkich audytów przeprowadzanych przez instytucję audytową lub na jej odpowiedzialność;
utrzymywanie w formie elektronicznej zapisów księgowych dotyczących wydatków zadeklarowanych Komisji Europejskiej;
uwzględnianie informacji o wykrytych nieprawidłowościach w programie operacyjnym;
uwzględnianie wyników kontroli wydatków prowadzonych przez Instytucje Zarządzające;
opiniowanie wydatków;
przeprowadzanie w instytucjach zarządzających oraz instytucjach im podległych (lub ewentualnie u beneficjenta) wizyt sprawdzających.
Nadzór Instytucji Certyfikującej jest zadaniem jednego z członków Kierownictwa Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Podlega on bezpośrednio Ministrowi Rozwoju Regionalnego i podejmuje w sposób niezależny decyzje dotyczące dokonywania lub wstrzymywania poświadczania deklaracji wydatków oraz wniosków o płatność, które są kierowanie do Komisji Europejskiej.
Instytucja Pośrednicząca w Certyfikacji (IPOC)
W przypadku regionalnych programów operacyjnych Instytucja Certyfikująca przekazała na podstawie zawartego porozumienia część swoich obowiązków do Urzędów Wojewódzkich. Instytucje, które otrzymały takie uprawnienia to tzw. Instytucje Pośredniczące w Certyfikacji.
Instytucja Audytowa
Dla wszystkich programów operacyjnych zadania Instytucji Audytowej wykonuje Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, którego funkcję pełni sekretarz lub podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów. Instytucja Audytowa jest niezależna od Instytucji Zarządzających, Instytucji Pośredniczących, Instytucji Pośredniczących II stopnia oraz Instytucji Certyfikującej.
Audyt to ocena systemu wykonywana przez niezależne od ocenianego podmiotu osoby lub firmy. Jego celem jest sprawdzenie, czy wszystkie czynności związane z wdrażaniem funduszy europejskich w Polsce, były przeprowadzane zgodnie z obowiązującymi przepisami i procedurami.
Zadania Instytucji Audytowej wykonywane są za pośrednictwem jednostek kontroli skarbowej podległych Generalnemu Inspektorowi Kontroli Skarbowej, tj. wyodrębnionej komórki organizacyjnej w Ministerstwie Finansów (obecnie Departament Ochrony Interesów Finansowych Unii Europejskiej) oraz 16 urzędów kontroli skarbowej umiejscowionych na poziomie województwa. W każdym z urzędów kontroli skarbowej zostały utworzone wyodrębnione komórki organizacyjne odpowiedzialne za kontrolę środków pochodzących z Unii Europejskiej.
Zadania
Instytucja Audytowa odpowiedzialna jest za ogół prac związanych z wydaniem zapewnienia, że system zarządzania i kontroli programów operacyjnych spełnia wymogi dotyczące korzystania funduszy europejskich, które zostały zawarte w Rozporządzeniu Rady Unii Europejskiej nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. Prace w ramach audytu zgodności przeprowadzane są przez Departament Ochrony Interesów Finansowych Unii, a opinię podpisuje Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej.
Do głównych zadań Instytucji Audytowej należy w szczególności:
prowadzenie audytów w celu weryfikacji skutecznego funkcjonowania programu operacyjnego,
prowadzenie audytów wybranych projektów w celu weryfikacji zadeklarowanych wydatków,
przedstawianie Komisji Europejskiej strategii audytu (w tym podmiotów, które będą audyt prowadzić, harmonogramu, metodologii),
egularne przedkładanie Komisji Europejskiej rocznych sprawozdań audytowych w latach 2008-2015,
wydawanie opinii, czy system zarządzania i kontroli funkcjonuje skutecznie,
przedłożenie Komisji Europejskiej, nie później niż do 31 marca 2017 r., deklaracji zamknięcia oraz końcowego sprawozdania audytowego.
W ramach wyżej opisanych prac Departament Ochrony Interesów Finansowych Unii Europejskiej nadzoruje, koordynuje i zapewnia odpowiednią jakość pracy urzędu kontroli skarbowej. Departament ten może wykorzystywać następujące mechanizmy kontroli:
wprowadzenie systemu zarządzania dokumentacją (w tym określenie kryteriów sporządzania dokumentów, a także ich standaryzacja oraz informatyzacja),
nadzór nad wykonywaniem prac (przypisanie pracownikom odpowiedzialności za wykonanie zadania i weryfikacja wykonania zadań),
przeprowadzanie corocznych kontroli jakości wykonanych prac.
