Dysocjacja elektrolityczna - protonowa teoria Brnsteda i Lowry'ego (1923)

Dysocjacja jest reakcją danej substancji z rozpuszczalnikiem, przy czym:

a) kwas - substancja dostarczająca protony (donor protonów),

b) zasada - substancja przyjmująca protony (akceptor protonów),

c) reakcje odłączania i przyłączania protonu są odwracalne:

kwas 1
zasada 1 + p

gdzie "p" - proton przenoszony w reakcji kwas-zasada, który nie może istnieć samodzielnie i natychmiast łączy się z inną cząstką lub jonem:

zasada 2 + p
kwas 2

zatem sumarycznie reakcję tę należy napisać:

kwas 1 + zasada 2
zasada 1 + kwas 2

co oznacza, że:

każdy kwas jest sprzężony z odpowiadającą mu zasadą, np.:

HF +


+

kwas 1 zasada 2 zasada 1 kwas 2

pary sprzężone: HF - F-, H₃O⁺ - H₂O

+


+

zasada 1 kwas 2 kwas 1 zasada 2

pary sprzężone:

Kwasami i zasadami są więc nie tylko cząsteczki ale także jony.

Woda - rozpuszczalnik amfoteryczny (amfiprotyczny), tzn. może pełnić rolę zarówno kwasu jak zasady. To czy substancja (cząsteczka, jon) jest kwasem czy zasadą zależy od właściwości donorowych w reakcji z wodą.

Jeżeli:

- dana substancja ma właściwości donorowe mocniejsze niż cząsteczki wody:

- substancja - kwas, woda - zasada:

+


+

kwas 1 zasada 2 zasada 1 kwas 2

- dana substancja ma właściwości donorowe słabsze niż cząsteczki wody:

- substancja - zasada, woda - kwas

+

HCN +

zasada 1 kwas 2 kwas 1 zasada 2

Przykład 1. Napisać równania reakcji protolitycznych z wodą:

a) jonów
,

b) jonów

c) jonów

d) CH₃COOH,

e) jonów
,

f) jonów
,

g) NH₃,

h) jonów
.

Wskazać pary sprzężone kwas-zasada.

a)
+ H₂O

+

zasada 1 kwas 2 kwas 1 zasada 2

b)
+ H₂O

+

kwas 1 zasada 2 zasada 1 kwas 2

c)
+ H₂O
H₂CO₃ +

zasada 1 kwas 2 kwas 1 zasada 2

d) CH₃COOH + H₂O

+

kwas 1 zasada 2 zasada 1 kwas 2

e)
+ H₂O
NH₃ +

kwas 1 zasada 2 zasada 1 kwas 2

f)
+ H₂O
HBrO₃ +

zasada 1 kwas 2 kwas 1 zasada 2

g) NH₃ + H₂O

+

zasada 1 kwas 2 kwas 1 zasada 2

h)
+ H₂O

+

kwas 1 zasada 2 zasada 1 kwas 2

Prawo działania mas w wodnych roztworach elektrolitów

W roztworze wodnym (rozpuszczalnik protyczny) przebiega reakcja protolityczna:

AB + H₂O

H₂O +

zgodnie z prawem działania mas, stała równowagi tej reakcji:

gdzie:
- ułamek molowy jonów
(zhydratyzowanych)

- ułamek molowy jonów

- ułamek molowy cząsteczek niezdysocjowanych

- ułamek molowy wody

w rozcieńczonych roztworach wodnych można:

- ułamki molowe substancji zastąpić stężeniami molowymi,

- ułamek molowy wody przyjąć za wielkość stałą,

stąd:

gdzie:
- stężenie molowe jonów
w stanie równowagi

- stężenie molowe jonów
w stanie równowagi

[AB] - stężenie molowe niezdysocjowanych cząsteczek AB w stanie równowagi

stała równowagi reakcji dysocjacji danego elektrolitu - stała dysocjacji tego elektrolitu

- charakterystyczna dla danego elektrolitu

- niezależna od stężenia elektrolitu

- zależna od temperatury

Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów

Dysocjacja wody

Reakcja dysocjacji wody (autodysocjacji):

2 H₂O

stała równowagi tej reakcji, wyznaczona doświadczalnie w temperaturze 25C:

Uwaga - rozważając równanie dysocjacji wody, w wyrażeniu definiującym stałą równowagi tego procesu, stężenie wody (środowiska reakcji) przyjmuje się jako stałe.

stężenie cząstek niezdysocjowanych:

d_wody w temp. 25ºC = 0,99044 g/cm³

zatem:

[H₃O⁺][OH-] = K[H₂O] = 1,810^-16 55 mol/dm³ = K_w ≅ 110^-14

gdzie: K_w - iloczyn jonowy wody

Prawo stałości iloczynu jonowego wody:

W wodnych roztworach elektrolitów, w temperaturze ~25C, iloczyn stężeń jonów oksoniowych i jonów wodorotlenowych jest wielkością stałą, równą 110^-14.

- w czystej wodzie:

odczyn obojętny - [H₃O⁺] = [OH^-] = 10^-7

- w roztworach kwasów:

odczyn kwasowy - [H₃O⁺] > [OH^-] [H₃O⁺] > 10^-7 [OH-] < 10^-7

- w roztworach zasad:

odczyn zasadowy - [H₃O⁺] < [OH^-] [H₃O⁺] < 10^-7 [OH-] > 10^-7

Srensen (1909)

- wykładnik stężenia jonów wodorowych (obecnie oksoniowych) - pH

- wykładnik stężenia jonów wodorotlenowych - pOH

pH = -log [H₃O⁺] pOH = -log [OH^-]

Zatem, jeżeli wyrażenie opisujące iloczyn jonowy wody:

[H₃O⁺][OH^-] = 10^-14

poddać logarytmowaniu, to:

pH + pOH = 14

- w czystej wodzie:

odczyn obojętny - pH = 7 pOH = 7

- w roztworach kwasów:

odczyn kwasowy - pH < 7 pOH > 7

- w roztworach zasad:

odczyn zasadowy - pH > 7 pOH < 7

                odczyn obojętny

	odczyn kwasowy		odczyn zasadowy
	silnie kwasowy	słabo kwasowy	słabo zasadowy	silnie zasadowy
pH	0   1    2     3	4     5  6  7 8 9 10		11   12  13   14

Przykład 2. Stężenia jonów w roztworach wynoszą:

a) [H_3­O⁺] = 510^-3 mol/dm³

b) [H_3­O⁺] = 310^-12 mol/dm³

c) [H_3­O⁺] = 210^-9 mol/dm³

d) [OH^-] = 310^-9 mol/dm³

e) [OH^-] = 510^-8 mol/dm³

f) [OH^-] = 310^-7 mol/dm³

Obliczyć pH tych roztworów, określić ich odczyn, uszeregować wg rosnącej kwasowości.

a) pH = -log[H_3­O⁺] = -log 510^-3 = 3 - log 5 = 3 - 0,7 = 2,3

odczyn silnie kwasowy

b) pH = -log[H_3­O⁺] = -log 310^-12 = 12 - log 3 = 12 - 0,5 = 11,5

odczyn silnie zasadowy

c) pH = -log[H_3­O⁺] = -log 210^-9 = 9 - log 2 = 9 - 0,3 = 8,7

odczyn słabo zasadowy

d) pOH = -log[OH^-] = -log 310^-9 = 9 - log 3 = 9 - 0,5 = 8,5

pH = 14 - pOH = 14 - 8,5 = 5,5

odczyn słabo kwasowy

e) pOH = -log[OH^-] = -log 510^-8 = 8 - log 5 = 8 - 0,7 = 7,3

pH = 14 - pOH = 14 - 7,3 = 6,7

odczyn bardzo słabo kwasowy

f) pOH = -log[OH^-] = -log 310^-7 = 7 - log 3 = 7 - 0,5 = 6,5

pH = 14 - pOH = 14 - 6,5 = 7,5

odczyn bardzo słabo zasadowy

według rosnącej kwasowości: b), c), f), e), d), a)

Przykład 3. Obliczyć [H₃O⁺] i pH w 0,1 molowym roztworze HIO₃.

