1. Geneza prawa gospodarczego

• istnieje wiele teorii na temat genezy prawa - niektórzy upatrują jej początków w literaturze niemieckiej inni w radzieckiej, angielskiej, prawo to kwalifikuje się do młodych dziedzin prawa

• początki XVII w Anglia (prekursorzy: klasycy John Lock, Eilliam Petti- spojrzenie na gospodarkę w aspekcie sterownia i ograniczania jej przez państwo, pojawiło się wtedy kiedy pojawiła się sfera wolności gospodarczej

• -kierunek zwany merkantylizmem - ochrona rynku wew przed napływem materiałów z importu, ingerencja państwa we wszystkie sfery działalności gospodarczej

• kolejnym okresem był czas wpływu fizjokratów (Francoise Quesnay). Oni to porównywali wolność handlu, przemysłu do wolności praw człowieka (ten pogląd wywodził się z prawa natury - ograniczając prawo do praw dział. gospod, państwo ogranicza naturalne prawa człowieka)

• po raz 1 zasada wolności handlu i przemysłu pojawiła się w Konstytucji Francuskiej z 1791)

• wiek XIX - wpływy liberalizmu gospodarczego i politycznego - państwo wycofuje się z reglamentowania działalności. gospodarczej

• Polska - zasady p.gosp określa się po raz w Konstytucji z 17.03.1921, a mianowicie:

1. wolność wyboru zajęcia i zarobkowania;

2. zasada ograniczania tych praw tylko na stopie ustawowej;

3. zasada ochrony praw własności;

4. zasada prowadzenia samorządu gospodarczego ;

• w rozporządzeniu Prezydenta z dn 7.06.1927 zostało wprowadzone prawo przemysłowe - 1 akt normatywny w sferze gospodarczej (dzielił jej rodzaje, odnosił się do wolności gospodarczej , monopol, koncesje) - w tej formie utrzymało się do 1972 r.

• po II WŚ władze zaczynają wycinać poszczególne jej fragmenty - okres planowania odgórnego

• dopiero w 1972 - ustawa "O wykonywaniu i organizacji rzemiosła"

• lata 70 i 80 - okres zmieniającego się poglądu władzy centralnej na sferę gospodarczą (potrzeba zezwolenia na prywatną inicjatywę) - ustawa z 1988 "Prawo o działalności gospodarczej" (kilkakrotnie nowelizowana) - na jej podstawie, do 31.12.2000, opierał się cały ustrój transformacji, ustawa z 19.11.1999 "Prawo o działalności gospodarczej"- część z jej uchwaleń zaczęło obowiązywać z dn 1-01-2001;tworzy nowe regulacje prawne zgodne z wymogami KRP i prawem UE. Porządkuje system reglamentacji dz.gosp, zawiera nowe regulacje których nie było w ustawie z 88 (dot. zezwoleń na dz.gosp., małych i średnich przedsiębiorstw, samorządu gosp i administracji gosp., liberalizuje wykonywanie dz.gosp

2. Definicja prawa gospodarczego publicznego - krótko scharakteryzuj

- zespół norm określających podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy "Prawo o działalności gospodarczej". Pod pojęciem działalności gospodarczej rozumiemy pracę zarobkową ,zawodową, we własnym imieniu, zorganizowaną o charakterze ciągłym (nie stałym - może być jednorazowa) PGP jest wyrazem władztwa państwa w gospodarce określa jego zakres odzwierciedla powinności państwa wobec gospodarki w postaci norm prawnych (formułuje prawa i obowiązki przedsiębiorców, reguluje normatywnie stosunki własnościowe, zasady gospodarowania, formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej, zakres i formy państwowej ochrony prawnej powyższych stosunków gospodarczych, normuje regulacje prawne dot dóbr publicznych w tym własności państwowej i komunalnej - reguluje zasady gospodarowania składnikami tego majątku)

3. Źródła prawa gospodarczego

Konstytucja, ustawy i akty podustawowe. Ponadto akty indywidualne które konkretyzują obowiązki i uprawnienia podmiotów ustalonych w aktach generalnych. Odrębnym źródłem praw gp są też akty prawa ponadnarodowego i międzynarodowego (traktaty handlowe, celne, monetarne etc)

Konstytucja - początkowo Konstytucja gwarantowała pewne wolności np. swoboda działalności gospodarczej, ochrona własności i dziedziczenia. Po II WŚ uległo to zmianie - powstały nowe typy państw i gospodarki (np. państwa demokracji ludowej - K zaczęła określać ustrój społeczno - gospodarczy - w Polsce oparty na własności społecznej i wszechobecnej roli państwa w gospodarce. Konstytucje zaczęły określać nowe wartości min ochrona konkurencji i konsumentów , dóbr publicznych etc a także granice i formy interwencjonizmu państwowego

Akty podustawowe - te to przewidują różne rodzaje aktów wykonawczych (wraz z wyborem jego formy wiąże się kwestia kontroli tworzenia i stosowania aktu) Do źródeł prawa można też zaliczyć tzw akty organizacji np. statuty nadawane przez organy adm państwowej przedsiębiorcom , czy umowy zbiorowe pracy

Źródła prawa gospodarczego:

Są nimi przepisy kodeksu cywilnego, które dotyczą osób fizycznych i prawnych w ramach prowadzonych przez nie działalności gospodarczych.

Prawo gospodarcze będąc kompleksową gałęzią prawa nie ma w przeciwieństwie do większości gałęzi prawa swojego kodeksu (kodeksu gospodarczego). Wśród całej gamy źródeł prawa gospodarczego szczególne miejsce zajmuje kodeks cywilny z 1964 roku (od tego czasu ponad 20 razy nowelizowany).

Wśród innych źródeł prawa gospodarczego można wymienić:

• kodeks handlowy z 1934r. z późniejszymi 16 zmianami;

• ustawa z 1981 roku o przedsiębiorstwach państwowych oraz ustawa o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego;

• ustawa z 1982 roku - prawo spółdzielcze;

• ustawa z 1989 roku o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych;

• ustawa z 1991 roku o spółkach z udziałem kapitału zagranicznego;

• ustawa 1996 roku o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych;

• ustawa 23.12.1998 roku o działalności gospodarczej (dziennik ustaw nr. 41, 28.12.1998r., pozycja 324);

• ustawa z 1997 roku o prawie bankowym;

• ustawa z 1997 roku o prawie o publicznym obrocie papierów wartościowych

4. Co to są przepisy parametryczne

Są to przepisy które wiążą się z wszelkiego rodzaju wielkościami ekonomicznymi np. przepisy określające normy amortyzacyjne, stopę zysku, wielkość oprocentowania kredytu. Staja się one normami prawnymi wówczas gdy obwarowane są przymusem prawnym.

5. Zasady prawa gospodarczego

Zasadami pr.gosp są pewne postulaty pod adresem prawodawcy i organów stanowiących prawo ,którymi powinny one kierować się przy tworzeniu i stosowaniu prawa. - znaczenie opisowe. W znaczeniu normatywnym , zasady prawa to wiążące prawnie normy należące do danego systemu prawnego. Wyznaczają one kierunek działań prawodawczych , ukierunkowują proces interpretacji przepisów prawnych oraz kierunki stosowania prawa. Ich źródłem przede wszystkim jest Konstytucja

• zasada wolności podejmowani i wykonywania dz.gosp.- art5;

• zasada samodzielności gospodarczej i finansowej przedsiębiorstw

• zasad równości praw i legalności przedsiębiorców w ramach wykonywania i podejmowania dz.gosp

• zasada dobrowolności zrzeszania się pracodawców, pracowników, konsumentów

• zasada demokracji gospodarczej

• zasada państwowej ochrony stosunków gospodarczych(własności środków produkcji, uczciwej konkurencji etc)

podjecie dz.gosp jest wolne o ile nie istnieje prawny zakaz jej podejmowania lub gdy nie podlega ona ograniczeniom lub reglamentacji.

6. Społeczna gospodarka rynkowa

Sama koncepcja wywodzi się z Niemiec które po II W Ś zaczęły modelu systemu gospodarczego umożliwiającego odbudowanie państwa w nowych warunkach politycznych i ekonomicznych. Obecnie koncepcja ta zakłada że państwo ma spełniać takie funkcje jak:

• hamować w okresie koniunktury i pobudzić w okresie recesji

• tworzyć warunki w którym jednostki organizacyjne działać będą zgodnie z interesami swoimi jak i państwa , pełnić funkcje ogólnospołeczne

• cele społecznej gosp rynkowej obejmują zrównoważony wzrost gospodarczy równowagę zew, wew i społeczną , naczelnym jej założeniem jest równość i sprawiedliwość

• jest ona realizowana w celu korekty podziału dochodu narodowego

• w koncepcji społ.gosp.rynk. wyróżnia się narzędzia kierowania: bezpośrednie (polityka antymonopolowa, redystrybucja zysków, dotacje, urzędy nadzoru gosp, bezpośrednie zarządzanie sferą dóbr publicznych , własna dz.gosp państwa, zamówienia rządowe) i pośrednie (nadzór kontroli i cen, kształtowanie systemu podatkowego, polityka walutowa i celna, polityka pieniężna i kredytowa, system fiskalny, kształtowanie systemu prawnego, socjalnego i ochrony środowiska gospodarczego)

7. Formy planowania państwowego

Planowanie makroekonomiczne w gospodarce rynkowej stanowi instrument interwencjonalizmu państwowego, należy do najmłodszych form działalności państwa. Do krajów o najdłuższej tradycji planowania zalicza się min Japonię Niemcy, Szwecję. Planowanie gospodarcze występuje w krajach o gospodarce rynkowej i przyjmuje 1 z 3 form:

• koniunkturalną - koncentruje się na osiągnięciu ogólnej równowagi gospodarczej (przy pełnym zatrudnieniu i niskim poziomie inflacji)oraz równowagi bilansu płatniczego. Ma postać krótko i średnioterminowych prognoz. Wykorzystuje w tym celu głównie politykę fiskalna i pieniężną

• częściowo strukturalną - stosowana do realizacji zadań średnioterminowych jak i w krótki czasie. Ta forma powstała w Holandii i stanowi pochodną państwowej polityki budżetowej

• strukturalną - jej głównym celem jest zapewnienie wzrostu gospodarczego w dłuższym czasie oraz umożliwienie dokonania odpowiednich przemian strukturalnych .

Obecnie coraz częściej przechodzi się od planowania koniunkturalnego do strukturalnego, z krótkoterminowego do długookresowego, od planowania w skali regionu do planowania w skali ponadpaństwowej (programy przekształceń w UE)

• planowanie indykatywne -kolejna z form pan. Planowania gospodarczego którego cechą jest to, że plany te nie zawierają normatywnych zadań dla sektora prywatnego. Plan taki stanowi informację o przewidywanym kształtowaniu się sytuacji gospodarczej oraz zakładanych działaniach rządu - bez zobowiązań wobec społeczeństwa.

8. Działanie nadzorcze państwa w gospodarce

• maja one na celu zapewnienie prawidłowej organizacji i funkcjonowania ustalonego porządku gospodarczego oraz usuwanie wszelkich nieprawidłowości powstających w tym zakresie

• nadzór jest forma stosunków prawnych między podmiotami połączonych ze sobą zależnościami strukturalnymi w układzie stosunków zdecentralizowanych, jest jedna z funkcji kierowniczych, funkcja władczą o charakterze korygującym , realizowana w formie indywidualnych aktów administracyjnych , ma ograniczony zakres podmiotowy i przedmiotowy

• 2 koncepcje zasięgu uprawnień i obowiązków organu sprawującego nadzór oraz środków prawnych władczego oddziaływani na przedsiębiorstwa:

• 1 - to koncepcja ogólnej kompetencji organu nadzorującego (ma on prawo wkraczać w sferę działania jednostki we wszystkich sprawach kiedy uzna to za celowe

• 2 - koncepcja ograniczonej kompetencji organu nadzorującego (władcze wkraczanie w sferę działania przedsiębiorcy jest możliwe tylko w sprawach określonych konkretnym przepisem prawnym i przy zastosowaniu odpowiednich środków i form prawnych).

• konstrukcja prawna nadzoru powinna zawierać: podstawę prawna (zakres podmiotowy i przedmiotowy nadzoru i jego środki), podmioty stosunku nadzoru, jego treść, formę, procedurę jego realizacji, odpowiedzialność, środki ochrony prawnej wobec decyzji nadzorczych.

• zadaniem państwa jest czuwanie by rynek funkcjonował w sposób niezakłócony wg zasady wolności gospodarczej, dotyczy wszystkich segmentów rynku (towarowego, kapitałowego, pracy, pieniężnego), nadzór jest ustanawiany i wykonywany ze względu na potrzebę chronienia reguł zachowani ustalonych normami prawa.

