Tuberculum |
Guz |
Lokalizacja |
Opis |
Tuberculum pharyngeum |
Guzek gardłowy |
Dolna powierzchnia części podstawnej kości potylicznej |
Przyczep więzadła podłużnego przedniego, zwieracza górnego gardła. Powięzi gardłowo-podstawnej |
Tuberculum jugulare |
Guzek szyjny |
Nad kanałem nerwu podjęzykowego |
|
Tuberculum sellae |
Guzek siodła |
Do przodu od siodła |
Miejsce przyczepu przepony siodła. |
Tuberculum articulare |
Guzek stawowy |
Przyśrodkowa część odnogi przedniej wyrostka jarzmowego k. skroniowej |
Razem z przednią częścią części łuskowej guzek łączy się stawowo z głową wyrostka kłykciowego żuchwy |
Tuberculum mentale |
Guzek bródkowy |
Powierzchnia zewnętrzna trzonu żuchwy, po obu stronach guzowatości bródkowej (protuberantia mentalis) |
|
Tuberculum marginale |
Guzek brzeżny |
Brzeg tylny wyrostka czołowego k. jarzmowej |
Miejsce przyczepu pojedynczych włókien mięśnia skroniowego |
Processus |
Wyrostek |
Lokalizacja |
Opis |
Processus jugularis |
Wyrostek szyjny |
Ogranicza od tyłu wcięcie szyjne |
Przyczep mięśnia prostego bocznego głowy |
Processus paramastoideus |
Wyrostek przysutkowy |
Dolna powierzchnia wyrostka szyjnego |
|
Processus intrajugularis |
Wyrostek śródszyjny |
Dzieli wcięcie szyjne na część większą i mniejszą |
|
Processus zygomaticus ossis frontalis |
Wyrostek jarzmowy kości czołowej |
Koniec brzegu nadoczodołowego k. czołowej |
|
Processus zygomaticus maxillae |
Wyrostek jarzmowy szczęki |
Wyniosłość kostna szczęki skierowana bocznie do połączenia z k. jarzmową |
|
Processus clinoideus anterior |
Wyrostek pochyły przedni |
Zakończenie skrzydeł mniejszych kości klinowej |
Miejsce przyczepu namiotu móżdżku. |
Processus clinoideus medius |
Wyrostek pochyły środkowy |
Po obu stronach dołu przysadki na trzonie kości klinowej |
|
Processus clinoideus posterior |
Wyrostek pochyły tylny |
Po obu stronach grzbietu siodła |
|
Processus pterygoideus |
Wyrostek skrzydłowy |
|
|
Processus pyramidalis |
Wyrostek piramidowy |
Stożek kostny wklinowany we wcięcie skrzydłowe k. klinowej. |
|
Processus vaginalis |
Wyrostek pochwowy |
Odgina się od nasady blaszki przyśrodkowej wyrostka skrzydłowego |
Tu bruzda podniebienno pochwowa |
Processus mastoideus |
Wyrostek sutkowy |
Ku tyłowi od otworu słuchowego zewnętrznego |
Miejsce przyczepu mięśnia płatowego głowy i mięśnia najdłuższego głowy |
Processus lacrimalis |
Wyrostek łzowy |
Część środkowa |
Skierowany ku górze i do przodu, łączy się z brzegiem dolnym k. nosowej |
Processus maxillaris |
Wyrostek szczękowy |
małżowiny nosowej |
Odchyla się bocznie i ku dołowi |
Processus ethmoidalis |
Wyrostek sitowy |
dolnej |
Łączy się z wyrostkiem haczykowatym k. sitowej |
Processus coronoideus |
Wyrostek dziobasty |
Przedni wyrostek na górnym brzegu gałęzi żuchwy |
Obustronnie obejmuje go mięsień skroniowy |
Processus condylaris |
Wyrostek kłykciowy |
Tylny wyrostek na górnym brzegu gałęzi żuchwy |
Służy do stawowego połączenia z podstawą czaszki |
Processus temporalis |
Wyrostek skroniowy |
Odchodzi od kąta tylnego k. jarzmowej |
Łączy się z wyrostkiem jarzmowym k. skroniowej szwem -sutura temporozygomatica, tworząc łuk jarzmowy (arcus zygomaticus), do którego przyczepia się mięsień żwacz i powięź skroniowa. |
Processus frontalis1 |
Wyrostek czołowy |
Odchodzi od górnego kąta trzonu k. jarzmowej |