K_a = 210^-1

- dysocjacja kwasu jodowego(V):

HIO₃ + H₂O

+

- stała równowagi:

- jeżeli przyjąć następujące oznaczenia:

C - początkowe stężenie kwasu

x - [H₃O⁺] = [IO₃^-] - stężenia jonów

(C-x) - [HIO₃] - stężenie cząsteczek niezdysocjowanych

- to:

- skąd:

=

= 7,510^-2 mol/dm³

pH = -log [H₃O⁺] = -log 7,510^-2 = 2 - log 7,5 = 2 - 0,88 = 1,12

Przykład 4. Obliczyć stężenie jonów oksoniowych i pH w 0,1 molowym roztworze kwasu octowego.

K_a = 1,810^-5

- dysocjacja kwasu octowego:

CH₃COOH + H₂O

+

- stała równowagi:

- jeżeli:

- można przyjąć:

C - stężenie początkowe kwasu

x - [H₃O⁺] = [CH₃COOH^-]

C-x C - stężenie cząsteczek niezdysocjowanych:

- zatem:

- skąd:

= 1,34·10^-3

pH = -log 1,3410^-3 = 3 - log 1,34 = 3 - 0,13 = 2,87

Stopień dysocjacji

Prawo rozcieńczeń Ostwalda

dowolny słaby elektrolit, np. słaby kwas:

HA + H₂O

+

stopień dysocjacji ():

liczba cząsteczek zdysocjowanych

całkowita liczba cząsteczek w roztworze

inaczej:

N_zdys. C_zdys.

N_całk. C_całk.

Stopień dysocjacji - ułamek

- czasem wyrażany w %

Stopień dysocjacji - ilościowa ocena mocy elektrolitu

- elektrolity mocne -   = 1

- elektrolity średniej mocy - 1 <  < 0,1

- elektrolity słabe -   < 0,1

Stała dysocjacji słabego elektrolitu, np. kwasu, o stężeniu początkowych C_pocz.:

a, uwzględniając stopień dysocjacji :

[H₃O⁺] = C_pocz.

[A^-] = C_pocz.

[HA] = C_pocz. - C_pocz. = C_pocz.(1-)

Prawo rozcieńczeń Ostwalda - wiąże stopień dysocjacji elektrolitu z jego stężeniem

Dla niezbyt rozcieńczonych roztworów słabych elektrolitów, dla których:

można założyć: 1 - 1

i wówczas:

K = C_pocz.² - uproszczona forma prawa rozcieńczeń

czyli:

Stopień dysocjacji elektrolitu jest odwrotnie proporcjonalny do stężenia tego elektrolitu.

Przykład 5. Obliczyć stopień dysocjacji kwasu mrówkowego w roztworach:

a) 1 molowym

b) 110^-3 molowym

K_HCOOH = 1,810^-4

- równanie dysocjacji:

HCOOH + H₂O

+

dla a):

zatem do obliczeń można zastosować uproszczoną formę prawa rozcieńczeń:

K = α²⋅C

stąd:

dla b):

czyli do obliczeń należy stosować pełną formę prawa rozcieńczeń:

zatem:

²C + K - K = 0

= K² + 4 KC = (1,810^-4)² + 41,810^-4110^-3 = 3,2410^-8 + 7,210^-7 = 75,2410^-8

Gdyby w tym przypadku do obliczeń zastosowano uproszczoną formę prawa rozcieńczeń:

K = ²C

Przykład 6. Obliczyć stężenie roztworu kwasu azotowego(III), przy którym stopień dysocjacji kwasu osiągnie wartość 0,9.

K_kwasu = 410^-4

- równanie dysocjacji:

HNO₂ + H₂O

+

- prawo rozcieńczeń Ostwalda:

- stąd:

Przykład 7. Stopień dysocjacji kwasu cyjanowodorowego w roztworze 0,03 procentowym wynosi 2,6810^-4. Gęstość tego roztworu jest równa 1,001 g/cm³. Obliczyć:

a) stałą dysocjacji kwasu cyjanowodorowego,b) pH tego roztworu.

równanie dysocjacji kwasu cyjanowodorowego:

HCN + H₂O

+

ad a):

- jeżeli stężenie procentowe roztworu HCN = 0,03 %,

to stężenie molowe równe jest:

- ponieważ << 1

do obliczeń można zastosować uproszczoną formę prawa rozcieńczeń:

K = ²C

- zatem:

K = (2,6810^-4)²1,110^-2 = 7,910^-10

ad b):

- stężenie jonów oksoniowych w tym roztworze wynosi:

[H₃O⁺] = C = 1,110^-22,6810^-4 = 2,9510^-6

pH = -log [H₃O⁺] = -log 2,9510^-6 = 6 - log 2,95 = 6 - 0,47 = 5,53

Zadania

1. Napisać równania reakcji protolitycznych z wodą:

HCl, HN₃, HNO₂,
,
, HCN, CH₃COOH, HCOOH,
, HCOO^-,

Określić kwas i zasadę.