9. Formy zachowań państwa wobec gospodarki

Dla każdego typu i rodzaju zachowań państwa wobec gospodarki wyróżniamy 3 formy zachowań:

• tworzenie prawa - pod względem podmiotowym prawna regulacja stosunków gospodarczych dotyczy 2 układów: stosunki poziome regulowane przepisami prawa prywatnego- wzajemne uprawnienia i obowiązki uczestników stosunków prawnych) oraz stosunków pionowych regulowanych przepisami prawa publicznego - uprawnienia i obowiązki prawne przedsiębiorców wobec państwa i nawzajem. Oddzielnym problem jest tu zakres regulacji prawnych dot. stosunków pionowych (zakres ingerencji państwa w stosunki gospodarcze) i poziomych (państwo jako organ spełniający f. ogólnospołeczne i stojący na straży prawnej ochrony funkcjonowania rynku i jego uczestników dając im jednocześnie możliwość dochodzenia swych roszczeń np. w kwestiach np. pracodawca - pracownik)

• programowanie gospodarcze - planowanie makroekonomiczne w gospodarce rynkowej stanowi instrument interwencjonalizmu państwowego, należy do najmłodszych form działalności państwa. Do krajów o najdłuższej tradycji planowania zalicza się min Japonię Niemcy, Szwecję. Planowanie gospodarcze występuje w krajach o gospodarce rynkowej i przyjmuje 1 z 3 form:

• koniunkturalną - koncentruje się na osiągnięciu ogólnej równowagi gospodarczej (przy pełnym zatrudnieniu i niskim poziomie inflacji)oraz równowagi bilansu płatniczego. Ma postać krótko i średnioterminowych prognoz. Wykorzystuje w tym celu głównie politykę fiskalna i pieniężną

• częściowo strukturalną - stosowana do realizacji zadań średnioterminowych jak i w krótki czasie. Ta forma powstała w Holandii i stanowi pochodną państwowej polityki budżetowej

• strukturalną - jej głównym celem jest zapewnienie wzrostu gospodarczego w dłuższym czasie oraz umożliwienie dokonania odpowiednich przemian strukturalnych .

Obecnie coraz częściej przechodzi się od planowania koniunkturalnego do strukturalnego, z krótkoterminowego do długookresowego, od planowania w skali regionu do planowania w skali ponadpaństwowej (programy przekształceń w UE)

• planowanie indykatywne -kolejna z form pan. Planowania gospodarczego którego cechą jest to, że plany te nie zawierają normatywnych zadań dla sektora prywatnego. Plan taki stanowi informację o przewidywanym kształtowaniu się sytuacji gospodarczej oraz zakładanych działaniach rządu - bez zobowiązań wobec społeczeństwa.

• realizacja polityki gospodarczej - służy realizacji zadań państwa wobec gospodarki (polega na podejmowaniu przez nie różnego rodzaju zadań opartych na systemie prawnym a jej zakres i intensywność zależy od rodzaju i typu zachowań państw wobec gospodarki). Realizacja polityki przyjmuje postać działań :

• organizatorskich (wobec sektora państwowego -tworzenie, przekształcanie i likwidację pp, w państwie opartym na gospodarce prywatnej - brak szerokich dz. organizatorskich, głównie reprezentacja kraju w międzynarodowych organizacjach gospodarczych)

• koordynacyjnych (podlegają im wszystkie zjawiska i podmioty gospodarcze, służ ą one do realizacji zadań państwa w gospodarce)

• reglamentacyjnych ( polega na stosowaniu środków prawnych o charakterze imperatywnym i mającym na celu stworzenie warunków niezbędnych do prawidłowego przebiegu organizacji stos. Gospodarczych, jest to możliwość wkraczania administracji w sferę uprawnień przedsiębiorców (szerzej jest stosowana w warunkach kryzysowych - wtedy najczęściej dot ustalania cen urzędowych na podstawowe środki spożycia oraz eksploatacji surowców i paliw.)

• ekonomiczno-finansowych (państwo w ten sposób może motywować do podejmowania dz.gosp sferach którymi nie są zainteresowani prywatni przedsiębiorcy a które wymagają podjęcia ze względów społecznych i wreszcie zniechęcać do wykonywani innych)

• nadzorczych (mają one na celu zapewnienie prawidłowej organizacji i funkcjonowania ustalonego porządku gospodarczego oraz usuwanie wszelkich nieprawidłowości powstających w tym zakresie)

• kontrolnych (sprawdzenie i ocena realizacji obowiązków przedsiębiorców wobec państwa oraz ich zachowań wobec praw ekonomicznych chronionych przez państwo. Może być wykonywana przez organy państwowe jak i specjalny aparat kontrolny)

• ochronnych (wynika z ochronnych funkcji państwa, podlega jej typ gospodarki, wszyscy uczestnicy stosunków gosp oraz konsumenci - dot to szczególnie naruszenia praw konkurencji, praktyk monopolistycznych, naruszania umów etc)

10. Rada Ministrów jako organ administracji gospodarczej

• opracowuje i zgłasza Sejmowi projekty ustaw niezbędne z pkt widzenia realizacji zadań państwa wobec gospodarki

• prowadzi politykę wew i zagraniczną RP, odpowiada za kierowanie i koordynowanie i kontrolę nad organami adm rządowej w których kompetencji znajdują się sprawy gospodarcze

• wydaje akty wykonawcze ze sfery gospodarczej, oddziaływuje poprzez swoich członków

• organy wew RM mają charakter stałych lub doraźnie tworzonych komitetów (działają jako organy opiniotwórczej pomocniczej do RM). Obecnie są to Komitet Ekonomiczny, K. Społeczny, K. Spraw Obronnych , K. do Spraw Polityki Regionalnej i Zrównoważonego Rozwoju - nie wydają one decyzji wiążącej są jedynie organem doradczym i opiniotwórczym przy RM. W sprawach makroekonomicznych podstawowe znaczenie ma K. Ekonomiczny . Do zakresu jego działań należą sprawy projektów aktów normatywnych, programów oraz analiz i sprawozdań dot polityki gospodarczej państwa a szczególnie:

• - planowania i realizacji dochodów i wydatków budżetu państw a

• zasad rozwoju gospodarczego kraju, rozwoju rynku finansowego

• zmian strukturalnych i przekształceń własnościowych

• ekonomicznych aspektów ochrony środowiska

• międzynarodowej współpracy gospodarczej i zaangażowania kapitału zagranicznego

• prognoz koniunktury gospodarczej i zasad realizacji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju

• inne sprawy zlecone przez RM lub jej prezesa

Zadaniem tego komitetu jest wypracowanie na potrzeby RM projektów aktów normatywnych - chodzi o ostateczne uzgodnienia, które powinny ułatwiać merytoryczną dyskusję na posiedzeniach RM

11. Minister Gospodarki jako organ administracji gospodarczej

Obecnie na mocy rozporządzenia RM z 1999 do kompetencji Ministra Gospodarki Narodowej należy:

• w sprawach dot gospodarki: współpracy z zagranicą, sprawy energetyki, certyfikacji, własności przemysłowej i gospodarczej, ustalania taryf celnych, kontyngentów

• w zakresie gospodarki przestrzennej: zagospodarowanie przestrzenne, gospodarka nieruchomościami, wspieranie mieszkalnictwa, ogródki działkowe, programy rozwoju infrastruktury komunalnej

• w zakresie rozwoju regionalnego: współpraca z organizacjami zrzeszającymi jednostki samorządu terytorialnego w zakresie spraw społ-gospod rozwoju kraju, rozwoju regionu - zwieranie tzw kontraktów regionalnych.

• w związku ze swoimi zadaniami sprawuje on nadzór nad: Urzędem Dozoru Technicznego, Państwowej Agencji Atomistyki, Urzędu regulacji Energetyki, Urzędem Patentowym RP

12. Minister Skarbu Państwa jako organ administracji gospodarczej

Urząd pojawił się na mocy ustawy z 8.08.96 o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa, zastąpił on dotychczas istniejące Ministerstwo Przemysłu i Handlu, M. Przekształceń Własnościowych, M. Współpracy z Zagranicą, M. Spraw Wew, M. Centralnego Urzędu Planowania oraz Szefa Urzędu RM. Do jego kompetencji należy:

• przygotowywanie i przedkładanie RM oraz Sejmowi corocznych sprawozdań o stanie mienia SP oraz o ekonomicznych, finansowych i społecznych skutkach prywatyzacji

• przygotowywanie i przedkładanie RM projektów rocznych kierunków prywatyzacji oraz sprawozdań z ich realizacji

• prowadzenie zbiorczej ewidencji majątku SP

• prowadzenie ewidencji podmiotów którym przysługuje prawo wynikające z uprawnień majątkowych SP lub do działania w jego imieniu

• wykonywanie uprawnień wynikających z praw majątkowych SP a w szczególności w zakresie praw z akcji i udziałów należących do SP i w stosunku do mienia pozostałego po likwidacji państwowej jednostki organizacyjnej lub przypadającego SP w wyniku likwidacji spółki z jego udziałem

• składanie w imieniu SP oświadczeń woli o utworzeniu spółki prawa handlowego lub przystąpieniu do takiej spółki bądź utworzeniu fundacji lub innej przewidzianej przez prawo osoby prawnej

13. Rządowe Centrum Studiów Strategicznych i jego rola w zarządzaniu gospodarką narodową

Część zadań których nie sprawują ministrowie należy do urzędów centralnych , które nie mają statutu urzędu ministra ale najczęściej są przez ministrów kierowane. Rządowe Centrum Studiów Strategicznych zostało powołane w miejsce byłego Centralnego Urzędu Planowania (ustawa z 8.08.96) - ma status prawny państwowej jednostki organizacyjnej którą kieruje Prezes w randze ministra i członka RM- jego zadaniem jest prowadzenie prac służących RM i jej Prezesowi.

Do zadań RCSS należy:

• przygotowanie i przedstawienie RM prognoz i długookresowych strategicznych programu rozwoju gospodarczego i społecznego, koncepcji i programów polityki zagospodarowania przestrzennego kraju oraz programów polityki regionalnej

• przedstawianie ocen międzynarodowych uwarunkowań sytuacji kraju oraz długofalowych koncepcji polityki zagranicznej a także ocen funkcjonalności struktur państwa i propozycji ich przekształceń

• analizowanie zgodności treści i przebiegu realizacji programów krótkookresowych orasz średniookresowych ze strategicznymi programami długookresowymi i informowania RM o braku ich zgodności

• analizowanie stanu gospodarki z pkt widzenia realizacji programów strategicznych i regionalnych i- informowanie RM o zagrożeniach w tym zakresie

• przygotowywanie innych analiz , prognoz i programów zleconych prze z RM i jej {Prezesa

• ma współdziałać z PAN i instytucjami naukowymi

14. Skład Komitetu Integracji Europejskiej

• został on utworzony w celu programowania i koordynowania polityki w sprawach związanych z integracją Polski z UE i działań dostosowawczych Polski do standardów europejskich (w zakresie prawnym, w sferze gosp i społecznej), zajmuje się oceną tych procesów

• w skład jego wchodzą: Przewodniczący Komitetu(może nim być Prezes RM), Sekretarz Komitetu- on to kieruje komitetem kiedy Przewodniczącym jest PRM a także członkowie: ministrowie Spraw Zagranicznych, S[praw Wew i Adm, Gospodarki, Finansów Ochrony Środowiska, Pracy i Polityki Socjalnej, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Sprawiedliwości . Ponadto PRM może powołać dodatkowo 3 osoby, których doświadczenie lub sprawowana funkcja może mieć istotne znaczenie dla realizacji zadań Komitetu. W posiedzeniach może brać udział Prezes NBPI Prezes rządowego Centrum Studiów Strategicznych.

Błąd! Nie można odnaleźć źródła odsyłacza. Komitet Integracji Europejskiej

Komitet Integracji Europejskiej (KIE) utworzony został na podstawie ustawy z dnia 8 sierpnia 1996r. KIE Jest naczelnym organem administracji państwowej, programującym i koordynującym politykę integracji Polski z Unią Europejską.

W skład Komitetu wchodzą: Przewodniczący, Sekretarz oraz następujący członkowie: Ministrowie: Spraw Zagranicznych, Spraw Wewnętrznych i Administracji, Gospodarki, Finansów, Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Pracy i Polityki Społecznej, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Sprawiedliwości. Prezes Rady Ministrów może dodatkowo powołać w skład Komitetu trzy osoby, których doświadczenie lub pełnione funkcje mogą mieć istotne znaczenie dla realizacji zadań Komitetu. W posiedzeniach Komitetu mogą również uczestniczyć: Prezes Narodowego Banku Polskiego i Prezes Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. Ministrem, Przewodniczącym Komitetu jest obecnie Premier Jerzy Buzek.

Komitet, w ramach swoich kompetencji określonych ustawowo, rozstrzyga kwestie dotyczące procesu integracji Polski z Unią Europejską, przedstawia Radzie Ministrów program działań dostosowawczych i integracyjnych z UE oraz projekty aktów prawnych dotyczące tych działań, a także projekty decyzji w sprawie przeznaczenia środków pochodzących z bezzwrotnej pomocy zagranicznej. Komitet przedstawia Radzie Ministrów sprawozdania z realizacji programów dostosowujących polską gospodarkę i system prawny do potrzeb przyszłej integracji z UE.