Łączy się do przodu z wyrostkiem jarzmowym kości czołowej (sutura frontozygomatica) i do tyłu ze skrzydłem większym kości klinowej (sutura sphenozygomatica) |
Processus frontalis maxillae |
Wyrostek czołowy szczęki |
Biegnie obustronnie między kością czołową i łzową. |
Tworzy boczną ścianę jamy nosowej i przyśrodkową ścianę oczodołu |
Processus alveolaris maxillae |
Wyrostek zębodołowy szczęki |
Szczęka |
Zawiera w dolnym wolnym brzegu ujścia zębodołów. |
Processus palatinus |
Wyrostek podniebienny |
|
Tworzy przeważającą część podniebienia kostnego |
Hamulus |
Haczyk |
Lokalizacja |
Opis |
Hamulus pterygoideus |
Haczyk skrzydłowy |
Koniec blaszki przyśrodkowej wyrostka skrzydłowego |
|
Hamulus lacrimalis |
Haczyk łzowy |
Wciska się we wcięcie łzowe położone na wyrostku czołowym szczęki |
Uzupełnia otwór górny kanału nosowo - łzowego |
Lingula |
Języczek |
Lokalizacja |
Opis |
Lingula shenoidalis |
Języczek klinowy |
Kostny wyrostek do tyłu od bruzdy tętnicy szyjnej wewnętrznej |
|
Lingula mandibulae |
Języczek żuchwy |
Blaszka ograniczająca od strony przedniej otwór żuchwowy |
Do i obok niego przyczepia się więzadło klinowo żuchwowe. Jest wyczuwalny z jamy ustnej przez błonę śluzową i wskazuje kierunek dla igły strzykawki w celu znieczulenia zębodołu |
Protuberantia / Tuberositas |
Guzowatość |
Lokalizacja |
Opis |
Protuberantia occipitalis externa |
Guzowatość potyliczna zewnętrzna |
Pośrodku powierzchni zewnętrznej łuski k. potylicznej |
|
Protuberantia occipitalis interna |
Guzowatość potyliczna wewnętrzna |
Punkt środkowy wyniosłości krzyżowej; położeniem swym z reguły odpowiada położeniu guzowatości potylicznej zewnętrznej |
Miejsce przyczepu sierpu mózgu. Tu spływ zatok (confluens sinuum) |
Protuberantia mentalis |
Guzowatość bródkowa |
Powierzchnia zewnętrzna trzonu żuchwy |
|
Tuberositas pterygoidea |
Guzowatość skrzydłowa |
Na powierzchni wewnętrznej gałęzi żuchwy do tyłu od bruzdy żuchwowo gnykowej w pobliżu kąta żuchwy |
Miejsce przyczepu mięśnia skrzydłowatego przyśrodkowego |
Tuberositas masseterica |
Guzowatość żwaczowa |
Powierzchnia zewnętrzna gałęzi żuchwy w pobliżu kąta żuchwy |
Miejsce przyczepu mięśnia żwacza |
KANAŁY
Canalis |
Kanał |
Lokalizacja |
Opis |
Canales diploici |
Kanały śródkościa |
Przebiegają w śródkościu ( diploe ) |
Zawierają żyły śródkościa (venae diploici ), których końce łączą się przez żyły wypustowe z żyłami biegnącymi na zewnątrz czaszki i z zatokami żylnymi opony twardej. |
Canalis hypoglossalis s. canalis n. hypoglossi |
Kanał nerwu podjęzykowego |
Przebija podstawę każdego kłykcia potylicznego |
|
Canalis condylaris |
Kanał kłykciowy |
Przebija dno dołu kłykciowego |
Żyła wypustowa kłykciowa |
Canalis opticus |
Kanał wzrokowy |
Bocznie od bruzdy przedskrzyżowania wzrokowego |
Tętnica oczna, Nerw wzrokowy (II); Łączy dół przedni czaszki z oczodołem. |
Canalis pterygoideus |
Kanał skrzydłowy |
Nasada wyrostka skrzydłowego |
Tętnica, żyła, nerw skrzydłowy; Łączy dół skrzydłówo podniebienny z otworem poszarpanym. |
Canalis caroticus |
Kanał tętnicy szyjnej |
Otwór wewnętrzny szczyt piramidy kości skroniowej; Otwór zewnętrzny do przodu od dołu szyjnego |
Tętnica szyjna wewnętrzna Współczulny splot nerwowy oplatający tętnicę |
Canalis facialis |
Kanał nerwu twarzowego |
Początek dno przewodu słuchowego wewnętrznego; następnie zagina się bocznie pod kątem prostym tworząc KOLANKO KANAŁU NERWU TWARZOWEGO (dalej str. 351 w Bochenku) |