Instytucje w programach
Zał. 1
Wniosek o dofinansowanie projektu
Zanim przygotujesz Wniosek o dofinansowanie, musisz przemyśleć, z którego programu będziesz mógł skorzystać i jakiego typu projekt chcesz zrealizować.
Środki unijne przyznawane są na konkretne cele oraz obszary wsparcia. Dlatego ważne jest, abyś zidentyfikował cel, któremu ma służyć Twój projekt oraz dziedzinę, której dotyczy (np. ochrona środowiska, poprawa warunków edukacji, rozwój Twojej firmy czy szkolenie danej grupy osób). Za różne dziedziny wsparcia odpowiadają różne programy - musisz znaleźć więc program, za pośrednictwem którego dofinansowane są projekty takie jak Twój. Każdy program składa się z osi priorytetowych (lub priorytetów), których cele są bardziej zawężone niż programu, natomiast każda oś priorytetowa zawiera jedno lub więcej działań (w niektórych programach nazewnictwo jest nieco odmienne). W ramach działań występują czasami także poddziałania czy schematy. Aby ustalić, do którego konkursu złożyć Wniosek o dofinansowanie, musisz określić tę najmniejszą jednostkę, której cel odpowiada celowi Twojego projektu (może to być np. działanie, poddziałanie, schemat, obszar wsparcia). Informację tą znajdziesz w dokumencie Szczegółowy opis priorytetów, który jest opracowany dla każdego programu (wyjątek stanowią programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej).
Przykład.
Twój projekt dotyczy zakupu nowej aparatury i nowoczesnego sprzętu dla pogotowia ratunkowego. Obszarem wsparcia jest więc zdrowie (ochrona zdrowia czy bezpieczeństwo zdrowotne). Ten obszar wsparcia to domena Programu Infrastruktura i Środowisko. W Szczegółowym opisie priorytetów dla tego programu łatwo zauważysz, że istnieje tylko jeden priorytet, który dotyczy zdrowia - jest to priorytet XII Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia. Teraz należy sprecyzować obszar projektu - w tym przypadku jest to wyposażenie pogotowia ratunkowego. W tym samym dokumencie znajduje się wykaz zadań dla priorytetu XII, w którym odnajdziemy działanie 12.1 Rozwój systemu ratownictwa medycznego. Teraz należy sprawdzić czy wydatki, które chcemy ponieść (zakup sprzętu) zostaną dofinansowane i czy podmiot, który będzie składał projekt jest uprawniony do otrzymania dofinansowania. Pierwszym dokumentem, w którym mieszczą się takie informacje jest właśnie Szczegółowy opis priorytetów. Pamiętaj jednak, że w danym konkursie zasady te mogą być zawężone - dokładne informacje znajdziesz więc w regulaminie danego konkursu (ogłaszanego przy naborze).
Gdy odnajdziesz Program i Działanie, w które wpisuje się Twój pomysł, musisz dowiedzieć się, w jakim trybie przyznawane są środki. Może to być tryb konkursowy, systemowy lub projekty indywidualne.
Tryb konkursowy polega na ogłoszeniu naboru wniosków na zasadach powszechności, jawności i powszechnego dostępu. Podana jest data trwania naboru oraz kryteria, które projekt musi spełnić. Wnioski są oceniane i najlepsze mogą otrzymać dofinansowanie (należy pamiętać, że środki są ograniczone).
Projekty indywidualne to projekty, których realizacja jest ważna i uzasadniona z punktu widzenia realizacji strategii danego sektora lub obszaru oraz przyczyni się w znaczący sposób do osiągnięcia celów osi priorytetowej, w ramach której dany projekt jest realizowany. Dla każdego programu sporządzane są indykatywne listy projektów indywidualnych.
O trybie systemowym, a także o szczegółach pozostałych trybów wyboru projektów dowiesz się więcej w częściach poświęconych poszczególnym programom.
Część wydatków, które musisz ponieść w ramach Twojego projektu, nie podlega dofinansowaniu. Są to wydatki lub koszty niekwalifikowalne, np.:
prowizje pobierane w ramach wymiany walut,
odsetki od zadłużenia,
kary i grzywny,
koszty poniesione w związku z wypełnieniem formularza Wniosku o dofinansowanie.
Wydatki, których dofinansowanie jest możliwe określane są terminem wydatków lub kosztów kwalifikowanych. Przejdź do informacji na temat poszczególnych działań, aby dowiedzieć się więcej.