Komitet podejmuje działania mające na celu przygotowanie Polski do członkostwa w Unii Europejskiej obejmujące dostosowanie polskiego prawa i gospodarki do procesu integracji Polski z Unią Europejską, a także przygotowanie społeczeństwa polskiego, w tym kadr administracji publicznej, do tego procesu. Priorytetowym zadaniem bieżącym Komitetu jest przygotowanie Polski do negocjacji w sprawie członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Komitet koordynuje prace prowadzone przez ministerstwa i inne agendy centralnej administracji rządowej, których celem jest przygotowanie do negocjacji w sprawie członkostwa Polski w Unii Europejskiej.

Prace te obejmują różne etapy: od określenia problemowych obszarów negocjacyjnych, poprzez tworzenie odpowiedniego zaplecza specjalistycznego i organizacyjnego dla negocjacji, do określenia mandatu negocjacyjnego.

Zadania te realizowane są zgodnie z Narodową Strategią Integracji Polski z Unią Europejską oraz Narodowym Programem Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej - dokumentami opracowanymi przez Rząd.

15. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta

Jego prezes jest centralnym organem adm rządowej podległym RM., działa poprzez swój urząd , delegatury oraz podległą jemu Inspekcję Handlową. Kompetencje Prezesa UOKiK:

• sprawowanie kontroli przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym

• badanie kształtowania się cen w warunkach ograniczenia konkurencji

• wydawania decyzji w sprawach przeciwdziałania praktykom monopol., kształtowania struktur organizacyjnych przedsiębiorców ze względu na przepisy ustawy z 24.02.90 o przeciwdziałaniu praktykom monopol i ochronie interesów konsumentów

• prowadzenie ewidencji przedsiębiorców - monopolistów (ich udział w rynku krajowym przekracza 80%)

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów został powołany do życia na mocy ustawy z dnia 24 lutego 1990 roku o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym. Na początku nosił nazwę Urząd Antymonopolowy. Do jego zadań należało zapewnienie rozwoju konkurencji oraz ochrony przedsiębiorców narażonych na stosowanie praktyk monopolistycznych.

Kompetencje Prezesa UOKiK

    Na mocy ustawy z dnia 24 lutego 1990 roku o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów Prezes UOKiK jest centralnym organem administracji rządowej podległym Prezesowi Rady Ministrów. Do zakresu jego kompetencji należy:

• sprawowanie kontroli przestrzegania przez przedsiębiorców ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym,

• badanie kształtowania się cen w warunkach ograniczenia konkurencji,

• wydawanie decyzji w sprawie przeciwdziałania praktykom monopolistycznym, kształtowania struktur organizacyjnych przedsiębiorców oraz decyzji określających odpowiedzialność, jaką ponoszą z tego tytułu przedsiębiorcy,

• występowanie do przedsiębiorców i związków przedsiębiorców w sprawach ochrony praw 
  i interesów konsumentów,

• podejmowanie czynności wynikających z przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,

• prowadzenie badań stanu koncentracji gospodarki oraz przedstawienie zainteresowanym podmiotom wniosków w sprawie działań zmierzających do zrównoważenia rynku,

• przygotowywanie rządowych projektów polityki rozwoju konkurencji oraz polityki konsumenckiej

• opracowywanie i opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących praktyk monopolistycznych, rozwoju konkurencji lub warunków jej powstania, a także ochrony konsumentów,

• składanie wniosków w sprawie zmian przepisów w zakresie ochrony praw konsumentów,

• zlecanie wyspecjalizowanym jednostkom i odpowiednim organom kontroli państwowej dokonywania badań przestrzegania praw konsumentów,

• inicjowanie konsumenckich badań towarów i usług,

• współpraca z innymi organami, do których zadań statutowych należy ochrona interesów konsumentów,

• udzielanie pomocy organom samorządu województwa i powiatu oraz organizacjom, do których zadań statutowych należy ochrona interesów konsumentów,

• opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych popularyzujących prawa konsumentów.

    Prezes UOKIK posiada również kompetencje wynikające z ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Prezes może występować w przypadku zaistnienia czynu nieuczciwej konkurencji z roszczeniami do sądu cywilnego. Ogólnie rzecz ujmując czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. W takich przypadkach Prezes może żądać:

• zaniechania niedozwolonych działań,

• usunięcia skutków niedozwolonych działań,

• złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

    Prezes może również występować do prokuratury z żądaniem ścigania wykroczeń naruszających tę ustawę.

    Ustawa o radiofonii i telewizji również nadaje Prezesowi UOKiK pewne kompetencje.
W sytuacji zaistnienia nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy Prezes może występować do nadawcy reklamy o ujawnienie danych umożliwiających identyfikację zleceniodawcy audycji lub reklamy oraz może żądać wydania nieodpłatnie zapisu audycji lub reklamy w terminie 7 dni od złożenia wniosku.

    Kompetencje Prezesa UOKiK poszerza również ustawa z 7 października 1999 o języku polskim. Ustawa ta dotyczy ochrony języka polskiego i używania go w działalności publicznej oraz w obrocie prawnym na terytorium RP. Kontrolę wykonywania obowiązków nałożonych tą ustawą (w zakresie relacji pomiędzy przedsiębiorcami oraz przedsiębiorcami i konsumentami) sprawuje Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów i Inspekcja Handlowa. Oba organy będą czuwały nad tym, by w obrocie prawnym na terytorium RP nie posługiwano się wyłącznie obcojęzycznymi określeniami (nie dotyczy to nazw własnych) oraz by obcojęzyczne opisy towarów i usług oraz oferty i reklamy wprowadzane do obrotu prawnego miały jednocześnie polską wersję językową. Ustawa weszła w życie 8 maja 2000 roku.

Ponadto Prezes UOKiK posiada pewne kompetencje wynikające z niżej wymienionych ustaw:

1. Ustawa z dnia 25.02.1958 r. o Inspekcji Handlowej (Dz.U. z 1999 r. Nr 105, poz. 1205):

• nadzór nad Inspekcję Handlową,

• zatwierdzanie planów kontroli Inspekcji Handlowej o zasięgu krajowym;

2. Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi 
(Dz.U. Nr 118, poz. 754 ze zm.):

• kontrola post factum nabywania znacznych pakietów akcji, powodującego przekroczenie 
  5% albo 10% progów głosów na walnym zgromadzeniu oraz

• kontrola post factum sprzedaży pakietów akcji powodującej spadek liczby głosów na 
  walnym zgromadzeniu poniżej 10% albo 5%;

3. Ustawa z 30.04.1993 r. o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji 
(Dz.U. Nr 44, poz. 202 ze zm.): 

• kontrola spraw dotyczących:
  a) świadczenia usług zarządzania przez firmę zarządzającą na rzecz dwóch lub więcej 
  funduszy,
  b) nabywania akcji funduszu przez jego firmę zarządzającą,
  c) łączenia funkcji nadzorczych i zarządzających w funduszach;

4. Ustawa z dnia 4.09.1997 r. o funduszach przemysłowych i ich prywatyzacji w związku 
z reformą systemu ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 141, poz. 945):

• kontrola łączeń dokonywanych przez fundusze przemysłowe, w tym umów nabywania akcji 
  między funduszami lub między funduszami a osobami trzecimi (przy spełnieniu kryteriów 
  progów procentowych i wartościowych);

5. Ustawa z dnia 28.08.1997 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 139, poz. 933 ze zm.):

• kontrola połączeń towarzystw inwestycyjnych i zamiaru przejmowania zarządu funduszami 
  inwestycyjnymi ( ustawa weszła w życie 21 lutego 1998 r.);

6. Ustawa z dnia 28.08.1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych 
(Dz.U. Nr 139, poz. 934 ze zm.):

• kontrola zamiaru połączeń powszechnych towarzystw emerytalnych i przejęcia zarządzania 
  otwartymi funduszami emerytalnymi, przy spełnieniu określonych kryteriów;

7. Ustawa z dnia 29.06.1993 r. o obligacjach (Dz.U. z 1995 r. Nr 83, poz. 420 ze zm.):

• kontrola zamiany obligacji na akcje w przypadku spełnienia kryteriów określonych w art. 11 
  ustawy antymonopolowej;

8. Ustawa z dnia 11.12.1997 r. o administrowaniu obrotem z zagranicą towarami i usługami 
oraz o obrocie specjalnym (Dz.U. Nr 157, poz. 1026 ze zm.):

• udział w procedurze zmierzającej do ustanowienia ograniczeń w obrocie towarami 
  - zagranicą poprzez ustanawianie:
  - kontyngentów,
  - plafonów,
  - automatycznej rejestracji obrotu,
  - nieautomatycznej rejestracji obrotu;

9. Ustawa z dnia 11.12.1997 r. o ochronie przed nadmiernym przywozem towarów na polski 
obszar celny ( Dz.U. Nr 157, poz. 1027):

• udział w procedurze zmierzającej do stosowania środków ochronnych, w szczególności 
  opłaty celnej dodatkowej i kontyngentów;

10. Ustawa z dnia 11.12.1997 r. o ochronie przed przywozem na polski obszar celny towarów po 
cenach dumpingowych (Dz. U. Nr 157, poz. 1028):

• udział w postępowaniu antydumpingowym mającym na celu ustanowienie ceł 
  antydumpingowych;

11. Ustawa z dnia 11.12.1997 r. o ochronie przed nadmiernym przywozem na polski obszar 
celny niektórych towarów tekstylnych i odzieżowych (Dz. U. Nr 157, poz. 1029):

• udział w postępowaniu w charakterze organu opiniodawczego;

12. Ustawa z dnia 27.06.1997 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. Nr 96, poz. 591 ze zm.):

• opiniowanie odmowy udzielenia przez Ministerstwo Transportu koncesji na wykonanie 
  przewozów kolejowych;

13. Ustawa z dnia 23.11.1990 r. o łączności (Dz.U. z 1995 r. Nr 117, poz. 564):

• opiniowanie decyzji Ministra Łączności w sprawie określenia warunków współpracy 
  i rozliczeń pomiędzy operatorami sieci telekomunikacyjnych.

16. Krajowy Urząd Pracy

Prezes KUP jest centralnym organem adm państwowej podległym Ministrowi Pracy i Polityki Socjalnej. w zakres obowiązków w/w urzędu należą:

• współtworzenia i realizacji polityki rynku pracy oraz wykorzystywania jej i tworzenia jej instrumentów

• organizacji i funkcjonowania wojewódzkich i rejonowych urzędów pracy

• planowania , organizacji i zarządzania systemem informatycznym w urzędach pracy

• gospodarowania i kontroli wydatków z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

• nadzór i kontrola nad realizacją zadań wynikających z przepisów o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych

• koordynacji współpracy z zagranicą orz podejmowanie prze obywateli Rp pracy za granicą i cudzoziemców w naszym kraju

• koordynowania zadań z zakresu służby zastępczej i zadań wynikających z przepisów o przeciwdziałaniu bezrobociu i zatrudnieniu.

17. Wymień znane ci agencje rządowe

agencje rządowe - jednostki organizacyjne wyłączone z tradycyjnych struktur ministerialnych , chociaż często pod nadzorem ministrów. Różnią się sposobem powstawania, organizacji, finansowani, nadzoru i kontroli a tkże zadaniami i sposobami ich wypełniania. . Z pkt widzenia powstawania wyróżniamy: agencje rządowe powstałe na mocy ustawy -15 (państwowe osoby prawne: Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, Agencja Budowy i Eksploatacji Autostrad, Agencja Rezerw Materiałowych, Agencja Prywatyzacji, Techniki i Technologii, państwowe jednostki organizacyjne: Państwowa Agencja Atomistyki, Państwowa Agencja Prasowa, zakłady budżetowe: Agencja Rynku Rolnego, Państwowa Agencja Radiokomunikacji) oraz agencje będące spółkami akcyjnymi 7 (min Państwowa Agencja Węgla Kamiennego, Państwowa Agencja Informacyjna, Polski Fundusz Gwarancyjny, Agencja Rozwoju Przemysłu). + Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

18. Terenowa administracja rządowa

Zadania administracji rządowej w terenie wykonują (wg ustawy z 5.06.98n o adm rządowej w województwie):

• wojewoda sprawujący władze administracji ogólnej (w zakresie gospodarki najważniejsze jego zadania łączą się z reprezentowaniem Skarbu Państwa i wykonywaniem obowiązków organu założycielskiego wobec pp. Wykonuje on również uprawnienia wynikające z przepisów o fundacjach, posiada kompetencje w zakresie komunalizacji mienia gminnego. Wykonuje on swoje zadania przy pomocy wice wojewody, kierowników służb i inspekcji wojewódzkich, urzędu wojewódzkiego i urzędów rejonowych które to nadzoruje)

• działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży

• organy adm niezespolonej

• organy samorządu terytorialnego jeżeli wykonywanie zadań adm rządowej wynika z ustawy lub z zawartego porozumienia

• działający pod zwierzchnictwem starosty kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży, wykonujący zadania i kompetencje określone w ustawach

• organy innych samorządów jeżeli wykonywanie zadań adm rządowej następuje na podstawie ustawy lub porozumienia

19. Najwyższa Izba Kontroli w systemie administracji gospodarczej

Jej pozycje reguluje Konstytucja RP i ustawa z 23.12.94 O NIK - jest to naczelny organ kontroli państwowej podległym Sejmowi, kontroluje działalność adm rządowej NBP, państwowych osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych z pkt widzenia legalności gospodarności, celowości i rzetelności. Może kontrolować działalność organy samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych komunalnych osób prawnych z pkt widzenia legalności, gospodarności, rzetelności. Kontrola może również dotyczyć innych jednostek i przedsiębiorstw w zakresie w jakim wykorzystują oni majątek lub środki państwowe oraz czy wywiązują się z obowiązków wobec państwa. Obowiązki NIK wobec Sejmu:

• przedkładanie analizy wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej

• przedkładanie opinii w sprawie absolutorium dla RM

• przedkładanie inf o wynikach kontroli oraz wnioski i wystąpienia

Nie jest to organ adm gospodarczej - kontroluje jednak państwo, realizację jego zadań wobec gospodarki przez adm gospodarczą.