Nerw twarzowy (VII) pośredni Naczynia rylcowo sutkowe Gałąź skalista tętnicy oponowej |
Canaliculs tympanicus |
Kanalik bębenkowy |
Rozpoczyna się on w głębi dołka skalistego i prowadzi do jamy bębenkowej |
Zawiera tętnicę bębenkową dolną, nerw bębenkowy, |
Canaliculi caroticotympanici |
Kanaliki szyjno - bębenkowe |
Drobne kanaliki w ścianie kanału tętnicy szyjnej biegnące do jamy bębenkowej |
Naczynia i nerwy dla błony śluzowej jamy bębenkowej |
Canalicus mastoideus |
Kanalik sutkowy |
Początek dół szyjny Koniec szczelina bębenkowo sutkowa |
Gałąź uszna nerwu błędnego; |
Aqueductus vestibuli |
Wodociąg przedsionka |
Prowadzi z przedsionka błędnika do przestrzeni podoponowej i kończy się otworem zewnętrznym wodociągu na powierzchni tylnej piramidy |
Zawiera przewód błędnika błoniastego;. |
Canalicus cochleae |
Kanalik ślimaka |
Łączy przestrzenie przychłonkowe ślimaka z jamą podpajęczynówkową opon mózgowia. Koniec otwór zewnętrzny kanalika ślimaka na powierzchni dolnej piramidy |
Zawiera przewód przychłonkowy |
Canalis mandibulae |
Kanał żuchwy |
Rozpoczyna się otworem żuchwy, biegnie pod dnem zębodołów |
Przeznaczony jest dla naczyń i nerwu zębodołowego dolnego |
Canalis infraorbitalis |
Kanał podoczodołowy |
Rozpoczyna się bruzdą podoczodołową na powierzchni oczodołowej szczęki |
Biegnie w nim tętnica, żyła i nerw podoczodołowy |
Canales alveolares anteriores |
Kanały zębodołowe przednie |
Odgałęzienia kanału podoczodołowego |
Prowadzą naczynia i nerwy do do przednich zębów szczęki |
Canales alveolares posteriores |
Kanały zębodołowe tylne |
Początek otwory zębodołowe (foramina alveolaria) środkowa część powierzchni podskroniowej szczęki |
Prowadzą naczynia i nerwy do tylnych zębów szczęki |
Canalis palatinus major |
Kanał podniebienny większy |
Tworzą go dwie bruzdy k. podniebiennej i szczęki |
Nerw podniebienny większy i tętnica podniebienna zstępująca |
Canalis pterygopalatinus |
Kanał skrzydłowo - podniebienny |
Dolny odcinek dołu skrzydłowo - podniebiennego |
Łączy dół z jamą ustną. |
Canalis incivius |
Kanał przysieczny |
Początek dół przysieczny (podniebienie kostne) Koniec otwór przysieczny (dno jamy nosowej) |
Naczynia podniebienne większe Nerw nosowo podniebienny; Łączy jamę nosową z jamą ustną. |
Canalis nasolacrimalis |
Kanał nosowo - łzowy |
Utworzony przez k. łzową, szczękę i małżowinę nosową dolną. |
Prowadzi z oczodołu do przewodu nosowego dolnego i zawiera przewód nosowo łzowy. |
Grzebień
Crista |
Grzebień |
Lokalizacja |
Opis |
Crista occipitalis externa |
Grzebień potyliczny zewnętrzny |
Biegnie po zewnętrznej stronie łuski k. potylicznej do otworu wielkiego w linii pośrodkowej |
Przyczep więzadła karkowego |
Crista occipitalis interna |
Grzebień potyliczny wewnętrzny |
Biegnie po wewnętrznej stronie łuski k. potylicznej do otworu wielkiego w linii pośrodkowej |
Przyczep sierpa móżdżku |
Crista infratemporalis |
Grzebień podskroniowy |
Oddziela powierzchnię skroniową skrzydła większego powierzchni podskroniowej |
|
Crista frontalis |
Grzebień czołowy |
Grzebień kostny położony w płaszczyźnie pośrodkowej na powierzchni wewnętrznej części przedniej k. czołowej |
Tu przyczepia się sierp mózgu |
Crista galli |
Grzebień koguci |
Płaszczyzna pośrodkowa blaszki sitowej |
Stanowi miejsce przyczepu dla sierpu mózgu |
Crista zygomaticoalveolares |
