Podstawy Kształcenia Zintegrowanego, Podstawy kształcenia zintegrowanego

Podstawy Kształcenia Zintegrowanego

22.11.2008r.

Literatura:

- Drydel, Voss; Rewolucja w uczeniu; Poznań 2000

- Fischer; Uczymy jak myśleć; Warszawa 1999

- Fischer; Uczymy jak się uczyć; Warszawa 1999

- Levine; Umysł - krok po kroku; Warszawa 2006

- Małgorzata Taraszkiewicz; Jak uczyć lepiej.

- Małgorzata Taraszkiewicz; Jak uczyć jeszcze lepiej.

- Taraszkiewicz, Rosse; Atlas efektywnego uczenia się; 2006/2007.

Literatura do wykładów:

- Adamek Irena; Podstawy edukacji wczesnoszkolnej; Kraków 1997

- Daraj- Nowakowa; Integrowanie edukacji wczesnoszkolnej. Modernizacja teorii i praktyki;

Kraków 1998

- Klustańska, Nowicka; Sensy i bezsensy w edukacji wczesnoszkolnej; Warszawa 2005

- Więckowski; Pedagogika wczesnoszkolna; Warszawa 1998

- Michalak; Aktywizowanie ucznia w edukacji wczesnoszkolnej; Poznań 2004

- Sobińska, Michalak; Edukacja elementarna jako strategia zmian rozwojowych; Kraków.

- Ratajek, Kwaśniewska; Edukacja elementarna w zreformowanym systemie szkolnym;

Kielce 2005.

T: Integracja sensoryczna. Radość dziecka w naturalnym odkrywaniu świata.

Dzieciństwo jako spontaniczno-reaktywne poznawanie świata (wg. Wygockiego):

- układ sensoryczny - odbiera dźwięki, obrazy, smaki, zapachy

- aktywność ruchowa - przemieszczanie, dotykanie, manipulowanie

- synkretyzm myślenia - dziecko myśli w sposób całościowy, spostrzega świat całościowo nie

dzieląc go na różne aktywności

- reakcje afektywne - emocje towarzyszące w poznaniu świata, pozwalające zintegrować

jego poznawanie, towarzyszą w nim

- własny plan poznania - plan dzięki któremu poznawanie świata ma charakter spontaniczny.

Dziecko interesuje się tym, co chce poznać, co w danym momencie

jest dla niego interesujące

Ma ono miejsce między 2-3, a 7 rokiem życia. Po 7 roku życia poznanie ma charakter reaktywny.

Współczesna koncepcja kształcenia

Celem integracji „jest całościowe postrzeganie w procesie nauczania człowieka i otaczającej go rzeczywistości”.

- Sielatycki, 1999 -

Idea kształcenia zintegrowanego - umiejętność uczenia się, współpracy, rozwiązywanie problemów, doskonalenia się.

Dziecko jako indywidualność

Preferencje sensoryczne - określone kanały, które są szczególnie aktywne podczas zbierania informacji (wzrok, słuch, czucie).
Wzorce myślenia - powodują, że w indywidualny sposób każdy przetwarza informacje, każdy inaczej postrzega świat i w nim działa.

Istota integracji sensorycznej:

„ Integracja sensoryczna jest organizacją informacji odbieranych przez nowe ciało do celowego wykorzystania.”

- Mass, 1999, s. 25 -

Procesy organizowania informacji:

zmysł i umysł:

nabywanie

→ Rejestr

↓ sensoryczny ↑

↓

Przetwarzanie ↓ Pamięć → ↑ Wydobywanie

krótkotrwała

↓

↓ Pamięć → ↑

długotrwała

Przechowywanie

────────────────↑

ruch

praca zmysłów
koncentracja uwagi
dotlenienie mózgu
mielinizacja komórek nerwowych
zapamiętanie informacji na poziomie fizycznym i intelektualnym
wyrażanie myśli, przeżyć i emocji

emocje

asocjacje pozytywne (emocje)

- interpretacja rzeczywistości

b. asocjacje negatywne

- wyrażanie osobistego stosunku do świata

Czynniki wpływające na efektywność kształcenia:

- właściwy stan ducha i umysłu - trzeba zachęcić, wzbudzić emocje i pozytywne nastawienie