20. NBP w systemie administracji gospodarczej

NBP zgodnie z Konstytucją RP jest centralnym bankiem państwa - przysługuje mu wyłącznie prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej (odpowiada za wartość pieniądza). Poza tym spełnia równocześnie 3 funkcje:

• banku emisyjnego, banku banków (bank rezerwowy dla banków komercyjnych, kształtuje ich potencjał kredytowania poprzez rezerwy obowiązkowe i kredyty refinansowe, reguluje cyrkulacje emitowanego pieniądza oraz rozmiary kredytowania i płynność całego systemu bankowego

• banku gospodarki narodowej - czuwa nad równowagą bilansu płatniczego , udziela kredytów budżetowi państwa oraz sprawuje obsługę długu państwowego

Ustawa z 29.08.97 o NBP wyznaczyła jego zadania wobec gospodarki i tak NBP:

• współdziała w kształtowaniu polityki gosp państwa oraz w jej realizacji kierując się ustawami i uchwałami Sejmu

• przekazuje organom państwa założenia polityki pieniężnej oraz inf dot jej realizacji i sytuacji w systemie bankowym

• współdziała z Ministrem Finansów w opracowaniu planów finansowych

• opiniuje projekty aktów normatywnych z zakresu polityki gospodarczej oraz dot działalności banków

• opiniuje projekt ustawy budżetowej

• przedkłada RM i Sejmowi raport o stanie pieniądza i projekt założeń NBP w zakresie polityki pieniężnej na rok następny

21. Rola Rady Polityki Pieniężnej w systemie administracji gospodarczej państwa

- nowy organ w skład którego wchodzą Prezes NBP jako przewodniczący oraz osoby wyróżniające się wiedzą z zakresu finansów powoływane na 6 lat w równej liczbie przez Prezydenta, Sejm i Senat. W świetle Konstytucji RP ma ona ustalać założenia polityki pieniężnej i przedkładać je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej oraz składać Sejmowi sprawozdanie wykonania założeń polityki pieniężnej

22. Samorządowa administracja gospodarcza

Po reformie ustroju samorządu terytorialnego w 1998 nowymi jednostkami sam teryt. stały się oprócz gmin (ustawa z 8.08.90 o samorządzie gminnym) powiaty i województwa samorządowe. Zgodnie z ustawą o samorządzie województwa z 5.06.98, na szczeblu każdego z nich powstała odrębna adm samorządowa. Gmina: jest podstawową jednostka podziału adm państwa, w skład zarządu gminy wchodzą wójt albo burmistrz (prezydent miasta) jako przewodniczący zarządu , ponadto ich zastępcy oraz pozostali członkowie. Swoje zadania zarząd wykonuje przy pomocy urzędu gminy. Pracę zarządu kontroluje rada gminy oraz regionalna izba obrachunkowa Jeżeli chodzi o jej zadania związane z gospodarką to dotyczy to głównie zadań własnych gmin. Część z nich jest wykonywana w ramach bezpośredniej działalności gmin zarząd organizuje i kontroluje działalność jednostek organizacyjnych którym powierzono lub zlecono prowadzenie tej działalności. Ponadto zarząd gminy współdziała z terenowymi organami administracji rządowej w realizacji ich zadań za rzecz gospodarki. Rola adm samorządowej jako aparatu gospodarczego odnosi się głównie do zadań gospodarczych gminy.

Powiat - zarząd powiatu: starosta - przewodniczący, wice starosta i pozostali członkowie; Województwo - zarząd województwa na czele z marszałkiem województwa, wiceprzewodniczący i pozostali członkowie).

Po reformie w 1998 uległ zmianie dotychczasowy podział zadań między gminy i organy państwowe. Zarząd gminy, powiatu i województwa są organami wykonawczymi o charakterze kolegialnym

23. Samorząd Gospodarczy (np. Krajowy Związek Rzemiosła)

Jednym z rodzajów samorządu jest samorząd gospodarczy. Uważa się ze dzięki takiemu samorządowi można obniżyć ryzyko wchodzenia w stosunki umowne z niesolidnymi partnerami gdy prowadzenie ewidencji lub rejestracji przedsiębiorców powierzy się w ich władanie. Powinny one kształtować zasad etyki zawodowej i obyczajów kupieckich . Uważa się że samorząd gosp może być efektywnym źródłem informacji o dz. gosp wykonywanej przez członków samorządu a przez to wykorzystania ich w procesie oddziaływania państwa na gospodarkę. Jego istnienie może ułatwić zwalczanie bezrobocia dzięki działalności doradczej, promocyjnej. Samorząd gosp może wreszcie przejmować wykonawstwo części zadań państwa wobec gospodarki. Interesy zawodowe sprawiają, że organizacja i funkcjonowanie samorządów gosp są regulowane na drodze odrębnych ustaw. W Polsce istniej kilka takich organizacji min: samorząd rzemieślniczy - ustawa z 22.03.89 o rzemiośle, izby gospodarcze, izby rolnicze.

Samorząd gospodarczy

Art. 57.

Samorząd gospodarczy reprezentuje środowiska przedsiębiorców i poprzez działania na rzecz przedsiębiorczości wspiera rozwój gospodarczy kraju.

Art. 58.

1. Samorząd gospodarczy nie posiada uprawnień władczych w stosunku do przedsiębiorców w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

2. Samorząd gospodarczy nie może podejmować działań ograniczających zakres wykonywanej przez przedsiębiorców działalności gospodarczej lub godzących w zasadę konkurencji.

Art. 59.

1. Samorząd gospodarczy działa poprzez organizacje przedsiębiorców zwane dalej ..organizacjami samorządu gospodarczego".

2. Organizacja samorządu gospodarczego nie może odmówić członkostwa przedsiębiorcy. który spełnia warunki określone w statucie tej organizacji.

Art. 60.

Ustrój samorządu gospodarczego, zadania i sposób jego tworzenia oraz tryb powoływania władz organizacji samorządu gospodarczego określa odrębna ustawa.

organ samorządu rzemiosła powoływany do reprezentowania zrzeszonych w nim członków oraz popierania rozwoju rzemiosła. Do zadań cechu należy: obrona podstawowych interesów członków, sprawy związane z podnoszeniem ich kwalifikacji zawodowych, popieranie rozwoju rzemiosła i podnoszenie jego poziomu technicznego, szkolenie uczniów i inne.

24. Organizacje pracowników i pracodawców

W rozumieniu przepisów obywatele będący pracownikami lub osobami bezrobotnymi mogą zrzeszać się w związkach zawodowych (ustawa z 23.05.91o związkach zawodowych). Zgodnie z tą ustawą jest to organizacja powołana do reprezentowania i obrony praw, interesów zawodowych i socjalnych ludzi pracy. Związki zawodowe o charakterze ogólnokrajowym są uprawnione do wyrażania opinii na temat projektów aktów prawnych w zakresie objętym ich zadaniami. W ten sposób mają wpływ na kształtowanie przez państwo rynku pracy. Szczególną rolę mają w prowadzeniu rokowań zbiorowych oraz zawieraniu układów zbiorowych pracy. Odrębnym zagadnieniem jest reprezentacja pracownicza w przedsiębiorstwach zorganizowana na podst przepisów ustawy z 81 o samorządzie załogi pp. Tzw samorząd pracowniczy jest jednocześnie organem pp, mam prawnie ustalony zakres kompetencji i formy ich realizacji - ta forma bardzo osłabiła zarządzanie przedsiębiorstwami, dlatego też zaczęto min prywatyzować pp albo zmieniać ich formę prawna aby e w ten sposób pozbyć się samorządu pracowniczego. Analogicznie do pracowników i pracodawcy maja możliwość tworzenia bez uprzedniego zezwolenia (ustawa o organizacjach pracodawców z 23.0591) związków pracodawców - ich celem jest ochrona praw i reprezentowanie interesów zrzeszonych członków wobec związków zawodowych pracowników, organów władzy i adm państwowej i samorządu terytorialnego. Ich federacje i konferencje maja prawo opiniowania założeń i projektów aktów prawnych oraz prowadzenia rokowań zbiorowych.

25. Zakres przedmiotowy ustawy "Prawo o działalności Gospodarczej"

Działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy jest to zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Ustawa nie zalicza do dz.gosp świadczenia pomocy przez notariusza adwokata czy radcę prawnego (tu maja zastosowanie przepisy ustaw o notariacie , adwokaturze) oraz działalności w rolnictwie w zakresie upraw rolnych i hodowli zwierząt ogrodnictwa i warzywnictwa, leśnictwa. Rybactwa śródlądowego, wyklucza cały zakres dz. związanych z agroturystyką - wynajem pokoi, sprzedaży posiłków domowych we własnym gospodarstwie rolnym)

26. Zakres podmiotowy ustawy "Prawo o działalności Gospodarczej"

Przedsiębiorcą nazywa się osobę fizyczną, prawną bądź spółkę prawa handlowego nie mającą osobowości prawnej, a także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich dz.gosp, którzy to podejmują i wykonują działalność gospodarczą w myśl ustawy "Prawo o dz. gospod", zawodowo i we własnym imieniu.

• podmioty zagraniczne i krajowe (mali i średni przedsiębiorcy - sens podziału opiera się na umożliwienia tym grupom korzystania z różnego rodzaju udogodnień i ułatwień) oraz przedstawiciele wolnych zawodów o ile wykonywane są one w ramach dz.gosp a nie w ramach stosunku pracy.

• przedsiębiorcami nie są adwokaci notariusze i radcy prawni

27. Sfery podejmowania i wykonywania działań gospodarczych - krótka charakterystyka

Działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy jest to zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły

Podejmowanie dz.gosp może być:

1. wolne - podjecie dz.gosp jest wolne dla każdego na równych prawach o ile nie istniej prawny zakaz jej podejmowania lub gdy nie podlega ona ograniczeniom lub reglamentacji.

2. zakazane bezwzględnie - w znaczeniu czynności i działań zabronionych przez prawo, bądź gdy jej skutki nie są ważne dla prawa cywilnego, dotyczy osób nie mających zdolności prawnych lub zdolności do czynności prawnych(nieletni, ubezwłasnowolnieni

3. zakazane względnie (ograniczone) - taka która została zakazana przez ustawodawcę ale istnieje możliwość uchylenia zakazu, wynikają głównie z polityki gospodarczej państwa np. monopol państwowy

4. reglamentowane - dot sfery dz.gosp- założenie pewnych ograniczeń wolnego prawa dz.gosp - zezwolenia, koncesje

28. Obowiązki przedsiębiorstw w tzw wolnej strefie podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej.

Działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy jest to zarobkowa działalność wytwórcza , handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Podejmowanie i wykonywanie dz.gosp jest wolne ale z zachowaniem warunków określonych przepisami ustawy. Warunki te dzielą się na ogólne - odnoszące do wszystkich podmiotów i przedsiębiorstw które chcą prowadzić działalność gospodarczą oraz szczegółowe tzn tylko wybranych kategorii przedsiębiorców zależności od rodzaju prowadzonej działalności. Do warunków ogólnych należy:

• rejestracja - wpis do rejestru właściwego sądu rejonowego w danym mieście wojewódzkim - dane o przedsiębiorcy: nazwa, logo, oznaczenia towarów, miejsce(adres)siedziby firmy, rodzaj prowadzonej działalności etc. Do obowiązków gmin należy tu dostarczenie nam formularzy, wniosków z tym związanych oraz poinformowania o kosztach i sposobie ich uiszczania. Muszą one również udostępnić wgląd do tzw Europejskiej Klasyfikacji Działalności a także do Centralnego Rejestru Działalności Przedsiębiorców Niewypłacalnych (wgląd tylko do akt osób prawnych - nie fizycznych)

• rejestracja w tzw rejestrach specjalnych (REGON - nr rejestracji statystycznej - Wojewódzkie Urzędy Statystyczne; NIP - numer identyfikacji podatkowej - Urząd Skarbowy; ZUS)

• założenie konta bankowego (podanie go do wiadomości US)

warunki szczegółowe dotyczą przepisów ochrony życia i zdrowia czyli wartości prawnie chronionych:

• szkolenia BHP, PIP - Państwowa Inspekcja Pracy, - patrz pkt 33.

29. Jaka grupa przepisów zawarta w ustawie "Prawo o działalności Gospodarczej" weszła w życie z dniem 1.01.2000

Są to przepisy nakazujące porządkowanie stanu prawnego w zakresie koncesji i zezwoleń na dz.gosp oraz dotyczące osób i podmiotów zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, małych i średnich przedsiębiorstw

30,31 Podejmowanie i wykonywanie działalności na podstawie koncesji - zakres przedmiotowy podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na podstawie koncesji.