Grzebień jarzmowo - zębodołowy |
Biegnie od wyrostka jarzmowego szczęki ku dołowi do pierwszego zęba trzonowego |
Podpora w ścianie zatoki szczękowej dla przenoszenia ciśnienia z pierwszego zęba trzonowego na kość jarzmową i usztywniająca ścianę zatoki szczękowej |
Fissura
Fissura |
Szczelina |
Lokalizacja |
Opis |
Fissura orbitalis superior |
Szczelina oczodołowa górna |
Pomiędzy brzegiem skrzydła większego i mniejszego kości klinowej |
Zawartość: *gałąź tętnicy oponowej środkowej - niestała *żyła oczna górna (często też dolna) *n. okoruchowy (III) *n. bloczkowy (IV) *n. oczny (V1) *n. odwodzący (VI) |
Fissura orbitalis inferior |
Szczelina oczodołowa dolna |
Pomiędzy brzegiem skrzydła większego a powierzchnią oczodołową szczęki |
Naczynia podoczodołowe, żyła oczna dolna, gałęzie nerwu szczękowego (V2); nerw jarzmowy, nerw podoczodołowy |
Fissura petrotympanica |
Szczelina skalisto - bębenkowa |
Leży ku tyłowi i przyśrodkowo od dołu żuchwowego między częścią bębenkową i skalistą kości skroniowej |
Prowadzi do jamy bębenkowej. Opiera się o nią wyrostek przedni młoteczka. Biegnie przez nią struna bębenkowa (gałąź nerwu VII) , w. Przednie młoteczka, tętnica bębenkowa przednia, żyły bębenkowe. |
Fissura petrosquasmosa |
Szczelina skalisto - łuskowa |
Między częścią skalistą a łuską k. skroniowej |
|
Fissura tympanosquamosa |
Szczelina bębenkowo - łuskowa |
Przedłużenie w kierunku bocznym dwóch powyższych szczelin |
|
Fissura tympanomastoidea |
Szczelina bębenkowo - sutkowa |
Szew między częścią bębenkową i wyrostkiem sutkowatym |
Przechodzi przez nią gałąź uszna nerwu błędnego |
OTWORY
Foramen |
Otwór |
Lokalizacja |
Opis |
Apertura piriformis |
Otwór gruszkowaty |
Ograniczony jest od góry wolnym, dolnym brzegiem k. nosowych, bocznie i od dołu wyrostkiem nosowym szczęki. |
Wejście do kostnej jamy nosowej |
Foramen jugulare |
Otwór szyjny |
Utworzony przez wcięcie szyjne kości potylicznej i piramidy kości skroniowej |
Odcinek mniejszy n. językowo- gardłowy (IX), zatoka skalista dolna Odcinek większy- n. błędny (X), n. dodatkowy (XI), żyła szyjna wewnętrzna, tętnica oponowa. Łączy dół tylny czaszki (fossa cranii posterior) z powierzchnią zewnętrzną podstawy czaszki. |
Foramen supraorbitale |
Otwór nadoczodołowy |
|
Naczynia i nerwy nadoczodołowe. Łączy przednią ścianę czaszki z oczodołem (orbita). |
Foramen infraorbitale |
Otwór podoczodołowy |
Powierzchnia przednia (policzkowa) szczęki |
Łączy przednią ścianę czaszki z kanałem podoczodołowym, przez który przechodzą naczynia i nerwy podoczodołowe. |
Foramen cecum |
Otwór ślepy |
Fossa cranii anterior; os frontale, u podstawy grzebienia czołowego |
Zawiera wypustkę opony twardej. Prowadzi do kanalika kończącego się ślepo w obrębie kolca nosowego, może być drożny i zawierać naczynie żylne łączące jamę nosową z zatoką strzałkową górną. |
Foramen frontale |
Otwór czołowy |
Przyśrodkowo od foramen supraorbitale w brzegu nadoczodołowym |
Dla naczyń i nerwów czołowych. Łączy przednią ścianę czaszki z oczodołem. |
Foramen rotundum |
Otwór okrągły |
Skrzydło większe kości klinowej |
Dla nerwu szczękowego (V2 , n. maxillaris) Łączy dół środkowy czaszki (fossa cranii media) z dołem skrzydłowo podniebiennym (fossa pterygopalatina) |
Foramen ovale |
Otwór owalny |
|
Dla nerwu żuchwowego (V3, n. mandibularis). Łączy dół środkowy czaszki z dołem podskroniowym (fossa infratemporalis) |