Wniosek o dofinansowanie Twojego projektu składa się za pomocą formularza, który zawsze dostępny jest na stronach odpowiedniego programu. Do każdego wzoru Wniosku o dofinansowanie jest stworzona instrukcja wypełniania, którą znajdziesz na tej samej stronie. Tam również powinna znaleźć się cała dokumentacja związana z ubieganiem się o dofinansowanie. Zwróć uwagę na to, że często oprócz wersji papierowej i załączników musisz też dostarczyć wersję elektroniczną Wniosku o dofinansowanie. Zwykle wersję elektroniczną musisz przygotować za pomocą generatora wniosków, który również dostępny jest w Internecie.
Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości i nie możesz znaleźć na nie odpowiedzi w instrukcji, możesz skontaktować się telefonicznie z instytucją odpowiedzialną za wdrażanie danego programu (lub instytucją organizującą dany nabór). Przejdź do informacji na temat poszczególnych programów, aby dowiedzieć się więcej.
Pamiętaj, iż sam Wniosek o dofinansowanie to nie wszystko. Twój wniosek - bez względu na jego merytoryczną zawartość - zostanie odrzucony, jeśli nie dołączysz do niego wymaganych w danym programie załączników.
Ocena Twojego projektu
Przygotowanie przez Ciebie całej dokumentacji aplikacyjnej i złożenie jej w terminie nie gwarantuje jeszcze przyznania środków. Twój Wniosek o dofinansowanie zostanie dokładnie sprawdzony i dopiero po jego ocenie dowiesz się, czy otrzymasz wnioskowane wsparcie. Najpierw Twój Wniosek o dofinansowanie przejdzie przez etap oceny formalnej. Zostanie on zweryfikowany pod kątem obowiązkowych kryteriów formalnych.
Jeśli Twój Wniosek o dofinansowanie spełni wymagane kryteria formalne, czeka go jeszcze ocena merytoryczna. Na tym etapie sprawdzana będzie treść Twojego projektu i to, w jakim stopniu realizuje on cele wskazane przez program, z którego środki chcesz pozyskać. Przejdź do informacji na temat poszczególnych programów, aby dowiedzieć się więcej.
W trybie konkursowym ocenione merytorycznie projekty są ze sobą porównywane pod względem zdobytych punktów. Wtedy tworzona jest lista rankingowa, a dofinansowanie otrzymują najlepsze projekty.
Podpisanie Umowy o dofinansowanie
Kluczowym momentem dla Twojego projektu jest podpisanie Umowy o dofinansowanie z instytucją, która będzie przekazywać dotację. Dopiero wtedy możesz być pewien, że środki finansowe zostały dla Ciebie zarezerwowane. Pewność, że je otrzymasz będziesz miał wówczas, gdy spełnisz wszystkie obowiązki, jakie są zapisane w Umowie o dofinansowanie.
Umowa o dofinansowanie opisuje dokładnie Twoje zobowiązania i uprawnienia oraz dokładny harmonogram realizacji projektu i budżet, który zamierzasz zrealizować. Zawiera ona również m. in. szczegóły rozliczania czy promocji projektu oraz metody postępowania w sytuacjach, gdy dokładne wykonanie umowy stanie się niemożliwe. Pamiętaj! Koniecznie zapoznaj się z jej treścią. Środki otrzymasz, jeżeli wypełnisz wszystkie obowiązki, jakie na Tobie spoczywają.
Przedmiotem Umowy o dofinansowanie jest realizacja zaproponowanego przez Ciebie projektu tak, jak opisałeś to we Wniosku o dofinansowanie. Stanie się on załącznikiem do Umowy o dofinansowanie, a wszelkie ewentualne zmiany w nim będą wymagały zatwierdzenia przez właściwą instytucję oraz podpisania aneksu do Umowy o dofinansowanie. Warto już wcześniej zapoznać się z procedurami zmian w projekcie w zakresie np. czy masz możliwość przesuwania terminów zadań przewidzianych w projekcie? Jakie sytuacje na to zezwalają?