Koncesja - scedowanie pewnych praw przez państwo na podmiot dz.gosp z zakresu objętego monopolem, akt zgody państwa na podejmowanie i wykonywanie określonej dz.gosp przez przedsiębiorstwo(forma kalkulacji zysków i strat - gdy państwo może mieć większe zyski z podatków niż przy utrzymaniu monopolu lub finansowo nie może rozbudować sieci w danej dziedzinie). Wydawana jest tylko na wniosek zainteresowanego przedsiębiorcy

W rozdz. 3 "prawo o dz.gosp", ustawodawca określa zakres przedmiotowy działalności koncesjonowanej:

• poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin

• bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych

• wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologiami o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym

• działalność związaną z ochroną mienia i osób

• wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, dystrybucji, obrotu paliwami i energią

• transportu lotniczego oraz innych usług lotniczych

• zarządzanie liniami kolejowymi oraz wykonywania przewozów kolejowych

• rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych

• działalności ważnej ze względu na interes publiczny, bezpieczeństwo państwa

Każdy może się starać o koncesję z wyjątkiem kiedy organ koncesyjny (organ administracji rządowej lub organ jednostki samorządu terytor. upoważniony na podstawie ustawy do udzielania, odmowy, zmiany i cofnięcia koncesji oraz do udzielania promesy koncesyjnej. Są to przede wszystkim właściwi ministrowie spraw wew i adm.) cofnie koncesję przyznaną przedsiębiorcy - ten może ponownie ubiegać się o nią po upływie 3 lat od chwili jej cofnięcia

Aby otrzymać koncesję należy złożyć wniosek w którym powinno znaleźć się:

• oznaczenie przedsiębiorcy i jego siedziby

• nr w rejestrze przedsiębiorców

• określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gosp na którą ma być udzielona koncesja

• informacje określone w obrębie innych ustaw

Organ koncesyjny może dokonać konkretnych czynności w celu sprawdzenia czy przedsiębiorca spełnia warunki określone w koncesji (przy ograniczonej liczbie koncesji warunki jej udzielania ogłasza się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym). Przydzielanie koncesji odbywa się w formie postępowania administracyjnego

Koncesje przydzielane są na okres nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat.

Art. 11. [Rodzaje działalności koncesjonowanej]

1. Uzyskania koncesji wymaga podjęcie działalności gospodarczej w zakresie: 1) poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin oraz surowców mineralnych znajdujących się w odpadach powstałych po robotach górniczych oraz po procesach wzbogacania kopalin, bezzbiornikowego magazynowania substancji w górotworze oraz składowania odpadów w podziemnych wyrobiskach górniczych, 2) przetwórstwa i obrotu metalami szlachetnymi i kamieniami szlachetnymi, 2a) przetwórstwa i obrotu metalami nieżelaznymi 3) wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją, 4) wytwarzania środków farmaceutycznych i materiałów medycznych, 5) wyrobu, rozlewu, oczyszczania, skażania i odwadniania spirytusu oraz wydzielania spirytusu z innego wytworu, a także wyrobu i rozlewu wódek 5a) wyrobu i rozlewu wyrobów winiarskich, 6) wytwarzania wyrobów tytoniowych, 7) transportu morskiego, lotniczego oraz wykonywania innych usług lotniczych, a także zarządzania portami morskimi innymi niż porty o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej i lotniskami, 7a) zarządzania liniami kolejowymi i wykonywania przewozów kolejowych, 8) prowadzenia aptek, 8a) obrotu hurtowego lekami gotowymi i surowcami farmaceutycznymi przeznaczonymi do produkcji lub sporządzania leków w aptekach oraz artykułami sanitarnymi, 8b) konfekcjonowania i obrotu środkami ochrony roślin, 9) obrotu z zagranicą towarami i usługami, określonymi w drodze rozporządzenia przez Ministra Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, 10) obrotu dobrami kultury powstałymi przed dniem 9 maja 1945 r., 11) usług: ochrony osób i mienia, detektywistycznych oraz w sprawach paszportowych, 11) usług ochrony osób i mienia, 11a) usług detektywistycznych oraz w sprawach paszportowych, 12) usług kurierskich, a także pocztowych usług o charakterze powszechnym, polegających na przewozie i doręczaniu w obrocie krajowym i zagranicznym: a) przesyłek listowych o masie powyżej 2000 g, b) listów wartościowych o masie powyżej 2000 g, 13) dokonywania przenoszenia zapisu dźwięku lub dźwięku i obrazu na taśmy, płyty, kasety, wideokasety i wideopłyty, 14) usług telekomunikacyjnych, 15) obrotu w kraju i z zagranicą zwierzyną żywą oraz tuszami zwierzyny i ich częściami, z wyłączeniem sprzedaży dokonywanej przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich na terenie kraju, a także sprzedaży usług turystycznych obejmujących polowania w kraju dla cudzoziemców i polowania za zagranicą, 16) prowadzenia agencji celnej, 17) wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji oraz obrotu paliwami i energią. 18) produkcji i dystrybucji tablic rejestracyjnych pojazdów, 19) międzynarodowego transportu drogowego

Koncesjonowanie działalności gospodarczej

Art. 20. [Organy koncesyjne]

1. Udzielanie, odmowa udzielenia i cofanie koncesji należy do naczelnego lub centralnego organu administracji państwowej właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu, zwanego dalej „organem koncesyjnym”.

2. Udzielenie, odmowa udzielenia i cofnięcie koncesji następuje w drodze decyzji administracyjnej.

3. Do wniosku o udzielenie koncesji stosuje się odpowiednio przepis art. 16 ust. 1. Organ koncesyjny może zobowiązać wnioskodawcę do przedstawienia, w wyznaczonym terminie, określonych informacji i dokumentów mogących uprawdopodobnić, że spełni on warunki wykonywania działalności gospodarczej, które będą określone w koncesji lub wynikają z odrębnych przepisów.

3a. Minister właściwy do udzielania koncesji może, w drodze rozporządzenia, określić rodzaje dokumentów i zakres informacji, o których mowa w ust. 3.

4. W koncesji zamieszcza się dane objęte wnioskiem. Organ koncesyjny może określić w koncesji podstawowe warunki wykonywania działalności gospodarczej.

4a. Udzielenie koncesji może być uzależnione od złożenia zabezpieczenia majątkowego roszczeń osób trzecich do wnioskodawcy z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

5. Organ koncesyjny może odmówić udzielenia koncesji lub ograniczyć zakres i przedmiot działalności gospodarczej w stosunku do wniosku o udzielenie koncesji ze względu na zagrożenie interesu gospodarki narodowej, obronności lub bezpieczeństwa państwa albo zagrożenie bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli.

6. Odmowa udzielenia koncesji lub ograniczenie zakresu i przedmiotu działalności gospodarczej w stosunku do wniosku o udzielenie koncesji może również nastąpić, gdy wnioskodawca nie daje rękojmi należytego wykonywania działalności gospodarczej lub spełnienia warunków, o których mowa w ust. 4, albo nie złoży zabezpieczenia, o którym mowa w ust. 4a.

7. Właściwy minister może, w drodze rozporządzenia, określić rodzaj, wysokość i sposób zabezpieczenia, o którym mowa w ust. 4a, w zależności od przedmiotu działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu.

7a. Minister Gospodarki, w drodze rozporządzenia, może określić zasady udzielania koncesji w zakresie objętym rozporządzeniem, o którym mowa w art. 11 ust. 1 pkt 9.

Art. 21. [Ważność koncesji - termin]

1. Koncesję wydaje się na czas nie oznaczony.

2. Koncesja może być wydana na czas oznaczony: 1) na żądanie ubiegającego się o wydanie koncesji. 2) ze względów, o których mowa w art. 20 ust. 5.

3. Koncesje w obrocie z zagranicą towarami i usługami, o których mowa w art. 11 ust. 1 pkt 9, wydaje się na czas oznaczony.

Art. 22. [Zakres kontroli organu koncesyjnego]

1. Organ koncesyjny jest uprawniony do kontroli działalności gospodarczej w zakresie: 1) zgodności prowadzonej działalności z koncesją, 2) przestrzegania warunków wykonywania działalności gospodarczej, o których mowa w art. 20 ust. 4 i w przepisach wydanych na podstawie art. 22b, 3) ochrony interesów gospodarki narodowej, obronności lub bezpieczeństwa państwa, a także ochrony bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli.

2. Postępowanie kontrolne wszczyna się na podstawie upoważnienia wydanego przez organ koncesyjny.

3. Osoby upoważnione przez organ koncesyjny do dokonywania kontroli są uprawnione w szczególności do: 1) wstępu na teren nieruchomości, obiektu, lokalu lub ich części, gdzie jest prowadzona działalność gospodarcza, w takich dniach i godzinach, w jakich jest prowadzona lub powinna być prowadzona ta działalność, 2) żądania pisemnych lub ustnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników informacji oraz udostępnienia danych mających związek z przedmiotem kontroli.

4. Czynności kontrolnych w przypadkach, o których mowa w ust. 3, dokonuje się w obecności kontrolowanego, osoby zastępującej kontrolowanego lub przez niego zatrudnionej, a w razie nieobecności tych osób - w obecności przywołanego świadka.

5. Organ koncesyjny może powierzyć dokonanie kontroli, o której mowa w ust. 1, innemu organowi państwowemu, wyspecjalizowanemu w kontroli danego rodzaju działalności. Przepisy ust. 2-4 stosuje się odpowiednio.

6. Organ koncesyjny może wezwać przedsiębiorcę do usunięcia stwierdzonych uchybień w wyznaczonym terminie.

Art. 22a. [Przyczyny cofnięcia koncesji]

1. Organ koncesyjny może cofnąć koncesję albo ograniczyć zakres lub przedmiot działalności gospodarczej określonej w koncesji: 1) jeżeli przedsiębiorca nie usunął uchybień w terminie wyznaczonym na podstawie art. 22 ust. 6, 2) jeżeli prowadzona działalność rażąco uchybia warunkom wykonywania działalności gospodarczej, o których mowa w art. 20 ust. 4 i w przepisach wydanych na podstawie art. 22b 3) z przyczyn, o których mowa w art. 20 ust. 5, 4) jeżeli przedsiębiorca prowadzi przedsiębiorstwo i obrót surowcami wtórnymi metali nieżelaznych (złomem) niezgodnie z art. 24a.

2. Koncesja może być cofnięta także na zasadach określonych w art. 19.

Art. 22b. [Uprawnienia Rady Ministrów] Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, w stosunku do działalności gospodarczej, o której mowa w art. 11 ust. 1 pkt 2a, 3 i 11a, określić szczególne warunki jej wykonywania.

Uzyskanie koncesji wymaga

• wydobywanie surowców z odpadów powstałych po robotach górniczych,

• przetwórstwo i obrót metalami nierdzewnymi i szlachetnymi oraz kamieniami szlachetnymi,

• wytwarzanie środków farmaceutycznych i materiałów medycznych oraz obrót detaliczny i hurtowy nimi,

• wytwarzanie spirytusu, wódek i wyrobow tytoniowych,

• transport morski i lotniczy,

• obrót z zagranicą niektórymi towarami,

• obrot dobrami kultury powstałymi przed 9 maja 1945 r.,

• swiadczenie usług w zakresie ochrony mienia, detektywistycznych, korespondencji pocztowej, przenoszenie zapisu audiowizualnego.

Uzyskanie koncesji wymaga złożenia wniosku do naczelnego lub centralnego organu administracji rządowej, jest równoznaczne z zarejestrowaniem działalności.

Uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej wymaga:

• handel napojami alkoholowymi,

• świadczenie usług maklerskich i doradczych w zakresie publicznego obrotu papierami wartościowymi,

prowadzenie składów celnych, banków i zakładów ubezpieczeniowych

32. Zakres podmiotowy podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na podstawie koncesji.

Każdy może się starać o koncesję , zarówno osoba fizyczna jak i prawna z wyjątkiem kiedy organ koncesyjny cofnie koncesję przyznaną przedsiębiorcy - ten może ponownie ubiegać się o nią po upływie 3 lat od chwili jej cofnięcia. Ustawodawca może jednak określać warunki podmiotowe ubiegania się o koncesje - i na tych warunkach koncesje stają się dostępne dla jednych a niedostępne dla innych

33. Obowiązki przedsiębiorców związane z ochroną życia i zdrowia ludzkiego.

Ponieważ prowadzenie dz.gosp może zagrażać życiu i zdrowiu ludzkiemu (a są to wartości prawnie chronione przez prawo) przedsiębiorca musi spełniać odpowiednie warunki pod tym względem z chwilą rozpoczęcia aż do momentu zakończenia prowadzenia dz.gosp. Podstawową grupę tworzą przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy - wg przepisów każdy zakład jest zobowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w tym zakresie. Ustawa "Pdg" nakłada na przedsiębiorców również warunek zapewnienia bezpieczeństwa i porządku w toku dz. gosp na podstawie innych przepisów prawnych: np. przepisy budowlane, p-poż, sanitarne (ochrona zdrowia, żywności, zwalczania chorób) Przepisy sanitarne wprowadza się odrębnie dla różnych zakładów (lotniska, ZMO, apteki, handel). Organem kontroli jest Inspekcja Sanitarna. Należy też wspomnieć o wymogu posiadania kwalifikacji przez niektórych przedsiębiorców, których dz.gosp ma wpływ na bezpieczeństwo zdrowia i życia ludzkiego- np. zawody medyczne, transport lotniczy, morski.