- sposób prezentacji tematu

- twórcze i krytyczne myślenie - wprowadzanie w stan nierównowagi intelektualnej -

zadawanie pytań, zadania do wykonania

- aktywizowanie dostępu do zapamiętanego materiału - tworzenie strategii zapamiętywania

- praktyczne zastosowanie i powiązanie zdobytej wiedzy - nabywanie kompetencji użytecznych do codziennego współdziałania

- regularne sesje powtórkowe i oceniające, świętowanie osiągnięć w nauce

Przykłady projektowania zadań edukacyjnych:

„Spośród rozlicznych nowych zajęć (…) starajcie się wybrać te, które rozjaśniają życie w klasie, budzą pragnienie wzrostu wiedzy, sprawiają, że w szarości życia zaświeci słońce.”

Umysł jako narzędzie poznania i rozumienia świata

* Zmysły: - sześć szlaków wiodących do mózgu

- wykonywanie czynności

- wzrok

- słuch

- dotyk = > Zamknięte koło uczenia się

- węch

- smak

Piramida zapamiętywania

90% z tego, co mówimy i robimy
70% z tego, co mówimy
50% z tego, co widzimy i słyszymy
30% z tego, co widzimy
20% z tego, co słyszymy
10% z tego, co czytamy

- Vernon A. Maynesen -

Poziomy mózgu:

- Na dole - pień mózgu znajdujący się nad górną częścią szyi, nazywany również „mózgiem gadzim”, ponieważ został przez nas odziedziczony po gadach. Kontroluje on wiele odruchowych funkcji organizmu, np. oddychanie.

- W środku - „mózg ssaków pierwotnych” - podobny do mózgów innych ssaków. Steruje uczuciami i seksualnością, odgrywa dużą rolę w procesie zapamiętywania.

- Na górze - kora mózgowa odpowiedzialna za myślenie, mówienie, zdolność widzenia i słyszenia oraz tworzenie.

- „Czwarty mózg” - czyli móżdżek.

Funkcje mózgu:

Kora - podstawy płata czołowego - jest odpowiedzialna za myślenie
Strefa ruchowa kory mózgowej (kora ruchowa) - kieruje ruchami dobrowolnymi
Płat skroniowy - tu znajduje się ośrodek mowy
Płat ciemieniowy - odpowiedzialny jest za nasze zdolności przestrzenne
Płat potyliczny - zawiera ośrodek wzrokowy
Móżdżek - odgrywa decydującą rolę w utrzymaniu właściwej postawy i równowagi ciała

Specjalizacja półkul mózgowych:

Lewa półkula: Prawa półkula:

- mowa - rymy

- logiczne myślenie - rytm

- liczenie - muzyka

- zdolności matematyczne - obrazy

- szeregowanie - wyobraźnia

Aktywność fizyczna, a zdolności umysłowe:

Mózg „gadzi” kieruje instynktami
Móżdżek umożliwia zachowanie równowagi
Część mózgu odpowiedzialna za uczucia
Kora mózgowa odpowiedzialna za myślenie

„Nasz mózg może nieustannie się uczyć - od urodzenia, aż po kres życia”.

- M. Diamond -

Profile dominacji

Indywidualny styl nauki zależy od szlaków neuronalnych, którymi części ciała są połączone z mózgiem w procesie uczenia się.

* Mózg, a ciało

Lateralny dominujący profil działania mózgu to organizacja dominujących organów oka, uch, ręki, nogi w stosunku do dominującej półkuli mózgowej.

Bazowy, lateralny profil mózgu:

- organizacja typowa

- organizacja mieszana

- organizacja jednostronna (homolateralna)

- organizacja zintegrowana

Profil dominujący, który posiadamy jest istotny dla kształtowania organizmu.

Zmienne stany umysłu:

Nasz umysł trawi stany na 3 poziomach: - Nieświadomość - przyswajanie (jelita)

- Podświadomość - analiza (żołądek)

→ - Świadomość - zbieranie (usta)

*Człowiek w stanie świadomości-

- jest maksymalnie rozbudzony i ożywiony

- z łatwością skupiając swoją uwagę.