Pamiętaj! Dotacja może być odebrana, jeżeli realizujesz projekt m.in. niezgodnie z założeniami, o których pisałeś we Wniosku o dofinansowanie lub nie osiągnąłeś zamierzonego celu (np. nie kupiłeś tego, o czym pisałeś we wniosku, nie zatrudniłeś tyle osób, ile zadeklarowałeś). Będziesz zatem musiał zwrócić całość lub część dotacji, jeżeli wykorzystasz ją niezgodnie z przeznaczeniem, z naruszeniem procedur lub zostanie ona pobrana nienależnie lub w nadmiernej wysokości. Jeżeli w trakcie realizacji projektu zauważysz, że inwestycja mocno odbiega od zamierzeń, poinformuj niezwłocznie o tym odpowiednią instytucję, z którą zawarłeś Umowę o dofinansowanie - konieczny będzie aneks do Umowy. Nie zawsze jednak taka zmiana będzie możliwa.
Realizację projektu należy w odpowiedni sposób zabezpieczyć. Zabezpieczenia mają zapobiegać nieuczciwemu wykorzystaniu środków unijnych.
W zależności od wartości dofinansowania przyznanego w umowie o dofinansowanie zabezpieczeniem może być np.: weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową, cesja praw z polisy ubezpieczeniowej, przewłaszczenie rzeczy ruchomych na zabezpieczenie, hipoteka, poręczenie bankowe, gwarancja bankowa, zastaw rejestrowy.
Uwaga: Nie wniesienie wymaganego zabezpieczenia w określonym terminie stanowi podstawę do niewypłacenia dofinansowania, a nawet do rozwiązania umowy.
Realizacja działań
Część podmiotów, np. jednostki samorządowe, mogą rozpocząć swoją inwestycję na własne ryzyko przed dniem podpisania umowy o dofinansowanie, jednak nie wcześniej niż 1 stycznia 2007 roku. Pamiętaj, że taka decyzja niesie za sobą ryzyko, że nie otrzymamy dotacji, a inwestycja będzie w toku i będziemy musieli ją opłacić w całości z własnych środków. Przedsiębiorcy muszą zwykle poczekać z wydatkami do dnia następującego po dniu podpisania Umowy o dofinansowanie. Może to być także dzień następujący po dniu złożenia wniosku lub dzień następujący po dniu otrzymania informacji, że projekt co do zasady kwalifikuje się do objęcia wsparciem. Informacje te znajdziesz w dokumentacji działania, w ramach którego ubiegasz się o dofinansowanie.
Bardzo ważne jest, abyś zbierał wszelkie dokumenty związane z Twoim projektem. Będziesz musiał je przedstawić wraz z Wnioskiem o płatność, aby otrzymać wsparcie ze środków unijnych na realizację Twojego projektu. Będą to wszelkie dokumenty mówiące o tym, iż posiadasz zakupioną rzecz (np. protokół przekazania) lub wybudowany obiekt (np. protokół odbioru). Jeżeli zakupiłeś środki trwałe dopilnuj także, aby mieć wszelkie gwarancje i certyfikaty. Możesz później być poproszony o ich przedstawienie.
Wniosek o płatność to dokument, który należy sporządzić na specjalnym formularzu, składany w trakcie trwania projektu objętego wsparciem oraz na zakończenie; wniosek ten jest weryfikowany i po akceptacji staje się podstawą do rozliczenia projektu i wypłacenia dotacji.
Dokumentami, które stanowią zwykle załączniki do Wniosku o płatność są faktury lub inne dowody zapłaty (równoważne dowody księgowe potwierdzające wydatki). Wszystkie one muszą być opisane zgodnie z zasadami księgowymi i zebrane. Twoim obowiązkiem jest także prowadzenie odrębnej ewidencji księgowej od samego początku realizacji projektu (tj. na wyodrębnionych kontach księgowych, bądź z zastosowaniem wyodrębnionego kodu księgowego).
Bardzo ważnym punktem Twojego projektu będzie promocja i informacja. Musisz pamiętać, że w przypadku otrzymania dofinansowania ze środków unijnych powinieneś w widocznym miejscu umieścić symbole unijne tak, aby w ten sposób pokazać wkład Unii Europejskiej we własnym projekcie i zachęcić innych do ubiegania się o środki unijne w swoim środowisku. Taka informacja może zostać umieszczona na stronie internetowej Twojej firmy czy organizacji, a także w formie tablicy pamiątkowej na ścianie budynku, który wybudowałeś lub wyremontowałeś dzięki dotacji. Ważne jest przedstawienie logo i nazwy programu, z którego korzystałeś.