34. Scharakteryzuj krótko instytucję promesy koncesyjnej

Jest przyrzeczenie udzielenia koncesji. - po otrzymaniu promesy przedsiębiorca ma pewność że uzyska również koncesję wobec tego bez ryzyka w okresie oczekiwania (nie krótszym niż 6 miesięcy)może podjąć odpowiednie nakłady inwestycyjne i zgromadzić wymaganą dokumentację, które to potrzebne są do rozpoczęcia działalności. Ustawa nie określa powodów z jakich można odmówić wydania promesy oraz jej cofnięcia (ale jest to zbędne przy możliwości odmowy przyznania samej koncesji). Można ubiegać się o koncesje bez uprzedniego wystąpienia o promesę - - zabiegi o promesę mają sens w świetle tego że w okresie jej ważności nie można odmówić koncesji na działalność określoną w promesie. Może być wydawana w formie decyzji adm, na podstawie której przedsiębiorstwo może starać się o kredyt

Art. 23. [Promesa koncesji]

1. Kto zamierza podjąć działalność gospodarczą w dziedzinie podlegającej koncesjonowaniu, może ubiegać się o wydanie promesy koncesji (przyrzeczenia wydania koncesji).

2. Promesę wydaje się w drodze decyzji administracyjnej.

3. W promesie ustala się okres jej ważności, z tym że nie może on być krótszy niż 6 miesięcy.

4. W okresie ważności promesy nie można odmówić wydania koncesji na działalność określoną w promesie, chyba że uległ zmianie stan faktyczny lub prawny podany we wniosku o wydanie promesy.

35. Omów francuski i niemiecki model koncesji, wskaż różnice.

Francja - koncesja polegała na odstępowaniu od monopolu państwowego na rzecz przedsiębiorców niepaństwowych w celu zlecenia im realizacji zadań administracyjnych państwa o charakterze gospodarczym . Wraz z koncesja przekazywane zostały pewne uprawnienia organu państwowego w dziedzinie objętej koncesją np. Prawo sprawowania policji adm, prawo pobierania opłat od użytkowników. Koncesja taka była umową ściśle administracyjną, długoterminową, miała na celu eksploatację służby publicznej na ryzyko koncesjonariusza. Wynagrodzenie koncesjonariusza było zapewnione poprzez nadanie mu prawa do pobierania opłat ustalonych przez taryfę od użytkowników. Była to raczej umowa administracyjna . Współcześnie pojęcia koncesja używa się do oznaczenia stosunku prawnego między organem administracji a osobą fizyczną lub prawną .

2 rodzaje koncesji: 1. dot usług publicznych uprawnienie do eksploatacji określonych urządzeń technicznych lub terenu np. park, cmentarz2. robót publicznych (np. budowa i eksploatacja linii kolejowych, dróg ,kanałów etc). W obu przypadkach powstaje - w drodze aktu adm - stosunek prawny, który zawiera elementy cywilnoprawne. Koncesji we Francji udzielają zarówno organy państwowe jak i lokalne. Do podst praw koncesjonariusza jest możliwość korzystania z pewnych przywilejów z wykonywaniem władztwa administracyjnego

Niemcy - z tą 1 - są tylko jedna cecha wspólna: podejmowanie dz.gosp w sferze objętej monopolem państwa (pozwolenia przemysłowe o charakterze policyjnym, wydawane w postaci decyzji adm). Wydanie koncesji miało za zadanie ( w przeciwieństwie do Francji) sprawdzenia czy podmiot ., który zamierza podjąć dz. gosp w sferze należącej do wyłączności państwa, może ją wykonywać nie naruszając bezpieczeństwa państwa i interesu publicznego. Koncesjonariusz nie otrzymywał żadnych praw władczych (różnica - Francja) w dziedzinie administracji i za otrzymanie koncesji musiał płacić. Współcześnie koncesja w Niemczech ma postać umowy dot korzystania z wód lub dróg publicznych(ją poprzedza wydanie zezwolenia adm na korzystanie z tych urządzeń. Są tu też tzw pozwolenia przemysłowe- akty adm o charakterze związanym (koncesje są z reguły aktami opartymi na swobodnym uznaniu)

36. Omów krótko instytucję zezwolenia

Zezwolenie jest to uchylenie w sposób zindywidualizowany ustawowej przeszkody w legalnym podejmowaniu określonej dz.gosp, która została ustanowiona przez państwo w celu zapewnienia realizowanego w interesie publicznym nadzoru nad tą sferą.

• nie dotyczy dz. gospod objętej monopolem

• nie nadaje żadnych nowych praw przedsiębiorcy , konkretyzuje jedynie istniejące już prawa

• państwo przez decyzje administracyjną usuwa przeszkodę w wykonywaniu i podejmowaniu dz.gosp przez podmiot gosp i przez to dane działanie staje się wolne dla podmiotu

• jest wydawane w wyniku sprawdzenia możliwości uchylenia zakazu wykonywania dz.gosp, który został ustanowiony ze względu na: ochronę życia i zdrowia ludzkiego, bezpieczeństwa i porządku, tajemnicy państwowej, zobowiązań między narodami

• obowiązek uzyskiwania zezwoleń na poszczególne rodzaje działalności gosp ustananawiany jest w przepisach odrębnych

• udzielanie zezwoleń następuje na podstawie przepisu kodeksu postępowania administracyjnego zmodyfikowanego niekiedy przez przepisy szczególne( odwrotnie niż koncesja)

• zezwolenie jest decyzją administracyjną o charakterze decyzji związanej

Przy przyznawaniu zezwoleń kieruje się 2 rodzajami względów: przedmiotowymi (rodzaj wykonywanej dz.gosp - właściwości którym powinien odpowiadać i warunki jakie musi spełnić przedsiębiorca aby to zezwolenie otrzymać) oraz podmiotowymi: spełnienie wymogów organizacyjno-prawnych - dz. bankowa, ubezpieczeń społecznych lub wymogów kwalifikacji zawodowych określonych w sposób bezpośredni (np. dz. brokerska) i pośredni (dz. farma, prawnicza)

• o wydanie ubiegać się może podmiot zarejestrowany w rejestrze przedsiębiorców (również takiemu któremu już poprzednio odmówiono udzielenia zezwolenia lub je cofnięto

o zezwolenie mogą ubiegać się nie tylko podmioty niepaństwowe, chociaż dostępność w uzyskaniu zezwolenia może być zróżnicowana ze względu na właściwości podmiotowe;

obowiązek i warunki otrzymania zezwoleń na poszczególne rodzaje działalności gospodarczej określają odrębne ustawy;

zezwolenia wydają nie tylko naczelne i centralne organy administracji, lecz też terenowe organy administracji rządowej lub organy gminy;

udzielanie zezwoleń następuje w trybie przepisów kodeksu prawa administracyjnego, zmodyfikowanych niekiedy przepisami szczególnymi;

niezależnie od przyjętej nazwy zezwolenia są decyzjami administracyjnymi i podlegają ochronie oraz wzruszeniu wg zasad przyjętych w kodeksie postępowania administracyjnego;

wydanie zezwolenia na prowadzenie niektórych rodzajów działalności gospodarczej wiąże się przede wszystkim z wyrażaniem zgody na utworzenie - w sensie prawnym - pewnej organizacji (jednostki gospodarczej), za pomocą której można prowadzić działalność objętą zezwoleniem np. w banku, w zakładzie ubezpieczeń.

37. Osoba zagraniczna - krótka charakterystyka

Rodzaje podmiotów zagranicznych - podział konieczny ze względu na ich uprawnienia:

• obywatele państw obcych którzy otrzymali zezwolenie na osiedlenie się na terytorium RP (podejmują i wykonują dz.gosp w taki sam sposób jak obywatele polscy)

• osoby zagraniczne - osoby fizyczne mające stałe miejsce zamieszkania za granicą, osoby prawne z siedziba za granicą oraz osoby nie mające osobowości prawnej z siedzibą za granicą

• przedsiębiorcy zagraniczni którzy chcą wykonywać dz.gosp na terytorium RP - mogą zakładać oddziały i przedstawicielstwa po dokonaniu wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego

Wszyscy oni mogą działać na zasadzie wzajemności chyba że umowy międzynarodowe ratyfikowane przez RP stanowią inaczej. Jeżeli tak nie jest to w/w osoby mogą wstępować do sp. komandytowych (jednoosobowych), sp. z o.o., sp. akcyjnych także mogą do nich przystępować lub nabywać ich udziały i akcje)

38. Rodzaje przedsiębiorstw państwowych

Przedsiębiorstwo państwowe - to zespół składników materialnych i nie materialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych i obejmuje w szczególności firmę, znaki towarowe i inne oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo, księgi handlowe, nieruchomości i ruchomości należące do przedstawicielstwa w tym produkty i materiały, patenty, wzory użytkowe i zdobnicze, zobowiązania i obciążenia związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, prawa wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwo

- jest to państwowa osoba prawna która prowadzi działalność gosp w zakresie określonym w akcie o utworzeniu przedsiębiorstwa. Rodzaje:

• pp działające na zasadach ogólnych

• pp użyteczności publicznej

• pp które działają na podstawie odrębnych ustaw - obecnie 3: PKP, Porty Lotnicze, Poczta Polska

• pp działające na zasadach z uszczegółowieniem zakresu działalności na podstawie rozporządzenia RM - pp podległe Ministrowi Obrony Narodowej, Ministrowi Finansów, działające w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa

Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają przede wszystkim na celu bieżące i nieprzerwane zaspakajanie potrzeb ludności przez produkcję lub świadczenie usług w zakresie:

• inżynierii sanitarnej;

• komunikacji miejskiej;

• zaopatrzenia ludności w energię gazową, elektryczną i cieplną;

• zarządu państwowymi zasobami lokalnymi;

• zarządu państwowymi terenami zielonymi;

• zarządu uzdrowiskami;

• usług pogrzebowych i utrzymanie urządzeń cmentarnych;

usług kulturalnych.

39. Omów instytucje "użyteczności" publicznej

Użyteczność publiczna - przedsiębiorstwa realizujące potrzeby o charakterze zbiorowym oparte o bazę majątku publicznego, prowadzące działalność gospodarczą która w założeniu nie ma przynosić zysków (odpłatna ale nie ekwiwalentna), wymaga zasilania finansowego z środków publicznych

Do takich przedsiębiorstw zaliczamy przedsiębiorstwa:

• inżynierii sanitarnej, komunikacji miejskiej, zaopatrzenia ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną, przedsiębiorstwa zarządu państwowymi zasobami lokalowymi, terenami leśnym, uzdrowiskami, usług pogrzebowych i utrzymania urządzeń cmentarnych, usług kulturalnych

• wobec p użyteczności publ stosuje się odmienne rozwiązania prawne niż do tych działających na zasadach ogólnych

40. Organ założycielski przedsiębiorstwa państwowego

Organami założycielskimi są takie organy państwowe które z racji swoich funkcji i zadań są w stanie dokonać stosownych analiz i podjąć odpowiednie decyzje założycielskie. Mogą nimi być:

• naczelne (RM, ministrowie) oraz centralne organy adm państwowej (kierownicy centr urzęd pań)

• NBP i banki państwowe (Drukarnia i Mennica Państwowa - 2 pp podlegające NBP)

• Sejm (na podstawie odrębnych ustaw)

• Wojewoda

Organ założycielski wydaje akt władczy o utworzeniu pp ,ma wpływ na obsadę dyrektora pp (1 -szego z nich powołuje zawsze),może go odwołać jeżeli nie spełnia on wymagań ustawowych, podejmuje decyzje o przekształceniu (łączeniu, podziale) pp.