Foramen spinosum |
Otwór kolczysty |
|
Dla gałęzi oponowej nerwu żuchwowego, naczyń oponowych środkowych. Łączy dół środkowy czaszki z dołem podskroniowym |
Foramen lacerum |
Otwór poszarpany |
Przód skrzydło większe Tył szczyt piramidy kości skroniowej Przyśrodkowo trzon k. klinowej i podstawa k. potylicznej |
Ujście kanału skrzydłowego. Otwór wewnętrzny tętnicy szyjnej wewnętrznej. Połączenie dołu środkowego czaszki z powierzchnią zewnętrzną podstawy czaszki. |
||
Foramen parietale |
Otwór ciemieniowy |
Strona zewnętrzna k. ciemieniowej |
Żyła wypustowa ciemieniowa |
||
Foramina cribosa |
Otwory blaszki sitowej |
Blaszka sitowa kości sitowej. (lamina cribosa ossis ethmoidalis) |
Szereg przyśrodkowy gałązki węchowe (filia olphactoria) do okolicy węchowej przegrody nosa boczny - do okolicy węchowej ściany bocznej nosa |
||
Foramen ethmoidale anterius |
Otwór sitowy przedni |
Przyśrodkowa ściana oczodołu(pomiędzy kością czołową a sitową) |
Połączenie oczodołu z jamą nosową. Zawiera tętnicę i żyłę oraz nerw sitowy przedni. |
||
Foramen ethmoidale posterius |
Otwór sitowy tylny |
|
Połączenie oczodołu z zatoką sitową, komórkami sitowymi tylnymi. Zawiera tętnicę, żyłę i nerw sitowy tylny. |
||
Foramen magnum |
Otwór wielki |
Kość potyliczna |
Rdzeń przedłużony wraz ze swoimi oponami, nerwy dodatkowe, tętnice kręgowe ze splotem żylnym podstawnym, przednie i tylne tętnice rdzeniowe, gałązki oponowe tętnic kręgowych |
||
Foramina mastoidea |
Otwory sutkowe |
Część tylna powierzchni zewnętrznej k. skroniowej |
Prowadzą one na powierzchnię wewnętrzną kości do zatoki esowatej. Przebiegają w nich: gałąź sutkowa tętnicy potylicznej do opony twardej i ŻYŁA WYPUSTOWA SUTKOWA niestale występująca (v. emissaria mastoidea), łącząca zatokę esowatą z żyłami powierzchownymi czaszki. |
||
Foramen caroticum internum |
Otwór wewnętrzny kanału tętnicy szyjnej |
Szczyt części skalistej k. skroniowej; tworzy tylne ograniczenie otworu poszarpanego |
|
||
Foramen caroticum externum |
Otwór zewnętrzny kanału tętnicy szyjnej |
Do przodu od dołu szyjnego |
Tworzy wejście do kanału tętnicy szyjnej wewnętrznej, splotu żylnego szyjno tętniczego i splotu współczulnego szyjno tętniczego. |
||
Porus acusticus internus |
Otwór słuchowy wewnętrzny |
Środek powierzchni tylnej części skalistej k. skroniowej. |
Prowadzi z dołu tylnego czaszki do kanału zwanego przewodem słuchowym wewnętrznym (meatus acusticus internus). Zawiera on: nerw twarzowy ( n. facialis, VII), nerw przedsionkowo ślimakowy ( n. vestibulocochlearis , VIII), nerw pośredni ( n. intermedius), tętnicę błędnikową (arteria labyrinthi), gałąź tętnicy móżdżkowej dolnej przedniej z odpowiadającymi jej żyłami. |
||
Porus acusticus externus |
Otwór słuchowy zewnętrzny |
Część bębenkowa k. skroniowej |
Tu przyczepia się część chrzęstna przewodu słuchowego zewnętrznego |
||
Apertura externa canaliculi cochleae |
Otwór zewnętrzny kanalika ślimaka |
Na powierzchni dolnej części skalistej k. skroniowej; przyśrodkowo od dołu szyjnego |
Kanalik ten zawiera przewód przychłonkowy i drobne naczynia żylne biegnące od ślimaka do żyły szyjnej wewnętrznej. |
||
Apertura inferior canaliculi tympanici |
Otwór dolny kanalika bębenkowego |
Dno dołka skalistego |
Otwór dla tętnicy bębenkowej dolnej i dla nerwu bębenkowego. |
||
Foramen stylomastoideum |
Otwór rylcowo - sutkowy |