2. Obliczyć wykładniki stężenia jonów oksoniowych w roztworach, w których stężenia jonów wynoszą:

a) [
] = 4·10^-8 mol/dm³ b) [
] = 610^-5 mol/dm³

Który roztwór jest bardziej kwasowy?

3. Obliczyć wykładniki stężenia jonów oksoniowych w roztworach, w których stężenia jonów wynoszą:

a) [
] = 510^-9 mol/dm³ b) [
] = 310^-2 mol/dm³

Który roztwór jest bardziej zasadowy?

4. Obliczyć wykładniki stężenia jonów oksoniowych w roztworach, w których stężenia jonów wynoszą:

a) [
] = 310^-10 mol/dm³ b) [
] = 210^-3 mol/dm³

Który roztwór jest mniej zasadowy?

5. Obliczyć wykładniki stężenia jonów oksoniowych w roztworach, w których stężenia jonów wynoszą:

a) [
] = 610^-8 mol/dm³ b) [
] = 4·10^-2 mol/dm³

Który roztwór jest mniej kwasowy?

6. Obliczyć wykładniki stężenia jonów oksoniowych w roztworach, w których stężenia jonów wynoszą:

a) [
] = 810^-6 mol/dm³ b) [
] = 2·10^-4 mol/dm³

Który roztwór jest mniej kwasowy?

7. Obliczyć wykładniki stężenia jonów oksoniowych w roztworach, w których stężenia jonów wynoszą:

a) [
] = 3·10^-2 mol/dm³ b) [
] = 710^-3 mol/dm³

Który roztwór jest bardziej zasadowy?

8. Obliczyć wykładniki stężenia jonów oksoniowych w roztworach, w których stężenia jonów wynoszą:

a) [
] = 610^-3 mol/dm³ b) [
] = 6·10^-6 mol/dm³

Który roztwór jest bardziej zasadowy?

9. Obliczyć wykładnik stężenia jonów oksoniowych w 0,005 molowym roztworze całkowicie zdysocjowanego jednoprotonowego kwasu.

10. Obliczyć wartości wykładników stężenia jonów oksoniowych i uporządkować je według rosnącej kwasowości:

a) [
] = 4·10^-8 mol/dm³ b) [
] = 5·10^-10 mol/dm³

c) [
] =6·10^-12 mol/dm³ d) [
] = 2·10^-4 mol/dm³

e) [
] = 2·10^-4 mol/dm³ f) [
] = 6·10^-5 mol/dm³

g) [
] = 2·10^-7 mol/dm³ h) [
] = 3·10^-6 mol/dm³

11. Obliczyć stężenie jonów oksoniowych w roztworze, w którym pH = 8,85.

12. Obliczyć wykładnik stężenia jonów oksoniowych w roztworze, w którym stężenie jonów wodorotlenowych [
] = 4,2·10^-8 mol/dm³.

13. W 250 cm³ roztworu zawarte jest 0,4 g wodorotlenku sodu. Obliczyć pH tego roztworu.

14. W 0,5 dm³ roztworu zawarte jest 0,63 g kwasu azotowego(V). Obliczyć pH tego roztworu.

15. W 500 g roztworu o gęstości 1,00 g/cm³ zawarte jest 0,56 g wodorotlenku potasu. Obliczyć pH tego roztworu.

16. W 0,5 dm³ roztworu zawarte jest 0,025 mola mocnego jednoporotonowego kwasu. Obliczyć pH tego roztworu

17. W 250 cm3 roztworu zawarte jest 0,02 mola mocnej jednoprotonowej zasady. Obliczyć pH tego roztworu.

18. W 250 cm³ roztworu zawarte jest 0,365 g chlorowodoru. Obliczyć pH tego roztworu.

19. Do 30 cm³ 0,2 molowego roztworu kwasu solnego dodano 20 cm³ 0,2 molowego roztworu wodorotlenku sodu. Obliczyć wykładnik stężenia jonów oksoniowych w powstałym roztworze.