41. Fundusz założycielski przedsiębiorstwa państwowego (+powstanie pp)

W momencie podjęcia decyzji o powstaniu pp, organ założycielski powołuje specjalny zespół którego zadaniem jest określenie zakresu przedmiotowego działalności i wydaje akt władczy (chyba że pp tworzone jest drogą ustawy) o utworzeniu pp (zawierającego nazwę, rodzaj, siedzibę, rodzaj i przedmiot działalności) oraz określa jakie środki będą musiały być przeznaczone do jego utworzenia :trwałe - infrastruktura i pieniężne - fundusz założycielski - jest to z wydzielona części środków publicznych stanowiących własność Skarbu Państwa i przekazana przedsiębiorstwu w celu możliwości jego utworzenia. Fundusz ten może ulegać zwiększeniom lub zmniejszeniom. Takie pp staje się właścicielem tych środków pieniężnych jak również środków nabytych w toku działalności - funduszu własnego przedsiębiorstwa. Nieruchomości w postaci gruntów przekazywane są pp w użytkowanie wieczyste, natomiast budynki i inne urządzenia i lokale są własnością pp. Po powołaniu 1 dyrektora pp oraz zatwierdzeniu statutu pp przez organ założycielski (w niektórych przewidzianych prawem sytuacjach jak np. w przypadku pp użyteczności publicznej, pp zajmującego się handlem zagranicznym, pp stacji radiowych i telewizji, pp transportu samochodowego, pp budownictwa, łączności, pp przemysłu teleelektronicznego) - następuje wpis do Krajowego Rejestru Sądowego

42. Dyrektor przedsiębiorstwa państwowego. Kontrakt menadżerski

Jednym z warunków utworzenia pp jest powołanie dyrektora pp (on to składa wniosek do KRS). Może być powołany w sposób:

• w pp użyteczności publicznej - dyrektora pp powołuje organ założycielski(gdy organem tym jest wojewoda następuje to po porozumieniu z Ministrem właściwym dla przedmiotu dz. gospod przedsiębiorstwa i zakres terytorialny dz. wykracza poza 1 województwo)

• w przypadku pp nowo tworzonego , dyrektora powołuje również organ założycielski(może też zamiast niego powołać na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy kierownika tymczasowego)

• powołania może też dokonać Rada Pracownicza a jeżeli tego nie zrobi w okresie 6 miesięcy -zrobi to organ założycielski

Organami pp obok dyrektora są organy samorządu załogi pp (Rada Pracownicza, Wolne Zgromadzenie Pracowników lub Delegatów). W każdym z wymienionych wypadków powołanie dyrektora następuje spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu. Odwołać dyr. pp może Rada Pracownicza za zgodą organu założycielskiego lub sam organ założycielski w przewidzianych w prawie sytuacjach:

• dyrektor pp dopuszcza się w związku z pełniona funkcją rażącego naruszenia prawa

• pp przez co najmniej 3 kolejne miesiące nie wywiązuje się z obowiązków podatkowych w stosunku do Skarbu Państwa

• gdy dyrektor podniósł wskaźnik miesięcznego wynagrodzenia , a to spowodowało pogorszenie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa

Trzecia możliwością zarządzania pp (obok dyrektora i kierownika tymczasowego) jest tzw

kontrakt menadżerski - jest to umowa na zarządzanie przedsiębiorstwem między organami przedsiębiorstwa a osoba fizyczną lub prawną . Może to nastąpić:

• z inicjatywy organu założycielskiego za zgodą Rady Pracowniczej i Walnego Zgromadzenia Pracowników

• na wniosek Rady Pracowniczej za zgodą zebrania ogólnego pracowników

• z inicjatywy zarządu komisarycznego w sytuacjach kiedy istnieją przesłanki do uchylenia zarządu komisarycznego a taka inicjatywa poparta jest pozytywnym wynikiem przeprowadzonego w przedsiębiorstwie referendum albo pozytywna opinią działających w przedsiębiorstwie związków zawodowych

Z chwilą przejęcia obowiązków przez zarządcę (w postaci kontraktu menażerskiego) organy samorządu załogi ulegają rozwiązaniu z mocy prawa

• organ założycielski odwołuje dyrektora - zarządca przejmuje kompetencje jego i organów samorządu załogi z wyjątkiem prawa sprzeciwu wobec decyzji organu założycielskiego oraz przyjmowania i zatwierdzania sprawozdania finansowego (to pozostaje w kwestii organu założy)

• zostaje utworzona Rada Nadzorcza (tę powołuje organ założycielski z tym że 1/3 członków Rady wybierana jest przez pracowników przedsiębiorstwa)

Organ założycielski może rozwiązać ze skutkiem natychmiastowym umowę o zarząd na podstawie kontraktu menedżerskiego jeżeli:

• zarządca w związku z zarządzaniem pp dopuszcza się rażącego naruszenia prawa

• zarządca w sposób istotny naruszył postanowienia umowy o zarządzania pp

• pp przez co najmniej 3 kolejne miesiące nie wywiązuje się z obowiązków podatkowych w stosunku do Skarbu Państwa

• gdy zarządca podniósł wskaźnik miesięcznego wynagrodzenia , a to spowodowało pogorszenie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa

43. Łączenie, podział, likwidacja przedsiębiorstwa państwowego

Łączenie i podział pp może nastąpić jedynie w wypadkach gdy pociąga to za sobą trwałe i wymierne korzyści ekonomiczne lub organizacyjne. Łączenie i podział zarządza organ założycielski z własnej inicjatywy za zgodą rady pracowniczej pp lub na wniosek kierownika poparty przez radę lub co najmniej 50%załogi zakładu w którym takiej rady nie ma. W przypadku likwidacji organ założycielski podejmuje tę decyzję z własnej inicjatywy za zgodą rady pracowniczej o ile Minister Skarbu Państwa nie zgłosi sprzeciwu z uzasadnieniem w terminie 2 tygodni od jej podjęcia. Podobnie jak w przypadku łączenia i podziału potrzebna jest opinia organów samorządu załogi, związków zawodowych, kierownika oraz przeprowadzenia postępowania przygotowawczego i opracowania odpowiedniego programu. Mogą się oni odwołać od decyzji organu założycielskiego do samego organu a jeżeli ten podtrzyma swoja decyzję - do sądu powszechnego jako sprawy gospodarczej w ciągu 7 dni. Z chwila likwidacji pp:

• organ założycielski odwołuje dyrektora i wyznacza likwidatora, ulęgają też rozwiązaniu z mocy prawa organy samorządu załogi

• organ założycielski kontroluje roczne sprawozdania finansowe i samego likwidatora

• po dokonaniu likwidacji org założ wydaje decyzje o uznaniu pp za zlikwidowane i zgłasza do sądu prowadzącego rejestr przedsiębiorców w celu skreślenia danego pp

44. Komercjalizacja przedsiębiorstw państwowych

• polega na przekształceniu organizacyjno-prawnemu pp w spółki prawa handlowego w postaci spółki akcyjnej i Sp. z o.o. Ustawodawca wyróżnił 3 rodzaje komercjalizacji:

• w celu prywatyzacji

• prywatyzacja w celu przekształcenia organizacyjno-prawnym

• w celu dokonania konwersji wierzytelności

W celu osiągnięcia 2 pierwszych celów komercjalizacji można poddać każde pp w wyjątkiem przedsiębiorstw postawionych w stan upadłości lub likwidacji, wykonujących prawomocną decyzję o podziale lub łączeniu, w stosunku do których zostało wydane zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej - losy takich pp nie są pewne dlatego poddawanie ich komercjalizacji jest bezcelowe

• komercjalizacja jest aktem władczym Ministra Skarbu Państwa (przy czym gdy jest ona przeprowadzana w celu innym niż prywatyzacja może on tego dokonać za zgodą RM).

• wnioski w tej sprawie mogą złożyć MSP jak i dyrektor i rada pracownicza pp

KOMERCJALIZACJA I PRYWATYZACJA.

1. Komercjalizacja i prywatyzacja są formami przekształceń własnościowych w przedsiębiorstwach państwowych działających na podstawie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych.

2. Komercjalizacja polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę S.A. lub spółkę z.o.o., w wyniku czego powstaje jednoosobowa spółka skarbu państwa, w której skarb państwa ma 100% akcji i udziałów.

3. Komercjalizacji dokonuje minister skarbu państwa na wniosek:

1. organu założycielskiego (którym najczęściej jest wojewoda);

2. dyrektora przedsiębiorstwa państwowego i rady pracowniczej przedsiębiorstwa (zgodny wniosek tych dwóch organów);

3. z własnej inicjatywy zawiadamiając o tym zamiarze dyrektora radę pracowniczą oraz organ założycielski przedsiębiorstwa państwowego;

4. może również wystąpić z uzasadnionym wnioskiem o komercjalizację sejmik województwa, na obszarze którego znajduje się siedziba przedsiębiorstwa państwowego.

1. Nie podlegają komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowe:

1. postawione w stan likwidacji lub upadłości,

2. będące w trakcie podziału lub łączenia się,

3. w stosunku do którego toczy się postępowanie układowe do chwili uprawomocnienia się układu,

4. w stosunku do którego toczy się postępowanie bankowe ugodowe - do chwili uprawomocnienia się ugody,

5. zarządzanie na podstawie umowy o zarządzaniu przedsiębiorstwem chyba że zarządca wystąpi z wnioskiem o komercjalizację (wniosek musi być pozytywnie zaopiniowany przez organ założycielski),

6. w stosunku, do którego zostało wydane zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej,

7. państwowe przedsiębiorstwo „poczta polska”.

1. Minister skarbu państwa sporządza w imieniu skarbu państwa akt komercjalizacji, w którym ustala się:

1. status spółki,

2. wysokość kapitału akcyjnego,

3. imiona i nazwiska członków władz pierwszej kadencji (pierwsza rada nadzorcza liczy 5 osób, w tym 2 przedstawicieli pracowników); spółka z.o.o. może nie ustanawiać rady nadzorczej - prawo kontroli wykonuje wówczas wspólnik lub osoba przez niego upełnomocniona.

1. Skutki komercjalizacji.

1. Z chwilą wpisania spółki do rejestru handlowego następuje wykreślenie przedsiębiorstwa z rejestru przedsiębiorstw państwowych.

2. Stosunek pracy dyrektora przedsiębiorstwa państwowego oraz pracowników zatrudnionych na podstawie powołania wygasa z mocy prawa, natomiast inni pracownicy stają się z mocy prawa pracownikami spółki.

3. Do pełnienia funkcji prezesa pierwszego zarządu spółki powołuje się dyrektora komercjalizowanego przedsiębiorstwa państwowego (chyba, że nie wyrazi on na to zgody).

4. Bilans zamknięcia przedsiębiorstwa staje się bilansem otwarcia spółki, przy czym suma kapitału akcyjnego i zapasowego spółki jest równa funduszom własnym przedsiębiorstwa.

1. Szczególnym rodzajem komercjalizacji jest komercjalizacja z konwersją wierzytelności - przekształcenie przez ministra skarbu państwa przedsiębiorstwa państwowego w spółkę z.o.o. z udziałem skarbu państwa i wierzycieli. Następuje wówczas zamiana wierzytelności na udziały w spółce, a dotychczasowi wierzyciele stają się udziałowcami. Jest to dopuszczalne jeśli:

1. suma zobowiązań, zaciągniętych kredytów i pożyczek, powiększona o należne wierzycielom odsetki. Za zwłokę w zapłacie ich wierzytelności stanowią więcej niż 60% wartości księgowej aktywów;

2. lub gdy suma zobowiązań krótkoterminowych zaciągniętych kredytów i pożyczek krótkoterminowych (do spłacenia w ciągu roku) oraz kredytów i pożyczek przeterminowanych (których termin płatności już minął) powiększona o odsetki za zwłokę stanowi więcej niż 50% przychodów uzyskanych w roku 1995.

Nie bierze się pod uwagę przychodów ze sprzedaży majątku. Przedsiębiorstwa państwowe przekształca się w spółkę z udziałem skarbu państwa i wierzycieli, jeżeli zgodę na objęcie udziałów wyrażą wierzyciele posiadający powyżej 50% sumy wierzytelności podlegających zamianie oraz wierzytelności oraz częściowo umarzalnych.

Wierzytelności częściowo umarzalne to wierzytelności:

• wobec budżetu państwa;

• z tytułu ubezpieczeń społecznych;

• z tytułu składek na fundusz pracy;

• z tytułu składek na państwowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych;

• z tytułu składek na fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych.

Wierzytelności te z dniem rejestracji spółki podlegają umorzeniu z mocy prawa w części stanowiącej 70%, natomiast pozostałe 30% zaspokoić musi spółka. Wierzyciel obejmuje za wierzytelności udziały o wartości nominalnej odpowiadającej 1/3 przysługujących mu należności.

1. Prywatyzacja w rozumieniu ustawy polega na:

I Zbywaniu należących do skarbu państwa akcji spółek lub udziałów powstałych w wyniku komercjalizacji.

II Rozporządzanie materialnymi składnikami i niematerialnymi przedsiębiorstwa państwowego powstałej w wyniku komercjalizacji na zasadach określonych ustawą przez:

• sprzedaż przedsiębiorstwa;

• wniesienie przedsiębiorstwa do spółki;

• oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania.

Prywatyzacja może być pośrednia lub bezpośrednia.

1. Prywatyzacja pośrednia polega na zbyciu akcji skarbu państwa w spółce powstałej w wyniku komercjalizacji w trybie oferty ogłaszanej publicznie, przetargu publicznego lub rokowań podjętych na podstawie zaproszenia publicznego. Do nieodpłatnego nabycia do 15% akcji spółki należących do skarbu państwa generalnie uprawnieni są pracownicy którzy w dniu wykreślenia z rejestru przedsiębiorstwa państwowego byli pracownikami tego przedsiębiorstwa lub którzy pracowali co najmniej 10 lat w przedsiębiorstwa państwowym oraz rolnicy i rybacy, z których gospodarstw w okresie 5 lat przed wykreśleniem przedsiębiorstwa z rejestru dostarczono dla tego przedsiębiorstwa surowce o okresie wartości. Prawo do nieodpłatnego nabycia akcji powstaje po upływie 6 miesięcy od zbycia i wygasa z upływem 12 miesięcy. Liczba udostępnionych akcji zależy generalnie od stażu pracy i grypy uprawnionych (pracownicy, emeryci, renciści, rolnicy i rybacy). Akcje nabyte nieodpłatnie nie mogą być przedmiotem obrotu przed upływem 2 lat od zbycia przez skarb państwa. Od zbycia przedsiębiorstwa skarb państwa pierwszych akcji, a nabyte przez pracowników pełniących funkcję członków zarządu spółki przed upływem 3 lat.