U podstawy wyrostka rylcowatego. |
Przez otwór ten nerw twarzowy opuszcza kanał nerwu twarzowego i przechodzi tętnica rylcowo - sutkowa |
||
Foramina nasalia
|
Otwory nosowe |
Powierzchnia przednia k. nosowej |
Małe naczynia krwionośne |
||
Foramen mentale |
Otwór bródkowy |
Przednia powierzchnia trzonu żuchwy, poniżej drugiego zęba przedtrzonowego |
Przejście nerwu i naczyń bródkowych |
Stanowią połączenie z kanałem żuchwy (canalis mandibulae) |
|
Foramen mandibulae |
Otwór żuchwowy |
Powierzchnia przyśrodkowa trzonu żuchwy |
Od niego rozpoczyna się kanał żuchwy dla nerwu zębodołowego dolnego. |
|
|
Foramen zygomaticofaciale
|
Otwór jarzmowo - twarzowy |
Powierzchnia boczna (policzkowa) kości jarzmowej |
Przejście gałęzi nerwu o tej samej nazwie. Łączy boczną ścianę czaszki z otworem jarzmowo oczodołowym. |
||
Foramen zygomaticoorbitale |
Otwór jarzmowo - oczodołowy |
Powierzchnia oczodołowa kości jarzmowej |
Prowadzi do kanału przebijającego kość; kanał ten kończy się na powierzchni policzkowej otworem jarzmowo twarzowym i na powierzchni skroniowej otworem jarzmowo skroniowym. Przebiega w nim nerw jarzmowy. |
||
Foramen zygomaticotemporale |
Otwór jarzmowo - skroniowy |
Otwór na powierzchni skroniowej k. jarzmowej |
Przechodzi przez niego nerw o tej samej nazwie. Łączy boczną ścianę czaszki z otworem jarzmowo oczodołowym. |
||
Foramina alveolaria |
Otwory zębodołowe |
Powierzchnia podskroniowa szczęki |
Nerwy i naczynia biegnące ku zębom |
||
Foramina incivia |
Otwory przysieczne |
Dno jamy nosowej |
Zakończenie kanału przysiecznego |
||
Foramen palatinum majus |
Otwór podniebienny większy |
Tylno boczny kąt podniebienia kostnego |
Punkt wyjścia bruzd podniebiennych biegnących do przodu na podniebieniu kostnym |
||
|
|
|
Razem stanowią ujście kanałów podniebiennych dla naczyń podniebiennych oraz nerwów podniebiennych od zwoju skrzydłowo podniebiennego. |
||
Foramina palatina minora |
Otwory podniebienne mniejsze |
|
|
||
Foramen sphenopalatinum |
Otwór klinowo - podniebienny |
Przyśrodkowa ściana dołu skrzydłowo podniebiennego, utworzona przez blaszkę pionową k. podniebiennej |
Połączenie dołu skrzydłowo podniebiennego (fossa sphenopalatinum) z jamą nosową (cavum nasi) |
Doły
Fossa |
Dół |
Lokalizacja |
Opis |
Fossa condylaris |
Dół kłykciowy |
Wgłębienie do tyłu od kłykcia potylicznego |
Tu wchodzi brzeg tylny dołka stawowego górnego kręgu szczytowego, kiedy głowa jest zgięta ku tyłowi; dno dołu jest zwykle przebite kanałem kłykciowym |
Fossa hypopophysialis |
Dół przysadki |
Siodło tureckie |
W dole przysadki spoczywa przysadka |
Fossa pterygoidea |
Dół skrzydłowy |
Głębokie, rowkowate zagłębienie między blaszką boczną i przyśrodkową wyrostka skrzydłowatego |
Przyczep mięśnia skrzydłowatego przyśrodkowego |
Fossa scaphoidea |
Dół łódkowaty |
Nasada blaszki przyśrodkowej wyrostka skrzydłowatego |
Przyczep napinacza podniebienia miękkiego |
Foveolae granulares |
Dołeczki ziarenkowe |
Wzdłuż bruzdy zatoki strzałkowej górnej na powierzchni wewnętrznej łuski k. czołowej |
Dla ziarnistości pajęczynówki |
Fossa trochlearis |
Dół bloczkowy |
Przyśrodkowa strona powierzchni oczodołowej k. czołowej |
Przyczep blaszki łącznotkankowej, dookoła którego owija się ścięgno mięśnia skośnego górnego gałki ocznej |
Fossa glandulae lacrimalis |
Dół gruczołu łzowego |
Boczna strona powierzchni oczodołowej k. czołowej |