*Człowiek w stanie podświadomości- obieg myśli

- porządkuje informacje

- znajduje się pomiędzy stanem ożywionej gotowości, a wyłączeniem się

*Człowiek w stanie nieświadomości

- łatwo się wyłącz

- myśli skrycie, pragnie intymności

- postrzega raczej całość informacji niż widzi szczegóły

Mamy 3 języki myśli:

Obramowanie wzrokowe słuchowe ruchowe

↓ ↓ ↓

nieświadomość podświadomość świadomość

Wzorzec myślenia - to indywidualny sposób odbierania, przetwarzania i reagowania mózgu.

SRW - czyli przewodnik stada

- najwłaściwszy sposób uczenia się

- najwłaściwsza forma wypowiedzi

- mocne strony

- słabe strony

Słuchanie, doświadczanie, patrzenie, mowa, działanie, demonstracja, dyskusje, bogate słownictwo, ćwiczenia manualne

„Umysł sam w sobie jest światem. Zatem jest tyle światów ile umysłów.”

- PYTANIA??? -

1. Jakie są czynniki indywidualnego stylu uczenia się (efektywności) - dziecko jako indywidualność.

23.11.2008r.

T: Model procesu uczenia się i jego implikacja dla edukacji.

Uczenie się - jest to naturalny i najbardziej podstawowy atrybut ludzkiej egzystencji.

99% tego, czego się uczymy odbywa się poza naszą świadomością. Upadki i popełnianie błędów jest nierozłączną i integralną częścią procesu uczenia się.

Dziecko uczy się nieświadomie poprzez modelowanie, naśladowanie wszystkiego, co usłyszy, wyczuje, zobaczy w otaczającym go środowisku. Dlaczego więc nie skorzystać z doświadczeń, które kiedyś były częścią twojego życia.

Uczenie się to:

- poszukiwanie informacji, zdobywanie i gromadzenie wiadomości, porządkowanie wiedzy

- nabywanie umiejętności, nawyków, kompetencji, wykonywanie zadań, ćwiczenie, tworzenie

- specyficzna aktywność mózgu, spostrzeganie, rozumienie, myślenie

- nabywanie doświadczeń, opinii, przekonań, ocen, postaw

Zasady skutecznego uczenia się:

- dobre przygotowanie warunków pracy

- uświadomienie sobie celu i rozumienie zadań

- pozytywne nastawienie do uczenia się i umysłowego wysiłku

- uwolnienie się od stresu

„Nie bój się porażek. Żałuj szans, które tracisz jeśli nie próbujesz.”

- E. E. Hale -

Nie ma mowy o uczeniu się w stresie!!!

W stresie organizm człowieka reaguje - ucieczką, walką

Nie ma mowy o wyższych czynnościach psychicznych i intelektualnych.

Idee…

- dać nauce szkolnej zrozumiałą postać!

- istota szkoły - uczenie się uczniów, nie zaś ich nauczanie!

- główne zadania nauczyciela - po-MOC uczniów

- refleksyjna praktyka

~ . ~

80% dzieci idzie do szkoły z ciekawością i przekonaniem, że nauka to coś wspaniałego, po latach….. 80% ludzi, którzy skończyli szkoły, uważają, że nauka to coś bardzo trudnego.

~ . ~

Jak można pomóc uczniom w uczeniu się???

Efektywne uczenie się to uczenie:

- polisensoryczne

- wielointeligentne

- pragmatyczne - po co się uczę???

- ze zrozumieniem

Model uczenia się NN - NK

Wiesz, że nie wiesz

Potrafisz, ale nie wykonujesz tego automatycznie

Nie wiesz, że wiesz

Nie wiesz, skąd ty to wszystko wiesz i umiesz?!

Cykl uczenia się według Kolbe'a

Jak? Dlaczego?

→ Doświadczenie →

↑ ↓

Pragmatyka Refleksja

↑ ↓

←Zdobywanie wiedzy ←

Po co? Co?

Podejście teoretyczne - teoretyk - to jest dobre, logiczne, dobrze uporządkowane
Podejście refleksyjne - typ refleksyjny - przemyślałem to niechętnie z wielu punktów widzenia
Podejście aktywne - działacz - zróbmy to zaraz
Podejście pragmatyczne - pragmatyk - to się da zastosować. Efekty są zaskakująco dobre, warto się tym zajmować.

Każda droga prowadzi do jakiegoś celu

Edukacja aktywna - wiem czego się uczę, po co się uczę, wiem jak mam się uczyć

1. Efekt?

Edukacja bierna - ktoś mnie uczy, czekam na ocenę, czekam na polecenia

Mapy sukcesów w szkole

2. Efekt

„Sztuka nauczania przekształca się w sztukę uczenia dzieci, jak należy samodzielnie się uczyć”.