Wszystkie przedmioty zakupione lub wytworzone z funduszy unijnych (produkty czy środki trwałe, takie jak maszyny, urządzenia, aparatura) powinny zostać oznakowane plakietkami informacyjnymi - zgodnie ze wzorem przedstawionym w dokumentacji konkursowej. Jeżeli zamieszczasz ogłoszenia w prasie lub informacja o Twoim projekcie pojawia się w środkach masowego przekazu - również pamiętaj aby zbierać dowody takiej promocji - będą wymagane przy sprawozdaniach z realizacji projektu i pokażą, że w pełni wywiązałeś się z obowiązku jego promowania.
Pamiętaj! Promocja projektu oraz informacja, że otrzymałeś dotację unijną jest jednym z Twoich obowiązków. Jeżeli nie wywiążesz się z niego, dotacja może zostać Ci odebrana.
Sprawozdawczość
Zanim otrzymasz przelew środków na swoje konto, musisz złożyć Wniosek o płatność, którego częścią jest sprawozdanie z realizacji projektu. Przeczytaj Umowę, aby dowiedzieć się jak często musisz składać taki wniosek.
W sprawozdaniu z realizacji projektu musisz zamieścić krótki opis prezentujący stan realizacji poszczególnych etapów projektu, zgodnie z Twoim Wnioskiem o dofinansowanie. W części sprawozdawczej Wniosku o płatność opisujesz między innymi dalsze etapy, które w następnej kolejności będziesz realizował.
Pamiętaj, iż Wniosek o płatność masz obowiązek przedkładać regularnie, nawet, gdy w danym okresie nie poniosłeś żadnych wydatków. Wtedy spełnia on rolę sprawozdania z realizacji projektu.
Istnieją dwie formy, w jakich możesz otrzymać dofinansowanie ze środków unijnych:
zaliczka, a więc środki, które otrzymujesz przed poniesieniem wydatków,
refundacja, czyli zwrot środków, które wcześniej wyłożyłeś (np. ze środków własnych lub kredytu) i wydałeś w ramach projektu.
Aby otrzymać przelew dofinansowania na konto, konieczne jest rozliczenie projektu. W tym celu musisz przedłożyć Wniosek o płatność. Wniosek o płatność składasz zawsze wtedy, kiedy:
wnioskujesz o refundację kosztów, które już poniosłeś,
wnioskujesz o przekazanie zaliczki na realizację projektu,
chcesz rozliczyć otrzymane zaliczki - wtedy musisz wykazać wydatki, które poniosłeś i opłaciłeś z otrzymanych wcześniej zaliczek,
jesteś jednostką sektora finansów publicznych, a środki na projekt zostały zapisane w Twoim budżecie - rozliczenie wydatków,
przekazujesz informacje o postępie rzeczowym projektu.
Twój Wniosek o płatność będzie wnikliwie sprawdzony i oceniony. Jeżeli zawiera błędy lub niejasności, będziesz musiał uzupełnić wniosek lub go poprawić. Pamiętaj, że obowiązuje Cię termin, w którym musisz złożyć Wniosek o płatność. Sprawdź w Umowie o dofinansowanie, ile masz czasu na rozliczenie projektu lub jego etapów.
W części rzeczowej będziesz musiał opisać przebieg Twojego projektu i jego zgodność z tym, co założyłeś we Wniosku o dofinansowanie i tym, co mówi Umowa o dofinansowanie. Część finansowa będzie dotyczyć kosztów, które już poniosłeś. Potwierdzeniem tego są faktury, które załączasz do Wniosku. Dane finansowe przedstawiasz we Wniosku narastająco - od początku realizacji projektu.
Najważniejszym załącznikiem do Wniosku o płatność są kserokopie faktur lub innych równoważnych dokumentów księgowych, które stanowią dowód zakupu oraz dokumenty potwierdzające dokonanie płatności. Pamiętaj, że każda faktura musi być odpowiednio opisana oraz zatwierdzona przez upoważnioną do tego osobę - zgodnie z zasadami księgowymi.
Kontrola
Podpisując Umowę o dofinansowanie zobowiązujesz się poddać kontroli, czy sposób, w jaki prowadzisz projekt (inwestycję) jest zgodny z tym, co przewiduje umowa.
Kontrola może odbywać się w Twojej firmie, instytucji, organizacji lub na miejscu realizacji projektu (inwestycji), jak również w siedzibie instytucji, z którą podpisałeś Umowę o dofinansowanie - wtedy jesteś proszony o dostarczenie wszelkich dokumentów, które są związane z Twoim projektem. W przypadku odmowy poddania się kontroli lub utrudnianie jej przeprowadzenia może skutkować wypowiedzeniem Umowy ze skutkiem natychmiastowym.