|
Fovea sublingualis |
Dołek podjęzykowy |
Powyżej odcinka tylnego kresy żuchwowo gnykowej |
Dla ślinianki podjęzykowej |
Fovea submandibularis |
Dołek podżuchwowy |
Poniżej odcinka tylnego kresy żuchwowo - gnykowej |
Dla ślinianki podżuchwowej |
Fossa canina |
Dół nadkłowy |
Zagłębienie leżące poniżej otworu podoczodołowego |
Miejsce przyczepu mięśnia dźwigacza kąta ust. |
Fossa temporalis |
Dół skroniowy |
Okolica skroniowa czaszki; od przodu i od góry ograniczony kresą skroniową, sięga do łuku jarzmowego. |
Zawiera mięsień skroniowy |
Fossa infratemporalis |
Dół podskroniowy |
Łączy się od góry z dołem skroniowym, ścianą górną jest powierzchnia podskroniowa skrzydła większego kości klinowej, ścianą przednią jest powierzchnia podskroniowa trzonu szczęki, bocznie jest ograniczony gałęzią żuchwy |
Zawiera mięśnie skrzydłowe. |
Fossa mandibularis |
Dół żuchwowy |
Ograniczają go dwie odnogi łuku jarzmowego. |
Powierzchnia stawowa dla połączenia czaszki z wyrostkiem kłykciowym żuchwy. |
Fossa inicisiva |
Dół przysieczny |
Przednia część szwu pośrodkowego podniebienia, od tyłu od siekaczy |
Prowadzi ku górze do krótkiego kanału przysiecznego (canalis incivius) |
Incisura
Incisura |
Wcięcie |
Lokalizacja |
Opis |
Incisura jugularis |
Wcięcie szyjne |
Brzeg boczny powierzchni bocznej k. potylicznej |
Stanowi część ograniczenia otworu szyjnego |
Incisura pterygoidea |
Wcięcie skrzydłowe |
U dołu rozdziela obie blaszki wyrostka skrzydłowatego |
|
Incisura ethmoidalis |
Wcięcie sitowe |
Leży między częściami oczodołowymi kości czołowej |
Wklinowuje się w nie blaszka sitowa k. sitowej |
Incisura mastoidea |
Wcięcie sutkowe |
Na dolnej powierzchni k. skroniowej przyśrodkowo od wyrostka sutkowego |
Przyczep mięśnia dwubrzuścowego |
Incisura mandibulae |
Wcięcie żuchwy |
Górny brzeg gałęzi żuchwy między dwoma wyrostkami |
|
Incisura nasalis |
Wcięcie nosowe |
Brzeg trzonu szczęki |
Tworzy odcinek otworu gruszkowatego |
Spina
Spina |
Kolec |
Lokalizacja |
Opis |
Spina ossis sphenoidalis |
Kolec kości klinowej |
Kończy wyrostek kostny skrzydła większego skierowany ku dołowi |
|
Spina nasalis1 |
Kolec nosowy |
Ostry wyrostek kostny leżący w linii pośrodkowej części nosowej k. czołowej |
|
Spina nasalis2 anterior |
Kolec nosowy |
Krawędź dolna otworu gruszkowatego |
Dla umocowania chrząstki przegrody nosa |
Spina nasalis3 posterior |
Kolec nosowy |
Wąski odcinek podniebienia kostnego |
|
Spina trochlearis |
Kolec bloczkowy |
Bocznie od dołka bloczkowego |
Dla bloczka mięśnia skośnego górnego gałki ocznej |
BRUZDY
Sulcus |
Bruzda |
Lokalizacja |
Opis |
Sulcus sinus petrosi inferioris |
Bruzda zatoki skalistej dolnej |
Biegnie w przyśrodkowej części brzegu tylnego części skalistej k. skroniowej i na górnej powierzchni brzegu bocznego części podstawnej k. potylicznej |
Bruzda na kości potylicznej z bruzdą na kości skroniowej obejmują zatokę skalistą dolną |
Sulcus sinus petrosi superioris |
Bruzda zatoki skalistej górnej |
Biegnie wzdłuż górnego brzegu części skalistej k. skroniowej, między powierzchnią przednią i tylną |
W bruździe układa się zatoka skalista górna |
Sulcus sinus sigmoidei |
Bruzda zatoki esowatej |
Kość potyliczna skroniowa ciemieniowa |
W bruździe układa się zatoka esowata |
Sulcus sinus sagittalis superioris |
Bruzda zatoki strzałkowej górnej |
Kość potyliczna ciemieniowa, czołowa |