20. Obliczyć stopień dysocjacji i stężenie jonów oksoniowych w 0,02 molowym roztworze kwasu chlorowego(I).

Kkw = 4,310^-8

21. Obliczyć, przy jakim stężeniu kwasu azotowego(III) stopień dysocjacji wyniesie 0,5 oraz jakie będzie stężenie jonów oksoniowych w tym roztworze.

Kkw = 410^-4

22. Stopień dysocjacji HCN (kwas cyjanowodorowy) w roztworze 0,01 molowym wynosi 2,710^-4. Obliczyć stałą dysocjacji tego kwasu oraz stężenie jonów oksoniowych w tym roztworze.

23. Obliczyć stopień dysocjacji oraz stężenie jonów oksoniowych w 2 molowym roztworze kwasu mrówkowego.

K_HCOOH = 4,010^-4

24. Obliczyć stałą dysocjacji amoniaku oraz stężenie jonów wodorotlenowych w 0,05 molowym roztworze amoniaku, jeżeli stopień dysocjacji amoniaku w tym roztworze równy jest 1,910^-2.

25. Stężenie jonów octanowych w 0,05 molowym roztworze kwasu octowego wynosi 9,510^-4 mol/dm³. Obliczyć stopień dysocjacji kwasu w tym roztworze oraz stałą dysocjacji tego kwasu.

26. Obliczyć pH w 0,1 i 0,01 molowych roztworach kwasu mrówkowego. Jak zmienia się stopień dysocjacji skutkiem rozcieńczania roztworu?

K = 1,8·10^-4

27. Obliczyć pH 10 % roztworu amoniaku o gęstości 0,98 g/cm³.

K = 1,78·10^-5

28. Do 100 cm³ roztworu mocnego jednoprotonowego kwasu, w którym [
] = 0,2 mol/dm³ dodano 25 cm³ roztworu tego samego kwasu o pH = 1,5. Obliczyć pH w powstałym roztworze.

29. Do kolby miarowej wprowadzono 1,0 cm³ 38,32 % roztworu kwasu solnego o gęstości d = 1,19 g/cm³ i rozcieńczono wodą do objętości 500 cm³. Obliczyć pH w powstałym roztworze.

30. Amoniak wydzielony z 26,746 g chlorku amonu zaabsorbowano w wodzie, po czym roztwór rozcieńczono do objętości 2 dm³. Obliczyć pH powstałego roztworu.

K = 1,78·10^-5

31. Wykładnik stężenia jonów oksoniowych w 0,02 molowym roztworze słabego kwasu jednoprotonowego wynosi 2,35. Obliczyć wartość stałej dysocjacji tego kwasu.

32. Obliczyć pH w roztworze słabego kwasu, zdysocjowanego w 6 %.

K_kw = 1,76·10^-4

33. Obliczyć stałą dysocjacji i stopień dysocjacji kwasu, którego 0,02 molowy roztwór ma pH = 2,55

34. Obliczyć stężenie molowe kwasu azotowego(III) w roztworze, w którym stopień dysocjacji wynosi 0,1. K_kwasu = 4·10^-4

35. Obliczyć dokładną i przybliżoną wartość stężenia jonów oksoniowych w 0,4 molowym roztworze CH₃COOH. K_kwasu = 1,8·10^-5

36. Obliczyć przybliżoną i dokładną wartość stężenia jonów wodorotlenowych w 0,08 molowym roztworze amoniaku. K_amoniaku = 1,75·10^-5

37. Stopień dysocjacji kwasu cyjanowodorowego w roztworze 0,01 molowym wynosi 2,7·10^-4. Obliczyć stałą dysocjacji tego kwasu.

38. Stopień dysocjacji w 0,095 % roztworze kwasu chlorowego(I) (gęstość roztworu przyjąć = 1,00 g/cm³) wynosi 0,132. Obliczyć stałą dysocjacji tego kwasu.

39. Obliczyć zmianę pH po tysiąckrotnym rozcieńczeniu:

a) 0,01 molowego roztworu mocnego jednoprotonowego kwasu,

b) 0,01 molowego roztworu kwasu octowego. K_kwasu = 1,8·10^-5.