Podczas trwania kontroli osoby kontrolujące będą sprawdzały dokumenty związane z realizacją projektu (inwestycji) tj. dokumenty finansowe, techniczne jak również poziom osiągniętych wskaźników produktu i rezultatu, które założyłeś we Wniosku o dofinansowanie, a także promocję projektu. Pamiętaj, że osoby kontrolujące mają prawo wejść na teren związany z realizowanym projektem oraz do wszystkich budynków i pomieszczeń, w których realizowany był Twój projekt.
Instytucje kontrolujące mogą również żądać od Ciebie pewnych wyjaśnień. Jednocześnie osoby kontrolujące powinny mieć dostęp do systemu komputerowego, wszystkich dokumentów i plików komputerowych związanych z Twoim projektem. Nieudostępnienie przez Ciebie wszystkich wymaganych dokumentów lub odmowa udzielenia informacji jest traktowana przez osoby kontrolujące jak utrudnianie przeprowadzenia kontroli. Pamiętaj, aby w trakcie trwania kontroli zapewnić obecność osób kompetentnych do udzielenia wyjaśnień na temat procedur, wydatków oraz innych zagadnień związanych z Twoim projektem.
Wyniki przeprowadzonej kontroli zostają przedstawione na piśmie. Jest to informacja pokontrolna, w której zawarte są zalecenia pokontrolne. Przejdź do informacji na temat poszczególnych programów, aby dowiedzieć się.
Po pomyślnej kontroli na zakończenie projektu oraz pozytywnej weryfikacji Twojego Wniosku o płatność końcową można uznać, że Twój projekt został zakończony. Wtedy otrzymasz przelew środków na swoje konto.
Pamiętaj jednak, że każdy projekt współfinansowany ze środków funduszy strukturalnych musi zachować odpowiednią trwałość. Pojęcie „trwałości projektu” rozumiane jest jako niepoddanie projektu tak zwanej znaczącej modyfikacji tj.:
• modyfikacji mającej wpływ na charakter lub warunki realizacji projektu lub powodującej uzyskanie nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorstwo lub podmiot publiczny,
• wynikającej ze zmiany charakteru własności elementu infrastruktury lub z zaprzestania działalności produkcyjnej.
W tym samym czasie możesz realizować więcej niż jeden projekt dofinansowywany z funduszy strukturalnych, więc jeżeli jeszcze nie rozpocząłeś kolejnego projektu, możesz szykować się do następnego naboru!
Programu Infrastruktura i Środowisko
System
Podstawowymi instytucjami biorącymi udział we wdrażaniu Programu Infrastruktura i Środowisko są:
Instytucja Zarządzająca (IZ);
Instytucje Pośredniczące (IP);
Instytucje Wdrażające/ Instytucje Pośredniczące II stopnia (IW/IP2);
Instytucja Audytowa (IA);
Instytucja Certyfikująca (IC).
W imieniu ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego Instytucją Zarządzającą (IZ) Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko jest Departament Koordynacji Programów Infrastrukturalnych w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. W celu wykonywania części zadań IZ zostały wyznaczone instytucje pośredniczące (IP), zaś IP powierzyła realizację części swoich zadań instytucjom wdrażającym/ instytucjom pośredniczącym II stopnia (IP II). Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego certyfikuje Komisji Europejskiej prawidłowość poniesienia wydatków w ramach programów operacyjnych przy pomocy Departamentu Instytucji Certyfikującej. Instytucja Certyfikująca (IC) w zakresie pełnionej funkcji jest komórką niezależną od komórek wykonujących funkcje IZ. Instytucja Audytowa (IA) weryfikuje skuteczności działania systemu zarządzania i kontroli Programu Infrastruktura i Środowisko poprzez przeprowadzanie audytów w IZ, IP, IW/ IP II oraz IC. Rolę Instytucji Audytowej powierzono Generalnemu Inspektorowi Kontroli Skarbowej powołanemu w strukturze Ministerstwa Finansów. IA w zakresie pełnionej funkcji jest komórką niezależną od komórek wykonujących funkcje IZ oraz od IC.
Ponadto we wdrażaniu Programu biorą udział:
Instytucja Koordynująca Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (IK NSRO);
Ministerstwo Finansów.