Dla zatoki strzałkowej górnej i przyczepu sierpu mózgu |
Sulcus sinus transversi |
Bruzda zatoki poprzecznej |
Łuska kości potylicznej |
Dla zatoki poprzecznej i przyczepu namiotu móżdżku |
Sulcus sinus occipitalis |
Bruzda zatoki potylicznej |
Łuska kości potylicznej |
|
Sulcus prechiasmatis |
Bruzda przedskrzyżowania wzrokowego |
Powierzchnia górna kości klinowej |
W niej leży skrzyżowanie wzrokowe |
Sulcus caroticus |
Bruzda tętnicy szyjnej |
Powierzchnia boczna trzonu kości klinowej |
Dla tętnicy szyjnej i otaczającego ją splotu szyjno tętniczego wewnętrznego |
Sulcus tubae auditive |
Bruzda trąbki słuchowej |
|
Dla chrzęstnej części trąbki słuchowej |
Sulcus hamuli pterygoidei |
Bruzda haczyka skrzydłowego |
Haczyk wyrostka skrzydłowego |
Wzdłuż niej owija się ścięgno mięśnia napinacza podniebienia |
Sulcus palatovagitalis |
Bruzda podniebienno - pochwowa |
Na powierzchni wyrostka pochowowego |
Gałązka tętnicy klinowo podniebiennej, gałązki nosowe zwoju skrzydłowo podniebiennego |
Sulcus pterygopalatinus |
Bruzda skrzydłowo podniebienna |
Połączenie wyrostków skrzydłowych |
|
Sulcus vomerovaginalis |
Bruzda lemieszowo pochwowa |
Między trzonem k. klinowej a wyrostkiem pochwowym |
|
Sulci anteriosi |
Bruzdy tętnicze |
Kość czołowa, ciemieniowa |
Wyżłobione przez gałązki tętnic oponowych |
Sulcus arterie temporalis mediae |
Bruzda tętnicy skroniowej środkowej |
Część tylna powierzchnii skroniowaej (zewnętrzna) |
|
Sulcus arterie occipitalis |
Bruzda tętnicy potylicznej |
Przyśrodkowo od wcięcia sutkowego k. skroniowej |
|
Sulcus ethmoidalis |
Bruzda sitowa |
Powierzchnia tylna k. nosowej |
Dla nerwu sitowego przedniego |
Sulsus nasopalatinus |
Bruzda nosowo podniebienna |
Leży na powierzchniach lemiesza |
Dla nerwu nosowo - podniebiennego |
Sulcus lacrimals |
Bruzda łzowa |
Powierzchnia oczodołowa k. łzowej |
Razem z podobną bruzdą szczęki tworzy dół woreczka łzowego (fossa sacci lacrimalis) |
Sulcus mylohyoideus |
Bruzda żuchwowo - gnykowa |
Rozpoczyna się na gałęzi żuchwy, ciągnąc się od otworu żuchwy do przodu i ku dołowi pod tylnym odcinkiem kresy żuchwowo gnykowej i równolegle do niej |
Nerw żuchwowo gnykowy Gałąź żuchwowo gnykowa tętnicy zębodołowej |
Sulcus infraorbitalis |
Bruzda podoczodołowa |
Rowkowate zagłębienie na powierzchni oczodołowej szczęki; biegnie od szczeliny oczodołowej dolnej. |
Stanowi początek kanału podoczodołowego |
Sulcus palatinus major |
Bruzda podniebienno - większa |
Rowkowate zagłębienie biegnące wzdłuż brzegu tylnego szczęki |
Tworzy z odpowiednią bruzdą kości podniebiennej kanał, przez który przechodzi nerw podniebienny większy i tętnica podniebienna |
Sulcus lacrimalis |
|
Do przodu od rozworu szczękowego (hiatus maxillaris) |
U góry zamyka ją k. łzowa U dołu zamyka ją wyrostek łzowy małżowiny nosowej dolnej tworząc kanał łzowo - nosowy |
Sulci palatini |
Bruzdy podniebienne |
Powierzchnia dolna wyrostka podniebiennego szczęki |
Dla naczyń podniebiennych i nerwu podniebiennego większego |
Sulcus nervi petrosi majoris |
Bruzda nerwu skalistego większego |
Biegnie od przodu i przyśrodkowo od rozworu ku otworowi poszarpanemu |
Układa się w niej nerw skalisty większy od n, VII |
Sulcus nervi petrosi minoris |
Bruzda nerwu skalistego mniejszego |
Biegnie od rozworu do otworu owalnego |
Dla nerwu skalistego mniejszego ze splotu bębenkowego (od n. IX) |