40. Do kolby miarowej wprowadzono 2 cm³ roztworu kwasu azotowego(V) o stężeniu 66,97 % wag. i gęstości d = 1,40 g/cm³, po czym rozcieńczono wodą do objętości 5 dm³. Obliczyć pH powstałego roztworu.

41. Obliczyć stężenie molowe roztworu amoniaku, w którym pH = 11,7.

K_amoniaku = 1,75·10^-5

42. W 2 dm³ wody pochłonięto amoniak wydzielony z 2,67 g chemicznie czystego chlorku amonu, przy czym objętość roztworu nie uległa zmianie. Obliczyć pH tego roztworu.

K_amoniaku = 1,75·10^-5

43. Zmieszano 100 cm³ roztworu HCl o stężeniu 0,2 mol/dm³ z 10 cm³ roztworu HCl o stężeniu 0,5 mol/dm³. Obliczyć stężenie molowe powstałego roztworu oraz jego pH.

44. 10 g roztworu NaOH o stężeniu 10% mas. rozcieńczono wodą do objętości 500 cm³. Obliczyć stężenie molowe powstałego roztworu oraz jego pH.

45. Stopień dysocjacji 0,1 molowego roztworu słabej jednoprotonowej zasady w temperaturze 25°C wynosi 1,33%. Obliczyć stężenie jonów wodorotlenowych oraz stałą dysocjacji tej zasady.

46. Wodny roztwór słabego jednoprotonowego kwasu zawiera 0,2 mola jonów oksoniowych i 2 mole cząsteczek niezdysocjowanych. Obliczyć stopień dysocjacji kwasu.

47. Obliczyć stężenia jonów w 0,5 molowym roztworze kwasu fluorowodorowego jeżeli stopień dysocjacji wynosi 0,025.

48. 300 cm³ 0,02 molowego wodnego roztworu pewnego jednoprotonowego kwasu, w którym stopień dysocjacji wynosił 16,6% zmieszano z 200 cm³ wodnego roztworu tego samego kwasu. Obliczyć pH w otrzymanym roztworze.

49. Obliczyć stałą dysocjacji jednoprotonowego kwasu, jeżeli w roztworze o stężeniu jonów oksoniowych równym 0,01 mol/dm³ stopień dysocjacji wynosi 0,02.

50. Stała dysocjacji amoniaku wynosi 1.8·10^-5. Obliczyć stopień dysocjacji amoniaku w roztworach:

a) o stężeniu 1 mol/dm³,

b) o stężeniu 0,1 mol/dm³,

c) o stężeniu 0,01 mol/dm³.

51. Obliczyć stężenie molowe roztworu amoniaku, w którym wykładnik stężenia jonów oksoniowych pH = 11,7.

52. Obliczyć zmianę pH w wodzie po ogrzaniu jej do temperatury wrzenia. Iloczyn jonowy wody w temp. 298,15 k wynosi 1,00·10^-14, a w temperaturze 373,15 K - 7,4·10^-13.

Odpowiedzi:

 1. a) HCl + H₂O

+

kwas 1 zasada 2 kwas 2 zasada 1

b) HN₃ + H₂O

+

kwas 1 zasada 2 kwas 2 zasada 1

c) HNO₂ + H₂O

+

kwas 1 zasada 2 kwas 2 zasada 1

d)
+ H₂O
HCN +

zasada 1 kwas 2 kwas 1 zasada 2

e)
+ H₂O
H₂S +

zasada 1 kwas 2 kwas 1 zasada 2

f) HCN + H₂O

+

kwas 1 zasada 2 kwas 2 zasada 1

g) CH₃COOH + H₂O

+

kwas 1 zasada 2 kwas 2 zasada 1

h) HCOOH + H₂O

+

kwas 1 zasada 2 kwas 2 zasada 1

i)
+ H₂O

+

kwas 1 zasada 2 kwas 2 zasada 1

j)
+ H₂O
HCOOH +

zasada 1 kwas 2 kwas 1 zasada 2

k)
+ H₂O
H₂CO₃ +

zasada 1 kwas 2 kwas 1 zasada 2

+ H₂O

+

kwas 1 zasada 2 zasada 1 kwas 2

i) Zn²⁺ + 2 H₂O

+

kwas 1 zasada 2 zasada 1 kwas 2

j)
+ H₂O
HNO₂ +

zasada 1 kwas 2 kwas 1 zasada 2

k)
+ 2 H₂O

+

kwas 1 zasada 2 zasada 1 kwas 2

l)
+ H₂O

+

kwas 1 zasada 2 zasada 1 kwas 2

m)
+ H₂O

+

zasada 1 kwas 2 kwas 1 zasada 2

n)
+ 2 H₂O

+

kwas 1 zasada 2 zasada 1 kwas 2

 2. a) pH = 7,4 b) pH = 9,78

bardziej kwasowy - roztwór a)

 3. a) pH = 8,3 b) pH = 12,48

bardziej zasadowy - roztwór b)

 4. a) pH = 9,52 b) pH = 11,3

mniej zasadowy - roztwór a)

 5. a) pH = 6,78 b) pH = 1,4

mniej kwasowy - roztwór a)

 6. a) pH = 8,9 b) pH = 3,7

mniej kwasowy - roztwór a)

 7. a) pH = 12,48 b) pH = 2,15

bardziej zasadowy - roztwór a)

 8. a) pH = 2,22 b) pH = 8,78

bardziej zasadowy - roztwór b

 9. pH = 2,3

10. a) pH = 7,4 b) pH = 9,3 c) pH = 11,22 d) pH = 3,7

e) pH = 10,3 f) pH = 9,78 g) pH = 7,3 h) pH = 8,48

według rosnącej kwasowości: c, e, f, b, h, a, g, d

11. [
] = 1,4·10^-9

12. pH = 6,62

13. pH = 12,6

14. pH = 1,7

15. pH = 12,3

16. pH = 1,3

17. pH = 12,9

18. pH = 1,4

19. pH = 1,4

20. [
] = 2,9·10^-5 α = 1,47·10^-3

21. [
] = 4·10^-4

22. K = 6,48·10^-10 [
] = 2,7·10^-6

23. α = 1,4·10^-2 [
] = 2,82·10^-2

24. K = 1,8·10^-5 [
] = 9,5·10^-4

25. α = 1,9·10^-2 K = 1,8·10^-5

26. pH₁ = 2,66 pH₂ = 2,60

α₁ = 2,16·10^-2 α₂ = 0,252

27. pH = 12

28. pH = 1,1

29. pH = 1,6

30. pH = 11,32

31. K = 1,0125·10^-5

32. pH = 2,52

33. K = 3,92·10^-4 α = 0,14

34. C = 3,6·10^-2 mol/dm³

35. [OH^-] dokładne = 2,67·10^-3, [OH—przybliżone = 2,7·10^-3

36. [OH^-] przybliżone = 1,18·10^-3, [OH^-] dokładne = 1,17·10^-3

37. K = 8,1·10^-9

38. K = 3,6·10^-4

39. a) pH₁ = 2; pH₂ = 5

b) pH₁ = 5,38; pH₂ = 5,15

40. pH = 2,22

41. C = 1,43·10^-2 mol/dm³

42. pH = 10,82

43. C = 0,23 mol/dm³; pH = 0,64

44. C = 0,05 mol/dm³; pH = 12,7

45. K = 1,77·10^-3

46. α = 0,1

47. [H₃O⁺] = [F^-] = 1,25·10^-2 mol/dm³

48. pH = 2,48

49. K = 4,08·10^-6

50. a) α = 4,24·10^-3; b) α = 1,34·10^-2; c) α = 4,15·10^-2

51. 1,40 mol/dm³

52. w temp. 298 K - pH = 7,00; w temp. 373 K - pH = 6,07

Mantysy dwucyfrowe logarytmów dziesiętnych

	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
1 2 3 4 5 6 7 8 9	00 30 48 60 70 78 85 90 95	04 32 49 61 71 79 85 91 96	08 34 51 62 72 79 86 91 96	11 36 52 63 72 80 86 92 97	15 38 53 64 73 81 87 92 97	18 40 54 65 74 81 88 93 98	20 41 56 66 75 82 88 93 98	23 43 57 67 76 83 89 94 99	26 45 58 68 76 83 89 94 99	28 46 59 69 77 84 90 95 996

8

7

α =

α =

α =

---