Instytucja Koordynująca NSRO/NSS pełni podstawową rolę w ustalaniu standardów zarządzania i realizacji wszystkich programów operacyjnych finansowanych z funduszy europejskich w latach 2007-2013, w tym Programu Infrastruktura i Środowisko. Instytucja Koordynująca NSRO/NSS jest umiejscowiona w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego i odpowiada za koordynację wdrażania funduszy strukturalnych w Polsce. Instytucją odpowiedzialną za otrzymywanie płatności z Komisji Europejskiej jest Ministerstwo Finansów. Sprawujące ono nadzór finansowy w zakresie środków publicznych, prowadzi obsługę środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej w ramach budżetu państwa.
Schemat instytucji uczestniczących w systemie realizacji Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
Programami Konkurencyjności i Innowacyjności
W systemie wdrażania główną instytucją nadzorującą realizację Programu i zarządzającą Programem jest Instytucja Zarządzająca, której rolę pełni Departament Zarządzania Programami Konkurencyjności i Innowacyjności w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego.
Duża część zadań - w celu sprawnej realizacji Programu - została przekazana na zasadzie delegacji uprawnień Instytucjom Pośredniczącym.
Funkcje trzech Instytucji Pośredniczących dla Programu pełnią:
a) minister właściwy do spraw nauki (dla osi priorytetowych 1. i 2.).
Obecnie funkcję tę pełni Departament Funduszy Europejskich w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
b) minister właściwy do spraw gospodarki (dla osi priorytetowych 3, 4, 5 i 6).
Obecnie funkcję tę pełni Departament Funduszy Europejskich w Ministerstwie Gospodarki,
c) minister właściwy do spraw informatyzacji (dla osi priorytetowej 7 i 8).
Obecnie funkcję tę pełni Departament Społeczeństwa Informacyjnego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Instytucjami podległymi dla Instytucji Pośredniczących są Instytucje Wdrażające (inaczej Instytucje Pośredniczące II stopnia) w łącznej liczbie sześciu instytucji, tj. Ośrodek Przetwarzania Informacji, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Władza Wdrażająca Programy Europejskie, Polska Organizacja Turystyczna, Bank Gospodarstwa Krajowego oraz Departament Wdrażania Programów Operacyjnych w Ministerstwie Gospodarki.
Kapitał Ludzki
System zarządzania i wdrażania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Zgodnie z art. 60 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 za właściwe zarządzania i wdrażanie Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki odpowiada Instytucja Zarządzająca PO KL (IZ PO KL), nadzorowana przez Komitet Monitorujący PO KL.
Zgodnie z przepisami ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, funkcję Instytucji Zarządzającej w PO KL pełni minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, a zgodnie z regulaminem wewnętrznym Ministerstwa Rozwoju Regionalnego obowiązki IZ pełni Departament Zarządzania Europejskim Funduszem Społecznym.
Ze względu na zakres merytoryczny programu oraz wagę finansową poszczególnych priorytetów, zarządzanie i nadzór nad wdrażaniem poszczególnych priorytetów powierzony został Instytucjom Pośredniczącym (IP). W komponencie centralnym, gdzie realizowane jest przede wszystkim wsparcie systemowe o charakterze ogólnokrajowym, funkcje Instytucji Pośredniczących powierzone zostały ministrom właściwym. Natomiast wsparcie dla osób indywidualnych, zgodnie z decyzją o decentralizacji, udzielane jest przede wszystkim w ramach komponentu regionalnego, dlatego zadania Instytucji Pośredniczących powierzone zostały samorządom województw.
Ponadto, każda Instytucja Pośrednicząca, biorąc pod uwagę specyfikę Priorytetu, za który odpowiada, oraz doświadczenie instytucji działających w danym obszarze, może - w uzgodnieniu z Instytucją Zarządzającą - oddelegować realizację części zadań do Instytucji Pośredniczących II Stopnia (IP2). Niezależnie od poziomu delegacji zadań Instytucja Zarządzająca w dalszym ciągu ponosi pełną odpowiedzialność za prawidłową realizację Programu.
W obecnym okresie programowania zasady oraz zadania dotyczące wdrażania Programu Kapitał Ludzki (PO KL), obowiązujące Instytucję Zarządzającą PO KL, Instytucje Pośredniczące, Instytucje Wdrażające (Instytucje Pośredniczące II stopnia) oraz beneficjentów systemowych są zebrane w jednym dokumencie pt. System realizacji Programu Kapitał Ludzki.