2. Prywatyzacja bezpośrednia polega na rozporządzeniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa przez :

I - sprzedaż przedsiębiorstwa;

II - wniesienie przedsiębiorstwa do spółki;

III - oddanie przedsiębiorstwa do prywatnego korzystania.

Prywatyzacji bezpośredniej podlegać mogą tylko przedsiębiorstwa, które spełniają określone warunki m.in. w zakresie:

• wielkości zatrudnienia do 500 osób;

• wartości sprzedanych towarów i usług do 6 mln EURO;

• wysokości funduszy własnych do 2 mln EURO.

Prywatyzacji bezpośredniej w imieniu skarbu państwa dokonuje organ założycielski przedsiębiorstwa państwowego (wojewoda) wydając za zgodą ministra skarbu państwa zarządzanie o prywatyzacji bezpośredniej wskazujące formę prywatyzacji i działając przez pełnomocników ds. prywatyzacji. Załącznikiem do zarządzania jest analiza stanu przedsiębiorstwa zawierająca m.in. stan prawny majątku przedsiębiorstwa państwowego, ocenę realizacji obowiązków wynikających z wymogów ochrony środowiska i ochrony dóbr kultury oraz oszacowanie wartości przedsiębiorstwa.

Skutki prywatyzacji bezpośredniej:

I kupujący lub przejmujący przedsiębiorstwo wstępuje we wszelkie prawa i obowiązki przedsiębiorstwa w tym prawa i obowiązki pracodawcy;

II kupujący lub przejmujący przedsiębiorstwo jest odpowiedzialny za zobowiązania przedsiębiorstwa państwowego, a przejęcie zobowiązań niewymaga zgody wierzycieli.

Formy prywatyzacji bezpośredniej:

1. sprzedaż przedsiębiorstwa w trybie przetargu publicznego lub rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia;

2. wniesienie przedsiębiorstwa do spółki - w trybie rokowań podjętych na podstawie publicznego przetargu;

3. oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania na rzecz spółki pracowniczej spełniającej określone warunki.

Z dniem wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej ustaje działalność dotychczasowych organów przedsiębiorstwa a ich funkcje wykonuje pełnomocnik do spraw prywatyzacji. W zarządzeniu o prywatyzacji bezpośredniej organ założycielski określa w szczególności sposób prywatyzacji bezpośredniej oraz wskazuje osobę której udzielił pełnomocnictwa do dokonania prywatyzacji bezpośredniej.

Z pracownikami którzy w dniu wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej byli członkami rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego sprywatyzowanego na zasadach określonych przepisami nie może pracodawca, który w wyniku prywatyzacji bezpośredniej przejął przedsiębiorstwo rozwiązać stosunku pracy za wypowiedzeniem jak też zmienić za wypowiedzeniem warunków pracy i płacy na niekorzyść pracownika w ciągu 1 roku od dnia wykreślenia przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorstw państwowych. Zbycie przedsiębiorstwa wywołuje skutki wobec osób trzecich z chwilą ich zawiadomienia najpóźniej jednak z chwilą wykreślenia przedsiębiorstwa państwowego z rejestru.

Uprawnienie do wypowiedzenia umowy wzajemnej wygasa z upływem 3 miesięcy od dnia zawarcia umowy rozporządzającej przedsiębiorstwem. Przejęcie w wyniku prywatyzacji bezpośredniej zobowiązań przedsiębiorstwa państwowego, powstałych przy prowadzeniu przedsiębiorstwa nie wymaga zgody właścicieli.

45. Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych

Prywatyzacja - świadoma i dobrowolna rezygnacja przez państwo z własności pp na rzecz podmiotów prywatnych lub innych (zwykle niepaństwowych) podejmowaną w celu zmiany systemu prawnego i finansowego pp

2 rodzaje prywatyzacji:

• bezpośrednia (bezpośrednie przejęcie pp przez podmioty nie państwowe poprzez sprzedaż pp, lub wniesienie pp jako aporu do Sp. z o.o./S.A. już istniejącej lub mającej powstać albo oddanie pp do odpłatnego korzystania - w tym wypadku nie ma przekształcenia w sp. prawa handlowego.

• pośrednią - najpierw przekształcenie pp w S.A. lub Sp. z o.o. a następnie sprzedaż akcji lub udziałów spółki (

prywatyzacji mogą być poddane w zasadzie wszystkie pp (dla niektórych grup oddzielne podstawy prawne). Niektórzy nabywcy jak pracownicy przedsiębiorstw prywatyzowanych są uprzywilejowani w odniesieniu do możliwości nabycia akcji. Celami prywatyzacji są:

• ograniczenie bezpośredniego wpływu na decyzje przedsiębiorstw

• odciążenie budżetu państwa prze redukcję dotacji

• zwiększenie konkurencyjności p.

• redukcja ługu publicznego przez uzyskiwanie dochodów ze sprzedaży aktywów państwowych

46. Narodowe Fundusze Inwestycyjne - krótka charakterystyka

Wraz z ideą powszechnej prywatyzacji w Polsce, 30 kwietnia 1993 r uchwalono ustawę o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji. Celem funduszy jest pomnażanie ich majątku poprzez wykonywanie praw z akcji spółek powstałych z przekształcenia pp w jednoosobowe spółki SP a także poprzez prowadzenie dz.gosp polegającej na nabywaniu i zbywaniu akcji spółek oraz udzielaniu pożyczek. Utworzono 15 NFI - reprezentują one tzw fundusze inwestycyjne typu zamkniętego o stałej liczbie uczestników którzy posiadają akcje funduszy. Prywatyzacja funduszy polega na stworzeniu możliwości wszystkim posiadaczom świadectw udziałowych do ich zamiany na akcje funduszy. NFI są tworzone przez Skarb Państwa w formie S.A. SP może wnosić do funduszu akcje owych spółek tak długo jak pozostaje on jego jedynym akcjonariuszem.

Narodowe Fundusze Inwestycyjne, NFI, fundusze inwestycyjne utworzone przez skarb państwa w ramach Programu Powszechnej Prywatyzacji (PPP), działające w formie spółek akcyjnych. Majątek NFI stanowią akcje byłych przedsiębiorstw państwowych, przekształconych w spółki, wniesione do funduszy przez skarb państwa.

W początkowej fazie PPP narodowe fundusze inwestycyjne są jednoosobowymi spółkami skarbu państwa. Na dalszym etapie, po wprowadzeniu akcji funduszy na giełdę, akcjonariuszami NFI zostaną polscy obywatele, którzy wcześniej nabyli świadectwa udziałowe w PPP, i którzy wymienią te świadectwa na akcje NFI.

Zarządzanie majątkiem NFI zostało powierzone polsko-zagranicznym konsorcjom - tzw. firmom zarządzającym, wyspecjalizowanym w działalności doradczo-inwestycyjnej. Każdy z NFI początkowo posiada akcje wszystkich spółek, które biorą udział w PPP, w niektórych udziały wiodące - 33%, w innych mniejszościowe. Rolą NFI jest wypełnienie funkcji aktywnego właściciela, szczególnie wobec spółek, których będą posiadać znaczne pakiety akcji.

Celem NFI, zapisanym w ustawie o NFI i prywatyzacji (która m.in. reguluje powstawanie i funkcjonowanie funduszy) jest pomnażanie ich majątku, w szczególności poprzez zwiększanie wartości akcji spółek, w których fundusze są akcjonariuszami. Utworzenie NFI ma być sposobem na przeprowadzenie szybkiej i efektywnej restrukturyzacji dużej liczby przedsiębiorstw, połączonej z udostępnieniem części majątku narodowego obywatelom. NFI mają dać szansę przedsiębiorstwom na dostęp do nowych źródeł kapitału, nowych rynków zbytu, nowych technologii oraz nowoczesnych metod organizacji pracy i zarządzania.

W 1995 utworzono 15 NFI.

47. Specyficzna forma komercjalizacji z konwersją wierzytelności

• jej celem jest oddłużenie pp, stanowi formę pomocy dla zadłużonych pp

W związku z komercjalizacją pp połączona z konwersją wierzytelności pp przekształca się w sp. z o.o. z udziałem Skarbu Państwa i wierzycieli jeżeli zgodę na objęcie udziałów wyrażą wierzyciele posiadający powyżej 50% sumy wierzytelności konwertowanych oraz wierzytelności częściowo umarzalnych. Wiąże się to ze zmianą tzw wierzytelności konwertowanych na udziały w sp. z o.o. powstałej w wyniku tego przekształcenia oraz z rozłożeniem w czasie spłaty tzw wierzytelności częściowo umarzalnych. W momencie przekształcenia z konwersją wierzytelności pp jest również oddłużone. Można go dokonać gdy spełniona jest przesłanka:

• suma zobowiązań zaczerpniętych kredytów i pożyczek wraz z odsetkami za nieterminową spłatę stanowi więcej niż 60% wartości księgowej aktywów

Nie można skomercjalizować z konwersja wierzytelności pp które zostały postawione w stan upadłości lub likwidacji, wykonujących prawomocną decyzję o podziale lub łączeniu

Po skomercjalizowaniu pp w w/w trybie wierzyciel obejmuje za wierzytelności konwertowane udziały o wartości nominalnej =1/3 przysługujących mu należności. Z dniem rejestracji spółki z mocy praw a podlegają w 70% wierzytelności częściowo umarzalne (są to wierzytelności wobec budżetu państwa, z tytułu ubezpieczeń społecznych), pozostała ich część podlega spłacie w 24 miesięcznych równych ratach począwszy od 7 miesiąca od momentu wpisania spółki do rejestru handlowego.

48. Fundusze celowe

wg ustawy z listopada 98 o finansach publicznych funduszem celowym jest:

• fundusz: ustawowo powołany przed dniem wejście w życie ustawy

• którego przychody pochodzą z dochodów publicznych

• wydatki przeznaczone są na realizację wyodrębnionych zadań państwa lub jednostek samorządu terytorialnego

Państwowe f. celowe stanowią formę wyodrębnienia części dochodów i wydatków publicznych z budżetu państwa i finansowania poza nim zadań państwowych, maja one zwykle osobowość prawną i własną administrację Obecnie jest 16 państwowych f. celowych np. FUbezSpoł, FPracy, FAlimentacyjny, Krajowy FMieszkaniowy. Tylko część z nich dotowana jest z budżetu państwa - pozostałe utrzymują się z dochodów własnych które są jednak formą rezygnacji budżetu państwa z części dochodów publicznych.

49. Komunalne Zakłady Budżetowe.

wg ustawy z listopada 98 o finansach publicznych w formie zakładu budżetowego może występować jednostka organizacyjna która prowadzi dz. gosp na zasadzie odpłatności i pokrywa swoje koszty z dochodów własnych (chociaż może korzystać z dotacji budżetowych)

• nie ma osobowości prawnej (ułomna osoba prawna) - w obrocie prawnym działa samodzielnie lecz w granicach pełnomocnictwa udzielonego przez organ w imieniu którego podejmowane są czynności prawne i który ponosi odpowiedzialność prawna za zobowiązania zakładu budżetowego

• - szerokie zastosowanie takiej formy prowadzenia dz.gosp w sferze użyteczności publicznej

• tworzenie formy KZB jest zasadne wszędzie tam gdzie przychody z prowadzonej działalności pokrywają jej koszty lecz ze względów społecznych nie mogą być maksymalizowane i pełne ich pokrycie wymaga dotacji budżetowych. (działalność w zakresie gminnych dróg mostów, placów kanalizacji, ośrodków kultury etc)

• zakład budżetowy jest pod kontrolą organu który go stworzył, likwidacja KZB może nastąpić tylko wówczas gdy osiągane z od[płatnej działalności dochody własne zakładu nie wystarczają na pokrycie kosztów działalności a zakład nie korzysta z dotacji budżetowej

• w drodze uchwały KZB może zostać przekształcony w spółkę prawa handlowego (kiedy działalność budż. przekracza sferę użyteczności publicznej, musi być to decyzja uzasadniona, uchwała taka musi zawierać postanowienie o likwidacji zakł budż i wyborze formy prawnej spółki utworzonej z przekształcenia)

50. Specjalne strefy ekonomiczne

• Wyodrębnione zgodnie z przepisami , niezamieszkała część RP na terenie której może być prowadzona dz.gosp na zasadach określonych ustawą

• tworzone są w celu przyspieszenia rozwoju gospodarczego danych części terytorium kraju oraz wprowadzenie czy rozwoju na ich terenie nowych technik produkcyjnych, transportu, tworzenia miejsc pracy wykorzystania istniejących już środków produkcji i zasobów naturalnych.

• sfery takie zarządzane mogą być tylko przez S.A. lub Sp. z o.o. z przewagą głosów Skarbu Państwa (obecnie w Polsce 17 stref)

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

---