- M. Bogolea, H. Walenbery -

„Nie wolno zgadzać się na pełzanie, gdy czujemy potrzebę latania.”

- Koller -

T: Edukacja w świetle rozwoju dziecka

Dzieciństwo jako:

- Wiek zabawy - wartość autoteliczna - pielęgnowanie dziecięcej, spontanicznej aktywności

- Wiek przed-szkolny - wartość instrumentalna - przygotowanie… do szkoły, do życia

Rozwój jako ciąg zmian

- poziom osobowościowy

- poziom społeczny

- poziom poznawczy

- poziom behawioralny

Zadatki biologiczne

Środowisko społeczne → ← Środowisko materialne

Wychowanie → ← Nauczanie

Aktywność własna

Zadania rozwojowe

- to zbiór sprawności i kompetencji jakie dziecko nabywa w trakcie kontaktu z otoczeniem

↓

Treść zadań uwarunkowana przez:

↓

- psyche - naciski psychiczne

- soma - naciski biologiczne

- polis - naciski społeczne

Zadania rozwojowe w okresie późnego dzieciństwa:

- uczenie się umiejętności fizycznych niezbędnych w zwykłych grach

- kształtowanie w miarę wzrastania organizmu zdrowych postaw wobec siebie

- uczenie się współżycia z rówieśnikami

- uczenie się roli właściwej dla własnej płci

- rozwijanie podstawowych umiejętności jak: czytanie, pisanie, czy liczenie

- rozwijanie pojęć koniecznych do rozwijania się w życiu codziennym

- kształtowanie sumienia, moralności i skali wartości

- osiąganie samodzielności

- rozwijanie postaw społecznych wobec grup społecznych i instytucji

(Hurlock, 1994)

Obszary zmian rozwojowych:

rozwój moralny

↕

rozwój poznawczy ↔ Poczucie kompetencji ↔ rozwój społeczny

↕

samoocena

↕

rozwój emocjonalny

T: Szkoła jako miejsce życia i rozwoju dziecka

Szkoła

↓ ↓ ↓

Tradycyjna Romantyczna Nowoczesna

- socjalizacja - rozwój osobisty - poznanie rzeczywistości za

ucznia ucznia różnorodnych środków

Szkoła jako organizacja ucząca się

Przygotowane otoczenie:

- Aspekt osobowy

- Aspekt materialny

- Aspekt strukturalno - dynamiczny - normy, zasady, reguły, które sprawiają, że wszyscy dążą do jednego celu.

Pedagogika wzajemności:

Warunki instytucjonalne, organizacyjne, środowiskowe

Wiedza Wzajemność

↔ ↕

Władza Tutoring - jedno z dzieci wchodzi w rolę eksperta w danej dziedzinie

Społeczność wzajemnego uczenia się

Edukacja adaptacyjna:

Istota → zadanie do realizacji
Fundament → logika teologiczna
Założenie → stałość, niezmienność, treści, okresowa weryfikacja
Kierunek → dojrzałość szkolna i jej pomiar w sferach: motorycznej, umysłowej, społeczno-emocjonalnej
Działanie → diagnoza wstępna

↓

Konstruowanie planu działań, pracy: roczny, miesięczny, dzienny

Edukacja emancypacyjna:

Istota → fakt w życiu człowieka
Fundament → logika aksjologiczna
Założenie → uznanie zmienności, dynamiki w świecie
Kierunek → osiąganie postępów w rozwoju, zmiana zachowań
Działanie → diagnoza permanentna, funkcjonalna, pozytywna

↓

Konstruowanie scenariuszy spotkań edukacyjnych z uwzględnieniem rytmu

pracy dzieci, ich zainteresowań i możliwości

Co szkoła zmienia w życiu dziecka???

- poszerzenie środowiska społecznego

- zmiana systemu kontroli

- zmiana rodzaju dominującej aktywności

- zmiana źródła zdobywania informacji

- zmiana źródła uczenia się

- wejście w świat unormowany regułami

- uzyskiwanie większej samodzielności

- zamiana relacji z rodzicami

- zmiana relacji z rówieśnikami

___________________________________________________________________________