Dokument składa się z VII części, których zawartość była przedmiotem konsultacji ze wszystkimi instytucjami zaangażowanymi we wdrażanie PO KL. Do każdej części dołączone zostały odpowiednie załączniki zawierające obowiązujące wzory dokumentów, jakie powinny być stosowane przez wszystkie instytucje.
System realizacji PO KL wraz z wytycznymi horyzontalnymi Ministra Rozwoju Regionalnego w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (NSRO) 2007-2013, jak i wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego dla Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki: Wytycznymi w zakresie wdrażania projektów innowacyjnych i współpracy ponadnarodowej w ramach PO KL oraz Wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, tworzy kompleksowy zbiór zasad wdrażania PO KL, które są zgodne z porozumieniami międzyinstytucjonalnymi obowiązującymi wszystkie instytucje uczestniczące w systemie wdrażania PO KL.
System realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki opracowany został przez Instytucję Zarządzającą zgodnie z art. 26 pkt 1 ust 8 Ustawy z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U.06. nr 227, poz. 1658 z późn. zm.). Dokument uwzględnia wytyczne horyzontalne Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w ramach NSRO.
Na system organizacyjny funduszy europejskich składają się trzy główne poziomy:
koordynacja
zarządzanie
wdrażanie
Na każdym z tych poziomów działają inne instytucje. Są to więc: Instytucje Koordynujące i Monitorujące - na etapie koordynacji i monitoringu; Instytucje Zarządzające - na etapie zarządzania oraz Instytucje Pośredniczące i Wdrażające - na etapie wdrażania. Dodatkowo, w ostatnim etapie uczestniczą także Instytucje Certyfikujące i Instytucja Audytowa.
Instytucją Zarządzającą dla Programu Rozwój Poslki Wschodniej jest minister rozwoju regionalnego, który odpowiada za skuteczność, efektywność i prawidłowość zarządzania oraz wdrażania Programu. Obowiązki Instytucji Zarządzającej Programem pełni jednostka organizacyjna w ramach Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Obecnie funkcję tą pełni Departament Programów Ponadregionalnych.
Instytucja Zarządzająca powierzyła realizację części zadań Instytucji Pośredniczącej. Dla Programu Instytucją Pośredniczącą jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), która odpowiada za: monitorowanie przygotowania projektów indywidualnych (od pre - umowy do umowy o dofinansowanie), przeprowadzenie naboru wniosków o dofinansowanie, podpisanie umów o dofinansowanie, weryfikację wniosków o płatność; kontrolę realizacji projektów; działania informacyjne i promocyjne oraz monitorowanie i ewaluację realizacji osi priorytetowych.
Obowiązki Instytucji Pośredniczącej w ramach PARP pełnią: Zespół Infrastruktury Nowoczesnej Gospodarki (Osie priorytetowe: I, II), Zespół Projektów Infrastrukturalnych (Osie priorytetowe: III, IV i V).
Schemat przedstawia system organizacyjny PO RPW:
Pomoc Techniczna
W skład systemu realizacji Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna wchodzą następujące podmioty:
Instytucja Zarządzająca Programem Operacyjnym Pomoc Techniczna w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego,
Instytucja Certyfikująca w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego,
Instytucja Audytowa w Ministerstwie Finansów,
Beneficjenci,
Ze względu na specyfikę i zakres operacji realizowanych w ramach POPT 2007-2013 system nie przewiduje powoływania Instytucji Pośredniczących.
20
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Czym są Fundusze Europejskie
Fundusze unijne i europejskie
fundusze unijne i europejskie
Jednolity Akt Europejski, Fundusze Unijne
fundusze unijne i europejskie
Fundusze unijne i europejskie 2007 2013 dla mieszkańców obszarów wiejskich
fundusze unijne i europejskie 2007 2013
fundusze unijne i europejskie
Fundusze unijne i europejskie (dotacje) (2)
Fundusze unijne i europejskie 2007 2013
(ebook www zlotemysli pl) fundusze unijne i europejskie fragment V3ALFJW4PRB7AFLCAMNI4QDJ33X2Z6U7IV
Fundusze unijne i europejskie
Fundusze unijne i europejskie
Fundusze Unijne I Europejskie 2007 2013 Ekonomia Ebook
Fundusze unijne i europejskie
Fundusze unijne i europejskie(2)
Fundusze unijne i europejskie Anna Szymańska fragment
Fundusze unijne i europejskie 2
Fundusze unijne i europejskie 2007 2013 dla mieszkańców obszarów wiejskich
więcej podobnych podstron